Alle Hens - 1956 - editie 6

SMIT

verrast de Uwen thuis

SLIKKERVEER op

t't>TjtliJT'

eu j eestdflgell lIJel cen

radio-surprise l'erzorgd door de radio.surprisedicml

l:tW

Radio-Holland N.V. De be ste garantie op de Marine- en Koopvaard ijvaartuigen wordt

De radiodieml film boord vers/rekt gaarne alle gell'ellSle iulicb/illgell

verkregen door

SMIT -MOTOREN

A. T. van TOL Draaien en fraisen van

* *

*

Tandwielen Worm- en Schroefwielen (moduli 1 t/m 10) SPERRV GY R OSCO P E COMPANY L o n don

ROTTERDAM

W AALHAV EN O .Z. 15 TElEF. K 1800 - 7 28 40

-

N cw Vo r k.

.n

NAVIGATIE· INSTRUMENTEN voor •.NÀ VO" ZEELUCHTSTRIJDKRACHTEN. Alleenvertegenwoordiger voor Nederland: N ilutl.ch T echn ische H andel

SCHEEPSREPARATIEN

MIJ.

P. J. FETERIS N .V. Schevenlngseweg 15 'J-Gravenhage Telef. 110838 - T e l.ad ru "Na\llgatlon~.

N.V. SCHEEPSWERVEN v/h H. H. BODEWES MILLINGEN a.d. RIJN

•

NIEUWBOUW van: Zeeschepen tot 3500 ton . Zee· en havensleepboten • Tankschepen Motorvracht· en passagiersschepen . Baggermateriaal

•

REPARATIE - OMBOUW - MOTORISERING

WIJ wensen alle l€ö€n van ö€ konlnkllJk€ maRIn€ €€n

q€lUkklq k€RstÇ€€St

ZEE· EN KUSTREDERIJ TANKVAART RIJN· EN BINNENVAART BEVRACHTERS CARGADO ORS INTERNATIONALE EXPEDITIE • OPSLAG Telegra madres: Vanuden Telefoon 113300

000 N.V. GEBR. VAN UDEN'S

EUROPESE DIENSTEN DUITSLAND, POLEN. FINLAND, DENEMARKEN, GOTHENBURG, FRANKRIJK, POIHUGAl. SPANJE, NOOQD·AFRIKA, ITAUt ADRIATISCHE ZEE. G RIEKENLAND, LEVANT, ZWARTE' ZEE. TRANSATlANTISCHE DIENSTEN SURINAME, CURAÇAO, ARU BA, G ROTE· EN KLEINE ANTILLEN, BRITS GUYANA, VENEZUELA, COLOMBIA. MIDDEN,AMERIKA, WE')TKUS T VAN ZUID·AMERIKA.

SCHEEPVAART· EH AGENTUUR MIJ. ROnERDAM LIJNDIE N STE N

BENELUX-FRUITLIJN Rolierda m/ Antwe rpen

-

Frans Ma rokko v .v .

FRABEL UX-LIJN Noord·FrankriJk ." Fra ns Ma rokko v,v ,

ROTTERDAM-SONT LIJN Rollerda m-Den emarke n, Zwed en v .v . 2 x p , w.

ANTWERPEN-SONT LIJN Rollerda m-Den ema rke n, Zwede n v.v . 2 x p . w,

N.V. HAVEN LINE Hamburg-Bre men.AntweJpe n-Rolierda m ]·wekelijkse alvaarlen - Zuid-Ame rika

Koninklijke Java-China-Paketvaart Lijnen N.V. (Royal lnterocean Lines)

Geregelde

passagiers·

en

vracbtdiensten

Verre Oosten - Afrik a - Z uid- Amerika v.v.

Verre Oosten - Oost-Afrika v.v.

Z uid-A merika .. Zuid-Afrika .. Australie Indonesie _ M alakka .. Chi na .. Japan v.v.

India ~ M alakka _ Indonesie - Australië V.v.

Australië ~ N.N. G uinea - Nd . Borneo - Bang kok Hoofdkantoren: Amsterdam, " Het Scheepvaarthuis" .. T elefoon 61111 Hongkong 188·191 Connaught Road W est

..

WIJ

zullen moeten samenwerken

AANNEME R SBEDR IJF

F A.

J. DE VRIES & ZOON

*

DEN HELDER

ALKMAAR _ T EL. 2752 DEN HE L DER -

U I T V 0 E RIN G

TE L . 2266

VAN

NEDERLANDSCHE SCHROEFBOUTENFABRIEK ~: HELMOND

WERKEN I N

GEWAPEND B ET ON,

*

WATERWERKEN EN

UTILITE ITS BOUW

Schoorsteen-verliezen zijn te beperken.

Verhoog het rendement van

Uw

in stallatie door een

rgassen-ketel Specilllli geconstrueerd voor de inbouw in uitlllllltgessen-ieidingen.

Abonderlijk "IsluitblIre en ge· makkelijk ve rw inelbllre spiraal. vor mig gewonden pijpelementen.

DESKUN DIG ADVI ES omtrent de bereikbere capeciteit

st"at te Uwer beschikking.

Telefoon K 1184 .2051

~ .v.

KONINKL.IJKE

IOiIiIioIlil

&l1!:'

Schelde. VLISSINGEN

ZAAN · LONDEN LIJN • Amons & Co. Re,e1maU,.e aparte afvaarte n Amsterdam!Zaandam e n Londen

en

R otterdam en Londen.

Agenten: Londen

Messrs. L. Dens & Co. Ltd., 4, Uoyds Avenue, E.C. 3.

Tel.: Royal 3783. Telex 22657.

Rotterd am

N.V. Trias, Roc hussenstraat 83 b,

Am5terdam

P .O . Box 214, Telefoon 56530 (2 lijnen).

Fa. Amons & Co.,

O. Handelskade 27, Telefoon: 66.27.6.

Zaandam

Fa. Amons & Co.,

Hogendijk 28.

Tel.: 3841. Telex 21 01.

Conc urrerende t a rieven en prima ae rvl ce.

Minimax

N.V. STAALDRAADKABEl. EN HERCULES. TOUWfABRIEK ,lh

.....",~~J~ . C?~. 0 EN

"';G~O~~R~;;:':':~/~ ':Oe

VOOR SCHEEPSG EBI1U II( IN ElKE GEwE N STE SAME N. SIELtlNG. lE NG iE EN 011(, TE

QOII SPRON " ELIJKE PAIENT. H OuDERS V AN EN NA AM.

Gl:VERS AAN HET ALOM BEKENDE

HERCULESTOUW

Firma van de Beid van der Stouwe TEL 282

betrouwbare

&

ZWARTSLUIS

Specialifeit in Reddingboeien, Zwemvesten en Reddingvlotten, Leguanen en Aanvaarzakken

NED. FABRIKAAT

-

MINIMA X N .V .

_

NAARDEN

rDt~x

scl/.Cel'slakkel

beschcrmen alles w:u vaart - V2n C03Stcr tot OCC3ansromer - regen de vcrwoesrcndc invloc.:dcn van u:lnd .",ater ,,,eer

Zwemvesten volgens internationale Conventie LAKfA8RIEKEN N.V. _ SASSENHEIM

Zvveeds staal Naadloze buizen Gereedschapdaal Roestvr ij staal

o. K.-electroden Grootste gelijkmatigheid Hoogste kwaliteit

von UDDEHOLMS AIS

N.V. Vertegenwoord ige r :

Karperweg 45

C. GUST.SCHRÖDER Karperweg 45

NEKEF

Amsterdam (Z)

Amsterda m (Z)

" Borletti " Mee tge re edsc ha ppen

Tec hnisc h Han d e lsbureau

R. MEININGER Laan van Meerdervoorl 91 D en Haag. Telefoon 334929

'" vraag t onze

N.V.

Centrale

Suiker maattJchappij AMSTERDAM

c suikers

MEjl:\LJl$T,k

o tabletten obiisoo rten c theeklontjes

TRILLINGS- EN SCHOKDEMPERS

-'I

"*

o Siropen

o basterden ~---=--=-

Mach ine- en Zuigerverenfabriek

W. VAN WEST & ZN. C.V. "d. ll.o

~

--

- .

öntge n technische dienst NV.

0-

<9

. er beschikking vo!n ,,/Ie Marine A/de lingen

SCH EEPSKOELT ECHNIEK

s......,~ a genfe " ,,'" J. & E. HALL lid • D. rtlo,d, Ke nt , Enil.nd, voo , ,11, re p • •,II•• ,n In bouw F."",k en M.g.zlj" e " ,

' ] ) oor een speciale overeenkomst

H. m. rll... t 22-24. hl. 60549, Amlt.,dem.N.

Fm.,1

Schle d. m ; N. M.thenen e nlreal 18, T, 1. 65668. b.lI.g_ 38471

.00. . . . . .00 • •• "nw ••

'''. • onu., •.w

<§I ID

G R OOTKEUKEN I NSTALLATIES IN

ROE S T V II tJ S TA A L

__;_~_~_"._~_,r.,_.~_,,,_,~_..:_~_.__ • MA CHI NE FABRIEK GUI IOWf:, 71 - Tf:ldoo n 69490-6170 1 - Scbiedul

De ideale prisma-zeekijker

HABIGHT

zware shag!

I

W ie ze éénmul gerookt heeft

wil geen andere!

I

I

Dag- en lIachtkijker met grote lichtsterkte

Oculair-instelling* Middenschroef-instelling

f 260.( 275.·

,. Gega randeerd 100 ,. waterdichL

•

Uitvoerige catalogus op aanvraag

n.v.Wed.J.Ahrend&Zn. 's-Grsvenhage • Touaselntbde 5t - Tel, 334123 (5

I.!

Amsterdam - eindhoven - Gronlngon • Hilversum - ROllerdam

Slied recht Industrieweg 24 Telefoon 8

N.V. A. PRINS Th. zoons Aanneming. Maatschappij Waterbouwkundige-, Bagger- en Opspuitingswerken A annemers van d e bagger-, opspuitings- e n bijkomende werken voor d e uitbreiding van de Rijkszeehaven "Hel Nieuwe Diep" Telefoon 3324-3008, Marinehaven , Den Helder

FILM LABORATORIUM FILM PRODUCTIE

EV ERS HED

HYDRAULISCHE REGEL- en SE RVOSYSTEMEN volgens het ST .. AAL·PUP PRINCIPE

Voor het

geheel

automatisch

REGELEN van

SCHEEPSKETELS

AMSTERDAM VONDELSTR. 72

NEW'YORK 17 (NY) 545 FIFTH AVENUE

Vr ••

g'

uI/voer/g e

inlichllngen'

VerVJarrugers van de Nederlandse Onderwerpen

voor FOX MOVIETONE NEWS

TELEF. AMSTERDAM 85622 -88945

BERG & BURG INGENIEURS _ AMSTERDAM DI .UTn .... Df 1.,_1.' . nUJOON : 3208:Z

Centrale verwarming

Ol i esfook j n richt i"gen Stook- sfoomkookinsfaJlaties

Luchtbehandelingsinsta Ifaties

Sanitaire inrichtingen

-----------TECHNISCH

INSTALLATIE BUREAU

F. W. NIEPOTH Amsterdam

telefoon 742464

Zandvoort

telefoon 3270

Met microfoon en band Het vastleggen en weergeven van muziek of gesproken woord op de magnetische band is een bez.igheid die is uitgegroeid tot een van de meest fascinerende hobbies aller tijden. Me t de bandrecorder kunt U Uw favoriete muz.iekprogramma', overnemen van radio_uitzendingen of van grammofoonplate n en speciale programma's samenstellen voor bijzondere gelegenhe· den. Als gesproken brief vormt de band een levend contact tussen U en verre ve rwanten en overbrugt daadwerkelijk aUe af-

ELECTRONISCHE APPARATUUR volgens specifica/ie In gro/e en kleine series

:+ UHF. TV en FM antennes

s~,nden.

Daarnaast is de moder· ne bandrecorder doo r zijn talloze mogelijkhe. ~en en eenvoudige bediening een onmlsbailr m~ium geworde n, overal waar klanken moeten worde n bewaard.

:+

T~EA

Col AMROH

f 298,-

HANDYSOUND de bandrecorder voor Iedereen

doel niet onder voor een profeu lonele recorder. Portable ultvoerlna - I< otC!f\ keurtce untrekkelijke kolfer _ m... kt hel moaelUk ove .. L wur netapannna la. opnamen te maken en deze mei de hoofdtelefoon lerua t. lul.tel"fll. Voor hel maken van reportaa"'" 11 d<Io H.ndJ' Sound de u.nae'll'ezen bendr_du.

Bij Uw ..odio-hondelaa .. kunt U de uilvoeripe Hand" S',und-folde, k,ijpen en hij zal deze pupulolr, bandreco,de.- praog voo .. U demonst'C'CII.

KWALI TE ITS PROD UCTEN VOOR mmONIC A

Technisch. Wetenschappelijke Appa ralenfabriek

:+ 2. Witt.nburll.rd.... rntru t 1 5 _T.I. 5 11 72 Amlt •• d . m C ,

M'UIDEN - TEL. K 2942··341

Bouw BetonHei- en Waterwerken Kanloor Dordrechl, Kromhoul 65 ·67, lel. 6941 ' Den Haag, François Maelsonslr. 45, lel. 553844

3·5 pk 5·7 pk 16·20 pk 20·2~ pk Ook "".te,.gekoeld

....

6_24pk

V.n oud. d. b.t rouwb .... t • • n lIchtsi •• n d.. ,om m• • 11 lIebrv Lkt. moto •• n _00' r.ddlnllulo. p.n . n .oor .. n· d. LJvl nll un be tonmol.nl, . c:ompreuor.n, pomp.n. dvn.mo'l lie r.n etc: ALLEEN LMPO~T[ \,)1<

T. FRANSE TRA·.)I>O»TII.[H.l[

::~",'~",',~;

AMSTERDAM

[)IE"!l BI(ANDBlUS F

"lP \fTS

•

MAANDBLAD

TER

NTERNE

DER

KONINKLIJKE

VOORLICHTING

MARIHE

DIR ECTIf. EN HOOFDlilDACT IE, Ltz. (SD) Jc lil. J. PTASNl K -

F . J. TH. M. SCHAEPMAN

ADRE S REDACTIE EN ADMINISTR ATIE,

Mll'll$tule ,'Dn MRrlne, K"onlnglnne/lTllchl 12.

Tel. 183155 - Toestel 97, ~n Haai

Inhoud:

JUNI 1956, no. 11

BIJ DE VOORPLAAT Bezoek van. de Koninklijke Marine aan de rots van Gibraltar.

P agina

1 De kntlser, het vliegkampschip en de Koninklijke

Marlne.

5 Hr. Ms. Schepen en bun emblemen.

6 Ecn bijzondere reis naar Nieuw-Guinea.

7 Lucky Joseph.

9 De wereld waarin wij leven.

10 Vrijetijdsbesteding in Blak.

14 Het wedstrljdschteten met handvuurwapens.

15 De Papoeavrouw.

16 Buitenlands marinenieuws.

17

Nieuwsdruppcls.

18 Onze ere rol.

18 "Onze vloot" in het goud.

19 De M.LD. op bezoek bij de Franse Marine.

20 Waar de Koninklijke Marine vaart en vliegt.

21

Mutaties.

22 Mutaties.

22 Woningruil

Oe KoRlnklijke Marine stelt u p r ij_ OP vut te lltellen da.t het adve r teren in dJt orlUll nJtuaud het vukr ijten "aD "oorkeur voo r leverantie. aan de

KolllnkUjke Marine nld kan lnhouden

•

Id ee Ingesonden doo r : ,J I J •ZU, D IA N KI' I. lI o fm e t s!u 2 14 U'

Dt:,s U A,\ G

Help ona d Voor elk h nllkb e~e aerle aan de Sc hru r aan liJd lI.a r Idee geven ...11g;;, te houden ' . P ubliciteit, ArnllU!I B n aardige beIonl"&, ~ rou we"'" • ", Amsterdam

De kruiser, het vliegkampschip en de Koninklijke Marine Naa r aa n leiding \'ao de In de Ned erla n dse pers d re u lert nd e be ri chte n , be treffende

fl ventuelelnkrimpln r \'an de kern ,'an de Nede rl a ndse oor l61(5vl00l. h eeft het tijd sch rift "Cent ur io" ee n a rllkel ,epubileee rd , dal wij hi er In h aar ,eheel overn em e n.

Ter In leid ing van het ,esprek werd door d e redac tie het p ro bleem v r agend erwij s a ls volg t be na derd :

" Nederlan d I ta at ieder Jaa r voor bela ngr ijke uitgave n voor ma r ined oe.le lnden. Dete zijn, Dnd er h et vast gestelde p la rond. nageooe,. ,elijk aa n d ie \'oor de K Oon. L ucht mac ht en bedragen ongeveer 40 ",. van de begrotin g van de Kon. Lantlma ch t. liee rt de opbouw va n de vloot na 1945 w el voldoend e r eke ning ,.eh Gud en met de to taa.1 ver a nde rde sam e Dl!telling van h et Ko ninkr ij k!

Nu lndollellië zelJslandl, Is ,,"worde n, ka n men toch n iet m~ r s pre ken va n een v iool a ls Jt ijkskrij gs mach t? Is het niet :eo, da t d e nede rl a ndse \' 1001 d ch In hoofd· ~aa k heeH Ie be pe rk e n tot de verdedi ging va n d e kus te n e n de w o terwege n In het kust,ebled ?

Ulerop zij n aa n valle n te verwachten, :eowe l doo r mijne n, bove n· e n onderwa le r· IIlrijdkraeh len a tll door middel van vlle&"l ui&"en. Al&"Hie n va n een taak In d e Ove r :e~se RIjk lIde len list toch de voornaamste maM ne iaak In Nede rl a nd 1I.elve. H ~ rt de Ma ri ne ook geen t aa k In de luchtverdedi ging legen aa llva l.len van de 1I.ce:eijde'l' In dil verband rijs t d e vraa, or onze k ruisers nie t te beltemmen w are n tol lucht.verdedi gln..skruJserIlT"

8 ENA D ER I NG E N ALGEl\IENE OR l f NTATIJ:: Een van on:u! marinedeskundlgen geeft het volgende exposé, "Om te beginnen waren enige opmerkingen aan te voeren tegen de idee, dat de Marine geen RIjksstrIjdmacht :eou .tijn.

Dit ligt overigens meer op staatsrechtelijk dan op mWtalr terrein. Maar In het nieuwe statuut van het Koninkrijk Itaat duidelijk vermeld, dat aUe strijdkrachten Rijkslrijdkrachten djll.

Op grond hiervan en gegeven het !eit, dat de onderscheiden delen van het Koninkrijk nieuwe stijl s iechtl door zeewegen met elkander verbonden zijn, dienen wij ons wel te realiseren welk een eminent belang het Rijk steeds zal hebben bij het In stand houden van een goede Marine.

Het volgende vraagpun t Is de ve rdediging vaD Ned erla nd_ Dit Is misschien wel het juiste moment om de knuppel In het hoenderhok te gooien en de scheiding uit te vegen die men tracht te maken tussen nationale taken, verdediging van Nederland in engere zin en Nato taken, want deze vallen voor een groot dee l samen.

De huidige toestand, d ie is ontstaan uil de ha rde realiteit vall de ernstige bedreiging van de in v r ijheid levende Westerse democratieën Is, d a t de verdediging van Nederland (als gedeelte van West- Europa en door onll Nato lidmaatschap) is opgedragen aan de Nato In :djn geheel. De Nato heeft een politieke topleiding. Voor de verdedlling zijn opperbevelhebbers aangesteld, die een moeIlijke beginperiode moesten doormaken bij het formuleren van hun plannen. Er moest n.l. een evenwicht worde n gevonden tussen de beschikbare strijdkrachten, :eowel personeel als materieel, hun bruikbaarheid en de e norme taak waarvoor zij gesteld werden. Gaandeweg Is de verdedigingsconceptIe meer reêel geworden. De verdediging vall Nederland I. dus opgenomen In de algeheeJe verdedigings plannen die er beslaan en d ie :eijn goedgekeurd door de politieke leiding, d e Nato Councll.

Men heeft het te verdedigen gebied op de volgende wijze verdeeld: a. het Commando van Saceur (het West- Eur opese varteland); b. comman do van SACLANT (Su preme Allled Commander AUanUc) da t het grootste gedeelte va n het zee-oppervlak omvat; c. bet Kanaalcommando, dat tevens de zu idelijke Noordue omvat.

#

zU *Hier doetie

opaemerkt, dal de re· haar vrtlgen zo heef~ gesteld, dat zij zoveel mogelijk aansloten op de in een gedeelte van de pers voorkomende z(ens-

wv:en.

Dus drie opperbevelhebbers. die gezamenlijk de verdediging van het West-Europese continent plu", een :u!kere veiligstelling aan de andere kant van de Ocenan, op zich hebben gekregen.

In de loop der Jaren zijn de strijdkrachten van SACLANT belangrijk versterkt en verbeterd. De:u! heelt de nieuwe schepen die aan zijn commando zijn toegevoegd op hun bruikbaarheid getoetst en deze Ingepast In zijn plannen op de (helaas nog vele open) plaatsen, daar waar deze het meest tol hun recht komen.

De deelnemende landen s tellen hun strijdkrachten beschikbaar, onder het operatief commando van een buitenlander die m oet werken volgens de door de gezamenlijke lande~ opgestelde plannen. SACLANT det tegenover zich als grootste vijand de Russische vloot, mei zijn kruisers, Jagers en ondel'Zeeboten. De ster kte van dit laatste onderdee.1 Is onevenredig groot, althans berekend naar conventionele normen.

De taak va n SACLANT is in het kort samengevat: het vellig

overbrengen van de stroom van convooien die onontbeerlijk zijn voor het ondcrhouden van de mlJltalre krachtsinspanning op hel West-Europese vasteland. Hel belangrijkste daarvan uit een mllltair oogpunt betreft het overbrengen van mankracht en van de enorme vooITaden vloeibare brandstof zonder welke Iedere Inspanning van de Nato-Iuchlmachten en sterk gemeChaniseerde legers, snel tot een einde gebracht zou worden. Daarnaast het overbrengen van levensmiddelen die weer onontbeerlijk zijn voor het In stand houden van de burgerbevolking.

Ten aan:eien van de strijd te,.en de Russbehe oodeneeoolen hebben %lch bepaalde gedachten ontwikkeld die gebaseerd zijn op ervaringen uit de tweede wereldoorlog.

De anti-omler;:;eeboot oorlog De beste ma~ler om de onderzeeboot te bestrijden , Is d e:u! zo ve r mogelijk van het convoo[ e n de convoolr outes op te vangen, dus zo d icht mogelijk bij de vijandelijke bases in de nabijheid van de Russische kust, hoofdzakelijk de Russisch -Atlantische kust in het hoge Noorden en mogelijk _

f

afhankelijk van de strijd op het land - ook bij de uitgang van de OOstzee.

Hiervoor Is uiteraard een groot aantal onderzeebootJagers nodig en de nieuwe Nederlandse schepen van dit type zijn daa r voor uitermate geschikt.

De taak vtm I.:rui.,ers in d e

(I" I ;,-0" d e r::eclwotoorlog

tweede wereldoorlog werd aangedaan door de Duitse "Ra iders". En dil waren zeker niet allen schepen met een gevechtskracht als de Russische kruisers thans bezitten. De kans dat deze hiervoor worden Ingezet is zeer reëel en kan onder omstandigheden zelfs boven a lles praevaleren.

En wat kunnen wij daar tegenin zetten .... ? Geallieerde kruisers en zeker dMr waar weersomstandigheden or afstanden een continue vliegtulgbeschenning onmogelijk maken.

Tenslotte dient te worden vermeld dat moderne kruisers als de Nederlandse, met hun enonne uitrusUng en appara· tuur, een plaats hebben gevonden bij de geveehtslelding van vliegtuigen.

In belde gevallen moet wo rden veronde rsteld, dal Rusland nlel ui nalaten om alles In hel we r k te stellen de onderzeeboot naar de Oceaan te krijgen. Dit alles hebben zij als het ware geleerd uit de touten die door Duitsland zijn gemaakt Jn de laatste wereldoorlog, die de onderzeeboot te veel en te lang aan zijn eigen lot heeft overgelalen. Hoe ui Rus.land dit doen?

Rusland kan dit doen door aan de onderzeeboten, in dit voor deze schepen kwetsbare gebied, een grote beveiliging te geven met bovenwaterschepen en vliegtuigen.

Hel tegen houden van de onderzeeboot op deze wijze houdt dus In, dat de Na to, onder SACLANT, behalve specifieke ant1-onderzceboolvaartuigen ook materia al in zal moelen zetlen speciaal te r bestrijding van de te verwach ten Russ ische bovenwaterschepen, d .w.z. kruisers en eve ntueel sla gschepen. De Nato-k rulsers mooten evenwel bovend ien In s taat zijn de luchtsteun te lelden en de luchta fwee r me t h un kanons te verste r ken. De luchtsteun bij deze ac ties tegen de onderzeeboot ui komen van Nato-vliegtuigen die In dit gebied hoofdukelijk vanaf vliegkam pschepen zullen word en gedirigeerd.

De ervaringen uil de tweede wereldoorlog hebben echter geleerd, da t zich in dit gebied geregeld weersomsta ndigheden zullen voordoen die het gebruik van vliegtuigen onmogelijk maken. Dit geldt uiteraard voo r vrie nd en vija nd. Dit Impliceert dat " pur sang" bovenwaterschip- artillerie a cties ve rwacht zullen moeten worden. waarbij de kr uisen (e n eventueel slagschepen) de hoofdrol zullen spelen, o.a. a ls verdediger va n de ingedeelde vliegkampschepen.

De a tstandbesche nnlng zal worden gegeven door de zgn. lIun1er· Klller G roups, d.w.z. snelle onderzeebootjagers, gegroepeerd om een kem van een of meer vliegkampschepen.

Deze H unter-KJlIer Groups zijn snel verplaatsbaar en worden dAAr Ingezet waar een concentratie van vijandelijke onderzeeboten is gesignaleerd of kan worden verwacht. Gezien het aan tal vliegkampschepen d Dt voor deze alstandbeschermi ng door de Marines onder bevel va n SACLANT kan worden ingebracht, Is het niet anders dan begrijpelijk dat S ACLANT het op hoge prijs heeft gesteld da t voor d il doel onze Hr Ms Karel Doorma n beschikbaar gesteld Is.

De Ne de r/om/se Krui se r

Nabijbeschermi"K

Belde Nederlandse k ru isers die In deze strij d k unnen worden ingezet, bezitten de gevrallgde kwalitei ten in zo hoge mate, dat naar Hr Ms De Ruyter e n "de Zeven Provinciën" In het commandogebied van SACLANT een zeer grote vraag bestaa t. Belde zijn dan ook als zodanig ingedeeld.

Er is nog een a ndere d r ingende reden waa rom krulsers voor SACLANT onontbeerlijk zijn bij de convooibeschennlng.

Deze wordt ons d uidelijk Ind ien wij teruggrij pen naa r de gro te scha de welke Dan de geallieerde koopvaardij In de

De nabij bescherming word t In hoofdzaak geleverd door kleinere anti-o nderz.eebooh'a artul,en. die bovendien niet een dergelijk grote vaarsnelheid behoeven te bezitten als de Hu nte r- Killer Grou ps en die men zich het beste zou kunnen voorstellen als de hond om een kudde. De Kon. Marine vervult dus In deze strij dkra chten eèn plaats d ie noodzakelijkerwijze moest wo rden opgevuld , gezien het totale aantal beschikbare strijdk rac hte n, terwijl bovendien deze deelname van een niet te onderschatten politiek belang Is.

-

CQl1vooibescherm Îng Het is begrijpelijk, dat deze vorm van alweer niet walerdicht kan zijn gezien het te beslrijken gebied. de weenonmstandlgheden die daar Ier plaatse te verwachten zijn en bovendien gezien de ervaringen opgedaan In de tweede were ldoorlog. Het Is d us noozakelijk om nog andere wijzen van convooibeschermlng In Ie voeren; men onderscheidt hierbij twee gedeelten, n.L een afs ta nd bescherrni ng en een nabljbeschermlng.

•

Afsla"dbe&clterm j"g

Hr. Ms. kruiser de Zeuen. Proumciën.

KanaaL en No ordzee Deze krachtsinspanning sluit niet uit dat andere Marinestrijdkrachten deelnemen aan de verdere bescherming van de corwooien zodra deze u it de Atlantische Oceaan het Kanaal zijn binnengelopen en dan tenslotte in het gedeelte van de, Noordzee waar de aIgesplitste convooigedeelten, welke speciaal bestemd zijn voor Nederland en België, havens aandoen.

Gezien de te verwachten tegenstand in de Noordzee en de mogelijkheden welke de aldaar beschikbare ruimte en diepte geven is het enerzijds noodzakelijk een geconcentreerde bescherming te geven, maar anderzijds is het gebleken dat hiervoor niet het grootste type onderzeehootjager noodzakelijk is.

Mijne ngevaar In het Kanaal, maar speciaal In de Noordzee, is een andere vorm van tegenstand te verwachten van Russische zijde, n.1. de mijn. In de loop van de laatste 50 jaar hebben de Russen herhaalde lijk getoond de grote betekenis van dit wapen naar waarde te onderkennen, hetgeen tot uiting kwam In de grote hoeveelheid mijnen welke zij hebben gep roduceerd.

Tegen dit w apen zijn weer specifieke schepen noodzakelijk, n.1. mijnenvegers, die In 3 soorten bij de Marine aanwezig zijn: voor diep water, de Oceaan, verder voor gemiddelde diepte, de Noor<b:ee en de kusthaven- en zeemondengebieden, het zgn. zandbanke ngebied.

Deze uiteenzettingen hebben ons een overzichtelijk beeld gegeven van de taak van onze Marine, mlla r de redactie had ook de vraag gesteld: "Heeft de Ma r ine geen taak bij de luchtverdediging van Nederland?"

Op deze vraag was niet Ingegaan en onze redacteur wil ook dit probleem gaarne zien behandeld .

DE L UC HTVERDEDIGING

De luchtmachtdeskund ige geeft h ie rop zijn v isie : De luch tverdediging van West-Europa is een Nato-aangelegenheid, waarin ook Nede r land een belangrijk aandeel heett. Nederlandse vliegtuigen van de K on. Luchtmacht en Nederlandse luchtdoelkanonnen spelen mede in dit volkomen gefntegreerde geheel. De verdediging tegen van de zeezijde invliegende vijandelijke toestellen Is dus eveneens een luchtmachtzaak, evenals dit het geval is mei de zeegebiede n , aan de kust grenzende. De luchtmacht heeft daarmede dus als taak ook de scheepvaart in dit gebied luchtbeschermi ng te geven. De benodigde apparatuur voor opsporing en geve chts leidi ng is rlaartoe aanwezig.

Over het gehele probleem van de verd ediginG van de zee· wegen merkt dele deskundige n og het vo lgende op: ,.De verdediging van onze zeevaart moeten wij ruim zien.

Hoewel het vrijhouden (van een vijand) van de NoordzC!;: voor ons land van groot belang blijft, is toch de u itslag VIlIJ de s trijd op d e Atlantische Oceaan van primaire Importanlie.

Het zou een zeer te betreuren verspilling van krachten beteken e n. Indien de traditionele aanleg van de Nederlanders voor de uevllar t daarbij zonder meer niet werd iebruJk t, De Nederlandse Marine heeft bewezen te kunnen vechten. Voor Nederland zal een O?rlOgSvloot altijd een levens,.voorwaarde blijven,"

3

•

lIistorisclt e en politieke a chtelg rotld

De l.·r,tt6crs in hun huidige vorm.

De ma ri nedeskundige voegt hieraan nog toe:

Is het niet noodzakelijk reeds nu voorbereidinge n te treffen om de kanons op de kruisers te vervangen door raketwerpers?

De Ame rika nen richten weliswaar enkele van hun kruisers in voo r hel lanceren van geleide projectielen. Onze kruisers zijn daar momenteel niet op berekend. De techniek op de "tekenplank"' vo rdert nu eenmaal zó snel, dat men nooit ongestraft een bouwprogramma kan vert ragen, in de hoop met het allermodemste voor de dag te komen. Allereerst dient men daarbij te overwegen dat het laalst ontworpen mogelijk wel beproefd kan worden, maar dal d it nog geenszins betekent dat het bereikte resultaat daarom direct bruikbaar is en even bedrIjlszeker en efficiënt als het produkt da t men beoogt te ve rv angen. Daa r naast is he t adagium van onze Nato-verdediging dat het a ankomt op wat Ingezet kan worden, op de kortste termijn. "Hebben" telt duizend keer steric.er, als "eens hopen te verkr ijgen". Dit is nu juist het probleem met het geleide projectiel!

Op het ogenblik moeten wij onze bouwprogramma's niet vert ra gen door te veel in de toekomst te kijken, want dan gebeurt er niets. Momenteel zijn onze kruisers in vergelijking met hetgeen de Nato in zijn geheel aan kruisers heeft, bijzonder modern. Zij steken Qua artillerie en gevechtsle iding uit boven anllere kruisers. Aan de andere kant is het zeer wel mogelijk de7.e kruisers, wanneer inderdaad blijkt dat dit nood;>:akelijk is, om te laten bouwen. Op het ogenblik en zeker voor de eerste 10 jaar zijn ze echter 7.eker nog modern en bij7.onder bruikbaar.

1. het nederlandse vloot plan Is opgezet v6órdat er sprake

was van een NATO; 2. de aanwezige schepen passen wonde rwel in de gehele Nato-opzet en zijn in hun soort uiterst modern. Dit is geen grootspraak, maar waarde ring va n onze Natopartners; 3. nog steeds geldt: " Nederland let op Uw saeck".

Toen In 1945 een beroep moest worden gedaa n op onze geallieerden uit de tweede wereldoorlog voor het overbrengen van mank raeht en materialen voor het herstel van rust en orde in Nederlands Oost-Ind ië, bleek niet allee n dat dit vergeeCs was, maar bovendien kon de Regering niet over de in de geallieerde schepvaart-pool Ingebrachte Nederlandse tonnage beschikken.

De deskundige is dan ook van mening, da l de beschikking over een oorlogsvloot, die in verhouding tot onze koopvaa rd ijvloot sterk genoeg is, de bondgenoten er toe zal brengen ten alle tijde met nederlandse belangen rekenin g te houden.

Uit het vorenstaande zijn de vOlgende conelusies te trekken: De NATO is een bondgenootschap, een samengalin van af-

zonderlijke staten. Dit d uurt zo lang als het duurt en zo iang he t voor ieder geen overwegende nadelen oplevert. Het is een levensnoodzaak om in verband met On7.e belangen op zee het bezit van een eigen vloo t te handhaven. Politiek en mach t vormen een correlatie. Zij hange n van elkaar af en zij sleunen elkaar. Willen wij politieke macht behouden en willen wij onze handelswegen vrijhouden. dan zullen wij naast onze belangstelling ook een zeer reële inspanning ter zee moeten tonen en alleen hierdoor zullen wij in staat zijn respect bij onze bondgenoten al te dw ingen.

Al de gesp rekpartners zijn het er over eens dat Nederland een oorlogsvloot niet kan ontberen. Dan komt echter betrellende enkele onderdelen de vra ag naar voren over grootte en samenste lling.

In dit verband zag de redacteur gaarne de volgende vragen beantwoord: '

Marin e L ucht vaarl.dicnst Wat is de taak van de Marine-Luchtvaartdienst en is integratie In de Koninklijke Luchtmacht eventueel mogelijk?

De marine-deskundige an twoordt : Wij moeten de taak van de Marine-Luchtvaartdienst voornamelijk zien in hel kader van de onderzeeboot bestrijding.

Speciaal hiertoe worde n de vliegers opgeleid. Dit Is een zeer gespecialiseerde taal<; waarvoor niet alleen bij de voortgezette opleiding van deze vliegers een apart programma moet worden gevolgd, maar dat tevens meebrengt een volkomen aanvoelen van het varende gedeelte van de Marine. Dit wil zeggen dat het niet mogelijk zou zijn met andere 'k rachten dit doel te bereiken, de taak van de MLD ligt op een geheel ander terrein dan waar op het ogenblik de luchtmacht voor wordt opge]eld en gebruikt.

Bij de Engelsen is deze strijd vraag n.l. of de Mar ine een aparte luchtmacht moet hebben of niet, bij herhaling naar vo ren gekomç,R, dit Is in de praktijk van de afgelopen oorlog zeer bijzonder naar voren getreden toen het Coastal Command, dat een onderdeel vonnde van de Britse Luchtmacht, operatiel niet onder de Marine stond, terwijl aan dit onderdeel een wezenlijk aa ndeel in de anti-onderzeebootoorlog van Engeland was toegemete n.

Dit heeft een hoop misverstanden in het leven geroepen, en heeft In het begin ook geleld tot een weinig v ru chtdragende samenwer king. De oorzaak daarvan lag niet bij de goede wil van de Coastal CommandvHegers Individueel, maar bij de commandos tructuur en de mentale Instelling. Wij moeten vooral goed voor ogen houden dat. waar de MLD juist voor een zeer specllieke taak word t opgeleid en wordt gebruikt en waar juist een bijzonder goed begrip op de voorgrond treedt, wij dit onderdeel niet kunnen onderbrengen - noch op economische doelmatIgheidsgronden, noch organisatorisch - onder de luchtmacht.

Tenslotte dient de vraag te worden beantwoord o[ vliegkampschepen organiek op hun plaats zijn in de Nederlandse Marine.

Alle deskundigen l ijn het e r over eens, dat de Karel Doorman een typisch anti-onderzeebool-vliegkampschip Is. De waarde van het schip - een dr ijvend zichzelf snel verplaatsend vliegveld - lig t voornamelijk in het overal op de Oceaan stationeren van vliegtuigen, d ie onderzeeboten kunne n bestrijden. Hoewel met de huidige actie-radius deze bestrijding theoretisch ook 7.0U kunnen geschléden alleen door vliegtuigen op de wal gestationeerd, heeft de keiharde praktijk van de tweede wereldoorlog en de ervaring van alle tot op heden gehouden oeCeningen met het mode rnste materiaal bewezen, dat het onderzeebootgevaar toen pas effectief onder de knie werd gekregen, toen voldoende vliegkampschepen bij de convooibescherming konden worden ingezet.

Deze faktor (afstand en tijd ) ve rmeerderd met de beweeglijkheid en verplaatsbaarheid van het "vliegveld" geeft het vliegkampschi p bijzondere betekenis.

Teneinde de waarde V;ln de K arel Doorman juist te beoordelen, dient men te weten, dat dit vliegkampschip ook jagers aan boord heeft, zodat het In staat Is zichzelf en andere SChepen tegen vijandelijke vliegtuigaanvallen te beschennen. De KarelDoorman Is dus bij uitstek geschikt om ingezet te worden a ls konvooibeschenner.

Alle deskund igen zijn het er over eens, dal een vliegkamp_ schip voor onze vloot als onmisbaar d ient te worden beschouwd, wil Nederland bewust bijdragen aan alle aspeklen van de koopvaardij- bescherming.

De conclusies van de gezamenlijke deskundigen .kunnen als volg t worden samengevat: Nederland heeft een levensbelang bij het openhouden van de zeeroutes.

In verband me t onze inter na tionale handelspositie (Nederlands Koopvaardijvloot Is een der grootste van de gehele wereld) Is het absolu ut noodzakelijk dat Nederland zijn maritieme betekenis op peil houdt. In oorlogstijd eist konvoolbesche rmi ng niet alleen de kle inere anti- onderzeebooteenheden, maar zijn tevens kruisers, onderzeebootjagers en vliegtuigen nodig, die de onderzeeboot kunnen opsporen en vernietigen. op grote a fstand va n het konvooi. Een aanbod van bepaalde zijde de maritieme taak van Nederland op de Oceaan over te nemen ,Is politiek te doorzichtig om hierop serieus in te gaan.

Redacteur.

Voor woningruiladvertenties, gele pagina achterin!

4

•

Hr. Ms. SCHEPEN EN HUN EMBLEMEN Hr. Ms. Wiflem van de r Zaan (F 824 )

,.1" /SUil' Un l/tigtrt ",' pila,J ".'" ;;i/t,,", Dit tmb/um ;/ 01/11"",,, IkJII hel jamiJitu'apfl1

",,,, ," Jrhou/ bij /lacht IYli/üm

,'tt" d,r

Za.""

zoals dil I'oo,kom! op zij" gra/mOIll/IIIMI i"

d, Oli4, K,'; lt AIIJJIt,d"m.

Fregllt : Standaard watcn'erplantslng 1..300 ton; max. snelheid 15.5 mijl: grootste leng te 75.2 meter; grootste bn!'edle 11,2 meter; gemiddelde diepgang 3.4 meter; machInevermogen 2.300 apk; bemannIng 160 koppen.

Bewapening : 2 kanons van 12 cm; 2 mitrailleurs van 40 rum; 4 mitrallleur3 van 20 rum.

H,_ /'1,_ 0 21 (5 801)

Behoorde gedurende de mobilisatie tol de strijdk rachten resorlere ndc onder do commondant te Willemsooro: week uit naai' EngelalId in Mei 1940 e n was mE'! zijn luchtdoelartillerie hl nctle 'Uden~ de "Battle of Britoln", Verrichtte In de oorlogsjaren escorte· die nsten in de Indische wateren 094, - 19-12) en kon,'ooldleru;len bij de Arabia-Bengal-Ceylon Esco rt F orce 09,,::!

- 19.J4 J. Na terugkeer In Nedel'ianc\ (mei 1955) ve rt rok Hr, l\Is. \VllI em ,'an der Zon:1 drie moande n later wederom naar het verre oosten, nu voor patroulJie-dlensltm In de Indonesische archipel, Daal' vel'bleef hel sc hip tot me i 1948 me t een onderbreking van enige maanden voor herstelwerkzaamheden, welke In Neder- • land werden uitgevoerd, Verblijft momenteel als stati ons-schip In de Nederlandse Antillen met als basisha,'en Willemstad (Curnça o), Genoemd naar schout bU noch t WilJem van de r Zaan (1621-1669). die als co mmandan t van zU n eigen schip, vele Joren onder De Ruyte r diende en zic h onderscheidde In de eerste en t weede Engelse oorlog, In 1668 aangesteld tot commandan t ,'on een eskader In de Midde llondse zce tel' bevelllgJng va n onze koopvaal'dUschep';m en ter beteugeling van de Borbal'Use zeero\'ers, sne uvelde hU Ol) 1 7 l'ofaart 1669 In een gevech t legen de AlgerUnse piraten, In die nst gesteld: 21 Augustus 1939, Hr, Ms, fregat Willem van der Zaan

doo, "" },roo" """ dri, bludu," '" 11l.'" ft_ rd, ,,, gn'(H,d ,'a" },ttl", Embltt"j,Jpm,},; "NON "fiN/TOR DfRUO", (i}, (b,)drûg "in, ila "t,,,i,,ig), i" IlIlij" lI f,II", ,'a" zit,," op U" lilll ,',m },,,f, Di/ ,mbl"m u'trd rudl o,,'u'orp," i" /940, /" dil tlr/bf"l/1 iJ hn U'IIP'" ,'"" V!iIJi",,,, (h" /aroba'},"1IIul;e ",tl kroon) "rU'"!l Ier herinnering """ de ba},"mal ,',," Hr, MI, o 21, """,u;''' dn, o"dtf%uboOI bij dt Ko"i"Jdij}" SrhuPlhollU'l1Iij "Dil Sçh,rd~' I" bOllu'd u'trd, Dt heid, Idrlliru, g'II)'lurdll 10rpNo'l J]l1Iboliserm .,'" du IJ" hoofdw"ftm " .. " Uil o"d,n"bool,

" In kul IWU uhllin gd",;II, IO,Ptt/ril "an 1,,/;,1, bI/aJu ""1 ."" Ja.oba·l'' ''"'';t l'tlll ziJ'''tr, gt ltltml , n It/ieul ,',.R gO ll", ol'tr/op,

(13)

Ontl enme hoot_ Standaard waterve rplaatsing (bo~'e n water ) 962 ton; (onder water) 1.195 ton; max, snelheid OIO\'(' n water) 18,5 mUl; (onder water) 8 mijl;

grootste lengte 77,7 me ter; grootste breedte 6,5 meter; gemiddelde dlepgan(\: (ho\'e n wate r ) 4,4 meter; machlnevel'mogen (diesel) 5,250 apk; (electrisch) 1,000 a pk : bemanning 54 kOllpen, Bewapenin g: 6 torpetl obulzen : 1 kanon van 8,8 cnl: 2 mi t railleurs van 20 mmo Bevond zich op 10 mei 1940 te Vllss lngan In of timmering: werd 011 die datum vervroegd In dienst gesteld en vertrok diezelfde dag met H r. Ms. 0 22' naar Engeland. Werd te Dundee gebasee rd en patrouilleerde aanvankelijk In de Noorse wateren.

Ingedeeld bij de konvooibescherming in de Mldde llondse zee <sinds Juni 1941) brac ht de 0..21 vU f schepen mei l 4,500 B.R,T, en een Duitse onderleeboot (de U· 95) tot zinken, Kee rde eind 1941 noa r Engeland te r ug om na feb r uori 1953 In de Indische oceaan en Straat Malakkn patrouilles te ,'errlcht.e n, Mochlneschade maakte in december 1943 een eind aon deze succesvolle oorlogsverrichtlngan, waardoor de 0 21 de embleemspreuk "Non minitor diruo" met recht ,'el" diende, l'otaakte gedurende de laatste maanden van 1945 en eerste maanden ,'an 19-11i nog enkele patrouilles in de Indonesische wa lere n waarna hel schip op 30 april 1946 voo rgoed In Nederland terugkwam, Sinsdien inschietboot, nu eens met basis Rotte rdam, dan weer met basis Den Helde r, In die nst gesteld: 10 mei 1940.

N,B De kleuren "azuur", "keel" en "sabel" zün de heraldische benamingen \'oor "blauw", "rood" en "zwal't",

Hr, Ms, onderzeeboot

O-~J

Een bijzondere reis naar Nleuvv路Gulnea Op donderdag 8 februari was het weer vroeg dag en reeds voor zessen waren we boven het prachtige landschap van

Ceylon, en boven de bergen, waa r we lU5S('ndoor vlogen, ugen we de :l;on opkomen. Verder naar het oosten was er wat bewolking, waar hier en daar I!C!n bergtop doorheen priemde, maar loch meende ik een glimp op te vangen van de bc rgstad Kandy, eertijds zetel de r Ceylonse koningen, een plaats met vele bezienswaardigheden, die ik vroege r wel eens met een excursie had bezocht.

Boven de laagvlakte va n Oost Ceylon, toen Kurtal vaag te onderscheiden was, ontstond e r enige ongewone activiteit onder de bemanning, die veroorzaakt werd door een rokende stuurboordsmotor. Nu kan dit allerlei oor.r.akcn hebben, maar in ieder geval Is er iets ni et pluis .

We waren bijna bij de zee, en e r lagen vele vlieguren over het gro te water v贸贸r ons. De situatie eiste een prompte beslissing van de commandant, die onmiddellijk besloot terug te ke ren. Dit alles verliep zo soepel en rus tig, als gold het een dagelijks voorkomende zaak. De bijzondere discipline die aan boord van een vliegtu ig vereist Is, kwam nu tot gelding. leder deed rustig zijn pliCht, de neus werd gewend, we ginge n op tegenkoers en stonden anderhalf uur na het vertr(!k weer op de grond. We gingen weer dwa rs over het eiland he tgeen een zeke r risico met zich bracht, maar langs de kust was de terugweg zeker twee keer zo la ng, hetgeen de rm:ftor zeker niet le n goede zou zijn gekomen. Ge -

.... bagage uIIUII!rpen ....

lukkig bleer hij d raaien. een noodlandi ng in de bergen zou niet aanlokkelijk

6

zijn en de enige methode om die te vermijden zou het vrijzetten van benzine enlof bagage zijn geweest, ook al weinig verheugende mogelijkheden. In een vliegboot kan men in zulk een situatie uiteraard beter boven water zijn dan boven land. Tijdens de vl ucht hadden we steeds zwemvesten om en Ik was door de tweede vlieger in vijl minuten in de geheimen van het parachutespringen Ingewijd.

Bij de landing stonden brandweerauto's en ande re bijzonde l'e voertuigen klaar die weer met stille trom vertrokken, toen hun diensten - gelukkig - niet nodig bleken. De technische sta! stond klaar om hulp te verlenen. Toen de motor was afgekoeld, werd de schuldige cylinder gecontroleerd en toen bleek, hoe juist de beslissing van de commandant was geweest. Alle averij werd veroorzaakt door een kapotte klepveer. Daardoor was de bronzen voering In de klepstang In s tukken uil elkaar gevallen en die waren door de gehele motor heen gedraaid. Als aandenken kreeg Ik een s tukje ter grootte van een jong tu inboontje. Aan reparalie viel niet te denken: e r moest een nieuwe motor komen. Uiteraard moest daarover de bevelhebber der zeeslrijdkrachten beslissen. Voor ons werd het een afwachten. We haalden a l onze bagage uit het vlIegtuia en installeerden ons weer in het gastvrije R.A.F.kamp. Mijn buurman tuigde zells zijn versterker op en veraas tte ons verder iedere dag op een fraai concert met beh ul p van zijn meegenomen langspeelplate n.

Mijn positie als passagier werd hie r路 door enigszins vreemd. Bij de reparatie zouden mijn diensten wel gemist kunnen worden en he t was niet aan te nemen dat ik gedurende die tijd rustii als toerist In Ceylon zou kunnen blijven. Natuurlijk moe5t de beslissing worden afgewacht. De volgende dag, vrijdag 10 februari , ging ik n~et de commandant per taxi mee naar Colombo, een uur gaans van Negombo, om de Nede rlandse zaakgelastigde in te lichten en Informaties in te winnen over de mogelijkheden om naar Biak door te reizen.

Toevallig had de K.L.M. zijn diensten Juist een dag tevoren tot Colombo uitgebreid. een gebeurtenis. d Ie werd gevierd met een bezoek van minister AIgera en directeur Aler v:m de K.L.M. De tocht naar Colombo had Ik in 1940

(slot)

al eens gemaakt. Het Ceylonse landschap lijkt veel op het Indische. Zoal. beoosten Suez gebruikelijk, maakte de chauCCeur een overdadig gebruik van zijn claxon. Er liepen koeien op de weg en ook de mensen maakten bij voor keur gebru ik van het midden van de ri.lwea, loodat er nogal wa t near-misses voorkwamen. Onze chauCCeur was niet van de snuggersten en raakte voortdure nd de weg kwijt hetgeen het VOOrdeel had dat we nogal wat van de stad Colombo te :den kregen. Maar tenslotte wa ren wc waar we wezen wilden e n alle zaken konden worden afgeda an.

Inmiddels waren we overgegaan op tenue kort wit, waarvoor de keurig Ingepakte koUers lelijk door elkaar moesten worden gehaald. Ook maakten .....e gebruik van de recreatiemogelijkheden op hel kamp, zoals het fraaie zoetwaterzwembad e n de bioscoop. De Ceylonnezen zijn vriendelijke behulpzame mensen, die na het verlenen van zelfbestuur hun gemoedelijkheid nlel hebben verloren. In Colombo wal'en de duizenden zakenlieden wel wat al te behulpzaam. Het kostte moeite om zich alle liede n die hun waren en diensten kwamen aanbieden van het lijf te houden. Alleen in de iouvernemenlswlnkel was dat wat minder. Een wandeling voerde ons langs de zeekant en het hoofdkwartier van de Koninklijke Ceylo!ue marine, die door de Engelse word t opgebouwd. Van Ceylon heelt men nog vele over blijfsele n, kerken, graven. forten e n dergelijke uit de tijd, dat de Oostlndische Compagnie nog vas te voet op he t eiland had, hetgeen a lwee r enige honderden Jaren geteden WilS. Er zijn ze Us nog nederlandse afstammelingen. die als "Outch Burghers" zeer trots zijn op hun afkomst.

Er braken nu rustige dagen aan. Maandag 13 februari, een dag na die waarop we eigenlijk In Nieuw Guinea zouden hebben moeten arri veren, vonden we in de "Ceylon Daily News" bijgaand artikel, waaruit de aandachtige lezer kan zl:m, met hCK'veel fantasie de betreffende verslaggeVEr te werk Is gegaan. Er is practls('h geen woord waarheid In en waar die '/ijf extra mensen Ineens vandaan zijn gekome n Is niet duidelijk.

Pogingen tot opsporing van de bron van dit wonde rlijke verhaal ledcn schipbreuk.

Voor zover mogelijk werd het vliegtuig opgeknapt e n gereed gemaakt voor de komende re paratie. Voor pl"~ies be-

kend was of er een enkele motor of een gehele "power-plant" zou worden uItgestuu rd moesten die voorbe reidingen beper kt blijven.

Op dinsdag 14 februar i kreeg Ik bericht dat Ik op 26 februari door zou vliegen, eerst weer terug naar Karachl en da n door naar Blak. Ik had dus een gedwongen vaca ntie van nog t waalf dagen voor de boeg. Vóór wij In Va lke n burg opstegen had de commanda nt van het vlleglulg (het woord "kist" wil niet uu mijn pen vloeien) tegen mij gezegd: "Wie haast heeft, moet niet gaan vliegen". Daar begon het nu we rkelijk wel op te lijken, wan t mijn reis zoU in totaal vier weken duren.

De Nederlandse legatie deed van haar kant ook haar best om het nuttige met het aangename te verenigen. Zo werd ons - per bejaarde bus - een tocht aangeboden, waarbij twee lieftallige dames als gids optraden. WIJ bezleh UjI:den een Boedd histische tempel - de

MOHD.U '. hBau • • y 11, I ....

LUCKY 13 IN AIR DRAMA Pilot's skill saves plane from crash (81 • " Dally News" reporter)

Who sald that 13 ..was an unlucky number? Rad a Duteh Royal Nuy amphlblan alreratt remaln In the air tor two mlautes 100fer, all iS persons on board, Ineludlnl' tbe pilot aad erew, would surely have perlshed. As It was they landed safely and all were saved, The plaDe, plloted by Lt. Commander Bruin of :the Royal Dutch Navy. len Ne,ombo airport tor 8 ln'llpore. Suddenly the omcer at tbe contral towe r at Ne,ombo overheard the alrcraft In communJcátlon wtth Ratmalana and In!ormln, Riltmalana that he wished to retucD to base.

.... een lacht IIl1ngebodcn ...

Ceylonnezen zijn merendeels Boeddhistisch - waarvoor we onze schoenen moesten uittrekken (maar daar hadden we op gerekend). Binnen waren vele luldgekleurde beelden en schilderijen van Boeddha en zijn geschiedenis. Toen ik In de tempel kwam herinnerde ik mij die al eens eerder te hebben bezocht. Verder zwo mmen we in zee. aten rijst en dronken een koud biertje.

Voorts bezochten we een juwelier, waar we doo r C()n de r dames desk und ig werde n voo rgelich t. Hoewel Ceylon het land Is der edelstenen en halfedelstenen, Is het met het aanschaffen daarvan oppassen geblazen, zoals de man ervoer, die voor enkele honderden rupees een mooie steen kocht, die op de keper beschouwd een stukje van een bierglas bleek te zijn! Tenslotte brachten we nog een bezoek aan de fraaie dierentuin waar speelaal de olIfantenshow in de smaak viel. Een man die aan zijn hoofd door een olifant in zijn bek wordt opUtild en een harmonica SlX'lende wouMeus ziet men niet alle dagen. Voldaan gingen wc h uiswaarts In de rammelende bus, die de tweede vlieger de opme rking ontlokte, dat we de Intercom van het vliegtuig hadden moeten meenemen.

De uitges trektheid van het R.A.F.kamp Is zo groot dat het nu ttig is een fiets te huren, hetl':een In hel kamp kan .lfeschleden. Daardoor Is hel ook mOll.el ijk om per flets naar het zeestrand benoo rden Negombo te gaan. hetgeen dan ook door verscheidene onzer we rd gedaan. Vlak in de buurt is daar een klein vissersdorpje: we maakten een visvangst mee. waarbij een soort grote fuik enige d ub:enden meters de zee werd Ingebracht met een prauw. terwij l da,h de belde einden touwwerk rn-vestlfl:è1 was dat op de wal uitkwam. enkele honderden meters van elkaar. In

What'e wrong?

Alte. muç h dltl'ltlllt 7 n'a om eer a' UIl NtiOmbo eontrol towa. CCIl _ tac ted t h e &lrcran ar\d Mre la UIl c oa....,..,tlOll t hat u ..,u eot. Tbl .&Jrc ra ft ...... t hU, abOUt UlO mUIIII from Necom bo. t;gnlrgl TO'll'l r :_ H ullo . Hu lLo. wha t·, ..... OI:I I ?

AII'I'TeIl :_ ( 'ril. ri tur n In , to bUI , Contro l Te'll" r :_ Wha t ', the m atter ? Ilo ... e re rou ,eln, ?

Alrcno ll :_ P171nl DOW on Ollt Ind e h ll f , 01ID".

Cenlrol TO'll·u :--o. K, COme back, A t l W mlnu t tl leUr t hl eondoL towe. IIIlln rot In \O toUCh wlth t ha p lana.

Coutrol TIl'll'l r :Ho w nl YIlU , ol nl n ow' AI,...rAn :_ On e ellil n e eontl!!! ou t . P'lYlnl Iln o n ly ont tn r lll' 110"'.

OO.ntrol To wer :_

'"

All"tnft :_ td hard s t .

ean

)'OU

m lkl

I'm ! lT lnr m 7 demo..

cnlge uren trokken twee ploegen van 10-1 5 man de einden langl oam naar elkaar en zodoende he t net naar de wal.

Het resultaat was een paar honderd kilo, merendeels kleine visJes. Het t rekken gebeurde onder het Dlmhetfen van eentonige deuntjes, In de lagune kan worden gezeild, en verdcr bezochten we enkele keren Colombo. waar ik bij de Hollandse kolonie nog oude kennissen had. Een paar dozen met opnemingsappa ratuur voor Hr. Ms. Snellius moesten per K.L.M. worde n doorgezonden. waartoe Ik met een R.A.F.- truck een tocht naar Colombo mankte.

De eetchinees bulten het kam p had ook nogal eens bezoek, want het Engelse d ieet is voo r ons Hollande rs wel wat schraaltjes met al die afgel)aste portie~!

Het was zeer d l'oog op Ceylon. droger dan gewoonlijk: In de k ranten werd

Clla trlll To,,'er ;_

W, ' rt IU rtla ,

tOl' 7OU. "HoD ... hUt,

tha omeer I t tDe OO ntrol tower o.rdered Ihe ç run ,nd tht tin IllIIn s tG l tand tIJ' end tht, .... r. eU rad7 on l1li IdlICent runwly.

IoQUad

Came limping SUd cl en l, I h e I lrcnlt 1I'U leen tomlnl II m plng In. Th6 I U .... Uhed e.nxLoutl7. Tha Itarboard enr ln t ..... allen t a nd Ibe pILot e(lU.ld not hallk OD Uilt I lde \0 m ske bil tI M ing b u t e lrcU nl round I nd l om lnl low n I nd lown he m a.d.e I .. perfect t hree_POlllt Ilod ln • .

Belo ro t ht p llne t ultd to I h l lt tbe IlOrt t o«!n, 1110 IOPped d Ho(\.

Whe n Lt. COmml nd er Brui n I n d 12 petlOlII r ot olf the t he olhe r plln e e nd lurntn fd t he Inl lnt wa." ot h t'l.t a l1d amok l ... ere I\IIhlnl t rom lt . The lu ek, 13 ... tre d lZld a nd olferld I I\lCDt j)ra;J'tr tOr Ulell' t on u _ te eteape.

steen en been geklaagd met het oog op de oogst. We hebben vele oJUonlen gezien, e r zijn ook nog wilde olifanten op Ccylon. maar d ie ziet men niet zn gemakkelijk. Het is een eigenaardig gezicht om die enorme lobbesen aan de s lem (en de puntige s lok) van een nietig mensenkind te zien gehoorzamen.

In de krant vind Ik een verhaal omtrent een klein olifantje van nog geen drie weken oud. dat verlaten in het bos was aangetroUen. Het beestje was 60 cm hoog en had een slurfje van 30 cm.

Het werd overgebracht naar de dierentuin, waar men zal proberen het op te voc<len. Voorlopig Is het menu: I fles melk per 2 uur! Misschien neemt dit babylJe over een paar jaar deel aan de olifantenshow in de dierentuin.

Van een show ,esproken, één der ZCf'r gast vrije Hollandse famihes nodigde

7

enkelen onzer uit op een "rlee and curry"-maaltijd, die werd voorafgegaan door een bezoek aan een Japanse re~ vuevoorsteJUng, ter gelegenheid van een landbouwtentoonstelling, die tijdelijk haar ten !.en in Ceylon had opge~ slagen, ~ prestaties van dçze Oosterse revue-girls mochten cr we rkelijk zijn!

De Nederlandse zaakge\:lsllgde, die het kamp en ons detachement bezocht ter gelegenheid van ccn Ceylonse "wlngparadc" vergastte ons zclts op enige nessen onversneden Hollands geestrijk vocht. AI met al deed de Hollandse gemeenschap In Ceylon haar naam van gastvrijheid eer aan, Op vrijdag 2" februari zou het vliegtuig met de motor arriveren, maar het werd een dag later. Oe "Edam" van de K.L.M. bracht de remplaçant voor het defecte Instrument en van loen af was het weer ha rd werken geblazen. spe~ clna! voor de mecano's. Een puntje. dat rle bemanning wel een beetje dwars zat, werd opgehelderd: de opgetreden vertraging zou geen verlenging van de Nleuw~Gulnea ~termijn betekenen.

Het was die laatste dagen op Ccyloh vrij warm, bewolkt en een weinig dJ'1lk~ kend· de regens stonden op doorkomen en we maakten al een paar aartelende bultjes mee. Ik hoop dat dit verder gecn moeilijkheden voor de werk1.aam~ heden heen opgeleverd.

V<.::.."r hel vertrek had de eommandant mij beperkingen opgelegd op het gebied van bagage. Toen we op weg waren hnd Ik spijt dal Ik aan dIe aandrang zo conscientieus gevolg had gegeven, omdat cr best nog wat bij had gekund.

Maar loen het er op aankwnm mijn bagage weer te s plitsen In een deel dat Ik met de K.L .M. kon meenemen en een deel dat Ik moest achterlaten, leverde die beperkingen weer gemak op. Op zondag 2~ februari scheidden zich onze wegen en ging Ik als "burger-pa ssa~ gier" alleen verder met de K.L.M. Op het vliegveld van Colombo wachtte mij een onaangename verrassing. Ik ben in de lucht nog betrekkelijk onbereisd en zodoende had Ik niet voldoen~ de handigheid en omdat Ik mijn kaartjes pas vlak voor heL verLrek kreeg, ook niet voldoende inllchlingen, om de overwicht bagage te vermijden. Door de weinige souplesse van de K.L.M.beambte kreeg ik zells geen reductie voor de voorwerpen. die volgens de

~ ~

.... een nieuwe pauagier ....

8

wèl vrij %ijn, Alles werd gewogen en als ze dan aan het vermenill:vuldigen s laan Is vliegen veel duurder dan u denkt! Er was geen gelegenheid meer om uit te pakken en ik zat er dus aan vast, in leder geval tol Karachi. Een nieuwe passagier, een onzer oosterburen, kreeg wel gedaan dal hij een flinke a"tetas ongewogen kon meenemen! Daar heert de K.L.M. cen strop aan, want de man woog zeker ook wel 20 kilo meer dan Ik. Hij had ook een ruimere woordkeus. Oln het maar zachtjes te zeggen, zoals bleek toen hij een deel van zijn voerbakje over zijn kle~ ren kreeg. Oe s{ewarde. wist niet beter te doen dan deze Teutoonse woede te bezweren met champagne.

Over de reis naar Karachi die met de Mariner In andere richting ruim negen uur had geduurd, deed de superconstellation, waa rdoor Ik nu was opgeslok t, slechts ruim vijf uur, In het begin was het bloedheet, mallr eenmaal boven bleken de velerlei A1.iaten~ In wier gezelschap ik mij bevond veelal ccn dekentje nodig te hebben. Aan het midr~lementcn

.... lI'een gordijnen., ..

denpad achter ccn schot gezeten, viel er voor mij niet veel te zien, zodat Ik mij zoet hield met de tijdschriften en de vesnapcringen. Een heel verschil met het vliegen als passagier in de Ma~ riner, hetgeen heel wat Interessanter Is. De route ging weer builen India om over de zee. De luch.t Is blijkbaar heel wat minder vrij dan de zee!

Wat er nu nog van mijn reis overschiet is voor mij wel nieuw geweest. maar voor een groot deel van het marineJ){:rsoneel Is het oude koek. Degenen die het nog niet hebben meegemaakt, hebben cen vlotte kans dal dit nog wel ccns zal gebeuren en daarom zal Ik mij in de rest van mijn verhaal beperken.

Het vliegveld Karachl is cen kale boel en de stad Is in gcen velden of wegen te bekennen. Ik bracht de nacht door In het .,Resthouse Midway" van de K.L.M., een enorm g-root doorgangshotei, een heel dorp gelijk. Het was een beetje wonderlijk dat de ramen van mijn kamer geen gordijnen hadden. In een land waar de sluier nog lang niet is verdwenen, doet dit wat vrijmoedig :lan. Oe forma1itelten waren vefe, en ook de ptlspoorten werden weer afgepakt, maar nu ik als "riJksambtenaar" kwam. was Ik kennelijk toch minder onwelkom op Mawlpur dan drie weken tevoren als militair der zeemacht.

Toen ik een middagtukje wilde doen werd mijn kamer betreden door een

bejaard Muzelman, die aan de hand van attesten In vele talen kon aantonen, zeer bedreven te zijn in de kunst van het verwijderen van eksterogen. Aangezien ik die niet voorradig had, kon hij bij mij gcen emplooi vinden. ', Middags kwam het toestel uit Nederland, waarin tot mijn verwondering slecht.s één andere marineman aanwe ~ zig was. Ik had altijd gedach t dat de K.L,M.-vluchten op Blak grotendeels door de marine werden ge(jnanclerd, maar dat blijkt niet het geval. Hoewel mijn voorstel om een koffer met lIurplusbagage achter te laten aanvankelijk niet In goede aarde viel. was het door de zeer welwîllende medewerking van de K.L.M. tenslotte toch mogelijk.

Het leek mij onlogisch om. voor enkele honderden guldens, goederen naar Nieuw Guinea te vervoeren, die Ik voor enkele tientallen guldens nieuw zou kun nen kopen. Er staa l verder een koffer met ondergoed, lakens. slopen en a llerlei andere dingen van mij In Ka~ rachi. Mijn btlgage geraakt over Oost~ A:l:!ë verspreid en Ik hoop maar dat Ik het allemaal weer terug zal zien.

De tocht verliep verder normaal, dag en nachl precies volgens schema. Rangoon, Bangkok, Manilla, Biak. Door de grote hoogte ziel men niet zoveel, en men kort zich de tijd met een beetje te lC2:en en veel te snoepen. Want eten en drinken mag men dit nauwelijks noemen. Een marineman leert een paar dagen en nachten vcr boven zijn stand en het kost moeite om ~I die opgediste luxe te verwerken met een gezicht alsof men niet anders ve r wacht of ge~ wend Is. S laap is echter iets waar ik nauwelijks aan toe kwam. Wel sliepen dan weer mijn voeten, benen. armen of één van die onderdelen, maar aan het hoofd kwam het niet toe. Men komt wel onder de In·druk van de reusachtige walorganlsaUe, die de K.L.M. overal heeft geschapen. Alles verloopt even vlot en het enige oponthoud wordt veroortAakt door de formaliteiten, die In de gebieden die wij passeerden, en die alle nog maar kortgeleden de zelfstandigheid hebben verkregen, soms niet van domme huize zijn. In Manilla werd In het fraaie Bay View hotel overnacht, kamer compleet met air-conditioning.

Er was nog tijd om een klein tochtje door de stad te maken, maar verder was er voornamelijk belangstelling voor een boerennacht. Ik had bewondering voor een paar moeders met jonge kinderen, voor wie het reizen zeker geen onverdeeld genot moet lijn geweest; die waren zeker aan rust toe.

Van de reis naar Biak en die per Dakola van "de Kroonduif" naar Hollan~ di A Is weinig te vermelden. Het verliep allemaal vlot. Bij al dat vliel!.en gaat men op den duur vergeten. dat men In ccn metalen kistje door de lucht zweeft, dat die zwaartekracht. al merk je het niet, toch onverbiddelijk blijft trekkenl Nu kan Ik dan aan het eind van mijn verhaal zeggen; Join the Navy and sec the Orlent! Inplaals van twaalf dagen had Ik ruim vier weken gereisd, veel beleefd en gezien en twee weken verlof gehad.

Zo ziet men, dat een samenloop van omstandigheden ook wel C(!ns tot een aange naam gevolg kan leiden. Men krijgt het soms Ineens wel eens beter dan men verdient. Dan kan men er laIer weer beter tegen als het eens wat tegenvalt.

J. MAAS

oe wereld •

fJETill om

wel dlilde/tik, dut de atoombom Ol / de wereld Ie blij"Je ll. Alle pogillgeN Olll lot e61l regeliNg te kOIJlCft I('(/fll'bij di! Wf'peN vriJw illig lottordt atuetJC haft, UllllU1I3 lIiet zul wordelI gebruikt, hebbeN gcfoold. De alltwuJ)61lill!18collferelil ie. die probeerdtf tot een beperkiNg OOit bewupenill g te I,amcn. f(wldlJ ol/lilat d6 OOOT'K.'UurdlJn 1.'(1'1 elk der partijen, 1."OOr de alldere Onuu lttll'&Urdbour blekelt. W e behoe\.-eN du« r verder Itiet Ojl '" te y{la..., dooh het ruldtoot k ,impel. De. atoombom. of beter JI,~egd. het utoomwupen k er, en zal billnen afzielllx'l'e tijd e,:en altmisbaar ziJlI t:oor ,trijdkTOchteN de pijl e" boog, het geweer en uhf h. het verleden de het kCINolI dat WUTelt.

Daorom zul i" eet. evetI tl4 e le toekom,tige ooTlog het utoomwu1JC" wardelt gebrIlikt, ell daorom zal het beeld 00"" die oorlog mede worde" bepu«ld door de m.ogelijkheden VIIN du t wupe" door de eise" die dit woP6n ,telt. umde", die er ,tJijdkrochte" op "a hOllde N, zlllleN thcm, dml 6rnll t ig over de Îlu/loed tll'1" deze gebeurtexia moeteN "uden k eil. Zij zlIl/ell de aomell,tellillg \.'a n hltll ,trijdkrochten mooteil CI(I II)'I088ell ua R het gebrIlik 0011 het atoomwtIpelI e n .~ti zll1/ell zich flen voor,te1ling moote" oormen t:an het verloop '-'Uil eel' atoom-oor/oy, tc nehlde zich daarop zo goed mogelijl,' t:oor te bereide " .

13

1111

.peer,

c"

D it ia ietll geheel 'fIiOlml,. Nog 1Iimmer in d e gcachiede'li, i, er cell dergelijk WUI/CII gcweCfJt. Nicmand heeft 61lige ervo. rillg 0011 de gevo/g6n 1.' a1l ma.sau-uerllictig illg, op de acluJlJl die ce ll atoolll-oorlog :ml vnlllgoll. Daarom t(l,t iedereelI in liet dlt;"ter. Er wordt ec hter diep O't:er het proble6f71. 'fIagedacht, en cr Zijll 1IU ,W tell die k6lt"elijk 013 TUIt/wat 0011- hlotll- stlotdie, reed, bepnolde ingrijpende "laatTegelell nemett.. Zo heeft een ieder ill de I,'rallt "·,,""e ll lezen dat RIlsWIld ziJlI legenterkte wut 71wllkrocht betrelt, zal verm inderen. De vrtMg rVe1 ol di t eell ollderdeel M 0011. de "iouwe RlotMi3ehe vrede.tpolitiek, of "liMchi811 ee n I"leiflende maatregel tot acheppiny oon. e6ft otoom-Ieger.

We zuIlelI. trachte" i" dit artikel 6ftige gedachten te formulerclt, die het beooTdelell. 1.'a1l deze "wo tregelell gemakkelijker makelt.

Er zt;1I grot6 til er zij" kidlUI atoomwoP6nelt. Hm g1OOt,t e tot "', toe tot o,.,tplO'/ling gebrachte wuPC"", zou ee,., ,tod zO' groot 0111 Lolldell vrijwel totual hebbett- t.Ier1Iietigd. Het ZO!' in het midden 00"" die ,tod OOR put hebben gCfJlog6ft zo groot als de K agCT1/I/MI, met een diepte 00,., IS (I lW meter. Al, dat Wl'lpell illilerdaud /.love " Lo"dcn ZOII on tpwffCII, en al, er dan eel1. krcu;hUge Weel elt;k e wind zou ,ICUIII, Wltdett. er tot in U t rec ht men,ell ,tonIC" uI, 0600/g 1.'(111 rndio-actieve , Inden die door de w illd meegcooerd opgeworpe" 8tol al zou gevell.

De kleillste tho", bek6ltde wapellS rul/en altijd lIog wel een. gelleel dorpje 0011 de koart '\ICgolI. Deze WCIPCII, Krllltl611 V6T8Chate" wordelI al, ktJllollprojec. tielelI O'f O' nder WIItcr a/s torpedo',; zij kIlltIlelI al, mijnelI wordell gelegd, of ul6 tlieptebomtllell wordelI geworpeIl; zij kliliilO" door " liegtldgOIl (lis Ix,mlmell wordelI meeg6VOCTd, of ill rokettOIl ell geleit/e p ro;«tle/ell worden toegcpa,t. Nie t, ia ONmogelijk.

Er zijn t wee ol\(luligell«llle omstalldigheden. Zij ::ijll Mmelijk

ZCeT kOlftboor ell zij t:erllie tigClI grOlldig, dermate grondig dat de gcbruil,'cr 001~ het 'UX1p811 ill het VCTlIietigde gcbied wei lIig vl'lliklx,w r, meer v i"d(JI1 zu l. Daa rom zll/1ell atooIlJWI'Ipe"' wuarlJChijli/ijk IIiet ward6lt gebrllÎkt W(lIlIlCCT ter bereik illg 00" h et ge,t elde doel ouderwetse WOtl€ lI' ooldoellde .:ij".

Hieruit kali de CO' llelll,ie worden gctrokl,;ell dat de aa r l! 1.'(.111 het doel, het al dun ll ie t gebruik Wil een atoomwapell bep(,ult.

Deze collcl ...ie i.t erg beü".grijk, WOltt men wl du.! tijdetl, eell atoomoorlog t me lltell li et bieden 0011 ee?I a toom -doelwit te 1;ernlijd6l'. M ell zal duc de regerilIg 1.' f11l eell land op eeIf geh eime pInut, o"derbrengclI, grote COllc6IItrot ie, 0011 lron,port middelen 1.'6rInijden, t roopellcollCcntrot iea voorkomett en. vele oudero tleT3prddillf}!m (.alregelcli nemen.

Ind icn he' "" de viJand er O'm te dOCll ia, wut aO!!' lIr/ijk zo ia, eell reyerillg te t.-ernlctigell , zooeet mogelijk .chepell, vliegtu igen en ulldeT trallsportmClteriua l blti tell gebruik te 81enen e" strijdkmchten onaclwdeliik te 7Il(Ikell, zcd hij dienelI toe Ie 'Ülflll voordot die venllweidiltgslllaa tTegelell zijn ge"om6lt..

De vija lld. zal d"" tJ6IT(ldeT/ijk tou/mllt , oltllCnOOcht en. vcrraMend. 0 11 dcwrbU zVn machtig,te U'flpetl8l1 gebroik6ll.

Dit betekeNt dat, Indiell men dit er!t~tio opoot, Wilt "Ion. mltloturl{lk moet doen, omdat liet valksbe,taan ermee i3 gemoeid, er Teed, in v redes t {ld maatregelen genomen moeteIl wordcn , die liet toebrclI{Jc II t.":IIt eell "ert'(I.$8ellde dodelij"'e , lag vrijwel o llm O'g elljk tllal.·ell.

Dit" woor de 8(ntl en, tellÎllg VUil leger, IlIc ht macht, morille, lie t WElgeli- e n katltll611l1et in een /Ulld., li et electriciteit.- 6It te/ofoonllet e ll de orfl(lIIW:ltie '-'(lil de regerlllg iJl. de /oekomlJt grondig : 1.11/0 11 worden aallge/o,t.

1" zeer algelI161Ie ÛII zou JllOli kllll"OIl zegg6ll, dut het direct e re,ultaa t zol zijn te drevo" fla or l,'leiller8 eellhedtm bü leger, luc htmocht e ll ma";IIe, meer wegelI en kanalell, meerdere elec tricitdt,- ell tcleloollkabelll 1{llIg, v8r3Cheidefte routes, 611 66n , Ierk gedccentraliaeerde regerl llg.

De kleillore eell /ledCII btJ de , t rijdkrochtell di6lle,.. 8V6111Q(I(lrdige a/agl,'TUCht te hebbelI al, do huidige eenheden, en eT zal dl" een .treven ::ij" noor meer gemechalliseerde wapette. MiI,~ der Jlle'l36", voorziell 00,. eff iCienter ma teriaal za l liet wachtwoord zv'" Dit ia koetbaar, hetgeelI wederom bezu in igillg op oanw llen mell,e,., t."OOrname/Vk jll de legCTI, zal aOllmoodigcli.

Wij kom en "U 01/ 0'118 Itilgallg.pllllt tertIg. W (lIIl1 eer de R u.,ell fIIo l tJeel fOllfClre oonl.·ondigen h lotll leg6ratfffkte te vertllillt/ere .. betekeIl t dit ill wezell helmnaul 'fIim dat zij aall Am o lltwa.llCllen ziJll. H et km. duurelltegoll ::eer wel betek6llell dut: - er wordt geroorg(lnÛJeerd om to t werke/vke atoometrijd_ krochtell te kO'mell ; - de aatellietlondell mI dermate goed Zijll bewapend, on. politi ek' herachoo ld, dat er ee ll teveel (1(111. commlmitti8che m ilitai re m<Hlkl'(lcht ia o llt,l(lall, tOOIll',\)(;1II de RIl88ell tholI' de voordolOIl p/l,kkrJII. Ze/dali ill de geachledclll8 18 tJooTzic llfiglt eid 'fileer tloodzokelvk geW6C8 t !hIli Ihall', Er ia iJl ieder gf11,'(11 gee" enkele (J(I"lei. dillg t e dellkell. dat er ontwapelld wordt cw:h.ter het IJ::er611 Gord ijll.

9

V ERSCHILLENDE

malen is mij doo r een aa ntal mensen gevraagd : "Hoe was het nu In Blak?"

Mijn antwoord hierop kan betrekkelijk kort zijn. Natuurlijk valt het niet te ontkennen dat, het erg onaangenaam is ge:tln, familie en kennissen voor anderhalf jaar achter te laten, maar overigens hangt het er alJeen maar vanaf of men zijn vrijo tijd aangenaam en nuttig weet te besteden. En op veler lei verzoek, ook opdat anderen hiermede hun voordeel kunnen doen, laat ik hieronder volgen hoe men o.a. de mogelijkheden, d ie het eiland Blak biOOt, kan uitbuiten.

Zodra men op Biak arriveert, hoort men de eerste avonden al van vrIenden en collega's de meest wilde verhalen over geheime en dIchtgemetselde Japanse grotten, en achtergelaten Amerikaanse voorraden, die hier en daar In de "bush" nog te vinden zouden moeten :tijn.

Ogenschijnlijk lijkt dit dan een nuttige vrijetijdsbestOOing en besluiten wij heimelijk :1;0 gauw mogelijk terwille van het avontuur op onderzoek uit te gaan.

Maar laat U niets wijsmaken. Afge:tien van het fe it, dat alles wat in het bos nog te vinden Is, Gouvernements-eigendom blij !t, is het allemaal allang a fge roomd door Uw vele voorgangers. Buiten dat :tijn dergelijke tochten een geva arlijke onderneming, als men niet volkomen bekend Is met het terrein, Blak Is een poreus eiland e n er zijn vele met laag struikgewas begroeide grotopeningen e n peilloze diepe putten, waar men spoorloos in kan verdwijnen. Het beruchte "tjotje op tjo tje ar' is misschien voor een enkele maal een sportieve bezigheid, maar daarna is de aardigheid er gauw ar.

Ve rder horen wij dan de verhalen over varkens-Jagen, en inderdaad moet Ik zeggen: e r zitten grote 3antallen wilde v3rkens op Biak. Als men b.V. de bekende Oregon-trial opgaat tot aan de Gouvernementsproeftuinen en vervolgens in noo rdelijke richting de bush Intrekt, komt men onnoemelijk veel varkenssporen en -legers tegen. Maar de beesten reU hebben U al op kilometers afstand horen aankomen of geroken. Het komt er op neer, dat men een uiterst bekwaam jager moet zijn om enig succes in deze rIchting te boeke n.

Natuurlijk kunnen wij gaan posteren, d. W.z. hoog in een boom een plaatsje inrichten met het uitzicht op een pad of weg, waarvan men zeker weet dat daar de varkens over moeten steken om naar hun drinkplaatsen te gaan. Dit betekent evenwel urenlang doodstil blijven :titten, niet roken en de rode mieren of muskieten hun lusten laten botvieren op onze europese tere huidjes. Dit genoegen Is dus maar matig.

Voor vrijetijd sbesteding kunnen we b.v. aan voetbal doen, maar een europese grasmat is lets onbekends op Biak. Een uitval naar het leren monster over het glasscherpe karang is een pijnlijke aangelegenheid en doet men maar één keer.

Na iedere voetbalwedstrijd is er dan ook volo p werk In de ziekenboeg, e n kost meestal kilometers verba nd.

De werktijden in Biak liggen tussen half zeven en 13.30. Dit impliceert, dat er na m iddagschaften nog een groot gedeelte van de middag beschikbaar is voor a ller lei s port of te liefhebberen aan een hobby. Een bepaalde categorie militairen ka n na het werk niet voldoende energie opbre ngen. zoekt zij n tam patje op, e n gaat "plat". Dit n u is ten enen male verkeerd, ... Kilometers verband. wa nt u it deze categorie wo rden vaak de kankeraars geboren. 's Avonds hebben zij geen slaap meer en zoe ken daardoor hun heil in de cantine of gaan zich aan bier te buiten in de kota.

Juist de:te mensen zeggen: "er Is niets te doen op Biak, wij gaan er onderdoor". Maar niets Is minder waar, als wij maar gebruIk maken van de mogelijkhOOen, die dit koraaleiland biedt. En hiermee bedoel ik nu voo rn amelijk het zeilen, roeien, kanoën, zwemmen en duiken op het Sorldo-Iagune.

Over dit laatste nu wil ik speciaal lets meer vertellen, want het z.g. skln-diving Is nog een jonge sport, en onbekend Is veelal onbemind.

Vele malen heb Ik aan jongelui in Biak gevraagd, waarom zij toch niet meer op het rif kwamen om te genIeten van de a de mbenemende schoonheid en kleurenpracht onder water.

Maar dan bleek alras, dat :tij printa's hadden van thuis. Dat "moeders" In IOOere brief regelmatig waarschuwde: "jongen, wees voorzichtig, pas op de haaien, zeeslangen en allerlei andere enge beesten I" Zo'n jongen kreeg je met geen stok het wate r In. Hij had het immers aan zijn meisje beloofd en hij wilde heelhuids terugkomen in Holland.

fO

•

•

o· o

• Reed. vertelde Ik leis over haaien, en hoop ik daarm ee één misversta nd uit de weg te hebben. Thans wil ik iets vertellen hoe men OP een veilige manie r va n de onderwatersport kan ge nieten.

Natuurlijk moet men besch ikken over een eenvoudige uitrusting. Een en ander kan men weliswaar verkrij· ge n bij O.S. & 0., maar mij ns inzienS verdient h e t aanbeveling om de belangrijkste zaken zelf aan te schaffen. Dit behoeft helemaal niet veel geld te kosten en voor een gulden of vijft ien is men al gauw in het bezit van een duikb ril, een snorkel en een paar zwemvliezen (zie fig. 1). Een snor kel, welke met de d uikbril één geheel vormt, is in de' eerste plaats auurder, en moet ik verder beslist afraden. Gedeeltel ijk ve rbruikte lucht blijft namelijk in het masker zitten en veroorzaakt op den du ur hoofdpijn. Een ervar en duiker heeft ook geen behoefte aan het korfje met celluloid balletje van de snorkel. Dit veroorzaakt al. leen maar last. Voor zwemvinnen kan ik de soepele vliezen aanbevelen: deze zijn voor lange·afsta nd z:wemmen m inde r vermoeiend. De s tijve zwemvinne n zijn goed voor diep-duiken. Om de uitrusting compleet te maken, die nt men verder nog te beschikken over een stevig, bij voorkeur roestvrij s talen duikmes, een eenvoudig harpoengeweer e n zwemhandschoenen (fig. 2). Met een beetje goede wil kan men het duikmes en harpoengeweer zelf fabriceren e n beo h oert men alleen maar te kijken hoe de wa terpapoea's dit geda an hebben. Van de zwemhandschocnen draagt men alleen de linker. In de rec htehand houdt men het harpoengeweer. De handschoen is van belang om de hu id te beschermen, wa nneer men zich onder water aan het koraal wil vasthouden. Heeft men het geld ervoor over, dan zijn er voor ongeveer / 35,- uitste· kende lichte har poengeweertjes in de handel. Al de:te geweren zijn uit de aard de r zaak alleen maar geschikt voor de jacht op kleine vis.

Voor men zich nu te water begeeft, zijn er verschillende voorzorgsmaatregelen te nemen. waar beslist d e hand aan gehouden moet worden. In de eerste plaats dan dient mcn zich te houden aan de voorschriften van de medische dienst. Ons lichaam kan hel ultravio _ let van de zon niet zomaar ineens verdragen. De ver_ branding is door weerkaatsing van het zonlicht in het water veel intensiever, en daarom moet men het lichaam, vooral in den beginne, voo r kortere periodes aan de :ton blootstellen. De eerste dag dus zeker niet langer dan t ien minuten. de volgende dag een klein hall uur, e n als me n gro nd ig gebruik maakt van olie, dan zal men bemerken, dat men na een dag of tien r ustig uren op het rif kan verblijven zonder e nige invloed te ondervinden

I

fig . 1

ct

\

van de brandende zon. Een bierflesje met klapperolie, gekocht bij de Chinees, is voor een hele term genoeg. Na het zwemmen natuurlijk wel een bad nemen en zeep gebruiken, dat is aangenamer voor de hutgenoten. , ln de tweede plaats: draag altijd pompoesjes en zorg dat de maat van de zwemvinnen zo groot is, dat deze over de schoen kunnen worden aangetrokken.

In de derde plaats. als men zich te water begeeft en in verband met de lage waterstand lopen moet naar <ie rand van het rif, doe dit dan voorzichtig, wanneer de bodem bestaat uit madreporen, z.g. sterkoraal. Deze madreporen zijn scherp en veroorzaken snel schrammen aan enkels en scheenbenen. Wondjes ontstaan door stOlen tegen koraal moeten snel behandeld en gedesinfecteerd worden anders veroorzaakt het koraal infectie en de schram c.q. wond geneest slecht. Wanneer de bodem bestaat Uil zand, schuiIel dan voorwaarts en maak flink lawaai in het water. Het behoedzaam te water gaan op een zandbodem kàn een enkele maal gevaarlijk zijn, wanneer roggen op ondiep water halI onder het zand liggen te slapen. Wannee r men op zo'n rog zou stappen slaat hij zijn zweepstaart omhoog en de kans is niel uitgesloten dat men door de giltige angel, die zich ongeveer op 1/3 van de staartlengte bevindt. in de kuit wordt getroffen.

Afbinden, uitbranden of uitzuigen is da n wel onmiddellijk noodzakelijk. Het komt echter hoogst zelden voor.

En in de laatste plaats, wees niet bang voor de onbekende blau we diepten, die we nu tegemoet gaan, want er is totaal niets waarOver men zich ongerust behoeft te maken. Er zijn maar betrekkelijk heel weinig z.g. offensieve vissen, zoals b.v. orka's, ook wel genoemd killerwhales of grampus, en piranya's. De eerste komen niet voor in tropische wateren, en de tweede soort is naar ik meen alleen in de Amazonerivier te vinden. Dan zijn er de haaien, en naar aanleiding van mijn vorig artikel behoeven wij daar geen geweldige angst meer voor te hebben. Men moet wel steeds bedacht zijn op haaien en alles wat in de omge· ving zwemt scherp observeren. De haai kan onberekenbaar zijn. Er zijn een aantal vissoorten, schaalen weekdieren, die defensieve middelen bezitten waar wij enige bekendheid mee moeten hebben e n volgen hieronder enkele richtlijnen: I. Zeeslangen. De meeste soorten zijn giftig, zo ook de zwart-wit geringde zeeslang, die men in Biak op de riffen kan aantreffen. Men zal ze evenwel zelden te· genkomen, want de beesten zijn als de dood voor U. Daarbij hebben ze een zeer /ia. 2 kleine kop en een nog kleine re bek en zouden daarom nie t in staat zijn een zwemmer te bijten, op een zodanige wijze, dat de voUe lading gif in het lichaam komt.

2. Zee-egels. Een zwartachtig geval met een groot aantal enorme lange scherpe pennen. Nimmer met de hand, of zelfs een gehandschoende hand beetpakken. De pennen zijn erg bros en enigszins giftig. ZIJ breken d us makkelijk af en blijven In de huid zitten. De prik kan koorts en erge pijn ve roorzaken.

3. Schaal- en schelpdieren. Er zijn bepaalde schelpsoorten, die men beter niet kan oppakken. Het weekdier in de schelp bezit een giftige angel, die hij naar buiten kan slaan. Van de gevaarlijke soorten kan men foto's bestuderen I.n de ziekenboeg en worden regelmatig op de publicatieborden getoond. Twijfelt men omtrent een bepaalde schelp, dan kan men :zich het beste verstaan met de autochtone bevolking.

De 'rldacna of z.g. glant clam (schelp met gegolfde rand) klapt door de geringste beweging Ir. het water al dicht.

Het verhaal dat deze schelp duikers bij de benen pakt is een sprookje. Van de papoea's kunnen we verder het beste leren hoe ot we krabben en kreeften moeten beetpakken. Doen we dit op de juiste wijze dan kunnen ze hun scharen niet gebruiken.

4. Vuurkoraal. Dit is in wezen een levend koraal en hoe het er uitziet, moet men aan den lijve ondervinden. Het veroorzaakt pijn, die men kan vergelijken met die welke een brandnetel veroorzaakt. Bepaalde soorten algen, zeeanemonen en wieren kunnen soortgelijke pijn teweegbrengen.

5. Defensieve vissen. Alle vreemdgevormde en veelkleurige vissen, voor:zlen van stekels ol ha rde schubben, kan men beter met rust laten.

Voorbeelden hiervan zijn de SC<Irpioen vis en de kollervis.

AI deze vissen vallen niet aan, maar vluchten weg zodra men wat lawaai maakt of met de punt van het harpoengeweei' tegen het koraal tikt. De kotfervis laat zich gemakkelijk schieten, want deze vis kan niet snel :zwemmen. Dit Is ook niet nodig want andere vissen lusten hem niet.

6. De octopus (S-aonig) is niet gevaarlijk en moet men maar aan de papoea's vragen hoe ze gevangen wo rden.

De Inktvis (lO-aonlg) komt alleen op grote diepten voor en zult U beslist niet tegenkomen.

Met deze wetenschap kunnen we ons nu zo langzamerhand rustig In het water wagen.

Zodra we ons lichaam aan het frisse water toevertrouwen en het ge1!icht onder het wateroppervlak houden, gaat er een wonderlijke wereld voor ons open. Het snorkelpijpje steekt juist boven water en staat ons dus toe om constant onder water te blijven kijken. Alles wat er dus onder ons gebeurt cn op enige afstand aankomt, kunnen we duidelijk waarnemen. Wat we zien, is In één woord adembenemend en sprookjesachtig. We zien een kleurenpracht, waarvan niemand gedroomd zou hebben dat zoiets op Blak of zelfs ook maar waar ter wereld kon bestaan. Dan eerst beseften we, dat er op Biak nog iets anders is dan dor kreupelhout en karangstoC. Het zoute water geeft het lichaam een prettig drijrvennogen, en wanneer men aan de mollige kant is, kan dit zelfs zo groot zijn, dat het nodig is om een schij rje lood van ongeveer een pond aan de riem te hangen. Dit vereenvoudigt dan het snel- en diepduiken. De kikvorsmanuitrusting is in het begin misschien nog wat onwennig en het gebruik van de zwemvinnen veroo rzaakt de eerste dagen wellicht stijve kuitspieren, maar na verloop van tijd zal iedere redelijke zwemmer zich met hel grootste gemak en snelheid door het water bewegen.

Het du iken vereist natuur. lijk enige oefening en de een zal nu eenmaal langer onder water kunnen blij- . . .. wilde heelhuld$ terugkomen . ....en dan de ander. Met een beetje oefening en niet al .e veel roken moet het mogelijk zijn om ongeveer anderhalve minuut onder water te blijven.

Onder water nu is van alles te zien. Daar Is dan ten eerste het madrepore In vele verschillende soorten. Voorts het z.g. hersenkoraal, doodshoofdkoraal, orgelpijpkoraal en paddestoelkoraal. De mooiste kleuren vindt men tot en met zeven meter diepte. Wanneer men diepe r komt, verdwijnen de z.g. warme kleuren, zoals rose, rood, oranje en geel. Dit die per komen lijkt voor de leek wellicht vreemd, maar met een beetje oefening is het duiken naar t!en meter diepte een

11

eenvoudige taak. Het record van skin-dlvlng, hiermee bedoel Ik tonde r duikapparaat, dus alleen met duikbril en zwemvinnen, ligt op 37 meter, maar hiervoor moet men wel beschikken over een zeer bijzonder fysiek en extra ruime buizen van Eustachius. Voor de beginneling kan Ik een neusklem aanbevelen. Dit vergemakkelijkt populair gezegd het uitdrukken van de trommelvliezen.

Zolang wij nog niet vertrouwd zijn met het d iepduiken, is het beter om op het rif te blijven. Met hoge waterstand staat er altijd nog wel I tot 2 meter water en kunnen wij daar oefenen in het onderwater blijven. Hier Is ook genoeg te bekijken en te bestuderen. Prachtig gekleurde koraalvisjes in groen, geel, rood, wit en zwart, en waarvan Ik de namen we r kelijk niet weet, zwemmen tussen het madrepore.

Stil drijvend In het wate r komen deze visjes tot op enkele decimeters afstand van de duikbril, en zal men versteld staan van de kleurenvnrlatles en tekeningetjes op rug en zijde. Het merendeel van de koraalvisjes wordt nooit groot en zien we in lengten van % cm tol 4 em. Het zijn vaak parasieten en maken b.v. de tentakels van zee-anemonen schoon. Voorts de bekende papagaaivis die, als men zich werkelijk heel stil houdt In het water. kan horen knabbelen aan het korllnl. Zeer fraaie koraalvissen zijn de z.g. wi mpelvis en vlIndervis.

Verder zlet men een groot aa ntal zwarte koraalvissen met een lultvormige bek. waarvan ik de naam ook niet weet, en die Ik beschouw als de kwajongen van het hele gezelschap. HU Is uitdagend. komt tot vlakbij, maar ziet loch kans om je steeds weer te verschalken. Ik heb vele malen de pij l van mijn lichte harpoengeweer op deze vis afgeschoten. maar slechts een hoogst enkele maal succes geboek t.

Als wij eenmaal hebben leren kijken en goed onderscheiden wat er allemaal onder water te zien Is, dan kunnen we onze kennis produktief maken door b.V. naar mata bia's te zoeken.

De mala bla Is de sluitsteen van een bepaalde soort schelp.

In Holland zouden we dit soort schelp een alikruik noemen.

Het weekdier In deze schelp sluit de opening van de schelp af met de7.e steen (zie fig. 3). De papoea's die thans heus wel

wete n dat deze steentjes graag door Euro peanen gekocht wordcn, vragen nu al tenmins te 50 ct. voor een mooie mata bla.

Maar U, als duiker, kan cr kosteloos genoeg bemachtigen, als mcn maar weet waar IC zoeken. Alle losse stukken koraal op betrekkelijk ondiep water moeten worden omgedraaid, en grondig bestudeerd aan de onderzijde. De schelp heeft een bepaalde schutkleur, maar na enig l.oeken zal Uw moelie beloond worden. Natuurlijk moe ten we niet gaan weken waar de papoea's regelmatig het koraal afstropen.

De groene mata bln's zijn het fraaist. speciaal voor het laten zetten In armbanden ot ringen. Oe goede soort kan men aan de kleur van de schelp herkennen.

Op het rit Is men nimmer uitgekeken. Iedere dag zien we meer en leren we meer. Wat er zo al te zien Is, is veelal ook afhankelijk van het weer en de tijd van het jaar. Soms bevinden zich hele scholen met sardines op het rif, die na tuurlijk nog al dikwijls achterna worden gezet door andere vissen, zoals tonijnen, die hier hun maaltijd mee wensen te doen. De opgejaagde scholen sardines springen In golven uit het water en het Is een prachtig gezicht als men in het licht van de zon deze zilveren golfbeweging gadeslaat. Het is mij zelfs overkomen, dat zo'n schooi aan weerszijden opgejaagd door tonijnen recht op me toe kwam. Op he t betrekkelijk ondiepe rif ging Ik onmiddellijk rechtop staan en een gal! bestaande uil honderden sardientjes sprong als een zilveren regen tegen me aan. Het was een gewaarwording om niet licht te vergeten.

Ik heb zO maar een greep gedaan over hetgeen e r al zo te zien Is op het Ilf cn nu heb ik r:og niet eens gesproken over zeekomkommers (tri pang). zeesterren. poliepen, k rabben, kreeftcn en grote schelpdieren, zoa ls de bi.lola en t riton. De grote triton Is een zeer (raale schelp en kan men uits tekend gebruiken om er een sierschemerlam pje van te maken. (fig. 4).

Zijn wij een mual goed vcrtrouwd met het ri f, dan kunnen

12

wij ons rusllg aan de rUrand. of z.g. afgrond wagen. Zodra we de rnnd bereiken. en In de donkerblauwe diepte naar beneden turen, voelen wij ons eerst wat beklemd. De vissen zijn hier dIrect veel groter en zo nu en dan komen er zell!l kerapoe's en grote zeebaarzen voorbij. Nu moet U goed bedenken, dat alles wat men door de bril ziet. in werkelijkheid kleiner Is dan men het waarneemt. een vis van ongeveer 75 cm lijkt daarom voor de leek ontzaggelijk groot en, omdat we onbekend zijn In dat element. zijn we daarom ook altijd wat angstig. Deze angst moet men overwinnen, willen we tenminste werkelijk komen tot wnt In de sportwereld verstaan wordt onder ,.onderwaterjacht".

De kunst van het onderwaterjagen is het met eigen adem. dus zonder duikapparatuur, besluipen van een vis tot op ongeveer 1 m afstand. Vervolgens de harpoen af schieten en de vis aan de oppervlakte brengen. Ondanks de reclame van de verschl\lende fabrikanten van harpoengeweren omtrent het bereik en trefzekerheid van deze wapens, leert de e r varing dat men een vis heus niet op 3 m afstand kan raken.

Zeif bezit Ik een uitstekend harpoengeweer, wat een dodelIJke uitwerking zou moeten hebben vanaf een afstand van 7 m. De trefzekerheid echter bleek mij niet meer dan vanaf 2 m te 7.lJn. Om een grole vis te benaderen tot op deze afstand, en dan nog voldoende adem over te hebben om de vis te schieten, en eventueel te bevechten. is een hele kunst.

Hel bevechten wil nie t zeggen da t de vis U zal aanvallen, maar wanneer de pijl geen edel deel heeft gctroffen, zal de vis lrClchten naar de d iepte Ie ontsnappen. Js het een tamelijk grote vis met groot vinoppervlak, dan kost het heel wat moeite het beest met de restant adem omhoog Ie zwemmcn. Hier komt dan ook weer het nut van het dulkmes naar voren, want blijk t de vis sterker te zijn en Uw adem verbruikt, dan zal men genoodzaakt zUn de harpoenlijn door te snijden. Men verspeelt dan alleen maar een pijl en niet het kostbare harpoengeweer. De pijl kan gemakkelijk van een meter betonijzer worden aangemaakt.

*

Er beslaan nog methodes om het verspelen van de pijl te voorl\omen. Men kan b.v. de nylon-lijn die aan de pij' bevestigd Is aan de andere kant voorzien van een varkensblaas of aan CoCn klein rubber bootje bevestigen. Na het afschieten van de pijl, kan men dan onmiddellijk naar de oppervlakte zwemmen om weer opnieuw adem te halen om vervolgens snel achter de varkensblaas aan Ic zwemmen. Zodra we die weer te pakken hebben kan de strijd beginnen en wordl de nylon-lIJn hand over hand naar ,boven getrokken. Persoonlijk prefereer Ik een klein rubberbootje, zoals b.V. een afgekeurde K type dinghy. Dit geeft het voordeel dat men de geschoten vis onmiddellijk in het bootje kan deponeren en dit voorkomt bloed In het water. Zoals ik reeds vertelde, kan dit een bepaalde lIantrekklngskracht op haaien uitoefenen. Wanneer men we r kelijk jacht gaat maken op grote vissen. verdient hel aanbeveling om zulks tenminste met twee man te doen. Men hecrt dun altijd steun aan elkaar.

De ene duikt en de andere houdt de zaak in de gaten vanaf de oppervlakte. Blijkt de vis te groot te zijn, dan duikt ook de tweede man en schiet zijn pij l in het lichaam van de vis.

Tegen de kracht van vicr grote zwemvinnen zijn de meeste vissen niet opgewassen. Het besluipen van de vis door koraalvnUelcn en madrepore formaties is een kunst op zichzelf en veel kan men leren van de waterpapoea's. Deze houden er verschillende methodes op na. Een ervan gaat als volgt: van het ondiepe koraalrlr nemen ze een paar handen vol zeegroen mee. Eerst duiken ze diep en leggen dit zeegroen plus nun zelfgefabrl("eerde harpoengeweer onder een stuk los koraal. Vervolgens gaan ze weer naar de oppervlakte om adem te halen. Ze wachten dan enige tijd tot er een SChooi vissen nadert, duiken dan omzichtig naar dezelfde plek, trekken het zeegroen tevoorschijn en laten dit naar de oppervlakte drijven. Met ĂŠĂŠn hand houden zij zich vast aan het koraal en het harpoengeweer wordt schuins naar boven gericht. Bepaalde soorten vissen komen onmiddellijk op het groen af en dan is de kans van de jager gekomen de pijl af te schieten. De papoea's doen dit met veel succes. maar ik kan U verzekeren dat het mij maanden gekost heeft voor Ik mijn eerste vis op deze wijze verschalkt had.

Hel onderwaterjagen kan natuurlijk ook gedaan wordcn met behulp van een z.g. aquulong, maar het jagen met dit apparaat kan Ik niet als sport beschouwen. Aan Fig. 3. Mala bin de Amerikaanse Westkust 15

dit ook bIJ de wet verboden. Men beschouwt dit als oneerlijke concurrentie tegenover de visser die hie r mee zijn brood moet verdienen. Met een aqualong, bestaande uit één fles, kan men ongeveer 45 minuten onder water blijven en niets Is eenvoudiger dan een koraalg rot op te zoeken, zich hierin te ve rschuilen en Iedere voorbijkomende grote vis te harpoeneren. Dit neemt natuurlijk niet weg dat het aqualongdui_ ken een attractie op zichzelf Is en alleen het duiken als een grandioze sport kan worden beschouwd. Het aqualongduiken begint in Biak aan belangstelling te winnen en daarom wil Ik er ook hier wat van vertelJen. Voor nadere bijzonderheden dient men zich echter in verbinding te stellen met het Marineduikbedrijf op de z.g. waterbasis in Biak, waar men U er alles van zal vertellen en, zoals Ik vernam, heelt zich daar reeds een hele duikclub ontwikkeld. De aqualong is eigenlük niets anders dan een cylinder vol met samengeperste lucht, onder een druk van 150 atmosfeer voor de Franse apparaten en 200 atmosfeer voor de Duitse apparaten (zie fig.

5). Op de fles bevindt zich een doos met luchtslang en mondstuk. Deze doos Is de eigenlijke aqualong en het mechanis_ me in deze doos draagt e r zorg voor dat de druk achter de trommelvliezen hetzelfde blijft als op de trommelvliezen.

Met de aqualong kan men geheel vrij duiken en men Is dus niet verbonden met luchtslangen en tljnen aan de controleboot. De fabriek geeft op dat men met deze apparatuur tot plus minus 70 m diepte zou kunnen duiken. Maar dit geldt alleen voor beroepsduikers die precies weten hoe lang men op deze diepte mag blijven in verband met de z.g. caissonziekte of dieptedronkenschap. Men moet dan ook volkomen op de hoogte zijn van de opkomtijden en decompressiehoogte en alle gevaren aan het duiken verbonden. De geoefende amateur kan veilig tot 20 m diep duiken. Natuurlijk niet ineens, want ook hiervoor is enige ervaring vereist. De beginneling doet er verstandig aan niet dieper dan 10 meter te duiken met een aqualong. Met een polsdieptemeter kan men de duikdiepte steeds controleren.

Het aqualongduiken behoort ook altijd onder leiding van enkele e rva ren duikers te geschieden. Op 20 m diepte kunnen we ook rustig een tijd onder water blijven. zonder dat we rekening behoeven te houden met de opkomtijden.

Volgens de Franse tabel zou men 50 minuten op 20 m. kunnen vertoeven en dan nog rech tstreeks terug naar de oppervlakte, zonder inachtneming van enige decomp ressie op 9, 6 en 3 m. Aangezien we met een enkele vijfllterftes gev uld met lucht onder 200 atmosfeer druk slechts 45 minuten onder wa ter blijven, Is men dus op 20 m ailijd aan de veilige kant. Wa nneer de fles leeg raakt me r ken we dit onmiddellijk, omdat men dan zwaarder aan het mondstuk moet zuigen. Zodra we harder moeten trekken, betekent dit dat er nog voor enkele minuten lucht in de [les aanwezig is en we dus onmiddellijk naar de oppervlakte moelen.

Fig. 5

Aqualc'ng

Fig. 6

Respirator

Fig.?

Duikers controleren en l.'erwisselen v!iegtuigrrlee rb oeien

Veel valt hier nog over te vertellen. maar nogmaals stel U hieromtrent in verbinding met de beroepsduikers te Biak. Fig. 6, 7 en 8. Heeft men eenmaal de smaak van het aqualong duiken te pakken dan is ook hier weer een nieuwe mogelijkheid geschapen om vrije tijd in Bink aangenaam te besteden.

Ltz (w) I H . M. JUT A Fi a. 8

D r(lDervest

J

Het wedstrijd schieten met handvuurwapens door Ltz. (w) 1 e kl. H. M. Juta Mari ne-kampioenschappen 1956 Ol' gewee r en pistool D Eslaan weer voor de deu r en zulle n vermoedelijk In Se"tembet verscholen wo rde n. In verband hiermede lijkt hel mij,

dal de deelnemende officieren en SChepelingen ten zeerste gediend zullen zUn en de resultaten verbeterd kunnen worden, wanneer meer openbaring wordt gege\-en aan de techniek van het wedstrljdsc hlelen.

Aangenomen mag worden, dat on'r de techniek van het scherpschIe ten met geweer meer dan genoeg bekend Is. maar. zoals ik mocht constateren, geldt dil niet ten aanzie n \'lt.0 de handvuurwapen>!, met een germanisme ook w el

vulst\' uur-

wapens genoemd.

~

De schepeling komt ove r het algemeen met dil wallen niet

direct In aanraking e n de geoefende plstool- of revoh'erschutters houden hun, door ervaring opgedane, kennis \'oor zichzelf.

In het belang van de schietsport en ook! om de rI\'aJitelt c.q. prestaUe\'ermogen op te voeren, lijkt het mij gewenst in een serie korte artikelen een aantal richtlijnen te geven. welke er toe kunnen bijdragen het schietgehalte van de schutters te ve rbeteren. Getracht zal worde n een voor een leder begrijpelijke nomenclatuur te gebruiken. Termen. die mogelijk niet voo r Iedereen beg rijpelijk 'lijn, 'lullen nader worden toegellchl.

w.,.."

Hand vuurwapel\1i worden onderscheiden In vuurwapens, die \'an de schOuder of heup af geschoten worden (geweer-, pls toolmltralLleur.aJ en In enge re zi n de z.g, kleine hand vuurwapens (revolver, pistool), De leek betitelt vaak alle kleine handvuurwarlCns met het generale .. revol\'er", Dit Is feitelijk onjuist. Een revolver heeft een cylinder met vijf of 'les kamel'll, Bij he t doorhalen van de trekker draalt (het EngelseI wooord re\'ol\'e) steeds een nieuwe kamer voor de loop. Bij een pistool draalt er ni ets: zij zijn enkel- of dubbelloops, Moderne Ililltolen zijn semi-automatisch. Verondersteld wordt , dat voor de militaire lezer dit getn nadere toelichting behoeft.

D. Iocl. 'n. h.nd"uurw.pena, welke op d.

K.M.-we ddrIJde n .. IJn t_" •• t • • n, Uiteraard zullen dil alleen wapens zijn. die bij de K.M, In gebruik zijn, Andere wapens worden daarom ook niet behandeld,

Zie fi g. I Wanneer men met de revolver \-erlrouwd Is. kunnen hiermede ul tstel«! nde resu ltaten behaald worden. Persoonlijk ben Ik van mening. dat de valwijdte \'an de haan te groot is. Hiermede bedoel Ik, dat In de tijd. welke de haan nodig heeft om 011 de kamer t e vallen, zich nog allerlei afwijkingen kunnen voor· doen. Bij \'er'l'ChllIe nde pistolen Is de7.e afsland ko rter. Het sc heq)sc hleten met de revolve r \'e relst daarom meer oefeni ng, Een \'ool'deel van de revolver Is. dat bij de Marine-kamilloen, schalillen een looillengte \'an 16 % cm Is toegestaan (voo r het lilst ooi slechlS 12 % cm), Korrel en vizie r liggen daarom verder uit elkaar -en kan m!!n dus zuiverder schieten. Prec1slevullr Is alleen mogelijk met een re\'oh'e r , waar\'an de hatln In gesllBnnen toestand kan blijven slaan (coeked positIon), Vóór lede r schOL wordt de haan dm met de duim achlero\'er gehaaid. T1Jdena hel rlchlen is een lichte druk 011 de trekker voldoende om hel schOt te doe n afgaan. Bij een aantal lege rrevolvers 111 dal niet mogelijk. De kracht. die me n dan 011 d~ trekker moet uitoerenen om de haan achtero\'er te halen, Is zo groot, dat hel onmogelijk la korrel en vb:ler zlIh'er en haast zonder be\!1!n ollgelijnd te houden. Dil soort revtlh'ers Is dUl ongeschikt als wedslrijdwallen.

14

Figuur 5

S.ml-a ut omat llch. - plstol.n FI N (Fa brlqu. Natlo na l.) a r ownln. Modo l 1910 Ka l. 7 .6 5 . n ka l. 9 . mm lIo r ' Zie fig. 2 Dit wapen is feitelijk een lakplstool en als lOOanlg voo r wedstrijden Ol) 25 m afstand ongeschikt. Een goed schutte r kan met dit I)lstool, :relfs op 25 m. nog wel aarolge resultateu bereiken. maar beslist geen tOllprestaUes. Korrel e n vWe r lijn in de loop verUlnken en erg klein in ve rband me t het lelt, dat het wapen ontworpe n is als zakwapen en dus niet aan voering e.d. mag blij\'en haken. De greep\'elllgheid Is voor het precIsIe-schieten e\-eneens een handicai). 'njdens het richten moet de kolf ::reer stevig omkn eld worden teneinde de frI'eep\'eUlgheld inged rukt tet houden. Dit vereist enige Inspa nn ing. waardoor beving in de ha nd ontstaat.

FI N a rownlng Mo". ' 19 3 8 G .P. Kal. 9 mm lang ( .... r.r. nd. 1 p ilt_I) Zie fig. 3 Een uitstekend oorlogswapen. dat zelde n ol nooit weigeringen \'ertoonL De houder kan 12 patronen bevatten. De haan I.s ulty,-e ndlg en kan dus me t de duim gespanne n worde n. Dit wapen heelt een z.g. l we\''ende oC losse lOOp, hetgeen voor schijfschieten een nadeel beteken t. PistOlen me t een vllSte loop zijn o\'er het algemeen luh'e rder. De Belgische Fabrlque NaUonale pretendeert ook niet, dal dit l,g. G.P. model <Grande Puissance) (-En wedstrijdpistool Is en zegt In de brochure: " Pour abaltre un homme lt 50 mèlres" (om een ma n neer te schieten op 50 mI. Hie raan behoeft niet te worden getwij!eld.

Want een goed schutter krijgt met dit wapen Ol) 50 me ter al zijn schoten in de borstschijC. Toch blijkt, dat dit pistool reeds op 25 meter lichte spreiding vertoont en een uitsteke nde loop Is daarom een eeme ve reiste. Bij mllilaire wapens trefren wij ev.. nwel lelden z.g. eerste kl as lOllen aan en dit kan als vo lg t worden ve rklaard : De 1001) wordt geboord met een l.g. kanon boor, waarna \'er-schille nde ruimers worden gebruik t. 1$ de loop gereed, dan moeten de tre kke n e n velden worden aangebracht en dit ge-schledt op de trekl>ank. De gladde 100 11 word t IImgs een paal scher pe hardstalen beiteltjes getrokken, waardoor de " trekke n" ontstaan. Ondanks de kwaliteit van de beitels lullen l ij toch regelmatig geslepen moeten worden. Voo r de fabrikant zou het te kostbaar e n ook tijdrove nd worden om, laten wij maar eel15 zeggen. na iedere dri e lOllen de beitels opnieuw te slijpen. Zolang men binnen de tolerans blijft, gaat IIM'n door met lopen langs deze beitels te trekke n. De eel"llte paar lopen zijn bestemd voo r de !l&.rtlculJere handel. de overige voor militaire doeleInde n.

Treft men nu een loop, die eetrokken werd vlak voordat de beitels o!lRleuw worden geslepen, dan ui men hler nimmer topprestatIes mee kunnen bereiken.

Ee n ander nedeel va n dit wallen vindt men In de trekkerdruk.

Deze 15 tamelijk zwaar. Tijdens wedstrijdschie ten kan de trekkerdr uk als volgt worde n ve mllnderd : Men brengt een patroon In de kamer, zet het wapen op vellig en r icht op dl' schijt. Haal de trekker door en men z.a.I een lichte knip voelen.

Ve rvolgel15 :ret me n me t het walle n op onveilig en men la! bemerken. dat de trekkerdruk ::reer licht Is geworden. 011 wedstrijdtrucje Is slechts aan enkele Ingewijden bekend.

Colt Browning Modol 1911 Kal. 4 5 Zie fig. 4 Een uitste kend wape n en ondan ks de zwevende o r losse loop en de greepveIlIgheid we rden hiermede doo r \"erschlll.:! nde bekende schutte l"ll topre5ultaten ber eikt.

Als nadeel mag worden genoemd. dat het tamelijk moeilijk Is oetenamunltle voor dit wape n te bemachUgen. De prijs \'an één patroon In de winkel bedr aag t ongevee r 35 el.

Voo r sommige schuttel"'5 u i het gewicht en ook het z.g. nose. heavy een bezwaar bete kenen. Een goede loop h,; ook hiel wee r een eerste \·ere I6t e. Het wallen heeft bijzonde r goede rlc htmiddele n.

Para bellum Modal .08, 11.1. 9 mm .... r.r. ndo l.. p istool Zie fig . .5 • ln mUn ogen Is dit nog steeds het enige Ideale wedsLrijd. pistool , voor zwaar kaliber. De parabellum heen een vasle lOOI) en Is goed ultgebalance-erd. Ook met een tamelijk slechte lOOI) kunnen nog uitste kend e resultate n worden bereikt.

Voor oorlogsdoele inden Is de parabellum, ook wel Luge r ge· naam (naar:zijn Zwitserse ontw,?rper), te ge\<oellg voor vuil of teveel oUe. De Zweedse 9 mm amunltle Is voor dit wlI.pen het m eest geschikt. Bij het gebruik van slen -amunltle bestaat de kans. dat de patroontrekker z.a.I brt-ken. De draaip u nten \'an de patroon trekker dienen regelmatig flink geolied te worden. De o\'er lge delen van het wape n moge n net een beetje vettig zijn.

De \'oorschrl!te n van de Marine-kampioenscha ppen :reggen, dat knoeien aan rlchtmlddelen en trekke r niet is toegestaan.

Met dit laatste wordt bedoeld. dat aan het vang-nokje va n de slagpen en de lrekkerveer niet geveild or gesle pen mag wor_ len. Een gevaarlijke bezigheid. want de mogelijkheid bestaa t dat he t wapen gaat mitrailleren. Voor zover mij bekend worden door de crack-schuttel"ll de vlakjes van dele nokken wel gell01ijst met Vlm of grap hle tolie. Hie rbij \'erkrijgt men een SOOllele trekkerd ruk. Hel veertje, welke de trekker terugbrengt In lijn voorste stand, mag ook nie t te nieu w en daar· door te stij! :tijn. Crt!routineerde schutters vervangen dit vee rtje door een vee rtje uit een oude veelgebruik te parabellu m.

Met het bovenstaande lij n alle walleOS t hans behandeld en mi het volgende artikel gewUd lij n aan de wijze van vasthoude n van h.et pistool en de schielsland.

CPapoeavrou 10 De ka mpong ontwaakte. Er klonk ges tommel en hier en d aar verhieven lich sch elle kinderstemmen in de huisjes.

Enkele ogenblikken later kwamen le naar buiten en sprongen, van d e trapjes voor de woningen, naar beneden.

Hier e n daa r versc henen ook vrouwen in de deuropening, blootvoets en gekleed In donkere sarongs, die hen tot het middel reik ten. Ze begonnen meteen luid tegen elkaar te p raten; de stemmen klonken van huis tot huls, over en weer. Het leek alsof ze de vorige avond een druk ges prek hadden afgebroken en het nu onmiddellijk weer hervatten op het punt waa r ze waren gebleven.

Plotseling gilde een van de v rouwen en verdween vlug In h aar woning. De andere vrouwen k eken allemaal tege" ilt Ilau eenlelfd e punt In de open ru imte bij de Ingang van de ka mpong en verdwenen eveneens met versch ri kte kreten in de hulz.en.

Even was het weer lO stil in d e kampong als voor het ontwaken. Toen versch enen e r In alle deu ropeningen man-

nen. Ze wa ren zeer summier gekleed. en enkelen hadden een parang In de hand.

Langzaam e n tabak pruimend kwamen :re d e trapjes af, hun ogen ge r le h.t op heuclfde pu nt bij de kampong-ingang.

Een van hen die, In tegenstelling tot de a nderen, was gekleed in een gescheurde. korte khakl- broek, ~ tapte met een nors gezicht naar voren.

"Ad a apa .. .. ?" ,,$clam at pagl! Kapala kam pocng .... 1" ..Saja toean."

De blanke vreemdelingen vroegen hem of lij eens mochten rondkijken in de kampong. He t verzoek werd begeleid met he t rondde.le n van sigaretten. Maar de kapala kampong keek n og n iet erg welwillend e n de sigaretten wilde hij nie t aannemen.

"Hltam tembakau .... ?" vroeg hij abrupt e n met een hoopvolle blik. Een van de vreemdelingen haalde een pakje zware shag tevoorschijn en gaf het hem.

Hij . lunderde van blijdschap en zijn houd ing veranderde. .. Balk, balk! Toean IIhat d l -kampoen. !"

De mannen t rokken ûeh weer terug In de huilen. Waa rschij nlijk instrueerden lij hun vrouwen in verband met d e aanwezigheid van de vreemdelingen.

Even later kwamen ze weer naar builen, echte r niet om een praatje te make n. De mees te n vertrokken n aar hel strand e n vaarden In hun prauwen weg. Anderen vert rokken met een parang In d e hand. vla d e kleine paadjes die van de kampong het bos Inliepen, naar een d oel buiten de kampong .

De kinderen waren In tussen weer van alle kanten tevoorsch ij n gek omen e n omringden de beloekers. Ze waren allesbehalve schuwen praatten onbevangen.

Pruimtoba.k .•.

Va n uit de huilen kJ onk gegiechel en hier en daar gluurden de vrouwen schichtig d oor d e deuropening naar de vreemdelingen. Na enige Ujd waagden enkelen het om naa r buit en te k om e n.

Zij zetten lich neer op het trapje voor hun woning.

15

l

"Selamat pagi .... !" zeiden de vreemdelingen.

"Tabèh toean! Selamat pagi! Tabèh .. 1" klonk het van alle kanten terug.

Een van de vreemdelingen hield een rol pepermunt omhoog in hun richting. " Kamoe orang koedoep? ROkO .... !"

Ze aarzelden, keken naar e lkaar en kwamen toen, verlegen lachend, langzaam naderbij. Allemaal namen ze een paar pepermunten aan, roken C l ' eens aan en s topten hel tocn in hun oren.

"Kamoe orang moest! makan habis" zei een van de bezoekers en demonstreerde wat de bêdoeling was.

Hard lachend haalden ze de versnaperinge n uit hun Oren en !jlopten het in hun mond. Het scheen te smaken, want om de paar tellen haalden ze het weer tevoorschijn om het nog eens te bekijken.

Enkelen namen een sigaret aan, spuwden de rode tabakspruim uit d e mond en wipten de "Capstan" tussen de lippen alsof ze nooit anders hadden gedaan .

Het ijs was ge broken. Ongedwongen stonden en zaten ze rondom de vreemdelinge n. Ze waren vol belangstelling voor d e hor]og~, vulpennen en fototoes tellen van de bezoekers.

Koopsom ...

Enkele v rouwen konden zich enigszins verstaanbaar maken in de Maleise taal en langzaam maar zeker kwamen de Longen los. " Hoe heet je .... 1" "Syjara toean." " Heb je kinderen?"

Als antwoo r d nam de vrouw, die niet ouder leek dan dertig, een s lokje en begon ermee strepen in het zand te trekken. De vreemdeling I(.lde er drieentwintig. H ij toonde zich verbaasd en ongelovig. Maar de vrouw hield vol en schccn heel zeker van haar zaak.

"Betoel toean! " Maar daarna werd het meI veel praten e n gebaren duidelijk. Ze was jong get.rouwd. " Zo Jong a ls die daar", zei ze en wees op een meisje van een jaar ot eU. Haar man was Kapari en van hem had ze acht kinderen. Ma ar Kapari was geen goede man. Hij raasde en tierde elke d:lg en sloeg haar v~ak met de bijl. ,.Kijk maar, hier en daar", zei ze, terwijl ze een aantal littekens toonde van een tien centimeter lengte. Ze was toen van hem weggelopen naar Ojawo met haar acht kinderen. Maar hij had e r ook a l Hen en zo kwam het dat ze er intussen al drieëntwintig had.

Een van de v reemdelingen wendde zich tot een andere, jongere vrouw. " Ben jij ook getrouwd .... ?"

"Saja toean .... " en ze voegde e r rap iets aan toe wal de vreemdeling niet kon vertale n. De vrOuwen lachten er allemaal luid en uitbundig om en maakten in hun eigen taal~je opmerkingen over en tegen de jonge vrouw, die blijkbaar pas in het huwelijksbootje was gestapt. " Laki beli saja terlaloe banjak!" zei ze met een trots gezicht. Haar man had veel moeten betalen om haar a ls vrouw te kunnen krijgen. En ze vertelde er nog even bij dat haar zuster voor veel e n veel minder was uitgehuwelijk t.

Het bleek dat het koophuwelIjk door hen heel anders wordt gezien dan door bu itenstaanders. Het betekent niet dat de vrouw koopwaar is. Zo zien zij het niet. Het is de gebruikelijke vorm en niemand voelt er iets vernederends In.

16

Integendeel. Zij zouden zich dood schamen als zij werden uitgehuwelijkt 7.0ndel' betaling. Ze zouden zich altijd minderwaardig voelen en hun man zou weinig respect voor hen hebben. De koopsom is hun trots. Hoe hoger de koopsom, des te groler het gevoel van e igenwaarde van de vrouw.

Vrouwenwerk Een van de bezoekers wees op ccn vro uw die, iets verderop in de kampong, bezig was een boomstam te klo\'en met een grote, lompe bijl. " Dat is loch werk voor een man .... ?"

"Ti- ada! Tidak .... !·· een koor van protes ten ging op.

De mannen mochten zich met zulke zaken niet bemoeien. Zij moesten zich houden bij het vissen en jagen en andere dergelijke dingen. Maar het werk, het èchte werk, behoorde hen. Zij kookten hel eten en hakten dus ook het hout voor de vuren; zij hi~lden de huizen en de kampong in goede s laat ell werkte n in de tuinen.

Het bleek dat er van oudsher een taakverdeling is. Het is de taak van dl.: mannen om te zorgen voor veiligheid.

Vroeger stonden zij a ltijd met de wapens in de hand or binnen het bereik In de buurt van de werkende vrouwen, steeds bedacht op een overval van vijandige stammen, die het meestal hadden \'oon:ien Oll hun bezittingen e n hun vrnuwen. Zouden zij, evenals de vrouwen, hebben dee lge nomen aan hel werk, dan zou een vijand weinig moeite hebben gehad hen te overrompelen. Nu Is cr weliswaa r weinig gevaar meer te duchten In het onder bestuur gebrach Ie gebied, maar evenals vroeger onthouden zij zich nog steeds van de be7.igheden die door de eeuwen heen door de vrouwen zijn gedaan. Zij zijn er helemaal op Ingesteld en er aan ge-

wend en voelen geen behoe!te om In die taakverdeling veranderin g te brengen. Het belangrijke aandeel dat d e vrouwen daardoor hebben In de samenleving, is cr d e oorzaak van dat hun positie solider is dan algemeen wordt verondersteld, terwijl het hen ook een belangrijk gevoel van e igenwaarde geert.

Foto . . .

Een van de vrC<!mdelingen pakte 7.ijn fototoestel en stelde het In om een opname te maken van het gemengde gezelschap op het kampongplein. Maar dat gIng niet op. De vrOUwen protesteerden en hielden de handen voor de lens van het toestel. Hij moest e ven wachten, zeiden ze, want ze wilden er op staan met hun mooie kleren aan.

Ze pakten de kinderen op en verdwenen vlug in de huisjes.

Enkele ogenblikken later kwamen ze weer tevoorschijn. De kinderen waren uitgedost met de vreemdste Europese k ledingstukken, die afkomstig bleken te zijn van ccn rondtrekkende Chinese handelaar, die de kampong had bezocht, lang geleden. De vrouwen badden hun sarongs opgeknoopt lot onder hun armen en waren gestoken in allerlei soorlen blouses, die ze als een bolero over de sarong droegen. Ze waren ge reed voor de "zondagse" opname. Nadien kostte het de bezoeker grote moeite om ook enkele "doordeweekse" opnamen Ie maken. Een foto was volgens hen iets waaro p Je alleen In je beste kle ren mocht voorkomen.

Enkele ogenblikken daarna vertrokken de v reemdelingen, uitgeleide gedaan dool' de gehele kampon ggemeenschap.

"Tabèh toean! FOto kom bali . . 1" "Toean kombalI .... ?"

"Tabeh .... !"

H. A. B.

~

Buitenlands Marine nieuws ENGELAND Oe nota van

toelichting die de First Lord of the Admirality geen bij de Engelse ma r inebegrotin g voor het belastingjaar 1956-1 957 geeft veel interessante bijzonderheden.

Naast het onderhouden van een aanzienlijk aantal konvooi-eskorteschepen zal de Britse ma r ine in de nabije toekoms t overgaan tot het vorme n van "battle groups". rn een d ergelijke groep wordt de kern gevormd door een modern vliegkampschip. Daaromheen worden kruisers en jagers gegroepeerd, bewapend met gelelde projectielen.

Mode r nisering van de v loot staat als no. I op het programma; de bouw van schepen met aloomvoortstuwing kan spoedig tegemoet worden ge7.ien. hierbij 7.al met onderzeeboten worden begonnen.

Per 1 april 1956 zullen 128.000 man In dienst zijn, doch dit aantal zal In het komende jaar met 6000 worden venninderd.

Hel prototype van de nieuwe marInejager N. 113 zal binnenkort deklandingen gaan doen. Ook de ontwikkeling van de DH 110 ve r loopt bevredigend.

Deze beide soorten vliegtuigen zullen binnen niet te lange tijd de slagkraCht der vloot vergroten.

Het volgende staatje geeft de huidige sterkte der Britse ma r ine. met weglating van een aantal kleine schepen.

In de ge tallen onder "reserve" zijn begrepen de schepen die In onderhoud zijn of die worden omgebouwd or gemoderniseerd. Het getal voor onderzeeboten in aanbouw geert alleen het aantal dat reeds te water gelaten is.

FRANKRIJK

De F ranse marine heeft voor haar uitgeb reide vlootvernieuwingsprogramma, dat oorspronkelijk op 1970 was uitgezet, thans het jaar 1963 als streefjaar aangenomen.

In d at jaar zal de vloot alleen bestaan uit schepen die na de OOrlog gebouwd zijn. tot een totaal van 360.000 ton.

Deze tonnage zal dan als volgt zijn verdeeld: 300.000 ton aan offensieve schepen 13.000 ton aan landingsvaartuigen 47.000 ton aan hulpschepen De eerstgenoemde 300.000 ton zal bestaan uit: drie vliegkampschepen twee antiluchtkrulsers van 8500 ton elk 19 grote fregatten van 2750 t on grote aantallen mijnenvegers en ± 54 fregatten van 1000-1300 ton onderzeeboten patrouillevaartuigen.

zijn), ook niet om "die vele vrijwilligers" (ook al kunnen wij ze best gebruiken), maar omdat Limburg het vraagt e n dit Limburg ons bovenal na aan het hart ligt.

NIEUWS

Ulac k le.

De nationale parade der strijdkrachten vond dit jaar ter gelegenheid van Koningin's verjaardag in Enschede plaats en a l was dit "ver" van huis", de Ko ninklijke ma r ine was die morgen op de Hengelose straatweg present om te samen met haar wapenbroeders van de Koninklijke landmac M en Koninklijke luchtmacht haar paraatheid In Nedel'land's beveIliging te lonen. 't Was een voortreffelijke parade, waarbij wij onze ogen hebben uitgekeken naar het paraderen van de troepen te voet en de gemo toriseerde colonnes el1 hoewel het defi.lé van de vliegtuigen, waaraan ook "l"eptunes", "Avengers" en "Seafuries" van de M.L.D. zouden • deelnemen, enigszins In het (regen) water viel, omdat op dat moment een kleine wolkbl'euk zieh boven Enschede ontlastte, wij hebben een goed beeld kunnen krijgen van de mannen, de be~ wapening en de materialen, die voor een deel de Nederlandse strijdkrachten "vormen".

Daarbij was er nog lets ,dat onze aanonlvEngst bereiden, zoals waarschijnlijk dacht trok of beter gezegd: daL aan de een bodem van de Koninklijke marine toeschouwers Ie Enschede bijzonder opin Ned~r l and nog nooit een ontvangst viel, In het bijzonder hen, die zich bij bereid Is geworden, want - u weet het zo'n show niets verloren willen laten misschien - onze stad heeft op het ge- gaan. En dal was Blackie, de mascot bied van "hoe je na hard werken ook van het K oninklijk Instituut voor leest kan vieren" een bijzondere naam de marine, die bij hel defilé van de cn allerlei verenigingen, die dat leest- adelborsten vanzellsprekend meetrok vieren op een uitstekende wijze plegen en " volkomen in vorm, zoals wij dat te organiseren." reeds jaren van hem gewend zijn". de Daar sprak in Hellevoetsluis, in de na- zijne n begeleidde. bijheid van de zo juist te water gelaten Blackle van het Instituut. ... een be"Sittard", ook Sittard's burgemeester: grip, mogen wij zeggen, tegen het tra"Sittard ligt niet zo ver van de zee. 't ditionele aan.

Is trouwens merkwaardig in Holland Vele toeschouwers van dit goede Enik kom ook wel eens in Den Haag _ dat schede hebben Blackie dan ook als zoover het algemeen Limburg niet zo ver danig herkend e n onmiddellijk bevan Den Haag ligt als Den Haag van grepen dat deze hond er bij behoorde, Limburg. Dat Is wel waar; dat kunnen ook al werd hij in het oHiciële prowij niet a ltijd ontkennen. Maar .... zo gramma niet met naam en toenamen ligt Limburg ook niet zo ver van de genoe md als behorende tot de troepen zee. Sittard Is sedert een twintigtal ja- te voe\. Weer anderen zagen niets anren een zeer modern waterschap ge- ders dan een straathond In hem, een worden. Een waterschap, dat zich zeer Hengelose- slraatweg-hond wel Ie verin het bijzonder bemoeit met de water- staan, die het polltIecordon en de marehuishouding en de waterbeheersing en chaussee-afzetting te slim was algevooral zorg heelt voor de kwaliteit van weest en daar rustig meeUppelde. En het water. De wateren van dit water- ook deze zienswijze kunnen wij ons schap, die de hele mijnstreek omvatten, best begrijpen, want onze adel borsten vloeie n uit in de Maas. En u kent het komen maar zelden in Enschede. Maar Limburgse volkslied, dal wij altijd mel wat wij niet begrijpen, ja zeUs trots zingen, "dat deze Maas statig moeilijk kunnen vergeven, is dat zeewaarts vloeit". Wat wij verder van bepaalde dagbladen, die over deze plan zijn met een nauwere verbinding mascot van het Koninkl ijk Instituut met deze Maas mag ik hier natuurlijk als zodanig hebben geschrev en, des niet verklappen. Maar Ik hoop, dat het jonkers viervoeter met de naam zos traks mogelijk zal zijn, dat wij Hr. ,.SchurCie" hebben aangeduid, alsof Ms. Sittard, eens algebouwd. in onze dit een naam k an zijn, die een stad zullen kunnen begroeten". scheepshond zou kunnen voeren .

Zo spraken beide burgemeesters. En Wat dit belreft komen wij onmiddellijk door hen de inwoners van beide plaat- in het geweer. sen, die het als een grote eer beschou- Blackie is gecn schurfie en zal nooit wen dat twee schepen van de Konink- schurfie worden. Zijn afstamming lijke marine naar hun sleden werden moge dan dubieus zijn en ziekten, die genoemd. in vroege re geslachten zijn familie geOp deze dag leerden wij de Limburgers teisterd hebben, zijn ons on bekend. Nu weer eens kennen in hun verbonden- is hij echter, bijna tien jaar lang, heid met ons. scheepshond, heeft hij ge noegzaam beEn d aarom zouden w ij het hier uil wil- wezen in een waardig mil.ieu te passen len r oepen: Laat deze verbondenheid e n kan dus slechts een waardige naam hecht blijven. Stuur, als hel enigszins voeren. Eerherstel aan Blackie. die bij mogelijk Is, deze mijnenvegers naar de het vernemen van die ..verfoeilijke bestad, wiens naam zij dragen. Niet om naming" net a ls wij, even zijn tanden W. L. dat " onthaal" (ook al zal het groots liet zien.

- DRUPPElS

L im b u rg

H ET is feitelijk jammer dat ons goede

Limburg zo vcr in hel binnenland ligt. Dat we e r dus geen havenstad kunnen gaan bouwen met de een of andere marine-basis. Want werkelijk, wafe dit mogelijk. we zouden er de tijd van ons leven hebben.

We kregen er een voorproefje van .... op Donderdag 26 April j.l. Toen on'1:C Koninklijke marine echt een beetje in het teken van Limburg stond. Twee

mijnenvegers waren die dag het Limburgse trefpunt: de .,Sittard", die in Hellevoetsluis te water g ing en de " Venlo", die in Rotte.'dam Harer Majestelts werd en dus oCCicieel zijn marineloopbaan begon. En or wij nu hoog gegalonneerd of eenvoudig gestreept daarbij aanwezig waren, ot!iciële ol minder officiële t04!spraken ol babbels hielden, min ot meer als gastheer optraden of dat aan de werven overlieten, die deze mijnenvegers bouwden. feitelijk waren wc niets meer dan toeschouwers. De Limburgers traden op. De zeergeleerde, sprankelende burgemeester van Venlo en zij n patriarchale. eminente ambtgenoot uit Sittard, omringd door bestuursfunclionarissen uit dat "sjoene" land, die ons kwamen vertellen wat zij van de Koninklijke marine dachten en ons deden beseffen, dat, in wezen, Limburg heel dicht aan de zee ligt.

Daar sprak in Rotterdam, op het achterdek van Hr. Ms. Venlo, Venlo's burgemeester: " Het schilderij. dat ik u hierbij mag aanbieden, stelt de s tad Venlo voor, zoals het ligt aan de Maas en ik zeg dit met enige nadruk, omdat. als u dit zult zien, u ook de Indruk zal krijgen dat dit een aardige plas w ater is. Ik bedoel: een zodanige hoeveelheid water, dat het beet mogelijk zou zijn, wanneer u die mast van dit schip er tijdelijk alhaalde, u met deze mijnenveger eens naar Venlo zou kunnen komen.

Daarbij wil ik u zeggen dat, wanneer u dit doen zou, het aantal vrijwilligers voor de Koninklijke marine uit Venlo enorm zou stijgen. Wij zullen u dan een

17

- - - - -.. . . . .----.. . - O n z e ererot- -.. . . . . . . - . . .- - - - -.. . . . . . . . . . . . T er gelegenheid .an de verjaardag van Hare Maje8teit de Koningin we rd en ingevolge bet Koninklijk Besluit van 19 april 19 56 no. 73 I. btcnocmd tot : Ofllder In d e Orde van Oranje - Nau Ru met d e zwaarde n: kapitein tea- zee (tijdelijk romm andeur), L . J , CosUngs (bij bevordering), kapit('in Ier zee, J . F. van DuIm, kapitein ter zee van d e technische dienst, E. C. Leertouwer, kapitein-luitenant tcr zee, J. A. Blentjes, kapitein-luitenant ter zee, A. van Es, kapitein-luite nant ter z~, A. E. M. Schuurbiers, luitenant-kolonel der mariniers, J . J . Honig, kapitein-lui t enant van de te<:hnische dienst, C. A. Brinkhuis; Oflle lu in d e Orde va n Orank- Nauau : tijdelijk vlootar.lmoezmler (In ran, gelijkgesteld met kapilein-Iuitenant ter zee), H . H . A . Wessels ; Ridder in de Orde van O ranje-Nassau m et de 7.waarden : luitenant te r zee der Ie klasse, W. P. Jansen, luitenant ter zee der t e klasse, A. van der Moer, luitenant ter zee der I e klasse, W. Baghus, luitenant ter zee vllegt'r de r Ie klasse, T . M. A . Hoebink, luitenant Ier zee waarnemer der te klasse, J . Kosten, majoor der mariniers, B. Dunkl Jacobs, . luitenant ter zee van de technische dienst der Ie klasse, C. A. Planten, luitenant ter zee va n admi nistratie d er Ie klasse, J . J. Maas, luite nan t ter zee van admi n istratie der Ie k lasse, A. J . Logten berg, luitenant ter zee arts der Ie klasse, T . Stelma, luitenant ter zee van speciale diensten der Ie kl asse, G. Fleumer, gepensioneerd luitenant te r zee van speciale dienste n der Ie klasse, B. J . W. M. van Voorthuijsen, luitenant ter zee van vakd iensten der 2e klasse oudste categorie, C . J . Harfst; Ridd er In d e Orde vlln OranJe-Nauau : vlootpredikant (i n rang gelijk gesteld mei luitenant ter zee der eers te klasse), Os. C. M. M . Fer guson;

H.

te ve rl enen :

d e e rl'm l.- dalllc ver bonden aan de Orde vall Oranje· Nassau in roud m ei de zwaa rd en aan: gepensioneerd opperschrijver, C. J . Wassenaar; de e rem edaille ve rb onden aa n d e Orde van Oranje-Nassau in zl h 'er mei de zwaa rden aan: opp<>rschipper , J . HOI!ting, oppersch ipper, J. van den Berg, oppertelegr afist, J . P. Jacobs, oppermachinist, J . J . van der Lans. opperziekenverplea;er, P. C. A. van Calmthout, adjudant-onderofficler-vlieger, L. Beckers, oppcrvliegtulgmaker-algemeen, D. ZIjlstra, gepensioneerd opper vliegtuigmaker·magazijnbeheerder, P . di! Nooij, mltjoor -geschutkons tabel, J . E. C . Wallast, majoor-vuurleid.ingkonstabel, J . F. Dictus, majoor-elektromonteur, B. Berkhout, majoor-machinist, W. J . Cuijpers, maJoor-machinist, P . Boer, majoor-schrijver , A. M . Visser, maJoor-vllegtulgmaker-algemecn, J. Thurkow, sergeant-majoor der mariniers, D. A. Tombal, sergeant-majoor der mariniers, J. M . BotermanlI, sergeant-majoor der ma r iniers, A . Warnaar, bootsman, A. van Driel, sergeant-telegrafist, C. V. Lotman, sergeant-bottelier, W. F. van der Stel: er emedaille verbond en aa n d e Orde va n Oranje- Naua u fu bron. met de zwaa rde n aan: korporaa l- kok, A. van Schaik, korporaal der mariniers, C. Harts uiker, m atroos del' l e klasse, J. S. Smits,

De Koninklijke Nederlandse vereniging

"ONZE VLOOT" In

o

hef goud.

P 26 mei herdacht de vereniging Onze Vloot haar vijftigjarig bestaan. Vijftig jaar lang heeft deze ver· eniging op de bres ges taan voor de he· lange n van de Nederla ndse zeemachl en va n de K oninklijke marine in he t bijzonder, die voor de ins ta ndhouding van de zeemacht in oorlogstijd moet zorgen.

Hoewel het moeIlUk I. voor een vereni· ging die propaganda maakt voor een goede veno rgl ng van de defensie, om bulte n dc partijpolltleke slrijd Ie blUven, is dit "Onze Vloot" s teeds gelu kt. De le i. ding va n de vereniging heef t er voo r gezorgd dat Iedereen van welke politieke partij of overtuiging ook, die het belang van onze maritieme kra cht Inzag, zic h als lid kon lIansluiten.

In hel begin der 20e ee uw bleek de 00· langst.elllng voo r onze zee macht dusdanig gedaald da l enige marine- en oud-marIne oWeleren d e hoo lden bU e lkaar staken om te geraken 101 de oprichting van een vereniging met het docl volk en vloot meer t ot elkaar te brengen. Dat dit niet zo eenvoudig was moge blUken uh het volgende verhaal, overgenomen uit he t jubileumnummer van Onze Vloot ter gelegenheid van he t lG-Jarlg bestaan. ,. Intussen had zich een voorlopIg Be·

t8

stuur gevormd bestaande uit de h eren A. G. EllIs, voorzitter; J . D. baron van Wassenaer van Rosande ,vlce-voorzlu er; J. van der Eist, I e se<:relnrls e n P. Koste r, 2e secretarIs, benevens een 10-tal leden.

Het was geen gemakkelijke laak, di e deu mannen op zic.h genomen hadden : veel onverschilligheid, veel tege nwe rki ng veel moeite va n allerlei aa rd moest worden overwonnen! Doch na menig onderling overleg ten huize va n admiraal EI. lis, waarbij besproken we rd wal gedaan was. wat te doen nog stond, zou eindelijk op 26 mei 1906 de oprlehtingsbUeenkomst in " DiligenUa" kun nen plaats hebben.

Maar ziet ...... daar s trandde het scheepje bUna In ' t zicht van de haven. want juist op die avond was er een din er len Hove, WAarbij ook admi raal EJlts en enige a ndere Invloedrtjke mannen. die op die vergade ring niet konden worden temist, genodigd waren. Doch Koster liet zich niet uil he l veld slaftn e n ging, zodra hij dil hoorde, naar het paleis, waar hij de Hofmarschalk de zaak uitlegde. " Maar wat wilt u eigenlijk, luItenant", antwoordde ZExc. ,.U wilt toch niet, dat H. M . voor u het aangekondigd e diner af zegt!" .,Neen excellentie, maar Ik wilde. dat u

Ha re Majesteit, die trou~'(lns al op de hoorte Is, deze geschledenlJ meedeelt, en dat alles gedaan wordt, om het diner zo spoedig mogelUk te doen afiopen".

En zo Is geschied: H. M . heett welwillend Hare medewe rk ing verlee nd, en slechts met een halt uur vertraging kon de vergadering plaats hebben in "DOfgenUa", waar Koster de kolCertjes met andere k leren voor de van het diner 1\0me nde here n reeds had klaarstaan.

En op d ie vergadering we rd opgericht de "Nederlandsche Vereeniging Onze Vloot", de 26e mei 1906 waarop bij K on.

Besl. van 26 Juli d.a.v. de Koninklijke goedkeuring op de Statuten volgde".

In die staluten staat o.a. In arL 3 "Oe vere n iging st elt zich ten doel. de kenn is van en de belangstelling In de Nederlandse zeemacht aan te kweke n en Ic versterken bij alle Nede r landse onder· da nen". AI &tak het hoofdbestu ur enér· giek van wal, toch was hel resultaat in de aanvang nog gering. Op I januari 1908 telde de verenIging nog geen 1200 leden over 9 afdelJngen. In 1916 was het ledental echter gestegen tot 10.000 ' sinds dien kunnen wij zeggen. dat de bedoeling va n de oprichters geslaagd was.

"Onze Vloot" Is geworden een krachtige en belangrijke vereniging; overal in de lande bekend en sleeds bereid om de trom te roeren wan neer het Nederland· se gevoel voor de zee e n d e zeemachl dreIgt In te slapen.

Moge het .,Onze Vloot" gegeven zijn de belangstelli ng voor de Nede rlandse zeemacht op te wekken en levendig te houden tot in lengle van dagen .

... of naar de rot, van GibrtlUar ...

De M. L. D. op bezoek bij de Franse Marine dat Nouervaring

weer eens C('n nieuwe maar toch ben Ik blij dat Ik \'anavondweer thuis zal zijn. Dit wa" zo de kreet, die te horen was bij het vertrek vun ons MLD-detachement vu n de Franse Mari ne Vliegbasis ,.LarUgue" bU Ornn. na een verblijf aldaar vn n vijt weken. Maar toen, enige uren later, da tzeIrde partijtje te Valkenburg zo maar In de barre koude moesl slappen, was er op de gct.lchten weinig met'r te zien van dat "Ik zal blij zijn." 'I Is ook lI.1tijd wat, "Mot je toch meemake, hè."

En er was toch ook weer hel een e n ander meegemaakt. B.v. dat leven 00 ee n Franse Marine basJs. Dat schaften wu eigenlijk uitstekend, boven alle twU rel. maar Je moest er aan wennen. 't WII$ allemani zo totaal anders da n bij ons. En dan die wij n. Met Ilters. mijnheer! Man r het gebruik van de Frnnsf' lanl was niet zo eenvoudig. Voor velen was he t ee n goede opfrisser, voor \'elen een nimmer te begrijpen zaak. Niettemin was de ve rstandhouding met onze gastheren best.

Altijd vlotte medewerking gehad, ook In de arwerklng van onze vllegprogramma'a, wa.~

•

"

... en dan die wijn. met IHer. te"eliik.

Die laatsten waren uiteraard bijna allemaal ingesteld op het oerenllrogrammll van het Smaldeel 5. Wel een verschil met de Noordzee, deze weersomstandig heden, deze zeecondit ies. Er kon dan ook vrij snel het één en a nder a fgewerkt wo rden.

En dM was nodig ook. wan t van weerszijden moeste n er wee r een aantal nleuwellngen in het vak op peil worden ge· bracht, Weliswaar wgen we een meer ervaren bemanningslid, bij het \'oo r de zoveelste maal horen van het woord "CASEX". wel eens een verveeld gebaar ffinken, maar ja, hel moest toch maar gebeuren. Dnn keek me n maar eens naar "The snow-clad Sierra Nevada" of naar de rots van Gibraltar, ot Majorca, en da n kwam me:!. toch wel t OL de concl usie dal je daar beter naar kon kijken. dan naa r een schrijftafel e n vier muren. De samenwerking me t onze schel)!)n e n onder"eeboten verliep ook goed. Als er soms ee n onvertogen woord over de radio gezegd Ls" da n betro r da t .slechts een paardenroor tenmi nste a ls Sierra Zulu even zweeg.

Zo kwamen we al vrij snel tot een redelijk aanta] gevlogen ure n e n daardoo r, l ot

een betere geoefendheid de r bemannln· gen. Toen, na drie weken. moesten de Seaturlcs van 860 wee r naar huls, d.w.z. ze begonnen aa n de zesdaagse. Ja. ja, dal komt er van, als Je borstbeelden gallt ..

En daarna hebben we zowaar nog een weekje slecht weer gehad ook. Als maar regen, stormen en toe n zelfs sneeuw. De Fransen zelden dat dit alles erg uitzonderlijk was.. Wij gelO\'en dat graag, maar we zaten er loch maar mee. Een groot aanta l verkouden Heden. overal modderpoelen, e nkele oefeningen afge· last wegens storm. Net', dat was nou weer nlel zo leuk. Een betere heri nnering hebben we aan ons bezoek aan rtl' Legionnalrel In Sldl-Bel-Abbes. Niet dat we nou graag ook wille n tekenen. ons niet gezien! Maar zo eens een dag daar ro ndwandelen, met die lul spreken, hun oor logsmuseum zien. dat was zeker cen ervaring die de moeite waard was. \Ve hebben nu tenminste een Idee, hoe dal daar eigenlijk wel gesteld Is en we hebben \·erder vele (slerl!e) verhalen op de koop toe gehad. We merkten ook dat de heren Leglonnalrs niet kinderachtig waren met et' n glaasje. Hadden we nou nooit \'an ze gedacht.

En don de stad Oran zelf. Doet een beetje groots aan met al die hoge gebouwe n, maar eigenlijk valt het don daarom wC<'r legen. Om tien uur 's avonds zie je geen kop ffiC<'r In de binnenstad, kun je door de straten schieten, Dat gebeu r t ook wel de noolge malen, maar op andere tijden. AI met al toen maar een ongezellige stad. waarin niet zo gek veel te be.leven viel. Zij die het voorrecht genoten, bij Franse ramllies aan huis te worden genodigd. waren dan ook het beste af. Niet Iedereen viel dIt ten deel, maar men was over het algemeen zeer IegemoeLkomend voor ons. \Ve herinneren ons nog Maroi Gras met overal leestmllllitijden, Iedereen kWlIm binnen met reestneuzen op, 'klallSlgaretten, lueirera, Cctc.

Zo aanvaardden wij de terugreis, die nog net op tijd kwulll om ons nog eve n van de kou In Holland te la ten genieten. \Ve ~ adden veel gemIst, zelden ze hier. Je kunt 09k niet alles hebben.

f9

Waar de Koninklijke Marine vaart en vliegt Van 18 tot en met 24 juni wordt te

Rotterdam de jaarlijkse vlootschouw gehouden. waaraan thans zullen deelnemen Hr. Ms. kruisers De Ru yt er en De Zeve n P rovin ciën, commandanten kapiteins ter zee A. H. J. van der Schatte Olivier en mr. A. N. baron de Vos van Steenwijk, Hr. Ms. onderzeebootjager Friesla nd, commandant kapitein-luitenant ter zee F. L. Capel, Hr.

Ms. fre gat Fret, commandant luitenant tel' zee d er eerste klasse J. C. K. Leeksma, Hr. Ms. onderzeeboot Tijger haai, comandant luitenant ter zee der tweede klasse (oudste categorie) Ph. S. Niemeyer. Hr. Ms . patrouillevaartuigen ,,' r ey r, Uefri n g en lIadda, commandanten luitenants ter zee de r tweede klasse oudst e categorie J. W. Lugard. W. du Pon en C. M. de Jonge, Hr. Ms. nettenwerkschip Cerb erus, commandant luitenant ter zee der tweede klasse (ouds te categorie) W. M. Goossens, en een aantal m ijnenvegers van sq uadro n 129. Als communicatievaartuigen word en ingeschakeld Hr. Ms. patrouillevaal'luig lIobeln en Hr. Ms. lIendrik Ka rssen. De vlootschouw zal onder leiding staan van de commandant van het smaldeel 5, commandeur L. J . Gosllngs.

Voo r ts vaart Hr. Ms. kruiser De Ruyte r voor opleidingen tezamen met H r. Ms. Frey r en H:adda. Op het programma staat van I tot 4 juni een bezoek aan Edinburgh.

Hr. Ms. kru iser De Zeven Provinciën neemt tot 8 juni deel aan oefeningen met Britse vlooteenheden.

Hr. Ms. onderzeebootjager Zeeland, commandant ka pitein-lu itenant ter zee J . B. Kennem a, houd t tot 16 juni onderzeebootbestr ijdingsoefeninge n tezamen m et Hr. Ms. onderzeeboot 0 27, com-

20

mandant luitenant te r zee del' tweede klasse (oudste categorie) M. Deege.

Hr. Ms. Onderzeebootjager Fr ies land wordt 2 juni te Den Helder terugver_ wacht van een korte tropcnrels.

Hr. Ms. fregat Van Speyk, commandant luitenant ter zee der eerste klasse A. G. van der Land, vertrekt op 26 juni naar de Nederla ndse Antillen ter aflossing van Hr. Ms. fregat Willem van d er Zaa n. commandant luitenant ter zee der eerste klasse R. J . Ror dijk, welk schip op 7 juli van Willemstad op Curaçao uit de thuis reis naar Nederland zal a anvaarden.

Hr. Ms. fregat Frd doet dienst als visserijpoliUekruiser en ve r blijft van 1 lo t 4 juni te Sta vanger, waarna het schip naar de visgronden terugkeert.

Het Is de bedoeling dat in augustus Hr. Ms. fregat Lynx. w elk schip te Venetië onder MDAP-voorwaarden ten behoeve van de Koninklijke marine in aanbouw Is, in dienst wordt gesteld.

Als commandant is aangewezen luitenant ter zee de r eerste klasse A. A. J. Benist.

Hr. Ms. onderzeeboot 0 21, commandant luitenant te r zee der tweede klasse F. B. Hamilton, is tezamen met Hr. Ms. torpe<iowerksch ip lUer euur ter beschikking va n het hoofd insch ietbcdrÎJt te Den Held er.

Hr. Ms. onderzeeboot Zeeleeuw, commandant luite nant ter zee der t weede klasse (oudste categorie) J . W. Oosterbaan, neem t deel aan oefeningen met zeestrijd k rach ten van ande re N AVOlanden. T ot 4 juni v erbUjft he t schip te Portsmouth, terwijl het de bedoeli ng is, d at van 27 j un i tot 2 j uli te Bermuda word t gebleven en van 5 tot 10 J u li een bezoek wordt gebracht aan

New London in de Ve ren igde Staten.

Van squadro n mij ne nvege rs 117 zijn Hr. Ms. Be veland, Ma rke n en Putten ter beschikking van het dulkbedrijt.

Squ adron mijne n \'egers 129, comm::I11dant luitenant ter 7.CC der eerste kl.:lsse A. W. Crince Ie Roy, bestaat thans tijdelijk uit Hr. Ms. Roermond, Abcoude.

Dr acbten. Ommen. Giethoorn. Venlo.

Naarden, Giele n. A xel en Aalsm eer en oefent op de Noordzee.

Hr. Ms. kunstmijnenvegers Dokk um en WIlde rva nk vormen tijdelijk dh' is le mijnenvegers 2, welke begin juni uit De n He lder zal vertrekken voor een bezoek aan de Ve ren igde S t aten.

Naar ve rwachting zullen in de maand juni In dienst worden gesteld Hr. Ms. m ijnenvegers Wa alwijk en Loch um.

Met het bevel zullen worde n belast de luitenants ter zee der tweede klasse (oudste categori e) D. Llndner en \"". J.'. van Heukelom Hr. Ms. patrouillevaartuig H err ing is belast met het toezicht op de visserij in de Nederlandse territoriale wa leren lussen Hoek van Holland en de Nt:.:lel·lands-Belgische g rens.

Hr. Ms. duikerwerkschlp H ercules. comandant luitenant ter Zei! van vak diensten der tweede klasse K Rog, is tijdelijk gestationeerd te Vlisslngcn.

Het schip is ter beschikking va n d e duikopleiding.

Hr. Ms. zeesleepboten Orkaan en A 1:\(1 zijn Ier beschikking voor sleepdiensten.

Hr. Ms. opnemingsvaartu ige n Z tefa kkei. lIydrog.raar, Lu ymes en Snelllus. commandanten kapitein-Iullenant ter zee Ir. W. Langeraar en luitenant; ter zee van speciale diensten d er ecrste klasse H. van Aaideren, J . E. de Wi t e n R. van den Oever verrichten opnemingswerkzaamhcden ten behoeve van de d ienst der hydrografie tezamen met Hr. Ms. A 909. A 910. A 919 e n A '),20.

MA RINELU CIiTVAARTDIENST. Squadron I. bestaande uit Fileflies. commandant luitenant ter zee vl1eg(>r d er eerste klasse A. Ehbel, is gestationeerd op de Dr. Plesmanvliejlhaven op Curaçao. Het squad ron is ter beschikking van de commandant der 7.eemacht in de Nederlandse Antillen eu Is voorts belast met de opleioing tot gevechtsvlieger.

Squadron 8, bestaande uit Catallna en Marlner amphlbles en Sikol'sky h elicopters, commandant luitenant ter zee vlieger der eerste klasse T. M . A. Hoebin k, is belast met de ops;>orings- en reddi ngsdienst langs de Nederlandse kusten.

De squad rons, bestemd v oor Hr . .\1s. vl!egkampschi p Karel Doorman. zijn thans gestationeerd op het marinevl!egkam p Valkenburg.

8ENOEMD :

lol luite nant ter zee va n de code.die ns l der 3e klasse KI\IR : A. Heilig m.I.v. 16 maart 1956 tot eerste luite nant de r ma riniers: P. P. H. E ngles m.i.v. I april 1956 tot luitena nt ter zee der I e klasse KMR : A. A. F . Schmitz m.i.v. 16 april 1956 tot luitena nt ter 1.ee va ll de technische dienst der 3e klasse KlUR: Jr. J. H . Meuwissen m.I.v. 16 a pril 1956 Tot luitenant te l" ue a rts der 2e klasse Jon p te ca tex-orie : U. C. G. Pijman m.I.v. 16 april 1956 to t luite na nt ter z~ arts der 2e k lasse Jongste categorie ~tR : A. P. GeurlS. M. B. Rost van Tonn;neen, H . J. Dik, K. Veldman m.i.v. 16 april 1956 tot luitenant te r zee va n s peciale diens te n der 3e klasse KMR : I r. H. Berghuijs, Ir. H. C. Botma m .i.v. 16 april 1956 lot luitenant te r zee va n de codediens l der 3e klasse KMR : A. J . Kouwenaar, R. Rubay Bouman, C. Pauw, P. G. Geil!. J hr. H. van der Goes, W. E. M. Nettesheim, W. BarenlS. C. Vermaas, N. C. G. de Lange. R. M. K oot m .i.v. 16 a pril 1956 tot officie r-marva der 2e klasse jongsle categor ie: M. T. J ansse n, E. J . H. Harryvan m.i.v. 16 a pril 1956 tot offl cier-man-a der 3e klasse: A. E. Muller m.i.v. 16 april 1956 BEVORD ERD:

to l luitena nt te r 'lee ,'an de loodsdienst der 2e k lasse oudste cate.(orie KMR : T. W. Feijen m.i.v. 1 jan.

1956 tot kapitein ter 'lee va n administratie : m.i.v. 16 apr il 195Ç G. Bakker tot luitena nt ter zee van de loodsdiens t der 2e klasse oudste categorie KMR :

ES Opgave van sche pelingen die in het tijdvak van 16 maart 1956 to t en met IS a pril 1956 behoudens bedenkingen in aanme r king komen voor bevordering tot dc ra ng va n korpOl'aal en hoger. va n schipper tot oPllersc hillper: m. i.v. 1 april 1956 C. E. Uikes va n bootsman tot sc.hipllU: T. Berghout m.i.v. 1 apr il 1956 va.n matroos der i e klasse to t kwartiermeester: J. Hollenberg, H. W. van Bree, P .

L. de Zwart, P. Olivier en J . H. M. van der Meys m.i.v. 1 maart 1956 van Ireschutkons ta bel de r Ie klasse tot korporaalB'e.s<:h utkonstabe l : A. B. Rhemrev m.I.v. 1 april 1956 va n B'eschutmake r der I e k lasse tot korporaal,e.sehutmaker : W. C. M. Onwe zcn en A. J . A. van Hoof m.I.v. 1 maart 1956 va n vuurle ldinpnonte ur de r Ie klasse tol korporaalv uurleidinx-monteur : J . M. F. Verswijveren. F . Bos, C. A. van Eve rdingen, L. Bosveld en C. L. Tak'! m.i.V. I april 1956 van elektromonte nr der Ie k lasse tot korllOraale lectromonte ur: J . G. J . Steeman en J . Crezee m .Lv. 1 maart 1956 L. van der Land, A. Hab, H. Schilter,

H. van der Made m.i.v. 1 mei tot tijdelijk commandeur: m.I.v. 4 mei G. B . Fortuyn tot luite nant tcr %ee a r ts der 2e klasse ouds te categorie : C. H. Kerte n, D. Oliemans m.i.v. 9 mei tot luite na nt ter lee arts der 2e k lasse o udste eatcx-orie Kl'olU : F. F . W. Ke hrer m.i.v. 16 mei tot luitenant ter u e van \'a kdienste n der 2e kl:use oudste ca tel'orie : P. J . G. de Graat m.i.v. 16 mei lol luitenant te r z~ van vakdienste n de r Ze klasse ouds te catef o rle (boven de sterkte): H. va n Varik. W. de Va lk, A. van der G ras[ m.i.v. 16 mei

"5<;

1956 1956 1956

1956

IN RANG GELIJ K GESTELD : mcl kapite in· luite na nl ter 1!~ :

tijdelijk vlootaalmoezenier: E. A. J . Kamerbeek

m.i.v.

april

195<!

EERVOL ONTSLAG : eersle l uitenant de r ma rinie rs 101ROV:

op verzoek (benoemd tot berocpsofficic.r) P. P. H. Engics m.i.v. 1 ap ril scho ut-bij-na elat " lUI a dminist ra tie : o p verzoek wegens langdu r ige dienst T . R. Dcelde r . m.i.v. 1 april orficie r-m.arva de r Ze klasse jOllf s le categorie KMR : op verzoek A. W. de Riddcr-Oosterling m.i.v. 1 april luitenant te r zee der Ie k lasse : op verzoek <benoemd tot reserve-officier) A. A. F. Schmitz m.i.v. 16 april orUcier ·nla rv:a de r 2e klasse jongsle categorie K~tR : op verzoek (benoemd tot beroepsoClicier) M. T. J anssen, E. J . H. Harryvan m.i.v. 16 april oUicie r-ma rva der 3e klasse KMR : op verzoe k (benoemd tot beroepsoUicier) A. E . Muller m.i.v. 16 april officier-ma n 'a dcr 3e klasse KMR : op ve rzoek m .i.v. 1 mei M. M. A. van den Donker

1956 1956

1956 1956

1956 1956 1956

W. J . van Appeven. H. H. M. Mer,_ Ier e n P. A. de Booij m.i.v. 1 april 1956 va n radio-rada rmonteur der Ie klasse tot korpon.a l _ radJo-radarmollteu r : J . L. BarkmeiJel'. C. G. Kemp, E. C. Boer e n P. K. S taffele n m.i.v. 1 april 1956 van ko r poraal van de onderzeebootbestrijdingsdienst tot serr unt va n de on def'l~ bootbestrijdinrsc:Uenst : E. Lap m.i.v. 1 april 19:;6 va n sergeant ·torpedomaker tot majoor -iorpedomaker : C. va n den HerIk m.i.v. 1 ap ril 1956 van korporaa l·lorpedomaker tot sergeant-torpe.doma ke r : J . K. Alfons m.i.v. 1 april 1956 va n serX-ean t - m :u~ hin is t tot m:ajoor-nlachini.st: J. L. J . Berg m.i.v. 1 ap ril 1956 van korpo raa l-machinis t tot serreanl-mllchinis t : M. A. Schoon wa ter m.i.v. 1 april 1956 van machin ist der Je k lasse tot kor poraal-machinist: C. A. J u rcka m .i.v. 1 nov.

1955 A L. van Harmele n e n J. L We lvaa r t m.i.V. 1 maart 1956 F. KoehlerJ B. Tuin, C. N. tcn Veen, D. Vr ugt, C. M. va n Dissel, R. W. Henke, A. va n Weel. J . W. Struikenkamp. H. A. Smlt, P . Schaart, J . H. Bonke e n G. M. Schmeits m.i.v. 1 april 1956 Vlm korporaal-schrijver tot sergea nt-sc:h rijve r : J . W . J . Al blas m.i.v. I maart 1956 \'a n serge:anl-boUelier bove n de ste rkte tot majoorbotte lie r boven de s terkte : A. M. van den Berg m.i.v. 1 febr. 1956 van ser x-eant-bottelier tol majoor -botte lier: G. Reud lllk m.i.v. 1 a pril 1956 va n bOttelier de r Ie klasse. tot korporaa l-bottelier : W. J. van de Ku ilen m.i.v. 1 a pril 1956 ,'a ll korporaa l-hofmeester tot sergeant-hofmeester : H. Kl ein m.i.v. 1 apr il 1956 van korporaa l-kok bove n de s te rkte tot se.rx-eant-kok bove n de s te rkte : J . Olykan m.i.v_ 1 april 1956

21

v a.u korporaal -kok tot sergeanl-kok :

m.i.v. 1 ap ril 1956 va.n matroos van s peciale diensten wasse rij d er Ie klasse tot korporaal van specia le diens ten wasserij: P. P . G loude{llans m.i.v. 1 april 1956 van korporaal-vlieger tot sergeant-vlieger: J. VeIlerna, P . A. van Hoofl e n W. m.i.v. 1 maart 1956 T. M. O nrust van sergeant-vliegtuiKmaker-motormonteur tot majoor-vliegt uigmaker- motornlonteu r : J . Sm!t m.i.v. 1 maarl 1956 van vliegtuigmaker-motomlOllteur der Ie k lasse tot korporaal_v liegtuigmaker_motormonteur: W. van der H aven m.i.v. 1 maar t 1956 R . Bos m.i.v. 1 apr il 1956 van vliegtuigmaker-illstrume nlma ker d e r I e k la$$e tot korpijraal_vliegtulgmaker_inslrumentmake r : R. A. van der K1aauw m.i.v. 1 a p r il 1956 van v liegiuigmaker-kOllsla bel der Ie kl asse lot korporaal-vii egtui gmaker -konstabel : B. Roubos m.i.v. 1 maart 1956 "an korporaal- vliegt ui gmaker- bekleder- parachulepakke r tot ser geanl- vlie&1nirma ker -bekleder-parachutepakker : ~. Dij k huis m.i. v. I april 1956 van sergeant de r marinie rs tot ser geant-majoor de r ma rin iers: W. J . Lassin g e n P . W . va n Bekhoven m.i. v. 1 febr. 1956 J . van Ee e n J. Kooyman m.i.v. J ma a rt 1956 A van Dam e n A . L oont jens m.I.v. 1 april 1956 van korporaal d e r mariniers tot ser, eant de r mariniers : J . P . Meulenberg, N. G. Reeuwijk en E. B. Bredow m .i.v. 1 maart 1956 ,'an marinie r-s der Ie k lasse lot korporaal de r m ariniers: H. H. J. K ok, w. T. K. van He ume n.

J. A. de Graa uw, A. va n de Laar, J .

A Schouwe n burg, A. G. van Beers.

C. P. Withu is . H. J. Me ije r. P . A. M. van Gurp, J . Tensen, C. J. va n K uijen, C. J . van T ol, C. J . van Somme ren. L. T. Kr oes, J. W. Schr ijver, T. W . K ramer, P. We nnekes, F. G. V. de Vorst, C. H. den Hartlgh, H. Pas, J. W. KInkel a ar, W. F. Sles, H. FlIkkema, J. Re nes en W. H. van Ottele m.i.v. 1 m aa r t 1956 van tamboer d er 1e klasse tot korporaal-tamboer:

G . t en Broeke

m.i.v. 1 m aart 1956 C. F ioole e n A. J. van der Stelt "an korporaal-pijper tot serge ant-pijper : a pril 1956 J . Wassen aar m.i.v. van pijper d er 1e klasse tot korporaal- pijper: J. Boer en W . Hoekstra m.i.v. 1 maart 1956 Opgave van schepelingen met de rang van korporaal en hoger aan wie eervol ontslag uit de zeedienst is verleend me t ingang van de datum als achter ieders n aam vermeld: opperschipper : m.i.v. 1 april 1956 H . L uit ing korporaal-teleg rafist: 1951i IJ. Salm m.i.v. 1 mei J. R. P ronk m.i.v. 1 juli 1956 sergeant van de ondeneebootbestrijdlngsdlens t : p, J. Nijhmd m.i.v. I juli 1956 majoor-torpedoma ker: juni m.i.v.

1956 J. Bakker oppennachin.is t : 1956 m .i.v. 1 juni M . W. Orle mans W. Rijsdijk 1956 m.i.v. 1 jun i ma joormachinist : H. Kl ijzing 1956 m.i. v. 1 aug. sergea nt-machinis t : J . E. F . va n Lierop mei m. i.v.

1956 korporaal-maeh in ist : 1956 J . VermeuJen mei m.i.v. juni 1956 m.i.v.

H. J . Ble umers majoor-schrijve r : juli J . M . Verschoor m .i.v.

1956 korporaa l -schrijve r : m.i.v. 16 juli 1951l F. A. E. Landman korlwraa]-ûeken \'erpl eger : m. i.v. a pril 1956 P. H . H ouba a p r il 1956 m .i.v.

C. Scheffe r sergeant-hofmeeste r april 1956 m.i. v.

C. J . de Regt sergeant-vlieger m.i.v. 1 a p ril 1956 R. ten Hoeve m.i.v. 1 a p r il G. Mosk 1956 sergeanl -v Iieg tu igmake r ·algemeen : H. Korving m.i.v. 16 maart 1956 korpoa ral-vliegtu ig maker-vlieglu igntonteu r : J . G . de Jager m.i.V. paril 1956 korporaal der mariniers M . A . M. van Berge-Henegouwen m .i.v. I mei 1956 m.I.v. 16 j uli J. Pee reboom 1956

Xaar Tllbur,: B. Lulors, sgt.d.marns. (11729) H ilversum, Bosdrlft 242, etage: 3 kamers, keu ken, d ouche.

H uur: f 50,75 p.m. 5 pers.

Naar Haarlem e.o. or 't Gool: J . F. K ost er, H td.commies, Amster da m, v. Hallstraat 132 111, 4 kamers, zolderkame r, badcel, keuken. warand a.

Huur: f 47,50 p.m . 6 pers.

Gevraagd: min. 5 kamers.

Naa r Le lden, Katwijk e.o.

F. de Baare, sgt. vit, tel. (00512) Oost erhout, Graa! Engelbrechtstraat 10 4 kamers, keuken. d ouchecel, Huur: f 6,- p.w. " pers.

Naa r Den lIelder : F . M . Brü nlng. maj. schr. (24575) Den Haag, H oltens traat 11 2, parte rre: 2 kamers, ke uke n, douchecel, box, balcon.

H uur: I 9,7 0 p.w. 2 pers.

J'liaa r Leiden : M . v. Belzen, mil. werkma n (01043) Den Helder, OOIevaarstraat lil ,

5 kamers, keuken, kelder, schuur, zolder, V.- en n.- tulo.

Hu ur : f 9,65 p.W. 3 pers.

22

Naar Utrecht: F. H. J. Dierendonck, opp.konst. (Q4121)

Loosdrecht, Bc:ukenlaan 49.

4 kamers, badkamer, keuken,

box, tu in.

H uur: f 8,50 p.w. 4 pe rs.

Naar Bergen : S. P. A . Groot, opp.zkvplgr.

Santpoort, v. Daleolaan 73, 4 kamers, keuken, douche, hal.

Huur: I 11 ,35 Incl. service, 3 pers.

Gevraagd: 3 à 4 kamers.

Naar Voorschoten: W. Halm, A.A.C. I, Den Haag, Mlddach tenweg 146, parterre: 4 kame rs, keuken, douchecel, bOx. H uu r: f 10,65 p.W. 4 pers.

Naa r Rotterdam: G. M. Th. Nleberg, kplmach (27130) Amsterdam, Lceuwendalersweg 53-1, 3 kamers, keuken, d ouche, droogkame r, box, voor- en achterbalcon.

Huur: f 10,40 p.w. 3 pers.

Gevraagd : soortgelijke woning, Ue [~t Charl ols.

Gegevens voor de. gratis te plaBlSen nd\'ertentles diene n \ ' 001' elk(' Sde van d" maand het hoord va n de Sf'Clie HubvcsUng \'8n het ~llnlsterle \'8n Marin~.

Lange Voo rhout 26 te Den Haag. t, hebben bereikt.

Zij moeten het volge nde Inhoude n : Naam en \'oorlelt~rs: rang; stamboeknumme r : plaatsi ng". dat um '-0..11 diensteindiging : or a1 da n nie t wordt i'eree ngageerd ; de gezins!lamenst elilng (geslachlen e n geboo rtedata van de g(Vl.lnsledtm ) ; adres va n de huid ige WOOIIpla a ts.

Wanneer begint mijn opleiding?

De opleiding tot: Sergeant-z.ickcnverpleger Ziekenverpleger Torpedo-oflicler

Oe opleiding tot : I !levt I sept.

3 sept.

KOlpo raal-machlnlst Artillerie-officier

3 sep t.

10 scpt.

MIjnenoUkier Wapentechniek

.

.

Korporaal-vliegtulgteJegrafist

.

.

Korporaal-vllêgtulgmaker-hou tlx!werker Kanonnier Majoor-geschutkonstabel Kwartiermeester . . . .

Radlo-afstandpeller plot der 2e Idasse Geruispeller der Ie klasse Schipper ...... .

Kanonnier ....... .

Radlo-afs tandpeller vuurleiding VllegtulgtelegraUll t . . . . .

De herhaling9Cu rsu$ voor: Radio-afstandpeller plot der 2e klasse Duiker

Ondcrteebootverkenner

10 sept.

10 sept.

10 sept.

10 sept.

10 sept.

17 sept.

Kanonnier

Loodsbootkanonnier .

Waarnemer . . . . . .

Squadron-bewapcnlngsofllcler Korporaal-schl'ljver , ' . , . . .

Radlo-afstand pellcr plot der 2e klasse MaJoor-torpedomaker Kanonnier , , . , .

Radlo-afs tandpci!er plot der Ic klasse Radlo-abtandpclle r plot der 2e klasse

okt. okt. lokt.

8 okt.

8 okt.

8 okt.

15 okt.

15 okt.

22 okt.

29 okt.

De herhalingscursus voor: Afs1andwaarn mer stereoscopisch/coïncident Kanonnier .... ... .

Kanonnier .... . ... .

Radlo-afstand peller plot der Ie klasse Loodsbootkanonnier ....

Radlo-ats tandpeller vuu rleidin g

okt. okt, okt. okt. oki.

22 okt.

17 sept.

17 sept.

17 sept.

24 sept 24 sept.

24 le pt.

24 sept.

3 sept.

3 scpt 24 sepl

Buitenlands manne-rueuws VERENIGnE STATEN De Amerikaanse Iltoomonden.eeboten blijken niet alleen ~n geducht aanvalswapen te zijn, doch zij roepen ook groIe problemen op voor de onden.eeboolbestrijding.

Dit bleek toen onlangs een grole zeer reële oefening werd gehouden met aan de ene zijde u.s.g. " Nautilus" en aan de andere kant een grote ,.Hunter killer" groep, bestaande uit vliegkampschepen, kruisers, jagers, fregatten, vliegtuigen en conventionele ondeneeboten, ullgerust met de modernste bestrijdingsmiddelen.

De .. Nautilus" werd ve r de AUantische oceaan Ingest-uurd, en kreeg opdracht om te trachten de Amerikaanse kust te bereiken op !Mln punt tussen Boston en Ncw York, daa r 20 minuten aa n de oppervlakte te komen (tijd genoeg om geleide projectielen af te schieten op belde steden), en vervolgens weer te verdwijncn.

Bezlcn van de kant van de "Nautilus" werd de oefening !Mln volledig suc~

pend met gelelde projectielen van het type Terrler, zal In het najaar van 1956 worden toegevoegd aan de Amerikaanse middellandse zeevloot.

Het Is niet uitgesloten dat U.s.g. "Canberra" (zusterschip van de .,Boston") later eveneens naar de Middellandse zee zal worden gestuurd.

GRlEKENLAND Voor het eerst na 6 maanden heefl de Griekse marine op 18 maart weer deelgenomen aan een Nato-oefening, ditmaal met twee onden.eebote n.

Griekenland had zich al die tijd lerug-

8 8 15 15 22

getrokken In verband met de antiGriekse relleljes in Turkije.

INDQNES IE De Indonesische marine heeft orders geplaatst bij een italiaanse werf voor de bouw van vier fregatten, twee van 1300 ton en twee van 950 ton.

De bijzonderheden van deze schepen zijn als volgt : 300 ton 950 tOn Lengte 97,6 m 82.4 m Diepgang 2,6 m 2.8 m Max. vaart 31,5 kn, 22 kn o Bewapening 4 x 10,2 cm 2 x 7,6 cm 4x40 mm 4x40mm 2 sQulds 2 hedge hog.!!

3 torpedob.

..

Hoewel een keer zelfs aangeplngd door een onderzeeboot, slaagde men e r, door zeer hoge onderwatervaart, in te ontkomen vóór de andere onderzeeboot tijd had gehad om bovenwaterschepen aa n te trekken.

De aanvalskracht van een dergelijke onden.eeboot spreekt nog te meer als men bedenkt dat projectielen kunnen worden meegevoerd die een bereik hebben van 500 mijl.

De Amerikaanse m a rine heeft medio maart 1956 een cont ract gesloten voor

een aantal nieuwe marinevliegtuigen.

Hel betreft hier de F8 U Crusader, een straalvliegtuig dat bij proefvluchten een snelheid bereikte Vlln 1700 km/uur.

u.s.g.

Bij de opening V1In de waterJpOrflentoonJtelling HI SWA tI' A m&terdam, werd de muzikale medewerking ve rleend door

de matrozenkapel van hel opleidingJ kamp HilverJ um.

"Boston", een kruiser bewa-

23

Aulomalische (ondenspol

I'AKISTAN

Pakistan heeft zijn marine niet onbelangrijk versterkt door aankoop van de volgende Britse schepen: de kruiser "Diadem", de Jagers "Cadiz", "Gabbard", "Creole" en "Crispin".

Men denkt er over ook het (nog niet afgebouwde) vliegkampschip "Leviathan" te kopen.

RIJNSTREEK · · · • · •

VEREN IGDE STATEN

Het arsenaal van geleide projectielen, in gebruik bij de Amerikaanse vloot, Is uitgebreid met de "Petrel", bedoeld als wapen tegen Khepen en gelanceerd van uit vliegtuigen.

De andere projectielen zijn de "Sparrow", vliegtuig tegen vliegtuig. d e "Regulus", schip tegen schip en de "Terrier",

schip tegen vliegtuig.

eonde n.po l Aul oma li.ehe on lluchlingS"ldep In gebou wd eon l.lIlegles U llnee rnbae. IlIIe. Aulorn.'isch. ler ugs /.gklep

De F 7 U's (CutIass) van de Ame rikaanse vliegkampschepen

Gebr. BLOK.

., Int repid" en .,Ticonderaga", ingedeeld bij de Slxth Fleet In de Middellandse zee, zijn uitgerust met geleide projectielen, type ,.Sparrow I".

Het bereik is ± 8000 mete r, bij een snelheid van 3000 km/u.

Ft" .. elcm'''Vct 33 _ GO UOA _

ENGE LAND

Handelsondernemin g T.1. 4281·0 1820

OngevoeliQ voor .tarnpen. Khommelen of schoHen Kan In elke stand ge monteerd worden LICHT IN GEWICHt

•

De eerste van de na-oorlogse Engelse onderzeeboten van de

Porpoise klasse is eind april bij Vickers- ArmstrOng te water gelaten. Deze boten (295 ft) krijgen een bemanning van 6 officieren en 65 schepelingen.

NATO De scheidende Nato opperbevelhebber in Europa, generaal

Alfre<i Gruenther heeft aan boord van H.M.S. "Surprise" op 20 april 1956 een defilé afgenomen van de schepen die hebben deelgenomen aan de oefening "Medtlex Drago n" in de Middellandse zee.

Zeven en twintig schepen gaven op commando van de Franse kruiser "Georges-Leyg:es". een gelijktijdig saluut van 17 scholen.

J APAN

Nieuwe kanalen bevor· deren handel en ver· keer, brengen welvaart.

BOS & KALIS is instaat, ook de allergrootste projecten in snel tempo uit te voeren.

De hel'boren Japanse marine paradeerde In april ter gelegen-

heid van C€n Chinees (Nationalistisch) bezoek.

De rijzende zon wapperde van zes schepen, die daarna, met genodigden aan boord, uitvoeren om van hun kunnen blijk te geven.

De ,Japal1se marine komt dit Jaar op een totale sterkte van 20.000 man. Van de officieren komt 70 "', van de onderoUieieren 90 . ,. voort uit de oude Keizerl ijke marine.

Hoewel nog geen Iwee j~ar oud, beschikt oele marine, over een 350 schepen, (waarvan 180 kleine, onbewapende hulpvaartuigen) van In totaal 7!5.000 ton De ruggegraat wordt gevormd door 2 jagers, 20 fregatten (1400 ton) en I ondel'7.eeboot.

Het huidige bouwprogramma omvat 28 schepen; hiervan zijn 2 Ja~ers, 2 fregatten en een mijnenveger praktisch gereed.

De Japanse marine concentreert zich geheel op ondel'7.eeboot- en mijnen bestrijding

ENGELAND Een escorte van drie schepen zal Koningin Elisabeth vergezellen, als lij aan boord van haar jacht "Britannla" In juni Zweden za.! bezoeken.

Het zijn de Darlnll:s H.M.S. "Defender" en "Delight" en het nieuwe Canadese fregat H.M.C.S. ,.SI. Laurent".

•

N.V. HAARLEMSCHE SCHEEPSBOUW MAATSCHAPPIJ PO S TBU, IU

H AA R LEM

H,. M•. "FRIESLAND" de eerste onde .. zeebootjager van de B-klasse De Rolterdamsche Droogdok Mij. N.V. . Rotterdam Ned . Dok en Scheepsbouw Mij . V.O .F.. Amsterdam N. V. Koni nklijke Mij . .. De Schelde " . Vlissingen Werkspoor N.V.. Amsterdam Dok· en Werf.Mij. Wilton .Fijenoord N. V.. Schie dam

•• De bouw van onze mijnenvege "MUILWIJK" . DORDRECHT METAA LWA RENFABR IEK - KOPERG IETERIJ

Voor de 32 Kustmijnenvegers leveren wij de

MESSING EN BRONZEN T-STU KK EN DEKDOOR VOE RINGE N BOC HTSTU KK EN KOPPE LI NG EN PEILSTO KK EN FLENZ EN · MO EREN

NEMAG ERTS STRAAT

ROTTERDAM

LEVERDEN 3' ANKERLIEREN VOOR ONZE

~ I1I NENVEGERS

FAB RIEK

, VAN

ALU!II NIU!l PR ODUCTEN

KOCO VOO RSCJl OTEN PAUWENSTRAAT la TELEFOON K l 717-2644

J. , <Ir ...../

LIClmlt:fAl[N !lASTEN EN LAADBO![EN

..... ....nI.

j.

H" H I .... ~rll .. ~ Jl!!: ......

r... 10" lt... 'rrr-fllr"

0(1-

"_11...

.............. _" .U.. ."..,,. ..... #I.IJ.II~ "'"ft NI. IJHQMiWLHI(.

+ ;:=:::, j

•

I

handen

In

ROTTERDAMSCHE PLAATWERKINDUSTRIE PIEKsTRAAT 20, ROTTERDAM, TEL. 79550

DE

ALUMINIUM MEUBELINDUSTRIE VOOR DE MARINE •

Scheepsramen en patrijspoorten

alle mogelijke uitvoeringen levert

Firma H. K. van Wingerden & Zonen Metaalgieterijen

Gorinchem

• ELECTR ISCHE SCHEEPSFORNUIZEN • ELECTRISCHE SCHEEPSOVENS • ELECTRISCHE SCHEEPSWARMKASTEN • ELECTRISCHE SCHEEPSBIlAADPAi'.'NEN MET GEPANTSERDE VERJV A RMINGSELEMENTEN VOLGENS MARINE. UOYDS' EN KEMA SPECIFICATIE

APPARATENBOUW NEDALO N.V. POSTBUS 34 ~ HENGELO (0 )

TEL. 2944/5

C. PLATH ALLE

ElAi\lIlURG

AUTISC UE I.NSTR MENTEN

van HaUum en ·8lankevoort n.v.

BEVERWIJK . TEl. 3341

bagge,:,werk betonwerk grondwerk

A ll een"tr Lel!:enwoordi gere

I NGE l EUJlS·BU REA U

J. & C. VRINS

N. V.

IN BINNEN. EN BUITENLAND

SWlU linçk"".1 58 . DEN IJ AAG . Telefoon 335073

•

.In tén WOo.:lId.

'~I.'hlkr De Ohnl .... h.- Zil wW{ pr«If'li WJIIu.U (.lrd .. "'-"'kl tiel ka,1J9lChl. de ro:cn. m.1.,l1

g.;t5I'woow

bo\,'t.'n.ll

hel

CerCI Z.1~ I "ml

GERO ZILVIUM

N.V. INTERNATIONALE

Bouw

COMPAGNIE

v/h Fa. H. v. Heesewijk BEST (N,Br.). Hoofdstl'ut 63 (SUlitnum Dor pst raa t 130 '''' .... ij IlC d) Te l. 341 (5 lij nen) T. I.Ad rH; HA8 PARAMARIBO . Hee renn rut 37 Te l. 2561 - P.S. 574 Tel.Adres : HAB

U/tv~,/ng

van :

*

Bouw. en Gewapend Betonwerken IkIrc.rlijke_ en U t iliteitsbouw Watu_. Spoor_ en Welenbouw Grondwerken Machlna'e TImmerwerk en

Londelijk erkend

Gas" Waterfitters- en loodglerersbedrlJf

EIGEN CONSTRUCTIEBUREAU

Eerste Nederlandsche NAT zandstraalbedrijf

H. VAN DER KRANS SCHIEDAM _ TEL. K 1800-67564 ST A A LOR A AOK A BEL S

In' en

HERCULE STOUW EN P Y THONTQUW

uitwe ndig

SISAL. EN MANILLATOUWWERK

~Qndslrol e n

.

en verve n

" • Sche pen • Tanlu:

eBl"uggen eGe bouwen . nL

Grote copaelfelt

Rollend en drijvend mate ri eel

N.V. Houthandel

'lh Nico Vinken & Co.

ZAGERIJ SCHAVERIJ DEN HELDER

LEVERT ALLE HOUTSOORTEt-l Be ton tripi•• , Watarvalle Hardboard.

Tropen verlijmd Tr iple. en Muitipi • •

Kantoor e n opslag :

Janzenstraat 77, Den Helder, Tel. K 2230.2437

•

N~d~r/Cll1dEche SfCll1dClrd INTERNATI O NAL T e:LII!: PMO NE .... ND

Elecfric Mij.N.V.

T E L. II!:O RA P H

S Y9T EM

TELECOMMUNICATIE Tf(H NIEK KANTOREN , SCHELDESlRA'" ", _GII ... ViNHAGE

FA81UEKEN EN MACAZIJNEN , h VAN DER KUNSTRAAT 288.292

11100·'1102

',.CRAVENH"'CE

Tel,looncentr,I., \loor .... tom."": .. bedrijf en "oor ."lomaUsch dillrlc:toverk•• r

Hul.,.I.looniou l.II.Ue •• T,1,loonlo-lI.. lI.n Telegraafcentrai •• en Va .touch.lj"."

DraaggoU lel_tonl.epparatuur SI\ln .. llnll,II.,1 8 ... oor elk doal "htand.bedlen'" !! e n m•• Unlt, II,Ue. Selenium gelijkrichte.. "cor ,Ik "e .mogen P"eumaUIc;h. bullpo.llnstIlUatie. eond.nutoren. In lndorm.loren

Radlo l ,nde .. en onl"angllrs \laar 1.lec:ommunlc:.tle sys temen

SI r •• lze nde.app., atuur Radiocommunlcelie en n .... lg.li.epperatuu. vQOr luc:ht· en Ic:heepuut Radu Iyllemen Zenderl voor omroep en tel evilie $tudioapparaluur Zend· en ont~.ngbuiJ[en Prec:ble meet.ppu.tuur

VERTEÇENWOOROIC'NC VAN , INTERNATIONAL STANOARO ELECTRIC CORPORATION 8ELL TELEPHONE MANUfACTURI,..C COMPANY STANOARO lElEPHONE5 ANO CA8LES UO. CREEO .. COMPANY l TO. EN Vi.R8ONDEN MAATSCHAPPIJEN

Scheepswerf " DE WAAL" N.V., ZALTBOMMEL Gemeenschappelijk samenwerkende scheepswerven Gebr. Nlestern & Co. . Delfzijl Noord·Nederlandsche Scheepswerven - Groningen Scheepsbouw Unie N.V.. Groningen Nlestern Scheepsbouw Unie N.V.. Hellevoetsluis

Nie uwe kanalen bevorderen handel e n verkeer, bre nge n welvaart.

BOS & KALIS is in staat, ook de allerg rootste projecten in snel tempo uit te voeren.

M .1. "GlIJ ".nl" _ 11511 Ion _

Zoutublp \'00. Kapala I'uuuhaan Ga.am dan Sodi ""ui - Dlakatu.

• Alle soorten vrachtschepen

• • • •

Zeesleepboten Lichters BaggerInstallatIes Hellingen en droogdokken beschikbaar voor reparatie van schepen tot 3000 ton.

Hr. Ms. 019 was de eerSte onderzeeboot ter wereld uitgerust met ecn .. snuiver". vinding ,'an de Nederlandse J\.brine en uitgewerkt door

,• •• •·

DE RorrERDAMSCHE DROOGDOK MIJ. N.V•• ROTTeRDAM . NED. OOK EN SCHEEPSBOUW MIJ. V.O .F.• AMSTERDAM . N.V. KON. MIJ .•. OE SCHELDE" • VLISSINGEN . WERKSPOOR N.V. AMSTERDAM • OOK· EN WERF·MIJ. WILlQN. FIJENQORD N.V .• SCHIEDAM

•

•

L.C.T. 3 •.HJ:RIN NERINC '· aan de komp..paal In dl! Waalha\'(!n. Atmelln,en 181' x 3O'1w x Ir: w ; • •+1 a RT u lt .. en...t me\ 2 Paxman Rlcudo moloren van 500 P K .,Ik. In M

van RoU.nlam n •• r Kowelt

z«da,,,.

Rederij Gebr. Wijsllluller n.v. de lIitbrengers van schepen onder eigen kracht van en naal" alle havens der wereld. /

AMSl'ERDAMSESTRAATW EG 40, BAARN, T ELIfFOON K 2954-3i41, TELEG RAMADRES : REDWI JS·BAARN