Alle Hens - 1955 - Editie 9

-_._-~

--

ALTIJD PARAAT

AVIOLANDA

preSltlties

Mij voor Vliegtuigbouw N.V. Papendrecht · Dordrecht · Woensdrecht

-~--LICENTIEBOUW CLOSTER "METEOR" LICENTIEBOUW HAWKER " HUNTER" Revisie, o nd erhoud en repar at ie van v l iegt u ige n

voor de Koninkliike Nede rl andse Luc htmacht

-.-

l/

O. Bader' comp<eno<." . i;" .llijd bedrijf...k. t

ê:

en "ebben ftn ! f t t lenlle di.n~ttiid . ..... 0'11 zij I'jn gebouwd door ,pK ..1islen op het , .." •• in ..... peuluchUe;;hniek Door d.. loep....."; ~.n .... Ii,....., d.. urder. kogel. en "uldl'9"U hebben lij .. n bu itengewoon

Ikht"

gIIng

en du,doo. een miniurn aan

opgenomen " ... moven. Het onleilbe,e klep.,llnrn ... neke,1 !!l!tI uite.,1 hoog .endement. Ne' 'iilen l, WUt pe<1lucht wo.dt gebruikt. ontbreken d..

_ __

Baá",.

comp.euo.en op het eppe!.

en de Kon i nk lijke Marine

de Bac:ker's c:ompressoren n.v.

BUYSi\AOE 3

SMIT SLiKKERVE

AMSTE~D"M

TElEFOON 125299 on 125501

FILM LABORATORIUM FILM PRODUCTIE

.'

De beste garantie op de Marine· en Koopvaardijvaartuigen wordt verkregen door

SMIT·MOTOREN

AMSTERDAM

NEW·YORK ti (NY)

VONDELST R. 72

545 FJFT H AVENU E

TELEF. AMSTERDAM 85622·88945

,

wij zullen moeten samenwerken ZEE- EN KUSTREDERIJ TANKVAART RIJN- EN BINNENVAART BEVRACHTERS CARGADOORS INTERNATIONALE EXPEDITIE - OPSLAG Telegnmadrell Vanuden

beo

Rothlrdam Harlingen

Geregelde lijndiensten van en naar Schotland Tel.foon

usoo

Goofe King's Lynn

LIJNDIENSTEN

ROTTERDAM-SONT LIJN Rollerdam-Denemarken, Zweden v.v 2 x p. w.

ANTWERPEN-SONT LIJN Anlwerpen.Denemarken, Zweden v.v. 2 x p . w.

N.V. HAVEN LINE Rotterdam/Antwerpen-Z. Amerika v.v, Maand.1.

,,, ".. Q",'" " Begrip

WERF

DE NOORD

en saamhorigheid bij mooi weer geeft vertrouwen

als het stormt!

*

,,"'. "0"",, , (""ssS, 0'1'' '5"'''' U

,

N,V. PETROLEUM MAATSCHAPPIJ "LA CORONA" N.V. CURAÃ&#x2021;AOSCHE SCHEEPVAART MAATSCHAPPIJ N.V. NEDERLANDS-INDONESISCHE TANKVAART MIJ

Sc/"eep:Jwer/ /loor neuwtouw en Reparatie ALBLASSERDAM

FOKKER STRAALTIIAlSER

Onafscheidelijke vrienden :

De Fokker $. 14 stnJelireiner trekt momenteel de belengstelling der luchtvaarlwereld in binnen- en buitenland. in verband met de door dit type vliegtuig sterk verbeterde mogelijkheden voor de opleiding ven jachtvliegeri t

Shag en

dun en sterk z6 gerold zó geplakt

N!emt vooral Verkade meû!

L

idens de oefeningen. zowel bij dag als

bij nacht. zijn Verkade repen een heerlijke verkwikking.

Zorgt er voor ahijd een paar van die voedzame. smakelijke Verkade chocolade· repen bij de hand ce hebben.

Ze zijn gemaakt voor fijnproeveu!

NATUREl • VOllE MElK • HAZELNOOT- MELK •

HA.ZELNOOT-DESSERT • MOCCA-MELK •

BUTTERSCOTCH

l

~arra

all over the oceans • steering gears • electric pulley blocks • winches • hear-exchangers

• ship's auxiliary machines

,

... "'.

PRODLJCTS OF:

MJ,CH1NI!"'''8111(1I

StorIt;'jafI~

'" I;SI;UI(Jl'On 1;1"

VOOR SCHtrps · IN STATtONNAIR (;tftRlJlX

•

BI

•

"

.'

DAF militaire voertuigen I

VAN DOORNE',

•

+

AUTOMOBIE . LFABRIEK

N. V. EINDHOVEN

'8ERIRAJil

BE LI CHTI nGSm ETE Re

slangen

AEG LAADLIEREN

ELECTROMOT ORENFABRIEK ·

"::tJorJt" DORDRECHT

DRAAISTROOMMOTOREN N V. E l Ee TR:I C I TE l T 5 M A A s e HAP P IJ AEG

N.V. STAALDRAADKABEL· EN HERCULES· TOUWfABRIEK v/h _~-.:J~ , C?.:,' 0 EN H A A N GO

VOOI! SCHEEPSGEBIlUIK I elKE GEWENSTE SAMEN.

STElllNG. LENGTE EN DIKTE

HOUDERS VAN EN NAAM.

GEVERS AAN HET AlOMSEI(ENDE H E RCULESTOUW

OP ELK GEBIED IN HUN ELEMENT!

•

NV. P. J. Endenburg' 5 ZEILMAKERIJ EN SCHEEPSTUIGERIJ GOUDA

WIJ LEVERDEN Aan de N. A. T. O. Havenversperrings, Staaldraadkabels, geheel compleet volgens AMERIKAANSE voorschriften

i

STOMEN

verzorgt opdrachten van KONINKLIJKE

NEDERLANDSE

MARINE grote o,de ,1 0 • •• ehe misch reinigen vlln

UNIFORMEN _ MATRASSEN _ DEKENS

E",pedWe door hel gehele '" nd.

AMSTERDAM NOORD TEL. 60121 (5 L;jnen)

,

M ortiermunil ie

Raketten.

SCHEEPSWERF EN MACHINEFABRIEK

. CdeluJefJ:s:!!i~ Specl~lIl lngeTichl VOQT

81 en 120 mmo

VERVEN

SCHEEPSWASSERIJ

ONDERDELEN DER

Mortieren van loO.

Lekker en fris!

lEMCO s u u:: E RW I R K FA' R I &I: aOfTlaCAM

HARDINXVELD ~ DE

m

t:ELEFOON No. 1 en 201 NEDERHARDINXVELD

'E

R W E D E

* TELEGR.: MERWEDE-

NEDERHARDINXVELD

LUCHTCOMPRESSOREN

PNEUMATISCHE WERKTUIGEN

HCO VERFSPUITINSTALLATIES

N.V. BOLLAND-ATLAS BREEVAARTSTRAAT 4B -

ROTTERDAM _ TEL 35191

laad lieren Ankerlleren Kaapstanders Stuurmachines _ - - - - - -

MAANDBLAD TE R DER

IN T ERNE

VOORLICHTING

KONIN K LUKE

MARINE

OI•• CTII I N HOOfO.IOAClIl , Ltl.. (SD) 1 ;J . PTASNIK

r . ;J .

TH. M. SCHAEPMAN

"".IS alEOACTlll N "DMINlST."nE ,

Ministerie van M.nne, Kontnrtnn~~t 11, TeL 1822tO. Toutel lU I, Den

Inhoud:

SEPTEMBER 1955. no. 2

BIJ DE VOORPLAAT: Mar va' s bij de V'Î erdaagse 1955.

P agina.

1 Het Zecgcbied van het Engelse kanaal.

2 Eerste van 32 mijnenvegers in dienst.

J Vorstelijke tewaterlatingen.

-5 Buitenlands Marme- nleuws.

6 Nieuwsdruppels.

7 Hr. Ms. Schepen en hun emblemen ( 'i).

8 'fien jaar Marinierskapel der K oninklijke Marine.

9 En zij vertrokken naar de West .. .. . .

10 Tips voor de Marine Fotowedstrijd 19;;5 11 De wereld waarm .w ij leven.

12 Late thuiskomst v an de "Brederode" .

14 Watervierdaagse 1955.

15 De opsporings_ en reddingsdicnst.

16 Terugkeer onmogelijk!

19 20 21 22 23 24

Uit het leven van Bootsman Bubbekes.

Lucky J oseph.

Een nieuwe Amerikaanse s traaljager.

Waar de Koninklijkç Mar ine vnal't en vliegt.

Mutaties.

Wanneel' begint mijn op leiding

•

D e Konlnldljll e Marlbe _telt er prO _ o p Vqt te ste Ue b d a t b e t _ dv e ll e n ..

In dil o r,UIl Wler ... r . b el verln O,ell v an vo or ke ur 'foor leveranUe. u.n • • KoGiDlIlIJli e Ma.rt.. m e t lu.D lnhOIl4ea.

H et zeegebied va n het Engelse Kanaa l en de Zuidelijke N oordzee weet dat er een Noord Atlantisch Verorag I EDEREEN be5laat, gesloten door een aantal landen, die groot belang hebbelI bij. of gre nzen aan, de Atlantisch.! Oceaan. Amerika, Groot-Brittannië, Canada, Frankrijk , Portugal, IJsland, Noorwege n. Denemarken en de Benel ux_landen behoorden tot de oorsp ronkelijke lede n, terwijl later llaH~, Turkije, Griekenland en sedert kort West-Duitsland In de:l:e iemeenschap werden opgenomen, Het verdrag brengt ~n geheel nieuw en tot dusve r nog nimmer In vredestijd voo rgek omen element In de geschiedenis der mensheid.

In volle vredestijd namel ijk. en geheel \'rijwllllg, komen een aantal landen Q\'eno.en gezamenlijk een werkende organisatie ~Ilchten. De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie.

NAVO In \'o/teh 'lu c ht Het ve rdrag werd ge-slolen om gezame nl ijk dermate sterk te zijn, d&t geen land ter wereld het zou aandurven een oorlog tege n een der lede n Ie beginnen. Men ,'el'bond zich de vrede te zulle n dienen en zelf geen oo rlog te zulle n beginnen, doch mllltair dermate nauw samen te werken, dat de Jl(ezamenlijke mllllaire kracht zo groot mogelijk zo u zijn.

Om die te ))c reiken was het nodig, dot de politiek, die door de diverse leden wordt gevoerd, waar nodig op el kaar wordt afgestemd. Hiertoe voorziet de organisatie In een Raad, waarin leder land door veran twoordelijke politieke ministers iJl vertegenwoordigd, Dele Raad houdt periodieke vergaderingen , waarbij alle problemen, die ove ree nstemming tUllSen de leden behoe\'en, worden beJlllroken, en waarbij bes.lulten worden genomen, waaraan - het glla t haast vanzeU _ iedereen llch houdt, Om hierna een gezame nlijke mllitalre gedragslijn te bepalen: voo rziet de organisatie In ~n comité, het "MllItalre Comité".

Hie rin hebben de Chefs van Sto.\"en "on de dee lnemende staten dulng. Besluiten van de Raad, die Invloed hebben op mJlltalre aangelegenhede n, worden tijdens de zittinge n van het comité In militaire besluiten en daden omge:t:et. Bovend~n worden mliltalre llrobieme n hier zo uitgepraat, dnt een gezamenlijke militai re gedragslijn tot stand komt.

Uite raard kunnen de ministers niet Iedere dag zelf In de Raad li Uen. Evenmin kunnen de Chers van Staten ze I( Iedere dag In hel comité zl uen. Daarom 7.ijn e r organen geSl ich t van ge\'olma chtlgde men!ilen, die wel onmiddellijk en dagelijkJl tezame n kunnen komen om dringende zaken af te doen en die dan dus de zake n van Raad en Militair Comité ve rrichten, Bo,'e ndlen hebben de beide organen een bureau, dat de dage· lijkse administratie voert en dat de genomen besluiten ten ulh'oel' brengt. Dit ulh'oerend orgaan van het r.UlItalr Comité Is de zogenaamde "Standing GrOUI)".

De Milltnirc be\'elsorganlsatlc De:(e Standing GroUJl voert dus het dngelijk~e militaire bestuur \'an de NAVO. Uiteraard nlel de bevordering van korporaal tot sergeant, maar het geeft algemene rich tlijnen, waarop de defensie-maatregelen van de verschillende landen worden gebaseerd, Om lO te zeggen de Chel Stal ,'an de opperbevelhebber ,'on de strijdkrachten dus, Deze algemene defensie-politiek moet nu door strijdkrachten ter zee, te land en In de lucht ten uitvoe r worden gelegd en ook hier z!en we een machtige bundeling van kracht. Er l:ij n namrlijk twee militaire opperbevelhebbers Een daarvan Is de admiraal, die de verdediging leidt "an de oceaan, die zijn naam aa n de organisatie gaf.

De andere hl de ge neraal, die de ve rdediging moel voeren van het land, dat het meest bedreigd wordt geacht: Europa; of lIe"e r ge:(egd: het Westeuropese bruggehoold. Dit is gebied, waarove r velen zich de meeste zorgen maken.

Het ' Velt e urO pe!ll" 8 ruggeh oofd Tracht name lijk ee ns een geeste~beeld Ie vormen "an d(> geweldige landmassa, die word t gevormd door Europa en AzW

en probeer In gedachten op di e landmassa alles rood te kleuren, dat communistiSch Is. China, met lO ongevee r 50û mlilloe n In woners, wordt rood, Siberli!, de elndelore uitgest rektheid, wordt rood. De unie van de Sovjet Republieken, Polen, Oost-Duitsland tot aan de Elbe, Tsjechoslowakije, to i.

In Beleren, Hongarije, Bulgarije, Roeme nic, alles wordt r ood.

Als 011 een globe, het overblijvende, nlet-communlsllsche gebied In een andere kleur :(ou moeten worden geschilderd, lOU men naar een veel fijner pe nseel moet en grijpen , Het Is dC'le smalle strook land, In cen uur overvlIegbaar, die men "eMedigen wil en die dermate belangrijk Is In de wereld, dat daardoor een g!gangtische orga nisalie als de NAVO tot ~ land komt.

Hier Is het namelijk, dat de bevolklngt<tlkhlheld het grootst 15Als men Amerika niet beschouwt, Is de bevolking hier de meest welvsrende ter wereld. Hier zijn de machtigste Industrieën ter werE!ld gevestigd en staat de ontwikkeling op leder gebied op het hoogste plan. Hel Is van uit de hoofdsteden ,'an de staten, dip dele ~l rook land vornlen, dat ee uwenlang meer dan de he lft va n de rest van de wereld .... e rd gerE!geer d, Nu Is hel :zo, dat geen van de staten, waarom het hie r gaat, geheel In eige n be hoeften kan VOOf'lle n, Iedere staat 011 llc h Is In 2ekere mate afhankelijk van Invoer van ovenee. Als deze \O\'oor tot stilstand komt, volgt e r een Internationale ramp.

Dnn lijden de hijna 2QI) millioen Inwoners van de2e landen honger er. zullen velen van gebrek omkomen.

Het Nede rlandse volk kan daarover meepraten, De verschrikking van de hongerwinter werd In grot~ mate "eroorzaakt door de volledige stopzetting van de scheepvaart. In eventuele oorlogstijd wordt dit nog vee l ernstiger, F.en vijand zal ongetwijfeld alles 0 11 alles u'tlen, om de!e rijke gebiede n In handen te krijgen, Dan zullen de NAVO-soldaten om Iedere meter land kam]:en, De NAVO-vliegers zullen hun luchtstrijd tot het uiterste vechten, Doch noch de soldaten, noch de vliegers zullen "eel uitri ch ten, als de benllne voor voc l,tulgen en vliegtuigen niet In SChepen bij hen wordt gebracht. Als me n bedenkt, dat de burge r be,'olklngen aan Invoe r va n onmisbare goederen zo ongeveer 100.000 ton per mlliloen Inwoners pe r maand zullen ve rge n en dat daar bovenoll bijna alle militaire behoeften komen, dan krijgt de oceaan een andere beteken IJl. Dan wordt deze watermassa tot een levenshron, een "rijheldszull, een benefactor, waarheen 200 mIlIloon mensen hongergrage oge n richten ,'oor leven en \"oortbeJltaan.

De we-oor log

Zeeën, het Is ons die de zee bevaren zo Intens duidelijk, SCheiden nie t , doch binden, Het Is de binding van de wijde zee, die de eigenlijke kracht "an de NAVO Is. Ceen tot dusver uitgevonden wapen kan de zeeweg vernietige n, hij Is altijd bereid onJ ve r kee r te drage n, We l kan het verkeer :(elf wo rden aange tast e n zelfs onmogelijk worden gemaakt, doch nimmer :tOnder strijd van m~ns tegen mens, machine tegen machine Daarom Is de zee-oo rl og meel' van de mens en diens "ernuft afhankelijk, dan ..... elke andere vorm van oorlog dan ook, Toch Is e r ook ler zee een onderscheid. all de oceaan namelijk, waar de afstanden enorm zijn en de wnterdlepte groot IJ, zal men andê re wapenen en ee n andere tactiek In het geding brengen, dan In de beperkte ruimte en waterdiepte ,'an de kusl'l:'o-c.

Nu Is het zo, dat het bela.ngrijke scheep.'aartknooppunt, dat de zuldel\lke Noordzee Is en de daarh ee n voere nde t oegangsweg, het Engelse Kanaal, :t:owel In oppervlakte als In waterdie pte, beperkt lijn. Hier kan men dus een andel'e vorm "an ool'logvoerl ng "erwachten, dan 0 11 de oceaan, Hier vindt men veel 2eer grote havens. De afstande n tussen de havens 2Un klei n, 2elden meer dan een dag varen, bijna altijd minder dan ee n uur vliegen, H et Is niet mogelijk een convool enlg~ honderden mij len om te laten ,'aren, om een gesignaleerd gevaar te on twijken, Hier zullen o"eral waar de betrekkelijk

f

, •• Eerste van 32 mIjnenvegers D E

mUr.enveger

"Dokkum"

IJl

op

Dinsdag 26 Juli bij WIllon Feijenoord

In Rott erdam v lot van hand tot hand gegaan. De dl l"e'Ctl e van de werf d roeg

he t sch ip ove r as.n de Vlagortlcier S. Hitchcock, die namens de AmerikaamiC ~gerlng l Cle1:icht heeft uitgeoefend

011

de

bouw

\'8n

d ~e

se rie

mijnenvegers. De plaatsvervangende Ame rikaanse Ambassadeur bood het vervolgens aan de Nederlandse regering aan. voor we lke he t door de f,lInl ster van Marine werd aanvaard. Mlnlsler Staf d roeg In felle het. schip weer over aa n Commandant zeemacht Nederland. die vervolgens opd ra<:ht gat he t schip In dienst te stellen. Toen daarop \'Iag

geus en w impel omhoog gingen, had Hr. 1o.1s. Dokkum haar uiteindelijke be o

stemming als Nederlands oo rlogsschip gevonden.

Dit all es s jleelde zich af lege n een achtergrond, die niet beter gekoze n had kunnen worden; het o pen, leve nde water van de Nie uwe Wate rweg, waarop een onafgebro ke n bedrijvig komen en gaan van rivier. e n zeescheepvaart, hel geheel overgoten door uit een stralend blauwe hemel neergutsend zon licht, dat het goud der uniformen deed ~chltteren en de kleuren der damestoiletten fel deed oplichte n, Het blinkend nieuwe schip hier te z}en liggen aan Neerlands drukste zeeweg was een lust voor het oog e n ee n waardevol schouwspel voor de \'ele buitenlandse autoriteiten hier verenigd, Veler hart _ en speciaal het marine hart

•

ID

dienst

- sta l de burgermeester \'an Dokkum, doo r te \'erschijnen In ambtscostuum: zwart en zilver met steek en degen.

Terecht was Zijn Edelachtbare de eerste die doo r de commandant aan boord werd ge nood, nadat dit Hare Majesteits schip was geworde n. Me t zichtbar e en ger ec ht vaa rdigde trots betrad de bu rgemeester "zijn" schip. waarbij het hem slechts 7.al hebben gespe ten. da t daarb ij niet de Dokkumse vlag In tOl) kon worden ge hesen, omdat onze r eglementen dat nlel toelie ten. De burgemeester liet niet na hierop te zinspelen. toen hij de bemannin g tO(>!;prak en hen er op wees, dat zij allen nu juist Dokkummer waren geworden en dus de nieuwst e Dokkummers waren, doch dat hij hoopte dat zij allen nog eens ere_Dok kummers zoude n wo rden. T e rugziend op de glorie tijd \'an Dokkum als zeeha\'en en a ts basis van de Friese Admiraliteit. bood hij hel schip een 300 jaar oude kaart va n de stad a an . benevens een tekening van het thanll nog staandl.' dl.'el va n hel oude Admi raalshuis, wllarbij hij beloofde. dal dit later zou worden herbou ..... d. wanneer de Dokkumse vloot tot ee n eskader zou zou zij n uitgegroeid. Met ee n waml aanbod van gastvrijheid, dat door de commandant werd aan vaard e n beantwoo rd, werd deze hartelijke gedachtenwisseling besloten.

Hel was treffend hoe zich hier de levende werkelijk heid openbaarde van dinge n. die men anders slechts mln of meer schematisch pleegt te zie n, Hier was het plotseling duidelijk, hoe I wee \'olk.en, het Amerikaanse e n het Nede r landse.

In vrij hl.'ld wJIIl.'nde le\·en. dl.' handen Inee n hebben geslage n. Het levendige verkee r op de ri \'ier en hl.'t blinkende n ieuwe schi p aan de kade boden daarvan hel tastbare bewijs. Nog daarenboven wees de naamgeving va n dit schip op de nie uwe ve rbondenheid \'an ons vol k met zijn nieuwe marine. ZO kan dit schip 'worden gezien als een zegel OP nieuwe banden die din gegroeid : tussan ons \'olk en de marlne en l usse n de Verenigde Staten en Nede rl and, in hel belang \'an beider \'eilLgheld en nij he ld Moge In deze gef'st he t hijsen van \'Iag geus e n wim pel 0]1 Hr. Ms. Dakkum worde n begrepen Nn.

D e burycm eater "'tlU Dolt:kuJII komt fI~

.,ere-gall t" (Vervolg tJon pag. 1)

geringe ..... aterdlejlle het toelaat, mijnen \'oorkomen. Waal' he l wIlter te dlE'i) word t voor de mijne n. zoals In het Weste· lljke Kanaal he t geval Is, ontstaat dank zij de d r ukke scheepvaart ee n o nd erzeeboot·paradijs. Bovendien is dit gehele zee, gebied zo dicht bij de vijand. dal er eigenlijk voortdu rend op vijandelijke vliegtuigen moet worden gerekend.

BÜ'Ionde r cOlllnlllndo

Hier. In de Zuidelijke Noordzee en he t Engelse Kanaal. zal dus altijd ..... annee,· de vijand 7.ijn aanwezigheid In de ee n of andere vo rm openbaart. ge\'ochlen moeten worden. Onmiddellijke besLlssl n g~n op \'e lerlei maritie m gebied zullen dagel ij k ~ ..... orden g~lst . De7.e beslissingen zijn on\'ermijdelijk \'an het grootsle belang voor lede r der staten, die dit zeegebied omringen. Daarom werd ee n algemee n or'l)(' rbe\'el. dnl llch t oelegt op het beveiligen van de wijde oceAan. In vergelij kin g ..... aarmede de Noo rdzee, hoe belang rijk ook, sleehts een zeetje is. niet de meest geschikte olltosslng gl.'\'onden. Danrentegi'n. er Wf' rd lelil geëist. dat met grote kennis van plaatselijke omstand ighede n, onmiddellijk e n zonde r ruggespraak, zo dit nodig mocht zijn, kan handele n.

Daarom werd de oplossing gevo nden in de schepping van een 8/o:enlschap o.ls het ware, van de Standing Group. Dit lichaam kan \'oo r plaatselijke zaken zelfstandig namens de Standing

2

1/ (111

boord

C rouJ! handelen. Het werd. gezien hel nationale belang van leder land. ui te raard cen comité va n \'erlegenwoo rd lgers der lande n.

Dit com lié moet worde n geZle n als de opperbevelhebber, de derde dus In de NAVO-Organisatle, Een comité echter. de gellChle<lenls heeft het geleerd, strijdt geen slag e n wint geen oo rlog. Daarom Is er een be \'elhebber voor de zeestrijdkrachten, Deze, een Britse admiraal, Is \'e rantwoordlng \'erschuldlgd aan het comité en krijgt daan'an zij n richtlijnen.

ZO ontstond he l bijzondere commando. het Kanaal_ commando, dat thans zij n vorm heeft aan genomen.

In he t comité heeft voor Nede rland :.r.lttlng de Chef va n de Marinestaf. vice-admiraal A. de Booy, te rwijl Nede rlanders in de staf van de bevelhebber \'c rantwoorde lljke posten beklede n, naast en met collega's van de a ndere landen.

ZO bo uwt men \·oort. aan het pad. dat naar \'eillgheld moel telden, Veel we rd reeds verricht. Nog veel bleef ongedaan.

Thans ec hter Is ~s duidelijk, dat e r eigenlijk geen weg tel'ug meer kan zijn, De NAVO schept vriendschap tus.';en vele \'olken, Vrede is er tot dusver geweest op hel vasteland \'an \Vest-l-;u ropa Mlsschlen was dat dank zij de NAVO. Wij gelo\'en, dat dit Inderdaad hel geval Is. Nederland, als belangrijk contribuerend lid \'an deze o rganl~tle, bekleedt op leder gebied een voomame plaat$. Moge dit zo blij\'en. Voor vrijh eid en \'oor tbestaan,

H. J, Noppen

A AN

de banden die in de loop der eeuwen zijn gegroeid tussen Oranje en de Marine mogen die welke zijn gevormd door het verrichten va n tewaterlatingen tot de sterkste worden gerekend.

Het met enige feesteliJke plechtigheid doen tewatergaan va n sehepen, waarbij wat men "de laatste beletselen" pleegt te noemen, meestal door een vrouwenhand wordt weggenomen, is in de loop van de vo rige eeuw in ons land in zwang gekomen. In 1810 was het in Engeland in gebruik. I n dat land had men in de tijd van de Tudors, de 16de eeuw, reeds andere feestelijke gebruiken bij het gereedkomen va n een schip. Het werd weliswaar zonder veel vorm van proces te water gebracht, doch daarna werd over het dek een feestelijke rondgang gemaakt met voorop de vertegenwoordiger des Konings, die plaats nam op een versierde stoel op de achtersteven, daar een !les wijn gedeeltel ijk leeg dronk en de rest overboord goot als een offer aan Neptunus. In Nederland is het gebruik geweest een soort vreugde-boompje aan te brenge n o p het hoogste punt van de rom p wanneer dit met de bouw was bereikt. Er is een schilderij van Reinier Nooms uit het begin van de 17de eeuw, waarop dit te zien is.

Wij moeten in de geschiedenis teruggaan tot het jaar 1892 om te komen tot de eerste tewate rlating van 2en marine-schip door een lid van het Vorstelijk Huis. Op 22 October va n dat jaar, een dag van storm en regen, lag op de Marinewerf te Amsterdam het pantserdekschip "Koningin Wilhelmina der Nederlanden" te waehten tot een vorstelijke hand het uit de kluisters van de helling zou bevrijden om het toe te vertrouwe n aan zijn element.

De naamgeefster van het schip, de twaalfjarige Koningin Wilhelmina, zou deze daad ve rrichten en zij !reisde daartoe, begeleid doo r haar Moeder, Koningin Emma, per trein naar Amsterdam, waar de Vorstinnen 's middags om kwart voor drie aa n het Cent..-"'al S tation aankwamen. Hier was

weinig publieke belangstelling, w aar- zij zich op de tribune begaven, die ee n schijnlij k vanwege het slechte weer , en schitterend schouwspel bood door de na een korte begroeting begaven zij "fraaie en mannelijke mal·ine-unizich naar de koningssloep, die lag af- form". gemeerd aan een kleine steiger in de De minister van marine hield een Westelijke .doorvaart "tegenover Café toespraak, die dOor de pers niet kon Zincken", dat op die dag niet over worden verstaan, waarna de jonge klandizie te klagen zal hebben gehad. Koningin met een bijltje een koord De koningssloep was fraai lichtpaars doorsloeg, waardoor de laatste beletgeschilderd; het beeldhouwwerk ve r- selen wegvielen en het schip s tatig van guld, de roeiers waren achttien kra- stapel liep. Op dit ogenblik brak de nige stuurmansleerlingen. De jonge zon even door, hetgeen als een goed Koningin was in het marineblauw; zij voorte ken werd beschouwd. droeg een pij-jekker met gouden knoHet pantserdekschip "Koningin Wilpen en had een marine-pct op het hel mi na der Nederlanden", in [891 op blonde haar. Het "Algemeen Handels- stapel gezet, was met zijn 4600 RT. blad", dat in die tijd bepaald dichter- toenmaals het grootste schip ooit voor lijker schreef dan nu, zei hiervan: "het dierbare Kind is dus gekleed, symbolisch en poëtisch. .. . alle ouders brengen er der moede r dank ( voor .... " Dat de jeugdige vorstin ook zelf de symboliek van haar kleding wel had begrepen bleek uit de correcte wijze waarop zij met de witgehandschoende hand voor de parade rende roeiers saluee rde.

Op de Werf was het intussen een Hr. Ms. Pantserdekschip K oningin W ilhelmina der Nederlandeli. drukte van belang geweest; "een bedrijvigheid met m il itair cachet; dus de Kon inkl ijke Marine gebouwd. De een geregelde bedrijvigheid", zoals de dagbladen waren onverdeeld enthousiast over deze aanwinst die werd ge"Amsterdamsche Courant" elegant opmerkte. Vele autol"Îteiten hadden zich zien als een stap op de weg tot h~r­ verzameld op de grote t ribune, gewinning van onze maritieme glorie, bouwd door Pander in de stijl van zoals dat in het verleden reeds zo een Zwitsers chalet en versie rd met dikwijls was ui tgesproken en in de vele Turkse tapijten, sierplanten en toekomst nog menigmaal gezegd zou draperieën. Saluutschoten en gejuieh worden bij soortgel ijke gelegenheden. kondigden d~ komst der Vorstinnen Het zou 45 jaren dut·en eer opaan die bij de ingang van de Marine- nieuw een schip vex..;' de Marine werf werden ontvangen met het Wil- door vo rstelijke hand te water werd helmus, gespeeld door de "Stafmuziek gelaten. In 1937 kwam Koningin Wilder Marine" uit Den Helder, waar na helmina, vergezeld van Prins Bern-

3

Tewl1!erlalingo van " De Zeven Provinciën" in 1950

hard, naar Amsterdam voor de tewaterlating van de f10tilleleider "Tromp", welk schip in latere jaren als kruiser zou worden ingedeeld. Wederom maakten de vorstelijke personen gebruik van de koningssloep, die ditmaal wit was gcsehilderd e n door matrozen werd geroeid over het IJ van het Stenen Hoofd naar de werf van de Nederlandse Dok e n Scheepsbouw Maatschappij. Aan beide zijden '1an het water was een grote menigte op de been. Op de werf stond een tribune voor 4000 personen, terwijl het personeel van de werf zich met verwanten en vrienden rond de plaats van het feestelijk gebeuren had geschaard.

Ook thans waren de officieren van zeeen landmacht in groot tenue, hetgeen met de kleurige toiletten van de dames, aangetien de zon deze keer geen ve.rstek had laten gaan, op de wit, geel en zwart geschilderde tribune een zeer bont schouwspel bood. Het was een bijzonder feestelijke dug die,

evenals in 1892, werd opgeluisterd door muziek van de stafl"[l.uziek der marine uit 1)(!n Helder.

Het was ditmaal de heer D. Goedkoop Dzn., directeur van de werf, die behartigenswaardige woorden sprak door te zeggen: "Wij kunnen niet zonder een prima koopvaardij en deze niet zonder de bescherming van een krachtige Marine". Zijn woorde n gingen thans niet verloren in de stormwind, zoals die van de minister in 1892, want er was geluidsversterking toegepast, een technische vinding die blijkbaar sprak tot de verbeelding van het publiek, want men had er de naam "de stem van de reus" aan gegeven. Hare Majesteit hief, als ware het om den· uitspraak te bekrachtigen, een ivoren hamer, sloeg op het bijllje dat het koord doorsneed, waarna da dooprIes tegen de scheepswand stuksloeg en de klink die het schip nog op zij n plaats hield werd weggeschoven, waarop het gevaarte eerst la ngzaam, doch weldra sneller in beweging kwam en te water gleed In het IJ, evenals zijn voorgange r 45 jaar geleden, onder het gejuich van de aanwezigen. Doch, tussen dit gejuich en wellicht daarbovenuit, klonk thans een lulde stem van de nieuwe tijd In hel geloei van de s irenes vlln ce vele in de Amsterdnmsc havens gemeerde stoom- en motorschepen.

De woortlen die de h~ Goedkoop had gcsproken zouden niel ijdel verklinken. In 1939 werden, met het oog op dreigend oorlogsgevaar in Europa en in het Verre Oosten, twC(! kruisers op stapel gezet. Een daarvan zou dOOI" cen Or'a nje tewa ter worden gelaten en wel de "De Zeven Provinciën" door Koningin JuHan.l in 1950. Doch

eer het zover was moest on5 land lange tijd het hoofd gebogen houden onder zware s tormen die het in al zijn geledingen vreselijk teisterden. Oranje onttrok zich aan de macht van de bezetter; de Koninklijke Marine vocht op alle wereldzeeën. Het was een zware en lange wors teling, een moeizaam bevochten overwinning die slechts ten kos te van ernstige verliezen kon worden beo haald ; ernstige verliezen ook voor de Koninklijke Marine.

Daarom kon de minister van Mar ine, Mr W. F. Schokking, op 22 Augustus 1950, de dag van de tewaterlating van de ,.De Zeven Provinciën" met recht verklaren: "Dit is een goede dag e n een ernstige dag ook". Hare Majes teit Kon ingin JuJiana, die reeds eerder een oorlogsschip te water had gelaten, namelijk op 5 Februari 1944 te Esquimault de "Stephen" va n de Canadese Marine, was naar Rotterdam gekomen om bij de werf, de Rotterdamse Droogdok Maatschappij, met eigen hand de tewaterlating te vc r· richten. De wedero pbouw van de Ka· ninklijke Marine was in volle gang. " Er wordt gewerkt", zei de minister, doch ook: .. Ik vraag tempo".

Welk een groot contrast bood het toneel van deze tewaterlating in 1950 met die van 1892 en zelfs die van 1937.

Thans geen fraai gebouwde e n rijk versierde t r ibune, doch een eenvoudig houten bouwwerk, waarvan de strakheid slechts met vlaggen en planten passend werd verzacht. Geen fraaie uniformen met steek en epauletten, doch de eenvoudige daf:lelijkse uniform, geen toiletten met strikken, linten en veren, doch de "new look". Het was geen door gedu ldige ambachtslieden (raai gedecoreerde en geciseleerde bijl die de Landvrouwe ter hand nam, doch een practisch geconstrueerd doeltref· fend stuk gereedschap, eenvoudig en

rustig van vo rm. Welk een tegenstellingen der tijden liggen in zulk een simpel d ing besloten.

Niet veranderd waren de belangstelling en de toewijding van het Vorstenhuis voor de Koninklijke Ma rine, die ook thans uitdrukking vonden in de hand die de bijl hief en met enkele krachtige slagen het koo rd doorkap te dat het 10.000 ton metende schip gevangen hield. "I k doop U " De Zeven Provinciën" e n wens U behouden vaart", sprak Ha re Majesteit op di t gedenkwaardig ogen blik. Evenals in 1937 juichte het publiek en loeiden de scheeps-sirenes toen het schip te water gi ng, doch thans voegde zich daa rb ij nog een ander geluid; het motorgero nk van enige lormaties marine-vliegtuigen die de aanwinst va n de vloot een welkomstgroet kwamen bre ngen.

Even plechtig als weleer k lonken echte r ook nu de tonen van het Wilhelmus, gespeeld door he t marine muziekkorps, thans niet meer "Stafmuziek der Marine" gehete n, doch "Marinierskapel der Koninklij ke Marine".

Wa nneer nu aanstonds op 5 September Hare Konin kl ij ke Hoogheid Prinses Bealrix bij de Kon. Mij "De Schel_ de" te Vlissingen de onderzeebootjager "Limburg" te wa ter zal laten, zal dit de vierde maal zij n dat door vors telijke hand een schip van de K oninklijke Marine aan zijn elemen t wo rdt toevertrouwd. De aan bouw van de vloot is belangrijk gevorderd; het wordt een grotere en meer moderne vloot dan d ie wij s inds de Go uden Eeuw bezaten en het zal tevens een vloot Zijll aan de tot stand komlng waarvan drie generaties van Oranje daadwerkelijk hebben bijgedragen .

Dat Pri nses Beatrix op 5 September haar taak feilloos zal ver vullen behoeft gecn twijlel. want zij heeft reeds eerder met het bijltje ge hakt, namelijk toen zij op 15 J anuari 1955 me t goed gevolg te Amsterdam de tanker "Vasum" te water liet. De daa rb ij o pgedane e r varing zal haar op 5 September tot s teun zijn en is tevens voor de Koninklijke Mari ne een ve rzeke ring dat d oop en tewaterlating va n onze "LImburg" bij de Prinses in vaardige handen zij n.

Hr. Ms. Kru iser de Zeven P rovinciën.

Te wa lerLalin " van de " Tromp" ill 1931.

BUITENLANDS MARINENIEUWS

gegroeid tot 725 sc.he(len met 3.6 mUIloen ton.

I.NDlA

A:'irEIUKA

In October zal he t tweede vllegkamlJschip va n het type "Fo restal", de "Saraloga" tewater worden gelaten.

In Juli Is de tweed~ onder-I.eehool me t atoomvoortstuwing. de "Seawolf", tewate r gelate n.

Deze zomer zulle n niet minder dan 117 Amerlkaanl>/! oorlogschepen naar het Noo rd l)()()lgebled worden gezonden. Be hal"e om en'aring Ol) te doen In de koude streken. hee-ft deze operatie tevens ten doel om materiaal te vervoeren voor een r.ieuwe keten van radarl)Qsten, die de toegangswegen \'Ia de IlOOl bewaken. t :Sm ; LAND De prae,'en

met voortstuwing door middel van gast urbi nes. die gehouden zijn met H,M.S, "Grey Coosc", verlie pe n zeer ~ u ccesvol.

In Juli heeft de kruise r RM.S...GI811iOw" een bezoek gebracht aan Gdynla In Polen.

vlootbasls Semonstown, In ZuidAIrika. is overgedragen aan de regering va n dat land, De basis werd 140 jaar geleden door de Britse marine gestic ht.

Ondanks de overdrucht zal de Royal Navy zowel In vredestijd als In oorlogstijd de basis mogen blijven gebruiken.

De admiraliteit laa t zeven sleepboten bouwen met dleseletectrlsche radarvoortstuwing. In he t bijzonder met het oog op het versle pen ,'an grote veet wind vergende vliegkamtlSChepen "01doen deze ouderw(! tse SChellen beier dan sleepboten me t ge wone schrQe\·en.

De

FRA."KRIIK

In Brest zal het ,'lIegtulgl<ampschi p ..Clemenceau" worden gebouwd. Hel schi p zal 22.000 ton groot zijn.

Bij het begin ,'an de tweede wereldoorlog bezat Frank rijk een koopvaardijvloot van 670 schepen met 2.7 mllllocn ton. Aan het einde van die oorlog waren 206 schepen met 800,000 ton over.

Nu, na tie n jaar, Is de vloot weer aa n-

De Indiase marine, die nog steeds door een Britse \'Iagofflcler wordt ge<:ommandeel'd, bestaat uit t wee k ru isers. zes torpedobootjagers, drie fregatten en cen aa ntal kleinere schellen. Hel llersoneel besla at uit 70U officieren e n 7.000 sehellellngen.

ZUlD-AFlUKA Oe Zuidafrlkaa.nse regering Is van Illan

de Zuidafrikaanse zeemacht niet onaanzienlijk uI t te breiden, waartoe In Engeland zes fregatten , tien mijnenvegers en een aantal kleinere ,'aarl ulgen zul~ n worden aangeschaft.

ImSLt\ ND Berichten In bui tenl.tndse bladen sprcken ,'an de bouw van twee zeer grote \'liegkamp~('he l'en , Zoal~ hekend beschlkt de rode vloot thans nog nie l uver d it tYlle ijchill.

ZWJ; Ut: N Oe Zweedse marlne

heert Co,"n grote vlootschouw gehouden. waaraan r ui m vijftig oorlogsschellCn deelnamen.

5

NIEUWS

DRUPPElS

beloord in de laatste druppel Z OALS van de vorige maand. eerst iets over de sportive prestaties van de ma• rinlen;. Ze hebben Inderdaad bij de Na• • tionaJe Schietwedstrijden van de vorige -=:;50 maand nogal wat p r ijzen veroverd; 5 eerste en 3 tweede prijzen. en daarnaast vele andere goede prestaties geleverd.

Zij zijn dus rijk met edele metalen beladen thuisgekeerd, waarmede zij ccn bij aan boord een groots piraten-kinoud ffiilrinegebrulk in ere hebben gederfeest werd gevierd met zeerovershouden. Lauweren we rden evcne(!ns getochten In de sloepen door de havens oogst door de marinIers bij de Viervan Scheveningen. Oe schepen baad· daagse; bericht wordt dat de aanweziden 's avonds In het licht en hadden gen zich van hun plaatsen verhieven zee r veel bekijks. Andere vermeldenstocn de mariniers binnen kwamen, omwaardige be~oekers waren de Argen· dm men voe lde dat dit hel hoolCtepunt tijnse 3delborston. die met hun opleivan het defilé was. Ze verwierven voor dingsschip .. Bahla Thetis" naar Amde derde achtereenvolgende keer de sterdam kwamen, en de Franse "adspi· wisselbeke r uitgeloo(d door de minister rants" die meI vrijwel de gehele Ecole Vlm marine. Marinier Rebelllel zich in Navale op de "Bisson·' en vier mijnende vreemde ook niel onbetuigd: hij vege rs Rotterdam bezochten. plaatste zich in Athene bij de interna· Onze eigen schepen bleven echter ook tionale militaire athletlek- kamploenniet thuis. Hr. Ms. Vos bezocht Calais, schappen tweede in het numme r disBoulogne en Dieppe, zodat de bemancuswerpen. Lauweren van andere aard ning wel een aardig mondje Frans 2:al oogste de Mariniers -kapel op Texel hebben opgedaan. Hr. Ms. Willem van d oor het geven van een concert dat zeer bijzondere indruk heelt gemoakt. Zij der Zaan maakte een prachtige reis in de Caraiblsche wateren, waarbij hel :l:al hierin zeker ook niet falen bij het schip Guantanamo Bay. Kingston op deelnemen aan de Taptoe Dein van 2(i JamaIca, St. Thomas op de Virgin Istot 30 Augustus. doch dat de mariniers lands, Phllipsburg op St. Maarten en daarvoor niet een kapel sterk behoeven Fort de France op Martinique bezocht, te komen bewees sergeant der mari2:odat we hier nu op een veeltalige beniers J . C. Kuit, die blijkbaar zulk een manning zullen mogen rekenen. indruk hod gemaakt op Hare Majesteit in het hospitaal in Londen In 1944, dat Doch, hoevele en welke talen dit ook Zij hem zonder manke ren herkende mogen zijn, Fries zal er niel bij zijn: loen Zij hem ontmoette bij Haar bedat blijft deze maand gereserveerd voor de bemannIngen van Hr. Ms. Bolszoek aan de marinestand op de tentoonstelling E 55. De2:e stand heert ovewiud en Boxtel, die de Sneek-week In rigens nie t over belangstelling te klaSneek gingen bijwonen en daar wel 2:0 gen: begin Augustus werd de 200.00Oste veel "butter, b~en. geiene \SliS·' zunen bezoeker genoteerd en er kan wel op hebben gegeten, dat ze zullen weten worden gerekend dat de 300.000 hoe dit moel worden uitgesproken. Het worden gehaald. blijft overigens goed gaan met onze mijnenvegers en de bijbehorende ge· meenten. De gemeenteraad van Beilen Nu we het toch over be:l:oekers hebben: is uitgenodigd d oor het gelijknamige de Britse onderzeeboot HMS "Tapir'· schip om een ~eerelsje te maken en de· bracht een bezoek mlO Delfzijl. Het be~e uitnodiging we rd door de raad met trert hier een ge val van oude liefde die dank aanvaard (agendapunt 1 van de niet roest. want deze "Tapir" Is bijna r aadsvergadering van 29 Juli). vijf jaar bij ons in dienst geweest a ls Hr. Ms. Zeehond. Het bezoek is een Dit waren overigens niet de en ige congrOOI succes geworden: voetbalwed· tacten van de marine met gemeente· s trijden, een excursie door de provincie bestuurderen. Ons aller " Oelilah" van Groningen, een dansavond met cabaret de marine luchtvaartdienst 2:ag kans, In Hotel Dik en een filmvoorstelling. tijdens een demonstratie op het Sche· Oe bemanning heert deze blijken van veningse strand 's-Gravenhage's burge· gastv rijheid onder meer beantwoord meester 2:and In de ogen te strooien, met het geven van een kinderfeest. Het waartoe 2:iJ mogelijk werd gedreven Is wel duidelijk dat Delfzijl van plan is door het voorbeeld van haar naamgeefzijn reputatie van zeehaven alle eer ster die dit immers in figuurlijke 2:ln aan Ie doen. Er Is dan ook prompt nog reeds bij Simson had gedaan. Dat de een buitenlands vlootbezoek gevolgd: helicoptervlIegers het niet bij demonde mijnenveger HMS St. David. be- streren laten werd nog weer eens even mand door de Roynl Navy Voluntary onder de aandacht gebracht door het Heservl'. Oe heren van de RNVR zijn uitreiken van reddingsinsignes door trouwens in de afgelopen maanden bijS. Sykorsky Jr op een congres in Den zonder actier geweest. Zij bemanden Haag aan de helicopterbemanning die ook de mijnenvegers HMS Thnmes en in de nacht van 12 op 13 Januari de Venturer, die een hoogst geslaagd bebemann ing van de "Gau·' heeft gered. zoe k aan Scheveningen brachten, waarMen staat steeds weer verbaasd over

za.

6

het gemak waarmede de~e toes tellen verticaal stijgen en dalen. Dat ging In 1944 In het gebouw waari n do marine in Londen was gevestigd nog niet eens zo vlot met de lift. Het schijnt dat de 11ftbedienaar S. de Gorter, dichter, 40 jaar en matroos daar eenmaal met Lult.

Adm. Filrstner halverwege Is blijven steken, wat hem een positie bij de voorlichtingsdienst be~orgde omdat hij bleek te kunnen lezen en schrij ven. Nu Is het niet eens zo verba2:ingwekkend dat een dichter kan le2:en en schrijven. Vreemder Is dat de Rijkswer! kan scheren en dat is inderdaad 2:0, want de werflanen hebben In Augustus Neptunus 2:'n baard afgeschoren. Wanneer het nu aan hen die van verlof terugkeerden geleken heeft of het schip moeilijker te beklim· men was. behoeven zij dit niet te wijten aan de vermoeienissen van het verlof: het schip 2:al wel iets hoger liggen, want het was een baard van 2~ ton, gedeeltelijk bestaande u it mosselen, die bij Texel zij n uit gezet.

Hier staat tegenover dat de MIjneno pruimdiens t en het Duikbedrijl weer heel wat hebben opgevist. Het Is trou· wens toch zo, dat men er altijd mensen uit Oen Helder bijhaalt wanneer er ergens iets op het strand wordt gevonden. Waar zou dat toch aan liggen? Nog nauwelijks was men terug van de torpedo-luchtkamer waarvan wij de vorige maand lazen, of men 2:at alweer op Schiermonnikoog - nu lielst per helicopter - om bij paal 17, Oe Balg heet het daar, een foto- flash bom te laten s pringen. Oe UK 16 bracht In IJmuiden een complete in tacte magnetische grondmijn binnen, voorwaar een kolfje nuar de hand van de mijnenspeciaUsten. die vlot werd gedemonteerd en in triomf naar huis gebracht. Eenzelfde lot onderging een In het Ijsselmeer ge· vonden Engelse G.P. (general purpose. dus eigenlijk gewoon .. jeep") bom. Nu Is het nog de vraag wat e r zal gebeuren met de onontplotte torpedo die de Harllnger ga r nalenvisser HA 90 In zijn net heeft gehad en bij een boel heeft laten zinken, met net en al.

Deze visser heeft met zijn torpedo het er overigens toch nog beter atgebracht dan de Australische commandant die een aecoustlsche doclzockende torpedo lanceerde en moest bemerken d a l de~e prompt op het eigen schip afkwam. Alle uitwijkmanoeuvres ten spijt werd het schip uiteindelijk door de eigen torpedo getorpedeerd. Het Is wel echt typisch nieuws voor hel land van de boemerang.

Nn. Bronnen: De Telegraaf. Het Binnenhof, Nieuwsblad van het Noorden, Goolsche Courant. Friesch Dagblad, Hel· derse Courant, Oe Maasbode, Nieuwe Haagsche Courant. Haagsche Courant, Haags Dagblad, Algemeen Dagblad, Nieuws van de Dag. Ons Noorden, Oe VOlkskrant, De Tijd en eigen correspondentie.

Hr. Ms. SCHEPEN EN HUN EMBLEMEN (4) Hr. Ms. Korl enaer -

" Doo,solti",:

(0 804 )

11.

iN

1011'

IlIlIdijk,

=ijl",

U il

boom in

IIJ-

/tI,"" ,,, U'UfIt t ,gruli ,''u ,n

ft g'R d, JI.lJf/ . 01 f illf Itu l;

ldi1fl1Ntl1lÜ

b. i" 1,,,1 " " J"lIi1l)00g. rltl-

""d

op ",." J(h"i"gtlt. ,l1l$_ pij/t H, ~//tJ / ./11 zUlt"", Ou em t/ctm il OIJlI""d <I.m Iwl Ij .lp,. I J" d, IIûIlJl.",,-..J · ,m ' h'''/ Eth", i\! rA'Jsu CO,It. ft

II,U'

' Ol

Rl,.,J,."

(l 6()j- l 66l) , :0iJ/1 IHt

r oorl olfll op dirlll ("k.l/tI' MUnt fJP ," I/h,iJ'N' h';{'". ,.

ht' ..,riJ/tI ,.,hlttl op

I J"

fit

S/;1.I,OI G ,Ntr ••J! tol

.1, M.r.,.

Op zIj,. &r"j/(jmb.. ;,/ dr G,mt Kt ," 100 1 h Fr,Ullt J(h"p,~ roo " .

lijd

i" J"1 """ dr AJm,.

ft

RMW d.llil 1" 1)11;/1'

hi'/;t'/IJ r " ',' 1" 11 .

U il

g..d,", dm)'

1"0111.'./ "Jp,.Jn!. "J igtll 11 '0'#1 hn .'iI OI/IHORt/IJI! 11.' ,uh,. ddt htl Ij ",P'" Uil m-ri".,m'g 6, ,, ..... ,/.u,, C"",...,,', GroN"'II.'t ,,/!QI'UI, (lmtl.., " . boom, ft:""I"" IU'U MII"IIItnd, d" "" . "~R Jp€(J/"i (>" ,"" rll "'Jl gH /'l'lIIli""" 'I",,J,

U" of IJII G ro -

I/lil

IJ

J nICe r (torpedoboot jager). - Standaard wa te n 'el'plaatsing 1.750 toa: max. snelheid 32 mijl; gl'QOISle lengte 110,6 metel'; g rootst!;' breedte 10,!) meter; ge middelde diepgan!!: 4,4 me ter; maehl nevennogen '10.000 npk; bemanning 236 kOllllCn, Bewnpenlng : 8 torpedo-Innceerbul:w n; 4 ka nons \'an 11,tl cm: 4 mitraIlleurs vnn 40 mm; 8 mltrnilleurs \'an 20 mm.

Vertrok Oj) 28 Oc tober 1945 van Amsterdam naar Indonesië: nam in Mei 1!).16 deel aan de afvoer \'an 21.000 Japa!lsc krUglijilevangenen van de Kleine Soenda J.:i1anden; was in begin 190:11 betrokke n bij de "Martin Behrmann"-aCfalre In Tjllntjap.

Keerde In Mei 1941 teru~ naar Nederland om In April 1948 wede ro m nMr Indonesië te vertrekken, Via Austrnlië en Nieuw-Zeeland voer H r. MI. Kortenaer In December 1950 definitief thuis.

Genoemd nna r Egbert !'o leussen Cor tenae r. ee n zeer bekwaam vlnggekn piteln va n Mae l'len Hnrpe"t.!uoon Tromp en W asse nae r Obdnm, die op 13 JUII I 1665 sneuvelde tijdens de onfOI·tuln lijke slag bij Lowestoft.

In die nst gesteld: I Oclobe.' 1945.

Hr, M s. Pie l Hein -

,./JI t (UIJ tn lr,UI, :ilft" d, op

U it

(0 8 05)

1;,IIÛ"t I JII

JJ/;tl",

FmbluIII.Jpud: .. " O(), ...,/ ,,, ~,t' " iel om", " I' ti" tO"J ..u /111' UU, I t llnl 1,111 I Jbtl , 0 " t'mbJunr 1,.01111 Ol ,Ut., mn ht' fallli l,tJI' JI"U IJ~ !'uu,' P"I"~ . Jl nlll lJ"ft"""I.JJIII;rJJI-~ t u" ' JJI I J" 1/01l,,,,,J l" 1f', SI/".J!J"d, 0 .> ,,,'tt afbu/d,,,1. IJ" J" UJp,,, i Olilf ' Ob' op d, ,'410m~ IJII !'ltl 11,,11 lil J t O"J, Ktrft It

IflJjI,

I" d, '0/1111110I/d UIUdl Il'aptl/ IC' houdt u aJII d, '/001" 00801, 1I "tlB,, ; U il h t i 1I ( IJlt). ,\It'u ;;011 J,U U" Jp,..!,,,,, " ':>plR ;J .

Jl oorJpro" t IJII dil II,'J'" IJII dnt grOft ft i, I ( " og,/) op Uil hllu~" uxglR, J,IJ dil

.Iag,-r (torpe(!obootjllgerl. - ZustenlChlp van H r. MI. Kor tenaer, Derhalve ~elfde beschrijving. Bemanni ng 237 kOPiJe n. 8e· wapening: 8 lorpedo-Innceerbulzen; 4 kanons van tl,9 cm: 2 mitrailleurs van 40 mm; 8 mitrallleurs van 20 mm, Ve rtrok op 22 October 1945 \'a n Amste rdam naar Indonesië; mankte ee n spoed reis In slechts 15';' dng, Verleende in Januari 19-11 artilleriesteu n bij nclles \'all de Koni nklijke Landmncht Ol) de At jehkusi en nam In Juli van dal Jaa r deel aan de ee Nlt e politio nele actie en de bezetting van Tjllatall. Kwam In Augustus 1!).I1 terug In NIeuwediep, om d rie nor later, in Augustus 1950, voo r een haHjaarlUkse reis naar de Nederla ndse Ant.lllen en Nieuw Guinea (vla h ~t P a nam(l-kallnnll te vertrekken.

Verbleef in de KOI'ena nse wa te re n In de pe r iode van 2 Maart 1952- 18 Januari 1!)53 en nam dee l non de maritieme aClles de r Vere nigde Naties. Maak t momenteel een torn In Nleuw·Gulnea.

Genoemd nnar Piel Hein 11577- 1626). wiens ve rovering van de zilvere n vloot ee n va n de bekendste dnden Is in onze nationale geSCh iedenis.

In dlenSl gesteld: 5 Oc tober 1945, N,B, De kleure n "keel" en "sabel" :(ijn de hera ldische benamingen \'oo r " rood" e n "zwart".

7

10 jaar MARINIERSKAPEL DER KONINKLIJKE MARINE is In de zomer van 1945. He t vaH ETderland is slechts enkele weken

bevrijd. De wederopbouw wo rdt met man en macht begonnen en vele oude vertrouwde zaken, d ie door de bezetting ongedaan werden ge maakt, worden waa r mogelijk en nodig, in hun v roegere luister hersteld.

Een daarvan is de stafmuziek der Ko-

ninklijke marine. die bij de overrompeling in 1940 uiteen is gevallen.

Het ministerie va n marine is vanui t Londen weer in Den H aag geplaatst e n nauwelijks beginnen d e afd elingen weer een beetje Ie "lopen" ot de Minister geert een ke nnen.

b<:lnng r ijkc wens tc

"Op korte termijn moet een n ieuwe m u ziekkapel in de Koninklijke ma r ine

worden gevormd. Een muziekkorps, dat nie t allee n muzikaa l, maar ook militai r van een hoog geh alte Is", En hij, die deze w ens kr ijgt te ve r wezenlijken, is de Commandant van het Korps Mariniers ... in ccrste aanleg een Marinier:.-kapel dus.

Een van de redenen van d eze beslissing is, dat veel van het marine-ceremonieel door het korps Mariniers wordt verzorgd en de nieuw te vormen kapel met ere-, C.q. gewapende wachten de r halve een eenheid zal kunnen vor men.

Dit is goed bekeken e n de (t oenmalige) Korps-commandant, de ge neraal-majoor der mari n iers von Freytag Drabbe, voelt zich dan ook met een dergel ijke opdracht ten zee rste ve reerd. Allereerst wordt er een oproep gericht tot de overgebleven muzikanten van de oude Ma rinekapel. Het zijn er niet veel meer, vooral daar sommigen inmiddels te "oud" zijn geworden om nog als "militair" te kunnen dienen. Maar.... de animo is des te groter met als gevolg dat tw in tig man zich komen aanmelden bij het Korps-Hoo fdkwartier en enkele l1e t de tamboers en pijpers voorop.

weken later in d e Oude Alexande r ka uiteindelijke leiding va n de n ieuwe kazerne in Den Haag de eerste repetities pel gelegd, maar voo r het zover is moet kunnen beginnen. betrok kene naast een muzikaal- ook een De jongste, tevens luidruchtigste telg militair examen afleggen, waarvoor hij va n h et Korps Mari n iers is geboren. in hel mariniersopleidingscen trum in Wat zal er uit groeien ?

Onmiddellijk wo rdt er har d aange pakt. Tilburg een korte, maar gedegen opleiding onder;:;:aat. Zo gaan Augustus en De sergeant-muzikant (de latere adj u dant) Steinroth hantee rt voorlop ig de September 1945 voorbij. Behoor lijk dirigeerstok en .... op bekwame wijze. zware maand en voor deze kapel in Hij weet dat eerste moeilijke begin te wording. Het instr umen t ar ium is nog maken. Muzikaal en militair moet het een goede ka pel word en en om uc;,;c twee hoedanigheden desku ndig samen te doen gaan, valt om de weerga niel mee.

Daarnaast is de bezetting nog veel te klein. Er moelen musici van "bu iten" worden aanget rokken, musici, di e eveneens militai r moeten zijn, o[ beter gezegd: militair willen en kunnen w orden. En zo De Kapel bij "De Vierdaagse". verschijnen er .,advertenties" in de dagbladen , die lang niet dat, de muziek te verouderd een bevred igende toe loop hebben.

In A ugus tus 1945 is de kapel op ste rkte, en het verband in dit geheel nog ver te maar nu n og: ccn d irecteur. zoeken. Maar .... men kom t er. Men raakt op elkaar ingespeeld; de muzikale Daal' is inmidd els re«ls het een en ander aa n gedaa n. De ministe r heeft een en militaire repetities werpen hun ccrcommissie benoemd om een d ergelijke ste vruchten af. directeur te zoeken e n aan te wijzen en En wanneer dan in October 1945 d e dat deze commissie niel "ccn pakwegpremière in de Rotterdamse Schouwcommissie" is, moge blijken uit haar burg plaats vindt en d e talrijke autorisamenstelling. teiten het officiële debuut van de kape l Daari n hebben zitti ng d e Kor ps-commandant, de gene- met criUsche ogen en oren vo lgen, dan raal-majoor von bewijst het enorme applaus na afloop, Freytag Drabbe, de dat de wens van de min is te r is verwebekende musicus Wil- zenlijkt. IX: Marinierskapel kan naar lem P ijper en de bulten gaan optreden; zij krijgt ook haar officiële naam: "Marinierskapel voormalige direcder Kon inklijke maL"ine", he tgeen zoteur van de Konink veel betekent dat zij wel organisator isch lijke Milit aire Kapel tot het Korps Mariniers behoort, maar de luitenant- kolonel DI' Walter Boer, man_ in haar optreden de s tafmuziek is van nen, die Qua runctif' de gehele Koninklijke marine. Met ane n kennis beseffen dere woor den: waa r de kapel gaat ve r aan welke eigen- schijnen, daar verschijnt zij als re preschappen de te be- sentant van de Koninklijke mari ne. noemen directeur Deze marine dient zij uit te d ragen ... . moet beantwoorden.

En 't is dan O<'k deze een zeer ve rerende, maar daarnaast ook commissie, die ten- een zeer verantwoordelijke opdracht.

Dit is nu tien jaar geleden. En als wij slotte haar keuze laat vallen op d e die tie n jaar even onder de loupe nemen, dan mogen we gerust zeggen dat heer Nieuwland, l'en musicus uil deze opdracht voort reffelijk werd uitgeGouda . In diens h anvoerd. den wo rdt nu de In Nederland wordt de kapel na enige

maanden reeds een begrip, dank zij haar bezoeken aan al onze provincies en haar geregeld optreden voor de binnenlandse radio-omroepen. Maar ook in het buitenland oogst zij succes .... in Engeland, In Indonesië. In Frankrijk.

BelgIC, Canada en Amerika. terwijl ook hier de radio als Wereldomroep en BBC haar naam en muziek naar alle delen van de wereld brengt. En dan de gramotoonplaten. die met het "etiket"' van onze Mariniers kapel erop. een enorm groot afzetgebied kennen . Gestoken in een fraai hoes met een afbeelding van het korps Tamboers en Pijpers bedrukt kent men deze kapel in Japan, Egvpte.

Turkije, Pakistan, Australië, Scandinavië, ja. waar eigenlijk niet. En steeds zijn het wccr nieuwe opnamen, die deze kennismaking op peil houden en de naam van onze Koninklijke marine verder dragen. 't Mag dan ook bulten haar conduite ge·r.egd worden. dat de Marinierskapel zich dil allel' veroverd heeft door ccn nimmer verflauwende bedrijvigheid.

Dag In. dag uit, is zij ..en route", met concerten hier en taptoe's daar. aanwezig bij vrijwel alle maritieme gebeurte-

nissen. hetzij bij de IndienststellIng van ccn van onze nieuwe schepen. hetzij bij het vertrek ot de thuiskomst van cen minder nieuw schip naar or van overzee. Zestienhonderd drie en zeslig (1663) diensten in de vorm van parades. beëdigingen en concerten werden in de afgelopen tien jaar verricht, waarbij twee honderd vier duizend negenhonderd zevenenvijftig (204.957) kilometers werden afgelegd. En dat mag toch wel eni~e naam hebben . . ..

En dan nog haar verscheidenheid in optreden. nu eens als ha rmonle-. symphonle- of amusementsorkest, dan weer als band. Hongaars ensemble, combo ol (In haar laalsle creatie) als "de boerenkape!" . Daardoor is zij In s taal even .. gemakkelijk" op Ic Ireden In het Koninklijk paleis te Amsterdam als op het marlt \terrein te Tietjerks teradeel.

AI bij al cen d r uk bezet programma dus, waarnaast de talrijke repetlUe8 en de m-ililaire vorming niet vel'geten kunnen worden. Want voora l dat laatste bepaalt haar suttes. Een correct militair voorkomen en een even correct militair optreden, gepaard gaande met ccn goede tucht. Daarin vooral Is onze

Aangetreden bij commando-overdracht.

Kon inklijke marine sterk en dus ook deze kape l, dIe haar zO vele malen vel'tegenwoordigen moet.

W. L.

En Z'l•• vertrokken naar de West . •.•

DEs poedig maand Maart 1955 zullen wij niel vergeten, want halverwege deze maand werden wij verrast door iets. dat wij In alle stilte misschien wel gehoopt hadden, doch nimmer hadden verwacht : de order ons gereed te maken ,'oor het vertrek naar de Nederlandse Antillen.

Vanaf half Maart vlogen de dagen om. ons werk ging natuurlijk normaal door maar wij hadden veel te doen, veel voor te bereiden, veel om aan te denken e n ons Inschepingsverlof vloog er doorheen. Voor wij het goed konden realiseren stonden wij op 22 April 1955 op Schiphol om met het vliegtuig nua r Curaçao te ver trekken.

Het zou onze eerste trans-atlantische vlucht worden. maar hoe ener verend de geduchte aan deze vliegtocht alleen al zou kunnen zijn. wij kregen practisch geen gelegenheid er aan te denken. De Marine nam afscheid en wij hadden bijna geen gelegenheid nog gesprekken Ie voeren met ouders, fa · AankomSl op Cllracao

milie en "rienden. Van alle kanten kregen wij nog raadgevingen, verzocken als .. als je die en die ziet. vergeet dan niet de groeten te doen .... " en s lechts Cén stem kon hieraan een e inde maken. de stem via de luids prekers .. Reizigers voor Genève. Lissabon en Curaçao. het vliegtuig gaat vertrekken".

Nog een laatste groet, nog een laatste afscheid van de ouders en daar ging ons vliegtuig ,,Jan van Riebccck" de lange reis aanvaarden. Via Genève, Lls8abon (hier was het weer reeds heerlijk), Sanla Maria. Paramaribo (erg warm), Maquetia, de vlieghaven van Caracas en tenslotte Curaçao.

Curaçao, parel van de Caraiblsche Zee. shoppi ng te ntre of t he Caribbenn, veel hadden wij er reeds van gehoord. In de dagen voor ons vertrek hadden wij e r zoveel mogelijk over gelezen en nu lag het voor ons. Vanuit hel vliegtuig konden wij het eiland goed zien, zagen wij de uitgestrekte terreinen van de Curaçaosche Petroleum Indus trie Maatsct>appij en zagen wij zowaar onze fregatten Hr. Ms. ..Willem van de r Zaan" en Hr. Ms ...Van ZijII".

23 April 1955. dertig uur na ons vertrek uil hel koude Holland, zetten wij voe t op Curncoa. alwnar wij werder. nfge h<lald dOOI' een de putatie van de Koninklijke M ~rine, die alle dingen, walll' wij door alle drukte nauwelijks aa n h"dden kunnen den!,e:l, PI'achUg vool' ons 8corrangccrd had.

Wij gingen onze eCTsle autorit maken. vannr het Or. Albel·t Plesmun Vliegveld naar ons tijdelijl, verblijf, de Pussanggl·ahan. een rit van ongeveer 14 km, die

ons voe rde door een prachtig landschap vla uitstekende autowegen. Dit was het eerste waal' wij vert.~ .._sd ovc-r waI·ell. want wij hadden verwncht. gezien de verhalen v;;n hen d ie het kO:1den weten, dat wij eigenlijk 09 ccn dorre wocstijngl"("l :d zcuden komen, een eiland klein van afmetingen. arm aan fauna cr. nora. Wel. hier zagen wij de prachtigste palmen. kleurige vo\;leIs en kwamen wij ogen tekort om dil alles op te nemen. Doch ook hier ging nlles snel en bovendien, nu merkien wij hoe vermoeId wij waren. De Zaterdagmiddag hebbe n wij dan ook gebrulkl om tot rust Ie komen. en de avond om vroeg naaI' bed Ie gaan.

De eerste Zondag hebben wij benut om naar Piscaderabaai Ie gaan, ccn idvlIIsch gelegen baai waal wij l,eerlijk konden zwemmen In het blauwe water van de Caraiblsche Zee, met de temocratuur die wij altijd gewenst hadden.

Ook lhnns werden wij door streken gevoe rd die wij allerminst verwacht hadden. Heuvels. valleien. bomen. goede wegen. enfin in totaal dat wal men nlel verwacht had en de komende weken zouden ons leren hoe mooi Curaçao wel Is. Allereerst. wij hebben nog 8teedS niet de indruk dal Curaçao zó klein is. hoewel dat on ~etwiifeld het I(eval is. dO"h tot dusver hebben wij steeds op andere wegen ~ereden, hebben wij andere plAatsen bezocht en hebben wU ccn afwisselende natuur ~ezien . Als voor!)c('ld de weg naar WestDunt. de lamute afstand die men kan rijden. onv.eveer 50 km. biedt zeer veel afwisseling. me n rijdt vanuit Willemstad langs F:'nlT'astad. de nederzetting van de emI)lovè's van de C.P.I.M .. prachtig onc!erhouden tuinen met planlen. veel bloemen. vervoll!ens langs de indruk ma~ kende installaties van de C.P.T.M.. viII kl<,"rrijke dorpjes als Santa Maria en Btlrlx-r over een weg die steeds nieuwe a ~ l)Ccten biedt en 00 verschillende: nlaal~en ,l!eheel overkoeoeld wordl door de takken van bomen. En men is e lke

9

keer opnieuw verb.1asd Indien men de ,.knoekoc··-wegen volgt, die ongetwijfeld niet al te best zijn. doch in leder geval lccr goed berijdbaar. Hier een prachtig huis in kleuren die theoretisch misschien niet te combineren zijn. doch die juist zo'n kleurig contrast vormen met de omgeving; daar een lemen hut. met eel! dak van palmblaàel'en en soms ook wel gedeeltelijk opgetrokken uit platgeslagen benzlnebllkken en in kleuren al evenleer wedijverend als die van de kostb<lre, grote woningen. Het viel ons op dat bijna voor elke woning de prachtigste aulO'S slaan en dat. hocvcr men ook de .. knockoc" ingaat, men kan vaslstellen dat de Curaçaose bevolking deell in de welvaart die hier bes laat.

Doch al gaat het leven snel, wij gaan thllns te snel met het neerschrijven van onze belevenissen. want na de eerste Zondag kwam ook een eerste Maandag, de eerste dag dus waarop wij onze werk7.aamhcden in de West zouden aanvangen. Vastgesteld kan worden, en wij hadden beslist niets anders verwacht. dan dat de werkzaamheden in principe in niet.'! arwijken van die in Neder· land en dat hoogstens de werktijden een verschil zouden kunnen vormen.

Men begint hier namelijk om zeven uur en bciiindigt de werkzaamheden om Mn uur. Onze bu reaux zijn gevestigd in het Waterfort, hel rort arm de Ingang van de Annaba'li, rijk a.1O geschiedenis.

Trouwcns. Curaçao kent meer vl1n deze punlen. hel Fort Nassau. vl1n waaru!! hc t sçheepvaa l·tverkeer wordt gedirigeerd, Fort Beekenburg Ol) Caracasbaai, plaatsen die ons de roemvolle hi~torie van Nederland In herinnerinlf bl·engen.

Nauwelijks enkele dagen op Curacao of wij werden reeds gecon fronteerd met een hoogtijdag. 30 April. de verjaardag van Hare Majesteit de Konin~ing, l'en dalf die al met evenveel vreugde en tocwijdin!!; word I gevierd als in Nederland en be!o:int met een Parade. die wij vanaf de lr:lPl>cn van het gebouw Administratie van Financiën Ol> Pieterman;wel!; mochten gadeslaan en die besloten werd met een vuurwerk, dat. eveneens als in Nederifmd. talrijke "ah's en Ah's" aan het publiek ontlokte. t:n dan moelen wij onle auto niet verJ!.eten. loI('n had het ons al verleid, zonder een auto kan men niet, dus wij hadden ons al min or meer daa rop ingesteld. Drie weken na onze aankomst hadd<:n wij ons ,.kind", ccn Ford Anglia 1954. Het kopen op 7.Ichzelf zou al een verhaa l kunnen geven, maar u moet maar !Zenoegen nemen met de weten· ~chap dat de aankoop niet gemakkelijk was en dat wij e r 7.onder de Koninklijke Marine beslist niet uitgekomen waren. Maar daarom hebben wiJ nu dan ook een goede auto. 0 ja. rijbewijzen hadden wij ook niet allemaal. maar binnen 2 wckcn na onze auto was dat klaar. F..en gevaar op de weg tijdens de rijlessen zijn wij nIet ,l:cweest, maar helemaal zonder klecrscheuren is de auto er ook niet argckomen. Wisl u o\'ertl!;cns dat parkeren verbazend moeilijk Is en dat het om de drommel niet meevalt op een vrij steile helling Ie ~Ioppen en op de handrem welt te riJden? Dat was hel beroerde. de rijles~ers van ons reden altijd op de handrem we.!!. zij vergaten gewoon 'm los te maken. Maar hoe warm het was en hoe vc r. wij hebben nu allemaal een rijbewijs en ?ijn daa rd oor In s laat te genie-

10

ten van al hel schoons dat Curaçao biedt.

Winke len !

Wij hebben gewinkeld en mochten vasts tellen dat vccl winkels gevestigd zijn in Iypisch oud-Hollandse gebouwen, gevels die ons aan de jm"en 1700- 1800 doen denken. hetgeen vool'al geldt vool' het gebouw va n J. L. Penha & Sons. alwaar wij op de eerst etage de welbekende Club de Gezelligheid aanlrerren.

Het winkelen zelf Is nog nlel zo'n gemakkeliJke opgave. Men heert hier beIrekkelijk een sclf-scrvice systeem, naar hel ons voorkomt uil de nood geboren.

Wil men een jurk hebben dan zoekt men zelf in de rekken en past net 1.0lallg tot men geslaagd is. De jurrrouw sch rijft dan wel een bon. Bovendien. maar dllar zullen wij wel spoedig aan wennen. zijn hier geen speciaalzaken.

Wi l men b.V. iets hebben. dan kan men da l practisch in elke zaak kopen. Om het lets meel' te ilIuslre~n: men koopt in een laak auto's. radlo·s. wasmacht-

nes, vulpennen, jurken, maar ook schoenen. lipstick en levensmiddelen.

Maar het kan ook gebeuren dat men dat wat men nu juist zo graag wilde hebben. nergens kan krijgen, ook al helpt men zichzelf.

De bevolking is een Vel'cnigde Naties In hel klein. Alle mogelijke nationaliteiten trcft men hier aan en Ol) s traat hoort men dan ook vele talen spl·eken.

De Curnçaose bevolking zelf spreek t over hel algemeen twee or drie talen. nnmelijk de landstaal Papiamento en a ls neven taal Hollands, dikwijls aangevuld met Spaans en 'or Engels. De zakenlieden zijn ech te polyglotlen en spreken vier tot zeven talen. Men behoert dan ook nlel bang te zijn dat men op Curaçao niel \'erstaan 7.nl worden.

Curaçao! Het Is niel het eiland zoals wij ons voorgesleid hadden, hel is voor ons een verrassing geweest, een \'errasslng In de goede lin en wij allen .:ljn verheu,lld dat wij onze taak in diens t vun de Marine Vrouwen Afdeling op Curaçao mogen vervullen.

TIPS VOOR DE M.A.R!NE !'OTO'Y!WSTRUD 1955 MARINEFOTO'S I Het onderwerp van Uw loto's wordt ook ditmaal weer geheel aan U overgelaten. Dit neeml niet weg, dal er allijd onderwerpon zijn die de Jury mei bijzondele belangstelling bekijkl. D6I\rloe behoren echIe marine· lolo's, foto' s die hel leven van de marineman in al z'n facetten weergeven I Die zijn er nltijd te weinig. Niet alleen bij wods trijde n manr ook onder "normale" omstandigheden. De redactie van "Alle Hens" kan er altijd nog mee r gebruiken. Daarom deze keer enkele nanwijzingen voor het maken van pakkende mafÏneloto's.

1. Als U een van uw collega's den V8n een loto·reporlal=fe, d.w,z. een serie fbv. 6) fo lo's diA stiil en bête plimlachend bij de samen een qebeurlenis in beeld valreep opstelt krijgt U !=Iéén brengen. Vergeet niet. dat beo marinefolo. maAr een vervehmd halve individuele fOlo's ook seplaatje. SpMr liever Uw film ! ries bekroond kunnen worden!

2. Vele rnfl"~en verliezen al hun 7. Zo'n reporlage behoel! niet bo· natuurlijkheid wanneer ze mer· paald een reeks opn8men van ken dll l ze Qofotograleerd wor· precies hetzelfde onderwerp Ie den. Wilt U natuurlijke loto's zijn, als er maar samenhang h . zorg dan dat ze ongemerkt ge· Voorbeeld?

Passagieren: I mankt worden. Een trucje wan· schoe n wo rdt gepoetst, 2 veer neer men U voortijdig ontdekl , in de pet, 3. Inspeclie door 01doe ahof U aldrukt. Iedereen fieier van de wacht. 4. Sloep ontspllllt :tich we"r als U klaar naaf de wal enz. benl. Dan maakt U échl uw foto. e. Denk niet Ie gauw d81 een on3. U kunt ook lot hel andere derwerp algezaagd is. Een ori· uiterste overqaan en een foto gineel slandpunl 118ag bij de regisseren. P an moet U eo""ter g rond o l juist van uil de hoogte), een paAr .,sIAchtoffers" hebben een ongewone belichling kun· die bereid zijn volledig mee te nen van een heel gewoon on· werken I Vooral bij opnAmen derwe rp een prach t vlln een v8n mensen aan 'I werk heelt 1010 opleveren I deze me thode vaak succes, 9. Ook bij marinefoto's zult U de maa r.... .. gemakkelijk is het a lgemene regels voor de 1010· niel. qralie in 'loog moeten houden.

4. In vele gevallen zult U Ie ma· Eén duidelijk sprekend onder· ken hebben me i bewegende on· werp. op een sterke pl8als in het derweroen. Dus 7.0 kort mope· beelt:!. Goede verdeling V8n lijk belichten. ol. als dit niet scherpte door juiste alusnd-in· ko.n, zorgen dal de beweging stelling, geen slorende ach lernaar U 100 ol V8n U al is. g rond.

5. Tegenwoordig kun l U lotogra' 10. De jurv en de redactie van leren onder om~landigheden die "Alle Hens" zien gr88g echIe vroeger ui tSlesloten WAren , gemarinefo lo's. M88r denkt U er bruik eens flitslampen I U kunt l'I.an d81 U nu eenmaal niet altijd er prachti qe fesultntfln mee been overal móg lo t o~rllieren, halen, ÎuÎs l omdat U 1010ÇJraledft lenminste niel zonder de even· "'aar dit nict wordt verwacht lueel vereiste toestemming te 6. Denk eens over de mogelijkhe· hebben verkregen.

'-------------------------_/

J. MAAS

üe wereld

T OEN de vert egenwoordiger, U(ln de grole We,' e/ijke U/Ii(lli'

lIel gliM er 0111 hoo lIIen de mell8 U,'C1I1I'! te .:icn, hl de wereld.

tie met de regering,leider, ,,'(lH coml'llu ni,tisch Ru.tI(lIId

Behoort de 1J1e1la', 101e/er omdut hij men, lil, /lIlIdolllenlde en

vermiltdering OOit UCIINt oorlO$get;(mr gillgen bellprd'ell, zei · dot! "ij duitlelijl.·, dnt hl'1 yche/e OCltt1rel.' .:<)1/ worden yevoerd 0/1 t/rie voorwoordOIl. Teil eer,te, zeidml zij, mocht de COll I e· rculie geen /0011 lI em(lll, tl ie IIm/eliy :011, kUlllleu zij'l IIOOr de Inddige v riendllC h(I/1 met de Verelligde SI/,lell lXIII Noortl· Ameriktl. T en lweede, ,,,och! de NATO, het verdmg dllt dc ullimltie vorm geelt e t! kNlcht t:erleellt , niet in yet.'(/{Ir kOlllen.

Ten derde. moe,t de hereniging t:6n Duitltl/llid niet op de /lIng6

OII(ltHllu.stOel re rechten te hebbellf 0113 Uil/woord 011 deze VI"fI{I{I 13 Iwllwrlijk cell I.."Q/lllollllig ju.

Behoo,·t er eell i'"Wntje te :ijl!. tot wie de me lM .::ich k(1II we IlIIe" l ar OCIICllcrmi"fj CII bevestigill!) 1,'(1)) zijn recM cn' Be· I/oort lIe:e iUIJ/ fllltio {Je /l eel omll'l/lllkelij'" t e tij ll 0111 recht Ic kU.lllell sprekCII , vrij OOI! wie cr op eCII geget.'e n mOlllellt ill het reyering'Z(lticl lil zijll 1011(/ zi t ' ON.! fllttwoortl is. ja.

Be/loort de nl c llf()/ijke u,'(I(Irdigheid duorom ceH/ro(l1 l e "' /(1(111 IH de COII,trllclie "'(In. tie stU(I/. behoort het recht t e cer.::ckerCIl d/lt ieder hel zijIIe I.·rijyt~ Jli. ::egge" wij.

WtlllllCer wij 011' cl(lll Il/ l:r(lgCIi ot (Iflt i.. de dictotorifwL geregcentc attwt zo is, 1I10et 0 1l1J ecr/ijl,.e Olltwoord, 1Ieell :ijll, Cl! lIe I.'/elll WCl/lrlllee ', et ..!reen·' wordt ttitgcll/lTOken., geelt ICt:en", de oo8tbesl0/enheid tlCIII . w(wnned6 wij 011' ,.ja" willell vcr·

0e1(1R

u,"Qrdclt geschot.'cn,

De vriclldfChu/1 11te t de Verenigde Slutell ', e6lt de Wea t·Euro· pelte /llIIden ' il el/er op de beell geho/I'clI, dml (1Ildel'tl het g600/ W(I' geweest, De Westelijke wereld i" dUllk zij UIl/Ie tIm eri· k(l(In,e hulp cn , t eun tll(lll$ u.'CI"'(Irelid. DUlI"" zij de we/oollrt be,W(lt er in. ulgC1n e ne zin eell hechte economische oo,is voor

eelt ef/ectieve /lcl c n,i e'''''Jl'(ltiR i ng, Deze de/ell'ic ·iR$polllling, yezumenlijk gcdroyelt ell op eell gezOIl1611lijk doeL gericht, 1/1aakt de NATO tot ceK hechte veetill{J. Ve8ti"yen echter wekkcn de ifldrllk dot IJl" milifuircn, ill lIGt ,pel zijn, En fllCII gcloolt (llom tl(lt mililrlircn tJeeltt e ll willcn.

Net ala een. schocnl(l p})er .tChoe1len w il reJKlrerCIi. Ol eell mclkboer melk wil verkopelI. AI, er eell Wut·Ellropeae bon d l..'(ln melkboeren. 100', d(lll ZO" die lIuttltlrlijk iN R".!I(lIId mell.' wil· Icn verkopelI. Op dezelfde mORicr willen milillliren - zO ge· lovclt vele mellaelt omd(lt zij militair zij l! , me I Rils/ond vechten.. !t1uflrschalk Boelgllllill zei het zeIl lil GelU)vc. Die NATO - zei hij _ i, ec n agrenieoo mili t(lire org{llliaotie, die t ege ll RI/II -

/(In.d is gericht en. tegel! "ielll<l1ld tlliders, ollidat Ru,I(lIItl er zei hij - moetelI jullie I/ie NATO ophef/en.

De mUM'scholk h(l(l blijkooClr de tek,t t:an. ', et Noorcl At/(/IItillCl! Verdra9 lIiel zo goed bij de IWlld. Dez6 tekst begint met t'(/3t t e stel/eli, dro t tie lo n1101I, di e to t ',el Verdn l.fJ toetredelt, eellsgczilld zijn in hlm olloottillgell omtrCllt 11(.'f'800ttlijke vrijhoid , gelding oon het recht e ll dC1l1ocn/tic. Dc.::e 1(/IIdCOl ,tellen zich het verdedigcn t"(1II deze opootfinge'lI tot gem8e'I.tCMllpelijke W(lk. en. het is dllil/elijk dClt ecn. land. /Iot de~e opl..'(It!illueli beat rijdt, WClllr mogelijk t e n.iet doet CII gehcel ulldere O/Iw t· ,illye ll hllEt/igt, Olie. lot deze 1(llIdCtigcmC6nsclwp k(lll toetre· dm!. 111(Iien zlI lk cell /(Illtl 1;(111 k(lrokter veru Ilderi , /-"(111 liet lIutlmrlijk l oe /redc .. , he/geelt ccn dllide/U/-.' bewij... · .., d(lt cr {Jee" (Igreniet.'e bedoelingcn fCh ll ilcli i .. het Noord Atlatlli8che geen lid l..'(In mog wardell, D/l(,rOIli -

Verdrag.

dedigen.

D/lt cdle, wil niet zegge/l.. dllt 11_;; gceN re",pcct k ll llllCIi I!eb· belt lioor cle OplJlltlillgeli t.'all /icit (llIlIcr. hl oOl::e 1IUIIICilletll1l9 kmi iedere COIJIIIIUllist, zo IUlIg Ilij 1/iellwlIll beledifjt, 0/1 icdc ro opClloore '1IIe/-.·, Zijll o/llJ(lttiugell t:er/-'·olltligell. Fl ij 1.:a1l zodoetlde (ltlll lwtlgers uerzulllelen elf pnrlC71ICOltslicl toonlell. Eli ollid/il wij hel zo bel(lllgrijk vi ndelI dat ieder het, zijne krijut, eOl de ,teil!, ook 1.."(ln de CO""III/.liatell, ill het pnrlClllcnt eell onde r tlcel lXlII oOlze IJ(lIItenletlilig is, betalelt wij hem dml eell IIfllari,. WCl(lr hij ruim 11(111 /-.'OI~ leeelI. EOI waar iedere hlwoller 'lX1K de ,toot O(llIlIIcebeto(l/t.

Eelt dergelij/-.'c o llOllborc t oespraa/-.' Is gel..'(/(,r lijk ill cell dicta· tori(ltll 1(lIItl.. etl fIIeli Zll/ 1J)Ourschij"lij/-.· (llIeclI gelll'gcn. Zijll 0111 de begrolenisl.'oate" publiek'elijk t c bet(l/en.

Toch, en d(lt mOOIelI wij met vele op ti mi3 tell cella eijll, /)('giOlt liet 1.,!Qlken/l c/..· mi&tchiell /e brd'CIl. Er i, geprU(lt ill Geul t,c, ulIIg$ mek/lor " eelI, COl ot:er

~'()/komeli

t:erschillende groo t he-

,ICII der 1Ii1ll118C/J(I!lJlij. "l(Iar 111011 I/Celt 111ct, z01l11l bij 'Ce/e vroogore gclegOllltedell, ec l/ll(l)lte

TII~ic

yc/-.'regell.

D it (/lles be /d'ent. d/It er een k(l)llI is dot er i .. /ret "'caletl mi.'1SChieli eelt t.lCrtllinderillg li(lll aCl/llt oor/og1l'gem(lr, dM tlll ui zo 1(lllg heelt beatIlaII, op /-"olllat ill. D/luk ~ij gellioonschl.l/" })elijk PlII ,tul/ll.

De COllllllJlni,lisch gereyeenlc IlIIldeli /rebbelI echter drie zijdelI: het Welllclt, li et Zilitiell CII liet OoatC Ol , l il het We8t ell ill /-"r(lcht ell tl(l(lrolll O.t1I1Jl(lIl11hl,Q. hl /ret Zuit/clI 011 iOl. IlC t 0<t8 l e .. , '1III'/(I r het lVe,teli zl"/-.·e flrol(J /}c/wigen hee/l, is deze t oe.s/(llld 1I0g eerre "1111 bere i/-.·t , Zal daar dWI ccn evCllrecliflO toename t'(l" «"po n";'l g Ie be,pel/ren zij" ,

11

Late thuiskomst van de "Brederode" B IJNA driehonde rd jaar nadat. de "Brederodc" he l me n e l' mee moes t doen. Ook de vissers aan de DeE-nse kust vlnggeschip \"nn vice-admiraal W ille de \Vith - in de hebben stet'rls oog ge had voor de sc heepsresIen. Pannen. slag in de Sont tcn onde r ging, poog t men he l wrak op de scheejlsgerei en kanons werden doo r de vissers naar boven zeegoh"c n ter'ug IC ,,(' rOI'e ren. Op initiatief van de h~r gehaald. Nu nog ee t de kuslbevolking van tinnen borden D. Luiting te Alkmaar. buitengewoon lid VRn het Deens afkomstig van hel wrak. Ee n molen bij H elsl ngö r werd gerel\hlt'itiem -Histo ri l;Ch Genootscha]l. we rde n verlede n jaar gelde n pa reerd met s panten van de "Brederode". Verleden jaar bijeengeznmeld om de voorbereidende we r kzaam hede n \'001' Augustus nog haalde een visse r een kanon uit he t wrak, Het de herging mogelijk te maken, Rotterdamse industrlël~n werd I'e r koch l. .. als oud ijzer, De be rgers hebben e r dus ge::! n stelde n ge lde n beschikbaar, Hierdoor was het mogelijk de flauw idee van, wat de berging van het admiraalsschip zal [)c.<o nsc duike l' Jan Uhre OJldracht te gel'en, het wrak vnn opleveren M~n hoopt natuu r lijk nog scheepsge rei naRr bove n de .. Brcderode" Ie localiscren, 011 11 October 1954 bepaalde Ie brengen en zelfs ach Uien kanons, Maar zekerhe id zal men Uh re de ligging van het w rak: tll'CC kilometer ten Zuide n pas hebbe n, a ls zich niets meer op de zeebodem bevindt.

I'an de Deense stnd H elsingö r , 380 Ol ui t de ku st en op een Alle beschikbare voorwe r pe n, die op de .. Brederode" bet rek, diejlle I'an 9,20 Ol, Bij helde l' weer ko n men vanuit de lucht king hebben, zijn bijee ngebracht op een tent oons te lli ng, die de om trekken I'an de sc heellSl'esten waarnemen, tot 5 September in het Maritiem Museum "Prins Hendrik" Ic Voor iie scheepshlstol'ie is de berging een bijzondere gebeurItotterdam wordt gehouden, Stukken houl, een ka non, jlijpje~, tenis, Immers: nis de berging gelukt, kr uike n en hel schee psjournaal I'an \V itte hehbe n lI'e eindelijk ee n !\Ch ip ul! df' de W ih zij n hier t e zien. Gl'avu res ,e n C"d,,, E," w 0[. d , ,~ ","g"wo,",", EEN VLAGGESC HI P k.",," ,ij" bij~ "g",m,ld, ",d.. """ On~ land heeft gf'en enkel schip of onde rWOHDT GEBORGEN een goed o,'er-"Icht heeft va n aUes wat tot deel daarvan ui t de zeventiende eeu w, waar, nu toe van dit vlaggeschi p bekend is. in wij de eerste zee":I.I"ende natie wa ren , '-_ _______________J Door deze eXllOsltle zal de "Brederode" bewaat'd. Zeevaat'thistorici welen eigenlijk niet, hoe de mano ngetwijfeld nog meer in de belangstelling komen, Omdat cr ~{'hn[lPf!n van rle Hollamlse vloot ui t rllp rlngpn ge kleerl wnren.

7.ieh onde r de Deen~e kustbevo lk ing waarschijnlijk nog kost, Van de constructie van die schepe n Is ook maa l' heel weinig bare voorwerpe n, afkomstig uit het wrak, bevinden, heeft de beke nd, E r zijn nog vele ,'ragen. die mogf'llik kunnen worden secre taris van het Deens Maritie m,Historisch Genootschajl, o pge lost, a ls de be rging ,'an de "Brederode" gelukt. H et Is drs. Barfod, kortgeleden en oproep gedaa n om deze 1'001'begl'ijl>e lijk dat \'001' het lichten I'a n de SChee pSI-esten zo,'eel we r pe n aan het museum "Prins Hendri k" a f te staan. belangstelling be~taat. Want mogelijk zal de "Bredel'ode" de Niet alleen hierbij Is de medewe rk ing en belangs telling van zeel'nal'lhistoriei I'eel inte ressants ,'ertellen.

Dee nse zijde bijzonder g roo t.

011 ane mogelijke man ieren Oorspronkelijk was he t de bcdoellng di t jear de reste n naar hebben de Denen aan de be rging meegewerkt en onge twijfeld ooven te bl~ngen en te transportere n naar Rott erdam, waa r zal het komende jaar wee r op hun hulp gereke nd kunne n hpl wrak zal wOl~l en opgesteld In het maritiem museum worden, H el Is, also f van Deensc zijde de interesse ,'oor de ,.Prln.~ Hendtik". He laas moe!'t de berging wo rden uitgestelrl "Brede rode" groter is da n die van ons la nd. Ook WiUe rl e tOL volgen d jaa l', want .. , het ge ld I~ Ojl. De voorbereide nde Wi lh WOl'rlt me t ere behandeld. T ype rend is bijl', dat Kopenwerk7.nnmheden hebben in totaal J 6.300, - gekost. I n Mei hagen drie stra ten zal krijgen, die heri nn ere n aan drie gro te van dit jaa r kreeg de duiker Uhre opdracht 1'00,' ee n twe-ede Hollandse zee\'aatdel'S: Wassenaer van Obdam, \V iue de Wlth o nder'J.oek, Verschei dene malen heeft J an Uhre gedoken, e n Pieler Floris. Als dank voo r de medewerki ng heeft de drieE nige Slmntcn, waarvan de mees:e in slechte staat waren, jarige Jantj e L ul t lng, zoon t je I'an de initia tiefnemer 0, L uiheeft hij hierbij naa r bo,'e n gebracht. Om de resten goed te tlng, in Mei aan de Deense vloot llredika nt Scheller-Nielse n kunne n ond'..'rzoeken moesten ze o ntrl aan wo rden ,'an 300 ol:' d rie gra,' ures Ol'e rgedt'age n, voorste llende genoemde dri e blau we zeeklei, die hel schip hadden ~econsc r\'ee>rd. Deze zeel'aardel'S, De gravures hebben een plants gek regen In de co nsel','ering doo r bla uwe klei Is \'oor het wrak heel gunstig HolOlenskerk te Ko penhage n, de marineke r k. waarin na de geweest: hierd oor bleef practisch al het hout vrij I'an aa nslag In de Son l rouwdiensten werden ge houden I'oor de 50U tasting. Na!lat he t Schip was blootgelegd, ko n Jan Uhre het gesneuvelde H ollanders. El'eneens in Mei heett !Ie Nedervermoeden bevestigen, dat de "Brederode" brande nd ten onde r was gegaan. H et nieuws, da l de duikel' mee nnar boven bracht, wa s niet onverdeeld gunsUg, Uh"e dt.'C lde mede, dat het wrak In tweeën was gebroken en dat de twee sc hee jlsdelen zelfs enkele meters van elkaal' lagen, Het gevolg was, dnt de .. Brederode" niet in ene kon wo rden gellO rge n, De geldmiddelen zij n nu trou wens uitgeput. Aan het gemeentebes tuu r ,'an Rolte>rdnm zal nu worde n voorgesteld een erediet ',nn J 14.000,- "001' de berging uit te trekken, Mogelijk kunnen de scheepsresten dan volge nd jaar naar hOI'(~n worden gehaald.

H et is ze ker nie t de eerste m a al, da t belangstelling \'00 1' hel admiralite it",sch ill van de \Vith wordt getoond. Al heel gauw na de slag in de Sont werd het w rak bezocht. Zo leest men in het vie rd e dee l van Al t zen18'S Saken van Stnet en Oorlogh ond er het jnat' 1660, twee jaal' na de onde rga ng van he t schip; "In dees tijdt I'ond t sic h in Denemarcken cenen 'Trewle>!)en, heblJ<>nde de prackt ijcke van onder water te kon ne n visschen. wat van ghesonckene Schel>en \'00 1' handen was, hebbende te dier oors.aecke een s peciael Octroy van de Croon Seweden, H ij hadd e uy t een Deensch Oorlogh_schip, genaeml Soph ia voor sesthien jnren gehlel'en 1'001' Gouenbu rgh bij de twintigh Metale Stucken ghel'ischt, ende uy t het schip van Witte Cornelis de Wit ses en twintig Slucken."

Ook in 1909 we rd weer naar het wrak gedoken. De Deense steeOl'isser Hnnsen haald e toen drie kanons naar bove n met nog wat sche>epsgerei. Twee kano ns verdwenen er, H r. Ms, "E:,'el'tsen" bracht he t derde knnon ove \' naar Brielle, bij welke stad Wit Ie de Wi t h is geOOren. Dit kanon heeft een ereplaats gek l'ege n In he t stadhuis van h('t slape nde stadje, H et Historisch Schccpl'aar t museum te Amster dam \'erkt'ee<: ('nige spante n van het schip. Lange tijd hebben de Sjla nt(! n In de kelder va n he t museum gelege n. Men wist niet, wa l.

l

Mei de o/!derwa ter- filmcamcra naa r t)(mede ll.

12

lands geulnt In Denemarken aan de hoofdburgemeester van KOllenhagen \'oor het stadhuis een rellef In teakhout. voorstellende Witte de With. aangeboden. 011 rellef was bedoeld als dank \'oor wa t Denemarken na de oorlog voor ons lar.d heeft gedaan. Dat de~e dank werd uitgedrukt In een arb ~ l ­ ding van vice-admiraal De Wlth. bewlJsl wel. hoe hoog de~~ 1.eeheld In nan~len stnat bij het Deense volk.

Twnalf jaren heeft de "Brederode" de wereld~eeën bevaren, door sto rmen gebeukt. doo r strijd gewoel gehavend. In die twsalf levensjaren heeft het roem ru chle schlll zich een naam veroverd, die jarenlang nak lonk en nu opee ns weer ollieeft.

Oe ,.B rederod e" zal worden terugvero\'erd 011 de goh't'n. daar\'oor ~ijn de InitIa tiefnemers te "crbe ten. Het schip zal \'eel van ~ij n oude glorie hebben ve rlore n, maar dat geelt nIet. Alleen de kiel tot de kim kan \'ermoedelijk nog behouden blijven. All e .,Brederode"-resten. die llewnard zijn geble\'~n. zullen In het museum een ere-Illaats krijgen. Als de wrakstukk~ n op weg naar ons land, het historische slot K ronbo rg aan de Deense kust passeren, zullen de kanonnen 21 sal uutscho ten laten bulderen. En in o ns land wordt een late, maar posthume eer gebracht aan het sc hip, dat Neerlands roem op de zeeën mede vestigde.

In October 1643 besloot de Rollerdame ndmiraliteil e~n nieuw sc hip te bouwen, waarvoor de Staten van H olland een bedrag vn n niet mind er dan f 42.000.- beschi kbaar stelden. \Vlile de W lth had zich met de voorbere idingen bezig gehouden, want de vice-admiraal zo u het commando erover \'~.~n.

In het voorjaar van 1646 was he l schip klaar; op 2 April hrAchl f)p \Vlth het bullene-aau. om vie r maanden in het Kan aal te kruisen. "Door I' st ooten van de hooge zee" bral:: de boegsllrle t , zoda t In Dulns geankerd moest worden. all de terugweg maakte de \'Ice-admh'aal een vijandelijk schill met 300 soldalen prijs.

Van 164"7 to t 1650 maakte de "Brederod e" onder comma ndo \'an De W lth een reis naar Brazilië. Op l weede K erstdag 164':" ve r trok de vlee-admiraal als o p[le rbe\'elhebber va n een viOO l \'an 12 ool"logs- en 28 tra nsportsc helle n naar de West. waar hij op 28 Maart 164"7 aankwam. Eigenmachtig Is De With 011 10 November 1649 met de "Brederode" e n nog cen schip naar huls teruggekee rd. Zijn reden was: "Voor Brasijl met zijn volck va n honge r niet begerende te \"e rgaen" Bij thuiskomst werd hU In hechte ni s genomen, maar spoedig weer vrijgelaten.

De verhouding l ussen Witte de Wlth en zij n manschaJlJ>en Is nie t altijd llest geweest. De \'Iee-admlraal was driftig en lastig en \'oo r zijn manne n hard. Eenmaal heeft de bemanning geweigerd hem aan boord Ie laten. Dat was. toen hij zijn \'lag aan boord wilde brengen... \VU hehben de hoy va n hem e n willen niet lijden dal hij ove rcompt. ende soo hij o\"ereompt sullen niet \'echten nae r behoo ren en souden liever cen laech sc hut op hem 105.<;('n", sc hreeuwde het sc bee psvolk ... Het doel mUn In mlJlI S lei !'eer mijn hooft tegen llel sc hlll Brederode ges loo ten te hebben". sch reef de vlee-admiraal later. Geruime tijd heeft de .. Bredemde" in de Jaren 1651- '53 onde r Tromjl ge\·a l--en.

In de 7.omer van 1656 ondernam de "loot een tocht naar Dftnllg. dal door de Zweedse> koning werd bedreigd. In de Sont 7.oU de vloot zic h \'erzamelen, maar Oe Wlth \'ersch~n IlftS 011 1"7 Juli. Oe oorzaak was. dat hij ~ijn schip niet \'01 doende bemand kon krij gen. Men wiJd e niet met hem in zee gaan. Aan het schlll mankee rd e trouwe ns ook \·eel. De ankerkabels deugden niet. het fokkestag was te licht. er moest:;!n nieu we zeilen komen, enz.

Het gebrek aan manschapP;'! n hleef, maar de "Brederode" behoefde niet In actie te komen.

Alleen al het zien van de \'Ioot maakte de Zweedse koning vool7.l(' bt lg ... all 1"7 October van het Jaar 1658 vi ng het vlaggeschlp een rel~ a nn , wanr... an het nlct meer laU terugkeren. De \Vlth was daar\'oor vertrokken voo r een kruistocht op de Noord~ee, daarbij ve rgezeld van de kapiteins Cortenaer. Van Nes en Oe Lie fde. Hcvige storme n hadd~n he t scbl]l toegetakeld en het duurde tot October voor het hersteld eindelijk gereed was. In Augustus hadden de Staten-Ge neraal al b-e-slot~n een \"Ioot naar het Noorden te zenden om KOllenhagen te ontzetten en de Nederlandse handel te beschermen. Er was zeker ook eigenbe lang In het spel! BIJ de Ingang van de Sont werd gea nk erd om een gu nstige wind af te wachten. De \'Ioot bestond uit totaal 35 oo rlogsschejl:! n, 6 t ranspo rtsche pen en 4 branders. De Zweedse ViOO L telde 45 schepen o nder opperbevel van admiraal Wrangc l.

Op 8 November zeilde n de Nederlarlliers met een Noordelijke w ind de Sonl In. De vIOOL \'oer recht op de Zweedse af. Een poging \'an de Zweden om bovenwinds van de Nederlanders te komen mislukte. Alsof het een sport ieve wedstrijd gold. gaf de Zweedse koni ng vanaf de kust het .. sta rt schot" \'001' de aanvang va n hel gevecht. Oe H ollandse schepe n voeren

De onder"an" van de "Brederode".

dicht bij elkaar. De •. BI·ede rode" was met 59 st ukken beWIIpa nd. de .• Eendrncht" onder bevel van Wasenaer vn n Obdam met "72 stukken.

Belde schepe n voere n nnnr de "Victoria", het sc hi p van de Zweedse rijksadmiraal Wrangel. De WUh gaf de "Victoria"' aan stuurboor"d de \'olle laag. Va n Obdam aan bakboord. ..opdat hij nlel mn nck sou gaen··. zoa ls bij later In het logboek schreef. Oe .. Breder-ode'· was vcr voorui t gekomen en voer op de "Draak" aan, het schip van de Zweedse vice-admiraal B1elkenSljerna. " l ek wil aen boo rd wese n, desen moe l ons niet ontgaen". riep De \Vlth. toen de twee schepe n elkaa r raakten. Tw('(' uur lang ware n de twee SChepen In een verwoed ge\'echt ge wi kkeld, de .. Brederode" alleen gelate n door de o\'erlge Hollande rs. H el sc hip 111"11 "ast aan de gron d en was toen een gemakkelijke Ilrooi \'oor het Zweedse schlll ,,\Vismar". De "WIsmar" ging voor de IIoeg liggen en schoot De Wlth's schl ll In brand.

Het ge lukte de Zweden aan bool"(l vnn het zwaargeha\'t' nd!! schlll Ie komen. waarna 1.leh de tra gische s!oteplsode In de onge lijke strijd afspeelde. Witte de \Vilh werd door een kogel dodelijk getroffen. Hoewel hij ~waargewo nd was. bleef de daplJ('re ~cehe ld ~ijn mannen toeroel>en met: .. Vreest niet \'oor he t aangezlgt Uwer vijanden, denkend aan den g rooten Heer! Strijdt \'oor Uwe broedere n. Uwe kindere n. U ..... e ..... ijven e n Uwe huysen .. .'· Oe \Vlth wens te ~lJn ~waard niet O\'e l' te ge\'e n aan twee Zweedse matrooren. Ondersteund door t wee Zweedse kapiteins - de vel""l.wak te zeeheld wilde zich niet laten drage n - ging De Wlth ove r op de "WIsmar". H IJ kreeg \'nll de Zweedse admiraal een g las wijn, waarna hij vel""l.ucht In Holland te mogen worden begraven. Verlaten van de zijnen stierf de zeehe ld, te rwijl zijn sc hip zonk . 89 i\lanscha]JI~n waren gedood e n "70 gewond ... Den Vlee-admlrael de Wit Is senomen. maar he l schip 15 om hals, en hij Is (God betert I dood;" schreef Aerl va n Nes naar hu l•. Alleen de schee(lsl'lag en 11;']lleren konden de Zweden bemachtigen, maa r .. . KOI,:!r. hagen we rd ontze t! .. H et begonnen ..... erk wit ik zelf voleindigen;' zei de Zweedse koning e n hl:! gaf opdrach t het lijk \'an De With te doen balsemen. Nadat het stoffelijk o\'ersc hot \'an de zee held eent In hct stadhuis \'an Helsingör was ollges leld. werd het naar ons land overgebracht Zo eindigde n de krijgshaftige daden van een schill en zijn comnlandant. Ee n zeeheld, dallllCr en hard, God\'rezend en eerlijk: Wille de \VUh. die mel zijn manschappen ten onder ging: ee n slec hte gage voo r Col! n e\'en sleebt leve n aan boo rd \'an de .. Brederod e". Maar dit Is hun loon: nu nog roemt men de heldhaft igheid. waarmee zij de nnam \an H olla nd 011 de ~celin groot maakten. De belan gs tel li ng voor hun daden herleeft. En met de berging van de .. Brederode" ..... o rdt aan Witte de Wlth en zijn manscharlpen een groots ee r betoon gebrach t.

ALBERT HOOGKAMER.

13

1955 O

Peen Maandllgochtend In Juni :.o:at een troepje lamelijk sllIperlg kijken(Ie ~ergea rlle n-adell)Qr-st In de t rein van Den Haag nllar Amsterdam_ De vier dIlgen na het ei ndexamen waren niet 1.onder de nodige fccstelijke uitputli ngen verlopen e n lederccn vond dat de:.o:e maar akelig vroeg weer ove ral hadden morHen houden, z ij hel dan ook thuIs. E:n nu WilS men Ol) weg nllar een nieuwe senSllUe: de Walen:lerelallgse. De meningen liel)('n nogal uiteen, nog voordat iemaml ook maar ee n sloep had gezIen. In een opzicht stemde n :.o:e O\'eree n : allen wllr'en ze tamelijk scep tIsch.

011 het station in Amsterllam groeIde de troep tot ongeveer 60 man: "" sergean_ ten·adelborsten voor de :.o:eediensl. 8 Indonesl8<:he IIIlelbol1iten en IQ ser'geanten. ndelbol"St voo r' de ndminl& l l'atie waarvan er zeven tezamen een sloepsbe manning zoude n VOl'men.

VOO I' het stalIon venwmelden :.o:lch 111 gauw met'r marinemensen; kwartier_ meesters ell ma trozen van rle Oilleidingen in WlllemSOQrd, Jongens van de CCI'Sle ollleirlingen in H lh'ersu m en o nder-ofrl. derellvllegcl' van GIlze·RUen. De hele t r"OCII vcrt r'Ok meI ecn gl"Otc motorbal'. kas nnar rle IIgplllals van onze slaap- en eetgelegenhede n voor de komende dagen.

Als slalll'gelegenhelrl was de L 9602 in. gericht, di e \'01 me i bedden was gezet en ons cell\(."hlp wns de L OOOG, waar eell rij. de nde kombuis en een aantal bakstafels wa,'en geplaatst.

NI! (Ie baguge weggebmchl te hebben wel"d ulle hens naar hel Marine Etablis. sement ven'oe rd om daar eersl een beo s preklng bij Ie wonen en rlaarna de sloeIlCn met in\'entnrls over te nemen.

Tcrut:" 1U1D1' deLT',s g lngOI>e lgcnkrncht, (1.w.z. roeiend. Het wus prachtig weer e n tnmelUk warm, zo(lnt cte lranspl t'aUe ieder al gauw Ol' hr:-l ge:dcht stond.

Na gr:-geten te hebben werden de sloepen In la nge strr:-ngen rWIII' de Oranjesl u izen ges ieepi om ge!IC hul Ie worde n, wnal"na Iedereen (1(' zeilen hees e n zo s ne l nlO,

-=-s •

- --

gelijk probee,'de weg Ie komen. De wind lIel echter we l wat te wenSl!n o\'er, met het gevolg, dal een puar sloepen ten_ slotte gesleept moesten worden.

He t eten op de LT, de eet·LT, zonls al gauw de L 9606 werd genoemd, was pri . ma vel"Wrgd, Na het eten kr'eeg leder. een :.o:ijn rantsoen aardappelen Ie schillen, waa r et'rst met enige \'el"baltlng naar gekeken werd, want e r WilS haast nie t over de berg heen te kijk en.

Na het schillen o p marinr:-manier ech. te", bleek de stap·el nnnmerke lU k ki el lier en de hoop (dikke) schillen dl'-S te gruIer. De tWef!de dng bl'acht stralend weer. Er moest ge~eild worden n(l(lr de "olgende Iigpluatli \'an ona:(! moederschepen. De wind was 's oc htends redelUk e n leder'ee n ve r ll"Ok met oe goede moed dit wel eventjes te ltellen, Van de 13 sloepen hielden" zccr hoog alln en koen>len on'l' he t m ldlle n vun het 1JSS('lmeel" In de hoop daar meer wind te krijge n ; de rest hIeld meer o nde r rle wal aan e n zeIlde langs Hoor n, Voor de vier genoemden werd het e<' n lelijke misrekenIng, want in het midden lagen alle sloepen In een \'olkome n wInd. stilte te rlrUve n onder een stralende zon en de bemanningen lagen dan ook weldm In zwembroeken heerlijk te zon nen.

Vooral de adelbol'Slensloel>, d ie wel ccn spookschIl' leek, daar er geen kop te zien was me t slappe zeilen met ee n snel. heid va n 100 meler Ilcr uur vool·lclreef.

In de namIddag klonk In de verte aun. zwellenrle Ietwat SC horre muziek, die weldra herkend werd IIls afkoms t ig van de P 81!). die eens poolshoogle kWllm nemen bU de ve .. lore n kuikens. Zij cirkelde om de vredig dobberende schCCIIjes heen en sneed lange vo ,'en in hel sl>legelgladde water, Toen het nieuwtje er af was ging een leder weer 1,Iat In rle str"alemle zon. De ]ultenant lel' zee arl$ del' tweede klasse o.e, Kompier sto nd sartastlsch lachend op de P-bOOt. .. KI·Ugen we hlernn pl"estatie\'erlof dokIe,,?,". werd hem toegeroc]ICn, toen hU dicht langszij ee n Sloe p scheerd e.

Na een llOOS verdween de P 8 1!) weer om in de middag terug te komen voor htor voedere n der ho ngr:-ri~n In de sloellCn. I.un chpak_ ketten "n kctr:-I s koHle werden overg('g~\'en en ....e ldra w('reI er dl"uk ge~chnf\.

De papl "'t·tjes wel"_ den VI ijgezet en aangestokell. zod M

F

14

Sdnlftcn ill Oranjesluilen

de

bU de sloepen dun ne rookwo lkjes lood. rec ht omhoog stegen vlln de o p het rim.

1)('lIoze water drij\'ende stukjes plIpIer, l.angzamerhUlld begoll men te begrijpen hoe vroeger de o ntd ek klngrel:tlgers zich gevocid moeten hebben als zij In tropisc he wIndstIllen dr"even.

Tege n de avond kwam er Ineens wind opzellen. waarna de hekkesluiters ten~ Iotle ure n na de anderen arriveerde n. .. Als hel weer zo blUft wordt dit ee n vacanlletocht", was de algemene me. ning. mnar we hlldden bullen het Nederlandse ktimnnt gerekend. \Voensdng merkten we bij oW' ral dll"ecl dal er lets mis was: en jawel, de bootsma n van de LT ver·telde, dat cr een lekker windje stond. Man,· dat WPS nIet alles. "'ant het kletterde lil en toe verdacht op het dekzeIl van Iie L T, Me nsen die waren gaun kijken kwamen rillend terug, ,,'Ve kunnen wel lachen," was hun mening. Eve n Inter zagelI we het zelf: een grAuwe lucht. fluitende winden regell\' lagen. ..Hu," zelden we In koor, .. hu!"

Na het ochtendmnal stond er' als eel'Sle punt 0 11 het feestprogramma een roei.

I....'ostrijd over cen mijl. ge[ukklg \"oor (Ie wind_ Tus~en de L 9602 en de .. Hendrik Kn,'SS('n'". in de wanrleling door de adelborsten soms ook de "Mok" genoemd, WtlS ecn kabel geslm nn e n. waarnan met de ndl\er'lite\"en \'astgemaakl moest worden \ '00 1' (te SIMt. Soms bleef het startsein wnl Inng uit en dan gle(Ien nlJe sloepelI naar' het midllen, wanl' ze kllus op elknnr zalen. wal enige moel_ IUkheden bij de start o pleve rd e_ Na de roe iw edst rijd ginge n alle sloe pen \'001' drt'g en begonnen op te tuigen: \"oornl het opzetten \'nn de masten was In de he l' lg r'Urlende ~locJ ~n niet ge makke lUk. E!!n \'001' éen &to \'r:-n de slocpen " 'eg 011 eén oor, stamlK'nd In de korte IJsselmeergolve;). Af en toe gulille wal water over de lijwaurtse boorde n 1101Ir binnen.

Zonder ultzonderlllg was men het erover ee ns dat dit pas zeilen WilS, dik onde rst r·eell\. De l'egell\' la ge n dropen af op ollegoed en zuidwesters. dus nat werd niemand.

TIlmeiijk vl"Oeg in de mlrtdng kwamen wU wet'r tel"ug op de slaall-L T , wlUlr men lot een uur o f zes op 1.Un kool kon Iotnnn liggen: er zou nam elijk om half tien 's lI\'onris een nachtoefening begin. nen.

T oen wij gellOr'd werrlen legen zessen bleek de tr"Oep Indonesische adelborste n net terug te :tUn gekeerd; zU hadden tegenslugen gehnd. Sloep 7 eehter, met de ..sccrelnrlssen" nan hoo ,·d. was In geen \'elrten of wegen te bekenne n. De P I8'J was nan het zoeken. NA het n\'ondsehnften gi ng ee n ie<l{'j' weel' naar kool en legen !) uur 's Avonds kwam ineens de bemanni lig \'an s loel> 7 de slaAp·LT binnenvallen. Zij wnren de weg kwijtgel'a akt, over het Enkhuize r;:anrl gegalIn. daar een lIaar keer aan de grond gestote n en tenslotte f:nkhulzen bin ne nge lope n. Na bUna 13 uur In de sioe lI te hebben doorgebrAcht, :r.."lj:en ze er' niet zo fl"is meer ult. DrIe \'oe[den zirh niet m eer In stoat 011\ de nu c htoe rening m ee IC mAken. De bemAnnin>:: werd IIRngevuld uIt dl' r{'-!!elVes. De nll ch toefenlnfl IICS lo n(\ uil een Ilavi. glltleolldmclH. 011 twee IJunlen tagen de P SI!) 1'11 de .. Hendrik Knrssen" \'001' anker, welke gemnd moesten wo rden. H et la a tste stuk nAaI' de LT's te l'ug moest kruisend algelegd worden, O nze stoep hll(1 ntl hel !"Omlen vun de .. Hendrik Kal'SSCn" niemAnd meer gezien en In de buul"t van de LT's hadden wij het idee or

DE OPSPORINGS· EN REDDINGSDIE ST \V E

kunnen moeilijk beweren dat de squadl"Ons van de ma linc lucht· vaartdie nst cen menslievende taak hebben. Toch Is er zulk een squadron

nflmclljk Squadron 8. Dit Is namelIjl, belast met de Opsporings- e n Rcdd ingsdienst , kortweg OSRD. De OSRD Is he t gevolg va n de vcr·

pllchll ng die N~rland als lid va n de Inlc rnalional Civll Avlatlon Organlsatlon <lCAO) op 1Jch heelt genome n om een bcl>"1a ldc opsporings· en rcddl ng8vllcgorgnnlsatlc in stand tc houden voor Ci!n bepaald gebied In de Noord· 7L!e langs de Nederla ndse k ust.

Squadron 8 Is m et dC'LC taa!<: bel ast,

welke beslaat ui t het opsporen va n In

nood verkerende o f verniste schepen en v lieg tuigen en h et vel"lenen van hul p en bijstand aa n dc hierbij betrokken mensen. Dc-I.C t aak wOl'd l vCl'I'ich l in nauwe samC!lwCI'klng mei andere o l1::a nisat ies zo als bijvoor beeld onze o nvolprezen Noor d, en Zuldhollandsc Reddl ngsmaatschapl)ij, Vanzelfsprekend moel hel squa d l'On hie rt oe over VOOI' deze I.aak gcsch,lkte vJlegl u i~e n beschi k ken en moeten de bemanningen voor dit dCX'1 7.ijn opge' leid, De u it rusting bestaat dan ook u it amph ibievlieg lu!gen, die l'.owel vana f het la nd a.1s het water kunnen opereren e n een aanta l helIcopier s, Ikle vliegt u ige n Zlj:l speciaal Vool' deze la ak

De "Neellje Jacobo" IJpocdl Ier redd ing, (Vervolg van pag, 14) de eerste ör de laalste Ie lU n, EI' was

nielS an dCI"S te horen da n het kabhe len van hel ..... ater legen de s toell e n 1\'01 lW8!'te helTgheid gaf rie nacht le ts geheimzi nnigs, Vlok bij de L T's kl'egen wij ptotsell ng lets nardlgs te zien, Van vier verschillende richtingen kwam er een s loe p 011 de LT a r zeilen, de boegen a lle n op één ]Junt geric ht: het ei nridoel. Eerst W8ren het vage schImmen In het dulsIer, daarna werden zij duide lUker, Er werd geen geluid gehoord, 811es bleef doodstil, als zeventiende eeuwse spook_ schepen kwamen zU dichterbU, Pas vlakbij en tijriens het aanleggen kon men ge:dchten lU'rkennen, Na nog wat ervnrl ngen uitgewisseld te hebbe n ging leriereen naar kool, ervan overtuigd nog nooit zo'n mooie zeiltocht meege m80kt te heb,

schild gedirigeerd om daarna \'001' dreg Ie gaon e n roeIend ons naar de sluizen te begeven, woal· we gesc hut wel'den. Oe nacht werd In de hll ve n doo l'gebl'llcht.

Vrijdagochtend bracht ons de lnatste étappe, Oude &;htld- Den Helder, De weinige wind die er slond was westetijk, zodat de schepen moeizaam kruisend zkh in de W ie rbalg en de Balg ollwerkte n, De wind werd steeds z,,'akker en af en toe werden achtel'blijvel'S een ei nd, weegs gesleept en verderop weer losgelate n, In het zicht van Oen Helder gi ng de wind geheel ligge n, formeren was onmogelijk, De P 819 en de barkas sleep, ten de sloepen In dl\'lsles bijeen, Be· ~IOI~n werd om do: nieu we hal'en 111

b(,n.

IId ml ra8lroei~n d

De I'olge nrie dag bleken 2 sloepen nog niet binnen te zijn; de sloep met Indonesische adelborsten en de beruchte stocil 7 mei de secrelarIssen, Veronriel" ~telllngen waal" die lui nu weer 7.ouden I.itten, werde n geolllK"rd. maar niemand had ze gezien.

Die ochtend e n middag we rde n besteed aon allmiraall~ ilen In divisieverband, Om half nege n 's ocht~ nds kwamen de Indonesiël"S lerug, sloep 7 an-Ivee rde ('('/'St om half twee 's middags, g~sleept 11001· Iie P 819. 's Middags gi ng he~ IIdmlra nlzellen In een kIetlI nIe va n 12 schepen, op sein van de " He nlhi k Knt1isen", WOIII" kaJlltein-luite nant te l' zee Ferwel'da, de leider vn n de Vierdaagse, de manoeuvres gadesloeg. AI admiraal, zeilend werden we lot dicht bij Oude·

binnen te va ren. De leek wel op ~n \'er-I.amellng galeien, 7.ools we met slap hange nde zeilen en al roe iend rif' haven binnen ':oe r~n, waarm&! een elntl was gel(om;.-n aan de \V!1 ter\"lerliaa~, die ons hUna atle soorten weel' had (loo n ml'(!malren.

Ne, het aftuige n e n In l e\'l~ren ,'an d ~

ingel'lch t (m ui tgerust. In verschillende opzieh len vu lle n zij e lkaar u itstekend nan.

OSRD'aelics besta"n In hoo fdz..'1ak u it he t opS ptwe n vnn een in nood ver ke I'cnd, o f vCl"mls t sch ip of v!iegtuig, en nad;II d it. \'crkend is, il1 hClloodsen van de ]'(!(Id ingsboot of ander schi p naar de assistentiebc hoevenden. Soms kan hel vlleglulg zelf ee n aandeel in de feite, lijke hu lpverlening nemen, dool' het afwerpen van rubberboten of voedsel, IC!'WI,n het ook voor komt, dat het , 'lIeg, l ul~ o p ....cc landt om o\'erJevenden Ol) IC pikken, Dit laatste is echter afhan, kelljk vnn de toes tand van de Ze<!, en het is juist In gevallen tiat de zee Ie I'UW is om e<!" venwt\\'o:)r de landing m et een amp h ible te make n , da t heli, Coplel's h u n gewich t aa n goud waar d zijn, Dit Is ook bij hel oppikke n van dre n kellngell het geval.

Bijgaa nde fOIO, dIe op 18 Mei 11. tijdens el"u ael ie wenl genolllen, gc-efl wel rull1 .1at e en OSRD,act\(' mccs tal gecn mooi, we<!r,wel'k Is, Links ~ll"n wc de NceltJe Jal'Oba van dp N7.HR!\1 d'e tC$:elljk met het OSRO vlic-ntu ij! :l.:,mkomt bij hel Duilse m ,s, ..GerlI'UcI" dOlI mei de fecte mOIOl' bij J<'ol'maehl IQ W~:;!I' vbk ondel' de ~<USI hu lucloos l'Oncldl-cef. r.e ! lIkk!~ \'IPI'r! r'(' seh (l rle bijtijds h.'I" slC"lcl pn behoefde de Ncelt je J acoba J'ccn vrt'del'[' aetip te n':! rn en, Al was rechtSTreekse huIl) ditmaal nlCI nodl .. ve('1:' 1 Is di l wel hel ceval. Het moel In <l1t geval ech te,' \'001' dezc Duit!e ~cc"eden ongetwijfC!ld een sleun ce\\'e:!S1 zijn IC! welen dal NcdC!rlanders k laar stonden om l'.onodig hui l) te vel', lenen, in\'entarl~ gin!,: men zich Ollknappen uni ten 15,00 aanweztg Ie zijn bij de plU~' uiu·elklng door ,Ie CMi\! Willemsoo rd. de ka pItein ter zee Hendriksc, die een toe· spraak h ield en een dl'lellll bekel"S ui t , I'elk!.e, waarna kUlli le ln-luitennnt Ie r zee F'el·werda overging lot de verdel'e uit rti· king van ('1!rtlflcalen en {lCI"lIOOntijke herlnnerlng!lmeduillet;. Daarna wenSIC hij de deelnemers een ,.pr~lllg weekend en tot het \'olgcnd jaar", een o proep waarnan zeker ,'elen zullen \'oldoen en waarmede de Wnt<'l"Vierduagsc 1955 tOl een definitief einde was gekomen, W, H. VAN R1J,;T

1'1001

SloepelI bi kielHne,

15

Telefoon! Luitenanl-tel'-Zee Henderson greep e r automatisch naar en zei: "Meteo".

Een prett ige, jonge stem antwoordde: "Kunt u even bij de Commandant ko m en, me neer H enderson?"

"Ik kom er aan." zei hU, opstaand, H U ope nde de deur tussen de voorlic hti ngs- en de waarnemers kamer nel ge noeg om er zUn hoofd door te steken: ,,'k Ben eve n naar de kolonel, kOl'poraal. Zo terug, hoop Ik." Hel geratel van de telexen overstemde he t antwoord.

"Wat zou er nu weer wezen?" vroeg Henderso n zich af. te rwijl hij de lange, zwak-ve rl ic hte ga ng doo l'liep. De weinige gesp rekken die hij, sinds zijn plaatsing op dit Marinev lI egveld met Ka pitei n-ter_zee Lewis had gehad, waren zonder uitzondering onaangenaam geweest. Op de dag dat hij zich kw am melde n, was h em al In zoveel woorden vertel d. dat de commandant een broertje dood ha d aan academische betwe ters. .,H et weer leer je nIet uit ee n boek, maar door e r naar te kijken", had Ko lonel Lewls beweerd.

Op zulke ogenbli kken vond H enderson het allij d moeilijk niet een of an de re sarcastische opme r ki ng te maken. Maa r hij had zich Ingehoude n.

"Ga je nou maar melden bij meneer Pearce, de chef-meteo.

Die hee ft z' n werk in de praktijk geleerd e n ke nt he t !"

Er was niet veel lijd geweest om va n de er.oari ng van P earce te profile ren. Twee dagen later. toen de Duitse rs het veld bij verrassi ng bombardeerden, was hij onder de slac htoffers en Henderson volgde he m op ...

H U was nu intussen bij het kantoo r tje van de se.::retarl'SSe van de commanda nt en trad er binnen. .,Goede middag, j uffrou w Roberts," ze i hij stijfjes. bang te verraden dat hij he t k nap pe Wre n-officlertje met he t prach tlge roodb ru ine haar graag mocht, zoals tro uwe ns Iedere man op hel kamp deed.

"Goede avond, menéér:' antwoo rdde ze vorme lijk. maar met een tikje spot dat hem deed blozen, "U k unt meteen doo r lopen."'

Kolonel Lewis, een enorme gl:'s talte achter een even enorm bureau, zag er ouder en zorgelijke r ui t dan gewoonlijk. .. Goed dat je 7.0 vlug komt. Henderson. Ik heb wa t \'oor je te doen, Ga d·r bij zi lten." ,.Dit wo rdt minstens een doodvonnIs," dacht Henderson. halfgeamuseerd.

16

Terugkeer

d oor O. ES/ NGEI "J e wee t natu u rlIJk, dat meer dan de helft va n onze v liegtuige n ve r lore n Is gegaan bU die aa nval eergisteren. Ze worden ver.oange n door ee n Amerikaans squadro n. We hebben die kisten nodIg, H enderson, hard nodig, Ik kreeg net beric ht, dat ze klaar staan om de oceaan over te vliege n, Dat is een risico, want ze ku nn en he l maar nel halen." .,Voorloplg geen schij n van ka ns om ze hie r binnen te kl'ijgen.

KOlonel. Lage wol ke n en sleç ht zicht."

"Dat wee t ik, ma a r hoe ziet he t er uit?"

"Over 't algemeen slecht, Kolonel. Er is warmere lucht In aantoch t , maar dat belekent mist. zelfs als 'I blUft waaien."'

"Geen kans o p ee n opklaring?"

"Dat probeerde ik juist u it Ie vi nden, toe n u m e lie t belle n, Ko lonel. Ik heb zo' n Idee, dat he l even vliegbaar zal wOI'den.

O p de volgende kaart ka n ik zien of ik he t goed had."'

"MooI. Maar den k er om, dat je geen fouten maakt, H~n ­ derso n. Als je het mis hebt, kos t het ons misschien niet alleen ac ht toeste llen, maa r ook honde rden mensenlevens, Er is steun aan het fro nt nodig."

"Ik zal het u zo snel mogelIJk laten weten, Kolone l." ..H oe lang duurt dal1" " H ooguit t wee uur, Kolo nel."

"O.K. Doe je best!"

Hen derson sla pte naar bui len . Dil was nie t zo gek! Kon hij de ouwe eens laten zien, dat hU een weer.ooorspelling kon maken! He t voorka ntoortje was leeg, maar net t.oen hij de gang instapte, botste hIJ lege n Terry Roberts aAn. "Pardon, juffrouw Ro ... " "Mijn vri enden:' viel de jonge dame hem In de rede, "noemen me Bruin tje."

"Sorry, Bruintje." zei hij, glimlachend ondanks zich;r.elr. e n haastte zich weg. H ij keek n iel om , maar voe lde dat ;r.e hem nakeek, Zodra hij wee l· in z'n e ige n kantoo l' was, dac ht hU: "Er is iets

mis," zonder nog dlrecl te we len wAl. Toen realiseerde hij zich met een schok. dal de lelexen :l:wegen! De dIenstdoende kor.

IlO raai stond hem a l op te wachten mei een verontrust gezlchl.

"Telexen zijn gestopt. meneer. Lijkt me een grote lijnstori ng.

Hier op hel kamp is het :l:eker niet."

He nder$On vloekte tusse n z'n tanden. Dit was hel toppunt! .• Dat Is allemachlig vervelend. Jones. Is er al wat van de achuien-uur kaart binnen?"

"Bijna nIets meneer. Was nog niet eens goed begon nen. Eén rappo rt \'an een verkenni ngsvlucht." " WIla r?",' "Zowat vij rti g mijl hier uit de kust, meneer."

"Laat dat in iede r geval u!l;relte n."

De korporllal verd ....·een en Henderso n was weer allee n. Zijn eerste impuls was, om de commandant maar op te bellen en te zeggen dat de verwachting niet gemaakt kon worden, bij gebrek aan gegeve ns. Toen bedacht hij zich . Ten slotte had hij al z'n kruit nog nIe t vel'$ChOien. Dus belde hij de verbindingsdienst op. ,.Met Hender$On. Mijn telexen liggen er ult. Kunnen jullie de radlo-broadcast voor me nemen?"

"ColIIns hier." was hel antwoo rd, .. Hel spUt me ontzettend, jongen, maar we kunnen je niet he lpen. Je weet ;reU wat er va n ons radiostati on Is overgebleven." " Maar het Is onlzettend belangrijk, Collin ..... .. Hoe( Je me nie t te vertellen. 011" Amerikaanse kIsten hè?

Maar ik kan m'n gewone kanlilen nlel sluiten om alleen maar metco te nemen. Sorry, maar het kan doodgewoon nlel."

De verbinding werd verbroken. Henderson vloekte weer, ditmaal niet zachtjes. Wat nu? Hij kreeg ee n Idee.

"Korporaal !"

DOl de ... r ging onmiddellijk open : .. Me neer?" .. \Vaar 15 sergea nt Barke r?"

"Vrij van dIenst op het ogenblik, me neer." .,Laat hem waarschuwe n, dat Ik hem dringend nodig heb voo r een bovenl ... cht waarneming. De Inst rumenten zUn toc h in orde?"

"Ja menee l·...

"Tromme l dan de sergeant en alle anderen op. Vlug !"

Korporaal Jones wierp hem een vragende blik toe, maar Hen· dcrsons gezIcht. moedigde het vragen niet aan. Zodra de korpo raal het vertrek weer had verlaten, boog He nderso n zich over de analyseertafel, be keek de laa tste kaart nog eens aan-

nmogelijk! dnC'h lig. maakte enkele be rekeningen. Een waa r neme r kwam het verkenningsrapport bre ngen. Hij bestudeerde he l e n stelde vast, dat het. k lopte met zijn o pvatting.

Er werd geklo])t. " Heeft u mij nodIg. meneer?" Sergeant Barker, de hoofd· ob$e rvalor stelde het ke nnelijk niet o p prijs dnt hij werd te ruggeroepen. . ..Ja, Barker. Ik heb Jones opdracht gegeve n, alles k laar te maken voor een extra radio·sond e. Ik wil dat jij de leiding nee mt. 't Is belangrijk. sergeant. Er kunnen mensenlevens "an nfhange n. Ik moe t binnen anderhalf uur een na ... wke ... rige plaatselUke verwach ting hebben en de U! lex Is gestoord." " WI1t u alleen met eigen wallmemlng werken. meneer?" Bar. ker stak zUn gebre k aan vertrouwe n ni e t onde r stoelen of banken.

"Dat is mUn vera ntwoord ing," zei He nderson scherp ... En hou je mond cr over dicht!"

Een zwee m van ee n gllchlachJe verschetn om Barker's mo nd· hoeken: .. Ik begrij p het, meneer. \Ve zullen doen wat we kunnen." .. Oat is afgesp roke n !" Ze glimlachten nu allebE>1. Hende rso n ging te r ug nnar z'n werktafel, om het beetje materiaal dat hij had. nog eens te bestu deren. 't Was mIsschie n wel goed om ook nog een vertikale doo rsnede te tekenen ...

NauwelUks tien mln ... ten later versc heen Barker wee r.

"De ballon Is klaar, meneer. \Vllt ... nog ('O ntroleren ?"

"Ik laat het aan jou ove r." .. Dank .... m enee r." " Voordat Ik he t ve rgee t. Barker, Ik wil van n ... af aan leder kwnrtier ee n grondwaarnemIng hebbe n." .. Komt voo r elkaar. meneer."

Vlak daaro" begonnen de schrille lonen \'an de radio-son de ontvanger In de waa l'nemerskame r te klinke n. De ops tijging zou :l:eker drie kwa rtle l' duren. Wat kon hU In die tijd nog

... it voeren? O... de kaarte n nog maar eens nalopen op details.

Telefoo n! Weer ee n stf':m van Te rry Roberts: "U was niet aan ta fe!. Wilt u eten op uw bureau hebben?"

Dat kind was werkelijk ee n wo nd er. H U had zelf nog nie t aan eten gedAcht! .. Dat Is gee n gek Idee, Bruintje..... - hU was er niet aan gewend z ... lke dingen te zeggen en moest al z' n moed ve rUlI11elen - " ... heel lang geleden, toen Ik nog vrienden had, noemden ze me Jlmm)'."

"Dat kli nkt bitter. J lmm)'. MoellUkheden?"

"Massa's, maar zuIver techn isch." ,.Ik zie je nog wel." Klik.

Heel langzaam legde Henderson de hoom nee r. HU schudde :l:ijn hoofd. "J lmmy, jongen," zei hij tegen zichzel f...als je niet oppast wordt je hals..over·kop verlleld. J e hebt geen tUd voor nonsens." En hU trachtte zich te co n~ntreren op z'n kaarten.

Telefoon! "Colli ns hier. Slecht nIe uws voo r je, Henderson. Er Is brand geweest In een van de relayeer-stations. 't Kan nog uren duren voor de zaak weer draalt!"

"Jammer ! Maar Ik heb a lle moge lijke maatregelen genome n."

Eve n was er geen ander geluld dnn de radlO$Onde. Telefoon~ .. Met de waarneme r van de wacht. meneer. De wind begint langzaam te krimpen."

"Mooi, hou me op de hoogte."

"Tot uw di enst. meneer."

Telefoo n! " Met de Commandant, Henderson. Hoe staan de 7.8ken?"

Nu geen aar.tellng tonen! "Uitstekend, Kolo nel! Ieder nieuw bericht sterkt me In de mening. dat we omstreeks zonsopga ng een poosje vrij goed weer zullen hebbe n. U heeft nu binnen het UU I' ee n ll"edetalllP.9.r.le verwachting !" " Kom er zo gauw mogelUk mee."

"Jawel, Kolonel!"

HU was nog maar net klaar met :I:'n maaltijd, die een hof. meester Inmiddels had gebrncht, toen sergeant Barker binnenkwam met het diagram van de o pstUging. " He t ziet er een beetje vreemd u it, meneer. Toch heb Ik a lles nauwke urig geco nt roleerd en er zU n geen fouten gemaakt."

Henderson bestudeerde he t diagram aandachtig. ,.I nderdaad ee n beetje vreemd. Barker, m nar het klopt precIes met de rest van m'n materiaaL" .. Nog lets van uw dienst, menee r?" ..Ja, zeg de mensen, onmiddellijk klaar te zUn voo r nog een opstijging. Het spU t me da t Ik ju11le zo aan he t werk hou. maar ... " "Oe }ongens hebben heel goed door wat er gebeurt , meneer.

Ze vinde n het best!"

Het kostte Henderson nog ee n half ... ur ingespannen arbeid om zIJn verwachtIng af te maken. HU was blij dat hij tenminste niet meer gestoo rd werd, be halve voor ni euwe waarnemingen. Na een laatste controle, vulde hU een (ormulier In, en begaf zich weer op weg naar de commnndanl. Terry was er ni et, dus klopte hU bij de Kolonel . .. En," zei die. "wat zegt de we tenschap?"

Zonder te laten merken dat hij enigszins geraakt was antwoordde Henderson : ,.Ik ben e r n u zeker \'nn, da t we tussen vij f en zen!n, morgenochtend, goed zic ht zullen hebben en geen lage wolken. Voor di e tijd steekt de wind op en komen er waarschijnlijk ee n paar sneeu wbuien.

Na zeve nen Is 't wee r mis. Lage wolken en kans op mIst. Om vijf uur Is 't nog ])Ikdonker. We hebben dus ne t een uur om die kiste n binnen te krijgen!" .. Ben je hier wel heel zeker van, Henderson?" .. Als Ik dat niet was. zou Ik het niet durven zeggen. Kolo ne1."

"Goed. Als ze om zes ... ur moeten landen. moeten ze over ee n paar ... ur starten. Ik l!8.l een telegram st uren. Waarsc huw o nmiddellijk alS je van gedachten verandert." ..Jawel, Kolone!."

"Ga je n ... nnar de mess?"

"Neen, Kolo nel, Ik blijf liever op dienst. Ik heb nl m' n perso· neel oo k op wacht gehouden." .. Zoals je wilt. Dank je!"

Kwart over negen. Tenzij (te t elexe n het nu weel' gingen doen, had hij even rust. Intussen maar o pdracht geve n voor de volgende rad iosonde. Daarna kroot) hij bij de verwarming e n trachtte te leze n. Het vlotte niet. Steeds zag hij een me isjes· gezIcht voor zich, met roodbruin haa r .. .

Hij schrok wakker, doordat Barke r bInnenkwam meI het resu l· taat van de tweede so nde. "Neem me ni et kwalijk. meneer."

"Geef niets, sergeant. Ik was maar even Ingedomme ld."

HU boog zich over het nieuwe diagram ... NIet veel vera nde· ri ng, maar de warme lucht zit toch al lets lager. Klopt netjes me i m'n verwachting. Ik blUf e r bU!" "Zullen we nog een opstijging doe n, meneer?"'

"Nee. laat maar. Laat de mensen maar inl eggen, behalve de gewone nachtd ienst."

"Komt In orde. meneer. Wel te r ... sten!"

17

Hij greep juist nllllr de telefoon om de commandant te bellen, toe n he t Instrume nt dnkeld e. "Met Ko lonel Lewis. H et lijkt me nog s t ~ds even beroerd buiten. Die toestelle n Sta rte n nu binnen het UU I·. Denk je nog steeds dat ze het kunnen halen?" " Ik wild e u j uist bellen, Kolone l. Ik heb nog eel1$ geeon. troleerd en zie geen I'eden om mijn verwachti ng te \'eran· deren." .,Goed, dan IAlen we ze kome n~" H ij hanlde een tweede stoel bij de vel'wl\rmlng om el' z'n voe· ten op te leggen. Comfortabel was he t ni e t.. manr bi nn en vU f minuten was hij o nd er zeil. Niet \'001' lang, echter! Hij droom· de net da t er ee n mac hlnege\\"eer begon te rate len. toen het tot hem doordrong. dat het alleen maal' iemand WIl1l die 0)1 de deur klop t.e. Ha asUg trok hij z'n o nderdnnen terug en r iep nijdi g: "Binnen".

Z'n woede \'e l'dween eve n snel alS hij o pgekome n wns, wnnt Tel"!"y stnpte binnen. met cen kB n kof fi e en ee n bol'd sand · wlches. .. Dat Is een verrassin g, op deze tijd vnn de avond!"

Ze lachte. "De conuna ndnnt zei. dat je hie r blecf."

He nderson's gezicht verried zijn vCl"bruting : "De ou we?" ..Ik weet wel. dat je nie t zo met hem wegh)(lilt. Maar ni s je hem lunger kent m i je hem zeker leren wnarde ren. H ij l; uggc l'ee rd e zelfs de hornleesle r te st m 'e n me t koffie. All e~ n vond Ik he t leuker o m he l zclf te brenge n."

Ze bloosde ee n beetj e en \'el ...·olgde, adem loos: "Die tcesle llen zijn ge-s turt. TelegrllIll Is hinne n." ~ zwege n e\'en, toe n zei hij: "I..aten we koffie dl'inke n \'oor ze koud wordt" Terwijl ze insc ho nk. m e r kte Ten-y Illol.seling 011 : " Is ' t hier 's avonds altijd zo sUl. Geen telex?"

"Die zijn al uren de fect," zei hij onvel'sc hll1lg.

Ze keek he m verbaasd ann: "AI u l'en? lioe kon je dan ~n voorsl)(>l llng mak en?" .. Drie·uur kaart plus eige n waa l·ne m lngen ." .. Is da l geen reuzen· rlsico?" .. Nie t zo gl"OOt nis je denkt. Ik be n daar spednlil;l in." ,.W eN de Kolone l het?" ,.Goele ge nade. nee! En \'e rtel hel hem al sjeblieft ook nle l !" ,.D us j(: mnakt je toch o nge l'ust?" " Ik niet. muar hij zou het doen:' H et me isje rees o ve rei nd. H ij ,'olgtie haar voo rbeeld. Ze sto nd vin k VOO I' hem en keek o ngerust. "Jlmmy, Is hel nie t betel' die toestellen terug te Slu l"Cn?" .. We hebllcn ze nodi g. e n ze kome n e r."

"De com mandant is \'ust razend :J ls hij 't hool·t." ,. Nogm Mls. vel·tel he t hem nie t !" ,,0. Ik hou m'n mond wel, maar hU zou het van iemand anders kunnen horen." ..Geeft niet. Maak je niel o nge rust, B I·ulntje. Ik red m e we l."

Hij litak zijn hand uit, die 1.(' aannam. . .lk moet nu ec ht weer weg:' .. Bed/lnkt ,'001' je komst. Terr>·...

Toe n de deul' lI chte i' hnal' dicht viel. o nlde kte hij pas. dal hij haar bij haar naam ge noemd had.

Oe volge-nde di e hem In z'n slaap stoo rd e WIlS de waa l·nemer. " H et sneeuw t, m e nee r ! Oe wolken 7..ilten onlzellend laag:' H ij wus on mi<ldellij k klnar wakker... Hoe laat is hel?" .. Kwnrt ove r drie, m eneer." .. Dan Is de sneeu w lIredes op tijd Hoe ili de w in d?" .. Ruim een UU!' gelede n ge l'ulmd tot NOOI'd, me neer, Illal\]' nu kl'im pl hij alw~r."

0 l) dit OJle nbllk werd de deur openge-gool d. Kolonel Lewis stallte bi nne n, ge"olgd door Collins. De commandant was blijk· baar \\"oedend. " H enden;on." ... Ia\\"el Kolo nel?" hU Sl"'o ng In de houdi ng. " WU I Is da t m eI de tel ex? De ve rbind ingso fficier ven e lt m e da l {'I' ~Il UI'enl ang slol"i ng Is." "Dnl klo pt , Kolonel."

Het was de Commandant aan te :d('n da t hU moeite had om zich te lx-h~rse n . f: I' klon k dan ook \"e ro ntwaurdlgl ng uit zijn ste m lOen hij zeide: .. Wil jU me zo mH ar rustig ,'e rtelle n dU I je die "erwa cht !ng zonder behoorlijke kan l1.en ge maakt hebt ?"

Henderso n ,'et·trok gee n liplèl': " Incle nltoad Kol onel. All ee n om:e eigen g rond· e n oo\'e nlu chtwaarnemlng<e n met ecn \'l1eg. t uigralll)(ll·t." ,,:'olet dit we<!r? :'o lun je lijkt wel sta lIC Ige k. Nu Is cr echte r niets meer aan te "era nde re n, de ,lIeglulgen kUllllen niet meer te rug en wU zu llen dus moete n afwachte n wat de m orgen brengt. D~IIIl'n u 7..ult U we l meer van mij ho ren menee r He nderson."

KOlonel Lew ls d raalde zich o m. Juist o p hel Illome nt, dat Te n)' Ro be l·ts de de ur opend e! Oe blik die ze l'lenderso n toewierp, too nde aan. da t ze hCl dreigeme nt vnll de commnndRnl ge· hoord had.

18

.. Is lede-reen krankzinnig op dit veld?" bulderde di e. ,.Wat moe t jij hl e-r, In ·t holst van de na cht?"

Het meisJe was even be heerst als hij opgewo nde n. "O rdo n· nnn s \'oor u met ee n urge nte boodschap. Ze ko nd en u nie t vinden en hebbe n mij gepo rd."

De kO lo nel haastte "l:leh weg. Collln. achter hem aan. T e.rry k~k hem el'e n na, en stapte toen naar binnen. Henderson "oel<le plotseling twijfe l In zic h Ol)rij:ren. H nd zij toch de ouwe Ingelicht ?

Ze SC hee n zijn gednchte n te raden, want ze zei o nm iddellijk: .. Ik heb niets tege n de commandant gC"t.egd. m e neer H ender· so n. Heus ni et."

Zijn blik werd zachter: .:t Is best , Bruintje, Mank je niH ongeru$ L" ZI! kwnm vlak bij hem staan: " Ik nlank m e juist wel o nge. rilSt. Als hel nu niet opklaart~" Zijn woede vlam de weel" 011: .. Ik wou, (lat u zich m et uw eige n zaken bemoeide-, Juffrouw Robel·ts. Ik heb geen kindermeisje nodig:' Terry bloosde- do nk errood. verb l ~ kte dann\a, te .....·ijI haa r grijs-blauwe ogen o nm isken baa r voc htig werde n. "Uitstekend . m e n ~ r!" I..angzaam draaide ze :dch om e n lle ll naar de de ur.

7..e ~mee t hem ach ter haar dicht.

Ee n tijdlang bleef Henderso n o nbeweeglijk staan. Mechanisc h keek hij op zUn hOI·loge. Bijna vl('r uur. Nog twC(> uu r . \"oor de toestellen In de bu urt waren. Hij ging nog ('(' ns buite n kijken. H et sneeuwde ni et meer, m aar de hemel was nog a ltijd e,'e n 7..wnrt. Nan r binnen maar weer. Oe telex ve r too nde nog nltijd geen teken van leven. Ee n uu r ve l"S treek. Regelmn ti g leR"de de kOl1l-Oraal ni e uw e wIIH I'nl'll1;nl!C n voor hen' neer.

Altijd even slec ht. Was cr toch letll mis? H ij ging zijn bel"Cke· ningen nog eens na. l-lU had nu toc h a l le ts verbetering ver· .... acht. Mnar m isschIe n was het zuh'er plaatselijk? Toch begon een ne rveus ge\'oel zich van hem m eester te maken.

H et werd in tusse n duidelijk, dal het ger ucht \'on zijn botsi ng met de kolonel zich had ve l"Sllreld. Meer en meer officieren kwamen het kantoor binnen. dM sll-Oedig 1'01 was. Ze hadden alle mnnl wat t e vrage n of aan te m el·ken. De m eeste n, vooral de oudere n, wa ren ope nlijk vijandig. Ze spraken op lulde too n ove r de mak. ulsof hU er niet hij was. Enkele jo ngCl"C vliegers kozen partij voor hem. Hij h a:J lle belcle groepen. Lieve r was hij alleen geble\'e n. Maar de tijd ging tenminst e voorbij.

Ook de volge nde .... aal·nemi ng bracht nog nie t de verwachte ve rbe tering. H ij had al zUn zel fbeheersi ng nodig, om uite rlijk zelfvel"J.ck erd te bIU \'e n. Ten slott e was meteorol ogie nlel alleen wisku nde ...

Tien o\"er vUr. Bo\"en het ge roezemoes \'an st emmen in het ka ntoor kwnm een ge luld a ls muziek. De tel exen ! De korporaal kwam binnen hollen : .. Ze werke n meneer! Allebei. Maar nl1 ('('11 be richte n uil het Noorden. 0)1 het oge nbli k." li enderson was blij <lal hij te nminste stra ks zou kunnen zie n . \\'03rln hU ~n fout gemankt had. \"OO I"(lat ze hem In a l'res t ste llen. \Van t daar zou he t wel o p ultd .·aale n. II U hoefde maar eve- n naar de gesprekken te luisteren. om \'IISt te stellen, dat cic stemming tegen hem met de minuut slechter we l·d.

Kwart voo r vUL Wolkbnsis tW(l(>honde nl ' ·oct. zic ht o n\'er· underd. H .... l was hopeloos. Geen piloot ko n landen o nder de-LC omstandigheden, laat Slaan a cht!

Vij f·vijfentwin t lg! De de ur vnn de waarnemel1;kamel' vloog weel' 0llc n. Deze keer wus he-t sergea nt Barke l'. Net le IS 'lOO I' hem. 0111 nu al wee l' o p dienSt te zij n Goeie ven t! .. Me neer! De bewolking breekt nu snel. Nog maftr d r ie tiende l:Jge Sll"atus. Verde r a lles midde lbaar. En 't zicht Is In de laatste minuten ve rbeterd :01 mi nste ns drie mij l !"'

Dicl>e sUlte ' ·olgd e. Alle ogen waren plotseling 011 lIenderson gericht. H ij l1Ioest zelf een paar keer slikke n. Alles holde naa i' bulte n. HU wilde volge n, man l' bedadlt zich. Ee n Wlla l'llem el' kwam met een kaan : .. We hebben eel"Sl de loca le gege\'ens mallr gelllot, l1Ient.'C I·... .. MooI. laat eens zien."

H aastig ana lyseerde hij hel kuartje. Langwam kwn m ee n brede grijns o\'cr z'n gezicht. He l kon niel betel'.

Telefoon! .. Me t Co1l1ns. Mij n gelukwensen. De l oestell~ n kun· ne n kunnen nu leder oge nblik hie r zij n. W e hebben al e~n poosje co ntact. Ik ben 0Jl de toren m et de COllI mandant. H ij wil dnt je ook hie r kom t."

H ij haastt e zic h naar de toren. Kolo ne l Lewls was bo\'e n en slak zij n hand uit, zod ra hij lIe nderson zag \·erschijmm. ,.Ik ben gee n man \'un ,'eel woorden en daarom 1.81 Ik maar zegge n e ind goed a l goed, in de hoop H enderson dat j e :utl beseffe n dat je hier mee r ,'an geluk dan \'an wijsheid moel ~ p reke n ."

H ij had de 1I"00l'dcn nog niet ges lll"Oken. of ee n gero nk van mOI ore n werd in de verte hoo rbaar. Vlak daarna. In de ee rste 81 11\len VRn de nieuwe dag, la ndd e het Cl'rste ,' lI eg tu ig, snel gevolgd door de andere zeve n. Maar te .....'ijl het laatste nanr

Uit het leven van Bootsman Bnbbekes Van de hak op de huwelijksboot NI EUWSGIERIGE lieden stelden de vraag hoe Bubbekes eigenlijk met de huidige m evrouw Bubbckcs in ken-

nis is gekomen en zij verwachten a ls an twoord, dal dil ook op abnormal e wij ze zou zijn geschied. Dit echter. berust op een mi svcr~tand , want het zal

z owa t

25

jaar g cled (m

zijn

dat

Bubbckes in baadje en keurig gesteven wit hemd over de Bellamie in Vlissingen flaneerde. Zoals bij de Jongemannen gebruikelijk is liet hij ee n welgevallig oog op de keurig in Zondags tenue geklede meisjes gaan. totdat hij de sensatie van zijn leven onderging.

Daar onder het groene geboomte lie p zij en glimlachte, zo eventjes maar,

van

onder

haar

wimpers

naar

de

patrouHler ende Bubbckcs, die, hel mag

worden gezegd, een keurige verschijning was.

Zoals alleen een meisje dat m;H1r kan doen, lie p ze door, de oortjes ges pitst tot het uiterste, zich a fv ra gend hoc het ma troosje op haar quasi onschuldig lon kje zou reageren. En jawel. hoor, Bubbekes lette <llIe zeilen bij en stevende in het kielzog van het fregat je, ,.Zo he lemaal alleen aan de wandel?" vroeg Bubbekes, oerstom natuurlijk. wa nt dat zie je zo. Enfi n. het hippie deed net of ze niets hoorde en liep zo als van een fatsoen lijk meisje kan wo r den verw<lcht. zond er links of r ech ts te kijken door. in wendig de hemel smeken d, dat de zeeman het niet bij één poging zou laten. " Waar is de reis naar toe?" wcrd er poeslief gev ra agd en nu hap te ze. " Naar Middelburg, daar woon ik." ,.Dat komt prachtig uit," meende BublJ.ekes, " ik was ook net op weg na<lr Middelbu rg, we zouden mooi samen

kunnen gaan:' Weer e iste het fatsoen dat ze er niet Ol) inging, maar ze paste wel op het tegendeel te beweren, zodat Bubbekes, overtuigd dat het klo pte, dit onderwerp verder liet rusten en al voor t wandelend zijn s luizen van welsp reke ndh e id openze tt e. ..'k Ga met de t ram," zei het wicht, maar Bubbekes wimpelde dit a f. " Mójenie doen," vond hij, " lopen is gezonder e n hel is mooi weer," Zulks niet omdat hij het wandelen zo minde, maal" hij had geen spie op zak.

Het voorwe rp zijner vereri ng liet een schaa pachtig gehinnik horen en besloot de wijze raad op te volgen. Zo schreed h et tweetal voort over de plavu Izen van de weg tussen Vlissingen en Middelburg, De zon was ten toppu nt gestegen en ondanks het re it, dal zijn tong sc hier aan zijn verhemelte zat vastgepla kt, hield Bu bbekes het ges prek gaande, t ra ch tend de aa nd ach t van h el ontzettende e ind lopen af te leiden.

Alles ging goed, tot opeens " krak" de ha k van het zomerschoentje van het meisje br<lk.

"Nu zullen we loch met de tr<lm moeten," meende zij, ,. Welnee meid, zo gefikst hool"" en met het op éé,\ kousevoe t hinkende geval naa st zich stapte hij parm<lntig naar de woning van de sluiswachter Oll Soubu rg. in welk pl natsje zij inmiddels wnren gearri\"ee rd. ,.Zou ik misschien even een naald en d r;lud mogen lenen." v roeg Bubbekes poeslief en de geze tt e sl uiswachtersVI'OUW, die hel paartje gaarne van diens t wilde ,üjn, snelde met het gevraagde loe.

Met cen gebaar van " mOje oplette" zetelde Bubbekes zich op de dorpel en

(Vervolg van pag. 18)

heL platform taxide werd de hori zon grijs en wazig. De m ist liet niet op zich wachten, VOOI' de tweede keer wal':m ull e ogen op de jonge meleoroloog geric ht. Een kwa r · tie r later lie p hij me t Colllns in de richli ng van de mess. Nu alles achte l' de rug was voelde hij zich d oodmoe.

"Ik zou na ' I ontbijt maa r plut gaan, a ls ik jou was. Vliegen is Cl' voorlopig toch nieL bij!"

Hend erson knikte.

Vlak vool" de deur va n de mess on tmoetten we Teny Roberts. H<.>nd\!'l·son cverwor. z'n gewone verlegenheid en staple op haar toc.

"Het spijt me dat ik zo tegen je uitviel, Bruintje," Ze gl'eep zonde r aarzeling zijn uitges token hand. ,:t Is goed J immy. Ik begreep het wel," Ze ging binnen. Collins legde een hand op Hendcl"sons schouder en g'l'jn nlktc: " Mag ik nu cc ns ccn vCl'w<lchting geve n!" , Wa t bedoel je?" .,Ik voors pel dat ze jou binnenkor t nog C(!ru; kunnen feliciteren!"', zei Colli ns,

begon het h akjc met zeilmakerssteken dwars door het lee r a an de schoen te naaie n. Met zijn tong uit de mond was hij zo een kwartiertje bezig. tot hij met ee n hartgrondig .,ziezo!" constateerde dat de reparatie gereed was.

"Loop nou is, zie je wel geen aap loos," Na de sluiswachtersvrouw alle rharte_ lijkst te hebben bedankt. werd de reis voo l·lgezel. Eentonig tikte n de \"oct· stappen op de ei n de loze weg, de 7.On br<lndd e, dat het ee n aard had en Bubbekes wiUe hemd plakte vn n uil" kanten nan zijn lichuam.

Zijn partner hink te als een hond op dri e be nen, want hoewel het hakje vastgemaa kt za t, zwabberde het van kirie naar kanan als een losgeraakte tentst ut b ij windkracht 12. Zo st rompelend op één platvoe t en één g rote t ee n hi nkte ze naast Bubbekes voort. bij iedere s tap een langer gczic ht trekken.

He l onvermijdclijke kon niel uitblijven en opeens "krak" , daar was het weer, maar dit maal bleek hel gehele con terfoor aan de hak achtergebleven te zijn, .. Daar hielp gC(!n n<laien meer a<ln," con stateer de Bubbekes, terwijl zijn gezelschap cen hoge kuif opzette en losbarstte: " Nou ken je me toch nog meer ve r te lle n. maar ik ga met de tram," "Ja." zei Bubbekes, ,.dat lijkt me ook we l hel beste, maal'. ik zal h el je ee rlijk zeggen, ik h eb geell geld om de tram te betalen," He l hoge woord was er uit en hij ve r wachtte ccn minac htend gesnu if. maal' kijk, d31 was niet zo. ,,0 ," klonk he t naast hem. "Waarom heb je d<lt dan niet meteen gezegd. dan had ik de tram toc h kunnen betalen?" .. Ja:· zei Bubbekcs, "je vertelt nu eenmaa l niet graag aan een meisje da t je platzak bent. maar heb je veel bij je?" ,. Nou, veel niet," was het antwoord . .,drie gulden denkt ik. Waa l"om v raa g je d<lt?"

"Ja zie je, daarginds is een klein cafeetje en als je me nu één gulden zou willen lenen. dan zouden we daar . , begrijp je,.,. ik sterf van de dorst," Even late r zaten ze op het vrie nde lijke terrasje, zij met ccn g laasje limonad e en hij met C(! n glas pils. waarvan hij a ls een grootgl'ondbezitter met cen groots geb<lar vlokjes sch uim wegblies.

Ze hebben daar lang gezeten en ondel' het lommer van een groene wingerd werden de banden voor een lang. gelukkig e n (la ter!!) kinderrijk huwelijksleve n gesmeed.

F, L. W.

19

Sidderend van de koude s ta ik aan dek, in een loeiende wind naar de Hollandse kust te kijken, in mijn hart alsmaar die Batavieren verwensende, die zo dom waren indertijd de Rijn af te zakken en daar nog te blijven ook~ Mijn in de West dun geworden bloed en vacht hebben zich nog niet aangepast aan de lagere temperatu ren die in deze gewesten plegen te heersen en ik ben dan ook koud tot op het gebeente. nog ziek ook", zei hij tegen de ma· Het waait zo hard, dat de loodsdienst JOOl', die was komen kijken. is gestaakt, maar _ Allah zij geloofd "Nou dan zullen we de dokter er en geprezen - we hebben gelukkig maar bij halen," is diens oordeel, "tap in Ic Hovre de loods 01 aan boord ge- maar alvast bloed af en urine enzovoorts; de hele rataplan," Even later stond de dokter, ee n groot krachtig gebouwd man, gewapend met een hygiënisch doktersgezicht en een koffertje verleidingsartikelen aan mijn sponde, "Wat Is e r met hem loos?" vroeg de arts aan de majoor. " Hij heeft ternperatuursverhoging, dokter, het lijkt wel wat op bulawaya" I), zegt de majoor.

"Hij had de laatste dagen al vrij van sm ieg ~)" voegde hij er nog aan toe.

In de "Den He!der-e~presse", Verbijsterd luisterde ik naar dit abacadabra. nomen, zodat we toch de Waterweg De dokter onderzoekt mij uitgein kunnen glijden, breid onder het toepassen van vele Nog even maakt het schip een paar handgrepen en moest tenslotte bekenva lse kaaiers, maar dan is het voorbij nen dal dit zaakje voor hem te moeien de golven beuken spijtig op de pie- lijk was en ik beter Ilaar de gouvernel'en van Hoek van Holland: ons kun- ments veearts kon gaan voor nader nen ze niets meer doe n. onde rzoek, De zeezieke passagiers kijken allen Bij de gouvernements veeal't" heb opgelucht en beginnen zich nu te be- ik toen nog, ge(lankeerd door twee zinnen op de leugens die zij straks de ziekenverplegers, twee uur zitten douane-ambtenaren op de mouw zul- wachten tot ik aan de beurt kwam. len trachten te spelden, De laatste patiënt vóór mij was een Ik zie een uit de West thuisvarend ofsi pkijke nde inktzwarte kater, in een ficier met zijn ge1.Ïn ook bedroefd naar mandje, begeleid dOOI' een juffrouw, de groene weiden staren: die gaan die zo te zIen alleen voor haar katertje blijkbaar net als ik met friS:i~ tegf'nleefde. zin terug, concludeer ik, Blazend en brommend verdween de Met weemoed denk ik aan de ge- kater ITlet zijn bazin in de spreekkazellige tijd op Curaçao, waal' het mer, waarvan de deur niet eens werd 1100it koud is, het katje genoeg is en gesloten. de vrouwen zodanig gekleed gaan, dat Eve n later klonk er een s nerpende zij tot hun rec ht komen. gil uit de spreekkamer, gevolgd doo r Ja, waarde lezers, mijn verblijf in de kater, die als een zwarte bliksemde West liep plotseling af, door de schicht de deur uitvloog en met grote geheimzinnige ziekte die ik eensklaps s prongen verdween, De veearts en de kreeg. bazin, elk met ccn vurige krab over Ik zie nog de ziekenboeg van de het gezicht, kwamen totaal onthutst Marinebasis Parera voor mij, met de buiten en hadden het nakijken, tot gllmmende instrumenten en de lig- grote vreugde van de overige wachbank in het midden van de spreek - lende patiënten. kamer. .

Met kloppend hart betrad ik de De wantrouwige korporaal zieken- spreek kamer, waar na enkele minuten verpleger haalde een thermometer uit de diagnose werd gesteld : "Hondeneen glazen bakje en legde hem aan .... ziekte, veroorzaa kt door ccn chronisch rectaal nota bene ~ ! ! gebrek aan eiwillen, terugkeer naar Welk een aantasting van mijn man- Nederland ge.wenst." J ongens wat ee n nelijke waardigheid, die nog slechts pech .... kan worden overtroffen door het geEn zo zit ik dan nu hier aan dek ven van een lavement! ! te kijken naar het voorbijglijdende Na het aflezen van de thermometer Hollandse landschap, waarboven wolkeek de korporaal verbaasd. "Hij is kenflarden elkaar achterna zith,n.

20

I n de verte doemen de vele havens van Rottel'dam op en over stuurboord passeren we de raffinaderijen van Pernis; de stank daarvan doet me weer even denke n aan de lijzijde van Curaçao, Een uur later liggen wc - geholpen door twee nijvere s leepboten - aan de kade en mogen de passagie rs van boord. Ondertussen is een fikse regen · bui losgebroken, maar gelukkig gebeurt het douane·onderzoek in een overdekte loods. rk ben juist bezig mijn schamele bundeltje weer in te pakken, a ls er een vriendelijke lachende sec:retari ~ op me a fstapt "Zo Lucky, welkom in het moeder· land", zegt hij. Vervolgens overhandigt hij me een schraal hoopje bankbiljetten. (Nederlands courant! ) "Dank U wel, meneer, dat is zeker een week voorschot", zeg ik hoopvol.

"Wel neen, mijn beste hond, dat is je salaris voor deze en de volgende maand, want dan is je ve rlof weer om e n ga je uit m ij n rol! " Ik verbleek van schrik en zet mijn poot op de enveloppe als bewijs van ontvang~t.

I nplaats van de taxi die ik van plan ben te nemen ûe ik me al in de tram zitten, als gelukkig de officier uit de

-

Overplaatsing naar Hr. Ms. Wolf.

West naar mij toekomt en m~i een lift aanbiedt, die ik natuu rlijk niet afsla.

Genoeglijk kankerend, zoals het Hol· landse marineklanten betaamt, begeven we ons op weg naar De n Haag, ,,\Vat gaat U nu doen, meneer?" vraag ik, trachtend ccn inleiding tot een gesprek te maken, ,,0 , dat weet ik nog niet precies, dat vertellen ze me wel op het luizenhuis, waar ik me moet melden. Die officier, die ons in de douaneloods uitbetaalde, zei dat ik een klein scheepje zou krij· gen, van het type "Wolf".

"Dat zult U zeker wel leuk vinden. beter kleine baas dan grote knecht!"

"Ja, inderdaad, maar voorlopig ver·

heug ik me er nog niet op, dan kan het nooit tegenvallen:' " En wat ga j ij doe n, Lucky?"

"Ik moet eerst voo r onde rzoek naar het marine hospitaal O ver vee n en daarna gil ik toL begin "'!aart met ve rlof. Dat ga ik hoofdzakelijk in De n Haag doorbrengen. rondom de K neute rd ijk, wan t daar ben ik goed bekend, meneer !'· "Ah juist, je keert dus te ru g tot het terrein van je wandaden, evenals alle m isdadigers!"

Een half UUl'tjc Inler rijden wc de Lange Vijverberg uf, voorbij de plek waa r ik nu bijml viel· jaar geleden in het bagagccompartiment van die ar!miraals-auto stapte, "J e bent toch wel wat vooruitgegaan, Lucky", overpeins ik, toen was je niets, reed s tiekem mee en had geen cent, nu zit ik in de nu lO, ben scheepshond eerste klas met een buik vol dienstjaren plus een bescheiden sok".

Bij de Bonnetc ric word ik afgezet e n na hartelijk voor de lift te hebben beda nkt. dribbe l ik vastberaden de ,.Passage" in, op zoek naar oude rela-

alleen nog maar een onnoeme l ijk aantal heimachi nes en nu zie ik de nieuwe buitenhaven, vol met schepen en onde r de indr uk va n dit mac htig schouwspel prevel ik: .. Dat gaat ve rdach t veel op ccn oorlogshaven lijken!"

De chauffeur vel'lelt m ij da t de "Wolf" aan schiereiland tien ligt, hij heeft daar een paar uur geleden al iemand a f moeten zetten. We snorren over de brug bij de Atjehloods e n eindelijk bij de laatste steiger stopt de taxi en ik ben op m'n plants van bestem ming. Ik I'eken a f, de taxi rijd I weg en daar sta ik met m' n plunjezak op schiereiland tien, in een ijskoude loeiende wind.

Vóór mij ligt Hl', Ms. "Wolf", hetgeen door middel van een mooi naambord met gouden lelters aa n de wereld wordt geopenbaa rd. Wat een merkwaardig scheepje. Op de betl'ekkel ijk kleine rom p r ust een brug als va n een k r uiser en daal'8chtel', waar je ccn schoorsteen zou verwach ten, niets .. ,. helemaal niets.". of, nee toch, een

klein piefje, waa r met nijdige stootjes rook uitkomt. Aan de ra wappert de visse rijpolitiewimpel.

Er is geen kop aan de k en het schip is omringd door ijsschotsen, die in deze hoek van de haven bij elkaar zijn gedreven, IJsscholsen in Maart !!! Zoiets heb ik nog nooit meegemaakt.

Nog even kijk ik naa r mijn nieuwe teh uis voo r ik aan boord ga. Wa t zal het mij brengen? Voorspoed of tegenslag?

"Jene ver can teil", prevel ik, in mijn beste Engels, sli nge r mijn plunjezak over mijn schouder, het touw In mijn bek, en met korte pootjes dribbel ik de loopplank op, (Wo rdt ve r volgd,) "l Voor de onervaren lezer zij vermeld dat: Ie. bulawaya de op Curaçao gangbare benaming is voor een flinke kou me t buikgriep en tevens de naam van een populair dansdeu ntje.

2e. smieg een afko rt ing is voor s port , marsen, infanterie, exercitie e n geweer,

~ ies,

Mijn lotge"alle n t ijdens he t tropenverlof zal ik U bespnren, waarde lezer, cr zijn nu eenmaal van d ie d ingen, die een hond VOOI' zichzelf houdt! Lant ik volstaan me t te zeggen dat niet alleen het bier, doch ook diverse a nde re zaken weer besf waren. Mijn sak slonk dan ook zienderogen en he t was maar goc>d dat ik eindelijk mijn nieuwe bestemming kreeg, in de vorm van een overplaatsing naar Hf. Ms. "Wolf', de visserijpoHtiekruiser, Ik had nog nooit van die sch ui t gehoord, laat staan hem gezien. En zo zil ik dan nu in de tl·ei n naa r Den He lder.

Wc zijn Alkmanr bereids gepasseerd, hetgeen kenbaar is (mn het steeds kaler wordende landschap, waarin zo h ier en daar een ui tgemergeld boompje zich probeert s taande Ic houden onder de geselende s ingen van de storm die hier doorgna ns pk-egt te he e rse n, zo ook nu, De conducteu r komt binnen en ik s leur voor de vijfde maal vandaag m ij n vrij-v~ l'voe l' t je uit mijn j ekker om het alUl de s trenge diena ar der Nederlandse Spoorwegen te tonen, Wc naderen de ju tterij, ,want ik zie in de ve rte een mllstenbos bove n de huisjes van de juUel'ij uitsteken. Ver boven alles uil tOl·enen "de Ru yter" en "De Zeven P rovincië n" met hun bijna 45 meter hoge maste n, Na woest re mmen houdt de trein stil.

Niets is hier veranderd sinds 1951, nog s teeds hetzeUdc o uderwetse gammele station : ik breek bijna mijn nek a ls ik naar de aardbodem afdaal, want een perron is hier niet, evena ls twintig jaar geleden, en net als i n 1951 stort zich een woeste horde van marineklanlen nllUr de u itgang, waa r natuurl ijk maa!' één palli s taat om de kaartjes in te neme n, zodat het eeuwen duurt voo rda t je cr doo r bent, Daarna zijn natuurlijk weer net als v roege r alle taxi's weg, zodat je met een zware koffer of plunjezak s taat al te dorren op het pleintje voor het station, Na een half uur wach ten kr ijg ik ei ndel ij k een taxi e n snor door de s traten van de stelling, Ik ben zo blij als een kind dat ik niet ben gaan lopen, want ik herken de ha ven bij na niet meer, Tocn ik naar de West ging was cr

EEN NI EUWE A M ERIKA ANSE STR AA l_J A GER

I NM e;

1953 werd door Ii e AlIwrikum"te mnriuctwtm'iteitell bekend y emUIlkI. dut de Chollce VOllylt t e/ieyflliYI/lbric"· willllflur W(!& t'(lII cen rlÎlyc8CltreeCiI /Jrij3vnwy t'OOr /ret be,te Oll t wer/J t'(lII CC" murillC ,tm(r/juycr, Deze "'reey (/e {l(lIIdllifl;IIY X ~'8U_1 CII ycnoomd6 " rbriek krcey opdrocltl het t'lieytlli!J 16 /.JouwelI. XP8U_1 ;, Iriel :ormlllr een willekellriye (/(llIdllid;IIY. 111 Alllerihl Itcbbcll de 1l1urilw, de /IU.;ltfIllIlClrt CII lIe 111l1rirrier, ieder hllll c;yclI JU(llIier orn v /;cytlliyell (1111. te flllidclI m r belKw/tle yegevc I! 8 worde lI h ierill tot "it(/rll,,"kiIlY yebroclll, Bij (/e mllrirw .::ijll de~e "ulliluillillye" 8(11116I1y68/eld ol, eo/y t : De /clt er X bete,,"en t tlul /,el eeN I/roto-Iy/Ie ;" Dotrrno vo/yt (lclt/ ere6neolye n, een /elter die de 1IIIIc tie t'(1II hel t·/icgf,dy (llU.yeelt, tlervolyen, cen cijfer (/111 het mode/rl/wlmer ol/nyeelt. d(lll weer een code/elter die de IlIbr;hll. 1 (wII(/lI idl yeeolyd (/oor eell tllolli/k;(rtie- ol merkmuIlmer, XF8U_ 1 bele"·elfl fler/wlee, IJrotOt.'1IJC ( X I mIJ jl/cht1J/icyllliy ( PJ 1II0dei 8 UlIIl de Chm,ce VOrly /.1 I r/briekeu - ecra le uit~'QCriuy.

Deze X/<'SU-I 1111, die hiel'ool'ell ;a Illychceld, hcelt "·ort !JcledclI met , ucCCI! proo/lJl IlCllteu yel/nlJ l!. Bij'::Oll dGrlredCII .::ijll rd leru(lrd lIoy Iliel bekeNd, I/oclr rust a/(lu/, dut liet t'lfcyllliy ill lIori.::onW /e vl uch t 'lleller ia dml hel yelllid, lIe/ ia liityerll/lL met de:cllde /1 /1'(//111110101' /11, de SII/JeT S/l hre, Illnlle/ijk de J57. die rccI/, OOwezel! hcell eell be /re"·kc /ij"· /Iwy brtllltU/ofeerbrll jk te hebben eN (/;e ce l! ,dl/wd!'",," e(lll circtl 10.000 Ib, I, eelt.

Uil de 1010 blijk/, I/lIt rle coc"1lil eoor Wlrt be/re/f het oezic hts~'eld oeer I/e Ileus lijrle l'-II de 1(ludiuy !JUlls t i,IJ ligl, helgeell hij Ile"·/(IIIl1e" e(UI hellrl' y is. E('u mil/ere bijzollder/leid ill dul de sc hietstoel /I /CC /lIs 15 kV weegt, liet ~(JI iulereMf.lllt .::ijrl de eerdere oll t wik"·elillY 1J('1Il d it t'/i eyllliy te I:O/gCII,

21

Waar de Koninklijke Marine vaart en vliegt Hr. Ms. kruiser De Ru )'l" f , comman· dont kapite in ter zee A. H. J. VHn der Schalte Olivier. houdt in de eerste helft van September gedurende e n ige dagen vaaroeCcningen nabij de Nederlandse kust en maakt zich gereed voor de reis naar de West, die op 19 Sep-

tember zal beginnen.

Ur. Ms. kruiser De Ze vf) n P rov in cië n ,

commandant kapitein ter zee G. B. For-

tuyn, bracht bezoeken aan Rotterdam, Kopenhagen. Amsterdam en Vlissingen

en gaat voor t met varende proefnemingen.

Odens ma ldeel 5, onder bevel van kapitein Ier zee L. J. Goslings, en bestaande

uit Hr. Ms. torpedoboo tjager Evertsen. comman dant kapitein-luite nant ter zee J . N. J. van de r Mey, Hr. Ms. fregat

Van Ewijck, commandant luitenant ter zee der eerste klasse J . v. Dappere n en Hr. Ms. onderzeeboot Wal.rus. commandant luitenant ter zee der e~rs'c klasse G. P. F. Munnik, bevindt zich tot medio September te Londonderry voor het volgen van een onderzeebootbestrijdingscursus. Hieraan zullen ook deelnemen twee Neptune vliegtuigen van het 320ste Squadron van de Marine Luchtvaar tdienst.

Hr. Ms. onderzeebootjager Noord -Brabant, commandant kapitein-luitenant ter zee A. E. J. Modderman, zal gaan varen voo r de gevechtslntormatle-opleidingen en daarna Guernsey en Liverpool aandoen.

Hr. Ms. onderzeebootjager Gelderl a nd. commandant kapitein-luitenant ter zee P . van Willigen, werd op 17 Augustus in dienst gesteld en bracht een bezoek aan Lissabon. Het schip Is bestemd voor onderzeebootbestrijdingsoefeningen tezamen met H r. Ms. onderzeeboot T ijge rha ai. commandant luitenant ter zee de r tweede klasse (oudste categorie) Ph. S. Niemeyer.

Oe onderzeebootjager Friesla nd, aangewezen commandant kapitein-luitenant ter zee F. L. Capel. is thans bezig met de offieiële proeftochten in de Nederlandse en Engelse wateren. terwijl ook een reis naar tropische zeegebieden gemaakt zal worden.

Hr. Ms fregat Ternate, commandant luitenant ter zee der eerste klasse J. van Rijn. bevindt zich thans op de thuisreis van Nieuw-Guinea en wordt circa 27 October In Den Helder verwacht.

Hr. s M. fregat Wolf. commandant luitenant ter zee eerste klasse E. H. van Rees, vaart als vlsseriJ-politlekrulser op de Noordzee.

22

Hr. Ms. [regnt Vos. commandant luitenant ter zee der eerste klnsse F. de Blocq van Kufteler, zal voor iopig nog blijven varen ten behoeve van het verrichten van zwaartekrachtmetingen op de Noordzee.

Hr. Ms. fregat Wille m va n der Zaa n , commandant luitenant ter zee der eer5te kla55C R. J . I-Iordijk, bevindt zich In de Nederlandse Antillen ter beschikking van Commanda nt Zeemacht Nederland5C Antillen.

Hr. Ms. onderzeeboot 0 21, commandant luitenant ter zee der tweede kl asse (oudste categorie) J. W. Oosterbaan. is ter besch ikking van het to r pedo-insehietbedrljf te Den Helder.

Het squ a dron mijne nvegers 122, commandant luitenant ter zee der eerste klasse H, J . Meert, bestaande uit de kustmijnenvegers Hr. Ms. Beemste r , Bols wa rd, Bed u m, B eile n, Borculo en Brumme n is in dienst en operationeel.

Van squa dron m ij ne nvege rs 123, eveneens bestaande uit kustmijnenvegers zijn Hr. Ms. Boxtel en Brouwers ha ve n in dienst.

Hr. Ms. Brouwershaven Is tijdelijk ingedeeld bij squadron 122.

Van squ adron mijnenvegers 117, bestaande ui t type ex. MMS zijn Hr. Ms. Bevela nd en Putte n ter beschikking van de duikop leiding te Den Helder.

Van sq uadron mijnenveger s 20, bestaande uit oceaanmijnenvegers. zijn Hr. Ms. On ve r vaa rd en On ve rd rote n , commandanten respectievelijk de luitenants ter zee der eerste klasse G . Gallandal-Huet en J . K ooij man, in dienst en varend.

Hr. Ms. patrouillevaartuig Freyr , vaart onder lui t enant ter zee van vakdicnstcn de r tweede klasse (ouds te catego· rie ) K. Rog, tcn behOC!ve van opleidingen.

Hr. Ms. patroulllevaartuigcn Hefdng en lIadda, commandanten luitenant ter zee der tweede klasse (oudste cat egorie) J. A. Heyse en luitenant ter zee der tweede klasse W. Kool, zijn ter beschikking van de vaa rople idingen te Vlissingen, waarbij Hr. Ms. Hadda tevens is belast met het toezicht op de visserij in de territoriale wateren tussen de Belgisch-Nederlandse grens en Hoek van Holland.

De P 862 van de opsporlngs- en reddingsdiens t Is ter beschikking als veiligheidsschlp op het Haringvliet in verband met oefe n ingen met vliegboten van de marineluchtvaartdienst.

Hr. Ms. Hobeln is ter beschikking van vaaropleidingen te Den Helder.

Hr. Ms. duikwerkschip Her cules. commnndant luitenant ter zee der tweede klasse (oudste categorie) R. Lucas. Is ter beschikking van de mijnendienst voor duikopleiding. Het schip Is tiJdelijk ges talionneerd te Hoek van Holland.

Hr. Ms. l\tereuur, is als torpedowerkschip ter beschikking van het inschiet bedrijr.

Hr. Ms. zeesleepboten Or kaa n en A 847 zijn ter beschikking voor sleepdiensten.

Hr. Ms. communicatievaartuig Hendrik Kanse n Is ter beschikking van het Koninklijk Instituut voor d e marine te WlIlemsoord voor vaaropleiding. Tevcns doet dit schip dienst als callbratievaartuig.

Hr. Ms. neUenlegger en ne ttenwerkschip Cer berus, commandant luitenant ter zee der tweede klas5C (oudste categorie) KMROV N. J. Tulp. is gestation neerd te Vlissingen en vaart voor opwerken.

Hr. Ms. opnemingsvaartuigen H ydrograat, Lu ym es en Zeefa kk cl, commllndanten respectievelijk luitenant ter zee d er eerste klasse J. H. R. van de Willigen. luite nant ter zee van speciale diensten der eerste klasse J. E. de Wi t en luHenant ter zee van speciale diensten der eerste klasse H. van All lderen, verr ichten opnemingswerkzaamhcden.

Hr. Ms. opnemingsvaartuig Snelllus, wordt 1 September in dienst gesteld onder bevel van luitenant ter zee van speciale diensten der eerste klasse R. van den Oever.

MARIN E L UCHTVAARTDIENS T .

Squ a dron I, bestaande uit Flrenies. comma nda nt luitenant ter zee vUeger der eerste klasse A. Ehbel. Is gestatlonneerd op de Dr Plesman-vlieghaven op Curaçao en staat ter beschikking van de comma ndant der zeemacht In de Nederlandse Antillen. Voorts Is dit squadron belast met de voo rt gezette opleidingen tot gevech tsvlieger.

Sq uadron 8, bestaande uit S 55 heliropters en Catalina amphibies, commandant luitenant ter zee vliegcr der eerste klasse T. M. A. Hocbink. is ter beschikking van de opsporings- en red d ingsdienst langs de Nederlandse kusten.

KORPS MARINIERS. Onderdelen van het korps mariniers bevinden zich in de Nederlandse Antillen en In Nederlands Nieuw-Guinea.

BENOEMD : tot luitena nt te r zee va n specia le d iensten der Ie klasse: J. Moot m.I.v. 16 Juni 1955 tot luite nan t ter zee va n de loodsd ienst der 2e klasse oudste eateJorle KM.R: m.I.v. 16 Juni 1955 S. A. van Raalten tot lullena nt ter zee va n de loods dienst de r 2e klasse jonJste eateJorle KMR: P. Bijker. A. J . de Jong m.i.V. 16 J uni 1955 tot luite na nt te r zee vlleJer de r 2e klasse oudste ealeJorie KMR: A. te Velde m.i.v. 1 Juli 1955 tot luitenant ter zee van de technische diens t der 3e kla ue KM.K: J . L. F. Visser, A. R. Braun, J . C. Bakker. A. A. Aldenkamp, H . J .

R. van Nleuwe nhulzen, J. P. H. Riksen, J . H. Galesloot, B. J . A. van den Heuvel. A. A. Ebens, A. P. Faber, W. G. van de Ree, G. H. Rahusen, A. A . C. van Amerongen, m.I.v. 1 Juli 1955 J . A. Schepers tot luitena nt ter zce va n administratie der 3e klasse KMR: G. P. F. Broekma n. Drs J. Sprîj, Drs B. H. J. Jansen m.I.v. I Juli 1955 tot luitena nt ter zee va n va kdiens ten der 2e klasse jonJste cateJorle: H . Brouwer m.I.v. I Juli 1955 tot luIte na ni te r zee van specia le diensten der le klasse KMR : J . K rijgsman, P. J. Spek, R. W. Spoelst ra. B. ten Hoove, B. de Lange, W. van de r Meiden, A. Se· venster m.I.v. I Juli 1955 tot lullenan t ter zee van de codedlenllt der 3e klasse KMR: A. H. M, J . Suijlen m.i.v. 1 Juli 1955 tot lullenant ter zee \'an speciale d ienste n der 3e klasse KJ\IR : J . H . Demmink, Mr A. J . O. Baron van Wassenaer, E. F. M. HouweIIng, Mr W. M. J. Schuurmans. A .

C. K . Baggerman, J. Langevoord, B. Loeris, D. P. Bosma, H . Schol· ten, E. J . Broeder. W. Joziasse. M. J . Wlllekes, E. F. Blase. R. D. Boschloo. G. F. J onckheer, C. F. H . van Egmond. A. Broere, L. H. Del· tour, J. M . C. Koekebakker. M . J .

A . Pa rker Brady, H. T. Swennenh uls, C. J . Bender, J. C. Uljee, E. N, J . Luger. G. B. Boomer. A. Daae. A. P. Bussemaker, L. A. A. van Hulzen. J. Campionl, P. Douwes Dekker m.I.v. 2 Juli 1955 tol ka plte ln·lultenanl ter zee: J. G. Das la m.I.v. IS Juli 1955 tot luitena nt ter zee van va kdiensten de r 2e klasse jongste cateJorle: J . Bakker m.I.v. 16 Juli 1955 tot luite na nt ter zee arts der 2e klasse Jongste categorie: C. G. B. Hölscher m.I.v. 22 Juli 1955 tot lultc nan t te r zee va n de technische dienst der 3e klaue KMR : Ir R. Melnderts m.I.v. 25 Juli 1955 tot luitenant ter zee a rts der 2e klasse jongste categorie KMR: D. N. van Paassen, H. J . F. Peeters, N. A. J . Voorhoeve, H. J . S. Käyser, G. Boersma m.I.v. 25 Juli 1955 BEVORDERD tot luite nant ter zee va n de technische d ienst de r 2e klasse ouds te categorie KMR: Ir J . T. WIlman m. i.v. lOet. 1954 tot schout -bij - nacht : H. H . L. P röppe r m.I.v. I Juli 1955 tot ka pite in - luitenant ter zee: H . A. von Oorde, Jhr J. A. Felth m.I.v. I Juli 1955 tol luitena nt Ier lIee van a dmlnlslra tle der 2e klasse oudste cateeorie: R. Hermanus m.I.v. 16 Juli 1955

lot luIte na ni ter ne a rts der 2e klasse oudste cateeorie KMR : J . A. M. Schellekens, D. van der Werff, H. Huis man, J . J . L. ten Brink m.I.v. 16 Juli 1955 tot tijde lij k comma ndeur: A. C. M. de Neeve m.I.v. 1 Aug. 1955 to t ka pitein te r zee: C. L. J. F. Douw vun der Krap, H. A. W. Goossens, M. J . Vos, A. H. W. von Freijtag Drabbe, B. Poor t· man m.i.v. I Aug. 1955 tot schout· bij - nacht vlieger : J . M. van Olm m.i.v. I Aug. 1955 101lullenanl te r zee arts de r 2e klasse oudste categorie KJ\1.R: F. Feenst ra m.i.v. 1 Aug. 1955 lol ofricier- marva de r 2e klasse ,IonJs te cateeorle: H. T. Slagter m.I.v. 1 Aug. 1955 BOVEN DE STERKTE GEVOERD: ka pitein- luitenant te r t.ee: J. G. Das ia m.I.v. 15 J uli ka pitein te r zee: C. te r Poorten m.i.v. 1 Aug.

1955 1955

EERVOL ONTSLAG : luitenant ter zee va n speela le diens ten de r 2e klasse oudste categorie KMR : op ve rzoek (benoemd tot beroepsofficier) J. Moot m.i.v. 16 Juni 1955 ka pitein ter zee KMR : op vertoek H. W. Hemmes m.i.v. I Juli 1955 luitenant ter zee vlieger de r Ze klane ouds te eateeor1e: op verzoek (benoemd tot reserveofficier) A. te Velde m. I.V. IJulI 1955 lullena nt te r lIee der Ie klasse KMROV : op verzoek (benoemd tot beroepso!ticler) m.I.v. 15 Juli 1955 J . G. Dasia luite na nt ter zee " an specia le diensten der 2e klasse oudste categorie Kl'\IRTV: wegens eindiging van de lijd waarvoor hij als oCflcler ter beschikking was D. Caslel m.i.v. 16 Juli 1955 lullenant ter zee van de loodsdienst der 2e klasse ,Ioneste cateJorie K1'IIR : wegens ontslag uit zijn burgerlijke betr'!kklng G. E. Mayer m.I.v. 18 Juli 1955 ka pitein te r zee: wegens het hebben overschreden van de leeftijd van 50 jaar.

S. Dobbcnga m.I.v. 1 Aug. 1955 " lootaalmoeze nier (In ra ne e eiijkJeste ld md ka pite in· luIte na ni tc r zee): op verzoek G. Schimmel m.i.v. 1 Aug. 1955

M Opgave van schepelingen die In het tijdvak van 16 Juni 1955 to t e n me t 15 Juli 1955. behoude ns bedenkingen,in na nmer· kln g komen voor bevordering tOl de rang van korporaal e n hoge r. va n kwartie rmeester lot boolsma n : M. J . Lof m.I.v.

Mei 1955 va n matroos der Ie klasse tot k wa r tie rmeester: H . F. B. Weterkamp m.I.v. I Mei 1955 M. C. Okkerse, J . M. de Kraker, H. v. d. Bergh, W. Dasbach, A. J .

Verschu ure. D. Perfors, C. C. Wal· son, J. A . van der Sijden, H . P. M .

Postma. P. DIjkman, J. Spijkerman, H . Robert en J. J. F. Dekker. m.I.v. I Jun i 1955 " a n majoor- geschutkollsta bel tot oppergeschutkonstabc l: A. H. Jonker m.i.v. I Juli 1955 va ll vuurleidingmonteur de r Ie klasse tot korporaalv uurle Id Ing-monle ur: m.i.v. I April L. R. Jacobs va n scrJean t-telegrafist tot maJoor- telegrafist : J . Mercey m.I.v. 1 Juli 1955

23

van korporaal-telec r arlst t ot serceanl-telecn.fl st: J. T ijben m.I.v. I Juli 1955 van seine r d er I e k lalilie tot korporaal-seiner : E. Elbrink m.i.v. I Juli 1955 va n korporaal van de navl«atle-gevechtslnlormatledlend tot sergeant va n de n avlgatie-,evechtslnformatied lenst: G. J. J. C. Oerlemans m.I.v. I J uli 1955 va n m ajoor - Iorped omaker tot oppertorpedomake r : m.i.v. I Juli 1955 G. H. Pecn va n to rpedomaker de r Ie klasse l ot korporaal-torpe.domake r : G. va n den Berg, H. H. Thomissen, G. L. de Leeuw, N . ft. van d er Weiden en P. de J on g m.I.v.

Mei 1955 van m ajoor-machinist tot opper mal!h lnlst : F. P. Visser m.I.v.

J uli 1955 van ser gean t-mac hi nist lot majoor- machinist: M. A. H. P . Bliek m.i.v. I Juli 1955 van korporaal- m ach inist tOl ser gea nt- machinist : H. G. M . Linden kam p, K. D. Human en A. G. Leenders m.i.v.

Ju li 1955 va n ser gea nt-lChrijver tot majoo r-schrijver: M. C. Wijnands m.i.v. 1 Juli 1955 van kor po raal-sch r ijver tot sergeant-schrijver : G. Visser, A. M . Wagen maker e n M .

Broere m.I.v. 1 Ju li 1955 van sergea nt-deken ve rpleger to t m ajoor-deke nverpleger : W. Lij ffijt m.i.v. 1 Juli 1955 van korpona l-zlekenverple,er lot serreant-zieke nve rple,er: M. van Hou tum m.i.V. IJuli 1955 van korporaa l -hofmeester tot le rreant-hofmeeste r : J . E. Doet m.!.v. 1 J UIII 19$5 van holmeester de r I e kl asse tot korporaal-hofmeester : m.I.v. I Mei 1955 F. C. Schurm an P. M. Steijvers, A. HOl.la nder, A. de Gooijer. J . C. Hueben, H. Kle in, H. Westerhu is, G. E. Buitenhuis, A. J . A. Abbenhuys en G. Dijkman m.I.v.

Juli 1955 va n kok der I e klalse lot korporaal- kok : J. C. A. van H amersveld , O. J . Fischer en P. C. Bekker m.I.v. I Juni 1955 va n kleermaker der Ie kl use t ol korponal- kleermaker: T. Twlsk m.i.v. I Juli 1955 van chaurre ur der I e kl asse lol korporaal-chauffe ur: A. van der Linden m.i.v. I J uni 1955 G. H. C. Stoop m.I.v. 1 Juli 1955 van korporaal -vlie,dl enstwee rkund l,e tot sergea ntvllerdlens tweerkundire: A. Boon m.i.v. 1 Ju ni 1955 va n 5erreant - majoor de r m a rl nlerl tot adJudant-onderofficie r der mari nie rs.

A. A. de Langen m.I.v. I Juli 1955 va n serreani d er mari niers t ot serrea nt- mlljoor der ma r iniers: G. J . Hoogenkamp m.i.v. I Juli HI53 va n korpor aa l der mariniers tot sergea nt der mari niers: H. M. van Dorst. A. M. Oomen. T. F. D. van Beek, F. C. Bosse, B. Snijder, H. J . VOlilielman, G. Sonneveld t, C. S",It, A. J . M. Broos en T. Kranenburg m.I.v. I Juni 1955 van ma rinier der Ie klasse tot. korpor aa l der ma r iniers: H. p. Hengeveld m. I. v. I Maart 1955 D. van Egmond m.I.v. I Mei 1955 van sergea nt· m lljoor va n de ver bindingsdie nst tot a dJud ant onderofIIeler va n de ve rbindingldle nd : ft. A. Meijer m.i.v. I Juli 1)):i5 van korporaal-m uzika nt lot se:J'l'eant-muzlkant:

Opgave van schepelinge n met de rang van korporaal en ho· ger aan wie eervol onts lag uit d e z&edienst Is ve r leend met ingang vun de datum a ls achter leders naam vermeld: oppersehipper : F. J. Plekker m.i.v. I Sept.

1955 maJoor·,elchulkons labe l: J . J . de Loos m.i.v.

Aug. 1955 $er«eant- electromonte ur: G. B. Becht m.i.v.

Sept.

1955 oppertorpedomaker : J. Oderkerk m.i.v.

Juli 1955 korporaal- mach ln Ist: Sept.

D. B . Lu ksemburg m.i. v.

1955 korpora a l-I! m merman : J. Boekel m.i.v.

Aug. 1955 majoor-zieken \'erpl eger: K. Huijbens m.i.v.

1955 korporaal· zleken \'er plel'e r : A. H. Wijnands m.i.v. 1 Juli 1955 W. A. Springmeijer m.i.v. 16 Aug. 1955 korporaal- hofmeester : P. J. A. va n der Pluijm m.i.v.

Aug. 1955 korporaal-kok : J. C. de Graaff m.i.v.

Aug. 1955 m.i.v. 16 Sept.

1955 J . H. Ie Due m.i.v. 16 Sept.

1955 G. Pol serreant -maJoor vlieger: B. Got tsehllik m.i.v. 15 Juni 1955 ser«eant - v i ieger: 195:; m.i.v. I Juli J. B. G rossoo korporllal-vlle,lu1gmake r -\'Uerlul« monle ur: P . J . van BaUum m.i.V. J uni 1955 m.i.v. I Ju nI 1955 J. Janse m.i.v.

Juli 19 ~5 A. van Eekeren korporaal· vliegt u irmaker- motormon teu r : 1955 L. G. van Hartevelt m.i.v. 16 Nov. korparaal- vllertu lgmake r- e leclromonteur : W. J . Bos m.i.v. 16 Aug. 1955 korporaal -vlie,tuirmake r - r lldlorlldarmonteur: m.i.v. I Oct. 1955 J. de Jonghe korporaal der mariniers: m.i.v. 16 Juni 1955 B. E. Bos m.i.v. 16 Aug. 1955 C. J . van He se m.i.v. 16 Aug. 1955 W. F. Vermond

"".

, ,

,

rDt~x

8ch eep 8lakk ell

beschermen alles wat V2art - van coa5tl!r tot OCe:lanstomer - tegen de ve rwoestende invlot:dcn va n w.llld

.....

.eeater

"'. ~P:.~t~ti:k~.:w~.~.~n~p~._T~'~P~i:h'~'~U~.______~m~.J~.V~.__1~J:U~"~~1~95:5~==~~~~~::~~_L~A~K~':A~'~'~'~':K~'~N~~~V~.~.~'~A~'~'~'~N::N~'~'N

r

Wanneer befiint mijn opleiding?

De opleiding 101 : Ser geant machinist . . . . . . . .

Radio-afs tandpeller plot der Ie kl asse GeruispeIler der Ie kla sse Vliegtulgmaker-Instrumentmaker Squadron bewapenin gsoUicler K orporaa l telegrafist . . . . . .

Korporaal vlieg twgmaker magazijnbeheerder . . .

Korporaal schrijver z/m Kanonnier R adio -afstandpeiler plot der 2e klasse Verkeersleider Weerkund ige

3 3 3 5 10 10

October October October October October October

10 10 10 10 10 10

October October October October October October

l

Vlieger.

Verbindlngso ttlcler Bootsman Sch ipper . . . .

Kanonnie r Vliegtuigmaker-instrumentma ker .

Korporaal mijnenwachter z/m Radio·afstandpeller plot der 2e klasse.

De h erh ali ngscursus voor: Rad lo-nfst andpeller plot de r Ie k lasse Rad lo-nfs tandpeller vuurleiding der 2e en der Ie klasse . . . . . . .

Duiker der 2e en der Ie klasse . .

Kanonnier der 2e en der Ie k lasse . .

17 24 24 24 24 31 31 31

October October October October Oct ober Oct ober October October

10 October 10 October 17 Oct ober 24 Oct ober

,------------- ----------------------------------------------------~) 24

N. V. KONINKLIJKE FABRIEKEN

Wed. G. M. Herngreen

LENSVELT NICOLA

ROTTERDAM

Grondherendijk 48 Teleloon 71054

'S-GRAVENHAGE

* Brood .. ROllgebrood. .. Be.ehuit Ban,",'

z.

•

~C~"I'•• toJfj?,u.~.n eoml'f.te meutif.";n~en

GROOTKEUKEN INSTALLATIES IN

-e

RO ESTVR IJ STAAL

_ _;___~_"._~_r.i~lin,__",_:_,:~_ n -.

MACHINEFABRIEK

GU810weg 71 . TelefooQ 69490·61701 . Schiedam

"Borletti" Meetgereedschappen Technisch Handelsbureau

R. MEININGER laan van Meerdervoort 91 Den Haag. Teleloon 334929

'"

.!ll

Minimax

önfgen' technische dienst N.V

§' ~,

beschikking

'J) .""'....","",

v~n

alle Marine AFdelingen

oor een speciale overeenkomst

oo"-~.,,..

G . . . ..

,@

o,,"e..

6HeLbLw66er NED, FABRIKAAT

-

MINIMAX N .V .

-

BUSSUM

INDUSTRIELE

FIRMA W. B. eOHEN OLDENZAAL

REEDS 50 JAREN

a...,..technld

n stl' .... n erol lJw koelptO" E• klaar ot'" staal te ~ssen . e hl

DE LEVE RA NCI ER VAN ,

,

blem~ oP onte "ta j Ervaring IS

• POETSKATOEN EN

• POETSLAPPEN OOK AAN DE MARINE

AANNEMER SBEDRIJF

FA .

J. DE VRIES & ZOON

DEN HELDER

ALKMAAR - TEL. OEN HELDER -

U I T V 0 E RIN C WERKEN I'"

GEWAPEND BETON, WATERWERKEN EN UTILITEITSBOUW

27~

TEL. 226C1

VAN

ElECTRONISCHE APPARATUUR volgens specifica/ie In grote en kleine series )(-

UHF, TV en FM antennes

T~EA Technisch- Wetenschappelijke Apparatenfabriek

ONDERVINDT DAT BIJ

OOK UW OPDRACHTEN 'MET DE MEEST MOGELIJKE ZORG WORDEN UITGEVOERD

LABORATORIUM EN PRODUCTIE VONDELSTRAAT 72 SCl'IIEOAM, TIEL. 65111 (S .. _~)

"'MSTUO"''''' TUEf. .. 0767 GRONINGEN, fEU F. 21109

AMSTERDAM

TELEFOON 8.5622·8894.5

•

••

De bouw van onze mijnenvegers , ----------------------~

Scheepsbouw

VERSCHURE'S SN ELL O P E NDE

S TOOMM A CHINE S

Machinebouw - Reparatie

WILTONFIJENOORD SCHIEDAM ROTTERDAM

VOO R SC H E EPS· E N

Boforsgeschut . Geschutsrevisie

STATIO NNA I A E

DOEL EIN DE N

VERSC HU RE & CO" SC HE EPSWERF EN MACHINE F A B RI E K N ,V .

M EE UW E N LA AN 70 - A M ST ERDA M - TELE FOON 00701

SC HEEP SB0UWUNI E N.V. GRONINGEN

Samenwerkende welVen: GEBIt NIESTERN &. CO. Delfzijl

NOORD NEDERLANDSE SCHEEPSWERVEN N,V, Gr onin ge n

SCHEEPSWERF "TIE WAAL" N,V. Za lt bommel

moderne

E.J. SMIT &ZOON' 5 SCHEEPSWERVEN N.V. t. WESTERBROEK (Gr.l

lijnsche pen

T. 1. 1. nr. 241· K 5904

• uto m .

zeesleepboten

SCHEEPSBOI/W UNIE N.V. HeUevoeu lul,

Spec ialisten voor net ontwer pen en bouwe n 'V a n :zeeIChepe n tot 3000 to n. Coaste,.. tot Iedere g rootte. Z: esle epbote n. Llchter'1 Ba ggermaterieel .

Re pa róllt le. va n zeeschepen tot op dwarsh ellingen en in dokken.

3000 to n

•

handen

In •

zeeschepen

DE HAAN & OERLEMANS scheepswerf H. HEUSDEN

rivierschepen tankers

SCHEEPSWERF EN MACHINEFABRIEK

HARDINXVELD TELEFOON No. 1 en 101

NEDERHARDINXVELD

* TELECR.:

MERWEDE·

NEOERHARDlNXVELD

Teddington-apparatuur HOUDT DE WACH T BIJ ALLE DIESEL·

MOTOREN OP ONZE MIJNENVEGERS

ABNORMALE •

TEMPERATUREN

• •

SNELHEDEN

DRUKKEN

WORDEN

GESIGNALEERD

• BIJ CRITIEKE

OMSTAND I GH EDEN

* *

*

WORD T DE

l QSl m. stelen motorJllcht voor hll!;1!

BETAEFFENDE

uitgerust met 2 Glenlf/er dIesels

MOTOR AU TOMATI SCH

vlln 72 pk. I~e r

GESTOPT

*

o"lworpen en gebouwd dOOl :

".V, ~AMSTERDAMSCHE SCHEEPSWERF

• ~I GRi$WEI 1Q.12, mEF. nUl (3

G. DE VRIES LENTSCH Jr. AMSTERDA"

njMII)

TECHNISCHE HANDELSONDERNEMING

VANANDEL N.V .

ROTTERDA.M POSTBU S 6049

TELEFOON 65000 5 lijnen

,

STALEN BUREAU.ENBEDRUF5_ MEUBELEN TEKENTECHNISCHE DMATERIALEN eh EODETJ5CH E T

rNSTRUMEN T EN LfCHTDRUKKEN

FOTOCOPIËN NEO-DRUK fY.NTOORARTI KELEN AMsT t;RDAM·GRONINGEN·DEN HAAG · EI NDHOJEN·HILVERSUM-ROTTERDAM· DJAKARTA. ANTYlERPEN "

l

""rlqu. N.UoMlI.

cl'Ar.,... de GlHlnoe

Geweren. ~rabijnen.

Semi..utomatische Geweren. Geweermitrail. leurs en bijbehorende munitie.

Pidolen met bIj.

behorende munitie.

N.V. Nleu_ Te chnisc he H.nd. lm.~tlc".ppll L..... V_ ..... ul 35 .·.-Gr .... nh . .. _r. I. 111819

Nieuwe kanalen bevorderen handel en verkeer, brengen welvaart

BOS & KALiS I, In ,t•• ~ ook de allergrootste projecten in snel tempo uit te voeren.

Grond- en waterbouwkundige werken Taludverdedigingen van asphall en basall R ij s - en bag 9 e r w e r ken

Aannemings-

~

In LEUKE ZEEREIS ...

Handelmaatschappij

een .ard l.-e eJlC\lme, een feutje, een ,esProken brief VOOr vern! verwanten .. " Daar hoort de microfoon bij en d.

AMROR Handy SOW\d, de popu laire band~rder voor iedereen.

G _ ook aan die bandre«lrdl...·SJlOrt doen, een hobby met d ulroenMn f ..eett .... .

Voor muziek. un.-. ,eaproken woord .... elk ander ,eluld de

AMROH HANDY SOUND

Jac. G. van Oord U. - Utrecht

,,0 . Band recorder voor ledereeD"

Telefoon 19027 - 26027

fl 298.KwaUJeib producten ....oor J1.~~o, MUIDEN

TEL.

ST AA LOR A A Ok ABElS HERCULESTOUW EN PYTHONTOUW SISAL. EN MANILLATOUWWERk

•

BouwBetonHei- en Waterwerken Kantoor Dordrecht, Kromhout 65.67, tel. 6941" Den Hoag, François Maelsonstr. 45, tel. 553844

Leveranciers der

N. V. STAALDRAADKABEL. EN HERCULES·TOUWFABRIEK v/h .............~J~.C~.:,. DEN HAAN

Koninklijke Nederlandse Marine van conserven en

I

vleeswaren

fabrieken te

QORSPRONKELIJI::E PATENT. HO UD ER S V AN EN NAAM.

Cuyk aan de Maas

GEVERS AAN HET AlOMSfKENOE

HERCULlSTOUW

FISH CANNING FACTORY

Kwaliteits

Rubberartikelen

" 'f.oI.ccMl.io"

Ook in olie

VAN DER WINDT'S HANDEL MIJ .

en benzine besfendige soerfen

Exporteurs van

RUBBERFABRIEK "VELP"

_

V LA"RDI NG EN

V ISCONSERVEN GEMARINEERDE EN BISMARCK HARING ROLMOPS GEZOUTEN HARING IN VATEN GEROOKTE BOKKING VERSE VIS

Tel. , K 8302 - 2775 'e Velp Telefoon 3057 Rotterdamse lijn 67072 Teleg ram: Handel

i

STOMEN

VERVEN

Leverllncier Koninklijke M 8rine

~

SCHEEPSWASSERIJ

e~~

BERGMANN~

verzorgt opdrachten van ONDEROELËN DER

KONINKLIJKE

NIDERLAND5E

MARINE

RUBBERHAHOE L

Spe el• • l lng. ,lehl voorgrofe o,d. ' $ 0.8. eh.ml.eh re/nlge n Viltl

~~~~~~R~o~rTERDA~

UNIFORMEN • MATRASSEN - DEKENS .

EJfpedll1e ~oo, het ge h.'. '. nd.

AMSTERDAM NOORD TEL. 60121 (5 Lijnen)

Cenlrale Suiker maal"chapPii N.V.

AMSTERDAM

rDt~x

vraagt onze

o suikers

8cheep8lakken

.. labletten

beschermen alles wat vaart - van coaster tol oceaanStomer - tegen de verwoestende invloeden Vlm KlJ nd

o bijsoorten

.. theeklonljes

.....

,Mluter

o sIropen

o basterden L -_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

~

•

~11 :t:t:a~~1

LAKfABRIEKEN N. V•• SASSENHEIM

* a.";J~, &,,.i, in ( }~;Im i"k', ,oftl"", _, j" j_ lh,,;,.

CV.." ']JOO/4fIl,

lol 11""

Alle gereedschappen voor de metaalbewerking

N. V. TRI C 0 T AG E F A B R lE K V.H.

•

F. & B. WIL MIN K Hanclellonde rne rn lng

VE ENDAM

L.. n Cop ••

.*•

Y,

"H Y0 ROB EN0" e.V.

C.Uenburc:h 65, Den H •• g. Tel. 113132

Scheepswerf "DE WAAL" N.V., ZALTBOMMEL Gemeen&chappelijk IIAJJletlwerkende acheepswerven Gebr. Nlestern & Co . . Del1zljl Noord·Nederlandsche Scheepswerven • Groningen Scheepsbouw Unie N.V. . Groningen NIestem Scheepsbouw Unle N.V, • H ellevoetsluis

•

M.S. "BURDIAMBAL"

_

Uydrocralhch vaartuil

_

lnlSop-nl l

J II. ol" r"rfl. "".. kl. . ...U".. 11 .

... .. _.........,;. ""Ir•• lu,...,".... ..,._

• ,Alle soorten vrachtschepen

.,.11_""

• Uchters

_ ........ . .Ir -j. ",lol,. ".,. "_"... .~/I

... • ,"' .\ ....

"'.;1(".

Zvveeds staal Naadloze buize n Gereedschapstaal Roestvrij staal

von UDDEHOLMS A/B

• Zeesleepboten • Baggerlnstallatles • Hellingen en d roogdokken beschikbaar voor reparaUe Nan schepen tot 3000 ton..

o. K.-electroden G rootste gelijkmatigheid Hoogste kwaliteit

N.V.

NEKEF

V ertegenwoord ige r :

Karperweg 45

C. GUST. SCHRODER

Amsterdam (Z)

Karperweg 45

Amsterdam (Z)

N~d~rkl11dsch(!

INTERNATIONAL

Sfalldard E/~cfric Mij.N.V. T II: L It~ HO NIt

AND

TELIEGAAPH

.VSTEM

TElECOMMUNICATIE TElHNIEK

fABRIEKEN EN MACA2:UNEN ,

KANTO!I.EN : SCHELDESTRAAT lbO·l62 ' , · GRA,VENHAGE

,. VAN DER KUN5TRA'" 288· 292 '. ·GRAVENHAGE

T. l.looncentr.lel '1 00' hend en .ulom.ltll ch beddJI en "oor automatisch dhl,leb .... keer Hu lllel.foonlnll.n,U., • T.1.loonI04lsl.l1en O'''''lIoll.,.I.lonle 'pp.r.ll,lur VemuchrlJv'rI e n

v.rreu;hrIJlln.t.lI.tlll . . . n elk. om"."g 5111" ..III'1,I.II.lIe, Afl!.ndlbedlenlng e n meeUnlt.II.llel Selenium geliJk'lchters Pneum.tllche bullpOltlnll.Ualies Condenl.toren, tr.nlform.toren

R.dlound... en onl.. angerl voo r t.l.eommunlc.U. 'ylleme n Me •• ken.len r.dloepPlretuu, R.dloc:ommunlc.tl. en ",vig.U •• ppe ratuur "DO' lucht· .n .c:h •• p .... rt

Ihd., Iw,temen T.. I."llle:..,nden en .ont .... "o."

Studlolende,·llnk.pp.r.tuur Z.nd· en onl... ngbulun

Pre"I.,. me.lJ,pp.r.luu,

VERTEGENWOOAOIÇjNC VAN : INTERNATIONAL STANDARD ElECTRIC CCNlPORATION BUL TElEPHQNE MANUFACTUR:IHG COMPANY STANDARD lElEPHONES ANO CAlLES LTD. atEED & COMPANY LTD. EN VERlONOEN MAATSCHAPPUEN

Sliedrecht Indultrieweg iA

Telefoon'

N.V. A. PRINS Th.

ZooDS

Aanneming. Maatschappij Watelbouwkundig.., Baggel- en OPllnwmgswelken Aannemers van de bagger·, opspuitings· en bijk.omende werk.en voor de uitbreiding van de Rijkszeehaven "Het Nieuwe Diep" Telefoon 3324 - 3008, Marinehaven, Den Helder

i

"Molorschouw Kon

FL AME ·A RRESTERS

Molrme'

(nieuwzilveren lIla mkerende ANKER-veiligheid.-roo.sters) PATRIJSPOORTEN

in alle ty pen en grootten:

SCHEEPSRAMEN LI C HT. EN D EK R ANDEN

DEKSC HR DEVEN

TANK DEKSE LPOORT EN SC H O T SCHUIVEN

Non·ferro g i et w er k naar mode l of t eken ing, r uwen bewerkt

"HET ANKER" BOVENHARO I N X VELO • TELE F OON No. 1

Leverancier

van

de

Koninklijke

Marine

Fa brika nte: METAALWAR E NFABRI E K EN

•

KOPERG I E T ER IJ

NV. AUTO SERVICE OFFICIAL C!%$ DEALER HOOF D KAN T OOR : HOGEWAL 14

DEN H AAG -

TE L EFOON 184S80·

• PerSQ1Ietl-imlomobieletl • Bes/el. vrdt blwilgens • O"derdeletl • Gereedu htlppen • Sen 'ire til

N.V. AUTO SERVICE D E M ENSEN M E T

E RVARI NG

Wellicht ' is ook dit oordeel niet absoluut objectief!

Wanneer het voor de onbevooroordeelde architect al niet eenvoudig is in alle objeCliviteil IC adviseren, dan kan terecht de vraag worden gesteld welke waarde moet worden gehecht aan de ugumenlen vin een belanghebbend {abrikant.

Volstrekte ohjenÎviteit is dan wellicht een nauwelijks te benaderen ideaal, zelfs nict wanneer men - zoals Linoleum Ktommenie - aanzienlijk mee r dan één enkel alternatid kan stellen.

Wie zich echter in het vloerenprobleem verdiept, zal spoedig inzien waarom linoleum geldt als de meest universele vloerbedekking. Het verenigt immers alle eigenschappen in zich van een duuname, doelmatige en decoratieve vloer.

Niettemin boden ook enkele "neweornen" zekere perspectieven en mei inter van geheel haat beproefde ervaring heeft Linoleum Krommenie ook deze mogelijkheden uitgebuit. Na grondige selectie werden tens lotte Colorite asfah tegelvloeten en Colovinyl plastic.asbest tegels ontwikkeld.

In bepaalde gevallen voldoen ook deze nieuwe vloeren heel goed en een enkele maal - onder uitzonderlijke om· standigheden - is Colovinyl zelfs boven linoleum te prefereren.

Linoleum Krommenie beschouwt het als een uniek voorrecht, dank zij dit veelzijdige productieschema een nagenoeg volstrekte objectiviteit te kunnen betrachten.

Linoleum· Colorlla • COloYln,1 drie doeltreffende pijlen op de boog

v~n

LINOLEUM KROMMENIE d~

•

w

•

Onu A{d. Technische Ad~iezen uI V g~ .. ne .dvh~rtn &ti de huu ~.n j ui••• v/oer op de ju;uc p/~.11

---~~

EUROPESE DIENSTEN DUITSLAND, POLEN. FINLAND, DENEMARKEN, GOTHEN8URG, FRANKRUK, PORTUGAL, SPANJE, NOORD.AFRIKA. ITAU~.

ADRIATI SCHE ZEE. GRIEKENLAND, LEVANT, ZWARTE ZEE.

Ned e rl andsche Stoo msleepdienst voorheen van

P. SMIT .JUNIOR Willemskade 14-15 Tel. 11 .18.00 (6 lijn en) ROTTERDAM

TRANSAtlANTISCHE DIENSTEN

*

SURINAME, CURAÇAO. ARUBA, GROTE· EN KLEINE ANTILLEN, BRITS GUYANA, VENEZUELA, COLOMBIA, MIDDEN-AMERIKA,

60 sleepboten voor het assisteren van zee- e n binnenvaarluigen

WESTKUST VAN ZUID.AMERIKA.

POMPBOTEN EN IJSBREKERS

*

Afd . HAVENDIENST .,SPIDO" Rondvaarten door de Rott erdamse havens met e .pllcetle Afvaart Pontons Will e mspiein - Duu r 1 1/~ uur r e l. 28(11 5

±

KONINKLIJKE JAVA ·CHINA·PAKETVAART LIJNEN N. V. (aoIAL INTERQCBAN LINES)

VERRE OOSTEN - AFRIKA - ZUID-AMERIKA l NDONESIB _ MALAKKA - CHINA - 1APAN MALAl<KA - INDONESlB - AUSTRAlJB Z UID-AMERIKA - ZUID.APRIKA _ AUSTRAIJS HOOFDKANTOREN

AMSTERDAM ,oH.' Sch_p . .. ,th ul, '· ,.1.1_ 1!>4·" 1

HONGKONG 188_191

Co"ftu~hl

Roo d W. ,.

.-

wij zullen moeten samenwerken ZEE· EN KUSTREDERIJ TANKVAART RIJN· EN BINNENVAART BEVRACHTERS CARGADOORS INTERNATIONALE EXPEDITIE ·OPSLAG Telegramadres: V.naden

Telefoon 21300

N. Y. STANDARD·YACUUM TANKVAART MIJ.

r"'\ STANVAC \0:7 GEVESTIGD

T I!:

' ..OR .... VENHAOe

BCNOORDENHOUTS C HEWeO?

. . ..,,;.. ~

LUNDIENSTEN

ROTTERDAM·SONT LIJN

KANTOREN

IN

J NDONESlft

TE DJAKARTA,MERDEKASELATAN 18

RoUerdam.Den emarken, Zweden v.v. :I x p . w .

EN

ANTWERPEN·SONT LIJN

SUNOEI OERONO, BIJ PALEMBANQ

Antwerpen.Denemarken, Zwed en v .v . 2 x p . w.

N.V. HAVEN LINE Rolierdam/Anlwerpen-Z. Amerika v ,v . Ma.ndel.

Nieuwbouw en reparatie van

zee- en binnenschepen

*WERF DE NOORD n.v.

ALBLASSERDAM Telefoon :

HOLLAND Rolt erdam 72619-72599

Alblanerdam foSl- 452

a an d e kompaspaa] In de Waalha"en . AfmetInre n ]81' x

3O' 1 ~

L.C.T. 3 "HERINNERING" x 6'2~: 328.44 BRT uitre rui l met 2 Pa"man Rlc3rdo motoren van MlO PK elk . In S6 :leeda l' Va n Rott .... da m naar Kowe it .

\

Red erij Geb r. Wij sm n11 er

D.V..

de uitbreugers vau schepen onder eigen kracht van en naar alle havens der wereld.

AÃ i STEHDAM SESTRAATWEG 40. BAAR N, TELEFOON K 2954-3741, TELEGRAMADRES: REDWIJS-BAAHN

"ruk : 1lI_0MMESIM ,\L

_

Hen ll aa,

\