Alle Hens - 1955 - Editie 8

,

, Motonchouw Kon Marlr1e"

EVERTS & VAN DER WEYDEN N.V. HELMOND - Binnen Parallelweg 14 Teleroon K. 492Q..204l en 2042

* SchroejbouteHj.. briek

<=p.r6-.

St .....p-

eH <=Pla .. twerk

* SMIT SLIKKERVEER

NV. AUTO SERVICE OFFICIAL '!tf$ DEALER HOO FD KAN T OOR : HOG E WAL 14 OEN H AAG -

T ELEFOON 184580°

•

PersOllm ·aulomobiele'l

• Bestel· ell IJrluhl wagertS

• O"derdelen

• Service

De beste garantie op de Marine- en Koopvaardi jvaartuigen wordt verkregen door SMIT -MOTOREN

N.V. AUTO SERVICE DE MENSEN

MET

ERVARING

ALTIJD PARAAT

voorr::p presItIties

3 0 ·100 PI(

KRACHT voor de industr ie

De Bader" comprenoren zijn altijd bedrijlne~er en hebben een .eer lange dien1ttijd. wanl zij zijn gebouwd door 10IlCi,li,len 00 hllt terrein ~an oer.luchllech.. iek Door de loep....;.. g van weli.waar duurdere kogel. . : e n nuldl,gers hebben .ij een builengewoon liehle gang en durdoor een minium aan opgenomen ~ermollen. Hel onfeilba.e klep1y.tltem - ... ""_'" ~erzeker\ een uile.1I hoog .endement. Ne'lJen1. wur perslucht wordt lIebruikt. onlbreken de Bade" comp.enoren op hel appel.

de Backer's compressoren n.v.

BUYSp:,ADE JAMSTENDAM TELEFOON 125299 en 125501

N. V . FABRIEK V A N MelKPRODUCTEN DER

Vereenigde Zuivelbereiders T,pe "L" series (3 LA & 3 LB) T,pe "L" series (4 LA & 4 LB)

40·75 PK / 800· 1800 T.P.M .

Toepassing : • Graafmachines • Tradoren • Compressoren • Pompen • Generatorel1 • La saggregaten • Motorsloepe n

.Keenstrllt 32 (SPlln, e polder).Rotlerdllm. Tel. 35550·

* tl/ br ik"'nte n vlln ongesu ikerde ge<:ondenseerde mel k guu ikerde gecond e nseerde melk gesteril iseerde melk bloem- e n go, tepllp cho<:obu:ie melk melkpoed e r bol e r enZ.

voor export en m8,;ne

•

Nieuwbouw en reparatie van

zee- en binnenschepen

EUROPESE DIENSTEN DUITSLAND, POLEN, FINLAND, DENEMARKEN, GOTHENBURG, FRANKRIJK, PORTUGAL, SPANJE, NooRD·AFRIKA, IT AUt ADRIATISCHE ZEE, GRIEKENLAND, LEVANT, ZWARTE ZEE. TRANSATLANTISCHE DIENSTEN

WERF DE NOORDn.v.

SURINAME, CURAÇAO, ARUBA, GROTE· EN KLEINE ANTILLEN, BRITS GUYANA, VENEZUELA, COLOMBIA, MIDDEN·AMERIKA, WESTKUST VAN ZUID·AMERIKA.

ALBLASSERDAM Telefoon:

.-

....

HOLLAND RoUerdam 72619 -72599

'Alblalle rdam 451-452

,

,

KONINKLIJKE JAVA·CHINA·PAKETVAART LIJNEN N. V. (aOYAL INTEROCEAN LINES) Ruhtdruku

snrllr

pauagirr:s--

rn

urachtdirrutrn

twun:

VERRE OOSTEN • AFRIKA • ZUID·AMERIKA INDONESIS _ MALAKKA - CHINA - JAPAN MAUJ<KA _ JNDONESTS _ AUSTRAUS ZUID-AMERIKA. ZUID·APRIKA • AUSTRAlJB HOOFDKANTOREN AMSTERDAM

HONGKONG

oH.t Sch_pY.. tlh~I .· t.I ........ 6 .... 11

\88 . \9\ Conu"9ht

Ro.<! W•• I

wij zullen moeten samenwerken ~~_ "'" ZEE- EN KUSTREDERIJ TANKVAART RIJN- EN BINNENVAART BEVRACHTERS CARGADOORS INTERNATIONALE EXPEDITIE-OPSLAG Telegramadre.: Vu.dea.

Tel,Joon 11300

LUNDIENSTEN

ROTTERDAM-SONT LIJN RoUerdam-Denemuken, Zweden 'Y."'. I x p. w.

ANTWERPEN-SÖNT LIJN Antwerpen.Denemarken, Zweden v.v. I x p . w .

N.V. HAVEN LINE RoUerdam/Antwerpen-Z. Amerib. ...... Ma_d.l.

en Ve.. alle soorte n ,ehepen en mKhinel

'11j11o.m"",." lof 640'z 87' 1.. _ "'OOIl"'OU", •• n , .. ,' en 488' 1('•• tIC4~~1 10/

ISO /Of!

, ,,

opt..-jcl>! 1875

<1000 •

..,plo,.', N.V.

KO.'."'I"

M....

,h.p~1

"DE SCHELDE" ot _ _ _ _

__

Vllningen . Ho/I.nd T.I.looII 2051 Tal.,ramatl.o. , !>ch.I. . VllA .......

Meterfabriek Dordrecht POSTBU S 4 2 - DORDREC HT

Afd . ELECTRICITEIT leyert

kWh meiers en

als vertegenwo ord iger van d e C ompagnie

des Compte urs

/CoC\ M• • tln.t ,."me nte .. yoor scha kelbord a ... la boratorium

*

Rel.iI voor d. b." a lllglnSl va .. I ch . . pslnlt ellall • •

* * (

ENERGIE besparen door gebruik "an aangroeiwerende

ROESTWERENDE. EN

AANGROEIWERENDE VERVEN KWALITEITSPRODUCTEN VAN DE

* NEDERlANDSCHE SCHROEFBOUTENFABRIEK ~: HElMOND

KONIINKI.IJK' LAK_, VERNIS- EN VERFFABRIEK

761 ROTTERDAM

*

t ~

•~-

Varnlshed cambric kabel .Ieelrisch. install.lie yen z.-schepen. Beproefd en goed!!.keutel door .llords· en .V.ritas" , E.,. I.n;. le.en$.duur.

B.ttand tegen hog. tem~.tur.n. \'OOI'

l ....,bu,

...et

I<.loe... ol metaal-

dr ...domvlachting.

'

,

-

VERKADE NOODRANTSOEN.

Vooral de proviand, welk~ bcucmd is YOO , hCI gebrui k in reddingborc n, moeilIn de hoogste eisen beantwoorden. Ook lis de nood un de mln is. kunl U vcnrO\,Lwcn op de voeding, welke Verkielt hcdr verlOtgeI.

OHrttd'nlJlig ti, rlNlrsrh,i!ltI, VH' Jlrl1l'ian" jll mldl/JgJmiriJdm brtf, V,.hrd, ,til ,,,/{;oat, gt~i'am;lti· Jttrtl 1I11X1,(mtsIK1I 1"lwi~/trld, dal Ijl ,rla/nuu,a, wiju in la"ItI~.,11'1

,,~d'm'l't1ard,&d. Dtun"",olll, ' htbbtlr dl 1111";"11';"1 rail d, N,J,danJw S€hUpl'tlarJ In_ spulil tJf "an d, a"'lW'iuiUn J" nab",;gt &,q/NSt la"JtJf. jçmllJ

G aarne lenden wij belanghebbenden op unvuge een spe_ dale brochure me I uilvoe rige gegevens omtrent de Verklde noodnnfsoenen.

D.

HE KABELfABRIEK DELFJ

,"oordel o n

• afgtptJlIt p'lf/ln (28 gr_ ptt ,dl,,)

IiIJn :

• ,'ila",i", AI . BI. Bl. C," P.P.-fam, • tlitl

JfWsIPtrr",UtJfl/

• d~!J,,,allt.t. flithtJithu til wu·al".MIi",dig, .."palllillg

• ""ml ill dt Ifti". ~asl7'J J" "Jdi"gHt", Ii/,i"ig p/Rats i" • g"dh"p • III,lt /tfUliid

'IEDERE GEWENSTE

"

J

VUURVASTE

eteen

en alle

. ZUURVASTE

materialen

worden geleverd door

n.v. gebr. Nagtegaal Gouda telefoon : 2842

laadlleren Ankerlleren Kaapstanders

YARTA BATTERIJEN VOOR SCHEEPSVERLICHTI NC MET GROOTOPPERVLAK-PLATEN stalen lXIIIzIen

IN SPECIAAL. UITGEVOERDE HOUTEN TROGGEN

in di •• n • •!. .Ikw.m.ilen en In cle mee,! ~i\ ... "lopende diameier. e n ... ..delikt. kun ... n door OM ,I • • d. u;\_oo" •• d w<>«l.n"'.I ..... 41 G •• , ol "oombul.." .

Dik " dun_ of ...,..m.. l.... en.dlge b .. I•• ~.

Vlem_, .Ieun· e n precllleb.. l.en.

Spe<:lele bul•• n oOGt con .... ucli .. (,.IIi"9')' boId.rs, m.den en I• .dbomen.

P. VAN LEEUWEN JR' S BUIZEN HANDEL NV. ZwljAcl...M

_

POl1bu. 1

_

ToI*'ooft Ol8so.3'I41

_

Tol.. 8001

o..""-"t

Centrale verwarming

Oliestookinrichtingen Stook- stoomkookinstallafies Luchtbehandelingsinsfallaties Sanitaire inrichtingen

TECHNISCH INSTALLATIE BUREAU

F. W. NIEPOTH Amsterdam telefoon 742464

Zandvoort telefoon 3270

PRIJZEN EN INLICHTINGEN OP AANVRAGE ACCUMULATORENFABRIEK VARTA N.V. AMSTERDAM-C. SPUISTRAAT 46 TELEF., 45787

MAANDBLAD TER DER

INTERNE

VOORLICHTING.

KOHINKLUKE

MARINE

OIRIiCTlIi EN HOOfDRIiDACTIE , Ltz. ( 50) 1 J. PTASNIK

F . J. TH. M. SCHAEPMAN

ADRES REDACTIE EN ADMINISTRAtiE ,

r.Unlsterie van Marine. Konin(1nn.(Tacbt lt.

Tel. 11S221G.TOQt.1 $11 . Den H ....

Inlroud:

AUGUSTUS 1955, no. 1

BIJ DE VOORPLAAT: Umdil!gsoefening mariniers Texel.

Pagina 1 I s oOl']og uit de tijd?

2 Buitenlands Marinenieuws.

3 Hr Ms schepen en hun emblemen (3).

4 Bakerdok der Marine.

6 Bij de mariniers in de Ncdct'landse Antillen.

7 De wereld waarin wij leven.

8 Lucht-fotografie.

10 Tips voor de fotowedstrijd 1955.

11 Nieuwsdruppels.

12 Camp "Le Jeune".

15 F'Jto-varla.

16 Buitenlands Marine路nieuws.

16 Het Loodswezen.

18 Mariniers in NederJands Nieuw 路 Guinea.

19 Hr. Ms. schepen in ood og.

20 Uit het leven van bootsman Bubbekes.

20 Nederlandse vliegtoig路herkenningskampioenschap路 pen.

21 V an landrot tot zeesoldaat.

22 Dit boek m oet ver schijnen.

23 Waar de Koninklijke Marine vliart en vliegt.

24 Mutaties.

25 Mutaties.

25 Wannee r begint mijn opleiding?

26 Mutaties.

De

KoD.l..bll.1ijke Marlae .telt er

PrUl

op "9AA te Illelk. da t h et adverureD b1 4ll OrlaaD ulterl&l'd b et verkrUI.a VUl ._IiI.u "9oor len r l.Zl.Uu ....... l(oll1D.k1ijlll:e MUiDe Q1e' Ir.aa lDhoadea.

Is oorlog uit de tijd?

DEmenselijke geesl maakt zich graag een voorstelling Vfin lets, en als hij zich ;w'n voorstelllng gevormd heeft, is hij er dikwijls m oeilijk ar te brengen. lIel 15 een zeer menselijke ne igIng, en het kan ook moeilijk anders, toekomstplanne n t e

doen berusten op een dergelijk geeslesbeeld. Het hangt dan af van de juistheid van de veronderstelJlng of de plannen wer· kelijkheld ku nnen wo rden o f nlel.

Voorstelllnge n, die men zich maak t, berusten bijna altijd op de ervaring dIe men zelf heeft opgedaan, ot o p wetenschap, die dank zij de gesch ieden Is van dl;! mensheid kon w o rden

venameld, Zo Is het. dat. wanneer Iemand het woo rd "natuurramp" hoort, een Nederlander het eerst aan overstroming zal denken, een Zwitser he t eerst aan een lawine, een Javaan IUln de ultbll.fsllng van een vulkaan en een Griek waarschijnlijk aan een aardbevIng. Er zullen slechts we inig mensen zijn, dI e lopen te bedenken wat e r zal gebeure n als morgen, om de een of andere reden, alle bomen ter wereld zouden sterven, of alle wate r ter wereld zIch In gassen zou ontbinde n. TelWijl dat toch ook natuurrampe n van geweldIge omvang zouden :~n.

Zo Is het 00:<, dat in de menselijke geest, bij de woorden "vrede" en "oorlog" een bepaalde toestand hoort. De men. heeft In zijn lange gesc hiede nIs geleefd In een toestand van hetzij vrede, hetzij oo rlog. Was, In algemene zin, een land In vrede met een ander land, dan ko nden de Inwoners van dIe landen vrij met elkaar verkeren en handeldrijven. Was m en In oo rlog, dan werde n vrij verkeer en vrije handel opgehe\<en, en zond men st r ijdkrachten uIL om die van de tegenstander te bevechten. "Vechten" Is ook een woo rd waaraan men een bepaalde voorstelling ve rbindt, namelijk elkaar zodanIg klappen toedie ne n, dat een va n belde partijen zich uiteIndelijk gewo nnen get'ft. In deze voontelling wordt een klap uitgedeeld met wapenen.

Het ziet e r nu naar uit, da t de m ens de betekenis die hij aan het woo rd "oorlog" toekent zal moeten ve rande ren lot een veel meer re kbaar begrip.

Er van uitgaande, dat de normale verhOuding tussen twee staten, of groepen van staten er een Is van o nderlinge goede vr Iendschap en van vrije en vriendschappelijke relaties tussen de wederzijdse Inwoners, dan zal men In de toekomst met "oorlog" moete n betitelen Iede re verhouding tussen staten, die anders is.

De ..staat van oo rlog" Is In Nederland bij de wet omschreven. Wordt deze afgekondigd, dan krijgt h et militaire apparaat veel en veel groter macht In het land dan in vredestijd het geval 15. Het is zeer we l mogelijk, dat deze wet thans reeds uit de tijd is e n dat na verloop van Jaren de grootste macht In "oor logstijd", volgens hel begrip da l men zich dan daarvan heeft gevormd, aan het economische apparaat of aan het financIële, of aan deze belde t ezamen, wordt ge· geven.

De scheidi ng tusse n oorlog en vrede. was tot dusver duidelijk en scherp. Oorlogstoestand ontstond na een oorlogsverk larin g of automatisch na het begi n van vijandelijkheden.

Volgens de gedachtengang, dIe we hIer nu volgen, zal dat In de toekomst geheel nIe t zo behoeven te zijn. He t land, dat de "oorlog" bego nne n Is, en gewaar wordt deze te gaan verliezen, gaat zoe te broodjes bakken, e n er komt vanzelf een toestand terug, waarvan men op ee n zeker ogenblik zal zeggen: ..Goede hemel. het lijkt we l vrede."

Aan de a ndere kant zal me n na e nige onprettige en'aringen het niet meer bestaan van vrede aanduI den door te zegge n: "Alle mensen, het lijkt wel oorlog."

•••

BU dIl alles komt het gebruik van wapenen nI et ter spt·ake.

Althnns niet op grote schaal, met ffo nlen van honde t'den kilometers lengte, waarlangs legers elkaar bevechten met tanks e n kanonnen e n mIl Iloenen soldaten. Toc h zullen die legers e r moeten zij n, waakzamer en parater dan ooit tevore n, en we l als schild waarachter de toekomst-oorlog zich afspeelt, als mIddel om de vlJand·van-de-toekomst te dwingen rle oorlog-van-de -toekomst anders dan met wapenen Ie voere n.

Een wat duidelijker uiteenzetting Is hIer zeker op zUn plaats.

De mens beschikt tha ns reeds op aanzienlijke schaal over middelen, waarmede bliksemsnel enorme vernle tlgln g kan worden gebrac ht. Ee n gebied van vele kilometers omtrek kan totaal worden ve rn ie tigd, terwijl mensel UI< leven in een nog grote r gebied kan worden velWoest. Dit Is echter niet wnder r isico. Het oude spreekwoord "wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf In" is hie r zeker va n toepassing.

Men moet " het middel" namelijk bij "het doel" brengen. H et Is echte r zeer wel mogelijk, dat "het doel" klaar wakker Is en hetzij "het middel" weet te kere n, hetzij zodanige maatregelen heeft genomen, dat de beoogde vernietigi ng nIet wo rdt berei kt. In dat geval wordt de aanvaller zelf tol "doel", voo r de "middelen" van de tegensta nder, omdat hij gefnald heeft deze te vernietige n. Andersom rede ne rend. ka n men zeg· gen, dat "klaar wakker" zijn, en ge heel voorbereid zijn op de mogelijkheid van ee n aanval met wape nen , al die maatrege_ len nemen die de kans Ol) succes van d ie wa penen vermIndert, een e\'entue le tegenstander dwingt van het gebruik van wapenen at te zien en zijn "oorl o&," te "oeren op de meer sllnkse wijze mei propaganda, eco nomie, e n diplomatieke chlcaner le als wapenen.

Het Is dui delijk, dat hier de eIgenlijke strij dkrachte n nog steeds hun al-oud e laak blijven vet·vullen. Zij vorme n het schild waarachte r de staat leeft. ZIJ stellen hel grondgebied van de staat veilig tegen vernietiging met wapenen. Hoe meer zij voor hun taak zUn berekend, hoe meer zU hun specialist Ische kennis in dienst hebben ges teld van hen die maatregele n ontwerpen te r vermI ndering van de schade die vijan_

f

delijke wapenen kunnen brenge n, hoe meer kans er Is dal wapengeweld bij dc oorlogvoering van de toekomst nlel In he t geding komt. Dan wordt de eigenlijke ovel'wlnn lng bevochten In ril' (a~ ricken en Ol) he t land, en worden staten tOL concurrerende civiele bedrijven.

Verder zullen we thans nIet trachten te kijken. De onderlinge concurrentIe tol hel bankrot'I komt In de burgermaatschappij mInde.' veeh'udig voor dan vroeger hel geval was. .l'>1isschien zal de toekomst concu n entle t ussen staten ook iets zachtel' maken, dan oorlog tot dusver was,

•••

Er zijn aan deze gedachtengang enorme gevaren verbonden. Nu moet men namelijk verde r de nken, en antwoorde n vinden op de vragen die in de voorstelling van de toekomstoorlog, die we ons nu hebben gevol'md, beslolen ligge n. Hoe moe t dnt clvlele oorlogsnppal'aat worden georganIseerd te r verdediging tege n Cii' n economlsch -flnancieel-propaga nd lstl_ sche lIa nval? \Velke Is de o rganisatle en de aard van de strijdkrachte n. dIe immers de vijand \'an het gebruIk van wapenen weerhouden? Het is de laatste vraag, die ons. mllitai~n, dient bezIg te houden, omdat de juistheid van het gevonde n antwoon! uitmaak t o r Iltlt antwoord op dt: CCl"l:Iltl vraag wel nodIg is. HIe r ontStaat hel verschil van Inzicht, dat vele pennen op het ogenbllk heet doet lopen.

Zo nder Cii'n bepaald standpunt te ve rd edigen, altha ns trachte nd dat niet te doen, lijkt het gepast in het kader va n dit arlikel een overzicht te geven van wal er op dit gebied begi nt te le\·en.

•••

Ui t de inleiding tot dit artikel Is duidelijk geworden. dat er hier spl'lIke Is van een ve rgeldingswapen. "Als jullie slaan", zegt men lo t de tegenstande r, ..da n slaan wij du i_ ze ndvoudig terug."

Dit slaan dient te geschieden met atoombommen en ande re wap,enen van grote vernietigende kracht, die nog doo r vliegtuigen worden vervoerd. Hier houden vele me nsen op te

denken. Zij :den in hu n ve rbeeldIng grote vlo te n van hoogvliege nde enorm snelle bomn1:!nwcrpers naar rie \'ijand vliegen en atoombommen op alle steden, vliegvehlen en havens werpen. Als dat een poosje, enIge dage n, aan de gang is geweest, dan - zo denken zij Is de vernietiging zo enorm, dat een van de twee tegenstanders geheel nIet meer vechten kan en zich dus o\'ergeefl.

Anderen - en zij zijn gelukkig Is de meerde r heid _ denken voonlch tlger. Zij zeggen. dat het natuul'lijk meegenomen Is, als een oorlog met wal)cncn dermate snel tot een einde kan worden gebracht, maar dat de kans groot Is, dat Cii' n derge lijk resultaat nu eenmaal niet mag worden \lerwacht. Het e nige, dat vorige oorlogen gemeen hadde n, was dat zij In karakter en ontwIkkeling, geheel verschilde n.

Hoewel _ zo :.:eggen zij - het atoom-offensi<.'f, als het komt, uiteraa rd enorme schade zal toebrenge n, zal men zich toch niet overgeven. Daal'ent<.'gcn. Illen zul verbeten en door elle nde \'erbltte rd, doorvechten me t de mIddelen di e men nog In het veld kan brengen, of kan aantrekke n uit gebieden die tot dusver de dans zij n o ntsprongen.

Het guat er dUll om wie het eerst zover Is hersteld. dat hij wee r slann knn. slaan met wnpenen, di e doo" m<itnow n worden gedragen.

Voo r de West-Europese lande n moeten dIY.le mIdde le n van overzee komen. In schepen, omdat zij aan de zee grenzen.

De Atlantische levensader gaat k lOPIl·en voor het herstel en de opbouw va n krachte n.

ZIehier hel beeld dat men :.:lch \loomt. Twee lamgeslagen, verbete n en verbitterde tegenstanders. die met de kaken op elkaar de weg naar herstel be\'eehten. De lengte va n de weg Is bepalend VOO I' vriJheid af slavernij voor de landen va n West- Europa. Daal"Om zal het van de Atlantische levensader afhange n, wat de uitkomst van de strijd met wapenen zal zijn.

Hoe deze levensader thans Is georganiseerd, zullen we in een volgend artikel uiteenzetten.

BUITENLANDS MARINE-NIEUWS ENGELAND De conservatie vun kleine mijnenvegers

bij de Engelse rrwrlne doet d eze vaurtuigen op C(!n ark lijken. Er WOrdt namelijk een houte n kap over de schepen gebou wd.

H.M.S. "Veugeance"', een vliegkampschip, dat was uitgeleend aan de Australische marine, zal deze zomer wo r den teruggegeven. Het schip word t ve rvangen door de "Melbourne", die de voltooiing nade,·!.

Zeven mijnenvegers van de Britse marine hebben een mijnenveld bij het Deense eiland Sjaelland opgeruimd. Deze operatie was Great Dane gedoopt.

Dertien mensen vonden de dood In de onderzeeboot "Sidon" welke zonk in de haven van Portla nd. Een explosie was d e oorzaak van het ongeval.

Alle bommen, raketten en gele lde projeetielen zullen voortaan in de Engelse mar ine behoren tot het domein van de artillerie. Dit geldt niet voor de onderwate rwapenen, die bij het torpedo-O.B. dienstvak blijven behoren.

2

s terkte der Britse strijdkr achten was eind 1954 als volgt; marine . . . . 129.600 man leger 440.800 luchtmacht..

259.500 " De plannen voor de marine van het komende belastingjaar zien er a ls volgt uit; operaUeve opleidin, aanbouv. ...,nhl!den en reserve 4 1 slagschepen schepen 4 4 11 vliegkampkruisers 9 17 Darings 7 1 torped obootjager s 22 3 fregatlen 30 22 141 onderzeeboten 43 16 mijnenvegers 23 32 patrouillevaar tuigen 4 26 landingsvaartu ige n 7 De

"

'59

" "

Bij het spiegeldekl andi ngsap paraat wordt nu ook een nieuw systeem, genaa md "Audio" gebru ikt. De vlieger hoort aan een zoeme rtoon in zijn kopteleroon of hij op de juiste wijze aan vliegt.

De k r uiser "Cumberland" doet in d e Middellandse Zee proeven met al lerlei soort nieuwe apparatuur. Daa ronder 1:ijn een nieuw automatisch antiluchtkanon van 7,5 cm, sproeisystemen tegen atoombomaanvallen en diverse an de re nieuwigheden.

De onderzeeboot " Acheron" zal een reIs van een h a lfjaar maken om in de Zuidatla nllsche en de Indisc he oeeaan zwaartekrachtmetingen te doen.

Ook bij de Engelse marine Is de naam ..stoker'" vervangen door een moderner woord; engIneering mechanlc·'.

CANADA De Canadese marine heeft een snelle ontwikkeling doo rgemaakt. De sterkte bedraagt ongeveer 21.000 oHicleren en schepelingen. Daarvan zijn 3.000 betrOkken bij de luchtvaartdienst. De Canadese marine werkt nagenoeg uilsluitend met beroeps personeel.

n":CTIHCATIE I n he t J uli- nUmmel' ...a n Alle Hens Is ln het a rtik l'l "Een M.'u·incblazijdl', vijrtien jaar gc1cdcll" vNmdd, dat Hl'. Ms. J acob V,<l1 Hce:ll ~kc ..ck ontsnapte van de aanbouwwerr Ie Rotterdam. De aand~ci1t1gc lezcr, bekend me t de gebeUl tenissen uit 'H":' tijj zal begTepcn hebben , dat dit vauuit A.!ns~crdam ge~chiedde Red.

[_ H_r,_M_s_,_S_C_H_E_PE_N_ E_N_H_U_N_E_M_B_LE_M_E_N_._<3_)_J Hr. M s. Everhen (D 802)

.• /11

zi/ur

!Wlt

,o/r emü

JU '.lrl b,J/ktll

'.111

JlIIO'

btl"Jrll mn drit ";lIt,rpid",. ll' fd.',1111 2 : / til NiI, t rlll / 111" U I/ t llk"/6 "UW ZOlld,r zril,,"_ aJ/tl "m 'I.IINlir/ij~t Hrll'''. pel.

"hul milium' a.1II hn ~n/.l(hlJ. ti, I"mi/i, E,'trl JtIl, :0.11., ht' 0"'. loo,~oml op hu 1"".111:'4 ,;:I" ,ft ,tb,IUlh,} E,-"IJIII, C"",.,Ji, ", l oLII, Î" rit SI. Pintr 0/ O,iJ, Kt ,!: " MiJdt/b" .

011 tmb/ulII ÎJ

11"'/""

1,111

.IKg... r Uorped ohootjager ) : _ Standaard wftlen:erplaatsing 1.750 t on; max. snelheid 32 mijl; grootste lengte 110.6 meIer; grootste breedte IQ.!) meter; gemiddelde diepgan!/: 4,4 meter; machlne-vennogen 40.000 apk; bemanning 237 koppen. Bewapening: 8 torlledo-lsn<:eel'bulzen; <I kanons van 11.9 cm.; 2 mitrailleurs van 40 mm.; 8 mitrailleur!! vnn 20 nlm.

Vertrok op 18 F ebruari 1946 voor de eerste maal van Amsterdam nnar Indonesië. Nam In Juli 19-17 aldallr deel aan de eerste pollUonele actie bU de landi ng op Oost-Java. Vertrok In December van dat jaar weer naa .. Nederland om. na op de RUkswerf te Willemsoord in groot onderhoud te zijn geweest, begIn Januari 1949 weer naar Indoneslll te worden gedirigeerd.

BU het uitbreken van het Korean nsc conflict werd Hr. 1>18 .•. EvertS(' n'· op 7 Juli 1950 "rmult Soel'abaJa naar de K orenan!/! watere n gewnden tot deelname aa n de maritieme acties der Ve renIgde Naties, van waaruit he t op 2 Juni 1951 lI'e('r te rugkeerde In Nleuwedic[l.

Ge noemd l1aar ee n beroemde ndmh'aal uit onze Goude n Eeuw, de luitenant-admi raal Johan F.vel"lsen (1600- 1666>. die 30 jaar lang aan het hoofd heeft ges taan \"an de Zeeuwse zeemacht. l n dienst gesteld: 1 Februari 10.16 (ex H MS Soourge) .

Hr. Ms, van Galen (0 803)

"I" II;NNr d,i, lI"urh.lk,,, /"lilt :ih',r, "pI""'JI 2 .' 1" , 8ij h~1 I',I1IIUllfli /Wil dil ,lIIblulII 11'....1 d:1111,1IIJ:,lijli. dkbl!!.""'''' 11 op de dj/u"l. dlllx, 1,111 h,l " '''!I,II '.111 d .. '/001100'.1 JII" 1,111 GIlI, .., ' 00.1:0111".,.1 op lijll x,tx,r"" rrJ PO'lrtl "".I, J. I),,'t lil . I1 tl hirrop "fgrbuIJt "'''P''" H uhu. U il ,tslllrblJ""ptll '''" h,l U"tsl!d.llst Gr,lItllX,ts/llthl VOII G" ltlt, U',I,"I"" Jt oll/sth.ij,i"l l ..iJ,: ,,11/ 1011.1 dri, uu.h"I:,,, ','11 I:ul. 1!.,p/""1JI 2 .' I", A,,"",;/lll op .I, 1!. ••!I01llH '"'' JIIII ,,,,, G.,/, .. i. d, N it., ,,·t K. ...I: U AII/su.dJm IU" Il'.IP'" Iw,l om' , rUI "'''llix" I"ijltl oJ bij x,,,tthllt,d is X,tU'UI' H l .. '"p,,, 1,'11 Iu'ltsl.,rh, V o" G"/'II U /·ot"... D"." "rdu II",OUtlt 10/ x",. "S.,llul ftidJt, bull dt Allllislt, '"'' All/rh" b,l/ol, .. , " I' .uI,iu 10111 .I, Il o" RilJd 1':111 ,Utl, "IJ JfbUPUlllblulII roOf' IJr. Ms. 1 ,/11 G"ltII dil U',I," '" I' IIII"J/}""" til sluhll U " u'ij::igi", lOt ft p./lJtN il/ d, kJ, N"",

•

Jug.·' (lo rpNl olH)oljnger): - Standaard wate rve r plaatsin g 1.700 to n : max. snelheid 32 mUI : g roo t ~le lengte 108,7 metN': grootste breedte 10,9 meter; gemiddelde dIepgang 3,7 me ter: maehinevermogen 40.000 a[lk: bemnnning 247 kOPIJen. Bewopenlng: 10 torpedo-Ianceerhul:l:en; 6 kanons van 11,9 cm. ; 4 mi trailleurs van 40 Olm,: 6 mltrnllleurs \'an 20 mOl. De ru\Okoop van H r. Ms. "Van Ga l ~lIl" werd mogelUk gemaakt doo r de bijdragen van de Nederlanderg in de IIIN-bezell t' geb ieden. na de o nde rga ng \'an de vorllóle torpedobooljage r van deze nanm tUdens de Meidagen van 19-10 te Ro tte.'dam, Deze Inzamel-actie werd Ióle\"oe rd onder de slogan: " Hr. Mr. "Van Galen" deed haar plicht: doet gU nu de Uwe".

Met beh u lp "an d(' Ned(' rl andse regering II n Londen) slaagde men e rin deze torpedobootjager, op stapel gezet als HMS "Nobie", aan Ie kope n. \Va! aanvankelUk bestemd voor verster king van de vloot In Nederlands-Indië, doch le lv.'UI Hr. Ms. "Van Galen" zich daarheen begaf, had reeds de slag o p de Javazee plaats en werd Indië ~et, Het schip werd toen InjZe· deeld bU de Britse Easlern Fleet en gestalionneerd te KllIndinl. 0 l) a Mei 1942 nam hel deel aan de verovering van Madagascar. Werd later ingedeeld bU de Amerikaanse 7e viOOl om escorte-dlenst.en te verrichten In de Zuid-West Pacific e n de IndiSChe Oceaan. In Februari 1944 weer terug naar de Britse Eastern Fleet : verrich tte In dit \' Iootverband aam'alle n Ol) de Andomanen e n Nlcobaren.

Op 23 Augustus 1945 vertrok H r. Ms, "Van Gale n" , als eerste Nederlandse oorlogssc hip na de bevrUdlng. vnn Rottenlam nanr I ndonesië met de eerste, in Engeland o pgeleide oo rlogsvrijwillIgei'S. Monkte deze spoed reis In I!) dngen. In Jnnunri 19:\7 voer Hr. Ms. "Von Galen" weer thu is om o p 11 November van dat zelfde janr voor de tweede Illnnl noor Indonesië te vertl'ekken, Na In Decem ber 1949 weer In Nede,rlnnd Ie zUn teruggekeerd, w('l'd het schip op lG Manrt W51 voor de derde malll naar het oosten gezo nd en, nu ter aflossing van H r . Ms, "Everlsen" In (ic Korenanse watel'e n. Keer(ie op 21 Juni 1952 wee r le r'ug In Nleuwe<Hep. Genoemd n!lar luitenant-admiraal J o han van Gale n <1604- 1653) .

In dienst gesteld: 11 Februari 1942.

N.B. De k leure n "sinopel", .. azuur" (On "keel" zijn de heraldische be namingen voor groen, blauwen rood.

3

BAKERDOK DER MARINE door Ltz sd I H.

J.

Noppen

INtedeschrijven, l ade eeuw was het mode boeken waarin argeloze doch

begin a! gedu ren de geruime tijd ver"de Schelde". en wat méér zegt, het Is thans n og in geb ru ik! vuld door de Heren van Veere, de weetgierige jongelledt!n om zo te zegDe scheepsbouw is In Vlissinge n een Van Borselens, die bastaard Bour gongen werden rondgeleid als in een tuin, oude indus trie. Heel In het begin was diërs waren. Hendrik IV Van Borselen om hen de wonderen der wereld te deze georganiseerd in een gilde dat de was de eerste Admi r ael. Nadien. in het lalen de n en deze te verklaren In de volledige macht uitoefende en eisen begin van de 8D-jarige oorlog viel de ietwat verheve n taal van die tijd. stelde aan de vakkennis van gezellen eent ra le admi rali teit uiteen en onten meest ers. niet alleen ter verhoging stonden de gewes telijke admiraliteiten.

Zulk een boekje, en cen van de meest van het peil van het ambacht, doch ook waaronder dl~ van Zcela"td; en hier aardige, is de "Walchersche Arkadla".

Men werkte in deze tijd gaarne met om te grote concurrentie te voorkomen. tijn we dan weer teru g bij ons dok.

In hoofdzaak zal men zich hebben De Admiraliteit van Zeelan~ wordt het "arkadleën" of dergelijke Ideaallandbezig gehouden met he:. bouwen en uiteerst genoemd in 1576, dal Is dus 8 schappen. In de " WaJchersche Arkadlo." rusten van handelsschepen, In hoofd(van 17161 nu. worden enige jongelled en jaar na het begin van de 80-jarige zaak, want er werden blijkbaar ook oorlog. De r aad van de Admiraliteit /{evolgd op hun omzwervingen door schepen gebouwd en uit gerust voor bestond u it negen personen: teven Walcheren. Het zijn Herman, Ewout. andere doeleinden. H iervan spreekt een raden, een g rUfier en een procureurH ildegonde en lsabella en dit klaververor:le nlng die in 1487 bij plakkaat fiscaal. Er za l later misschl~n gelegenblad van vie r krijgt In Vlissingen lets we rd uitgevaardigd, wonderbaarlijks te zien: een d roogdok. door Maxlmllîaan Herman die in het boek fungeert als degeP.n file alles weet vertelt hiervan : van Oostenrijk, in diens funClies van " .. gil staat met recht verwonderd .. " "Roomsch Koninek" want dusdanige Dokke vmd men neren regent voord e nog gens In ons Land. De grootste Schepen minderjarige PhiJips worden h ier veilig en gemeklijk "e· de Schone van Bourdubbelt, geharpuist. schoon en di ch t gond ië. Deze: "Oraemaakt, zonder over· of op zijde ge· donnantie op de Ad · haalt te worden . en t e konne'lt overmiraliteyt de r Nederslaan: waartoe die wederzijdse stutt er. landen", kan worden dienen. Men ziet hier onder de kiel en beschouwd als de gedOOf, en. geen lek zo diep, of men vind. boorteacte van onze en stopt het .... " .,Daars/aat dan het marine. De uitvaarSchip op hoge blokken , en een droogen diging werd gemotivloer, en word behandelt en bewan· veerd wegells "kapedelt, zo gemaklijk, of h et op straa t rijen en uitschud · stond . ... " dingen" die hadden H et thans best(lan de dfOOgdok H et Is van belang voo r noemde jongeplaats , evonden, en lieden op hun schreden te volgen, want held zij n om eens na te gaan hoe zulk waar door een onhoudbare toestand zij bevonden zich hier op ,Ioleboortegrond een Admiraliteit nu eigenlijk werkte was ontstaan waa rvan In de ordon· van de Koninklijke Marine: de Werf en hoe deze zou kunnen wo rden vernantie wordt gezegd: "Het we!cke van de Admiraliteit van Zeeland. Deze niet alleen sIreekt l ot ver treding, geleken bij het Marinebestuur van werf bood hen nOJ( meer stof tot bequetsin" en verachting van onze thans. Wat ons op het ogenblik intereswonde r ing. namelijk in de schepen die Hoo"heid en Heerl ijkheid, maar ook seert. zij n de inrichtingen die d e Admizij er zagen en waarvan Ewout luid· raliteit daar In Vlissingen had. tot Irreparable m::dcel en schande keels getuigt: " DH zijn geen Schepen txIn de K oopmanschap. welcke is het Het schijnt wel zeker te zijn. dat het maar K asteelen; en worden die met principael.te fund.:r.ment en ondtrhoucentrum van de Vlissingse scheepszo een klein Toer tegen win den en bouw zich toen bevond nabij de plaats ding der gemeene saeke van. O':'Ise voor· wateroolven opgevoert?" Doch Herman waar wij thans het oude d ok nog aannoemde Landen en Heerlijk heden, en in. de alweter. helpt hem uit de onzeker- 't bijsonder van onse ÜI )'Iden van Vlaen· treffen. De Admiraliteit kreeg hier al heid en openbaart. hoe cr bij de .Il.rootspoedig de beschikking over een eigen deren, H olland, Z eeland, Friesland en ste schepen ,,0011. wel 180 vo-~ten lana", and ere, aan de voorsz. Zee gelegen, aen scheepswer f. waar dus vaartuigen zui80 tot 90 stukken g($Chul nan boord zijn len tljn gebouwd en hersteld voor de dewelcke geen goed profijt of nut ka,. verdeeld over drie dekken en -lat d~ Nederlandse Zeemacht. Helaas valt b ij toekomen, als door toedoen en middel bemanning enige honderden koppen de meeste schepen uit die tijd niet na 001'1 de voo rsz. Zee". telt. te gaan wáá r ze we rden gebouwd . Het In deze ONionnantie dan wordt voor is echter wel bekend, d at particuliere Ind ien men zich predes wil indenken, deze gewesten een "Admlrael ter Zee" bouw van oorl ogsschepen en Oóstinjeaangesteld, Voortaan mag geen "schi p hoe Herman, Ewout, H ll d e~onde en vaa rde rs in die tijd eigenlijk niet beten Oorloge op Zee" worden uitgerust Jsabella d aar b ij dat dok hebben gestond en dat deze hoofdzakelijk werd staan, behoeft men slechts naar Vlis- zonder zijn toestemming. en ru-ermcdc verr icht door de Compagn ieën van singen te gaan, want datzelfde dok Is Is dan de oprichting van de Admirali· daar nog. Het bevindt zich op het terteyt der Nederlanden een feit. De Verre en door de Admiraliteiten. rein van de Koninklijke Maatsch appij functi e van Admirael werd van het Bij de scheepswerf had de Admiraliteit van Zeeland een Arsenaal, ook wel 's Lands ZeemagazIjn genoemd. waarin alles lag opgeslagen wat voor de uitrusting de r schepen nodig was. Er was TEVR EDF.N HF.IDSBET UIGING een woning voor de equlgagemeester Door de Comllialldml1 Zeemu('ht Nederlaud werd eelr tevredenheid3betuiging en een voor de assistent. Blokken a! toegekeIld a(/II: katrollen waren voor de tellschepen in die tijd natuurlijk in grote mate en JI.1(1trOOff der derde Hmule zeemilicien Th. ' ~II DC1lrse" (5f668J verscheiden heid nodig en zo was er een werkwinkel voor de blokken· wegens rcdding'l1lOyÏlr(lclI V(HI eerr op 7 Mei /955 tc RotterdlHlI in de Ni ern ve makers.

MawJ slJelenderwijs to w«ter gerl.l(l/,t achtjarig jonge tje, waartoe hij in de Het dok waarvan hiervoor sprake was M(I(I.! Nt gesprOlrgen, dlJar;1I 'm eerdere ma/eli ollder lIet riv;ero,Jpervlak i.! ge· werd gebouwd volgens plannen die In doken op zoe',: 1I(I«r het reedt! t.:erdweJlell jo lIgetje, tot hij zich te" ..lotte door 1697 door de Engelsman J ohn Perry OIJert.'e rmoctdheid genoodzaakt z(lg zijll reddillgltpo[1illuell te atakClI. waren ontworpen. Ook toen kon men ~J blijkbaar wel eens lang wikken en

na"

, _____________________________

4

wegen, want eerst In 1705 we rd besloten met de bouw te beginnen. De Staten stelden e r f 25.000,- voor beschikbaar; een voor die tijd groot bedrag, doch :tij moesten e r later nog f 12.000,- bij doen. De:te gang van uken bewijst in elk geval, dat men g rote verwachtingen had van het dok, welke helaas niet alle we rden vervuld, want hoe befaamd het ook was, het vereiste grote sommen aan onderhoud, d ie slechts moel:taam door de regeerders beschikbaar werden gesteld.

In 1794 trof de werf van de Admiraliteit va n Zeeland een grote brand. De vlammen hiclden dusdanig huls dat alles verlo ren ging behalve de eerde r vermelde woning van de equipagemeester. Het :tal voo r de Admiraliteit en voo r de s tad Vlissingen een :tware slag :tijn geweest. Toch heert men :tich blijkbaar Spoedig hierva n hersteld niettegenstaande Franse be:tetting en ovërhecrslng, want toen in 1809 de Engelsen de s tad bombardeerden (elfhonderd vuurmonden gaven haar de volle laag), liep de werf :tware schade op.

Kei:ter Napoleon echter had In :tijn strijd tegen Engeland behoette aan scheepsbouwcapacIteit en hij wenste de scheepshe llingen van Vlissingen zo spoedig mogelijk weer In bedrijf te ûen.

In 1811 votee rd e hij het voor die tijd enorme bedrag van frs. 1.290.000 om het dok te he rste llen. Een jaar late r was het ge reed. Het Arsenaal wero herbouwd; s terker dan tevoren e n van een beklinkerd - later :tinken _ dak voorzien. Eer echter de grote kel:ter de vruchten van :tijn voorzieningen had kunnen plukken we rd hij ten val gebracht.

Zo vleien de:te vruchten nu toe aan de Zeemac ht van he t Koninkrijk de r Nederlanden d ie de werf onder haar beheer nam en aan merke lijk uitbreidde.

In 1827 was er een "werf van aanbouw" en een "werf van uitrusting".

Wanneer wij toen een korte wandeling :touden hebben gemaakt over de constructiewerf, l ouden wij :tijn binnengegaan langs een portlcrshulsje waar ons we11lch ! toen reeds rou :tijn gevraagd ons te legitimeren - met een bewaarplaats voor de brandspuit. De:te :tal In verband met de vele houtbouw niet over bodig :tijn ge weest! Het houtmaguijn lag hier trouwens d icht bij.

Daarna kwam een groot gebouw met kantoren voor de ambtenaren en daarboven de opslagplaats voor ijur en koperwerk, de model- en de tekenkamer, benevens de schilder- e n timmerwinkel. Daarboven was op de derde verdieping de ma l-zolder, waar de mallen voor de te bouwen schepen werden uitgeslagen en gemaa kt. Op de:tclfde veroiepil:g werkten de kunste-

naars van de beeldhouwerswerkplaats en bevond ûch ook een "bierh ok". een gelegenheid waarvan nadere omschrijving ontblwkt en mlssc!llen wel overbodig is. Aan het einde van de werf - :teker wcgens het b~a"ê;;ev;:;ar was de smederij met wel 22 vuurhaa rden. Oorspronkelijk werden de:te vuurhaa rden met blaasbalgcn aangebla:tCn en menig jeugdig knaa pje :tal hiermede :tijn loopbaan :tijn begonnen; eerst toen het tijdperk van de stoom aanbrak kwam ~ een "s~oom:Ol'Ste l om dOOI een waaiermachine de blaasbalgen van de smederij te vervangen". Er waren vijf hellingen, waarvan t wee groot genoeg voor linieschepen. Vil' ~ hpll ingen waren ovexc-kt wat clus het voordeel bood dal er onjer aUe weersomstandigheden kon worden gewerkt.

De "werf van uitrusting" was ook een aanûenlijk bedrijf. Er was :teUs een slachtplaats en een "laboratorium voor vuurwerkers", ie ts wat wij nu wel ,.pyrotechnische werk plaats" zouden noemen.

De "Rijkswerf" te Vlissingen s tond onder een commandant en directeur de r Marine. Dit was een Vice Admiraal en de titel directeur s tam t uit het feit. dat er toen in Nederland vier directies van Marine wan.n. Men had ccn constructeur en een onderconstructeur. benevens ba:ten, kommandeurs en onderkommandeurs. Dat men wel iets aan dorst en met :tijn tijd mee wilde gaan blijkt b.v. uit het felt, dat In 1826 het fregat "Den Rhijn" o p de werf werd doorgeuagd met de bedoeling e r een stoommachine in te plaatsen (wat overigens uiteindelijk nie t Is doorgegaan, zodat men de twee stukken weer aan elkaar heeft gemaakt, waarna het fregat nog jaren als :teIlschip heeft dienst gedaan), Uit dit aUes blijkt wel dat de werf in de eerste helft van de 19de eeuw een omvangrijk bedrijf moet :tijn geweest, Helaas mocht dit niet :tO blijven, De havens aan de Zeeuwse stromen begonnen reeds toen geleidelijk te verzanden, tengevolge waa rv a n het centrum van handel en bedrijf :tich naar elders, en wel voornamelijk naar de provincies Noord- en Zuid-Holland ging verplaatsen. In 1861 besliste de regering dat de Rijkswer! te Vilssingen :tou worden opgeheven en dat die te Amsterdam belangrijk :tou woroen uilgebreid; in 1869 werd de opheffing voltooid. De "directie der Marine" met haar staf van officieren en haar manschappen vertrok uit de stad. Er bleef slechts een wervingsbureau, be:tet door een oUîcier van adm inistratie.

Toch :tou de Vlissingse werf spoedig weer uit haa r slaap worden gewekt.

De hoofdingenieur der marine B. J. Tideman liep met grote plannen rond

voo r hct bouwen van metalen schepen en hij stak de:te plannen niet onder stoelen of banken. Hij :tag mogelijkheden in Vlissing"n. De stad kreeg bovendien de wind mee door de omwenteling die de toepassing van de s toom-energie (met es :tetter) in de indust rie en de samen leving bracht. Het Walcherens Kanaal werd geg raven, een spoorweg naa r Vlissingen aangelegd; een nieuwe haven we rd gebouwd. In September 1873 werden door Z.M. koning Willem 111 de Haven-.

Kanaal- en Spoorwegwerken te Vlissingen plechtig geopend.

De eer,le Nederlandse onderzeeboot Een :tekere Arie Smit uit Slikkerveer had In tussen ook oog gekregen voo r de mogelijkheden die er scholen in de we rf te Vlissingen en :tOOra hij contact kreeg met Ir. Tideman en :tij belden In October 1873 op audiëntie gingen bij de koning. was spoedig in principe beslist dat Arie Smit de Vlissingse we rf van de Marine :tou overnemen en wee r In bedrijf brengen. Zijne Majesteit voelde e r wel iets voor deel te nemen In het kapitaa l, doch de heer Smit Is daar niet op Ingegaan. hij wu bij die gelegenheid hebben ge:tegd : "dat hij :tlch niet kon veroorloven het geld van :tij., souvcrc!n te risl:eru:". Daa rtegenove r venocht hij voor :tijn maatschappij het pl'e<i1eaat KOllh}klijk~·. hetwelk werd verleend, :tOOat eigenl ijk de Mij. De Schelde van het he:;::n af :.I:l~ een Konlnldijl;e Maatschappij i;; gpwcest, a ls hOo.."'<lanlg :tij enig is in Ned':I'land.

De Koninklijke Marine heeft de op haar geboortegrond gestichte werf niet verloochend. want mcnig ma rineschip werd e r bij De Schelde gebouwd; thans 53 In totaal. Dit was ook slechts mogelijk doordat " De Schelde" :tich de tradities van de we rf die zij had geer !d waardig toonde.

Zo kan dan ook thans nog van Vlissin_ gens werf worden geugd hetgeen een dichter in 1779 onder een prent van die tijd schreef; "DIt·, Zeeland, ruime W er v, waa r op een Zeekasteel " Ceboud word en getuig:!, om fier ten Krijg te vaaren.

"Zo blijk lIet dat men hier in Vrede niet ge/leel .,Den Oorlog w uf t v<!rgeel (;111 Vr ijheid te bew(laren.

Het

doorge~aa"de

fregat Den Rh ijn, late r weer aaneen gezet

.5

I Bij de manmers

In

de Nederl and se Anti ll en

Passagieren ge blaze n

H ET

o pschrift va n dit arUkel is niet geheel juist daar met de Nederlandse Antille n eigenlijk Aruba bedoeld

wordt. aangezien schrijver

de~es

oll dit

eila nd , oo k wel de Parel van de Caralbl-

sche zee geheten, l ij n verde re di enst plic ht vervu lt. I k wil het nu niet bepaald hebben over de dienst, maar meer het doen en lalen onder de loupe nemen van de Marinier In zUn vrije lijd.

Even deze opmerk ing en w el dat de Mar lnlers hier zUn Ingedeeld bij INCO 32, Marlnlerska:r:erne Savaneta. $avanela was vroeger de hoofdstad van Aruba, maar tegenwoordig is dit Oranjestad en op de tweede l)laats San Nlcolas.

Er Is een groo t versch il tussen het Mari ni ersleven In d~ AnUllen en In Neder_ land. Om een voo rbeeld aan te halen, In Nederland wo rdt er, zoals wij dat zeggen, "op de week-enden geleefd'" en dat Is hier niet het geval. Dat gevoel van nu is het Zaterdag en dan gaan we weer naar h uls Is er hier niet bij, Uitzonder ingen zijn er natuurlijk ook op deze rege l en dat geld t dan speciaal voor de aan de wal geplaatsten en diegene n die lamilie of ken nissen o p ons "dushl" Aruba hebben, Ik weet dat ve len het niet met de uitdrukking "dushl" Aruba eens zijn en dat kan Ik me heus we l voorstellen, want heus als Je ' n paar velddiensten "geru nd" hebt, zie je echt he t mooie niet meer van de st reek waarin je loo pt te pu ffen met mit railleur, mortie r of B.A.G, Toch zijn er op Aruba veel mooie piekjes. b,v, aan de versch illende stranden, zools Palm Beach en niet te n!rgeten dl' Eagle Beach , waar ook ons week-endh uls staat, dat door de Mariniers zelf opgebouwd e n n u geheel Ingerich t wordt, wals me n dat van een week-endhuis verwachten kan_ Iedere week Is het al druk bezet en Ik twijfel e r niet aan, dat, wanneer het geheel klanr Is, e r een wachtl ijst aa ngelegd moet worden om de liefhebbers een kans te geven c r rege lmatig h ee n te kunnen gaan. Er wordt vee l door ons ge:cwomme n en gelukkig \s het niet persé nodig daarvoor naar een "beach" te gaan, omdat de kazerne ook aan zee ligt. H et Is vellig zwemmen, omdat het aanwezige r iC ee n groot gedeelte bUna a!sluit zodat haalenbewek niet te verwachten Is. Moc ht je er toch mee In aanrakin g kome n dan "sloC" je niet, maar voo r zove r bekend Is c r t ussen rl! en wal nooit een gesignaleerd.

Jammer genoeg hebben we gee n strand op h et gedeelte waar we zwemmen, maar da t wordt goed gemaakt doo r ee n la nge pier die ook doo r ons Is aangelegd, Aan het eind ervan Is ee n groot vlo t met springtoren, alles "sell_made", waar we veel plezier van hebben. Uitgaan zoals In Nederland doe n we hier nie t vee l, meestal ee n keer per maand na "kad" beuren, In hoofdzaak is men aangewezen op de belde militaire tehuize n, Rooms-Katholiek en Protestants ell verder de bioscoop en bar, Verder Is e r een clUb waar we gratis toegang heb-

6

ben, n.l. de Watapannclub \n O ranJe~lad, waar tevens de "VOl. dl Aruba" Is. Oe ,.dushi's" op dit eiland zijn talrijk. maar helaas moeilijk te benaderen, omdat di e lieve ki ndere n nogal strak gehoude n worden. Verv.'o nder u dan niet, dal als ('r nog eens Mariniers met een meisje uitgaan, zij toch minstens haar moeder, een broer of zuster van het meisje meekrijge n, zodat er volgens mij van g('~e l1lg "samen uitgaa n" geen sprake Is. Enfin, 's lands wijs. " lands eer e n daar valt voorlopig niets aa n te veranderen.

Ee n van de beste maniere n om Aruba te lere n kennen Is om e r In je vrije tijd op uit te trekken, de .,koenoekoe" In met 'n ponr collega'. en voora l niet te ver_ gete n fototoestellen. Enige tijd geleden hebben we met ze\·e n man ~o'n "ko~ ­ noekoetocht" onde rnomen, Op een Zondagmiddag vertrokken we om I uur. We namen een bus richting Santa Cruz en gingen daar te voe t verde r. Wc liepe n de weg die rec htstreeks nnar Santa CI'UZ leidt 'n stukje op e n sloegen toen rech tsaf Oe " Hooiberg" zage n we nu links van ons. We kwamen In de buurt van de Franse Pas, waar veel parkieten huizen, Voor we achter zover waren, moesten we nog sc huiten voor ee n "bultje". Het Is ee n verdraaid aardig gezicht als Je zo'n zware bul aan ziet komen, behalve dan als je nergens SChuite n kunt. Nadat de bul overgedreven was gingen we weer verder e n bereik ten de Franse Pas Het Is daal" een en a l woeste schoonheid van cactussen, rotse n, bloemen, struike n en niet te vergeten: de watervlugge klipgeiten, \Ve k lommen naar boven en hadde n een prachtig uitzicht op de weg waarop we zojuist gelopen hadde n en die slingerend In de verte verdwee n.

Wee r be nede n atmgeland kwam en we bij de rulne van de goudwasserij aan het ei nde rechts van de Pas, De grote ..... aspannen staan er nog, zij het verroest or vergaan, De ruTne moe t vroeger ee n stevig bouwwerk geweest zijn, getuige de dikke muren.

Ve rder op onze tocht k ..... amen .....e bij een plantage met heuse cocospalmen, Dichtbij zat een Arubaanse familie te pick-n lcke n, waarbij de nodige rumco's niet ontbraken.

We ginge n verde r en kwame n nu in de echte "koenoekoe", Oe weg werd steeds slechler en uit eindelijk WIUJ er van ee n weg he lemaal gee n sp rake meer, maaL" alleen van een spoor van grote e n klei ne keien en op dit ogenblik hadden we a lle_ maal dezelfde wens, n,l. 'n paar fIeld shoes aan on~e voeten te hebben In plaats van lage Ilassagiersschoenen.

Ik zal eerlijk zeggen dat we er op hel laatst niet meer als behoorlijke jmssaglen; bij liepe n, maar dat Is een an dere zorg, er was t rouwens toc h niema nd te bekennen. Zo zwoegend en ploeterend "namen" we de kl ei ne Jamanota (ca, 125 meter hoog) en boven gekome n hadden we een prachtig uitzicht. Aan drie ~ijden van het eiland was de zee te zien, We zagen de Lago, Savaneta , Land~

\Vater Voorziening en niet te \'ergelen de Hooibe rg. Het ..... as de bedoeling om door te gaan naar de a ndere kan t van het eiland en hebben dat ook gedaan.

Tegen 6 uur kwamen we op Boca Prins aa n en hadden nog tijd om naar de branding te kijken, We hadden nu ca, 15 km n fgelegd In ongeveer 5 uur, Incl. rust.

In Ho lland gaat dat vloller.

Het begon al aardig tegen zonsonder_ gang te lopen e n vervoer hadden we niet. Het was ondoenlijk om naa r Sun Nicolas dOOI' te lopen en zeker niet In het donker. Gelukkig zagen we bij ee n plantage, alweer met .,Palm-trees", een auto staan, Er bleek daar een gezin te ~ijn, bestaand e uit 6 pel'$Onen, Ondanks dn t, kl'ege n we toch ee n 11ft aa ngeboden en zodoende kon het gebeure n, dat we met In totaal 13 mensen In ee n Buick over de weg kropen, die niet altijd even effen was. Eenmaal OJ) het asphalt gekomen, ging het vlotter, We kwamen heelhuids In San Nlcolas, waarna we In het MlIltalr Tehuis de in wendige mens gingen versterken en daarna de flIm\·oorstelllng bijwoonden, di e er weke lijks gegeve n wordt.

We ko nden terug-,den 0l) een mooie dng e n heus. we zu llen nog wel eens zo·/1 tril' gaa n maken nna l' een ander deel va n hel eiland. wanl er Is nog ge noeg te :tien.

Het z.....emmen In de Caraibisehe zee biedt nog meer aspeeten, Gewapend met zwembrIl, snorkel en even tue le zwemvlIellen , kan men lange lIwe mt ochten onder de kust make n, Vooral bU Maimok Is het ideaal. Het water Is er prachtig helder en c r staat weinig stroom, Het enige nadee l Is, dat, a ls men eenmaal het wate r is IngegElan en ce n stuk gezwomme n heeft, Olen door moet zwemme n oC terug gaa n, want ondenveg is het onmogelijk om alleen hel water te vel'laten, omdat de kust op de meeste plaatse n ca, 2 me ter uit het wa\(, I' om hoog r U~t. Ah men door zwemt komt men na ongeveel· ·n uur bij het si rand uan.

Ik heb laatst zelf zo' n ltwemtocht geman kt. Het Is prachtig wat Cl· onder watel' te zien is, Scholen \'isse n, grote en klei ne, In a llerlei kleuren. ' n Kl ei n SOO I'l Inktvissen die, als Je er dicht bij komt, als ee n pijl uit een boog wegschiete n, gepaard gaande met het afscheiden van de bekende Inktac htige vloeistof.

Verschillende zecslangetjes van diverse formaten. Zeesterren liggen er voor het oprapen e n ook de ~eeallpeltjes zij n sterk vertegenwoo rd Igd. De lIerhebbers van kreeft kunnen hun hart Ol)halen, want op bepaalde plekken, o nder grote stukken losgeslagen rotsstee n, :tijn cr genoeg te vinden.

Zee_egels zUn e r ook genoeg, Behalve hu n stekelS hebben ~e echter niet veel gemeen met hun collega', op het land, Het meest aardige wat er te zien Is zij n wel de z.g. kokerv.'ornliljes. 0 11 een a fstand lijken ze Ol) bloemetjes. I n grote ge tale n zijn ze aanwezIg o p de grote stenen die overal verspreid ligge n. Komt me n er dicht bij o f wil men ze pakken, dan zijn ze plotseling verdwenen, Het zij n ne t lampjes die uit flitsen, Het hele ~,g, bloempje trekt zich samen In een heel klein en smal kokertje, Vandaar de naam kokerv.'orm.

Ik hoop, dat Ik de lezel's(essen) met dit QI·t lkeltje een IndrUk heb kunne n geven van het doen en lalen In de \Vest van de Mariniers gedurende hun vrije tUd en oo k van de ontspannlngsmogelijkheden die door hen benut kunnen worden.

C. H ERTOG

\

Voorbeeld van. eell verticale foto, genomen rijdens eell verkenn.ingsvluch t

IU.S.A.F.J

TOGRAflE o

NOER .. Luchlfotogrnric'· wordt - hel ncmen van foto's uil de luchl - , dus de fotografie vanuit lu c htvaartuig e n. met alles Wilt daarmede samenhangt, vCI'Slaan.

De luchtfotografie is misschien al ouder dan u denkt, Reeds jaren voordat de gehl-oeders \Vri g ht hun eerste vliegtuig van de grond af lichtten werd luchtfotografie bedreven.

In 1839 was mcn e r voor het eerst in geslaagd o m met behulp van camel'a obscura e n lens beelde n o p de gevoe lige plaat vast Ie leggen en reeds 20 janr daarna wcrrlen de eerste pogingen ondernomen om fot o's vanuit de lucht te maken. De

camera werd hiertoe aan een vlieger (niet Ie verwarren met pilooll o pgeha ngen, doch later ging men er lOl' ove r de roto's vanuit een ballon te mnkcn.

H et is we l te beg lijpen. dM milita ire n zowe l als topografen reeds 7.0 spoedig nadat de fotografie haar inll·ee in deze wereld had gedaan, rondkeken naar de mogelijkheid om dit nieuwe hulpm iddel ten volle uit te buiten. Wat hadden zij hierbij op het oog ? De eetoste n zagen in de toepassing van de ]uchUolo· grafie voo r militaire doeleinden een goede mogelijkheid tot hel verkrijge n van gegevens omtrent vijandelijke opstellingen en bewegingen achter de linies. De topog rafen meenden dat zij, m et behulp van de uit de luc ht gl:onomen foto's, hun kaarten snelle r en nauwkeuriger zouden kunnen maken dan wan· neer zij, zoa ls lotdie n. slechts over de resultaten van opnemin_ gen op de grond konden beschikken.

Hier komen twee toepassingsmogelijkheden naar vore n, dilJ' ook later in hoofdzaak zullen worden gebruikt o m de lucht· fotografle In twee groepen te ve rdelen, n.l. lste de verkenn ing e n 2de de kaarte r ing. De ml1ltaire luchtvaart zal zich in de ee!"Ste plaats bezig houden met luchtfotografie ten behoeve van verkenningen, hoewel, met het oog 011 het verkrijgen van goede kaarten ten behoeve van cle oorlogvoer ing, dOOI· de militairen OO k op grote schaal fotovluc hten voo r het kaarteren worden gemaakt. De c ivie le luchtvaart e.n de burgerinstanties zullen d e luchtfotografle In de ee!"Ste plaats gebruike n voor het maken van kaal·ten, maar ook van de mogelijkheden die zij biedt lot het nemen vun overzic htfoto·s zullen zij gebruik weten te maken.

Laten wij de begrlp])en verkenningsfoto's e n kaarterlngsCoto's nog ee ns iets nad er bekijken en hi el·toe begi nnen met de lier· keltltillysfoto's.

Om ee n veldslag of zeeslag te kunnen winnen. om de vijand te kunnen aanvallen of een juiste ve rdediging te kunnen opstellen, om een goede indruk te kunnen krijgen van 's vijands bedoelinge n of van 's vijands sterkte, zal het van belang zijn om zoveel mogelijk betrouwbare gegevens omtre nt de vijand te vel"~um elen. Ee n van de micldelen, die hiertoe reeds sinds mensenheugenis zijn gebruikt, is het uitzenden van verk en_ ningen in de vorm van scouts o f patrouilles. H e t sllreekt van· ;o;elt dat men, reeds lang voordat de lucht.vaart een feit was gewo rden, uitkeek naar de moge lijkheid om o p de een of

8

andere wij~e. ;o;ond..,r he! nnn\"o.nrdcn \"an grole risico·s, ~ n blik te kunnen wer pe n op het vijandelijke gebied achter de linies. Het luchtvaartuig, eerst dc ballon, later het vliegtuig. bood tenslotte deze moge lijkheid. Voor de waurnemel· in de lucht wa s el· echter zovee l te zien, dat hij het onmogelij k allemaal onthouden of optekene n kon. Bovendien zoud~n hem dc juiste verhoudingen en de betekt'nls van wat hij allem tlal zag, kunne n ontgaan. De fo tog rafle bood de mogelijkheid om wat gezien werd \'ast te leggen, zodat later, Ol' de grond, deskundigen het beeld op hun gemak zouden kunnen best udere n.

Tegenwoordig worden bij luchtverkenningen boven land veelal rechte stroken gev logen en ser ies foto's ge nomen met speciale. ingebouwde, camel·a's. De fot o's worden dan op de basis, of in het hoofdkwartier, bij de z.g.n, fotointe rpretatie sectie ui t gewerkt. Hoe dit geschiedt zu llen wU later zien.

Bij verkenningen boven zee zal het veelal niet nodig zl.in stroken te vliegen, daar het hier mees tal de verkenning van een enkel schip o f scheepsverband betreft. H et zal echter duidelijk zijn dat de foto's ook hi er gro te waarde kunnen hebbe n. daar de vlieger of waarneme r vaak niet in de gelegenheid zullen zijn om alle bl.izonderheden nauwkeurig op te nemen, te rwijl een foto de nodige details onomstotelijk vast kan leggen.

To t de ve r kenning foto's zouden wij ook willen rekenen de luc htfoto's welke worden genomen tijd e ns de aanval op een vijandelijk doel. In het begin van de tweede wereldoorlog is gebleken. dat de vliege!"S vaak terugkwamen van een opdra cht m et verhalen ovet· voltref{e rs of near misses. terwijl later bleek, dat. het resultaat. van de aanval toc h niet zo gunstig was als wel was voorgeste ld. Bij het waarderen van de aan de vijand toegebrac hte verliezen bleef men zo mln o f meer in het duister tasten. totdat algemeen werd ingevoerd, dat bij aanvullen overdag hel doel zo mogelijk tevens zou worden gefotografeet·d. De bommenwerpe!"S werden hiertoe uitge r ust met ingebouwde camera's. die bij het afwerpen van de bommen, he tzij automatisch. hetzij na het in bedrijf stellen d oo r een fotograaf. een se r ie opnamen maakten, Zowel het doel als de aanslagen van de bommen werden op deze wijze nauwkeurig vastgelegd. BIJ patrouilles boven zee zal in vele gevallen de aanval direct volgen op de verkenning. De meegebrachte foto's zullen In zo'n geval dus niet all een het verloop van de aanval registreren, maar tevens kunnen aantonen, dat het verkende schip inderdaad, ~.oals gemeld, een kt·uiser c.Q. onderzeeboot was en niet b.v. ee n mijnenlegger of een walvis.

Al\'o rens verder op het uitwerken van de verkenningsfoto's in te gaan. zullen wij hi e r eerst nog iets verte llen over /u/(/rIcr;IIYS/olo'B. Wij hebben gezien dat luchtfoto·s kunnen worden gebruikt bij het maken vun kaarten. Hoe gaat dit nu In zijn werk?

Als u wel eens hebt gev logen zal het u misschien zijn opgeval_ len. dat de wereld er van boven ongeveer net zo uitziet als op de kaal·l. Als u nu, bij het vliegen, een foto recht naar o ndere n maakt hebt u als het ware al een kaart van het ovcrgevlogen gebied gemaakt. Zo'n foto kan worden overge· trokken op papier, dt'"l e calque kan worden vermenigvuldigd en de kaart is klaar. Zo zou het kunne n, maar als u nu een

Japans vliegtuig w ord t ojguchoten

en plonst in lee (U,S,A,F,)

kaa "l va n Q<l n II"VI(lr gebllK1 :wu wlll(ln maken <wu U mel

één foto niet ku nnen vo lstaan, U moet dus een kaart make n van een serie foto's, de foto's aa n elkaar plakken, of op ande re wijze tot ee n geheel combineren e n dan alles natekene n of overtrekken, Nu wordt het al moeilijke r, de foto's vertekenen naar de randen en het ~a l u nooit gelukken a lle folo's natuurgetrouw tot een geheel te combineren, Dal wil zeggen, het kan wel. maar dan ~ult u eerst het vak moeten leren, Wij kunnen u hier niet een nieuw vak lere n. Wij kunne n u echter wel lets vertellen van enkele eisen, waaraan de foto's, die tot ee n kaart verwe r kt moeten worden, dienen te voldoen, Het vliegtuig, uitgerust met ee n camera die verticaal omlaag fotografeert, :al parallelle stroken vliegen. De opeenvolgende foto's van een strook diene n niet alleen goed op elkaar aan te sluiten, doch moeten elkaar tevens voor meer dan 50 o;y, 4l1cfst 60 tot 66 ~) overlappen, d.w.z, elk stukje grond dient tenminste op twee opeenvolgende foto's voor te komen. He t zal d us nodig zijn dat de O]Jnamen 011 ee n run met ee n bepaald tijdsinterlal worde n genomen. Bij de mode rne luchtcame ra'~ ka n dit tijdi ntelva l va n te voren worde n Ingesteld, zodat de camera er au tomatlllCh voo r zorgt, dal de foto's met de Juiste ove r lap worden gemaakt.

Wij zijn nu bij een belangrijk IlUnt aangekomen. Dank zij deze 50 of 60 % ove/'Ia p kunnen de foto's onder de stereoscoop wor den bekeken, Wat Is een sterooscoop'? r.lisschlen herinnert u zich nog wel de stel'eocamera's, kiek toestellen met twee le nzen, die Jaren geleden nogal In t rek waren en ook nu h ier e n daar nog wel ee ns sporadlllCh worde n aange t roffen. De le nzen van zo'n camera staan ongevee r op oogafstand \'an elkaar.

Door nu de twee foto's, die bij ét!n beJlc htlng met deze camera worden gemaakt, naast elkaar op een st uk karton te plakken.

WOl'dt ee n s t el

foto'~

\'e rkregen, die, wannet'r bekeken door een stereoscoop, een beeld met diellte te á:m zullen ge\'e n, Een ste reoscoop Is niets anders dan e-~n aPI18.raat met twee lennn waardoor het mogelijk Is met het rechtel'oog het rechterbeeld en met het linkerooJ; het Ilnkerbeeld te zien. Daar nu bij de opname de rechterlens een beeld maakte \'an het \oorwe/'p 1.oal5 het door het rechteroog werd gezi!!n en de Iinkel h'! ns het ,'oorweTjI wee rgaf, wals he l doo r het linkeroo,1 werd gezie n, wordt uiteindelijk In de st<>reoseoop een natuu l'getrouw hCi: ld In perspedief gezien, Bij Ci:n stel ovel'lappende luchtfoto's wordt hetzelfde " e/'lIChijnsel aangetroffen als bij een stel fO lo's genomen door de slereocamel'a, De onde rli nge a fstllnd waarop de folo's genome n zijn Is vee l g l'Oler dan Iie oogafstand, m anr ook de beeldafstand Is over he t algemeen bij de luchtfoto vee l groler, Het resultaat van een en an(t er Is, Ilat als wij de lwee luchtfoto's naast elkaar o nder de slel'coscoop bekijken, wij een duidelijk stereoscopisch of dielltebeeld te zien krijgcn van het gebied, dat Ol' belde foto's Is ollgenomen, dus van het overlappende gebied. Het persllCCtief is overdreven, d,w ,'L, bergen 1'ij'Len als torcnS ui t de vlakte op, de hoogte van een huis Is naar verhouding veel groter dan de lengte of bl"Cedte. I n de praktijk levert dil echter weinig be'.t:waar op, Bij het bestuderen van ee n stel luchtfoto's o nder de stercoSCQOp worden talloze details opgemerk t, die bij bestudering \'an de enkele foto over het hoofd zijn gezien, terwijl In , 'ele gevallen de betekenis van een vlekje of sli pje PlLll bij de Interpretatie onder de stereoscoo p duidelijk wordt, 7.0 kome n wij dus weer tel-ug bij de il/Ierpreilltie, d.i. hel "aststellen van de betekeniS van de op de fOlo's waargenomen bijzonderheden.

Zo mogelijk zal bij de roto-Intl"rpretatle gebruik worden gemaakt van een serie foto's, die ondl"r de stereoscoop bekeken kunnen worden, Het bestuderen van de foto's onde r de ste_ reoscoop vereist enige oefening en vanze lfsprekend zal de man die de foto's moet Interpreteren oo k verstand moete n hebben van de zake n die hij op de foto met'nt te kunnen onldekken, Als van een bepaald gebied fOIO'S zij n genomen met het oog op het ve r krijgen van meerdere gegevens te n behoeve van de oliewinning of de bosbouw, dan Is het logisch dat de fotolnterL ucht/OIO

genomen VOl/uil een ballon, overge'jomeu uit The llhlslraled Loudoll

NCIJ)~

van 1905

9

Actiefoto von eell opernlievluchl naa r Celeb u (U.S.A .r .1

prestatie geschiedt door een geoloog of cen hout vester.

Betreft het een 1l11lLtaire In terJlrela tle ,"an fOIO·,I \'an vijandelijk gebied, dan zal het onderzoek dienen te geschieden door speelaa l hiervoor getraind \le/"SOne-e l VRll de InlichU ngendie nlit. Speciale aandacht zal hie r bij besteed dienen te worden aan camounage.

Ook voor de Interpretatie \'an ma r itie me \"e rke nn ingdotn's zal, met het 00<':: op het herkennen \' ln scheepstypen, h\l t schatten van de vaart aan de ha nd van dl." grote van de boeggolf e.d., een speciale kennis zU n ver eist. Voor deze laatste soort ,'an Interpretatie zullen. In bepaalde gevallen, lIc hulne foto's van lage hoogte genome n. de voorkeu r ve rdi ene n boven verticale foto's. De laatste zulle n echte r, bU vijandelijke afweer. vaak gemakkelijker te \'erkrUgen zijn.

Nu resl ons nog lets te vertellen over : De C8mel"ll.

Er Is ~ n grote \"erscheldenheid van camera's. maar In grote IUnen kun ne n zU worden ingedeeld In de \"olge nde hoofd groelle n : Isle ingebo uwde camera's, 2de overboord camera·s.

De Ingebouwde camer/)'lI ku nnen In hel ,'lIeatulg wo rden gemon teerd, zodat zij recht naar beneden fotograferen of zo dat zij onder een bepaalde hoek met de verticaal. zoals b.\. naIlr ollzij. znals bU "erkennlngsruns, of !'Chuln naar ,·ore n of naar achteren, zoals bij een aa nvalnu n, fotograferen .

Speciale fotovlIegtuigen zijn veelal uitgerust me t een batterij va n ca mera's die t en dele naar beneden, ten dele naar O\IZij fotografere n en wel ke doo r de vliege .. naar behoeven In- en uitgeschakeld ku nnen wo rden.

Voo r het fotograferen bij nacht zijn de vliegtuigen vaak uitgerus t met sterk e zoeklichte n of een fotoflll$llpparatuur, waa rdoor he t mogelij k Is ook de resultate n van nachtaanvallen t e registreren.

De overboordcame ra, di e In de hand moet worden gehoude n, biedt mogelijkheden foto's te maken uit vliegtuIgen di l' niet voo r het aa nbrengen van een vaste apparatuur "lUn uitgerust.

Bovendie n zullen e r soms omstandigheden zijn waarbij betere resultaten ku nnen worden bel·elkl door een fotog raaf die uit

een Jaag vliegend vlieglulg incidente le foto's me t de hand maakt dan door een vllegtulg uitgerust mei een \'aste cnmera.

F oto's genomen met een overboordcamera zullen zich echter In het algemee n niel le nen lOl slet"I.'"O$(,"Opische Interpretatie.

Voor de luchtfotografie zal men nlel elk willeke urig kiektoestel kunnen gebruiken. Integendeel. de luchtcamera zal aan hoge eisen moeten voldoen. Dat de cnmerafabrlkante n niel 5tll hebben gezeten en met de ontwik ke ling va n dl' luchtvaa rt gelijke t red hebben welen te houden, bewijsl wel het feit, dal er thans camera's op de ma r kt zUn. waarmede uit snelle. laagvliegende. sIraaivliegtuigen nog goede foto's genomen kunnen worden. Dit bewijst ook wel dat de mllilaire leiding " eel waarde hechl ann de mogelijkheid om Ie allen tijde, ook bij vijande>IUke afweer. fotove l·kennlngen IC kunnen u\l'·OCI·(.'n.

TIPS VOOR DE FOTOWEDSTHIJD 1955!

TIPS VOOR DE fOTOWEDSTRIJD 1955 1 Heelt U a lleen maar een doodgewon e box of een eenvoudige klapcamera'? Doel U dus maar nie t me ç ,,?

o

N ZI N

Bij de beoordeling v an Uw folo's wordt reken ing gehouden me I de mogelijkheden van Uw toesleI. Ook U maakt kans op een moo ie prijs, als U zich houd l aan onderslaande " Tien Geboden v oor Box10Iogralie".

1. Zonde r hulpmiddelen kunl U a lleen fOlograf e ren lussen 4 meIer en onei nd ig. Wal dichter bij U is, word t hinde rlijk onscherp.

2. Zorg da l de achtergrond ach Ier Uw onderwerp ruslig is. Doordat alles verder dan 4 meter, scherp wordt a fgebeeld, beslaa I anders het gevaa r d al hel lhoofdmol ief vervaagt in de a chtergrond.

3. Tra chl geen snel bewegend e objeclen Ie fo lografe ren als ze langs U gaan. De belichlingslijd is daarvoo r Ie leng.

10

4. Al s voorwerpen van U al ol naar U loe bewegon is de invloed van d o beweging minder. Dan k un t U wel e en opname wagen. s . Houd de box d oodsti l bij hel a ld rukken! Do m in~le beweging ol schok veroonaakt onscherpIc .

6. Kie, voor builenopname n in de zomermaanden een middelmatig snelle film . (17 / 10 Din). Wilt U bin ne n shu is fot ograleren neem dan een zeer snelle en bedenk dal een b o x veel lichl vo rgt.

7. Neem een panchromatische fi lm. U krijgt dan een n,eer bev re digende weergave van de kleu re n.

8. Controleer de betro uwbaarheid van Uw zooke r.

Daar ontbreekt n og wel eons iots aa n. U kunl zich gemakkelijk de onaangename vellassing van "algesneden hoofden" en dergelijke besparen.

9. Voor vrij wel iedere box o l eenvoudige Camel!! is voor een lullel bedrag een voorzeIlensje Ie k rijgen. FOlogra feren op kor lo alsland verveol· voudigl Uw mogeli jkheden.

10. Bedenk dal U ook een box·loto kunl (la len) vergro ten en dal hij het da n voel beIer "dos'·.

VELE lezers van "Alle Hens" zullen van lijd tot tijd een kunstschilder aan boord van hun schip hebben gezien en misschien 7.ijn er die zich hebben afgevraagd : "Wat Is daar nu eigenlijk uit voortgekomen?" Welnu, deze lieden hebben - zoa ls des l'childers eigen Is schilderijen gemaakt en een verznmelirtg van 70 stuks wordt thans achter~nvolgens In zeven Engelse steden tentoongesteld, te beginnen met Greenwich in het " National Marilime Museum".

Een aantal van deze schilders heeft hoe kan het anders in Nederland, zuil u zeggen - cen vereniging opgericht: de Nede rlandse Vereniging van Zeeschilders. He t zal duidelijk zijn dat In de bijeenkoms ten de Marine nog wel eens over de tong gaat. Een van de schilde rs die op Hr. Ms. Karel Doorman heeU gereisd heelt zich ontpopt als cineast e n aan boord een mooie rum gemaakt, die kortgeleden première heert gedraald op het ministerie van Marine.

We hopen dat de !ilm binnenkort In de Marine vertoond zal kunnen worde n.

Een andere schilder heert zijn erkentelijkheid voor een gemaakte reis willen tonen door Blln de MllrincstDf ccn schilderij aan te bieden. Het s telt voor Hr. Ms. De Zeven Provinciën, hooJdvaa rt lopend op de Atlantische Oceaan en het hangt thans in de kamer van de Chef van de Marinestaf.

Niet alleen schilders weten hun dankbaarheid te tonen doeh ook mariniers, hetwelk blijkt uit het feit dat de commandant van het Korps Mariniers aan het BriL~e Korps een gedenkplaat heert aa ngebode n vanwege de gastvrijheid die men gedurende de afgelopen wereldoorlog In Engeland heert ondervonden.

Dat Il:eschledde op het hoofdkwartier van de commandant van de Royal Marines In Londen. Sindsdie n heelt de commandant van de Royal Marines, Sir John C. Westall een bezoek gebracht aan ons land en aan de mariniers in Rotterdam, helgeen bewijst dat een vriendschappelijk contact Is gelegd.

Aa n een maaltijd Ie Rotterdam zal ook a:ln generaal-majoor G. A. Roblnson va n de U.S. Marines. zodat er, md de Nederlandse korpscommandant mee. drie generaals der mariniers bijeen waren, iets wa t In ons land wel niet eerder zal zijn voorgekomen. De vraag welke van de drie korpsen het oudste is. wo rdt In ve rband met deze omstandigheid aclueel. Volledigheidshalve : de ROyl1 1 Marines zijn het oudste. van 1684, onze mariniers zijn van 1665 e n de Amerikaa nse van 1775.

Er wa re n nog andere gasle n In ons land. De Britse mijnenveger HMS Mersey brllcht een bezoek van 5 da llen aan Sche venin~en , bij welke gelegenheid 47 weeskinderen uit Den Haag aan boord werden onthaald.

Twee andere Britse mijnenvegers, HMS Bodenham e n Brlgham bezochten op 14 Juni Zaa nda m. welke plaats daannede 1:IJn eerste buite nlandse vlootbezoek ontving. Een plaatselijk blad drukte onder het opschrift "A Welcome" In het Engels C(!n welkoms lgroet voor de gas te n ar "Naarin terecht we rd opgemerkt : "Dat het bodems zijn van de Britse vloot. die als zodanig hun opwachllng maken. doet allen genoegen, daar Zaandam door zijn handel en Indus trie vel(' bctrekkln ~en onderhoudt me t Engeland". Wel. wij vinden. buitenlands vlootbezock h66rt eigenlijk bij zo'n nijvere nlreek als de Zaanstreek. In dit

(e n ander) verband gezien is hel merkwaardig dat een plaats als Schiedam nie t meer buitenlands vlootbezoek trekt. We zagen er op het weekeinde van 25 Juni twaalt vaartuigen van de Unlted Stales Naval Rhlne Rlver Patrol Craf!, nieuwe scheepjes, In Duitsland ge bouwd. Andere gasten verlieten ons, helaas. Franse mijnenvegers hebben benoorden de Waddeneilanden C(!n karwei opgeknapt, dat beslond uit het vegen van een geul voor het leggen van een kabel . Een nottllIe met hel mijnenwerksehlp Searabée en een helicopter was op Terschellîng gebaseerd. Wel, ze zijn daa r zeer gewaardeerde gaslen geweest en sion den bekend als goede klanten en uitstekende danseurs. Het vertrek werd gevierd met een arscheidsbal in "DellewaJ" en de Fran~ en namen een

Nieuwsdruppels foto van het eiland als allndenken mee.

Er zijn hie r buiten nog verschillende grole en indrukwekkende vlootbezoeken geweest, doch daar bemoeien wij ons nie t mee; dal Is voor de grote pers en voor de hoofdartikele nschrijvers. Hier gaat het alleen om de gC%ClIIge kleine nleuwljes die de meesten nog niet weten.

Wist u bijvoorbeeld dat de stad Brussel thans weer bereikbaar Is voor zeeschepen van 2000 ton? Op 19 Juni opende Prins Albel1 - de Prins van Luik C(!n nieuwe hefbrug bij Haren en dit was het sein voor een aantal oorlogssch('pen om naa r Brussel op te stomen.

Hel werd een Internationale vlootparade waaraan door België, de Verenigde Stalen, Nederland. Engeland, Denemarken en Frankrijk we rd deelgenomen. De Nederlandse vertegenwoordigers waren: Hr. Ms. Hadda en Hefrinl! die met hun buitenlandse collega's een bezoek van twee dagen aan Brussel brachten en er Ie bezichtigen wa ren voor het publiek da t er g retig gebruik van maakte. Overigens Is het kanIlal waardoo r zij voere n aloud. Hellnltlallef tot het graven er van ging uit van Maria van BourI(ondlë in 1477 en de symbolische eerste spadesteek werd ve rricht In 1550 door de toenmalige burgemeeste r van Brussel.

Zo zullen er waarschijnlijk ook slechts weinigen zijn die we ten, dal bij indlenststeUing van schepen van de Braziliaanse Marine het vlallhijscn wordt verricht door een dame. We konden ons daarvan op 18 Juni overtuigen te Rotterdam aan de Boompjes, waar de "Imoerial Marlnhelro", eerste van tien in Nederland gebouwde schepen van 1000 ton in ,dienst werd gesteld. De vlag werd In dit geval gehesen door de lIeftalll.':e Senhora Heysn Correlra da Cosla. die daa:mcde de pelemoel van het schip is geworden . De gedachte die hierbij voorzit is dal een oorlogsschip eerst werkelijk zijn levensloop begint

wanneer het bij de marine In dienst komt, e n daar zit misschien wel iets in; in elk geval : ', lands wijs, 's lands eer.

Het komt wel voor dat de vlag die wordt gehesen vervaardigd is door de dame die de plechtigheid verricht. Zulk een vlag Is dan soms van kostbaar materiaal en rijk geborduurd, in welk geval hij later alleen bij bijzondere gelegenheden wordt gebruikt en overigens dOOI' de commandant zuinig wordt bewaard. Hel viel ons bovendien nog op, dat de wimpel door een dame aan de commandant we rd. aangeboden en wel door de channante Senhora Higia Rego Montelro. Hoor Ik daa r stemmen opgaan om dergelijke aantrekkelijke gebruiken ook in onze marine in te voeren? Er was nog iets bijzonders bij deze indiensts tellIng; tegelijk met het hijsen van vlag en wimpel werd hel schip gepavoiseerd, lets wat er wel toe bijdraagt het feestelijk karakter van de gebeurtenis Ie markeren. Er zijn op hel ogenblik heel wat Braziliaanse marinemensen In ons land, in de komende maanden zullen de nieuwe sehepen In groepen de grote oversteek gaan wagen .

Zo gtl tl n schepen ove r het water, doch het,,-elfde kan worden gezegd van bruggen. Nu zijn niet alle bruggen gelijk.

De meeste verbinden land met ,land, doch in Nieuwediep Is er een die in wezen land met zee verbindt. Daarom is de naam "Vice Admiraal H. C. W. Moorman-brug" die bij beschikki ng van de minister van Marine werd gegeven _ en die In de volksmond wel Moorman brug zal worden, zozeer toepasselijk. Wanneer wij over deze brug gaan opent zich een van de meest wijdse zeeen havenpanonnama's die ons land bezit.

M('n zegt van de zee dat zij neemt en geeft. Op het strand van Schlennonnlkoog wierp zij leis neer wat zij niet meer wilde hebben : een rond voorwerp, circa 1,5 meter lang en met een halve meier middellijn. Het bleek bij nader onderzoek de luchtkamer van een torpedo te zijn, waarschijnlijk van Duitse herkomst. Personeel van het Marine dulkbedrij f Meft het met behulp van s pringstof opgeruimd waarbij men, omdat het in een moeite doorging. ook nog wat gra naten heert meegenomen.

Tol s lot enkele sportieve notities. Bij de Marinekamploenschappcn in het Marine Opleidlngs Kamp te Hilversum Is het warm toegegaan. De spanning bleef tot het eind. aangezien tot aan de laatste minuut niet vast stond welke ploeg I':OU winnen, die uit Doorn of die uit Rotlerdam, belde hoofdzakeUjk gevormd door mariniers. Tenslotte kwamen ze beide op 58 punten. waarna Comm:lndant Zeemachl Nederland bepaalde, dat I':e elk gedurende 6 maanden de wisselbeker In hun bezit mogen hebben. Een waar Salomo'! oordeel. In Rotterdam zijn op 8 Juli Nationale Schietwcdstrijden begonnen ter ere van het 290-jarlg bestaa n van hel Korps Mariniers. Wanneer dit nummer van de pers komt zullen we weten of en zo ja hoever de mar iniers zich In de prijzen hebben geschoten .

Bronnen: AN P Telex, beschikking mlnmar, Het Laatste Nieuws (Brussel), Harllnger Nieuwsblad, Dagblad voo r de Zaanstreek, Rotterdams Nieuwsblad, Nieuwe Rotterdamse Courant, en Eigen Waarneming.

Nn.

11

RETge was in het jaar 1945, dat duizenden Nederlandse jonmannen, als oorl::lgsvrijwilligers bij he t Korps Mariniers gekomen, de Atlantische Oceaan overstaken om in he: gastvrije Amerika hun mariniersopleiding te ondergaan. Een en twintig marinierstransporten in totaal, die vrijwel allen uit Engeland vertrokken en deze oversteek maakten, hetzij in een LCT, op een jager, fregat oC andere Amerikaans\:! ma rine-bodem, hetzij op een van die vele troepentransportschepen, waarvan de "Queen Mary" wel de voornaamste en meest luxueuse was.

Dui7.enden puppussen, die van het militaire leven vrijwel nog niets afwisten en die nu als toekomstige mariniers de nieuwe wereld gingen "ontdekken", conform de aantrekkelijke slogan op de wervings- aUices: "Wordt Marinier .... Opleiding in Amerika".

Amerika .... welk een droom en welk een realiteit.

Camp "Le Jeune", het trainingscentrum van het "United Statcs Marine Corps", gelegen in de Staat North Caroline.

Met een oppervlakte als die van de provincie Utrecht. Wijds gelegen tussen de Oceaan en de New-river. Met een accomodatie voor tienduizenden en dan in barakken, waaraan Amerika zijn beste zorgen had besteed. Le Jeune met zijn "jungles" en zijn "bcaches"; met zijn oefenterreinen en schietbanen, met zijn stadsvermaken als machtige bIoscooptheaters en schitterende cantines (P-X-en); met zijn kerken, zijn hospitalen, zijn warcnhui7.en, 7.ijn busstations, wel, noem maar op. Een dorado voor 't oog, maar daarnaast kei-hard in zijn opzet om van jonge mannen in negen maanden tijds mariniers te maken. zoals de oorlogsvoering die nodig had.

Dat alles was "Le Jeune". En wanneer ik dan in deze kolommen van "Alle Hens" enige herinneringen ga ophalen aan de tijd. dat Nederlandse oorlogsvrijwilligers hier hun boot (bloed)- training ondergingen, dan moet de lezer het mij niet te euvel duiden, dat mijn opsomming maar heel summier kan zijn, nog niet zozeer in verband met de plaatsruimte, dan wel door die dagen zelf, die ons maar weinig tijd hebben gegeven om herinneringen te kunnen "baseren", Naar de "States" Voorop gesteld. 't Is voor ons daar onder de "Caroliner'moon", beter nog onder de "Caroliner'sun", een niet gemakkelijke tijd geweest. Wanneer we ons ooit hebben kunnen afvragen: "Wat ben ik begonnen" en "waarom heb ik mijn ijefje vaarwel gekust", dan was 't in die maanden van 1945.

Daarnaast: we hadden ons er volkomen anders op ingesteld. lil Sch~thmd immers, waar wiJ als marinier gekleed en uit-

12

Can1p

,

OF WAAR NEDERLAN DSE OORL( gerust waren geworden om ook nog te leren hoe je rechts uit de flank diende te maken. een korporaal moest groeten en aardappelen het snelst kon schillen, hadden de enkele weken, die ons van deze overtocht scheidden. een eeuwigheid geleken. En toen wij dan "eindeliJk" op transport gingen en In Portsmouth, Plymouth ol Southampton het schip (scheepje) zagen liggen. dat ons tot de zoveelste Columbus zou maken, leek de mooiste dag in ons leven aangebroken. 't Was ook een mooie dag. die kennismaking met dat eerste stukje Amerika. Daar aan boord, waar je gastvrij ontvangen werd en je tegoed kon doen aan blikjes orange, aan sigaretten, aan pinuts en al die andere voortrefCelijke genotsartikelen. En ook de Yanks zelf waren beste lui. Ze dachten wel eerst dat jouw vade rland ook bij Duitsland hoorde en Adol!

Hitler dus ook jouw dierbare "lĂźhrer" was geweest. maar bij wat nadenken leek hun dit toch wel wat al te dom. En dus vroege n ze je hoe jouw koning Leopold het maakte en of het werkelijk waar was. dat Kopenhagen de moois te stad van jou\\" "country" was. Enfin, later ging dat allemaal veel beter. Ga! je een biertje weg, dan hadden ze de grootste waardering voor je regering en schonk je hen nog een biertje, dan waren bloembollen, kaas en klompen de voornaamste artikelen op de wereldmarkt. En jij, gedurende die reis, maar heerlijk luieren in je kooi, op je stretcher of ergens aan dek.

Vijf tot veertien dagen lang.. varende naar het land van Unc1e Sam. Ons groepje, het 19de t ransport, bestaande uit nog geen honderd man, heeft de oversteek In negen dagen aCgelegd.

Slecht en goed weer wisselden elkaar al en toen wij op de 27ste Juli Norfolk hadden bereikt, toen stonden wij, ondanks deze genoegelijke overtocht, van ongeduld te trappelen om de eerste haven-keien van Amerika te kunnen betreden. Dat was nu 't land, hetwelk de laatste weken niet uit onze gedachten was geweest; hier zou ons eigenlijke mariniersbestaan pas goed beginnerâ&#x20AC;˘.

Inderdaad. .. en zo we rden we ook ontvangen. Door een

Jeun e'.'

MARiNI ER WERDEN Nederlandse mariniers-kapitein, Een voor lreUelijk mens, zoals 't ons eerst Jaren later zou blijken, maar die daar aan de kade van Norfolk een ongastvrijheid aan de dag legde, waarvan de honden geen brood zouden lusten. Hoe kon die man zó zijn? Wij , die de gelederen van een aloud korps met nieuw bloed kwamen versterken. Wij, d ie ons in zouden zelten om de Jap zo dadelijk op :tljn gezicht te timmeren en ons al persoonlijk zagen optreden tegen de Tenno Heika en luidruchtig het liedje bralden : "Wat doen we met de ke izer van Japan", Neen, dat optreden van onze Nederlandse kapitein moest toch een grapje betekenen. Integendeel, ' t was ernst, bittere e rnst. "Of we hier en daar en ginder belatafeld waren om ons zo te gedragen en of we soms dachten hier op vacantie te komen". En voordat we onze nieuwe positie hadden kunnen overzien, zaten we reeds in een drietal bussen gepakt en tourden we twaalf uren lang door een brokje "States" op weg naar camp " Le Jeune".

Wij werden marinier 't Was één uur In de nacht toen wij daa r aankwamen. Een stralende subtropen-nac ht over deze slapende "veste". Krekels brachten ons een serenade, maar we waren te moe om te luisteren. Hangende in onze zware bepakking ondergingen we een langdurig appèl om toen kenn is te maken me t een tweede kapitein van het aloude korps, ditmaal een v riendelijk mens. d ie ons zowaar welkom heette en met iets meewarlgs In zij n slem vroeg of wij geen s laap hadden. Natuu rlijk hadden we dit en toen enkele ogenblikken later de bedden, keurig opgemaakt en wel, ons waren aangewezen en deze kapitein beloofde het 19de t ransport des ochtends een uurtje la nger te laten pitten, omdat ' t nu zo laat was geworden, toen slote n wij onze ogen met de gelukki ge gedachte. dat dit welkom Inderdaad een welkom was en 't hier best zou meevallen.

"Maf ze boy's", zei de kapitein nog, en Ik droomde die nacht .... van mijn moeder.

Pak weg, die volgende ochtend. Hoe laat 't was, ik weet het niet meer, maar dat uurtje "langer" was een uurtje "korter" geworden. Die zelfde vriendelijke kapitein, die ons er uit kwam scheuren en die In die zelfde slapende rust, waarin "Le Jeune" had gelegen toen wij e r kwamen, ons kennis deed maken met een marine-woord, dat wij als "knikken en knakken" nooit meer zullen vergeten.

Ochtendgymnastiek. Om er na d ie luie tocht over de oceaan weer een beetje in te komen. En dan die eerste weken daarna. Rustig zou a lles gaan om Je langzamerhand te laten acclimatiseren. Maar nooit hebben wij zo moeten draven dan Juist In die da gen; alles In de looppas, naar en van baksgewijs, naa r e n van de barakken, naar en van de oefenterreinen, ja zelfs naar en van de dozen.

Moe, doodmoe, leerden wij "Le Jeune" kennen; moe, doodmoe, werden wij marinier.

Maar toch .... Le Jeune Is voor de Nederlandse oorlogsvrijwilliger de plaats geworden, waar hij, ondanks d ie harde training, de liefde tot zijn Korps verkreeg. Waa r hij in de regels en wetten, In dlcipline en kameraadschap werd opRevoed. Waar hij wel Is waar een stralIe, maa r altijd eerlijke behandeling onderging. Waar de "doe maar raak"- en .. illegale"- mentaliteit uit de bezettingsjaren werd afgeleerd.

Waa r hij tenslotte gevormd werd tot een werkelijk bruikbaar korpslid.

Heel bewust, volgens Nederlandse en zeker ook volgens Amerikaanse ziens wijze, werd deze opleiding zo krachtig gesteld. Inbreuken, hoe klein ook, werden op de betreffende bepalingen en voorsc hriften nimmer geduld. Soms leek he t dat kleinzieligheden en muggezifterijen de boventoon voerden. Dit alles was echter nodig, want waa r van een man (als marinier) enorm veel gevraagd kon worden in de strijd aan Europa', kusten of op de eilanden in de Pacific, daar moest hem dAt geleerd zijn, in zijn opleiding, in die strenge dicipline, In die vernederingen, In het uit kunnen schakelen van het eigen "ik".

Inderdaad, Le Jeune heeft ons niet verwend. En waar wij nu in "Alle Hens" allerlei herinneringen met een glimlach kunnen ophalen, daa r wa ren de gebeurtenissen, die nu deze herinneringe n brengen, helemaal niet om te glimlachen.

Om e r een paar te noemen.

'11 MOrge ns om halt zeven overal. Je wasse n, scheren, kleden en .... bed opmaken. Ja, U leest het goed : bed op maken. We hadden immers heuse bedden in Le Jeune, die ongeveer op dezelfde wijze zoalll dat in het burgerleven gaat, na het lIlapen weer op orde werden gebracht. Met dit ver-

13

schil echter, dilt nu ons moeder het niet meer deed en zij ook afgetobd om de moed nog op te brengen onmlddel\\jk en bede wijze, wam'Op wij het dienden te verrichten, nimmer hoorlijk te gaan douchen.

Als balen hooi zaten of lagen we op onze kooien, tocn plotzou willen evenOIren. Want ?eg het nu zelJ, hebben wij on?e vrouwelijkC" huisgenoten na het opmaken van on?e seling de sergeant van dienst op de slaapzaa l verscheen. ,.Wle van Jullie kan e r goed met een schrijfmachine om!OImpatjes wel eens een kwartje op de gaan"?, was zijn vraag. dekens zien gooien. louter en alleen om "Schrijfmachine .... ?", er flitste iets door mijn vermoeid te consta teren of dit geldstukje wel zou . brein. opspringen. Nu, zo was het wel in Le Schrijfmachine .... ? Typen .... '.' Een bureaubaantje .... ?

Jeune. Daar kwam de sergeant van je Geen afstandsma rsen meer, gecn excercitie's, natuurlijk .. . . vonnklasse zo nu en dan de proef op dat was 't. En voor ik l zelf goed wist. stond Ik al In de houde som nemen of je dekens wel strak ding te persen en schreeuwde mijn stem: "Ik, sergeant, jk ... , genoeg waren aungetrokken. HIJ liet "Zo". zei mijn meerdere, "JIJ. dat doet me plezier. Kom hier dan een Amerikaans kwartje vanaf een maar ~ taan ; wie nog meer?" En d ie "meer" kwamen ook, meter hoogte op de dekens vallen en want ook anderen van mijn milten hadden de roepstem in sprong het dan geen tien ccntlmeter de woestijn gehoord en haasUen ;!;ich nu op hun beurt om omhoog, wel .... roets .... je bed was zich als typist te melden. wee r een chaos en kon jij het opnicuw Het waren er vijf. vijf bevoorrechten, die de afgunst In de opmaken, net zolang totdat dat kwartje ogen Vlln hun niet typende maten konden lezen. welke afwel de vereiste "hooItte" kreeg. gunst spoedig daarna in leedvermaak overging. Want In de Om half acht was .\ dan ontbijt, In die stralende aCwachUng van on;!;e nieuwe werkkring hoorden machtige mess-hall, waar. op z'n Amewij plotseling de sergeant zeggen: "Pakken jullie nu maar rikaans, officieren, onderorricieren en bezems en dweilen cn ga de toiletten schoonmaken; ' t h manschappen gezamenlijk aan tafel za. . . zflkkerlge daar een reuze bende .... " ten. Wel had Iedereen zijn eigen afdehoudinl1 . . . ling en moest jij als ongegradueerde je ochtendhap, de warme maaitijd ot het avondeten zelf halen. OnlspannlnJr Een voortreffelijk cafetaria-systeem eehter met even voorDat :r.ijn enkele herinneringen aan Le Jeune, herinneringen treffelijk eten. ook a l moest je in het begin aan die Ameri- die er bij ons steevast blijven Inzitten, ook om die vele pretUge dingcn. kaanse kost behoorlijk wennen. 's Morgens, traditioneel. ham Daar waren de kamp-theaters, waar iedere avond een nieuand eggs, corneflakes in melk en nog een boterham met kaas toe, Amerikaanse kaas wel te verstaan, bruin van we rum draalde; de beste produt:tcn uit Hollywood, d ie eer~l in deze militaire opleidingsccntra kwamen, voordat ze "norkleur met uien e rin verwerkt. maal" in de roulatie gingen. 's Middags werd je steeva.. t onthaa ld met maispap vooraf.

Verder de prachtige cantines, waa r je voor luUele dollarcenEn of de Nede rlandse mariniers nu ook beweerden dat zij ten je zelf kon verdrinken In coca- cola. in 7-up's en andere geen kipen waren en de gamellen met gekookte mais v rij.,!reshments". waar spelen te over wa ren. in het bijzonder wel onaangesproken weer naar het combuis konden worden het kegelen op de vorstelijke kegelbanen. teruggebracht. tot aan de laatste dag van ons verblijf in Met tenslotte het warenhuis van Le Jeune, waa r je - gelijk Amerika hebben wij mai!'p<1p gezien en "lekker" nimmer in een Nederlands warenhuis - vrijwel alle gebruiksvoorgegeten. werpen verkrijgen kon, hier echter belastingvrij en voor inEn dan die bosjes bleekseldery, die we iedere dag bij de vette hap kregen opgedrongen. Nu weer eens om je als konij- koopsprijs, dus voor een koopje. Vooral de Amerikaanse nylon-dingetjes voor moeder, de vrouw of het meisje hadden nen te voelen, maOlr ... zoetjesaan ... ging deze vegetatle bijzonde re aftrek bij de Hollandse maten. Ze betekenden een erin en tocn wij eenmaal alm boord van de .. Noordam" ongekende weelde voor een vaderland, dal net van zijn bewaren gezeten, op weg naar Indonesië. met Nederlands keukenpe:soneel en dus met een Nederlandse taCel, toen Is vrijdingsroes bekomen was en er die eerste dag bijna muiterij gepleegd: .. What ... no zijn materlé!le armoedC" eerst goed ging overzien. Pakjes seldery"! naa r huis, van de marinier 111 De verdere dagindeling vermeldde excercitle·s. lessen en veldodeningen Excercilie·s. op de z.g. kookplaats, een geas- Jansen en de marinier III Tilanus, "die 't wel wisten" en phaJteerd pleintje nabij een der kerken van het kamp en met hun 44 d olla r kat in de daarom ook wel eens ,.kerkhof' geheten. Een warme t!"Openzon blakerde de hele dag dil pleintje ?onder 't kleinste scha- maand wonderen deden, wonduw piekje. 8locd en bloedheet was '1 er en dan maar "voor- deren vun vrijgevigheid.

En dan nog dat ande re bewaartssss ... marsss", "rechts uit de nankkkk ... ", ,.lInks langrijke punt: de Amerikaanuit de Clnnkkkk .. :'. "looppas .. ," enz. enz. Soms uren achter elkaOlr met allerlei goed gemeende, maar hoogst Irri- se meisjes. Le Jeune kende terende opmerkingen over ook ?ijn vrouwelijke marije ..zakkerige houding", je niers, wier area (" for women .,Iummelige benen", je only'") dicht bij de barakken .,stervend hoofd", je "stam- der Du tches lag. Maar bulten boeknummer, waarover je deze area was dc kennismaniet mocht vallen" ... kort- king hecht en liefdevol. Daar de Amerikaanse om om er zoetjes aan ka- kwamen pot aan te gaan. En altijd, mannelijke mariniers bijna haarlijn. wist de diens t- nie t aan te pas, hctgeen wel doende korporaal je naam ccns tot razende jaloezie heeft . . op de Jap Ie timmeren . . over het kerkplein te fluis- geleid, maar daar zullen we teren: .,Willemse. jonge hic r niet ovel' pratell. Enkele huwelijken zijn er uit deze Hef. je moeder heeft je niel kampliefde vool·to::ckomen. waarvan de meest opzlenbm-ende voor niets het leven gegedie van ccn mflrinier uit H azer~woude was. 't Verhaal ging. ven. Ze wil dat je marinier da t de ma rinier5-wervings-commlssie deze man indertijd vijf word t. mijn jongen, marl- mcter onû ~r de klei gcvonden had, maOl!" hij tt'ouwde loch nierl"l"f ... "Hoe d ie korpomaar t'Cn mi11innnairsdochter uit Flol'lda {als marinierster' en raal uil die honderden IceIde sindsdien nog lang en gelukkig. soortgenoten altijd precies En dan al die andere marinie rs uit Le Jeune. die a llcn. zonjouw mmm wist? Wel, dat der uitzondering. hun week verlol in de "States" goed hebwas niet moeilijk. Het ben benut. die New York. Washington, Chicago. ja zelfs San stond met grote letters op Fransisco (luchtsgewijs) hebben bezocht en waarvan sommi. voelden ons konijnen de rug van je dungeree gegen een "kiekje" bewaren met Pres. Truman In hun midden. schreven en dus had hij 1 alleen maar te lezen.

Alles bij elkaar genomen heelt Le Jeune de Mariniersbrigade En dan die heerlijke veldoefeningen en kleine aCstandmarinnerlijk e n uiterlijk gevormd. Innerlijk als mariniers. die sen van een mijl of veertig. Eerst lekker door de kalie om later bij hun optreden overzee de be6te mariniers-kwaliteiten je geweer boven je hoofd toch maar droog te kunnen houden hebben geloond. uiterlijk als de eenheid, die wel eens veren dan in die natte spullen verder soppen; de zon boven de vaarlijk kon opscheppen en zich Ie veel op de bors t ramde 30ste breedtegl"lIad wist je wel te stoven. als de gemeenschap, ..die de wereld (Amerika) in haar zak Nooit zal ik vergeten die avond na zo'n wandeltochtje, toen had"'. Maar dit laatste mogcn we haar na a l die jaren wel wij op on?e wenkb rauwen thuis kw amcn en te veel waren ve rgeven.

Oud-o.v.w:er.

o

14

M o menten uit de Watervierdaause

.---

:--

â&#x20AC;˘

Jolo-varia Generaal Sir JollIl C. Westa/l Commandant van de ROl.lal Mariners, bezocht Gen. mo;. de r Mal"iniel's H. O. Romswinckel en meI hem de E 55

Hr. Ms. De RUlIter fijdens de

vlootwe~k

te Amsterdam

Buitenlands MarineNieuws AM ERIK A De chef der "Naval Resean:h" heeft medegedeeld, dat een studie wordt ge-

maakt van de mogelijkheid een watervliegtuig Ie bouwen, dat wo rdt voortbewogen door middel van atoomvoortstuwing.

Volgens een bekend weekblad zou een nieuw O.B.-apparaat zijn ontworpen, dat op een andere principe berust dan Sonar. De naam van het experimentele apparaat is lamplIght.

Er worden momenteel proeven genomen met het gebruik van hefschroef-

vliegtuigen als mijnenveger.

De Amerikaanse regering overweegt de bouw van een koopvaardijschip met aloomvoortstuwlng, dat een reis om de wereld zal maken om de vreedzame toepassing van de atoomenergie te demonstreren.

De Forrestal klasse vliegkampschepen, waarvan er nu reeds vier In aanbouw :djn, zal met een vijfde schip, de "Kitty Hawk" worden uitgebreid. Voorts zui· len wederom drie onderzeeboten van het Nautilus·type op stapel worden ge· zet. Er zullen drie fregatten worden ge· bouwd, die zullen worden ingericht voor het lanceren van gelelde projectielen.

De ,,Saragoga", de tweede ,,.5upercarrier" zal tegen het eind van dit jaar van stapel lopen.

De Amerikaanse ma rine zal een kleine atoombom onder waJ.er laten ontplof· fen. De proef wordt genomen in de Stlile Oceaan op enige honderden mijlen van de Amerikaanse westkust en is speciaal bedoeld voor de onderzeebootbestrijding.

Het

Lood8we~en

KUSTWACHT EN STORMWAARSCHUWINGSDIENST H OE modern en technisch perfect onze schepen ook zijn geworden, welke sublieme navigatie-middelen de zeeman ten dienste staan en hoe secuur en doeltreffend de betonning, de be· bakening en kustverlichting als ge· vaarsaanduiders en wegwijzers hun dienst doen, toch staan we nog steeds vrij machteloos tegen de vernietigende krachten van het water zeI(. Wij doelen hier op de momenten, wanneer de stormwind de zee kokend maakt en al ons menselijk vemult ten spijt niet bij machte is ieder schip veilig te blijven manoeuvreren langs ondiepten en kusten, ja ernstiger nog, wanneer zo'n schip rechtstreeks door de woedende golven wordt overmand, s tukgeslagen en vernietigd wordt. Bij leder storm· weer opnieuw, horen wij van schepen, die in moeilijkheden zijn geraakt, somtijds In dier mate, dat zij door de op· varenden moesten worden verlaten, aangezien, zoals het bericht dan zegt, "de situatie hopeloos was". "Schip· breuk", noemt de volksmond dit en wij in deze lage landen weten maar al te goed, hoe vaak zo'n schipbreuk, zelfs in de jongste geschiedenis van de zeevaart, voor onze kusten is voo rgekomen.

Wij kennen deze gevallen en ook de dappere mannen van de reddingsdiensten, die er dan op uittrokken, Hoevele schepelingen zijn e r niet door hun gered. In hun vrij eenvoudige reddingsboten trokken zij er op uit en blijven zij er op uit trekken. ook s traks,

J OEGO SLA VIE

Het land van Tlto behoor t niet tot het communistische blok en ook niet tot de N.A.V.O.; niettemin is het land toch speciaal op het westen georiënteerd.

Dat blijkt onder meer uit het voornemen om de Joego-Slavische marin!! gezamenlijk met de Engelse te laten oefenen.

RUS LAND

In Kiel werd een aantal kleine vaartuigen aan de Amerikaanse marine teruggegeven, dat in de afgelopen oor· log aan de Russische was uitgeleend.

FRANKRIJK In Frankrijk zijn proeven genomen om te onderzoeken ol en hoe lang een drenkeling In leven kan blijven zonder dat hij zoet water tot zijn beschikking heeft. Een Frans geleerde heeft In een boek de stelllng verdedigd dat een mens in leven kan blijven door kleine hoeveelheden zeewater tot zich te nemen. Wij raden niemand aan zelf dergelijke proeven te nemen. De Britse marineleiding heeft dan ook al tegen de toepassing dezer theorieën gewaarschuwd.

./6

Kustwachtpost Vlieland

wanneer nieuwe s tormen onze kusten zullen belagen en onze Neder1Q:ndt e kUJtwachtdten.!t weer zal moeten rapporteren, dat een tanker daa r, of een vrachtvaarder hier door de s torm en het water is gegrepen en mensenlevens op het spel staan.

De Nederlandse kustwacht . . een derde factor in de dienst van het loodswezen.

Weer zo'n belangrijke organisatie, nu om schepen of vliegtuigen In moeilijk· heden op of boven zee langs onze kusten onmiddellijk waar te nemen en maatregelen te treffen om onverw ij ld hulp te bieden.

De aanleiding tot de instelling van deze dienst is het vergaan geweest van een bodem van onze Koninklijke Marine. op de 5de Juli 1882. Op de avond namelijk van die dag, raakte Zr. Ms Adder, op ongeveer 3 à 4 mijl voor de Scheveningse kust, in slecht weer filet als noodlottig gevolg, dat het schip kapseisde en verging. Van de 65 op· varenden, waaronder een zeeloods, \Ye!'d niemand gere1, ondanks da! d (' "Adder" tijdig noodseinen had gegeven. welke zowel aan de kust als aan boord van enige varende visserschepen In de omtrek waren waargenomen, Niemand ha1 er echter aan gedacht om de reddingsdienst te waarschuwen of op een andere wijze deze in noodve rkerende marine-bodem te hulp te komen, Een ontstel.l end gebrek dus aan organisatie, want was c r bijvoorbeeld een kustwacht geweest, loals hedl'n ten dage. dan had deze dienst direct na het opmerken van deze scheepsramp bericht hiervan doorgege· ven aan de reddingsposten en de gereedliggende sleepboten Ie Hoek van Holland en was welicht de "Adder" en opvarenden een ander lot beschoren geweest, dan de geschie· denis ons nu verhaalt.

Ja, men wist zelfs in die dagen niet eens, dat het schip werkelijk vergaan was, zodat het drie volle etmalen duren moest voordat men hierom· trent zekerheid verkreeg. Op de 6ste Juli spoelde namelijk het stoClelijk overschot aan van de omgekomen zee· loods, gevolgd door de lichamen van andere opvarenden. En deze droeve getu igen mOC!;ten deze zeeramp aan het licht brengen, Begrijpelijkerwijs bracht dit ernstige ven:uim heel wat vaderlandse monden en pennen in beroering. En werd een commissie van onder· zoek ingesteld en deze commissie diende weldra het voorstel in om tot een kustbewaking te geraken.

De Nederlandse kustwachtdienst werd geboren en het Is deze In-

stelling, die wij nog steeds als de kustwacht kennen.

Het is logisch, dat men bij deze dienst op de eerste plaats het personeel van de lichttorens als "wachters" heelt ingeschakeld, aangezien deze mannen door hun "hoge" plaatsing de waar- ;:;;"' .,,-,,-- ...~ nemingen In het zicht van de kust het . ~ -'ö'" " '" .... ,~_ gemakkelijkste ku nne n verrichten. De .' " X; .. .",.. nodige telefonische of telegrafische . ~~ ve rbindingen waarborgen in deze dagen een directe overbrenging van berichten over waargenomen rampen '. e.d. naar die plaatsen, waar reddingsdiensten of sleepboot- en bergingsmaatschappijen gevestigd zijn, te rwijl er onmiddellijk bericht gezonden wordt naar het kustradio- station, die de schepen in de buurt eventueel te hulp kan roepen. Ook het vliegveld Valkenburg wordt d irect gewam-schuwd.

Omgekeerd geeft het kustradio-station berichten omtren t rampen bullen het zich van de kust, die haar als radIotelegrafische of radio-telefonische noodseinen bereiken, door aan de kus twachtpost, d ie zich het d ichtst In de nabijheid van het ongeval bevindt en is het deze post, die dan dezelfde maatregelen neemt, als - hie r boven - bij een In zicht zijn:! geval bc&pro~cn.

Ook zijn e r naast deze uitkijkposten van de kustwacht in diverse plaatsen langs de kust z.g. "hoofden van de Kustwacht" gevestigd, zodat degenen, die op zee een ramp waarnemen, zich snel tot het hoofd van de kustwacht ter Stormwaarschuwinospost op Eierland (Ila de .dorm van 24 December 1954) plaatse kunnen wenden, d ie dan on(J . d e Waal T""el~ middellijk alle maatregelen neemt. welke hij nod ig oordeelt. In het plaatselijke telefoonboek vindt men het de binnenschippers op he t IJselmeer voorbeeld harde wind op komst, dan nummer. waaronder het hoofd van de of op de Zeeuwse en Zuid-Hollandse wordt overdag een zwarte bal, des nachts een rode lantaarn gehesen; de Kustwacht te bereiken is, hctgeen dus s tromen, alsmede de kustvlssers, hebben niet altijd gelegenheid om naar de rlchtipg van deze te ve rwachte harde zeggen wil, dat op plaatsen, waar geen radio te luisteren, a fgezien nog van het wind wordt dMrbij niet vl"rm~ ld. Dit doo rlopende uitkijkpost gevestigd is. feit of zij wel of niet over een ont- gebeurt echter wel bij stormwaarschu_ op de medewerking van het publiek vangtoestel beschikken. Voor hun blij- wingen, waarbij overdag in plaats van een beroep wordt gedaan. de zwarte bal, een of twee kegels In totaal zijn er langs onze Nederlandse ven dus deze wind- of storm-seinen worden gehesen. Is het één kcge l en kust 41 kustwachtposten gevestigd. van het grootste belang. waarvan sommige dag en nacht, andere De windsterkte word t, zoals de mees te hang t deze met de punt omlaag, dan van onze lezers reeds wete n, aangeweet de zeeman, dat er stormweer tusalleen 's nac hts hun ,.bewaklngswerk" ve rr ichten. Van Nieuwesluis op geven door een cijfer van de schaal sen Noord en West te ve rwachten Is; van BeauCorl. Deze cijfers lopen va n is het één kegel met de punt naat' Zeeuws-Vlaanderen tot aan Schiermonnikoog in het noorden, zo mede op o (windstil) tot aan 12 (o rkaa n). Onder omhoog, da t weet hij dat ' t va nuit de harde wind worden winden verstaan richting tussen Zuid en West niet pluis de vier lichtschepen in de Noordzee, gaat worden. 's Nachts - of beter gewaakt men op deze wijze over de ter s terkte van 6 à 7; onder storm ter zegd a ls he t donker is - worden deze veiligheid van de zeeman en zijn schip sterkte van 8 en hoger. seine n respectievelijk verva ngen door Om nie t alle waarschuwingsposten in en vormt men een veiligheidsorganitwee witte of twee rode lan taarns satie, die In de ruim 70 jaren van haar beweging te brengen, evenmin de hele bestaan, genoegzaam en overduidelijk scheepvaart vla de radio te alarmeren, boven elkaar te plaatsen.

Ook voor stor mweer uit de richtingen heeft bewezen, dat zij noodzakelijk Is indien de harde wlnd- of stormverwachtIng slechts voor een deel van ons en .... biljlt. tussen Noord en Oost en tussen Zuid land geldt, heeft men Nederland veren Oost kent men dergelljke seinen; deeld in vie r districten, die onaChanin deze ~aUen twee kegels everdag Harde wind en s to rm respectievelijk met hun punten naar Wij spraken in het bovenstaande over kelljk van elkaar kunnen worden gewaarschuwd. Zo omvat het district boven en beneden, terwijl 's nachts storm. een somtijds gevaarlijke vijand van de zeeman, alhoewel niet gezegd "Noord" het kustgebied. van de Eems door een witte lan taa rn boven een rode lan taarn te plaatsen, hetzij omgekeerd, mag worden, dat zij een onverwachte tot aan Den Helder, de Waddenzee invijand Is, want doorgaans weten zij, begrepen; het district "Midden" het deze stormwaa rschuwingen worden kustgebied van Den Helde r tot Hoek aangeduid. Ook het tenminste vie r die de zeeën bevaren, genoegzaam van te voren dat er storm op til Is en uit van Holland met Inbegri p van de vaar- s treken ru imen of krimpen van de welke hoek, letlerlijk en figuu rlijk, de wegen van de kust naa r Amsterdam wind wordt door middel van vlaggenen naar Dordrecht, terwijl het kust- seinen door deze waarschuwingsposten wind dan waait. gebied ten zuiden van Hoek van Hol- aangegeven, zodat de zeeman altljd De dienst, die hierop wijst, heet de precies weet hoe de verwachting van wind- en stormwaarschuwingsdienst en land, waaronder de Zuid-Hollandse en heeft ten doel de scheepvaart in het Zeeuwse stromen vallen, het dist rict stormwind is en hoe deze verwachting kustgebied en op het IJselmeer te "Zuid" genoemd wordt. Hel vierde e n verder zal verlopen. laatste district omvat uitsluitend het Ongetwijfeld dus ook hier weer een waarschuwen voor te verwachten ha rde wind en s torm. Zij kan d it doe n gebied van het IJselmeer en heet dan belangrijke dienst, d ie het Loodswezen door het tonen van seinen op de posten, ook offici eel: district "IJselmeer". te vervullen heeft en die sinds haar welke hiertoe zljn ingericht, ot. langs Op 48 stations zijn Wind- en Storm- oprichting In 1897 nu niet bepaald te de meer 'moderne weg, door de ve r- waarschuwingsposten gevestigd, waarklagen heeft gehad over te "stille periowachtingen per radio-omroep bekend te onder zich een vie r tal aan boord van den". Want ook als niet-zeeman weet maken. Het laatste sluit echter het de lichtschepen bevinden, Zij ontvangen de Nederlander maar al te goed hoe eerste niet uit, ja sterker nog, he t blijtt h un gegevens van het Koninklijk wisselvallig he t weer In ons vaderland heden ten dage absoluu t noodzakelijk Nederlands Meteorologisch Instituut in Is en hoe vaak wij geconfronteerd wo rden met harde en stormachtige winden ook doo r het tonen va n seinen de Den Bilt en tonen naa r gelang de schec·pvaart te waarsch uwen. Immers waarschuwingen hun s.elnen. Is e r bljuit wisselvallige riChtingen.

... .

.. -

17

Mariniers in Nederlands Nieuw-Guinea

G

IJ dIe als Marinier, ongeacht rang of stand, hetzij als beroeps of als dienstplichtige uitgezonden wordt met bestemming Nieuw-Guinea, krijgt de moeilijke en zware taak mede te werken aan de beveiliging van dit land, opdat het In rust

•

en vrede opgebouwd kan worden.

Maar alvorens de Marinier Ingezet wordt voor deze laak gaat hij, na zijn aankomst op Biak en na daar enige tijd gebleven te zijn, naar het eiland Woendl om daar ;djn tropentraining te ontvangen .

Het eilandje Woendl ligt ongeveer tien minuten vliegen van Biak en Is maar heel kleIn. Het is dan ook gemakke-

lijk in een uur of twee het gehele eiland rond te lopen. vla het strand.

Dil eilandje, waar doorgaans een frisse ze<!wlnd waait, Is bij uitstek geschikt o m de Marinier dIe net uit Holland kom l, te laten wennen aan de warme tropenzon en om hem een verdere opleiding te geven, die 15 aangepast aan Nieuw-Guinea.

Door de mooie stranden is het elland ook zee r geschikt voor het houden van landingsoefeningen, temeer daar er nog verschlllende andere eilandjes In de onmiddellijke omgeving liggen, l':odat er dus landingsstranden te kust en te keur zijn.

Woendi l':elf is geschikt voor het houden van velddienstoefeningen, want de somtijds zeer d ic hte begroeiing Is een goede voo rbereiding voor de dienst op het vasteland van Nieuw-Guinea. H et enige wat Woendl mist en waar het vasteland ruimschoots van voonlen Is, l':ijn de heuvels en bergen. die de patrouilles op het vasteland de meeste last veroonaken. Terwijl de ene zijdo van he t eiland zich uitstekend leent tot het houden van amphlbische oefeninge n met landingsvaartuigen door de gunstige gradien! van het strand. leent de andere zijde van het ei land zich juist bijzonder goed tot he t houden van gevcch tsschletoefeningen met aBc wapens.

Aan deze zijde strekt zich een groot rir uIt voor de kust en heeft men over het water een mooi schootsveld. Tevens is hel door de lage wate rstand op het rif vrijwel altijd mogelijk alle r lei doelen uil te zetten, die In voldoende mate op het eiland aanwel':ig l':ijn, aangezien het eiland bezaaid Is met dumpmateriaal uit de tijd dat het nog dienst deed als basis van de Amerikaanse vloot.

De oefeningen zijn dan ook zo getrouw mogelijk nagebootst. in overeenstemming met de in Nieuw-Guinea opgedane e rvaringen. Als voorbeeld kunnen we hier de oefening "Bivakkeren" noemen. iets wat herhaaldelijk zal voorkomen bij de patrouillegang op het vasteland.

Van een peloton krijgt een groep opdracht om ergens, hetzij op Woendi, hetzij op een ander eilandje, een bivak op te slaan voor een of meerdere dagen.

Oel':e groep doet dan dienst als een groep ln[iltranten. de meest waarschijnlijke vijand die hier zal voorThui .vluch t

von Cura('QO "aa r Am.!erdam.

Aa nkom.! op Schiphol. ( K.L.M ._foto)

18

komen. De rest van het peloton zal dan door het uitzenden van patrouilles het bivak moeten ontdekken en de vijand opruimen.

Deze oefening is belangrijk, aangeden de practijk heeft uitgewezen dat het zeer moeilijk Is om de vijand te vinden; de dichte begroeIIng maakt het soms mogelijk om elkaar zeer dicht te nade· ren, l':onder dat men elkaar ziet of bemerkt.

In deze stijl is de ople iding in Woendl opgezet, voortdurend oefeningen en nog eens oefeningen, soms van 's morgens vroeg tot 's avonds laat, om nog maar niet te spreken van de verschillende meerdaaise oefeningen die op het op· leidingsprogramma voorkomen. En al wordt er gedurende deze periode wel eens tlInk gekankerd, later ziet men toch wel In dat het nodig Is en het geeft weinig aanleidlni tot verveUnlf.

Uiteraard vindt men op het eilandje geen bioscopen, restaurants, bars e.d. en men zal dus l':Clf lets moeten gaan doen ter vrijetijdsbesteding.

Sport kan In ruime mate beoefend worden, naast het kamp ligt een aardig voetbalveld en de zee Is ruim genoeg om te zwemmen. Voor mensen die het liever wat rustiger aan doen bestaat een goede gelegenheid om te gaan vissen en verder is er altijd nog een bibliotheek in het kamp. 's Avonds is er vaak een filmvoorstelling in de open lucht en al met al hoeft men zich dus niet te vervelen.

Na het beëindigen van de opleiding. welke ongeveer 3 maanden duurt, wordt men teruggestuurd naar Biak en van daaruit zullen de meesten naar een van de detachementen gaan, die in

Manokwari, Fak·Fak. Kalmana, Sorong en Hollandla liggen ; slechts een enke· Jing blijft op Biak.

Wanneer men bij een detachement ge· plaatst Is, begint eigenlijk pas de taak waarvoor de Mariniers in NieuwGuinea zijn gekomen. Oe detache· menten immers zijn over heel Nieuw.

Guinea verspreid om direct in te kun· nen grijpen wanneer er zich ongere· geldheden voordoen. zonde r dat er eerst grote afstanden afgelegd moeten worden.

Maar alvorens men met succes in het gebied, dat het detachement onder contróle heeft. zal kunnen optreden. moet men dit gebied kennen, waar het de wegen en het terrein betreft en deze kennis kan men alleen opdoen door in het gebied In tensief te patrouilleren.

Hoe beter men het terrein kent des te beter zal men tegen een eventuele vijand kunnen optreden en buiten de terrein· en wegenkennis, die men door deze intensieve patrouillegang opdoet. is ook de training hier een belangrijke factor.

Het land Is dicht begroeid en wegen zijn er eigenlijk niet. Oe wegen die e r lopen ' zUn paden, die de sporad isch voorkomende kampongs verbinden en vaak zal men zich moeten bediene.n van prauwen om ergens te kunnen komen aangezien er geen paden l':ijn of wan· neer het terrein te zwaar Is om te lopen.

Het terrein Is niet te vergelijken met een Nederlands bos. Allerlei versper· ringen doen zich voor; s telle wanden, dichte struiken, ravijnen, rivieren. om· gevallen bomen, rotsblokken, kortom allerlei zaken die men In Nederland niet licht tegen zal komen l':ijn hier schering en Inslag en maken het lopen nu niet bepaald tot een wandeling.

Mocht het terrein, wat de di chtheid en obstakels betreft. niet al te veel moel· lijkheden opleveren, dan zijn er a ltijd nog wel de vele gladde en vaak scherpe s tenen, die met de gladheid van de

1-Ir

Ms. schepen

IU

oo rl og

HR. MS. SUMATRA, EEN KRUISER MET EEN VEELBEWOGEN LEVEN

J ava werd de "Sum" in 1916 op stapel gezet, en wel bij de Nederlandse Scheepsbouw Maa tschappij te Amster· dam. Door de oorlogSQmstandlgheden en de ge r inge bereidheid dil! na de eerste wereldoorlog bestond om voor de zeemacht in dc buidel te tastm, duurde het tot 1926 voor het schip In dienst werd gesteld. Hr. Ms. Sumatra diende voornamelijk in de Oost afwisselend met H r. Ms. Java a ls viaggeschip van het esknder in Nederlands-Ind!!!.

Bij het uitbreken van dc oorlog met Dullsland was de kruiser evenwel In Nede r landse wateren, waar hel schip op de rede van Vlissingen de vuurdoop ontving t oen Duitse vliegtuigen het met bommen bestookten. De marine leiding vond het niet verantwoord om het waardevolle schi p in het nauwe watergebied aan onze kusten te blijven blootstellen en dus werd Hr. Ms. Sumatra l"e(!(js op 11 Mei 1940 naar Engeland gediri geerd, waar hel schip werd "deqaussed" tegen magnetische mijnen. Op 2 Juni werd te Milford Haven (Z.W. W~les) het "NoordutlanIlsch smaldeel" gevormd, bestaande uit Hr. Ms. Sumatra en de nog niet geheel gereed zijnde J acob van Heemskerck.

Dit sma ldeel had tot taak H.K. H. Prinses Juliana en de Prinsessen Beatrix en Irene naar Canada te brengen. Met hoge vaa rt voer Hr. Ms. Sumatra de Atlantische Oceaan over en op 12 Juni 1940 verlieten H.K.H. met dochters en gevolg de gastvrije kruiser op Canadese bodem (Hallfaxl. Het NoordatlantIsch smaldeel had zijn taak volbrach t en

werd ontbonden. Hr. Ms. Sumatra werd als escorte van een troepentransportschip naar de West gedirigeerd en ageerde enige maanden in de WestIndische wateren mei als basis Curaçao.

In Juli werd onder meer In gezelschap van twee Britse kruisers en Hr. Ms. van Kinsbergen een ve rk enningstocht gemaakt tegen een in de buurt gerapporteerde Duitse handelskruiser. Daarna vertrok het schip vla Zuid-Afrika en Mauritius. onderweg diverse con vooiopdr achten uitvoere nd, naar Nederlands-Indië, waar het 15 OCtober 1940 door het gehele eskader In Straat Soenda werd opgewacht en In Soerabala aan gekomen, op het marineetablissement in onderhoud werd genomen.

Dit onderhoud werd eind Januari 1!H2 onderbroken, omdat men het niet meer vellig oordeelde Hr. Ms. Sumatra, die nog niet geveehtsgereed was, in Soerabaia te laten. Het schip werd op 3 Februari met een kern bemanning naar Trincomalee (Ceylon) gedirigeerd. Het was een zorgelijke reis. De Inde rha ast afgebrOken reparatie hlld zelfs tot gevolg dat het sch ip soms langere tijd ges topt moest liggen. hetgeen in volle oorlogstijd een weinig benijdenswaardige positie Is. In Trincomalee ma:lkte het schip de grote luchtaanval op di e haven mee zonder schade op te lopen.

De reparatie werd voltooid en Hr. Ms. Sumatra werd ingedeeld bij de Britse Eastern Fleet.

Half April ging het schip via Bombay naar Engeland terug, waarbij het escOl'tediensten verrichtte en tenslotte in

November 1942 als wachtschip te Portsmouth werd opgelegrl, waar het deelnam aan de luchtafweer bij de veelvuldige bombardementen der Duitse vliegtuigen. Op 30 April 1!H4 werd Hr. Ms. Sumatra overgedragen aan d e Britse Admiraliteit.

Het Is geen roemvol einde dat de trotse kruiser is beschoren, maar het is wel een nullige bestemmi ng. die Hr. Ms. Sumatra op de la:ltste tocht onder Brits bevel heeft gekregen. Samen met een groo t aantal andere geallieerde sc!v' pcn is het m\melijk ml!~g~' wezen om als b lokschip dienst te doen bij de aan leg van de kunstmatige havens op de kust van Normandië. En d:lar word t Hr. Ms. Sumatra op 9 Juni 1944 op de kust nabij het Franse plaatsje Ouistraham door de eigen bemanning te zinken gebr:lchl. Het einde van een goed schip. dat het rood-wil-blauw met ere over vele zeeën heelt g(.vocrd.

doorgaans vochtige gronol het lopen bemoeilijken. wa t veel van de beenspieren e ist. Vooral, wanneer men nog tegen een steile helling opmoet, die door het gewicht V:ln de bewapening en bepakking toch a l een behoorlijke hindernis vormt.

Maar ondanks aUe hinderpalen Is het maken van een patrouille toch wel een dankbare afwisseling van het kazernebestaan, aangezien de omgeving van het kampement over het algemeen wel gauw bekeken Is en bij zo' n patrouüle Is toch altijd wel eens wat nieuws te zien. En al word t er gedurende de putrouille wel eens het een en ander gezegd dat van minder waardering getuigd. als men weer veillg terug Is In het kamp, dan wordt er wel wC(! r dru k gep raat over he tgeen men meegemaakt en gezien heelt, om maar niet te spreken van de stof in de brieven naar huls waar ook wel iets o\'er de patrouille in gezegd wordt.

De bevolking van de diverse kampongs ontvangt de patrouilles allijd zeer vr ie ndelijk en indien mogelijk kOIl',en ze wel met vruc hten aandragen. Er Is echter In d e k:lmpongs maar weinig te krijgen. De mensen heb ben zeil niet a l Ie veel; ze zijn over het algemeen wel zeer behulpzaam en bewijzen vank goede diensten door als gids te fungeren of a ls dragers mee te gaan met de patrouilles. Ook de Inlichtingen wellte de bevolking kan verschatfen,

die vooral bij vijandelijke Infiltraties van groot belang zij n en reeds menige vijand in handen van patrouilles hebben doen vallen, zijn van groot belang en maken een nauw contact met de bevolking noodz:lkelijk.

Van het dierenleven valt doorgaans niet veel te bespeul'i!n, althans van de grotere dieren merkt men niet veel. ook al komen er varkens. herten en casuarissen voor. Een enkele vogel ziet of hoort men wel eens. ma:lr daar houdt het dan h ier loch wel mee op.

I nsecten en parasieten komen des te meer de a andncht vragen; vooral bloedzuigers kunnen zeer hinderlijk zijn. Het kleinste gaatje In kleding of schoeisel is al een dankbare toegangsweg om zic h te goed te doen.

Muskieten laten ook geen enkele gelegenheid voorbijgaan om een maallijd te verkrijgen en aangezien de malaria veel voorkomt op Nleuw-Guine:l, is men dan ook altijd genoodzaakt, om een klamboe te gebruiken wanneer men gaat slapen.

Slangen komen ook wel voo r en voor deze dieren moet tnen altijd terdege oppassen, aangezien er ve rschillende giftige soorten onder zijn. Gelukkig verdwijnen ze meestal tijdig, maa r uitkijken blijft toch wel geboden.

Wanneer men niet op patrouille is, dan zijn er in het kamp zelf genoeg baantjes om de dag door te brengen.

Ieder kampement heeft zijn dagelijks

onderhoud nodig en verder moet cl' vaak nog van alles aan verbeterd worden. De diverse kampementen die oorspronkelijk van de Koninklijke Landmacht zijn geweest, bieden genoeg ruimte en :tijn gunstig gelegen. Meestal ligt het kamp aan de rand van het plaatsje. hetgeen het mogelijk maakt hel d orp zelf gem:lkkelijk te bereiken.

Aangezien plaatsen waar diverse kampementen liggen, alle kustplaatsen zijn, kan de bevoorrading gemakkelijk per schip plaats vinden. om maal' niet te spreken van de wekelijkse verbinding, welke per Catalina plaats vindt, die d an op zee landt.

Deze verbinding [s wel het hoog te punt van de week, niet zozee r het fei l dat e r nu een vlieg tu ig lan ::lt. maa r wel omdat er post van hu is meekomt. iets waar vrijwel iedereen van hoog tot laag met verlangen naar uitkijkt.

AI met al kan het Mariniers-best:lan hier op Nieuw-Guinea nogal afwisselend genoemd worden, ook al Is de stemming vaak niet bepaald proNieuw-Guinea te noemen en voelen de meesten niet veel voor een tweede term. Toch zullen e r genoeg zijn die later nog wel eens terug zullen denken aan dil vreemde land en die zich uit de vele moeilijkheden die zich hier voor deden, nog wel verschillende aardige dingen zullen herinneren.

EVENALS

het

zuster schip

Hr.

Ms.

H r. Ms. Sllmo/ra.

G . TH. CORNELISSEN.

19

KWAJ O NGENSSTREKEN

H ou je taal, kajoe," nog effe, en dan hebbenwe em", hijgde Bubbe-

niet goed kalke man." Natuuriijk werd zende spiegelbeeld van Bubbekes die hem bemoedigend toeknikte. dit niet begrepen en dus voelde Bubbe"Scholt," siste de timmerman, "dat kes en te:r.amen met :r.ijn eeuwige rivaal kes zich geroepen om met een schijnkrijg je terug hoor, reken daar op!" rende hij onder de kap van het Cenheilig glimlachje te verxoeken "Een beetje luider als 't U belieft." traal Station naar de op punt van ver"Nou rustig maar," zei Bubbekes. "straks In Alkmaar krijg je een bak Aan dit ven.oek werd prompt voldaan trek staande trein.

Reeds prikte de stationschef met :r.ijn en met een stem als van een sergeantkoffie van me. "Stik me je koUie," majoor der marinie rs die adjudant repliceerde de kajoe, maar In Alkmaar spiegelei denkbeeldige gaten in de lucht, toen hel tweetal compleet bekaf moet worden, galmde de landman: aangekomen was de boze bui al wal gC1:akt en broederlijk namen ze aan het door de deur naar binnen tulmeide.

"Komt door die zwarte bril."

"Is nle :r.wart," gilde de kajoe nu ook smalle tafeltje plaats.

"Verrekskuzeer", s tamelde de kajoe toen hij bij (!(!n bejaarde dame, na haar denkend dat de landman doof was.

"Koffie :r.eker meneer," zei de kellner met een blik van herkenning en Bubeerst duchlig op de tenen te hebben "Möje es kijke?" getrapt, op de slip van haar mantel was "Dongden Jo, was de natuur zo mooi." bekes bevestigde dit. Weinige minuten gaan :r.Uten, :r.OOat zij met geen moge,,Ja, mooie montuur," vond de kajoe. ' later genoten zij met kennelijk gelijkheid onder het dikke lichaam van ,.Natuhuur !" wendde het boertje zich noegen van het bruine vocht en de de kajoe uit kon komen. luldekeels bulderend om in het vervrede was weer getekend. Bubbekes "Pardon," stamelde het dame tje, "U zit baasde gezicht van de conducteur betaalde en juist zou het tweetal zich kijkend, die op de herrie was afgevan hun zetels verheffen, toen Bubbeop mijn mantel :r.iet U." "Wazettu" informeerde de houtbewerker. komen. kes zeide: ,,0. een ogenblikje, even zo'n heerlijke boterkoek halen." Hij "Doof, hardstikke doof," verklaarde "Makkuzeve" Informeerde deze rustig Bubbekes in het oor van het vrouwtje en te rwijl de landman zenuwachtig ging naa r het buffet en bestelde een toen hij :djn weekendtas in het bagage- druk naar zijn kaartje zocht, fluiste rde boterkoek.

Bubbekes in des conducteuren oren: net :r.ette en over zijn schouder heen "Hoeveel is dat?" informeerde hij. "Dat wees hij, naar de kajoe kijkend, eerst "Vreselijk drukke man, hè?" wordt dan drie en dertig cent inclunaar het dametje en toen naar zijn oren. "Meneer," :tel de conducteur plechtig, sief," was het antwoord, ,,0," begreep de kajoe en met een brul terwijl hij het Inmiddels gevonden Bubbekes zocht in zijn portemonnaie. die de gehele wagen deed opschrikken kaartje knipte, "U dient zich rustig te deponeerde een kwartje op tarel en zei ged ragen, anders gaat U er op het galmde hij : ,,'k Zat op U sUppie." tegen de kellner. "De l ooi komt straks "Op mijn wat?" gilde het vrouwmens volgende station uit." wel." "Zoals U wilt, meneer," en Bubonthutst in de mening dat haar lingerie "Ik," kreet de buitenman wanhopig, bekes voegde zich smakelijk happend :r.lchtbaar :r.ou :r.ijn. "heet niks edaon, da komt omdat die bij :r.ijn reisgenoot.

"Uw mantel om zo te zegge, daar zat daor doof Is." ,.Niet gek hè? :r.o'n heerlijke koek voor Ik op :r.ietu," loeide het en snerpend "Wie Ik?", vroeg de kajoe stom ver- een dubbeltje." "Wat?" keek de kajoe kwam het antwoord: ,,0 mantel, ja, baasd. "Ik?, nee die dame Is doof." ongelovig, "één dubbeltje?" " Neen dat was mijn mantel!"

"Meneer," gierde het dametje, "Ik vermaat, mijn lijm je niet meer, die kost Vanzelfsprekend had de:r.e luldkeelse zoek U. Men bespot geen oude mensen." zeker een kwartje." discussie de aandacht van de mede"In ieder geval," zo beheerste de conBubbekes antwoordde niet en haalde reizigers getrokken en terwijl de trein ducteur de situatie, "U gaat zitten en zijn schouders op. "Goed. goed, als je al ratelstotend over de rails voortU gedraagt U rIls tig." De kaJoe die me nie t gelooft ." inmiddels paarsrood van schaamte was "Ober!" klepperde, meende een buitenman zich In het gesprek te rr.oeten mengen. aangelopen, staarde onthutst ui t het "Meneer."

"Ajeok een zonnebril draagt kenne je raampje en ontwaarde daar het grijn"Als 't U belieft." Hij legde het dubbeltje op tafel, knikte tegen de dankende kellner en liep In de richting van de uitgang, een peinzende kajoe achterlatend.

Ned e rlandse In gedachten verrees voor het geestesoog van de brave timmerman een vlieg tui gb e rke nnin gsknm pioe n ac boppe n 1 955 schare va n lieftallige kinderen, die hem met koeksmekende ogen aanstaa rden. ,,'t Was niet gek," dacht hij, "tien Het ligt In de bedoeling om, evenals de Commandant L.I.S., Luchtmachtin de jaren 1953 en 1954, ook dit jaar kazerne, 's-Gravenhage. koeken voor een gulden en een kwartje weer de Nederlandse VliegtuIgherDeze aanmelding moet bevatten : fooi , dat zat nog net In zijn portekenningskampioenschappen te orgamonnale.

Naam teamleden en naam teamniseren. De wedstrijden, welke zo- leider.

"Ober, graag tien van die boterkoeken wel voor militaire- als voor burgerom mee te nemen," bestelde de brave Naam van het onderdeel der verteams :r.ijn opengesteld, zullen worhuisvader. eniging. den gehouden op Za terdagmiddag, "Zeker meneer," was het wederwoord Correspondentie-adres teamle ider. en even later, .. dat is dan d rie gulden Hierna ontvangen de deelneme rs zo 29 October 1955, te Den Haag. Er en dertig cent." zullen maximaal 80 teams aan de spoedig mogelijk nadere gegevens wedstrijden kunnen deelnemen.

"Drie waUe? nee, ik bedoel die van een omtrent de wedstrijden c.q. selectiedubbeltje, die de bootsman net heeft Teneinde tijdig een oven.lchl te hebwedstrijden. gekocht." ben van het aantal deelnemende Het Inschrijfgeld (j 0,75 per team) "Die waren drle-en-dertig cent meteams en om - zo nodig - onder- behoeft bij deze eerste aanmelding neer," kwam het ijskoud van uit de deelsgewijs selectie-wedstrijden te nog niet te worden voldaan. hoogte, waarop de kajoe kreunend en organi~ren, Is het noodzakelijk, dat De test zal dit jaar bestaan uit een explosie nabij de restauratie uiteen leder, die dit jaar aan de Her- vliegtuigen, welke het meest van snelde. kennlngskamploenschappen wenst operationeel belang worden geacht Op het perron stond Bubbekes, ernslig deel te nemen, zich (hiervan zullen de Inschrijvers 1.z.1. verdiep t In de lectuur die voor de v66r 15 AUG USTUS 1955 een lijst ontvangen), zomede uit toeramen van de krantenkiosk stond uilaanmeldt voor deelname bij de voorstellen, welke het afgelopen jaar gestald. Hij heert de reis naar Nieuwezitter van de Organisatie-Commissie, boven Nederla nd hebben gevlogen . diep alleen moeten maken, F . L. W.

,-------------~------------~/

20

Van landrot tot zeesoldaat heimûnnlge vreemd eling. die nu weer, terwijl de wind rukt aan de helmstruiken en regen en zand dOOMrindoor een wilde zee strekt een verlaten strand zich uit in de diepe duisternis gen tot op zijn huid, de donkerte rondvan het middernachtelijk uur. Het lijkt om hem tracht te doorboren.

En dan.... plotseling, wordt opnieuw alsof wind, zee en een felle regen samenspannen om met striemende de lichtst reep op het water doorbroken, nu om meerdere personen <;Ioor te laten slagen elk leven te verjagen. Van tijd tot tijd trekt een smalle maansikkel die een groot donker voorwerp tussen een glimmende streep over het on- zich in meenemen en nu nogmaals en nogmaals. Het is één en al beweging stuim ige wolkendek om kort daarna weer te verdwijnen achter d(! somb~re op het water, de donkere voo rwerr:en blijken ru bberboten te r.ijn, gedragen wolkentlarden. In deze korte perioden door vier man. Boot na boot glijdt met van zwakke maneschijn lichten de du inen som ber en d re igend op, hoo,l); dezelfde spookachtige sUite het strand op om te verdwijnen In een duinpan . op tor encnd boven het v\nkke strand.

Enkele minuten later Is alles weer stil.

Het Is c(!11 grimmig schouwspel, deze strijd tussen de natuurelementen op In de duinpan verr.amelt zIch de tot het anders zo v r edige eiland. pc sti lt e de tanden gewapende eenheid, bewaakt van d e nacht wordt slechts verbr oken door enkele uitgezette posten. Hun door hel -:loffe gieren van de storm en zwart gemaakte gezIchten zijn strak het geruis van de brekende golven op en gesloten. geen geluld verlaat hun het s trand. Geen menselijk leven Is er lippen als zij hurken rond om hun Comman1ant, die. met en kele korte te bespeuren.

En toch .. . . het zou een onmcrkzame zinnen zijn laatste orders uitgeeft. Dan toeschouwer niet ontgaan zij n dat heel klinkt het "aanvangen" en man voor man glijdt de duinpan uit en lost zich even de maanverlichte streep van het wilde water doorbroken werd door een op In de donkerte rondom.

Ook de marinier Van Dijk, de eerst uitdonkere gestalte, die als uit de zee opge rezen sch ijn t te zijn. Wadend door gezonden verkenner, voegt zich bij zijn ploeg en verdwijnt met hen in de nacht het kniehoge water bereikt de diepvoorove rgebogen 11guur het stran:! om om zijn opdracht uit te voe ren. En terwijl de vijand niets ve r moedend van dan snel en geruisloos naar de dulnvoet te gl ijden. Met tlitsende kat achtige het hun overal omringende gevaa r, In diepe slaap verzonken Is. doen de goed bewegingen beklimt de onbekende een dominerende duintop waar hij verzinkt getrainde ploegen hun vernietigend in de donkere helmbegroeiing. Het is werk, waarna zij gaan zoals zij gekomen zijn, stil en snel. En als zij aan een jonge man die daar di cht tegen het duinzand gedrukt ligt. Onder de klep boord van het landingsvaartuig, dat hen weer opgep ikt heeft vanuit de zee. van zijn vechtpet door, bespieden zUn de vijandellj ke kust gadeslaan en zien scherpe "nacht" ogcn de naaste omgeving. De vastbe r aden t rek op zijn. dat de lichtbundels van de vijandel ijke zoeklichten verbleken door een hoog door de regen glimmende. ge7.lcht verraadt de ernst van het ogenbllk. Zijn. opschietende vuurgloed begeleidt door cen serie dreun ende ex plosies. d uiken body Is gespannen tot het uiterste en sterke handen omklemmen zijn ge weer zij tevreden weg in het beschermende waa rv a n de loop stil en r.wijgend zijn landingsvaartuig, zich voor het eerst blik volgt. Hij houdt zijn adem in om bewust wordende van de felle kou die beter te kun nen luiste re n. Een volle door hun k leren dringt. min uut ligt de roerlo:;ce ges talte daar, Slechts een kort bericht snelt nu door dan schuifelt hij snel enige meters de aether naar d e eigen troepen, waar terug. Druipend van d e regen richt hij aandachtige oren het verlossende be:;cich enigszins op, zijn linkerhand richt richt "T ijger, hier panter, opdracht uiteen zaklantaarn naar de wijde woeste ge voerd. Uit" opvangen. Ook hier breekt zee en twee korte lichtflitsen doornu de spanning en lieht een v reugdepriemen de duisternis van de nacht. volle blik uit de ogen van de aanDan is alles weer a ls Ie voren, niets wezigen. Opdracht uit gevoerd, operatie verraadt de aanwezigheid van de ge- " Milicien" is geslaagd.

Wij slaan nu een uur over In ons verhaal en begeven ons. het is nu één uur In de nacht. naar het tilmlokaal van het Amphlblsch Oefenkamp Texel. En wij vinden ze terug, de marinier Van Dijk en zijn maten. onder het geno t van een mok koffie en een stevige pil .

B EWAAKT door forse, grillig gevormde duintoppen en gegeseld

Met rubberbolen naar d e kUI t

Zij zijn nu niet meer de stoere vas tberaden ma ri niers van daarstraks. de ernsllge trek Is van de gezichten verdwenen en heert plaats gemaakt voor een jongensachtige grijns als ze elkaar vertellen hoe ze de vijand .,genept" hebben. Alleen de wapens en hun druip-

De landin" natte plunje verraden wat er a'.:hter de r ug is. Dan verstommen de gesprekken als de instructeur voor de klas treedt en kort en duidelijk aan de hand van een schets de situatie u itlegt en de gemaakte fouten aanstipt. Ook de goede dingen worden echter niet vergeten en de operatie "Milicien" is zo goed verlopen dat ook dit nog enige tijd vergt. Dan zoekt Iedereen zijn tampat op en korte tijd later is het weer stil in het Amphibiseh Oefenkomp Texel. Alleen een uitk ijk slentert over de vaartuigensteiger. In de beide romneyhutten en In he t tentenkamp. in hel hoofdgebouwen in het gebouw A, liggen de ma ri niers van de opleIdingen en van de vaste bemanning in diepe slaap.

Allen, behalve de marinier Van Dijk.

Jan van Dijk ligt met open ogen de donkerte in t e s taren. Hoewel hij s teenmoe is kan hij de slaap niet vatten, zijn gedachten hnuden hem wakkpr.

J an van Dijk Is timmerman van zijn vak. Fluitend bracht hij zijn dagen door In de wer kplaats van zijn vader, zagend en timmerend over zijn werkstuk gebogen. Tot hij de 7e December 1954 zich moest melden in Doorn waar hij in dienst kwam als marinier der derde klasse zeemilicien. Vanaf die dag veranderde zijn leven en ook hij zelf.

De s tramme exercitie, de veldloop. hindernisbaan en de geweergymnasti2k maakten hem van een opgeschoten slungel tot een flinke jonge knaap.

Marsen, schieten, theorie en ha n dgranaat werpen wisselden elkaar af en de weken kwamen en gingen. En langzaam, heel langzoam maa r ook heel zeker, g roeide bij hem het besef dat hij nIet zo maar in dienst was bij een pakwegko rps. Tot er een dag kWOln in het begin van de maand April 1955, d at Jan van Dijk en zijn divisiegenoten In de Harskamp op de bres sprongen

21

DE GESCHIEDENIS VAN DE MARINIERSBRIGADE

Het :tal dit jaar tlen jaar geleden zijn, dat het [{on)!! Mariniers, vertegenwoordigd door de MariniersbriQade, een nieuwe eilisode In zUn geschiedenis begon. Een episode, die in Amerika aanvIng. die hanr weg vervolgde vla Malak ka naar Oost Java. Die daar haar hoogtepunt bereikte en tenslotte ook haar eind vond (Ioor ct'n politieke conste llalie, welke tevens het slot vonnde \'an 135 jlll'en Kor psgeschiedenis In Ne clerlnnds-Indlë.

Ove r dit alles Is In de loop der Jare n. ook in "A lle Heiis", veel geschreven. f-;ens ter wille van de aetualltelt, later ter wille von de herinnering. Verhalen en beschouwingen, voor het overgrote

voor hun korps welks naam %U hoog hielden met de vuist. Hij werd een marinier in de ware ûn des woo rd s, bereid o m he l trol se devies "Qua Patel Orbis" uit te d ragen van de meren van Nieuw-Guinea tot de Koenoekoes In de Wes t.

Wel waren cr dagen dat hU 7.ich afvroeg waar het woord "zee"-mllicien \'andaan kwam. Ook het ,.sloep naar de wal", klonk hem maar belachelUk In de oren. En als hij, voordat hij met weekend ging. het anker op zijn baret poets te, flitste het hem door het hootd dat h el eigen lijk net zo goed een pol hei op r ode achtergrond had kunnen 7.ijn.

T oen kwam d e dag van 7.ijn eerste overplaatsing. Samen met zijn klas genoten, jongens als hij, wevers, metselaars en landbouwers uit alle delen van het land, kwam Van Dijk Ilan in Den Helder. Het woord Den Helder had voor h em altijd een blj%ondere klank gehad, " Den He lder", marinebasis, hel h a rt van de Koninklijke Marine. Hij kon d a n ook moeilijk djn te leurstelling onderdrukken toen hij he t staUonspleln betrad. Slechts het grole aantal me nsen van de "blauwe" marine verraadde het bijzondere knrakte r van deze slad, verder niets, geen zee. geen schepen. Een ged esillus lonneerde marinier marcheerde in de gelederen der 5e Divisie langs de K anaalweg naar de Buitenhaven waar het bootje h en naar Texel zou brengen.

22

deel gericht op de 1IICII1I6"., dIe deze Bri_ gade vormden. de oorlo gsvriJwIllIgers e n de mlliUe-marlniel"S. Ongetwijfeld was het deze lectuur, waarmee wij ons In die Brigade-jaren, e n onmiddellijk dnarnn, tevreden konden stellen. Maar nu deze mensen sInds lang weer In he t burgerleven zijn teruggekeerd en ook de beroepsmarinier. die bij deze brigadl' diende, sinds lang een a- dere korpstaak heen gekregen, wordt hel zaak d(!:!:e Mariniersbrigade eens te he'.,den In zijn Id8torisclie betekenis. Hoc zij nis h!lI/elli ufI groeide, wapenfeiten verrichtte en ter %Iele ging, omdat dit - en In l elte slechts dit alleen - zijn waarde heeft voor de toekomst. Met andere woorde n: een standaard-werk over de geschiedenis van de MarInIersbrigade zou f'en onschatbare waarde heblJtolL.

Met deze geda chten voor ogen heert de oud-Korpschef, de genernal-mnJoor tit. der marinlef& C. J. O. Dorren onlangs een manuscript vervaardigd, dat, hande\f'nd o\'er df'ze br igade gesch iedenis, zo uih'oerlg werd samengesteld, zo voortreffelijk werd gedocumenteerd en w psychologlsch- en geschiedkundlg-%ulver werd opge-...e t, dat men al lezende tot de slotsom komt, dat het dit werk Is wat deze tUd vrAagt. Een standaard_werk, dat de l'>larlnlersbl"igade doet herleven In zUn kriJgshistorie met alle factoren van dien e n dal ook de mannen, die In de1!e historie hun rol speelden, de plaats geeft

Maar toen bij het bestijgen van de helling naar de Buitenhaven ccn g roots tafereel zich voor %ijn blik ontrolde verdwenen zUn d onkere gedachten als sneeu w voor de zon.

Daar .... links. de zee in a l zijn eindeloosheid en voor hem .... de Marine.

Schip naas t schip, sommigen hoog oprij%end met hun zwaar beladen opbouw, ande re klein cm nederig naast deze reu zen. De kanons, sterk en onwrikbaar In hun koepels gepla nt. we1!en naar een donkere dreigende lucht.

Meeuwen lIelen zich meevoeren door de stratre wind, wentelend en dra ai end met grote behendigheid en overal. dichtbij en In het verre grijs der haven, lichtte he t rood-wit-blauw der Nederlandse vlag op In dit groolse schouwspel.

En in het hart van Jan van Dijk we rd een nieuw besef geboren, gevoed door het zilte nat dat op zijn lippen spatte, groeiende met elke voor de boeg wegs tuivende watermassa. Zijn glimmende anker vonkle uitdagend boven zijn lachende sterke kop toen hij. %ijn longen volzuigend met de frisse zeelucht, de Mokbaal binnenvoer. Eindelijk als "zcc'"-mllicien met een sloep naar de wal.

De marinier Van Dijk bleet een maand op Texel. H ij kreeg les in r oeien lol de riem een lucifertje scheen te zijn. Hij leerde het verschil kennen tussen een paalsteek en een platte knoop, evengoed als welke andere marineman ook.

waarop 1!ij tol in lengte van dagen hun recht behouden.

Het Is dan ook wnneklaar dat dil manuscript rum boel.' moel worde n. Niet alleen voor die oud-brigadeleden; ook niet wzeer voor het Korps. maar ook en voornamelijk voor onze gehele Konink_ lijke marine. Uit dit boek Immers vernemen wij Wllt jonge mannen In 0"Z6 geledf't('n, naast die van de vloot en de mari ne-luchtvaartdienst, In die 1!warf' r.a-oorlogse jaren in Indonesië ve rrichllen en hoe zU. op hun plaats, de naam van onze marine hebben hooggehouden.

Aan ullc l! da arom de oproe p: Doe dIt bijwndere en hoogst belangrijke boek verschUnen. De ultgf.'efsler heeft een aantal inSChrijvingen noodzakelijk moeten stellen om daarin een financiële basis te vinden. een we rk als dit naar behoren te ve ~rgen en te dO<.'n versc hUncn. Op haar beurt zal 7.ij dit boek aan deze InschriJvers aanbieden voor de uitzonderlijk lage pl'ijS van f 5.00, waarbU aangenomen mag worden. dat het. verkrijgbaar In de boekhandel, ongeveer he t dubbele ui koslen.

GriJp dus deze kans aan e n verze nd nog heden een briefkaart aan: het Hoofd_ k ..... artler Korps Mariniers, La. v. Afd. Boekwe l'ken en Gedrukten, Westillei n 12 te Rotterdam m et verme lding van uw naam en adres en hoeveel exemplaren van .. Onze Marinler3brlgade" _ direct na verschUnen onder rembours u moete n worden toegezonden.

H ij %ellde en %Wom, kreeg thC'Orie en practijk In snel lempo ach ter elkaar.

Hij leerde hoe hij met een rubberboot moest omgaan, in kou en wind peddelde hij uren lang rond in de Mokbaal. De handelingen bij het afdalen langs het ontschepingsnet werden in zijn hoofd gestampl tot er niels meer fout kon gaan. H ij land:le, vocht, trok terug en landde nogmaals om de puntjes op de i te %elten. Moe, koud en nat kwam hij terug, dag na dag. Vaak was er geen licht en geen water, vaak moesten 1!e in hun tropen-dungaree wachten op de Mock up bij helontschepingsnet, In een s nerpend koude wÎnd, omdat er weer een landingsboot kapot was. Maar nooit liet h ij zich kennen, hij niet en zUn maten niet. hUn moreel bleet hoog en zij handhaafden één van de mooiste tradities die hun korps sinds 1665 kent, de traditie om, ondanks e r bannelijke omstandigheden, één van 's werelds beste korpsen te zijn. Jan van Dijk begon te begrijpen wat het wilde zeggen zeesoldaat Ic zijn, In Doorn had hij geleerd te wer ken in bos en hei. Op Texel we rd en ook Zf.'e en duinen hem ve rtrouwd, En terwijl %ijn ogen langzaam dichtvallen ziet Jan van Dijk nu duidelijk , alsot het mei vurige letters boven 1!ijn kooi was gesc hreven, da t een marinier iets meer is dan een goede infanterist en tevens dat hij thuish oort in de marine en niet ernaast. 't "-

Vlissingen, waarbij Hr. Ms. Hadda levens is belast met het toezicht op de visserij In de territoriale wateren tus sen de Belgisch-Nederlandse grens en Hoek van Holland.

De P 862 van de opsporings- en reddingsdienst is ter beschikking als veiligheidsschip op het Haringvliet in verband met oefeningen met vliegbo ten van de marineluchtvaar tdienst.

Hr. Ms. Hobein is ter beschikking van vaaropleidingen te Den Helder.

Waar de Koninklijke Marine vaart en vliegt Van het oelensmaldee l 5 onder bevel van commandeur S. den Boert maken

Hr. Ms. torpedobootjager Everlsen, commandant kapitein-luitenant ter zee J . N. J. van der Mey, Hr. Ms. fregat

Va n Ewijck, commandant luitenant ter zee der eerste klasse J. van Dapperen en Hr. Ms. onderzeeboot Wal rus. commandant luitenant ter zee G. P. F. Munnik, in de tweede helft van Augus-

tus een oefenreis naar de wateren rond Schotland en Noord-Ierland. waarbij een bezoek

aan

Londonderry op het

programma staat.

Hr. Ms. onderzeebootjage r Noord-Brabant, commandant luitenant ter zee der eers te klasse S. H. de Boer en van 30 Augustus af kapitein-lui ten ant ter

zee A. E. J. Modderman, vaart als radarinstructieschip en wordt 2 Augustus te Vlissingen verwacht na een bezoek aan Por tsmouth.

Het is de bedoeling dat Hr. Ms. onderzeebootjager Gelde rland op 17 Augustus bij Wilton-Fijenoord te Schiedam in dienst wordt gesteld. Als commandant is aangewezen kapitein-luitenant ter zee P. van Willigen.

Hr. Ms. [regat Wolf, commandant luitenant ter zee der eerste klasse E. H. van Rees vaart als visserijpoHtiekruiser op de Noordzee en brengt begin Augustus een bezoek aan Stavanger.

Hr. Ms. fregat Vos, commandant luitenant ter zee der eerste klasse F. de Biocq van Ku[[eler, vaart op de Noordzee ten behoeve van zwaartekrilchtmeUngen. Het schip verleent daa r toe gastvrijheid aan een aantal wetenschappelijke onderzoekers.

Hr. Ms. fregat Wille m van der Zaan, commandant kapitein-luitenant Ier zee J. H. van de Weijer, bevindt zich In de Caraïbische wa teren ter beschikking van de commandant der zeemacht in de Nederlandse Antillen.

Hr. Ms. onderzeeboot 0 - 21, commandant luitenant te r zee de r tweede klasse (oudste categorie) J. W. Oosterbaan, is ter beschikking van het torpedo-in~chietbedrijr.

Hr. Ms. torpedowerkschip J\olercuur. commandant luitenant ter zee der eerste klasse J. van Leijen, brengt thans een bezoek aan Denemarken en wordt begin Augustus te Den Helder terug verwacht.

Hr. Ms. onderzeeboot Tijgerhaai, commandant luitenant ter zee der tweede klasse (oudste categorie) Ph. S. Niemeyer, is in de tweede helft van Aug. ter beschikking voor onderzeebootbestiJdlngsoefeningen.

Als eerste van de 32 kustmijnenvegers. die In Nederland op verschillende werven ten behoeve van de Koninklijke marine in aanbouw zijn werd op 26 Jul i Hr. Ms. Dokkum bij Wilton-Fijenoord te Rotterdam in dienst gesteld. Commandant Is luitenant ter zee der tweede klasse (oudste categorie) T. H. de Meester.

Van squadron mijnenvege rs 122, bestaande uit kustm ijnenvegers van de B-klasse. commandant luitenant ter zee der eerste klasse H. J. Meert, zijn Hr. Ms, Beemste r, Bolsward, Bedum, Beilen, Borculo en Brummen In dienst en operationeel. Van squa dron mijnenvegers 123, eveneens bestaande uit kustmijnenvegers van de B-klasse, zijn Hr. Ms. Boxtel en Brouwershave n in dienst.

Hr. Ms. Brouwershaven is tijdelijk ingedeeld bij squadron 122.

Van spuadron mijnenvegers 111, bestaande uit HMS's, is Hr. Ms. Beveland ter beschikking van de duikopleiding te Den Helder.

Van squadron mijnenvegers 20, bestaande uit oceaanmijnenvegers van de O-klasse, zijn Hr. Ms. Onve rdrote n en Onvervaard, commandanten kapiteinluitenant ter zee jhr, J . A. Feith (tijdelijk) en luitenant ter zee der eerste klasse G. Gallandat Huet, in dienst en varend.

Hr. Ms. patrouillevaartuigen HeUring en Hadda, commandanten luitenant ter zee der tweede klasse (oudste categorie) G. M. A. Brummer en luitenant ter zee der tweede klasse W. Kool zijn ter beschikking van de vaaropleidingen te

Hr. Ms. communicatievaartuig Hendrik Karsse n is ter beschikking van het Koni nklijk inslituut voor de marine te Willemsoord VOO I' vaaropleiding. Tevens doet dit schip dienst als ealibratievaartuig.

Hr. Ms. duikwerkschip IIcrcules, commandant luitenant Ier lee der tweede klasse (oudste categorie) R. Lucas. is ter beschikking van de mijnendienst voor duikopleiding. Het schip is lijdelijk gestationneerd te Hoek van Holland.

Hr. Ms. zeesleepboten Orkaan cn A Mi zijn ter beschikking voor sleepdiensten.

Hr. Ms. nettenlegger en nettenwerkschip Cerberus, commandant luitenan t ter zee der tweede klasse (oudste categorie) KMROV N. J. Tulp, is gestationneerd te Vlissingen en vaart voor opwerken.

Hr. Ms. opnemingsvaartuigen Hydrograaf, Luymes en Zeefakkel, commandanten luitenant... ter zee der eerste klasse J. H. R. van de Willigen en ir W. Langeraar en luitenant ter zee van speciale diensten der eerste klasse. H. van Aaideren verrichtcn opnemingswer kzaameden evenals de dregboten A 909.

A 910 en A 920.

Hr. Ms. L 9602 vaart voor algemene II'ansportdiensten.

Een aantal landingsvaartuigen is lel· beschikking van het amphibisch oefenkamp Texel. l\f A R IN ELU CHTV A A.K TDiENST

Squa dron I, bestaande uit Fireflies. commandant luitenan t ter lee vlieger der eerste klasse A. Ehbel. is gestationneerd op de Dr Plesman-vlieghaven op Curaçao en staa t ter beschikking van de commandant der zeemacht in de Nederlandse Antillen. Voorts is dit squadron belas t met de voortgezette opleiding tot gevechtsvlieger.

Squad ron 8, bestaande uit S 55 helicopters en Catalina amphibies. commandant luitenant te r zee vlieger der eerste klasse T. M. A. Hoebink. is ter beschikking van de opsporings- en reddingsdienst langs de Nederlandse kusten.

KORPS MARINIERS

Onderdelen van het korps mariniers bevinden zich in de Nederlandse Anlillen en in Nederlands Nieuw-Guinea.

23

l'.:ER VO L ONTS LAG: lui te nan t ter tee vlieger d er Ie klasse KI\olR: op verzoek (benoemd tot reserve- officier der Kon. Luch:macht) m.i.v. I Mei 1955 D. J . R. Beugeling majoor de r ma rin ie rs Kl\IRO V: op verzoek (benoemd t ot beroepsofficier) W. A. vnn Heuven m.I.v.

B ENO El\IO :

I Ju ni

1955

lulle n an t ter l ee va n administ ra tie der I e kl asse: op verzoek (benoemd tot reserve- ofCicier) J . A. ten Ham m.I.v. 16 Juni

1955

I Juni

1955

tot lui te na nt te r ~ee va n de loodsd ie nst der 2e klane Jo nes1e cateeorle Kl\IR: J . H . M. Smits, J. van de r Noord, J. H . Stelloo m.I.v. I Ju n i

luiten an t te r zee va n va kd iens ten de r 2e k lasse ouds le categorie: wege ns hel hebben overschreden van de leertijd van 50 Jaa r P. Sinke m.I.v. I Juli 1955

1955

luitenant te r lee de r I e k lasse KMR OV : op verzoek (benoemd tot beroepsoUicier) N. J. J ongewaard m.I.v.

to t luiten a nt-kolon el d er mar in ien: W. A. van Heuven

m.i.v.

tot luiten a nt te r zee va n de e leclrolechn lsche d iens t d er 3e k lasse Kl\IR : Ir J . H . Braa ms, Ir A. D. du Mosch m.I.v. 16 Juni 1955 lol luitena nt ter zee van a dm inistratie d er l e k lasse KMR : m.i.v. 16 Juni 1955 J . A. len H am

ka.plte ln -Iulte nan t te r zee: wegens medIsche ongesch ikt heId J . H. Geljs

tot luiten a nt te r zee a rts de r 2e k lasse Jongste categorie Kl\1R: ft. P . Mouton, H. S. MUlde r , H. ft.

Klîphuls, H. F. G. van Balen, C. Bom m.i.v. J6 Juni

1955

lot luite na nt t er zee v a n speciale dle ns len de r 3e klasse K l\lR : Ir ~ DUo, Ir H. M. Oudshoorn, Ir J .

W. t.1ai ngay m.I.v. 16 Jun i

1955

lol luiten a nt te r 'lee va n speciale di enste n der 3e klasse Kl\lIt: J . A. M. Carpay m.i.v. 22 Juni

1955

tot k ap itein - luiten an t te r lI:ee: N. J . Jongewaard

1955

m.i.V.

I Juli

I

Juli

1955

t ijdelijk vloot pred ikan t (i n ra nl' gelijkges teld m et k a pitein· lu itena n t Ier zee): op verzoek Ds D . M. Jallnk m.i.v. I Juli 1955

m.I.v. 16 Juli

1955

M

tot luite nant te r zee waarn enler der 3e kl asse Kl\1R : A. va n Dijk, C. Zaalberg, G. Vleer, R. H. Janssen, E . Heijnekamp

m.I.v.

I Juli

1955

BE VORDE RD: tot luitena nt te r zee a rts de r 2e k lasse oudste cateeorle: T. E. Sparrius m.i.V. I Juni 1955 lot luite na nt Ier zee a rts d er 2e k laue oudste c:. tegori e Kl\1R: H. P . van Maanen m.I.v.

Juni

lot lu ite nan t ter ue ta nda r ts der 2e k lasse oudste categorie Kl\1R : C. J . F. K laassen m.I.v. I Juni

1955

1955

t ot ka pite in -l uitenan t te r 'lee v llel'er: J . C. Petsch l, P. va n Waa rt, J . L. den Hollan der, G. F. Venema m.i.v. 16 Juni 1955 lol lui te na n t Ier zee van de eledrolecbnlseb e di enst der Ie kl asse: C. J . Weeda m.i.v. 16 Juni 1955 lot luitenan t te r zee a r l. de r 2e k lasse oudste cateeor1e: m.I.v. 16 Juni 1955

A. J . Eerdmans, T. J. J. van Baa r

lot luitenan t Ier zee a rts d er 2e klasse oulhte eatego rle KMR : R. Braakman, J . C. Dorlas, W. J . Berends m.i. v. 16 Ju ni

1955

IN RANG GELIJKGESTELD M ET:

luitenant te r zee der I e k lasse: tijdelijk vlootp redikant C. R. H. te r Haar Romeny

m.I.v. 16 Mei

BOVE N DE STl'.:RKTE Gl'.:VOERD: kap ite in -lui tena n t te r ue: N. J. Jongewaard m.I.v. I Juli

24

1955

1955

Opgave van schepelingen die In het tijdvak va n 16 Mei 1955 tot en met 15 Juni 1955 behoudens bedenkingen In aanmerking komen voor bevordering tot de rang van korporaa l en hoger. van k wartiermeesier to t bootsm an : J. J . Schulken, W. H. Schoens, G. J. Delorme, P. J . van Deurzen, D. C. Berghu ls, A. Riechelmann, A . van der Meulen, P . van GIjzen , H. Kok e n W. H. H endrIks

m. I.V.

Mei

van mat roos de r Ie klase tot kwa rtiermeeste r: J. A. Cramer, J. J. A. A. van der Zanden, H . M. Doorn. C. P. Vleg· geert, L. Zijns tra, J . W. Giljou, M. J . H . Timmerman , J . E. Leue, G. J . Raadsheer, H. A. P. Coenen. J . H. Scherpenzeel, J. C. van Til, M. Akkerman, H. van Zalm m.i.v. I Febr.

R. O. L. Kramer m.i.v. 1 April

1955

195'

1955

van gese h ulkonsta bel de r I e k lasse tot korporaalgesehu t kons la bc l: J . J . C. K ast rop en J . Bosman m.i.v. I April T. E. C. Pechier m.I.v. 1 Mei

1955 1955

van korporaal-v uurleldln gkonstabe l tot serenntvuurleldlngkonslabe l: P . J. Duyn da m m.I.V. I Mei

1955

va n vuurleidingmonte ur de r I e kl asse tot ko rporaal vu urleidi ngmonteur : H. Lamme rs m.I.v. I April

1955

va n m aJoo r -eledromon teu r lol op pereledromontc ur: W. H . Wijsman m.I.v. I Juni

1955

van sergeant-electromonteur tot majoor-e ledrom onteur : J . F. Ke lder en J. H. van der Goorbergh m.I.v. I Juni 1955

\'an korporaal-eleclromonteur tot lerreant-eleciromonteur : 1955 m.i.v. 1 Mei J . van Rooyen m.I.v. 1 Juni 1955 H. J. de Kruif en C. J . van Gent van electromonieur der I e klaue tot korporaale lectromonteur: C. M . Rovroy m.l.\'.

April 1955 E. C. L. Peersman, E. J . Fehrma nn en G. M . Altena mi.v.

Mei 1955 van radlo-radarmonteur der Ie kl asse tot korporaal -radloradannonteur: L. P. van den Toorn, H. Redeker en J . Jansen m.i.v. 1 Mei 1955 van korporaai- teierrafid tot sereeant-telerrafist: A. O. Verschue re, R. D. Boelens, A. F . Brouwer, L. A. K awilarang en H . E . Deimveld m.i.v. I Mei 1955 van seiner de r Ie klasse tot korporaa l-,elner: P. M. Arends, P. L. van Pel , A. van Rij, H. van der Meyde m.I.v. I Mei 1955 C. J . Froeling m.I.v. I Ju n i 1955 van mal roos van de ondeneeboolbeltrijdln r.dlenst der Ie klasse tot korporaal van de ondenee bootbeslrijdlnc.cUeDBt: H . W. Visser m.I.v. I Mei 1955 van sehrijver der Ie klasse tot korporaal-schrijver: B. H . Meerma ns en F . T . J . Se:ngers m.I.v. 1 Mei 1955 van majoor-:r.lekenverplerer tot opper:r.1ekeDverplecer: P. Goossens m.i.v. 1 Juni 1955 van sereeanl-:r.Iekenverplecer tot ntaWĂźr-:r.lekenverplecer: J . H. Cremers e n A . M. van der Pluym m.I.v. I Juni 1955 ~ van dekeDverplecer der I e kIasse tot korporaal:delr.enverplerer: m.I.v. 1 April 1955 F. Palijama van korporaal-bottelier tot serreant-boneUer: T . M. Langerok m.I.v. 1 Jan. 1955 van bottelier der Ie klassc tot korporaal-bottelier: G. Willemse m.I.v. 1 Mei 1955 van chauffeur der Ie kl aa,e tot korporaal-ehaulfeur : m.I.v. 1 Mei 1955 G. Duiker, A . Fa as e n J . Jacobs

Wanneer De opleidln, lol : Sergeant machinis t . . . .

Radlo-alstandpeller plot der Ie klasse GeruispeUer der Ie klasse V1iegtulgmaker-instrumentmaker Squadron bewapeningsofficier Korporaa l telegrafist . . . . .

Korporaal v lIegtuigmaker magazijnbeheerder . . . . .

Korporaal schrijver zJm Kanonnie r Radio-afstandpeiler plot der 2e klasse Verkeersleider .

Weerkundige Vlieger . . . . .

Verblndln,sofflcler Bootsman Schipper Kanonnier . , Vliegtul gmaker-lnstrumentmaker .

Korporaal mij nenwachter zJm . .

Radio-afstandpeller plot der 2e klasse .

b~int 3 October 3 October

3 5 JO 10

October October October October

10 10 10 10 10 10

October October October October October October October October October October October October October October

17

24 24

24 24 31 31 31

De herb allnrscurtUi voor:

Ra d lo-afstandpeller plot der Ie klasse Radio-alstandpeller vuurleiding der 2e en der Ie klasse . .....

Duiker de r 2e en der Ie klasse .

Kanonnier der 2e en der I e klasse De opleidlnr tol: Sergeant van de ondeneebootbeslrijd ingsdienst . . . . . . . . . .

10 October 10 October 17 October 24 October

D. van der Hoek en G. N. M. Wieloert m.i.v.

J uni 1955 van korporaal- vllccer tol serreant-vlle,er : G. J . van D onkelaa r m.I.V. M.I 1955 van vUe,er der Je klasse tot korporaal- vlie re r : C. J . Ypes m.I.v. I Mei 1955 van korporaal- vlieCtuirmake r- motormonteur tot serrea ntvlleetui( maker- nlotonnonteur: W. F. Revoet m.I.v. 1 April 1955 van vlle,tuirmaker-radio-radarmonte ur der I e klasse tot korporaal- vileetuicmaker-radio- radarmonteur: A. H. T. Hermsen en H. Fidder m.I.v. 1 Maa rt 1955 van korporaal- vlle r tulcmaker- konsl a bel tot sereeant-¡ vlleetui, make r- konsla bel: J . F. HelIwig m.i.v. I J uni 1955 va n korporaal- vIIectulema ker -bekleder-paraehulepakker tol ser reanl- vllertuic maker-beklede r- parachule pakker : A. Dangerma n m.i.v. 1 Juni 1955 van majoor- vlie,di clistweerkundice tot oppervllegdienstwee rkundice : N . F. Paarde koopc r m.i.v. 1 Juni 1955 van korporaal der marinlerli tot sereeant der mariniers: J . J . Jansen , C. HlJrdenool, H. 011lewa ard, T. H. Oosterom, M. C. v.

Halen, C. G. de Jong, J. C. Spel, C. Muyt, H. Ra mp, H. G. A. Bok, H. C. L iesemeljer e n K. de Visser m.i.v. 1 Maart 1955 Opgave van schepelingen met de ra ng van korpora al en hoger aan wie eervol ontslag uit de zeedienst is verleend met Inga ng van de datum als achte r leders naam vermeld : sereeant-electromonteur: T. Koenraads m.I.v. 1 Dec. 1955 korporaal-electromoDteur: R. Terpstra m.i.v. 16 Juli 1955 J . G. Scholten m.i.v. 1 Aug. 1955 korporaal-radlo-rada rmonteur: J . H. van der Wal m. I. v. 16 Ju n i 19" L . Hoeks tra m.i.v. 1 Juli 1955 oppertelerraflst: J . H. Crornjongh m.i.v. 16 Juli 19" korporaal-telerraliJ! : P . Uittenoogaard m.I.v. 16 Mei 1955

mijn opleiding?

Sergeant vlieglulgmaker kons tabel 7 November Kwartiermeester . . . . .

7 November Kanonnier .. . . . .. .

7 November Korporaal machlnist 14 November Vllegtulgma kcr-Ins trumentmaker 22 November Sergeant telegrafist . . .

28 November Sergeant vuurleid ingskonsta bel 28 Novembe r Kanonnier (loodsboot) .

28 November Radlo-a!standpeBer plot der 2e klasse 21 Novem ber De herhalin,.curtul voor:

Radio-a!standpeller plot der 2e klasse . 7 November Radio-afstandpeile r vuurleiding der 2e klasse en der Ie klasse . . .

7 November Kanonnier de r 2e en der Ie klasse . 21 November Radlo-afstandpeller plot der Ie klasse 21 November De opleldlnr tot:

Ondeneebootbes trijdlng voor oft. vlieger en ofl. waarnemer Sergeant radlo-r adarmonteur en sergeant vliegtulgmaker-rad lo-radarmonteur Navigatie-directleofficler .

Vllegtuigmaker-Instrume ntmaker Vlieger . . . . .

5 December 5 12 14 19

December Derember December Decem ber

De he rhaUn,.cursu l voor:

7 November

Radio-afstandpeller vuur leid ing de r 2e en der Ie kl asse . . . . . . .

5 Dece mber

()ppertorpedomaker H. W. Baars oppermachlnlsl : A. van K laveren A. H. Kuh lem ann se.rl'eanl-machinist: C. Pllle korporaal- machinist : P. J . va n de r Aar M. Spijker korporaal-schrijver : G. M. van der Horst majoor-zlekenverplerer: A. M. "an der Welde n serl'eant-botte:ller: M. Douma

m.I.v. 16 Juli

1955

m.i.v. 1 Aug. m.i.v. 1 Sept.

1955 1955

m.i.v. 16 Juni

1955

m.i.v. 16 Aug. m.I.v. 1 Sept.

1955

m.I.v.

1 Aug.

1955

m.I.v. 16 Juni

1955

m.i.v. 16 Juni

1955

1955

korporaal-hofmeester: J . va n den Heuvel m.i.v. korporaa l-kok: J . J . Klepper m.I.v. korporaal-vllel'lull'maker - m otormonte ur: G. Boender m .I.v. $erl'unl- " llerdlens l weerk undlre: J . Koek m.I.v. korporaa l-vlle,-verkeerslelder : J . H. N. Vahrmeljer m.I.v. korporaal der mariniers: m.I.v.

G. Craushaup t m.i.v.

J . La nd zaad H. A. ParlevIiet m.i.v.

H. Schr ijver m.i.v.

K. Heethuis m.I.V. P. J . Kot m.I.v.

A. J . Nijenh uis m.I.v.

16 Aug.

1955

1 Sept.

1955

1 Ju li

1955

1 Aug,

1955

16 Sept.

1955

16 Juni I Juli I Juli I Juli 16 Juli 16 Juli 16 Juli

1955 1955 1955 1955 1955 1955 1955

H.V. STAALDRAADKABEL· EH HERCUlES·TOUWFABRIEK v/h

.,...........~J~ . C~..:.. 0 EN

...;..~o~~;::: OO~SPI!ONI(ELUKE

'"

nu: GEW ENS TE SA M ENSTElllNG. l ENG TE EN DIKT E

E. DE LANGE & Zn'.

Fabdkan f van

Cocoslabriek en Chinamalten Import N.v.

Baskiabarelten en Alpinomutsen

ALBLASSERDAM

GEvt:Ii'S MN HElAlQM BEI(ENOE

HEICULI S TOUW

Cocoslopers en tapijten Cocosmatten Ruiggeschoren matten Corridormatten Biezen matten Vit rage e .d.

VERZINKERIJ TEL 423 (K 1859)

PA TENT. HO UDE RS V AN EN N AAM·

G. CLEMENTS & Zn. N.V.

Het ontwerpen, zeilen en drukken van Uw drukwerk is bij ons in goede handen. Wij hebben on. bedrijf in de loop der jaren gespecialiseerd in het d rukken van periodieken en handelsdrukwerk. Zowel week- als maandbladen worden doo r ons punctueel venorgd.

Ons produclieapparaat staat borg v oor een vloUe allevering van Uw orders.

Wanneer U behoefte heeft aan goed drukwerk, dan zullen wij het zeer op prijs slellen, ons machinepark en onze vakbekwaamheid voor U Ie mogen inschakelen.

c. Blon1n1endaal n.v.

RIJNSTRAAT 9 - DEN H AAG

lANKtiOR5T TROSSE.N 13REKEN NIET

5NEEK

ELKINGTON

Nieuwe kanalen bevordere n hande l en ver. keer, bre ng e nwelvaart.

BOS & KALlS ;s ;n staat. ook de all ergrootste projecten in snel tempo uit te voeren.

N.V. v/h Techn. Bur. J. A. C. Nering Bรถgel WEERT (l) - Reco llecte nstraat 5 - Telefoon 2278

•

handen

In •

zeeschepen

DE HAAN & OERLEMANS scheepswerf H. HEUSDEN

rivierschepen tankers

SCHEEPSWERF EN MACHINEFABRIEK

HARDINXVELD TELEFOON No. 1 en 101

NEDERHARDINXVELD

* TELECR.:

MERWEDE·

NEOERHARDlNXVELD

Teddington-apparatuur HOUDT DE WACH T BIJ ALLE DIESEL·

MOTOREN OP ONZE MIJNENVEGERS

ABNORMALE •

TEMPERATUREN

• •

SNELHEDEN

DRUKKEN

WORDEN

GESIGNALEERD

• BIJ CRITIEKE

OMSTAND I GH EDEN

* *

*

WORD T DE

l QSl m. stelen motorJllcht voor hll!;1!

BETAEFFENDE

uitgerust met 2 Glenlf/er dIesels

MOTOR AU TOMATI SCH

vlln 72 pk. I~e r

GESTOPT

*

o"lworpen en gebouwd dOOl :

".V, ~AMSTERDAMSCHE SCHEEPSWERF

• ~I GRi$WEI 1Q.12, mEF. nUl (3

G. DE VRIES LENTSCH Jr. AMSTERDA"

njMII)

TECHNISCHE HANDELSONDERNEMING

VANANDEL N.V .

ROTTERDA.M POSTBU S 6049

TELEFOON 65000 5 lijnen

,

STALEN BUREAU.ENBEDRUF5_ MEUBELEN TEKENTECHNISCHE DMATERIALEN eh EODETJ5CH E T

rNSTRUMEN T EN LfCHTDRUKKEN

FOTOCOPIËN NEO-DRUK fY.NTOORARTI KELEN AMsT t;RDAM·GRONINGEN·DEN HAAG · EI NDHOJEN·HILVERSUM-ROTTERDAM· DJAKARTA. ANTYlERPEN "

l

""rlqu. N.UoMlI.

cl'Ar.,... de GlHlnoe

Geweren. ~rabijnen.

Semi..utomatische Geweren. Geweermitrail. leurs en bijbehorende munitie.

Pidolen met bIj.

behorende munitie.

N.V. Nleu_ Te chnisc he H.nd. lm.~tlc".ppll L..... V_ ..... ul 35 .·.-Gr .... nh . .. _r. I. 111819

Nieuwe kanalen bevorderen handel en verkeer, brengen welvaart

BOS & KALiS I, In ,t•• ~ ook de allergrootste projecten in snel tempo uit te voeren.

Grond- en waterbouwkundige werken Taludverdedigingen van asphall en basall R ij s - en bag 9 e r w e r ken

Aannemings-

~

In LEUKE ZEEREIS ...

Handelmaatschappij

een .ard l.-e eJlC\lme, een feutje, een ,esProken brief VOOr vern! verwanten .. " Daar hoort de microfoon bij en d.

AMROR Handy SOW\d, de popu laire band~rder voor iedereen.

G _ ook aan die bandre«lrdl...·SJlOrt doen, een hobby met d ulroenMn f ..eett .... .

Voor muziek. un.-. ,eaproken woord .... elk ander ,eluld de

AMROH HANDY SOUND

Jac. G. van Oord U. - Utrecht

,,0 . Band recorder voor ledereeD"

Telefoon 19027 - 26027

fl 298.KwaUJeib producten ....oor J1.~~o, MUIDEN

TEL.

ST AA LOR A A Ok ABElS HERCULESTOUW EN PYTHONTOUW SISAL. EN MANILLATOUWWERk

•

BouwBetonHei- en Waterwerken Kantoor Dordrecht, Kromhout 65.67, tel. 6941" Den Hoag, François Maelsonstr. 45, tel. 553844

Leveranciers der

N. V. STAALDRAADKABEL. EN HERCULES·TOUWFABRIEK v/h .............~J~.C~.:,. DEN HAAN

Koninklijke Nederlandse Marine van conserven en

I

vleeswaren

fabrieken te

QORSPRONKELIJI::E PATENT. HO UD ER S V AN EN NAAM.

Cuyk aan de Maas

GEVERS AAN HET AlOMSfKENOE

HERCULlSTOUW

FISH CANNING FACTORY

Kwaliteits

Rubberartikelen

" 'f.oI.ccMl.io"

Ook in olie

VAN DER WINDT'S HANDEL MIJ .

en benzine besfendige soerfen

Exporteurs van

RUBBERFABRIEK "VELP"

_

V LA"RDI NG EN

V ISCONSERVEN GEMARINEERDE EN BISMARCK HARING ROLMOPS GEZOUTEN HARING IN VATEN GEROOKTE BOKKING VERSE VIS

Tel. , K 8302 - 2775 'e Velp Telefoon 3057 Rotterdamse lijn 67072 Teleg ram: Handel

i

STOMEN

VERVEN

Leverllncier Koninklijke M 8rine

~

SCHEEPSWASSERIJ

e~~

BERGMANN~

verzorgt opdrachten van ONDEROELËN DER

KONINKLIJKE

NIDERLAND5E

MARINE

RUBBERHAHOE L

Spe el• • l lng. ,lehl voorgrofe o,d. ' $ 0.8. eh.ml.eh re/nlge n Viltl

~~~~~~R~o~rTERDA~

UNIFORMEN • MATRASSEN - DEKENS .

EJfpedll1e ~oo, het ge h.'. '. nd.

AMSTERDAM NOORD TEL. 60121 (5 Lijnen)

Cenlrale Suiker maal"chapPii N.V.

AMSTERDAM

rDt~x

vraagt onze

o suikers

8cheep8lakken

.. labletten

beschermen alles wat vaart - van coaster tol oceaanStomer - tegen de verwoestende invloeden Vlm KlJ nd

o bijsoorten

.. theeklonljes

.....

,Mluter

o sIropen

o basterden L -_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

~

•

~11 :t:t:a~~1

LAKfABRIEKEN N. V•• SASSENHEIM

* a.";J~, &,,.i, in ( }~;Im i"k', ,oftl"", _, j" j_ lh,,;,.

CV.." ']JOO/4fIl,

lol 11""

Alle gereedschappen voor de metaalbewerking

N. V. TRI C 0 T AG E F A B R lE K V.H.

•

F. & B. WIL MIN K Hanclellonde rne rn lng

VE ENDAM

L.. n Cop ••

.*•

Y,

"H Y0 ROB EN0" e.V.

C.Uenburc:h 65, Den H •• g. Tel. 113132

Scheepswerf "DE WAAL" N.V., ZALTBOMMEL Gemeen&chappelijk IIAJJletlwerkende acheepswerven Gebr. Nlestern & Co . . Del1zljl Noord·Nederlandsche Scheepswerven • Groningen Scheepsbouw Unie N.V. . Groningen NIestem Scheepsbouw Unle N.V, • H ellevoetsluis

•

M.S. "BURDIAMBAL"

_

Uydrocralhch vaartuil

_

lnlSop-nl l

J II. ol" r"rfl. "".. kl. . ...U".. 11 .

... .. _.........,;. ""Ir•• lu,...,".... ..,._

• ,Alle soorten vrachtschepen

.,.11_""

• Uchters

_ ........ . .Ir -j. ",lol,. ".,. "_"... .~/I

... • ,"' .\ ....

"'.;1(".

Zvveeds staal Naadloze buize n Gereedschapstaal Roestvrij staal

von UDDEHOLMS A/B

• Zeesleepboten • Baggerlnstallatles • Hellingen en d roogdokken beschikbaar voor reparaUe Nan schepen tot 3000 ton..

o. K.-electroden G rootste gelijkmatigheid Hoogste kwaliteit

N.V.

NEKEF

V ertegenwoord ige r :

Karperweg 45

C. GUST. SCHRODER

Amsterdam (Z)

Karperweg 45

Amsterdam (Z)

N~d~rkl11dsch(!

INTERNATIONAL

Sfalldard E/~cfric Mij.N.V. T II: L It~ HO NIt

AND

TELIEGAAPH

.VSTEM

TElECOMMUNICATIE TElHNIEK

fABRIEKEN EN MACA2:UNEN ,

KANTO!I.EN : SCHELDESTRAAT lbO·l62 ' , · GRA,VENHAGE

,. VAN DER KUN5TRA'" 288· 292 '. ·GRAVENHAGE

T. l.looncentr.lel '1 00' hend en .ulom.ltll ch beddJI en "oor automatisch dhl,leb .... keer Hu lllel.foonlnll.n,U., • T.1.loonI04lsl.l1en O'''''lIoll.,.I.lonle 'pp.r.ll,lur VemuchrlJv'rI e n

v.rreu;hrIJlln.t.lI.tlll . . . n elk. om"."g 5111" ..III'1,I.II.lIe, Afl!.ndlbedlenlng e n meeUnlt.II.llel Selenium geliJk'lchters Pneum.tllche bullpOltlnll.Ualies Condenl.toren, tr.nlform.toren

R.dlound... en onl.. angerl voo r t.l.eommunlc.U. 'ylleme n Me •• ken.len r.dloepPlretuu, R.dloc:ommunlc.tl. en ",vig.U •• ppe ratuur "DO' lucht· .n .c:h •• p .... rt

Ihd., Iw,temen T.. I."llle:..,nden en .ont .... "o."

Studlolende,·llnk.pp.r.tuur Z.nd· en onl... ngbulun

Pre"I.,. me.lJ,pp.r.luu,

VERTEGENWOOAOIÇjNC VAN : INTERNATIONAL STANDARD ElECTRIC CCNlPORATION BUL TElEPHQNE MANUFACTUR:IHG COMPANY STANDARD lElEPHONES ANO CAlLES LTD. atEED & COMPANY LTD. EN VERlONOEN MAATSCHAPPUEN

Sliedrecht Indultrieweg iA

Telefoon'

N.V. A. PRINS Th.

ZooDS

Aanneming. Maatschappij Watelbouwkundig.., Baggel- en OPllnwmgswelken Aannemers van de bagger·, opspuitings· en bijk.omende werk.en voor de uitbreiding van de Rijkszeehaven "Het Nieuwe Diep" Telefoon 3324 - 3008, Marinehaven, Den Helder

i

"Molorschouw Kon

FL AME ·A RRESTERS

Molrme'

(nieuwzilveren lIla mkerende ANKER-veiligheid.-roo.sters) PATRIJSPOORTEN

in alle ty pen en grootten:

SCHEEPSRAMEN LI C HT. EN D EK R ANDEN

DEKSC HR DEVEN

TANK DEKSE LPOORT EN SC H O T SCHUIVEN

Non·ferro g i et w er k naar mode l of t eken ing, r uwen bewerkt

"HET ANKER" BOVENHARO I N X VELO • TELE F OON No. 1

Leverancier

van

de

Koninklijke

Marine

Fa brika nte: METAALWAR E NFABRI E K EN

•

KOPERG I E T ER IJ

NV. AUTO SERVICE OFFICIAL C!%$ DEALER HOOF D KAN T OOR : HOGEWAL 14

DEN H AAG -

TE L EFOON 184S80·

• PerSQ1Ietl-imlomobieletl • Bes/el. vrdt blwilgens • O"derdeletl • Gereedu htlppen • Sen 'ire til

N.V. AUTO SERVICE D E M ENSEN M E T

E RVARI NG

Wellicht ' is ook dit oordeel niet absoluut objectief!

Wanneer het voor de onbevooroordeelde architect al niet eenvoudig is in alle objeCliviteil IC adviseren, dan kan terecht de vraag worden gesteld welke waarde moet worden gehecht aan de ugumenlen vin een belanghebbend {abrikant.

Volstrekte ohjenÎviteit is dan wellicht een nauwelijks te benaderen ideaal, zelfs nict wanneer men - zoals Linoleum Ktommenie - aanzienlijk mee r dan één enkel alternatid kan stellen.

Wie zich echter in het vloerenprobleem verdiept, zal spoedig inzien waarom linoleum geldt als de meest universele vloerbedekking. Het verenigt immers alle eigenschappen in zich van een duuname, doelmatige en decoratieve vloer.

Niettemin boden ook enkele "neweornen" zekere perspectieven en mei inter van geheel haat beproefde ervaring heeft Linoleum Krommenie ook deze mogelijkheden uitgebuit. Na grondige selectie werden tens lotte Colorite asfah tegelvloeten en Colovinyl plastic.asbest tegels ontwikkeld.

In bepaalde gevallen voldoen ook deze nieuwe vloeren heel goed en een enkele maal - onder uitzonderlijke om· standigheden - is Colovinyl zelfs boven linoleum te prefereren.

Linoleum Krommenie beschouwt het als een uniek voorrecht, dank zij dit veelzijdige productieschema een nagenoeg volstrekte objectiviteit te kunnen betrachten.

Linoleum· Colorlla • COloYln,1 drie doeltreffende pijlen op de boog

v~n

LINOLEUM KROMMENIE d~

•

w

•

Onu A{d. Technische Ad~iezen uI V g~ .. ne .dvh~rtn &ti de huu ~.n j ui••• v/oer op de ju;uc p/~.11

---~~

EUROPESE DIENSTEN DUITSLAND, POLEN. FINLAND, DENEMARKEN, GOTHEN8URG, FRANKRUK, PORTUGAL, SPANJE, NOORD.AFRIKA. ITAU~.

ADRIATI SCHE ZEE. GRIEKENLAND, LEVANT, ZWARTE ZEE.

Ned e rl andsche Stoo msleepdienst voorheen van

P. SMIT .JUNIOR Willemskade 14-15 Tel. 11 .18.00 (6 lijn en) ROTTERDAM

TRANSAtlANTISCHE DIENSTEN

*

SURINAME, CURAÇAO. ARUBA, GROTE· EN KLEINE ANTILLEN, BRITS GUYANA, VENEZUELA, COLOMBIA, MIDDEN-AMERIKA,

60 sleepboten voor het assisteren van zee- e n binnenvaarluigen

WESTKUST VAN ZUID.AMERIKA.

POMPBOTEN EN IJSBREKERS

*

Afd . HAVENDIENST .,SPIDO" Rondvaarten door de Rott erdamse havens met e .pllcetle Afvaart Pontons Will e mspiein - Duu r 1 1/~ uur r e l. 28(11 5

±

KONINKLIJKE JAVA ·CHINA·PAKETVAART LIJNEN N. V. (aoIAL INTERQCBAN LINES)

VERRE OOSTEN - AFRIKA - ZUID-AMERIKA l NDONESIB _ MALAKKA - CHINA - 1APAN MALAl<KA - INDONESlB - AUSTRAlJB Z UID-AMERIKA - ZUID.APRIKA _ AUSTRAIJS HOOFDKANTOREN

AMSTERDAM ,oH.' Sch_p . .. ,th ul, '· ,.1.1_ 1!>4·" 1

HONGKONG 188_191

Co"ftu~hl

Roo d W. ,.

.-

wij zullen moeten samenwerken ZEE· EN KUSTREDERIJ TANKVAART RIJN· EN BINNENVAART BEVRACHTERS CARGADOORS INTERNATIONALE EXPEDITIE ·OPSLAG Telegramadres: V.naden

Telefoon 21300

N. Y. STANDARD·YACUUM TANKVAART MIJ.

r"'\ STANVAC \0:7 GEVESTIGD

T I!:

' ..OR .... VENHAOe

BCNOORDENHOUTS C HEWeO?

. . ..,,;.. ~

LUNDIENSTEN

ROTTERDAM·SONT LIJN

KANTOREN

IN

J NDONESlft

TE DJAKARTA,MERDEKASELATAN 18

RoUerdam.Den emarken, Zweden v.v. :I x p . w .

EN

ANTWERPEN·SONT LIJN

SUNOEI OERONO, BIJ PALEMBANQ

Antwerpen.Denemarken, Zwed en v .v . 2 x p . w.

N.V. HAVEN LINE Rolierdam/Anlwerpen-Z. Amerika v ,v . Ma.ndel.

Nieuwbouw en reparatie van

zee- en binnenschepen

*WERF DE NOORD n.v.

ALBLASSERDAM Telefoon :

HOLLAND Rolt erdam 72619-72599

Alblanerdam foSl- 452

a an d e kompaspaa] In de Waalha"en . AfmetInre n ]81' x

3O' 1 ~

L.C.T. 3 "HERINNERING" x 6'2~: 328.44 BRT uitre rui l met 2 Pa"man Rlc3rdo motoren van MlO PK elk . In S6 :leeda l' Va n Rott .... da m naar Kowe it .

\

Red erij Geb r. Wij sm n11 er

D.V..

de uitbreugers vau schepen onder eigen kracht van en naar alle havens der wereld.

AÃ i STEHDAM SESTRAATWEG 40. BAAR N, TELEFOON K 2954-3741, TELEGRAMADRES: REDWIJS-BAAHN

"ruk : 1lI_0MMESIM ,\L

_

Hen ll aa,

\