Alle Hens - 1955 - Editie 6

MAANDBLAD

TE'

o ••

IMTEIN I

VOORLICHTING

KONINKLUKE

MAIINI

DlbCTII . . HOOfOIlmACTII: , L U.. {SDI 1 J . PTASNIK F. J . TH. M , SCHAJ:PMAN ItIOACTI • ..ca...IS5II ,

Voonllter: Ku. b.d... W. v an den Donker.

Leden: Klt:r. (Ar) r. J . J . LambooU. HomvII 2i llr E. G . van Dlemen-Mekldnl. Klu (SD) K. J . J . Hunburf. Uz (SD I 1

F . J . W issel. Lu . ( SD) I P . Nle h tln •. ~ 1 J . Chr. H . V'*I den Ber,h . Ltz. (SD ) 1 H . J . NopPftll. Lu. (SD ) 1 J . Plunlk.

U z. 1 A. van der M oer . Uz. 1 (A l J . H uy lnlr. Lu. a (ED)

C. J. Weeda. Kapt, der Marn • . W. A . van Aken. F . J. Th. M. Seha.eprrian.

AD.IS .IEDACTli IN ADMMIIIS11lA Til .

M lnl.terl4l vaD Marl.De. K~cbt U. T eL 11l221G-ToesleI 511. Den Ha ..

JUNI 1955, no. 11

Inhoud: BIJ DE VOORPLAAT:

Hr. Ms. Oceaanmijnenveger Onvervaard..

-

1 De betekenis der werven voor de Koninklijke Marine .

2 De betekenis van de Koninklij ke M a rine voor de

we rven.

3 Onze erer oL 4 De loodsdienst in verleden en heden.

7 Hr. Ms. schepen e n hun scheepsembleme n.

8 De wereld waarln wij leven.

9 Bescherming van de vlieger tegen invloeden va n buiten.

11 Een nieuwe ,,De Hoop" brengt zegen op de Noordzee.

12 De Nederlandse koopvaardij.

H P Ui'ade in Den Helder.

15 Nationale dagen.

16 Nabeschouwing over de Mari ne-fotowedstrijd.

18 Reisverslag Hr. Ms. Holland.

19 Onze laatste Kor·ea-ganger.

21 Bootsman Bubbekes.

22 Waar de Koninklijke Marine vaart en vliegt, 22 Wanneer begint m ijn opleiding.

23 Mutaties.

24 Mutaties.

De IoalDk1ij lle lIluiJ:I,e !lUlt er pdJ l op .ut te MDea dLt h et a4n l'Wna la dJt or, aaD 1dtenard ..et n rll.rlJpII . aD. TOOI'lIe1U' . oor t. ..eraDU.. aaD .e KoalDk1ijlle llAltDe Illet kaa lD.II.oa....

DE BETEKENIS DER WERVEN VOOR DE KONINKLIJKE MARINE r-r OEN de Republiek der Zeven Provinciën was omgezet In een Kon inkrijk, na een twintig jailf van velerlei omwenteling en na een halve en hele bezetting door Fransen , waren de werven der oude Admiraliteiten er nog, en zij werden voorshands Marinewerven.

Maar in de loop van de vorige eeuw ve rd wenen zij van lieve r lee, voor het groots te deel. Die van RoUerdam is op geen wijze terug Ie vinden, behalve in de "Admiraliteitskade"; die van Vlissingen we rd de Koninkl ijke Maatschappij "De Schelde", De Friese werf Is "a thing o( the past". Over bieven twee: de Amsterdamse en die van Hellevoetsluis, vermeerderd met een nieuwe te Den Helder.

In de laatste plaats bestond op hel eind van de 18e eeuw een kielplaals, die door Napoleon tot basis met wcrf werd uitgebreid. D.w.z., dat was zijn plan, maar het werd onder WlIlem I tot uitvoering gebracht en men kan zeggen, dat de werf omtrent 1825 In actie begon te komen.

Van de drie Marinewerven heeft eigenlijk a lleen Amsterdam op belangrijke wijze tot de nieuwbouw van schepen voor Marine en Loodswezen bljltedragen. De <IIldere twee waren in hoofdzaak repa l'atlewerven. Omtrent 1912 Is besloten tot opheffing van de werf in Amsterdam. De laats te schepen waren 3 pantserschepen, W~larvan Hr. Ms. Friso eervol op het IJselmeer door bommen ten onder ging.

Nadat een poging van 1928 tot ophetring van de Marinewerf te Hellevoetsluis was mislukt is het sluiten d ier Inrichting in 1933 C(!n feit geworden. Zo is er dan sinds 22 jaar nog maar een landswerf over, de Rijkswerf te Den Helder, gelegen op het omgrachte terrein, dat ook andere Maritieme Inrichtingen omvat, en d al oorspronkelijk "WiIlemsoord" heette.

Het is duidelijk, dat van 1912 af de nieuwbouw voor de Koninklijke Marine dus door de particuliere Scheepsbouwindust r ie moest plaats vinden. En hiermede is dan de betekenis dier nijverheid eigenlijk al beschreven. Maar er is toch nog wel meer te vertellen.

In de eerste plaats dien t aanges tipt te worden, dat de drang tot de aanschaffing van werven in het bezit van de S taat a llereerst uit de krin gen der partlcullere Scheepsbouwers Is gekomen.

In de tweede plaats dient medegedeeld te worde n, dat het Rijk van de aanvang der 1ge eeuw af schepen bij particuliere Inrichtingen heeCt doen bouwen.

Daarvan moet allereerst het Etablissement Fijenoord genoemd worden. Allengs kwamen daar enkele andere werven bij, zoals de werf "De Schelde" en de Nederlandse Scheepsbouw Maatsehap pij. We moeten dan nog Christie, Nolet en de Kuyper te Delfshaven noemen, die v rij veel kanonneerboten leverden tussen 1870 en 1880 en er zijn nog andere voorbeelde n. De jaren 1914-1918 zagen echter de Koninklijke Marine opdrachten Illaa tsen bij Scheepsbouwers, die voorheen niet in aanme r king konden komen.

Caan we nog even terug, dan verdient vermelding, d a t tussen 1860 en 1900 nogal eens prototypen van series schepen van nieuwe soort in het buitenland werden besteld, om de serie hier te lande Ie doen vollooien. Dit was het geval mei het Ramtorenschip "Prins Hendrik der Nederlanden", dat te Blrkenhead werd geconstrueerd, de Ramschepen "BuHel" (Na pier, Glasgow) en "Schorpioen" (La Seyne, Frankrijk), met de eerste monito rs " Krokodil" en " He IlIgerlee" (Blrkenhead). met de eerste torpedoboten " Ya rrow en T hornycrort) Jn 1875-1878. Ook later, tol 1913 toe. werden to r pedoboten ar en toe in het buitenland gezocht. De laatste serie, de "Z 1Z 4" kwam door de wereldoorlog I opnieuw In opdracht bij de Nederlandse Scheepsbouw Maatschappij, volgens de Duitse tekeningen.

In de oorlogsjaren werd het aantal pa rticuliere werven, die aangelocht werden oorlogsschepen ot hulpschepen te leveren, grote r. De "Corn. Drebbel" kwam bij de werf "Conrad" op stapel. Custo volgde met de " Van Meeriant" en "Douwe Aukes" mijnenleggers, In 1920. De kanonneerboten " Flores" en "Soemba" gingen naar resp. Fijenoord en Wilton (1925) en Burgerhout bouwde In 1927-'30 vijl grote torpedobootjaiers. De werf ,,De Maas" zag de grote mijnenleggers " Gouden

Leeuw" en "Prins van Oranje" op h aar hellingen ontstaan in 1931.

Wat aangaat onderzeeboten, die werden eigenlijk alleen bij Fijenoora (later Wilton-Fijenoord) en "De Schelde" gebouwd en de l.g. verdient de eer als Initiatiefneemster op dit aebied hier te lande te worden genoemd. Zij begon in 1905 met een kleine boot van het type Holland, die door de Staat zou worden overgenomen, indien hij zou voldoen. Dit geschiedde tenslotte en zo was onze eerste boot Hr. Ms. ,,0 I " (voor de overname L.uctor e t Emergo) door de werf van een particuliere Schcepsbouwondernemlng tot stand gekomen.

Maar overigens is de betekenis der particuliere werven hier te lande nooit geweest die van een verschijnen met nieuwe plannen. De ontwerpen zijn, afgezien van die typen, waarvoor men buitenlandse eerstelingen In opdracht gar, or wel buitenlandse tekeningen kocht (b.v. de onderzeeboten Urn d~ ,,0- 14", de krul.so:l'~ ,,Java" en ,.sumatra", de torpedobootjagers de r begrotingen 1925-1928}, steeds door de zorg van de Koninklijke Mllrine tot stand gekomen.

Nu, na wereldoorlog U , is hel gevoelen der Koninklijke Marine, dat men zich wel ervan vergewist oC een wert in s taat moet worden geacht kwaliteitswe r k voor het beoogde doel af te leveren, maar overigens beperkt men zich nie t meer t ot een elite van enkele ondernemingen, zoals voorheen.

De opdracht van een aantal hulpvaartuigen aan binnenvaartwerven legde daarvan al getuigenis ar.

Maar voor a l is deze nieuwe tendens tot u iting gekomen in de verdeli ng van h et mijnenvegerprogramma 1952 over 14 verschîllende we rven, onder de leiding van de N.V. WiJtonFijenoord als hoofdcontractant. H iermede zijn vele capabele kustvaarlulgbouwers en ande re mld9-elgrote en kleinere werven voor zeescheepsbouw In aanraking gekomen met de Koninklijke Marine, en dat bij een scheepstype, waarbij geheel nieuwe problemen in grote getale voo r de dag kwamen.

I mmers, men weet, d a t voor het eerst hier te lande de sterktedelen van de r omp uit aluminiumlegeringen zijn vervaardigd, en d e huiden en dekken van houten delen. Wat hiervan de gevolge n zijn, behoort onder het hoofd "de inv loed van de Koninklijke Marine op de ScheepsbouwnIjverheid".

De invloed der particuliere werven op de Koninklijke Marine is op ander dan technisch gebied heilzaam in zoverre, dat hier hel ambtelijk apparaat in aanraking kwam en komt met het normale zakenleven, en zich daaraan veelal moest storen. Deze Invloed brengt teweeg, da t allerlei denkbeelden over "opschieten", planning. financiering en ook juridische kwesties onder de aandac ht komen, hetgeen toe te juichen vall. Natuurlijk Is anderzijd s het Ministerieel appa r aat evenzeer gedwongen te leven naar de regelingen, die voor Staatslichamen In zwang zijn. Dit geert een wrijvingsvlak, dat scherpend op de gees ten inwerkt.

Hierbij is het blijven bestaan van een Rijkswerf zeer belangrijk. Afgezien van het feit, dat zulk een inrichting nodig blijft voor eventuele mobilisatiën, is zij evenzeer onontbeerlijk voo r onderhoud der bestaande schepen, d at daar veel minder moeizaam kan geschieden dan bij particulieren, waar men bij elke karwei bestekken, onderhandelingen en contracten, zomed e toel:icht nodig heelt. Speciaal als er h aast bij de zaak is. Maar vooral is zij nuttig voor het blijvend eigen inzicht behouden in de wel'kelljke kosten van allerlei werkzaamheden en constr uctlën. Eindelijk voor de proelnemingen mei en aanmaak van artikelen, waarbij geheimhouding geboden Is. Tenslotte geve bijgaand overzicht van de bouw van schepen ± 1860 tot nu In dit land besteld een inzicht hoezee r p.1rtlculIere bouwen Koninklijke Marine elkaar tot steun zijn.

Schepen, overgenomen of gekregen van buitenlandse Marines zijn h ierin niet opgenomen. De lijst betreCt schepen tussen 1863 en 1940 gebouwd of besteld; en geen hulpschepen ol schepen van het Loodswezen. Schepen in Ned.- Indië gebouwd op het Marine-Etablissement zijn niet opgenomen (het zijn er niet vele geweest). Ook schepen der v.m. Ned.Indische Militaire Marine vonden geen plaats.

f

Type

Gebouwd in h"

buitenland Pantserschepen 7 en monitors Kruisers Kanonneerboten 2 Tor pedoboten t8 Torpedobootjagers Onderzeebootjagers Onderzeeboten Mijnenleggers Mijnenvegers Totaal 27

Gebouwd bij Ned. part. werven

Gebouwd door Rijkswerven

6

t6

t2

10

32

7

51

11

,

20 43 9 t2

19t

2 4 50

In het buitenland is alleen tot ± 1900 gebouwd. De 4 mijnenvegers werden ± 1929 door de Rijkswerf in Den Helder afgeleverd.

Na dat jaar zijn geen "vechtschepen" meer door het Rijk zelf gebouwd.

Thans zijn - alle op particuliere we rven - in opdracht gegeven of afgeleverd (d.w.z. na 1945): de afbouw van 2 kruisers, 12 onderzeebootjagers, 4 onderzeeboten, de grote verbouwing van Hl". Ms. Karel Doorman en 32 mijnenvegers, en de Rijkswer! bouwde 5 patroullievaartuigen.

Mr. M.f. 0- ' ("Luctor et Emergo") in aanbouw

De Betekenis van de Koninklijke Mal"ine voor de Werven

IN twee af van

belangrijke opzichten wijken oorlogsvaartuigen koopvaardijschepen.

In de eerste plaats is de bouw van oorlogsschepen aan een sneUe evolutie onderhevig, zodat de typen steeds ander.; zijn dan niet lang tevoren; in de tweede plaats is de gewichtsmarge bij de Marine zo nauwsluitend, dat men in een ander regiem van plaatdikte n en technieken tereeht moet komen - en ook van materialen.

Dit leidt ertoe, dat een Zeemacht met eigen ontwerpen komt en aan zichzelf verantwoordelijk is. Dus, wat romp en machines aangaat, zoekt men naar de lichtste uitvoering, die nog verantwoord is.

Hl!el anders bij de mercantiele scheepvaart, die in de bepaling der sterkten van onderdelen allereerst de voorschriften van classificatiebureaux en zelfs de daar in zwang zijnde wijze van samenstellen der rompen volgt.

En die bureaux kijke n door een andere bril: daar er grote geldbedragen gemoeid zijn met reparaties en ongelukken wil men risico's beperken. Daar is dus de garantie, dat er niet veel gebeuren kan, belangrijker dan een jacht naar het nieuws te en naar wat nog net op de grens van het toelaatbare ligt. Daar komt bij, dat de koopvaarder ecn minimale bemanning heeft, die dus niet veel gelegenheid tot intensief onderhoud heeft, hetgeen bij de Marine andersom is. Het Marineschip vervoert verder geen lading, maar een collectie bijzonder dure en kwetsbare apparaten, voor he t afvuren van projeetielen, het zo juis t mogelijk plaatsen dier projectielen, voor oriëntatie en opsporing van aanvallers. Men wil zijn schepen ook in omstandigheden, waarin grote plotselinge averij optreedt, toch zo lang mogelijk in bedrijf houden. Dit brengt zeer vele duplicaat-leidingen va n allerlei aard en uitgebreide voorzorgen tegen brand en zinken mede. Daarom dus b.V. een veel groter hoeveelheid schotten, extra leidinge n om door ballastwater of snel overpompen een ontstane slagzij te corrigeren; anderzijds zeer krachtige lensmiddelen. De inwendige communicatiemiddelen zijn uit de aard der zaak onvergelijkbaar uitge breider en ingewikkelder. Immers het scheepscommando moet zeer veel dingen tegelijk en direet weten, van uitwendige en inwendige aard. Radio en radar vereisen een bijzonder belangrijk apparatuur met veel • meer ruimte en bediening. Het electrisch vermogen moet zovele afnemers bedienen, dat men er met een enkele generator niet komt. En evenmin met cen enkele stroomsoort.

Kortom, he t oorlogsschip, groot of klein, eist een zorgvul· digheid en een passen en meten, waar de handelsmal"ine niet van weel. De schepen moeten voorts klein gehouden worden, niet zozeer uit kosten-oogpunt, maar om niet te beperkt te worden in de mogelijkheid van gebieden, die voor varen en ankeren geschikt zijn - of om te dokken; en mede om een klein doel voor de vijand te bieden.

En hier zijn we nu zo ver, dat men kan begrijpen, dat het

2

bouwen voor de Zeemacht een diepgaande invloed op de betrokken werven gaat uitoefenen. Immers de lichtheid van de romp is niet alleen een zaak van scherp rekenen, in verband met of na proefnemingen, zij eist ook de toepassing van zeer hoogwaardige materialen, die ook in geld hoogwaardig zijn, en die bovendien in de bewerkbaarheid ander karakter hebben dan het normale staal voor het schip van alle dag.

Zorgvuldigheid in het bewerken en in het afwerken is dus een eerste vereiste. Ook: zorgvuldigheid in het bouwen, omdat men veel te beperkt is in de ruimte, om zO maar onderdelen aan boord te brengen. Er is veel overleg nodig om na te gaan wat eerst aangebracht moet worden, wat daarna. Ook wat al in een vroeg stadium aan boord moet zij n, omdat het anders niet meer in de betrefIende ruimte ge plaatst kan worden. De opgesomde zaken eisen ee n werfpersonecl \'an bijzondere ambachtelijke- of bedrijfservaring.

Het spreekt vanzelf, dat de Koninklijke Marine de ontwerpen niet in e xtenso kan maken. Daartoe ontbreken tijd en personeel. Men geelt aan, welke aIme tingen en vorm het scheepstype zal bezitten, hoe de indeling in ruimten behoort te wezen, welke machines en installaties moeten gemonteerd worden, hoe zwaar de voot' naamste ve rbanddelen behoren te zijn en van welk materiaal een en andel' zal worden vervaardigd. Maar het uitwerken van dit alles is aan de werven. Terwijl de bestektekeningen misschien een dertigtal zijn (romp, machines, electrische installatieschema's) , zal het aantal bouwtekeningen aanzwel.len tot honderden, zelfs duizenden in het geval van "grote" schepen. Dit aantal is vooral na 1930, toen alle apparatuur sterk gecompliceerd en uitgebreid werd, en nog sterker na 1940 (b.v. invoering radar) met een gewei. dige sprong gestegen. Ook tijdens de bouw wordt nog veel extra werk ve reist, wegens gewijzigde inzichten, die ener· zijds ontstaan door dan bekend geworden nie uws te ontwikkelingen, of doordat het ontstaande schip een ander beeld geeft dan de oorspronkelijke tekening. En misschien dOOl' het vervangen van leidende persoonlij kheden dOOl" opvolgers, d ie VOOl" problemen andere oplossingen de voor keul" geven dan hun voorgangers.

Geen werf heelt nu nog het constructief pel'soneel om een grote opdracht VOOl" de Koninklijke Marine aan te kunnen.

Dit heeft de voornaamste bouwers voor de Marine er omtrent 1932 toe gebracht gezamenlijk een apart lichaam te stichten: de Nederlandse Verenigde Scheepsbouwbureaux.

Dit is een lichaam met eigen budget, dat evenwel nauw geliëerd is aan de oprichters: de grote werven. Het is eigenlijk een groot constructiebureau, dat rekent en tekent.

Indien voor kleinere vreemde mogendheden offerte voor b.V. patrouillevaartuige n of onderzeeboten gemankt moeten worden, is het wederom dit bureau, dat het technische werk verzorgt.

Ter gelegenheid van de verjaardag van Hare Majes teit de Koningin werden Ingevolge het Koninklijk besluit van 21 April 1955 no. 54 I. benoemd tot : Ridder In de Orde va n de Nederlandse Lee uw: vice-admiraal F. T. Burgha rd en schout-bij-nacht F. H. M. van Siraelen; Omcier In de Orde van Ora nje-Nassau met de zwaa rden : kapitein ter ;tee H. Tichelman (bij bevordering), kapitein ter ;tee A. J. Quanjer, kapitein Ier 7.ee A. van Karnebeek, (bij bevordering), kapi tein Ier zee vlieger (tijdelijk commandeur vlieger) J . M. van Olm, (bij bevordering), kapitein ter ;tee van speciale diensten K . G. Tiel (bij bevordering), kapitein-luitenant ter zee J. N. J . van der Meij (bij bevordering), kapltein-luilenant ter ;tee P. Cool (bij bevordering), kapitein-luitenant ter ue F . L. Capel, kapitein -luitenant ter zee: van administratie C. A. de Poorter (bij bevordering), kapitein-luitenant ter zee van administratie C. P . van den Berg, kapitein-luitenan t ter zee arts T. A. de Haan: Omeier in de Orde va n Ora nje-Nagau : vlootaalmoe;tenler G . Schimmel; Ridder In de Orde van Ora nje-Na5!lau met de zwaarden: luitenant ter zee der Ie klasse F . J . Kroesen, luitenant ter zee: der Ie klasse W. P . Sal m, luilenant ter zee vlieger der Ie klasse W. de Groot. luitenant ter 7.ee van de technische dienst der Ie klasse J. C. de Wit, luitenant ter zee arts der Ie klasse A. Veldhuyr.en, luitenant Ier 7.ee van speciale diensten der Ie klasse bij de Koninklijke marine-reserve J . Ptasznik. kapitein der mariniers A. C. Lamer"

Het spoedig overgaan van de Marine tot de toepassing van nieuwe materialen en werkwij7.en heeft als gevolg, dat de werven gedwonge n worden zich in de bedrijfsaspecten hiervan te verdiepen: het aanschafCen van machines, ovens, het scholcn van personeel en bazen. Veel vroeger dan de koopvaa rdij en ook veel ,.gewaagder" is de Koninklij ke Marine ove rgegaan tot lassen in de scheepsbouw. Zonder de Koninklijke Marine zou men veel later deze verbindingswijze zijn gnan invoeren. Hierbij zij aangetekend, dat weliswaar de Duitse Marine de eerste was, die in alle erns t aan het lassen begon, maar dat de Nederlandse haar snel had ingehaald en overvleugeld en dat, wat de strakheid en netheid van uitvoering betreft, geen andere natie de onze ove.¡trcft. De Wi!l"ven die, door de Marine gedwongen. eenmaal lasapparatuur hadden aangeschaft, trachtten deze natuurlijk zo inte nsief mogelijk te gebruiken en zonder twij fel heert dus de oorlogsmarine tot een versnelde invo<>ring van lassen in de algemene scheepsbouw de stoot gegeven. Want ten slotte bleek, dat ook de economische scheepvaart op vele rlei wijze baat heelt bij gelaste schepen.

De invoering van sectiebouw Is vnl. In de V,S. gebalrd tijdens de oorlog; maar die is overgenome n door de Europese werven na 1945 en hij is nu ook tot de bouw van oorlogsschepen aangewend; mede nadat gedurende de wereldoorlog 11 de Duitsers met secliebouw een enorm onderzetbootprogramma trachtten te verwezenlijken (daar niet zo zeer voor tijdwinst als vn!. om de bouwplaatsen te decentraliseren, in verband met de bombardementen).

luitenant ter zee van de technische dienst der 2e klasse oudste categorie C. Broere, luitenant ter r.ee va n vakdiensten der 2e klasse oudst!! categorie D. J . Matze; H. verleend: de e re medaille verbonden aan de Orde van Ora njeNassau in goud met de zwaa rden aan: gep.!r.slonnecrd oppcrelcctromonteur W. J . Schmohl; de e re medaille verbonden aan de Orde van Ora nJeNassa u In %llver met de zwaa rden aan : opperschipper A. van Scherpenzeel, oppergeschutkonslabel H. C. van de r Beek, oppermachinist G. IJ. Schaap, opperschrijver H. Jansen, opperziekenverpleger S. P . A. Groot, adjudant-onderofficier van speciale diensten (inHchtingendienst) J. Bakker, oppervliegtuigmaker- metaalbewerker J. Leutscher, adjudan t-onderofficier der mariniers H, Brouwer, adjudant-onderofficier d e r mariniers F . J . van Dor, t. schipper J. Kossen, mojoor-torpedomaker J . C. M. C, Coelers. majoor-machinist A. van Gaans, majoor-schrijver E. Handels, majoor- hofmeester J. van Ek, maJoor- vliegtulgmaker-algemeen J . Boelsums, majoor-vliegtulgmaker-algemeen J . Goudswallrdt, majoor-vliegtulgmaker-algemeen W. A . de Lege, maJoor-vliee:tulgmaker-houtbewerker J . K . Waggendorfr van Rijn, sergeant-majoor der mariniers J . de Munk. sergeant-majoor der mariniers A. van Wijk. bootsman J . van Berkel, sergeant-machinist H. G. Wijnants; de eremedaille ve rbonden aa n de Orde van OranjeNassau in brons met de zwaa rden : korporaal- telegrafist H. P leijsier, militair werkman H. J . Jansen.

Gangmaker voo r speciaal hoogwaardig staal, dat dan weer speciale eisen aan klinkwe rk (torpedobootjagers 1925) en later laswerk (kruisers 1938, to rpebootjagers 1938 en onderzeeboten) s telde, was weder de Marine.

Zeer vroeg was dan ook het aluminium in de belangstelling der Marine gekomen. Men begon met beschietingen en patrijspoorten, omdat men nog angsten had voor sneUe corrosie. Doch die angst is nu geluwd en, aa ngemoedigd door de uitkomsten van hel mari tiem pionierswerk, is na de oorlog de koopvaardij op ;teer ruime schaal met aluminium als conslructiemateriaal in ;tee gegaan. Evenwel nog niet tot aluminium rompen, waarbij de Marine wee r voorgangster is (de in bouw zijnde mijnenvegers).

Gewichtsbesparing heeft weder de Zeemacht ertoe gebrac ht te doen zoeken naar veel lichter kabelisolatie voor de electrlsche netten. Ook d3arvan zal de koopvaardij profiteren.

Resumerend kan men zeggen, dat de Marine deze zaken heeft gestimuleerd: zo rgvuldigheid in plannen, technologie en afwer ken, ve rhoogde kunde va n leidend en uitvoere nd personeel, nauwer samenwerken van werven onderling en met de industrie, het ontstaan van nieuwe industrieĂŤn (Jasstaven, aluminiumverwerking, plastics).

Door al deze dingen zijn de werven beter toegerus t voor moderne koo pvaardijbouw. De indirecte winst d ie de werven hierdoor aan de Ma rine te danken heb~n, is niet op afrckeningsstaten te zien, en wordt daarom wel eens vergeten.

R. F. SCHELTEMA DE HEERE.

3

De loods klimt aan boord van het s.s. " BcIGcnland" (Foto Oert. Vli ssingen )

HET LOODSWEZEN DE LOODSDIEN ST IN VERLEDEN EN HEDEN

NDJEN men spreekt O\'er het loodsI wezen. dan wordt daar niet alleen (o nder ve rstaan de dienst. welke zorg_ draagt voor het veilig beloodsen van zeeschepen In en uit ouzt! z~l!gaten cn zeehavens. maar ook de betannini!. de bebakening en ve rlichting, de kustwacht. de wind- en slormwaarschuwimrsdienst. de radiopei!dienst met tenslotte de radardie nst. Dat veilig beloodsen van zeeschepen is dus ma'!.r één facet. evenwel ccn zeer belan,::riik facet. en daarom beginnen we met dit onderwerp, n u wij in een serie artikelen het loodswezen eens nader gaan bekijken.

De H.isto rie Na een reis over de oceanen zal iedere /;!ezagvoerder van een z<>eschio, indien hij voor een zee,gat hetzii zeehaven is aangekomen, voor de taak i!esleJd zijn het schip n<lar binne~. 1~ brc nl~en.

ZPCr bellln~riik is het dan, dat hij daarbij terziide kan worden i!pstaan door een plaatseJiîk uitstekend bekend ziinde zeeman. die alle b\jzonderheden van dat betreffende zec,gat kent en dan ook precies weet hoe hel te volgen vaarwater loopt en welke route hij dient te nemen. En deze zeeman nu is de loods. in Nederland de kenner van onze zeehavens, zeestromen en vaarwaters. Een hool!st ve rantwoordeliike positie. gel!roeid door en in de li iden tot aan deze dag.

Vroeger _ we spreken hie r van de 14de en 15de eeuw - was dit beloodsen van zeeschepen een taak. welke we rd uitl!:eoefend dool' vissers en andNe varensJ.?'asten. die van de plaal~e­ lijke toestanden op de hooJl:~e moesten. heten. Deze lieden behoefden niet te voldoen aan bekwaamheidseisen. Zij noemden zich zonder meer loods en dus moest de vreemde gezagvoerder maar aannemen. dat de zich aanbiedende inderdaad de nodige bekwaamheid bezat. Het loon voor deze beloods inl! werd toen door zulk een "loods" zelf bepaald en dat dit wel eens tot "overvrai!ing" leidde. behoeft hier geen betool!. Geld was alles voor deze kerels en konden zij bijvoorbeeld met vissen een goede besomm ing maken. wel, dan werd el' alleen maar i!evist en de binnenkomende of uitgaande schepen rustig aan hun lot over gelaten .

4

Waurborgen voor een goede uitoefening van de loodsdienst bestonden er derhalve niet: er was geen toezicht van bestuurnijde, terwijl e r tevens geen exameneisen inzake vakmanschap gesteld werdcn. Een warboel dus tot en met.

Bij het toenemen eçhter wm d~ intern"Jlonale zeescheepvaart deed de behoefte aan waarborgen zich meer en meer voelen, zodat in de 16e eeuw de eerste bep:lIingen a::m&aande de ,l('oc:sdicnst" verschenen. En di:!ze waren ingrijpend, want om het bekende plakkaat van 1563 - onder Philips 11 _ el' even bij te halen: daarin werden behoorlijke s t ra r-fen gesteld voor diegenen, die zich als loods aanbode n zonder daartoe de nodii!e bekwasmheid te bezitten. terwijl dergelijke plakkaten in andere lande n met de doodstraf dreigde n, wanneer de loods door zijn schuld een schip aan de jIrond zette.

Hiermee was het kwaad no,g wel nie t de wereld uit, omdat de onbekwaamheid van dergelijke lieden eerst aan het licht kwam, nadat het schip op de een of andere wijze schade had opgelopen, maar dat nam niet weg dat men toeh "voorzichtiger" gint: worden en men n!P.t ,,zomllar" zijn loodshulp aanbood. Daarnaast begon in deze jaren ook de behoefte te groeien aan een mee r geregeld loodswezen. waartoe de Staten van Holla nd en Wes t Friesland in het begin van de 17de eeuw dan ook bepalingen uitvaardigden. welke het loods wezen benoorden de Maze (Maas) aan reglementen bond. terwijl n.uwnoeg terzelfdertijd der,e:elijke bepalin~ gen verschenen voor het loodswezen op de Maze zelf. eveneens op Goedereede en in Zeeland. Tevens werden door verschillende grote steden ,gecommitteerden aangesteld. die met het bestuur van het loodswezen in diverse kustplaatsen werden belast.

De uitl!evaardiede bepalingen werden later bij versch illende ordonnanties en plakkaten gewijzigd en aangevuld, waardoor langzamerhand algemene voorschriften voor het loodswezen benoorde n en bezuiden de Maze (resocctievelijk het Noordelijke- en Zuidelijke

"

"t' "

,

tlistrict) ontstonden. Terwijl de gecommitteerden voor deze beide districten cen zekere rechtsmacht bezaten. waardOOl' zi,i be!jlissend konden optr~en in eventuele geschillen, die tussen de !:ezagvoerders del' schepen en de loodsell konden ontstaan, en waarbij ze jteadviseerd konden worden dool' l'eneidsmannen, de z.g. "goedemannen" geheten.

Zo op het oog kwam cr dus tek.:-ninB in het loodswezen. maar helaas, niet tegenstaande deze voorschriften en bepalingen kwam de zaak door ve rschillende oorzaken op diverse tijdstippen toch iJl ve rval. Welke deze oorzai<en waren?

Allereerst de gebrekkige uitvoering van de dienst voor sommige havens en zI-egaten, ook al stond het ccn en 1Inder e zo goed op papier. Op de twC':!de plaats door de tcruglopende zeeseheepVUflt-t, waardoor de exploitatie van de loudsdiellst moeilijkheden oplevel'de e l~ aan deze instelling subsidie moest wf)rden verleend. En d it gaf wederom aanleiding tot Wijziging en vernieuwing van in onbruik geraakte- of ver· ouderde ordonnanties. die weer meer "papieren" bepalingen deden verschijnen.

In 1795 ech ter begon de goede dool'· br<l:..k. Alle zaken betreffende hel loods wezen werden onder de Mal'ine f,<,s teld. terwijl bij besluit van Konin g Willcm 1 in 1813 het bestuur definitid ('ndH het departement van Ma .. ir.., werd gebracht. Z eeofficieren werden districtscomma ndanten. zoals de kapitein lel' zee Ortt in het Noordelijke-, de kapitein ter zee Twent in het Z:li· d ~lijke district.

Beicie hoofiorriciel'en voe rden de titel van Inspecteur over

het Loodswezen.

Na 't overlijden van kolonel Ortt we rd het bestuur van de gehele dienst aan de inmiddels tot schout bij nacht be"orderde kolonel Twent overgedi"agen, die dE' titel kreeg van Inspecteur Generaal en die een nieuw reglement voor oe loodsdienst ontwierp, hetwelk in 1835 bij Koninklijk Besluit werd bekrachtigd.

Lang voor dien bestonden reeds in diVHse districten de z.g.loodskassen, wilari n de opbrengsten der loodsgelden wer.!en gestort en welke ,elden werden aangewend om het personeel te betalen en de materiële kosten te bestrijden. Gedu re nde de jaren namen deze loodsk::-.sscn in 1844 tot één algemene kas veren igd steeds in omvang toe, hetgeen, te samen met het financieel beheer, de aandacht van de Tweede Kamer trok, die dan ook vrij spoedig aandrong op een wettelijke regeling van de gehele loodsdienst. In deze wettelijke regeling zouden dan de nog bestaande gebrekkigheden in de vigerende reglementen herzien kunnen worden. Met andere woorden ... een loodswet stond op stapel, die in 11159 afkwam en die - na af en toe enige wijzigingen te hebben ondergaan _ tot op heden van kracht is gebleven. Binnenkort echter zal een geheel nieuwe loodswet aan de Kamers der Staten Generaal te r goedkeuring worcien aangeboden, hetgeen dOO L' de moderne scheepvaart, welke andere eisen steil dan een eeuw geleden, noodzakel~'k is geworden.

Het beloodsen .

En nu dan de loodsdienst, zoals zij heden ten dage door de loodsen, allen ambtenaar in dienst van het Rijk, wordt uitgeoefend.

De wettelijke positie van de loods aan boord is wegwijzer en raadgever te Zijll van de betreffende gezagvoerder.

Deze laatste blijft altijd ten volle aansprakelijk voor de navigatie en de manoeuvres van zijn schip, ook al worden deze op advies van de loods uitgevoerd. Fouten in deze worden dus de gezagvoerder aangerekend, hetgeen niet wegneemt dat de positie van de loods een zeer vera ntwoordelijke blijft.

Deze verantwoordelijkheid hangt af van de omstandigheden. waaronder de loods zijn functie moet uitoefenen.

Stormweer, slecht zicht, onjuiste belading van de schepen, waardoor het manoeuvreren bemoeilijkt wordt, de zeer uiteenlopende ka rakter-eigenschappen van de gezagvoerders der verschillende nationaliteiten, de soms minder goede gedieipli neerdheid van de bemanning, het zich moe te n uitdrukken in een vreemde taal. ... allemaal lactoren, die deze omstandigheden bepalen. Vooral die vreemde taal kan wel eens moeilijkheden o pleveren, want al is dan Engels meestal de voer taal. er is nog wel enig verschil

De loods komt in volle zee aan boord om Hr. Ms. Karel Dcorman naar Rotterdam te brengen (F oto Panorama)

•

De loodsschoener omstreeks de eeuwwisseling

h!ssen Engels-spreken en Engels-verstuan wanneer men te doen heelt met Engelsen of Italianen, met Grieken of Finnen, dan wel met Russsen.

Voor de door de loods gegeven adviezen bij de uitoefening van zijn dienst, draagt hij de volle verantwoordelijkheid tegenove r het Loodsbestuur. Hij is de man, die plaatselijk volkomen op de hoogte is van al datgene wat nodig is om een schip veilig naar binnen of naar buiten te loodsen. Hij is volledig bekend met de diepten en de ondiepten, met de stromingen en de betonning, terwijl hij ook andere plaatselijke gevaren, zoals de aanwezigheid van wrakken bijvoorbeeld, weet aan te wijzen. Hij kent de verlichting en landmerken op z'n duimpje, de waterstandsmerken en stormseinen; hij beheerst de kuns t van het manoeuvreren, om kort te gaan, hij weet alles wat nodig is om in de striktste zin van het woord loods te zijn. Om uit zeekomend een loods aan boord te krijgen, moet een zeeschip,

dat de loodsboot nadert, overdag een loodssein hijsen, terwij l 's nachts een bepaald lichtsein dien t te worden gebezigd.

Deze loodsboot Is. behoudens heel s lecht weer (wanneer de loodsdienst gestaakt is), steeds voor een zeegat aanwezig en wel op die plaats, welke aan de gezagvoerders van de zeeschepen bekend Is. Hier kruÎst de loodsboot op en neer, vandaar dat deze plaatsen dan ook met de naam "kruisposten" worden aangeduid. En wordt nu op zulk een loodsboot het loodssein waargenomen, dan wordt aan boord alles in gereedheid gebracht om de loods over te geven. Dit geschiedt per jol, een kleine zeewaardige motorsloep, die door middel van een hijskraan buitenboord wordt gehesen en naar het te beloodsen schip toevaart.

Daar aangekomen springt de loods op de stormladders over, klim t aa n boord en begeeft zich naar de brug.

Zo op papier klinkt dat allemaal zeer eenvoudig, maar de praktijk heeft bewezen dat dit niet altijd zo eenvoudig is. Bij hoge deining en ruwe zee kome n er voor de loods heel wat voorzichtigheid en durf aan te pas om op het juiste moment over te springen.

Intussen is de Joods dan op de brug gekomen. Hij begeeft zich naar de ge-

zagvoerder en informeert _ nadat hij zich heeft voorgesteld - naar de bijzonderheden van het schip. Deze zijn zeer belangrijk voor de juiste uitvoering van zijn taak; hij dient kennis te nemen van verschillende gegevens, zoals diepgang, vaart, bestemmingsplaats, manoeuvreerbaarheid, soort van lading, aangezien een schip gevuld met kruit, ontplofbare- of JichtontvJambare stoffen onder bijzondere voorschriften valt, afzonderlijke seinen moet voeren en een bepaalde ligplaats krijgt aangewezen. Ook dient de loods te weten de havens van herkomst van het schip, dit, in verband met het eventueel besmettelij k verklaard zij n va n die havens, waardoor quarantaine maatregelen moeten worden genomen. En met al deze kennis dan vaart het schip onder loods-aanwijzingen naar de bestemmingsplaats.

Het beloodsen van een schip, dat een haven wil ve rla ten, geschiedt uiteraard ar.ders dan va n een schip, dat een haven binnenkomt. Het vertrekkende schi p waarschuwt de loodsdienst aan de wal en verzoekt om op een bepaald uur een loods te willen zenden. Onder diens aanwijzingen wordt het schip dan naar buiten gebt'acht, alwaar de loods door de loodsboot wordt afgehaald, weer met behulp van de jol.

Aan de Nederlandse kust bevinden zich vier "kruisposten", namelijk voor het Oostgat (b uilen Westkapelle), voor de Nieuwe Rotterdamse Waterweg, voor IJmuiden en voor de Eems. Er moet s teeds voor gezorgd worden, dat zich

De ,loep wordt voor IJmuiden buiten boord "ebracht voldoende loodsen aan boord bevinden van de loodsboot. Hiertoe loopt de loodsboot af en toe - indien er geen schepen in zicht zijn, welke een loods verlangen _ naar binnen om loodsen te halen. Dit geschiedt zo in IJmuiden en Hoek van Holland, maar in het Oost-

U'OIO Panorama)

gat en voor de Eems is dat niet mogelijk, vanwege de grote afstand tussen "kruispost" en haven. Daar geeft men een seintje naar de wal, waarna een speciaal afhaal-vaartuig naar de "kruispost" vaart om de "voorraad"

De redactie van Alle Hens is in dit nummer begonnen de afbeeldingen te brengen van Hr. Ms. schepen en hun emblemen. Het ligt in haar voornemen dit In de toekomst iedere maand te doen.

De loodsboot DENEB, die voor IJmuiden kruist

(Foto Panorama,

TEVREDENHEIDSBETUIGING Door de Commandant Zeemacht NederlQlul werd een tevredenheid!betuiging toegcketld aa ll: LUĂ&#x17D;tEmalit ter zee vlieger der le klasse Th. M . A . Hoebink (07873) wegell8 het uitvoeren \.xm eell redding81JlrtCht op Zondag f7 Februari 1955, 1llet de Cata/illa P 216, 1(;aarlllede hij met groot doorzetting8vermogen en opmerkelijke kUlldigheid itl ruwe zee in de lrabijheid 0011 de IJM f09 een water/anding heeft ui/gevoerd, teneinde een operatiepatiĂŤnt aan boord te Ilemen en hiermede terug te vliegen llaar Valkenburg.

6

__ -----!

loodsen weer op peil te brengen.

Tenslotte nog iets over de loodsgeld!!n, de tarieven, die de schepen verschuldigd zijn voor de verrichten loodsdiensten en die bij de wet geregeld zijn.

Deze tarieven hangen af van verschillende factoren, zoals bijvoorbeeld de lengte van de loods reis en de diepgang van het betreffende schip. Voorts is van invloed of dit schip uit zee komt, dan wel naar zee vert rekt, terwijl ook de seizoenen een woordje mee spreken Zo kent met het zomert.arief. tussen 1 April tot ultimo September; het wintertariet, tussen 1 October tot ultimo Maart. Een gezagvoerder van een schip wordt niet gedwongen een loods te nemen, maar neemt hij er een, dan dient deze een door de Staat aangestelde loods te zijn. I n ieder geval moet de gezagvoerder, ind ien hij een loods heeft kunne n krijgen, ook al gebruikt hij diens diensten niet, toch het normale loodsgeld betalen. Een bepaling, waardoor een verkeerde zuinigheid als het ware wordt buitengesloten. [)(! Nederlandse loods heeft in de scheepvaartwereld een uitstekende naam; hij verricht zijn taak onder vrij_ wet alle omstandigheden van wind en zee, van nacht en ontij, mist, sneeuw of regenbuien

Hr. Ms. SCHEPEN EN HUN EMBLEMEN (1) Hr. Ms. Karel Doorman (R 81)

8I: SCHQIJVING EMBleeM

.. In lllver een lehelmde krijgsman In Romeinse ultTu.tln, van labeL. de onbedekte Ilehaam&delen In na t uurlijke kleur. houd end In de linkerarm een ovaal IIChlid van sabel en In de rechterhand een doorn tak In natuurlij ke kleur", Embleem'spreuk: .,IK VAL AAN _ VOLGT MIJ" In latijnse letten Vin &abel op een wit IJn!.

IlESCH/l:IJVING SCHIP

Vliegklun psch hJ, _ Standaard waterverplaatsing 13.190 ton: max. snelheid 25 mijl: grootste lengte 212 meter; grootste breed te 34.8 meter; gemiddelde diepgang 7,3 meter; machineve rmogen 40.000 apk; bemanning 1391 koppen. Bewapening: 34 mitrailleurs van 40 mmo Plaalsbledend aan ongeveer 35 vliegtuigen.

Het grootste schip van de Koninklijke marine.

In tegenstelling met de meeste schepe n der Koninklijke marine, die namen drage n va n zeehelden uit de Gouden eeuw, Is dil schip genoemd naar ee n vlootvoogd uil een Zef'r recent ,'erleden, nl. de schout bij nacht Karel W. F . M. Doorman 0889-1942), oommandant van de "Combine<! Striking F'oree", die met zijn vlaggeschlp Hr. Ms. de Ruyter op 28 Februari 1942 In de slag Ol) de Java-zee ten onder ging.

In dienst gesteld : 28 Mei 1948 (ex HMS Ve nerabiel.

Hr. Ms. de Ruyfer (C 801)

8fSCHRlJVlNG EMBLEEM

•. CcvJerendC!i!ld" In keel een dlver"" krul ,: 11. In IIZUur ""n lIan~lende ,ehllrnll, le rulte-. «edekt door ""n helm met open vl~ler. leute" op een dei" .. ...,,,d paard .. n houd .. nd In d e 0Ple· hevt'n rt'ehlt' rhand een ontbloot ~wllard In schulnllnkle 'ta nd. /llles V/ln zllvu: 11. In IIzuur .... n ze,·.. ntlt'n.fl!uwllfl drie na.t oorlolluehlp md 1I:\jn "ollt' lt'Uen t'n vlllllllen. aUt'1 Vin dh'er, uUt'nde op een lt'e van natuur· lijke kleur : IV . In kec:l een Onllle ..·.. "d levt'ntlen · ec:u ..·• 1It'"eeh ll klaar klInon mei a ffuit. bent'den "erlleuld "an drie kotlt'Ia, lt'pl:U1I1I I : 2 .. Ue. VIIn loud."

I.

&SCHIlIJVlNG SCH P

Krui se r. _ Standaard waterverplaatsing 9.735 t on: max. snelheid ruim 32 mUl; grootste lengte 187.32 meter: grootste breedte 17,25 meter; I/:emlddelde dlellgang 6.07 meter; machine vermogen 85.000 allk; bemanning 957 koppen. Bewapening: 8 kanons van 15.2 cm: ij mltraLlle urs van 57 mm; 8 mitrailleurs van 40 mm; 2 lIchtrakelwerpers van 10.3 cm.

011 de marlne·begrotlng 1938--1939 we rden gelden uitgetrokken voor de bouw van twee kruisers. die momenteel als Hr. M!. de Ruyter en Hr. Ms. de Ze,'en Provinciën In dienst zijn ge5 teld, De kiellegging ,'an "de Ruyter" (aanvankelijk zou hU "Eendracht" helen) vond plants op de 5e September 1939.

Toen de Dulhers In 1940 ons land binnenvielen. ve rkeerde de bouw van deze kruiser dus nog In het beginstadium. maa r de Dul lse Krlegsmarlne beslOOl om belde schepen zo snel mogelU'" te doen afbouwen.

Enel"I.Uds door gebre k aan personeel en Rlaterlal(> n. anderzUds door opzetlelijke ve rtragingen, waren de Dultl)('rs meI dl' afbouw In 19 15 nlel \"eel vcrdt' r gekome n. Wel was het cascu van de latere "de Ruyter" op 24 December 1944 te waler gelaten. mliar de I)()glng van de bezeIIer om di l casco naar Duitsland te doen slepe n ~'oor verdere afbouw mislukte.

De ontwikkeling n de scheepslechnlck e n de technische vindingen gedurende de oorlog gedaan. maakten het niet v,e nS(>lijk de ilChepen volgens de oude pionnen a f te Uouwen. Ingenieurs en teCh nici ontwierpen met de casco's als basis twee geheel moderne k r uisers.

Hoewel deze kruiser aanvankelUk dus de naam "Eendracht" zou voe ren, werd het schip later "de Ruyter" genoemd. gedachtig Nede rlands grote vioolvoogd en ter opvolging va n sehoul bij nacht Door man's vlaggeschlp, de kruiser "de R uyt er", di e bij de slag In de Jnvazee In Februari 1942 ten onder g ing.

In dienst gesleid : 18 November 1953.

7

J. MAAS

oe wereld IN

de tiell jaren. die sedert het einde van. de j(mgste wereldoorlog verlopen. zijn, kwamen de staatslieden van. de vier llIochtigste der overwinnellde landen. vele malen. bijeen, Olll te tn/chte tl de chaoa, die de erfetlM oon de oorlog too.'I, op te ruimen. Telkennmle keerden zij teleurgesteld huiswaarts.

Dilt:wij/& [Jeleek het allllol IIIUCCCIII .::ou wordon baroikt, doch even dikwijls [Jebeurde het dat de vertegenwoord igers ootl RlUlland eell nieuwe eis stelden, die door de ollderen niet kon wordetl oanoourd. Zo bleven de besprekingen slepe'td . zo bleef mili t(, ire bezetting oo n de olierwom,en. landen een feit.

De stautsliedcn oon. het Wooten. hebbell in deze moeilijke periode kalls gezien htO! geduld te bewaren. Bijna ..\00 malelI kwamen zij te Wellen bijeell om over ecn vredesverdrag over Oostenrijk te praten. Bijna ..\00 malen, hadden zij eigCJ,lijk evengoed thuis kunnen blijliell.

Plotseling 6IIige weken geleden, werd het duidelijk, dat de RU88en zaken wildetl doen en thaIIS, op het momelll dat dit geschreven worllt is er een vredesverdrag voor 003temijk ge teken d. Er zullen oon de zomer 'log bespreki lE gen plaats hebben over eCII methode ootl vermitldering 00" beW<lpening.

R./slatld ze ndt e6f'8tcroogs Zijll hoogste leiders "aar JoegoS/.uvië, om cWar met maarschalk Ti/o te gaall praten. Zells het COlllllllmistiache China laat herhaaldelijk blijken, dat ht! t over F'ol'1nosa niet vechten, doch praten wil.

NiClllalld weet Wfd hier allemaal achter zit, doch relletlerend k'Ul,nen er l.ieTOlldersle/lingon Otltatuall, die niet ver van de waarheid al liggen.

111 de eerste pllwts b de doelstelling van het commutli.tme de gehele wereld tot ene goede communist ische staat te verelligen. StutelllOO8 en klCMseloos is hlill leuze. Daarom is het doel lIiet bereikt, zolang er "Og één eIlkele niet-communist!sche staal op de wereld is en blij/! de uiteindelijke doe"'tel.liny de omverwerpillg oon alle niet-colnlnunistische staatatiOrmen, die er ter wereld bestaan.

Tijd speelt hierOij geell rol, evemnin als de middelen die moeten worden toegepast om het doel te bereik·en. Zola"g er geell ulldere <Ulllwijzingell zijn, en zolang a'" de com1lt!tllistische leer "iet grondig wordt gewijzigd., zat iedere hatlde/itlg oon comm lln.iI!ti8Che zijde gericht :ntn op uiteilldelijke verwezenlijking 1.'On de hogergestelde doe",telling. Zw<lardgerinkel, 1."1'edesgellllit, wiendelijke woorden en boze daden, beogen aUe hetzelfde doel .

Uiter<UlTd ktlll het doet niet wordetl bereikt, walIneer de R,usisch-comlll1lnis!ische staat zeIl i" moeilijkheden zou komen el! gevolg daart:an zou afbrokkelen. Daarom is de installa" ouding van liet RU88isch_communiatische grondgebied belallgrijker cWn de -verbrc1dilrg van het communisme.

u'"

8

Hieruit vo lgt, dat de Russische dl/den het volgeIlde beogell: 1. Instandh ouding en. venterking 1.un de Rlts.dsch.-colIllJmnietische staat; 2. Verbreid ing t.un het communi.tme, waarbij lIet eerste belallgrijker is dU/I hef tweede. \Van" C\"e'!' nU <IC\" COlnmu nia/Cl"" VrC\"M û"gen, dan kan dit vele

oorzaken hebbe ... Een "'all de mees t "'oor de ha'ld ligyellde is, dat er intertle moeilijk lieden zij", 811 dat eell periode V(11I bldteltlanoo-politieke TUSt 110dig hl om deze moeilijkheden te over· winnen . Ee" alldereo mogelvk heid is, dat de gekochte RllMisch.Chinese wiellll8chap zo dl/ur is, met otldere woordelI, dtd de door de R.lMen beloolde hulp bij de jlld.tstriali,wtie en beUK'peiling 'L'an Chitla eetl dermate ill8pannil!g eis t, dat alleen 6611 periode t.·ml volkomelt bltitenkmdse I'1ISt heli in staat stelt hUil belolte na te komelI. Eell andere CII evenzeer t."OOr de halld liggende mogelijkheid lil. dat het Oostell ol lie t Zuiden het eerstt.'olgende doel is voor verdere v6l'breiding OOtl liet commlll,isme en dat dtwrom jn het WestelI eel! schild moe t wordelI gevol'1l1d dat el/ectiever is dan een ijzeren gordijll ol eel! mi/itah' I rO llt, te wetelI een keten "'all nelltrl/le statelI. Nelltraliteit is iets, lIat 1.'OOr Hit/er bi;illoorbeeld iets was, cUlt ,"ell 8Chenden kOl! watlIleer het nodiy was. H et WestelI zalldt hoolde t.'all Christelijke- en heschavil,gsopt."tlttÎl'gell !!eutraliteit nooit schelldell, zodat de RU88ell zodoellde eell sluis scheppen, waar geen. Westelijke solcroa! door marc/,eert "och eell vliegtuig ove1"1iiiegen zal.

H ier komt nog bij, dat Rlislalid op he! ogellblik OO3t-Pruisell.

003 t-Duits1tmd, Polell, H otlg(,rije, Tsjecho-Slowa/dje, Roemenie, Bulga rije ell Alballië bezet houd!. Mell schijllt aIleelI te willen proten. over Ilelltraliteit 00 11 OO3t- Duitsland, waar dl", tegenover zou moeten staall eell terugtrekken 0011 alle Westelijke strijdkracMen u it West·Dui tsulIld, zodat OO3telI West-Dll itsland verenigd kltnnen wordelI . Daarnaast zou Ilt.ell dan willen praten over een vermindering t.~11 bewtlpeIIing.

Er ~II t.'OOr het West elI, zo 01) hef oog en met de wetefl&Cho}J die we lIit kranten ...."Ullnell hebb6l1 lezC!l, venlchilIende COtlc/lt_ sies te trekk'en , waarvan de meest bewngrijke is, dat d it joligste Russische aonbod een wel zeer hoge prijs i.t, voor UK't II og moe t blijken eell kleiIIe winst te zij,,_ AI8 dUII fl(l betaling Wil lIeze WW 1I0g blijkt dat het communisme zich ongehinderd met geweld over geheel Zuid- ell Z"id-008t·Azie verbreidelI kutl, kan lIet heel goed zijll dat de vermee llde witlst ill werkelijkheid fIOar de algrolld voert .

Daarom lijkt het wijs !!iet thaIIs reeds blij te zijll ouer de zogellaamde niellwe Rlissische houdhlY. De West8T8e beschtwitly al8 zodanig is it~ even groot gevaar 018 ooit tevorell. H et oude gezegde: "Als de vos de pa.88ie preekt, ellz.", lijk·t IIog steeds volkomen op Zijll plaats.

IJ I.

De !lecundalre beS(lh e m ll n g.

In vCl'band met het feit dat het verlaten van een onklaar geraakt vliegtuig in de lucht bijzondere moeilijkheden met zich mede brengt, zijn er op dit gebied. ook de nodige ontwikkelingen

geweest.

Hel betrekkelijk eenvoud ige probleem van enkele Jaren terug is bijzonder ingeo.vikkeld geworden tengevolge van de huidige hoge snelheden.

De vier phasen die de vlieger met succes moet doorlopen ah"orens hij tevreden bij de dichtstbijzijnde boer een kop ~<oHic

kan gaan genieten zijn de vol·

geode: a) de bcsUsslng dat het verlaten van het vliegtuig no:::adzakeJlJk Is;

bl het verlaten van het vliegtuig; cl de daB,.':"d) de landing.

Deze acties brengen allen blj::..o::dere problemen met zich mede en In het

bijzonder punt b, het verlaten van het vliegtuig bij g rote vllegsnclheden.

De parachute heeft een zeer hoge graad van betrouwbaarheid bereikt.

Dit beteken t dat zelfs op een hoogte van 100 meter er nog ecn redelijke kans is dat de vliege r meI geopende parachute de grond bereikt en zodanig in zijn valsnelheid Is geremd dat de aanraking met moeder aarde over leefd wordt.

De s nelheid waar bij het verlaten van het vliegtuig nog mogelijk Is, zonde r daarbij met grote kracht horizontaal langs de romp te schieten en e r nstig letsel op te lopen door cen botsing met de staart roeren, ligt om en nabij de 450 km/uur.

Tot die snelheid Is het mogelij~{ om uit de cockpit me t het hoofd voorover als een dui ker het vlleotuig te ve r laten.

Het open trekken van de parachute mag pas geschieden wanneer de springer ruimschoots vrij Is van het vlieJ!t ulg.

Is de snelheid hO$!;cr dan 450 km/ uur, da n zal men pebruik moeten maken van de zogenaamde schietstoel.

Het principe daarvan is betrekkelijk eenvoudig: een stoel van bijzondere constructie Is bevestigd op een g lij· baan. Door een explosieve lad ing a f te vuren, wordt de stoel omhoog gescho. ten, waarbij over de zeer korte afstand dat de stoel van de ruststand de cockpit verlaat gedurende 1/10 seconde een versnellinJ! wordt verkr eaen \'an 18 g.

Met veel succes werd Qe-lC met hode beproefd tot snelheden van om en nabij 900 km/u ur. Daarboven gaat men bij voorkeu r over op het gebruik van een voll..xUg g eslote n "capsule", al of niet deel uitmakend Va!l het vliegtuig in de vlucht. 1n het bijzonder bij supersonische vluchten Is het laatstgenoem· de systeem vrijwel het enig mogelijke.

Wanneer de schietstoel met bestuurder het vliegtuig heeft verlaten (de coc:{· pitafsluiting ooent zich automatisch zodra de handellngen worden verricht die de stoel in werking doen treden), opent zich bij de laatste modellen a u to. maU.:ch na enkele seconden een para· chute die de beweging van de stoel afremt.

Eveneens automatisch wo r dt op een hoogte va n 3000 meter (ot andere te verkiezen hoog te) de stoel van de v lieg'er losgekoopeld en de vJlegerpa· rachute geopend.

Op zee r grote h'lOgten Is het zaak dat de vlieger zo sne l mogelijk het gebied

va n de t e lage luch tdruk en te lage te m peratuu r doorkr uist.

De vr ije val va n 16.000 meter naar 5.000 meter neemt ongeveer twee e n een halve minuu t in beslag. Met parachute open zou dezcllde afsta nd In ruwweg 18 minuten zijn afgelegd: voldoende tijd om de 18 minuten reser "ezuurst~ op te gebruiken en bovendien bevroren ledematen op te lopen.

Hierbij komt nog dat In de hoge, ijle h:chtlagen de valsnelheid door gebrek aan wrijving veel groter is dan op lagere hoogte he t geval Is. Het openen van de parachute geeft bijgevolg op zeer grote hoogte een geweldige ruk c'le de mogelijkheid van breken van he t harnas niet uitsluit.

Op lagere hooete gebeurt dit soepel e n met een ge· makkelijk te ve rdragen vcr· traglng.

De landing geeft weinig moeilijkheden indien bepaal· de regelS In Reht worden genomen:

lijk opblazen niet beletten dat het ha r nas op de normale wijze losgemaakt wordt. Het zwemvest wordt namelijk onder het parach uteharnas gedragen en het Is zonder meer duidelijk dat er moeilijk heden zouden k unnen ontstaan wanneer het zwemvest zich onder het har nas uit· rel.

Het zwemvest Is verder van zodanig eenvoudige constructie dat het gebruik er van weinig moeilijkheden zal bie· den.

De moeilijkheden beginnen pas wan· neer de d renkeling in zee ligt en ge· vonden moet wO I'den en om de opsporing te vergemakkelijken worden de volgende m iddelen toegepast:

Bescherming van de vlieg

tegen invloeden van buite

1) land t met het gezicht in de richting waarin de wind u drijft; 2) grijp na de landing O!lmlddell ij ~{ de onderste parac!'mtelljnen en begin ze zo snel mogelijk In te paJmen: een parach ute, voortgedreven d?Or de wind heeft een enorme kracht.

3) kies reeds op grotere hoogte zoveel mo,gelljk het landingster.eln uit. door de parachute in een bepaalde richting te sli ppen.

2. H et zwe mvest met toebehoren.

Dit is mogel ijk door aan één zijde de draaghinen aa n te halen. Doe dit niet vlak bij de grond. want de daalsnelheid wordt g-roter bij het sllp;>en.

Bij het maken van vl uchten boven gro· te wate r gebieden Is het Internallonaal voorgesch reven dat bemanning en passagiers van ve r keersvliegtuigen voorzien moeten zijn van zwemvesten wel ke gemakkelijk bereikbaar bi,j de 7Jtplaatsen moeten worden opgehan· Ren. D it is bij de moderne uitvoering van het oudste reddingsmiddel zeer wel uitvoerbaar. Het o pblaasbare zwemvest, populair bekend onder de naam "Mae West". zoals dit In ver keersvliegt ulg:en gebruikt wordt, ka n tot een plat pakje oogevouwen worden.

Het opblazen geschiedt door aan de twee touwt les te t rekke n die onderaan het zwemvest hangen. Daardool' wor· d('!l twee kleine koolzuur!le"j es (zeIrd:'! soort a ls pcbruikt wordt In de alom beke nde sodawater syphons) doorboord van he t zwe m vest. Bij weigering van en lopen leeg In twee compartimen ten de'>::e methode, kan het vest door middel van een ventiel met slang met de mond worden opgeblazen.

De eisen waaraan een zwemvest moet voldoen. zijn: a. de dr enkeling moet zoelani'! drij· vend gehouden worden dat het hoofd ruim en gemakkelijk boven wa ter ligt en hij nimmer mel het gezicht voorover k~n komen te drij·

vm b. bij gelijktijdig gebr uik van een paraehute-harnas, mag het gedeelte-

a. het zwemvest Is oranje-geel ge· kleurd. b. in een zakje bevindt zich cen geel· groene fluoresce nte stof d ie- zich over een grote watero ppervlakte verbreidt e n een d uidelijk waar· neembare vlek veroormakt.

Deze stof is na enige tijd ( ih à 1 uur) uitgewerkt e n moet dus pas gebruikt worden wanneer hulp in de nabijheid is. c. Een waterdichte zaklamp Is aan het zwemvest verbonde n. Hiermede k u nnen 's nach ts knipperscinen ge· geven worden. d. Een klein kokertje met roo ksignalen is vaak aanwezig. e. Een pakje me t haaien afwerende stof kan eveneens aanwezig zijn.

Afhankelij k van plaats en omstandighede n wor den deze middelen aan het zwemvest bevestigd.

3. De rubberboOt met toebehoren, Waar het zwemvest uIlsluitend een be· scher mi ng biedt tegen onmiddellijk verdrinkingsgevaar en het als regel wel enige tijd duurt voordat de drenkeling uit het water ge haald wo r dt. bevinden zich aan boord van leder vliegt ui g dal boven zee of andere g rote wa· tervlakten moet vliegen, een of meel' rubber boten.

Deze bolen zijn uiterst doelmatig inge· richt en gebouwd, naa r gelang van de behoefte, voor één tot 20 personen.

De vorm kan rond of langwerpig zijn. waarbij enkele langwerpige typen cen versteviging op de achtel'steven hebben voor het plaalsen van een lichte bui· te nboordmotor. De Indeling In compar· tlmenten maakt da t lekkage geen di· reet ernstige gevolgen heeft.

H et opblazen kan op drie manieren gebeuren: 1e. automatisch wanneer de opgevou· wen en ingepakte- boot het water r aa k t.

Als rege l geschiedt dit, doordat het smelten van een zout patroon het ventiel van een koolzuul'flesje opent door middel van een veer met hefboom d ie vrijgemaakt wordt.

De inhoud van het (de) flcsje(s) is juist voldoe nde om de boot op te bla· ren.

9

t F oto WIlIon Fe ljen oord )

De onderzeebootjager "Gelderland" begint zijn proefvaart 2e. door de Ingepakte boot uit zijn om-

hulsel te hale n e n het aan de boot beo vestigde koolzuurflesje met de hand open te draaien.

Je. door middel van een eenvoudige luchtpomp oe blaasbalg.

J:)I[! uitrusting van de rubberboot Is zeer variabel en afhankelijk va n de typische omstandigheden die zich op een bepaalde route kunnen voordoen.

Een vliegtuig dat van Engeland vla IJsland en Groenland naar New·Found· land vliegt zal een andere rubberbootuItrusting nodig hebben dan een vlieg· tuig dat van Aden naar Colombo vliegt, hoewel het als rege l kleinigheden beu·eh. zoals zonnebrandolie, extra zon· nebrlllen. een haale nwerend middel of een eenvoudig zeiltje tegen de felle zon In tropisch klimaat, extra beschermen· de kleding, middelen t<:gen bevriezing oe middelen voor verwarming van de noodl'antsoenen In een koud klimaat.

TOl de uitrusting van de rubberboot kunnen onder andere de volgende ar· tlkelen behoren: 1. Aluminium, uitschuifbare, pa. gaaien, d ie zonder blad gebruikt kunnen worden om een antennemast te vervaardigen.

2. Klein, draagbaar, radio-zendappa· raat, dat met handbediening vol· doe nde energie oplevert om over een afstand van ± 100 kilometer noodseinen uh te zenden.

3. Heliograa f. Een eenvoudig spiegel. tje om met behulp van de zon de aandacht van passerende vllegtul. gen of schepen te trekken.

fO

4. Een sein pistool, waarmede licht· of rookpatronen afgevuurd kunnen worden.

5. Fluorescente kleurstof om op het zeeoppervlak een goed waarneem· bare vlek te maken.

6. Een vlieger of ballon om (!(!n an· tenne aan op te laten.

7. zaklantaarns, waterdicht.

8. Lucifers, waterbestendig.

9. Noodrantsoenen (voedsel, water).

10. Onlzoutlngsapparaat voor hel ma· ken van drinkwater.

11. Vistuig.

12. Mes (met drijfvermogen).

13. Reparatie- e n lekstopmateriaal.

14. Touw.

15. Een slgnaalfiult.

16. Een drijfanker. enzovoort's. want de lijst Is nog lang niet volledig.

De rubberboot Is, evenals het zwem· vest oranJe·geel gekleurd, zoals trou· wens alle reddingsmiddelen In de luchtvaart. Experimenten hebben ult· gewezen, dal geel ± 55 % van het opvallende Jicht re!lecteert en l!én va n de opvallendste kleuren Is. Rood geeft bijvoorbeeld niet meer dan 20 % terug. Uiteraard spre(!kt ook de achtergrond een woordje mee, doeh op zee is oranje-geel wel het beste.

4. De waterdichte vUegkledlng.

Door militaire vl!egers die hun taak boven zee hebben, wordt tegenwoordig algemeen gebruik gemaakt van watel'· dichte vlIegpakken. Deze pakken zijn gemaakt van met rubber bewel'kte stof en bestaan uit twee delen. Het boven-

ste deel. een SOOrt blouse uh l!én stuk. zonder sluitingen, e indigt naar beneden toe In een zeer brede elastische band die over een zelfde bl'ede elastische. naar beneden geslagen band op de broek sluit. Dele twee b.1nden WOl'· den samen naai' boven gel'Old e n zijn op die manier volkomen waterdicht op elkaar aangesloten.

De hals. polsen en enkels worden om· sloten door e lastische manchetten. die eveneens Indringen van water voor· komen en beneden aansluiten op waterd icht schoeisel.

Het hoofd kan beschermd worden door een capuchon .

Onder deze kleding wordt gewoonlijk een grol gev.-even stel dun ollde rg~ gedragen ( net hemd) en daaroverheen een zeer dik wollen onderpak.

Waar beneden 55 • Fahrenheit de wa· tertemperatuur te laag wordt om lan· gel' dan ~ uur het bestaan te l·ekken. wordt deze grens dan ook als maatstaf genomen om te bepalen wanneer de watC'rdlchte kleding verplicht Is. Ge· vallen waarin de vlieger na 10 minuten tot een kwartier overleed tengevolge van te lage watertemperatuur kwamen vroeger veelvuldig voor. Thans Is dit . in de gevallen waarin de waterdichte vliegkleding met bijbehorend onder· goed gedragen wordt, uitgesloten en, hoewel nog niet vast Is gesteld waar volgens de nieuwe methode de g rens van het uithoudingsvermogen bereikt is. staat het toeh wel vast dat d it zells bij tempel'alul'en nabij O· C. enige uren Is.

Een nieuwe "De Hoop" brengt zegen DE bemanning van de kruiser zal spoedig een

vlsserij~poIiUe-

z~r

ont-

moeting hebben met de nieuwe "De Hoop". Want ongeveer (.-e~l m:l:lnd na de verschijnllLgsdatum van dCl:e ,Alle Hens" wordt dit hospitaal-1:erkschlr opgeleverd nan de Nederlandse Ve ren iging ten behoeve van Zeelieden van elke Nationaliteit om dadelijl: daarna het zegenrijke werk var. de oude ,,De Hoo p" voort te zetten.

De oude "De Hoop" gebouwd In 1912 en verbouwd in 1938, begon ouderdomsgcbreken te vertonen. De inrichting voldeed nlel meer aan de eisen, die aan het schip werden gesteld.

Er Is geld bijeen gebracht voor een nieuw schip, mede dank zij de om/crmoeide arbeid van Ome Jan va n Zu tphen. Met veel mo::itc, nog sk'eds Is het gehele bedrag niet bijeen, al schonk het actiecomité Scheveningen / 2000,bij de tewaterlating.

Maar hel nieuwe schip is er nu, werd begin Mei te water gelaten op de werf "Czaar Peter" van de N.V. Zaanlandse Scheepsbouw Maatschappij en zal In Juli waarschijnlijk al VOlOP In het werk zitten. De gezagvoerder van de oude "De Hoop", kapitein W. F. Rog, zal dan op de brug s laan van het nieuwe schip.

De d erde "De noop" De "De Hoop", die u straks ziet varen, Is het derde schip van die naam. In 1897 kwam een Schotse dominee, te Amsterdam. Rev. J. Chambers, op het denkbeeld een hospitaal-kerkschip uit te zenden naar de visgronden. Het plan kreeg bijval en in 1898 werd d e ,,Nederlandse Ve reniging ten behoeve van Zeelieden van elke Nationaliteit" opgericht Bijzonder heeft voor de aankoop van een sch ip en de stichting van de vereniging H.M. Koningin-Moeder Emma geijverd, met als gevoig dat een zeer grool deel van het benodigde geld door de Nede r landse vrouwen bijeen werd gebracht!

Deze eerste "De Hoop" was een tweemast schoener, die een gebied moest bestrijken tot benoorden de ShetlandEilanden met doorgaans ongeveer 800 vissersschepen met aan boord 10.000 vissers. Dit zeegebied is Zo groot als geheel Frankrijk!

In 1900 zegde het rijk subsidie toe voor het medische wef"k aan boord. Van de zijde van het Koninklijk H uls ondervonden schip en vereniging steeds belangstelling. H.M. Koningin Jullana Is beschermvrouwe.

Het duurde nlel ·Iang, of de "De Hoop" werd te klein. In 1912 kwam een nieuwe "De Hoop", wederom een twee-masl schoene r, maar nu met een hulpmotor.

Maar de vissersvloot veranderde van karakter; stoom loggers en motorloggers namen het werk van de zeilschepen over met als gevolg dat de vloot niel meer onder de Schotse en Engelse wal bleef, maar het werk van het hospitaal-ke rkschip zich verplaatste naar volle zee. In 1938 moest "De Hoop" het voorbeeid van de loggers wel volgen en In dat jaar werd de schoene-r met hulpmotor verbouwd tot een motorschip dat 9 zeemijlen per uur liep, dat werd voorzien van een Indrukwekkende radio- en telefonie-opstelling en dat gewapend met richtingzoekers bij alle weersgesteldheid een om hulp roepende logger kon opzoeken,

Toen kon de dominee zijn kerkdienst vla de radio uitzenden, De vissers beluisteren liever deze dienst dan de diensten die van de wal uit per radio worden uitgezonden, Zij beschouwen de "De Hoop" als hun eigen schip en al dh'cct na de dienst komen de loggers via hun radio berichten: "goed doorgekomen" ol ,,mooie pl-eck, domiee!"

Het enige dat nog herinnerde aan de zclltijd van de ,.De Hoop" wa ren de hoge masten en de troaie klippersteven. Inderdaad, de oude "De Hoop" is een uitermate sierlijk scheepje. Wellicht dat iemand het koopt om het als jacht te bezitten!

De n Ieuwe "De lloop"; geen zeilschip

Maar bij de nieuwe "De Hoop" is er niets, dat herinnert aan het vroegere zeilschip. Een kloek, modern motorschip van 44,04 m, lengte over alles met een 400 apk. Brons-motor.

De krachtige voorsteven met niet te veel oV(."l·hang, de lIebollcn II.chtenoteven, de vloeiende lijnen, zij dulden op zeewaardige stoerheid. De ontwerper, de heer H. W. de Voogt, bekend als ontwerper van vele jachten, kan eer Inleggen met het schip. De zccg verloopt mooi en de beide achterover hellende masten en de forse schoorsteen geven het schip een goed silhouet. Alles maakt cen degelijke en "betrouwbare" indruk.

De lengte op de waterlijn Is 39,49 m., de grootste breedte 8,40 m., de holte van kiel tot hoofddek 3,38 m. en de diepgang 3,00 m, Op het hoofddek bevindt zich voorin het kerkzaaltje, dat ruimte biedt voor 40 tot 50 toehoorders. Aan bakbcord van de preekstoel, een geschenk van de gemeente Zaandam met beeldsnijwerk .,Geloof, Hoop, Liefde", geeft een deur toegang tot het bootsmansmagazijn . aan stuurboord staat een orgel, geschenk van de Schevenlngse Zangvereniging "De H al"pc Davlds". De Statenbijbel, daterend va n 1680, Is ccn geschenk van de Schevenlngse vIssersfamilie Knoester.

Een deur In het achterslol leidt nlum. Een deur In het achterschot lel<!t naar het terrein van de dokter. Voor aan stuurboord vinden we cen tlinke linnenkast r.let macazljn voor het hospitaal, een badl,ome!' en w,c. voor het verpleegeild personeel.

Aan bakbool'd stuat de IsolatIehut voo:" patiënten met besl"."lettelljke ziekten. Zijn cr er geen patiënten md bcsmeUel!jl:e ziekten, dan wordt dcz.:· hut g<:bruikt voor verbandka mer. Dan volgt de badkamer en w.e.

voor de patiënten uit de grote zIekenzoal, die daarachter ligt. De aan stuurbool'd gelegen vel"plegershut, de dienstgang en de badkamel" staan Cl" mee in rechtstreekse verbinding. Er is ruimte voor tien patli!nten, Vier van de tien kooien zijn klapkOl.llcn, waardoor bij niet gebruiken veel ruimte wordt gewonnen. Een deur in het achterschot leidt naar de spreekkamer van de dokter, Hierachter volgen bemanningsverblijven, kombuis (met oliestookkachel!), proviandruim, cen dubbele koelkast, toiletten, enz.

Onder het hoofddek liggen de machinekamer, de hutten van de bemanning en vooruit een laadruim.

Op he t bovenste dek bevindt zich de geheel gesloten brug met daarachter de hulten van de gezagvoerder, dokter en predikant. de radiohut, de hut van d e marconist en het vCTblijf van <!e staf.

De brug Is voorzien van een radiopeiler, een Deeca-navlgator en een echoloodinstallatie.

Achteruit zijn aan bakboord een reddingboot en aan stuurboord een reddingboot en de werkboot geplaats t.

De nlachlr.eknme r De voortstuwing wordt geleverd door een direct-omkeerbare compressorloze 6-cyllnder enkelwerkende viertakt hoge-druk motol' van 400 pk bij 350 omwentelingen per minuut. Lenspomp en koelwaterpomp zijn aangebouwd, Twee hulpdiesels, elk van 40 pk, zijn gekoppeld aan twee draaistroomgeneratoren en drijven voorts aan twee aanzetJuchtcompressors en een algemene dienstpomp voor dekwassen, brandblussen, eru.

Sober maar goed en doelmatig ZOals begrijpelijk is, zijn de aankleding en betimmering door het gehele schip zccr sober. De "De Hoop" vaart voor het gerief van anderen, het zijn d e vissers die: in de eerste pl:!ats I.omen!

Wat niet wil zeggen d nt het onger iefelijk Is aan boord. Het schip wordt centraal verwarmd en men beschikt aan boord over warm en koud stromend water. De gemeente Egmond schonk een vlag. [.aten wc hopen, dat de t oekomst van de nieuwe ,.De H oop" even zegenrijk wordt als het verleden van het oude hospitaalkerkschip.

H.W. L.

..

I

Het nieuwe hospitaalkerkschip

"De Hoop"

If

De Nederlands.

Maar zelfs dit gebied was de kustvaart nog niet uitgestrekt genoeg en vele kustvaarders hebben dan ook een certificaat voor de onbeperkte vaart. Uiteraard kan men dan be~waarl~jk nog spreken van "kustvaart" en vanzelfsprekend eist men dan van hel personeel diploma's voor de gro te vaart. Een typisch voorbeeld h ie r van is de lijndienst, die de Rotterdamse reder ij v. NieveJt Goudriaan met kusl. vaa rders or.derhoudt tussen Rotterdam en Paraguay over de Plata rivier.

Hier kunnen geen zeeschepen komen, maar kustvaarders wel! En hieruit kunnen we dan twee conclusies trekken: ten eerste dat de kust vaart z'n werk vindt door allerlei kleine havens en plaatsen vèr hel binnenland in aan te doen, zodat de goederen niel behoe"en te worden overgeladen. En ten tweede, dat de kustvaarder veelvuldig gebruikt wordt voor het onderhouden van lijndiensten. In feite Îs dit één van de redenen van de belangrijke uitbreiding van de kustvloot in de afgelopen jaren.

In het verleden lag het centrum van onze kustvaart in Groningen en Delfzijl. De eigenaars voe ren zeI! als kapitein op hun schip en vonden werk in de wilde vaart. Heden ten dage is dat nog zo. Maar tijdens de crisis van de dertiger jaren bleken de motorcoasters heel wat zuiniger in het gebr uik dan stoomschepen, zodat er een aantal werd ingezet op de lijndiensten naa... het Verenl;;:d Koninkrijk.

Hier werden kennelijk g unstige ervaringen mee opgedaan, want toen na de oorlog de noodzaak zich voordeed nieuwe schepen te bouwen ter vervanging van de verloren gegane tonnage. ging men veelvuldig over op kustvaarders. De meeste ervan horen thuis in Rotterdam en Amsterdam. Zij zijn merendeels van de maximum tonnage

van 499 brt. en onderscheiden zich verder van de ...,iJde-vaart coaster!' door grotere laadruimte ( plm. 60.000 kubieke voet. hetgeen van belang is voor het laden van stukgoed) en groter motorvermogen (800 tot 1100 pk voor een snelheid van plm. 12 knopen).

Dit brengt da n weer met zich mee, dat ze voldoende diep liggen en genoeg vermogen hebben om bij slecht weer niet hun tocvlucht hoeven te zoeken in een haven. Dit is natuurlijk wecr van belang voor een stipte uitvoe ring van de diensten.

Do sleepvaa rt.

De Nederlanders hebben al vanouds

een goede naam op het gebied van de zeesleepvaart e n lil de oorlog is die goede naam bestendigd. Bij het bergen van getorpedeerde schepen werden prachtige resu ltate n behaald. Maar daarbij werden ook runke verliezen gcleden. Het was niet eenvoudig na de oorlog de vroegere positie te heroveren, want in de oorlogsjaren hadden ook andere zeevaarders ervaring opgedaan en de sleepboten die in de oorlog waren gebouwd, kwamen in 1945 ter beschikking van enige buitenlandse rederijen. Met grote energie en voortvarendheid is ernaar gestreefd om Nederl::nd z' n vroegere vooraans taande positie te hergeven en dit is ondanks de concurrentie grotendeels gel ukt. vooral in het slepen over lange a fstanden. Wie in de afgelopen win te r de krantcn heeft gelezen. weet dat ook de hulpverlening a:m in noodverkerende schepen onze zeeslepers goed afgaat.

Daartoe liggen op verschillende plaatsen, te weten in Vlissingen, Hoek van Holland, IJmuiden. Terschelling e n ook op de Azoren, Fayal en Colombo boten "in station" klaar om direct uit te varen als hulp nodig is.

De samenwe r kl nf tussen ma rine c n kropvaa rdij.

In het begin van deze artikelenreeks hebben we al gewezen op de nauwe samcnwerking, die er in tijd van oorlog moet bestaan tussen de marine en de koopvaardij. En ook zagen we, dat deze inderdaad ook bestond. Dat men dit nog niet is vergeten en dat de dreiging van een nieuwe hand~~soorlo~ serieus wordt genomen. blukt UIt het feit dat in de 4e zitting van de Noord-Atlantische raad in Mei 1950 werd besloten tot oprichting van een •. Rllild voor Oeeaanscheellvaart" als geheel zelfstandig onderdeel.

Zonder in details te treden willen we toch even bezien, wat de bescherminil van de koopvaardij in oorlogstijd zo· al met zich meebrengt. De bedreiging komt van verschîllende soor ten vijanden. Ten eerste van de hoofdvloot van de vijand, maar gezien de gro te krac ht van de maritieme strijdkrachten van de NAVO-landen mogen we wel rekenen dat deze kan worden geelimineerd. Een grote dreiging vormen de strijdkrachten die speciaal voor de handelsoorlog worden gebouwd: onderzeeboten, raiders (kapers) en verder vliegtuigen en mijnen.

In de afgelopen oorlog ve roorzaaktcn onderzeeboten 69% van de verliezen van de geallieerde koopvaardij, tegen vlieg tu igen 13%, oppervlakteschepen 7%. mijnen eveneens 7% en de overige 4'/r werden ve roorzaakt door aanvaringen, strandingen en dergelijke.

Wat is hier tegen te d oen? We zullen enige punten onder de loupe nemen.

J. Derensieve bewaping en verde re oorlogsuitrusting, o.a. verbindingsmiddelen. Niets is zo fnuikend voor het moreel van een scheepsbemanning als de wetenschap dat men weerloos

(FoIO S.M .

m.s. Karimala van de Scoomvaart Mac:tschappij Nederland

12

geen gelding heeft. Hoewel een onver hoopte volgende oorlog zlcn uIteraard niet tot dit gebied zal beperken, moet men toch wel aanneme n da t hier wederom de grote slag zal worden uitgevochten, evenals dat in de afgelopen oorlog het geval was. En dan blijven er onvoldoende schepen en vliegtuigen over voor de verdediging van de wat afgelegen gebieden. Een goede illus tratie hiervan vinde n we in wat e r gebe urde in de Caraïbische zee, toen in 1942 de Duitsers hier plotseling met een aantal o nderzeeboten een offensief inzetten. I n de gehele Caribbean en de Golf van Mexico waren toen aan geallieerde strijdkrachten beschikbaar: van de V.S. 6 jagers, deels verouderd, 8 patrouilleboten ( waarvan een aantal verbouwde jachten van de z.g. "Hool igan-Navy") en 40 Catalina vliegboten. Van Nederland: Hr. M s. .. Van Kinsbergen" en 1 patrouilleboot, een omgebouwde trawler. De Britse Marine, d ie hier toch ook wel en ige belangen te verdedigen had, schitterde - noodgedwongen - door afwezigheid. De gevolgen waren desastre us: van }o'ebruari tl m November 1942 werden in d it gebied 263 schepen, me_ tende 1.362.000 brt. tot :tinken gebrac ht, waartegenover van Duitse zijde sl~hts 4 o nderzeeboten verloren

oopvaardV(3) is bij een aanval. Daarom moeten in vredestijd alle voo r bereidingen WOfden getrorfen om di rect na het uitbreken van een oorlog de schepen van geschut te voorzie n. Voor ieder schip moet bezien worden waar dit het best geplaatst kan worden en hoe kanonrundaties kunnen worden aangebracht. Ook moeten atle schepen WOfden voorzien van degaussingkabels tegen magnetische mijnen. Men is met deze voorbereidingen d ruk doende, wat bijvoor beeld te merken is aa n de opleid ing van koopvaardij-kanonniers.

It. Routeren. Hieronder wordt ver· staan, dat aan de koopvaarder instructies worden gegeven omtrent de te volgen route (Derouteren is verandere n van de voorgeschreve n route).

Hierdoor bereikt men dat de scheep vaart over de wereldzeeën verspreid wo rdt, zodat raiders en onderzeeboten minder kans hebben een prooi te vi nden , Ook kan men d e schepen houden buiten gebieden die speciaal gevaarlijk geacht wo rden, waar operaties plaats hebben of waar convooien pas seren. Bovendien is s teeds de positie der e igen schepen bij de eigen strijdkrachte n bekend.

111. Vormen van bescher mde convooic!Il. In gebieden waar de vija nd z' n aanvallen concentreert, worden de schepen samengevoegd in beschermde convooien. Dit is in feite de f! nige manier om de scheepva art mette rdaad tegen aa nvallen te beschermen. De voo rdelen die de vorming van convooien meebrengt, spreken duidelijk: één groep schepen is moeilijker te vinde n voo r de vijand dan een groot aan ta l schepen verspreid. Gesigna· leerde vija nden kunnen ontweken wo rden en eigen strijdkrac hten ku nnen zich plaatsen tussen de aanvallers ( wolfpacks) en het convooi. ( Deze beschermende /l roepen noem t men .. Hunters- Killers). En als het convooi eenmaal aangevallen wordt. dan kan men door gezamenlijke acties, als uitwijk ma noeu vres bijvoorbeeld, de schade zoveel mogelij k beper ke n e n overlevende n van getorpedeerde schepen o ppikken.

Om deze voo rdelen moet me n de nadelen acce pteren, hoewel die ook vele zijn. He t gevaar voor aanvaringen 's nachts en in mist neemt toe en de vaart va n het convooi wordt bepaald door het langzaamste schip. In de havens moeten de schepen wachten o p de formering van het convooi, waardoor de ladinge n dus langer onde rweg zijn. E n na de aankomst ontstaan in de havens congesties: er komen zoveel schepen tep:e liik binnen dat ze niet alle behandeld kunnen

worden, waa rdoor de schepen lang nutteloos liggen. Maar zoals gezegd: deze nadelen moeten noodgedwongen wel aanvaard worden en ongetwijfeld zal, m ocht onverhoopt ooit weer ~en oorlog uitbreken, één der eerste maatregelen die wordt getrotren zij n, da t de koopvaardij onder tactisch commando van de marine wordt geplaatst. We vermeldden al, dat de NAVO hiervoor een s peciale afdeling in het leven geroepen hC<!ft. Daarin hebben n aast de s trijdkrachte n ook de diverse ministeries va n economische zaken e n schee pvaart een stem. daar die Immers de regeling en voorkeur van de verschepingen in de hand hebben.

j Foto H olland_A merlka l

M.s. "WeslerdClm" van de Holl.and_Amerikalijn, inper ichl voor v rachr- en pas.apier,vervoer

Na alles wat h ierboven is vermeld, kan men zich afvrage n of onze Kon. Marine bij de handelsbeschermi ng nog een eigen taak heeft, of slechts een uitvoerend verlengstuk is van de Noord-Atlantische raad. Het antwoord daarop ligt voo r de hand: een groot deel van onze scheepvaartbelangen ligt buiten het Noord -Atlantisch gebied, waar het betreffe nde verdrag

gingen. De aanvalle n concentreerden zich vooral o p de bauxietverschepingen uit Suriname en de tankvaart rond Curaçao en Aruba. Vooral de Kon. Ned. S toomboot Mij leed toen zware verliezen.

Iets de:-gelijks ka n natuurlij k in een eventue le volgende oorlog weer gebeuren en het is vooral ook daarom, dat niet alle schepen van o nze Kon.

13

Marine ter beschikking staan van de NAVO. Nu heeft de Mar ine leiding de beschik king over een aa ntal schepen om in de overzeesp. gebiedsdele n een stationsschip te lu.!bbcn M on,etwU feld Uil ook het handhaven van ccn schip bij de strijd k rachten der Verenigde Naties in het Verre Oosten h ier verband mee houden, want ook daar ter plaatse heeft Nederland grote belangen.

De Nederl an dse schee psbo uw, Slaat Nederland a ls zeevarende natie I,ummel" zes geen s lecht f iguu r, o p de internationale r anglijs t van de scheepsbouw staat ons land nog eervoller, namelijk nummer drie. Over de gehele wereld is bijna 6 millioen bruto regis_ ter ton scheepsruimte in aanbouwen daarvan bouwt Groot Brittannië 36,5 %, Duitsland 13,2 %, Neder land 9 %, Frankrijk en Zweden ieder 7,5 %, J apan 6,4 'ra, Noorwegen en Italië 3,3 %.

(Deze cijfers - van 1 Jan uari '55 s laan alleen op koopvaardijschepe n ; men moet er rekening mee houde n dat de U.S.A. zeer veel oorlogsschepen bouwt. Landen als Duitsland, Zweden, Japan en Noorwegen bouwen daarentegen weinig of geen oorlogsschepen en hebben dus hun gehele werfcapaciteit voo r de koopvaar t te r beschikki ng).

Het grote Nederlandse aandeel is des te opmerkelijker, omdat hier te lande, in tegenstelling tot bijna alle andere landen. geen over heidssubsidies aan de scheepsbouw worden verleend. Dat Nederland cr op het gebied van de scheepsbouw zo goed voorstaat heeft een en igszins zuur bijsmaakje: doorda t namelijk in 1945 onze werven geheel ware n vernield of leeggeroofd, moest men van de grond ar opbouwen en aa ngezien men dit niet met halve maatregelen heeft gedaan, beschikken de mccste werven nu over moderne en erficiënte bedrijven, die de toets der concurrentie kunnen doorstaan. Maar daarnaast spreken toch ook vakmansch3p en e r varing een woordje mee, want Nederland is altijd al een land van scheepsbouwers gewe<,st. Schepen als de "N ieuw Amsterdam" (RoU. Droogdok mij), "Oranje" (Ned. Doken Scheepsb. Mij , Amsterdam), "Willem Ruys" (Mij de Schelde), "WilIem Barendsz Il" (werf WiJton, Schiedam) .:n t3110ze andere, op Nederlandse w<:rven gebouwde, schepe n leggen daarvan getuigenis af. [)(! Kon. Mar ine he elt ook altijd z'n schepen in eigen land laten bouwen. Gelukkig denken teg<mwoordig de Nede rlandse reders e r net zo over. Kortere opleveringstermijnen

(

DE PA RADE I N DEN HELDER MI LITA IR .' ESTIJ N T USS EN DE WA TERTO ll EN EN

Z

ON DE R ",brtN! Ie dot" tltIn d, grOOI. stbttpU "I"&ltp,mult, d, gtp:woisurdt Ithtptll '11 ,mrl" Illililai • •'"IOon, lIIag lo,h IIItl gtugd lII(1fd"" dal i" dt g,olt paradt, rlit j"",/ij!1 .a" d, 'al'aSI,ul i" 0,. Htldu wordl gth<1l1d,,,, 101 lIili"g ! Ollli bot rI, Kt1nid/ij!, /\lari., zij" p/UIJ i" dt /lla,inmad u/u, lUI i"",m,,,. lItl /ritlIl buld I'an "ij/li", jart" gtltdt" uhij"l, gtIIlUi" IItrgtltJl It zij". Totll wal , . gtl" Konillgin in onl lalld ,,, tllI ,,"gJligt 0ll' IIS1 Ilt/dt i" htl Ntdtr/alldJt vofj. N<I dt b"lfijdillg l o" d, 1II<1,i", ltl" IrOtp", op dt bu" b"",tll om un d, g'Olt /"sldag btiJlt, bij It ::tIU" tIl hll dllll,dt lol 1949 "/"0""1 dt silll"li, ,,,1/, ditll u,d waS g''''''o,d,II, Jal d, Ko"idlij!t /\Ia,int "',,, vo fdo",d, ,tP"Stll,,,tit/ U'al om Uil g,oolJ, parad, lIiJ /t /·Otrt".

Stie,1 di,1I il bil b"gopu'aa,,1 (.'g""11 til "'''/ %i,h i" di, litn ;a"" nil d, /""gka, i" iÀn Htlr/t. /Iu/I onlwiUeld, il op Koninx.in. "tJ"l :oll",Ha". lol .liliNg gtl: omtn. 11"",,· "u' u'' in ";>lIm,,ki"l II,mtll. dal htl SlIIa/dul V zirh ill rit Noo,Jt hooldslarl k"ollrl tIl dal tf tl"tllgOtri "ij/titlf ptJoloIO ,'all ztJlig m;>" doolp"lo"ul 0''" rit l ,u'''llrlUl mar· ,ht, rrI,,,, rlm, gull rlil ",i.sri"s ft" bulr/,''''' U'aI tf 1111 II.1U' i" 0,,, H,lrI" il. D;>.1' kWJIIItn rliI" II og bii, dl /\I",i"itfll"p, I, d, lam· botfJ til pijptfl, "defbo,llt" """ h" Koni"k· lij! /"llillllll "00' d, lIlari"" "it. p,l%ns 1II;>,;"i,'1 "il d, V"" G,,,lkau,n, It Rolltr· dam (m" h,/ ko,plI'""nrl, I) , "" dn.rh,m'lfl lIIar"'/1 t" I"I! blll no! I,all Jlla,h,m",ulI ";>If d, KOlfi"Hij!t unrl- tI, u,hlma,bl, J;t ol, pa,ad, m" x.,mol(1fis,"rI m"u.i,,1 ./S/Oltlf .

0,;:, sam,,,w,,ki,,g fllsJ,n ol, i" Ot" H,lr/er g,,·tJIÎx.dt mijdk,a,hltll h'am ;If h" dJ/ill "oor rit COIllIll;>nd",,1 Zumll,hf i" Ntdtrla"d, "irt admi,,,;>1 P. T. BII,gh.1rd op 1I00",,/lt·

zijn nog wel eens oorzaak, dat e<!n bouworder in het buitenland wo rd t geplaatst, maar over 't algemee n is men ervan overtuigd, dat onze e igen werven het zeker zo goed en goedkoop k unnen. Daaro m mag o nze scheepsbouw de toekomst met vert rouwe n tegemoet zien. Als men onze handelsvloot stelt op 3,5 millioen brt. en de levensduur der schepen op 20 jaar - bij de huidige snelle tcchmsche ontwikkeling zal deze zeker niet langer lijn dan moet ja!orlijks 175.000 br t. vervangen worden . I n de eerstvolgende jaren zal men nog e~ n ac hters t:md in de vloot vernie uwi ng moe ten weg werke n. Eén e n a nde r garandeer t onze werven e<!n goede werkgelegen hpid. Daarnaast zul er ook veel voor export geboUWd moeten worden, wa nt

LA NG t: JAN

0,,,

P. L. IIV.

de capaciteit van de gezamenlijke werven is aanzienlijk groter da n 175.000 brt. 's jaars.

Naas t nieuwbouw zijn ook reparaties en "survey's" (4-jaarl ijks groot o nderhoud ) objecten d ie we rk aa n de winkel br engen. Mag nieu wbouw in tijden van economische te r ugga ng al eens stagr.eren, re paraties blijven stceds doorgaan. Onze werven zijn hier in gespecialiseerd cn munten uit door goed e n snel werken. Een punt van belang daarbij is, da t ons land gunstig ligt ten opzichte van de grote scheepvaartroutes (de Noordzee en he t Kanaal zijn de druks t bevare n zeeën ter wereld) zodat de sche pen niet o ver grote afstanden in baJlast hoeven te vare n, om te gaan dokk en.

Hiermee zijn dan de belangrijkste punten van het wezen en het belang van onze I,oopvaardlj belicht.

We hopen hierml.-e bcTclkt te hebb<>n da t de mal'i:lem:m voortaan met ,'eel welwlllendheid z'n koopvaardij-collega zal tegemoet treden. Wan t : ,,8cgriJl en saamhorilheid bij mooi w~ geeft vertrouwen als het stormt".

,

14

D~:

lij!, u'iju 101 lIi1i"g. 0, I10tpt" Ilond,n op. g,slrld ";>n ,·/;>l bij dt walt" ortn, 101 ,." ..oo,hij rI, Afati,i'/IJ/ra<ll. D, ;,lIp'(lit, u'JIl,bij d, C.Z.Af. zirh Ut! ""lu,fJu dOOf d, Cb" 51"/, (omma"d'lI' G. 8 . lil. ,'a" E,lt!, .I, Comm"lfrl",,1 At",ili,m, /lliddtl,,,, l"piui" It, u, C. H, ,,d,illt. d, Itr,ilo,iul ,omm.,,· rla,,' N oo,d· l1",11 '11 d, S';>/ol/;,i" miJil;>i" zal,,,, ""m tI"n ook g"lIim, lijd i" bu14K. Ot lijd u,,,d ~·oo, dt wJ,hundt" langl d, , Olllt op amtt.tl/;Jmt u. ijz' gd01l doo, d, mil· û"rtml, m",ini"ll"p,1 ond" rit f,irli,. g , ';>M dt k"pilti" di,trltll, Ni,lIu ·/""d.

IJII u." ' ..'''I 'lil go,rI, nill u Il';>'m ,·oor d, rI"l"tm"l '11 "ill It lOl/d "oor d, !OllebOI/· "'''1. FI;>lIu""f/"1 ..""" " d"" ooj "i" bij.

Na ti, ;,upttti, rI" d dt p:sr,uJ,tomm/lMd/l"/, d, kapilti" l"il,If;>I/' ,,, Z" A. P. F"· wttd" dt /rOtp'II opmdTlbtr,,, lOl ,,;>n h" ,i"rI, ,'a" d, 1"r'JJ/,a.tl, U'.1.trn./ bil défiU b,gon. Opmll,nrl w#, d"l rit d""n,,,dt '·Ot!· IlaPP'1I 1"11" "rI,lbo.lltn, m" ,i"itrl ti, "I()(jl. p",o",,1 u'"d,n I,,'o/I.d doo, d, "iltrSI /i,blt loop ,'/I" d, op l"mmi,;:ol,1f m:l"bt· ,t"d, LS.K .• m""atll. E, n lIimd",rI, i"d,IJ!,: ""11 dt i" h,1 D,ihtl!;>mp gt/tt."d, 931t A/· d,Ulfg.

Litbu uthldotlarlill"i, T,rr;,o,;,u f u."J ,·"lr'x.t" doo, dt ,%nllt .iirl",rI malt,iul, di. b" sillilll"! ,'"" htl dtfi/~ ,'o,md,. VOO. ZOI'" d, i"u'o",,1 "a" IJ,lr/tt htl srbollu,sp,f "in op b" p.1."J"tfrti" h. ,drl,a lll""tn g;>d,II,,:fIf. lonrl'lf ;:ij door rit hi"o" ,. ol.,,,d, "';>'1 doo, d, II/ld "11 I.otd, i"d,lIi. l,ijgtlf ""n d, g,ou milil"i" blld,,,is. dit dt bi"IItlf hllif ,·tllt "I,."d, (J"d"dtftll bthkn .." k"(lII. HII do,1 ,,,,, d, p;>ratit. om dt b".o/jilll u lo",n u'a/ ,r op milil"j, Mbitrl alzo ..·ordl t.,prtllt"d, U'JS bi"m,rI, ,,,i,,,srhooll b,rti!/.

M.s. W /Ill.Ogiri

in 1953 voltooid

( F oto Kon . Rolt . Lloyd)

3f April : MarIneplIrIld e In Oen He lder

Nationale dagen 30 ,\ prll: De Bru te plI rIlde

Wil'

d il jaar In Elndh o \'e"

• Mei : Bij hel monument " Voor he n, d ie v ielen "

4 Mei : Mllrlne · kTllnKn yoor onu: ,tvaUenen

NABESCHOUWING OVER DE

II.

B IJeende nadere twee onderwerpen, die we In het eerste arti kel aan beschouwing onderwierpen, de molens en de vliegtuigen, kwam In de eerste plaats de keuze van een juist standpunt ter sprake. Daardoor was het mogelijk om zeUs van e<:n betrekkelijk "afgezaagd " motief een originele, sterk Individuele foto te maken.

Ditmaal :tullen we onze aandacht wijden aan de doorkijkjes, al was het alleen maar, omdat dit onderwerp wel de kroon spande wnt het aantal Inzendingen betrof.

Op zlchzeiC Is dat helemaal niet verwonderlijk. Een oud poortje, waarachter zich een nieuw, onbekend landschap opendoet, heeft lets bijzonder aant rekkelijks. Daar staat echter tegenover, dat het heel wat fotografisch vakmanschap eist, om er een geheel bevredigende opname van te maken.

Grote lichtconfraste n De voornaamste moeilijkheid Is er ditmaal een van strikt techn l~ehe aard. Er zal vrijwel altijd een enorm verschil in lichtsterkte bestaan tussen de schaduwpartijen in en nabij de poort en de felle zon over het landschap daarachter.

Dit heeft tot gevolg, dat het gevaar bestaat, dat de foto in het geheel niet wee rgeeft, wat ons oog zo trof. Het oog zal namelijk in het algemeen niet het gehele beeld ineens overzien, maar zich beurtelings op de diverse details richten.

Daarbij past het zich onmiddellijk bij de verschillen In lichtsterkte aan. Kijken we naar de schaduwen, dan vergroot zich de pupil en vangt meer licht op. Richten we de blik daarna weer op de lIchtpartIjen, dan wordt de pupil weer kleiner en sluit de overmaat van licht uit.

Dit nu Is een kunst die de ca mera niet verstaat. Het gehele beeld met al zijn contrasten, moet Ineens worden vastgelegd en dan wel Hefst zo, dat er zelfs in de diepste schaduwen toch nog tekening blijft, terwijl we anderzijds ook de hemel en de s terkste llchtplekken liever niet als kalkachtig- witte gedeelten van onze opname willen zien verschijnen.

Geen harde lilm Het Is hie r noodzakelijk, even in te gaan op de eigenschappen van het gebruikte negatief-materiaal. Wie er op uit gaat, om landschapsfoto's te maken, doet er goed aan de keuze van z'n film van te voren te overwegen.

Hoewel de persoonlijke smaak hierbij natuurlijk altijd de doorslaggevende factor blijft, zouden we toch de volgende algemene aanwijzingen willen geven: Kies een panchromaUtc he lJlm (d.i. één die ook gevoelig b voor rood), van middelmatige snelheid (17/10 tot 19/10 din) voor de zomermaanden en voor 's winters als e r sneeuw ligt.

Overigens Is C(!n van de snellere film s op z'n plaats.

In leder geval C(!hter moet de gekozen film liefst een zachte gradatie hebben. In minder officiële termen uitgedrukt: tussen de uiterste grenzen wH en lwar! moeten veel gradaties van grijs mogelijk zijn. Hiervoor Is onder andere nodig, dat de film véél zilver bevat. Goedkope mms zijn juist In dit opzicht vaak Inferieur.

Nat uurlijk Is het onmogelijk hier bepaalde merken aan te bevelen, maar U kunt gemakkelijk Uw licht opsteken bij elke fotohandelaar.

Met een zachte gradatie van de film gaat doorgaans een groot overbruggingsvermogen voo r contrasten samen. Dat is dus juist wat we voor dit soort opnamen nodig hebben.

Een goede belichtingsmeter is, misschien niet onmisbaar maar toch wel een uiterst nuttig hulpmiddel bij hel vaststellen van C(!n belichtingstijd die het "dichtlopen" van lichte zowel als hel glashelder blijven van donkere gedeelten uitsluit.

troef!

1

Achtergrond overbelicht Gaan we dan nu de vier foto's eens bekijken, die voor dele beschouwing werden uitgekozen. Nummer één, het kijkje vana f de deel, Is zo op het eerste gezicht een prima opname, maar hoe lange r we hem bekijken, hoe minder hij voldoet.

De belichting van de voorgrond Is prima. Nét genoeg detail In de donkerste hoeken. Maar het middenstuk is onvoldoende doortekend, d.w.z. het Is overbelicht. Toch zal het waa rschijnlijk bij vergro ten mogelijk zijn meer detail "door te drukkcn", waardoor hel geheel véél beter zou worden. Daarbij zou het tevens nog aanbeveling verdienen lets van de weinig Interessante voorgrond te laten wegvallen. Die Is naar verhouding van de res t, te lang.

Bekroond I De vierde

foto tenslotte be _ hoor"t wccr tot een bekroonde inzending. Let U allereerst eens op cle volmaakte doortekening van de donkerste schaduwen ! Maar ook het plein in de volle zon komt volledig tot zijn recht. De ach tergrond wazig? Ja, maar déze wa:.:ighcid werd ook dom' het oog zo waargenomen en is dus volkomC:>1I verantwoord, in tegens telling tot die bij de eerste foto.

Bijzonde r Î!ltercssant wordt de opname door de a-symmetrische plaatsing van het poortje.

Misschien vindt U de sc:>h3duwpartij links daardoor wat groot. Maar dekt U da n aan die kant eens een strook af, zodat de lic:>htvlc:>k op de grond de zijkant raa kt. Ziet U wel, hoeveel er dan verloren gaat?

De gehelc:> beslote nheid van de voorgrond is als bij toverslag verdwenen, De foto is goed zoals hij werd ingezonden, er kan geen mlllimet.er van gemist worden.

4

Kle inigheden I De tweede foto, die van het oude stadspoort je, behoort ook tot de boven·middelmatige inzendingen. Het zijn hie r voo ral kleinigheden die een bekroning in de weg stonden.

In de eerste plaats Is de belichting iets te kort geweest. Net een tikje langer zou de binnenkant van de poort niet in een detail-loze massa zwart hebben veranderd. Maar daar komt bij, dat de belde benedenhoeken bepaald storend werken. De onscherpe wirwar van grashelmen trekt de aandacht va n het hoofdmotief af, irriteert zelfs enigszins.

Twee

gedachten?

Op foto nummer drie is technisch niets aan te merken. Be· llchting en scherpte zijn prima. Toch kon ook deze opname geen genade vinden in de ogen van de jury. Als geheel vol· doet ze niet, omdat er eigenlijk twee afzonderlijke foto's in schuilen. Waarschijnlijk was de fotograaf zowel getroffen door het aardige poortje als door de typische licht- en scha· duwwerk!ng op het muu rtje links. Het was echter onjuist om ze te combineren! Het gevolg is geweest da t aan de ene kant het doorkijkje als zodanig mislukte, doordat de achter· grond hel teveel wee r afsluit. Er zit weinig diepte in. Aan de andere kant drijft de merkwaardige slagschadu w van de goot, de blik onweerstaanbaar naar links. Daar na dwaalt ze weer terug naar de poort .... Het gevolg is een onrustige foto. Bedekken we de gehele linkerkant, dan wordt het over· schot al beter, al zou een opname· stand punt iets verder naar rechts misschien beter geweest zijn. Maar ook de linker heUt van de foto zou een in teressante e n originele stud ie geweest zijn.

2

Met Hr. Ms. Holland rondom Afrika (2) D

E volgende morgen 23 Februari 1955 stoomden wij de Golf van Tanmto binnen. Vanaf zee gezien is het rechtse gedeelte hel Nieuwe Taranto, terwij l het linkse gedeelte het

oude stadsgedeelte is. De doorvaart wordt door een smalle uil twee gedeelten bes taande brug overspannen.

De brug is 90 jaren oud en dat is c r voor wa t betreft he t wegdek wel aan IC zien. Aan het andere einde der oude stad is nog een natuurlijke doorvaart. welke verbinding geeft met de eig enlijke koopvaardij-haven, welke in de Mar- Picolo uitkomt. Aan die zijde van de brug op het oude stadsgedeelte is een uit de jare 1500 daterend oud fort, hetgeen nu nog in gebruik is bij de Marine als seinpost.

Twee maal , daags geen men gelegenheid voor schepen om van de doorvaarl gebruik te maken om de MarPicolo te verlaten of om binnen te lopen.

Tnrcnto blijkt «n eldorado voor fotografen, couranten- en tijdschriftenve rkopers. Terwijl bovendien de scooters en bromCietsen in grote getale langs de wegen razen. Enkele van onze Jannen konden de verleiding niet weerstaan om ook even een brommer, welke nog meer weg hadden van lichte motorfietsen, te huren en het Italiaanse publiek te tonen dat ook in Nederland de brommer een algemeen gebru ikelijk voertuig is. Er werden tochten per auto aangeboden en wel voor bezoekers aan de grot van Bari en voor bezoek van een oudheidkundig museum, alwaar men veel gebruiksvoorwerpen uit de vroegere t ijd kon aanschouwen. Er werd tevens een voetbalwedstrijd georganiseerd tussen een elftal van de Italiaanse Marine-basis en een elftal van Hr. Ms. Holland. Het eerste optreden van ons met veel zorgen bij elkaar geraapt elftal, is nu niet bepaald een denderend succes geworden. We wer_ den maar lielst met 8-{l ingemaakt, maar dit neemt niet weg dat het een geweldig sportief gespeelde wedstrijd was. die door haar vele komische momenten. nog een amusant karakter kreeg. Zelfs het Italiaanse publiek. wat in grote getale was opgekomen, roeeft op zeer sportieve wijze uiting gegeven van hun sympathie voor de Nederlands e spelers. hetgeen zich wel bijzonder demonstreerde in hun uiting van afkeer tegenover de scheidsrechter. die in deze door hem op eerlijke e n s portief geleide weds trijd verplicht werd om een penalty toe te kennen

tegen ons. Zelfs de scheidsrechter maakte een gebaar alsof hij wilde zeg_ gen: "Het spijt mij, maar ik kan niet anders". De nederlaag was onvermij · delijk, aangezien wij van onze kant dl geen grote krachten bezaten en bovendien bestond het elftal der Italianen uit enkele beslist goede voetballers, hetgeen zich demonstreerde in het feit dat de I taliaanse ~pelers het veld verlieten even fris als dat ze er op gekomen waren. Maar laten we hopen dat er bij onze mannen de wil blijft bes taan om nog met een vrij goed resultaat uit de bus te komen.

Want tenslotte gaat het om de sportiviteit met een zo eervol mogelijke uitslag.

Was het weer ons gedurende het ver_ blijf in '1'aranto niet oepaald gunstig geweest, op de morgen van vertrek Zater(lag '.l:1 to'ebruari scheen er een prachtig zonnetje aan de wolkenloze azuurblauwe hemel.

Er liepen si spoedig aeruchten dat het scnip op de oversteek naar Port SaÎd gebruik zou maken van het kanaal van Korinthe. Het bleek echter dat bedoeld kanaal op Zondag niet toegankelijk is voor de scheepvaart, waardoor de commandant gedwongen was om van dit plan al te zien. Hiervoor in de plaats werd koers gezet om via de Ionische Zee langs de ZuidWes telijke eilandengroep van Grieken_ land door het kanaal van Ithaka te stomen om dan vervolgens weer in de Middellandse Zee terecht te komen. En zo kwamen Zondagmorgen vroeg de bergtoppen in zicht en dit gaf voor de niet ingewijden de indruk of het schip zo de kust in zou stomen.

Men hoorde zo links en rechts al de vraag stellen ol de wielen al uitgedraaid waren, maar op het laatste moment maakte het schip een zwenking naar stuur boord en daar lag de ingang van het kanaal van Ithaka voor ons. Door deze draai liet het SChip het eerste bergachtige eiland Leukas achter zich liggen om vervolgens met Lephalonia aan s tuurboord en Itaka aan bakboord zijn reis voort te zetten.

Het schip voer in alle stilte. alsol het de Zo ndagsrust niet wilde verstoren, tussen deze grauwe bergheUingen. waarvan zeer wisselvaJlig sommige dezer hellingen begroeid waren met in hoofdzaak de statige en hoge cypru,j:bomen. en daa r tussen in g roene bergpassen, met zo hier en daar enJ.:ele slleenstaande huizen, a fgewisseld met kleine dorpen.

Op de vroege morgen van 2 Maart

bereikten we de Egy ptische kust, alwaar san de horizon in de grauwe ochtendschemering de Sleutelstad naar het Oosten, Port Said. zichtbaar werd.

We stomen langs de ver in zee uitlopende strekdam Port Said tegemoet.

Hier kregen we de haven loods san boord en dat was het eerste contact met de Egyptenaren.

(Wordt vervolad }

"\

De commandant van Hr. Ms. Hol-

land heeft In Kaapstad een model van het Nederlandse oorlogsschip "Gelderland" overhandigd, als geschenk van de Nederlandse Marine aan de Zuidalrikaanse Marine.

Lult.-Generaal C. L. de Wet Dutoit, die het geschenk In ontvangst nam. sprak daarbij de navolgende woorden.

Meneer die Am!>assadCtIT, Kapteill Luitenallt-ter.See

Vos,

h~.

Vall weel Iy atwe::igheid in die TmIlWtWI, het die Mini3ter vall Verdediging, IY Edele F . C. Ermmu.!, my 'lJeTwek Oll~ hierdie twee gcekenke ,wmen" die Sltid-A/rj... kaml"e Vloot ÎlI ontvang8 te neCflI. Kaptein, ti tlerteeli wooTdig ' 11 Marine WCIt op groot tradiaiea kan roem. Weer in die jong,te OOTlog het dw NederklllMe Marillo 0011 die wereld geloon d(lt hy ,y man k(m ,tOOIl. Dit Î3 my 'n g8ll000 e n 'Il 9root eer om Vfllld{wg dio geleelltheid te hl: Oll~ hl4/de te brillg (lml die Neder/and,e ,'If(lr Îlle W(I(Irmee Oflll die L'OOrreg y eh{ld het 011l uerlede ;tWr lIader k'CIIII Î3 fo ma(lk tyden" die bewek oon die .,Simon vall der Stel ".

NameM die jong S llid- A/r ikaan,e vloot wil ek u venrek'cr Ik,t die vriendelike woorde toot u (Je'preek het, teK lIeerIlle !lJ(wrdccr

=" ..

Vall on"

kant ,icN OH" ook doa rna "it 0111 m et die Nederl<nrdlle Marine die 1I0 lure mflr!tieme betrekkin[J.'J t e h«lIdh(lo/. WederlIyd&e bf!llOeke 0011 skeepseen hede dN, veel by t ot die OOnft e rkilig tYIII vriCtlMkuplik'c bel rek'k'i llg& e H v ir 30 '" jOlIg vloo t ' 003 o ~ lI'n, ~ dit '11 be30ndere t'OOrreg o m hom te k'(U1 beroep a/I die erIK/rillg el~ trodiaiea 0011 die NCllerl(lllfl6e Marine.

Hier die progtige modeloon die " Gelderland", WCWT1XlIl die noom w diep hl 0 1111 geakiedellm voortIewe, getuig 0011 '" CCliterlik'e 8keepsbo". o,u! 3<11 di! me t liefde e n eerbied be~lar. lIil:! , leg, Uil ' 11 fl«lllle ,,1OI1Y t'flll lI ie gelikiedk' I4N_ dige rol L'On Hoo r Mo je8 t eit3llJkip .,Ge/der/alld·' ill 011' oo/k'IIy elik iedcnÎ3 lI ie 111&lr ook 800S " geilt het, a.t ' n ,imboal t'flll lIie hegt e 1fKlritieme betrek'kin98 t uuell die SIIid.-A/rikaOIl8e en Neder/otld6e Marille.

Ek verwek 11. K(I/lf Chl. om .!O v riendclik te wee, Om a(lll di c Ne. der«znMe Marille die hillige dank wn die Suid_A/rikcl(IlI,e Vloot oor te dTCI.

'-------~) liet model wn Hoor Ma;uteitak'ip ..Oelderl(l"d"

Onze laatste Korea-ganger Hr. M!l. Van Zijll ,luit een periode af 11

Zo

had dan Hr. Ms. van Zijll de K orea-laak van Hr. Ms. Dubois over· genomen, op de 10e September 1954 In de ha ven van Yokosuka. De "Dubois" was huiswaarts toe en ook wij zouden

de volgende morgen deze Japanse ha-

ven gsan verlaten om onze opdracht te vervullen, Maar .... het liep anders dan de plannen waren. Het weer ;tal ons tegen. De weerberichten we rden

De FujiomtI omgetlen door netlelwolken s lechter en sl~hte r en alras bleek, da t een typhoon zich aan het vormen was ten Zuiden van de Japanse eilanden. Twee dagen later begon het er bedenkelijk uit te zien en op Maandag 13 September _ we lagen nog steeds .,binnen" - gaven de autoriteiten opdracht de haven van Yokosuka te ontruimen. Schip na schip verliet de haven en formeerde zich in kicllinie achter hun leider. We spoedcien ons voo rt in Zuidoostelijke richting .... zo ver mogelijk va n de gevaarlijke typhoon vandaan .... totdat de berichten weer gunstig werden en de gevluchte schepen terug konden keren naar de beschutte haven.

Zo niet wij. Op de platvoet van de l4e September verliet ons fregat het verband en bepaalde haar koers om de West, op weg naar het patrouilleterrein. Twee dagen later bereikten wij de haven van Sascbo, waar onze commandant zich meldde bij de Amerikaanse admiraal, onder wiens bevel Hr. Ms. van Zijl! operatief geplaatst was, en waar hij zijn instructies ontving. We moesten het Australische fregat ,.Shoalhaven" aflossen, ergens op de 38ste breedtegraad in de buurt bij de eilandengroep Yong Pjong Do en dus vervolgden wij onze weg, nu langs de Westkust van Korea.

Een paar dagen later is Hr. Ms. van Zijll in haar nieuwe functie geïnstalleerd. Als .. oudste" heeft zij de leiding overgenomen van he t Australische fregat. Verschillende patrouilleschepen en mijnenvegers behoren tot onze groe p. We make n kennis met hun

commandanten en bemanningen. We vorme n "een kleine verenigde naties" en zo beginnen onze patrouille-tochten

in dit Koreaans gebied. maanden achtereen.

Veel is daar niet over te vertellen.

De mijnenvegers hebben een wekelijkse taak en vegen geduldig de ene baa n na de andere. De vele Koreaanse vissersvaartuigen worden zonodig gecon· troleerd, zo ook de enkele vrachtvaarders. Gedurende vierentwintIj( uur van de dag wordt er divis ie-oorlogswacht gelopen, zodat elk schip op leder moment gevechtsklaar is. Het zijn steeds vaarperioden van twaalf dagen, waarna wij "even" pauzeren In de haven van Yokosuka om te ravitailleren. Een monotoom bedrijf, gelukkig zo nu en dan afgewisseld met landingsdivisie-oefeningen op de eilanden in samenwerking met de Amerikaanse mariniers en enig.! oefenlilgen In de_ ondel'zeeboot-bestrijding. Op .13 December echter hebben wij onze laatste patrouille van het jaar 1954 er op zitten. We worden afgelost door het Nieuw-Zeelandse fregat "Kaniere", verlaten de Koreaanse wateren en stomen via de Gele Zee en Oost-Chinese Zee naar Honkong. Een vermoeiende vaartocht door een ruwe zee met harde wind, maar gekomen op de plaats van bestemming hebben wij alle gelegenheid om eens heerlijk op verhaal te komen. Onze ligplaats in Hongkong is zo mooi en het weer zo verrukkelijk, dat wij zonder veel fantasie ons aan de Franse Rivièra wanen en de koude dagen in Korea al gauw vergeten zijn. Een ware vacantie-stemming maakt zich van ons meester.

Het schip krijg~ In deze veertien dagen een extra goede beurt en wordt feestelijk in de verf gezet. Van tijd tot tijd benut de bemanning de kans om uitstapjes te maken. Er zijn hier In Hongkong Nederlandse families en die gedragen zich als gastvrije Vaderlanders.

Op 23 December is het plotseling ,.Alle Hens voor de boeg". Er schijnt belangrijk nieuws op til. En wanneer wij dan uit de mond van onze commandant vernemen, dat, bij beschikking van de minister van marine, Hr. Ms. van ZUil uit de Koreaanse wateren wordt terugget....okken en op 24 Januari aa nstaande zal thuisvaren, da n kunnen wij onze oren niet eer_ geloven. Ecn gejuich gaat op. der naa r huis. dan we verwacht hadden.

Als laatste Korea-ganger mag ons fre gat la ng niet mopperen. Onze voorgangers, de ,Evel·tsen", de "van Galen·', de "Piet Hein", dc ,.Johan Maurits" en de "Dubois" hebben het veel zwaarder gehad. Zij kenden In dil gebied de oorlog, wij sl ~h ls de vreclc. En de vruchten daarvan kunnen we nu reeds plukken .... Hr. Ms. van Zijll gaat nu al naar huis.

Op de 24 Januari, na de laatste weken weer in Yokosuka gelegen te hebben voor 'n behoorlijke dok beurt, is het zover. Voor het laatst verlaten wij deze oorlogShaven en kan je overal aan dek horen fluisteren: ..Zeg, heb je de Fuji gezien?" De legende zegt namelijk dat een leder die bij het verla ren van Ji!pan, bU het vertrek van zijn 'chip, de Fujiama ziet, er binnen vijf jaren zal terugkeren. en daar wij dit wel wilden - we hadden immers in J apan een uitstekende tijd gekend en gedurende de laatste weken ook nog Tokio gezien - deden wij al ons best cie Fuji te ontdekken. Vergeetachtige lieden waren rl!eds benedendeks gegaan, omdat zij die uittocht uit Yokos uka reeds zo vele malen hadden meegemaakt. Plotseling herinnerden zij zich deze legende en zo bestormden zij de reling om de berg te ontdekken.

En ja hoor, daar lag de Fuji aan de horizon, met zij n afgeknotte witbesneeuwde kegel. sterk afgetekend tegen de heldere hemel. Zij hadden echte r pech. De trossen waren los het schip reeds onderweg.... en dus de betovering verbroken.

Met de steven naar het Zuiden ploegde het sch ip nu voort, de d iesels brom-

Een "litie" in ValpoTauo

19

den hun eentonig rythm~ en de langa lage oceaandeining nam ons op zijn rug in monotone sl inge ringen. Ge leidel ijk aan werd het overdag warmer en 's nachts zwoeler, zodat op Donderdag 27 J anuari de blauwe uniformen weer voor een tijdje de koffer in konden.

Op de verjaard!!g van Prinses Beatrix werd Mapia bereikt. het Noordelijkste stukje Nederlands grondgebied van de Nieuw-Guinea-area. Maar voor dat wij met onze "vergeten aarde" kennis gingen maken, werd eerst nog de zee benut en de grote Noordzeeschijf tewater gela ten voor een "gezellige" schiet-oefening.

We zullen zo een uurtje bezig geweest zijn, toen een harde windstoot de schijf ondersteboven gooide en het vuren moest worden gestaakt. De schij f werd langszij genomen en enige matrozen in zwembroekjes probeerden het ding weer te klaren. Gelukkig echter dat de commandant een uitkijk voor haaien had geplaatst, want al spoedi~ klonk de waarschuwing: ,.haai in Zicht" ons in de oren.

En jawel hoor, een flinke volwassen haai kwam nieuwsgierig nllderbij om eens te kijken wat het rare gespartel in het water wel te betekenen had.

IJlings klommen de drie zwemmers op de stevige dwarsbalken van de schijf, waarna men vanaf de bak een

handgranaat naar de haai gooide. Het projectiel explodeerde vlak naast zijn kop, maar de haai snuffelde eens min_ <ochtend, kwispelde vrolijk met zijn staart en trok er zich verde r niets van aan. Dat was wel wat teleurstellend en de officier van artillerie liet dan ook onmiddellijk een geweer ophalen. Twee goedgelukte schoten deden onze l,aai inzien dat het aan bakboordzijde van 'het schi p toch niet helemaal pluis was en bedaard kuierde hij om de voorsteven hccn naar stuurboord om eens te onderzoeken of daar nog iels van zijn gading was.

Haasten deed hij zich niet en in het kristalheldere lichtblauwe water waren zijn bewegingen goed te volgen.

Doodstil lag hij nu vlak onder het zee-oppervlak naar het rare drij vende schip te !ttaren en zat zich suf te piekeren wat er toch allemaal aan d e hand kon zijn. Nu. lang behoefde hij niet te wachten, want een derde schot boorde zich diep in zijn gladde lijf.

Pijlsnel maakte hij rechtsomkeert en \'erdween als een sch icht Ă&#x17D;n de diepte, om zijn famil.ie te vertellen wat een nare, ongtlstvrije lieden die Hollanders toch wel waren.

De Noordzee-schijt wail nu snel hersteld en de schietoefeningen namen weer een aanvang. Een paar uu r later namen wij de schijf weer aan boord en vervolgden wij onze reis naar het Zuiden om gedurende de eerste week van Februar i met Nieuw-Guinea - nu aan de wal kenn is te maken.

Hoe deze kennismaking was? Wel, In "Alle Hens" heeft U over dit geb.ied in de loop van de jaren reeds veel kunnen lezen. Toch onderbreek ik graag dit re isverslag even om U summier het een en ander te vertellen.

Nleuw-GulnNI is een belangrijk gebied voor onze Kon inklijke marine en d aarom, al moet U nu het een en ander voor een tweede maal horen of het misschien zelf beter kunnen vertellen. aangezien U er reeds zelf geweest bent, deze korte beschrijving van Blak en Hollandia kunnen geen kwaad, omdat zij ongetwijfeld voor velen t och nieuw :tal :tijn.

Op Dinsdag I Februari. wanneer wij de haven van Biak binnenlopen, meert Hr. Ms. van Zijll ut aan de marinestelger.

Boven: Paen" 1I0n" Do. eiland in de Gele Zee Onder: ln l.1nd Sea (Japa.nJ

20

Tien tallen Papoea's zitten geh urkt op een lange balk van de steiger als mussen op een telefoon lijn. De ganse lieve dag zullen ze d aa r blijven zitten en met wijzende vingE"rs e lkaar het moois van dit voor hen nieuwe schip tonen. Overigens zullen ze echter geen vin ve rroeren. Het aanpakken van een trosje kan er niel aC in dezll Iropenhitte ; dat laten ze liever aan de blanken over, zodat de eerste indruk, die de Papoea's op ons maakten. er nu niet een van de bedrijvigste was.

Deze dag en de komende dagen zullen wij kennis maken met het marinebedrijf van Blak. Zowel d e vloot, de marine-luchtvaartdienst en de mari_ Iliers zijn hier ruimschoots vertegenwoordigd. We horen over de detachementen in Manokwari, Fak Fak, Sorong en diverse andere plaatsen, welke allen vanuit hie r met catalinavliegboten bevoorraad worden. Dit is al een druk bedrijf op zichzelf, volledig in handen van onze M.L.D. Ook het marine-duik bedrijf i!l hier in Biak bijzonder actie! en van geen werk gespeend. Iedere dag ziet men duikers aan de arbeid in en nabij de haven, waar zij de hinderlijke koraalriffen opblazen en de vaarroute uitdiepen.

Het plaat!je Blak zeil is nOR in opbouwen toont nog niet veel. In het Oosten zijn enkele straatjes aangelegd met nette lage stenen huisjes, waarin de gou vernementsambtenaren met hun gezinnen wonen. Nabij de haven bevindt zich het marine-etablis_ sement met zijn .loodsen en werkr,.laatsen, terwijl men er ook de vele a rmoedige en meestentijds bouwvallige woninkjes aantreft van d e Papoea's.

En dan het grote marine-kamp in het Westen, waar de quonset-hut domineert.

Het eiland zelf is uitt-raard typisch tropisch. doch zeer eentonig begroeid.

Men mist er de afwisseling en de g rootsheid van het J avaanse Preangerland. De Zuidkust is vrij vlak met een enkele heuvelrug. Interessant is de Jappengrot, waar het J apanse leger tet het laatst stand wist te houden, alvorens door de Amerikaanse mariniers tot overgave te worden gedwongen. T evens bevindt zich hier de zogenaamde "blauwe gro1". waar vele s taslactielen zic h weerspiegelen in een miniatuurmeertje. Het verhaal wil. dat twee Amerikaanse verpleegIoters in 1945 onder een der rotswanden d oord oken tcn einde het inwendige van d eze grot nader te onderzoeken. Sindsdien heeft niemand meer iets van hen vernomen. He t ma r ine¡ duikbedrijf zou een dezer dagen trachten hun skeletten te vinden, doch Hr. Ms. van Zijll bleef niet la ng genoeg in Biak om het resultaat van deze poging nog mee te kunnen maken. HoJlandia stond immers eveneens op ons prOll:ramma en zo bezochten wij eok deze stad. waar, d ank zij een bus van de marine-kazerne, wij in de gelegen heid waren om ook met dit dee l \'an Nieuw-Guinea kennis te maken.

Hollandia zelf bestaat uit een haven cn een stad. Aan de eerste ligt de marine-kazerne gebouwd tegen een heuvelrug. Er zijn vele loodsen en barakken, terwijl aan het wate r ook de J achtcl ub ligt met zijn op de deining wiegende bootjes. In het zuidelijk gedeelte ligt de gouvernements-steiger (V~rvol" op pa.". ZJ)

Uit he t leven van Boo tsman Bubbe kes

:;J..earc1.cI.ra IJerij en E Ndeikkajoe. zeg je". zei da t je

Bubbekes tegen te oud bent om hard te lopen. Moel je zo'n vet lichaam zien." .,Wat?" kreet de kajoe, ,.ik dik? Nee man. ik neem het nog altijd tegen je op!" .. Goed, goed, zei Bubbckes. de eerstvolgende haven die we aandoen zuUen we op de wal een baan uitzetten en dan lopen wij om hel hardst."

"Top" zei de kajoe en daarmede was de uitdaging aangenomen.

Het gesprek had in de ..Gouden Bal" plaats gevonden. maar in een mum van tijd WD S over de gehele .. Willem v&n der Zoan" bekend, dat Bubbekes de kajoc had uitgedaagd op de hondrrd metel'. Dit keer wa!! het {l:een (Irall, maar dodelijke cornsl en de dagen die het schip van Ponte Dclgada scheidden werdcn door het tweeta l benut om zich te trainen. Zij wilden in een 7.0 goed mOj.lelijke conditie aan de start verschijnen.

Bubbekes was dagelijks in pendek te bezichlj~en als hij zijn rondjes rond de kctelkap draaide en de kajoe liet zich door de ziekenverpleger masseren.

In hel schemerdonker maakte hij op het seindek zijn spieren los met touw_ tje SDringen, waarbij de seiner van de wacht hem dan hiclp me t draaien.

Geen wonder. dat de strijd het onder _ werp van alle gesprekken uitmaakte.

In het .. tokersverblijf werden weddenschappen afgesloten en de matrozen deden insgelijks. Ook in de longroom was de belangstelling gewekt en daar werden de koppen bijeengestoken, om aan dit gebeuren een algemene sportwedstrijd te verbinden met als hoogtepunt het optreden van de twee fa vorieten. De toko stelde houten pijpen als prijzen beschikbaar. de sei. ners zouden voor vlaggen zorgen en de kwarUermeester tokobaas stelde een snackbar op het halfdek in het vooruitzicht. De konstabel werd belost met het uitzetten van de baan benevens het leveren Vtln startschoten en zo was het gehele schip verwoed in de weer om he t grootse sportevenement voor te bereiden.

In de kajuit verschilde de commandant van mening met de eerste officier en hoewel in zeer beleefde be-

woo rd ingcn bleer de tweede op zijn stuk staan cn hield vol. dat de kajoe over het grootste uithoudingsvermogen beschikte.

Na een zeereÎlI van veertien dagen oeed het ieder goed hel fri sse lenteJ; roen te zien waartussen de pittoreske huisjes van Ponte Delgada in hun duizenden kleuren werden gekoesterd door de stl'alen van de morgenzon.

Een schril contrast vormde de asgrauwe betonnen zeemUUl" met he t vrolijk tintelende landschap. maar langs de steiger ilekom ~n was al dat schoons spoedig vi!rgeten. Snel werden de trossen op de bolders gesloken en nauwelijks was het smalle val l'eepje gelegd. of de commissie van voorbereiàing bestaande uit Llz. 050. bottelier en konstabel stapte aan de wal om het fe~stterrejn of te b!lkenen.

Met van ""erbadng openvallende mon_ den aanschouwden de altijd op de steiger aanwezige nietsdoeners de bedrijvigheid en van de wederomstuit begonnen zij van voor ve rzending gereed liggende wijnvaten ccn tribune Ie bouwen vanwaar zij de gebeurtenis_ sen goed zouden kunnen vo l~en.

"Hè you there, kom over hier en hold tha t line fest", gebood de konstabel een der geijsmuts te toeschouwers en gehoorz:l.am drukte de man met zijn duim het uiteinde van de honderd meterlijn op het beton. Onder veel gesteun en gekerm teke nde de kons. hij was ook zo jong niet meer, krijtlijnen, die de arena zoude n moeten vo rmen, op het gesteente.

De Ronzebons, het muziekkorps onder leiding van de korporaal barbierkapelmeester Knipma ns maakte van kisten ingeblikte ananas een waardig podium met een entourage van door seiners aangevoerde veelkleurige seinvlaggen.

Voor de e tat major en de equipage werden aan weerszijden van het strijd_ perk baksbanken neergezet. waarop ter ve raa ngenaming van de zitvlakken, zwemvesten werden gebonden. Het leek wel kermis.

Ma t roos Gieskens. inkoper bemanning, s tond zwaar te onderhandelen me t een bloemenkoopman, teneinde te be_ werkstelligen dat feestelijk uitziende corsages voor de somma van een Ame-

H r. Ms. Zeclund nu de indicnststelllng te Vlissingen

<Foto Den. Vlh"slnAlen J

rikaanse sigaret per stuk ter beschikking zouden komen.

Terwijl dus op de wal de grootste be_ drijvigheid heerste, speelde zich in de "Gouden Bal" een klein drama at.

Eubbeke3 was een gymschoen kwijt.

Ee!l tweede schoen lenen bleek een onmogelijkheid. want niemand van de bemanning had zulke grote kakken als Bubbekes, hoewel er nog even a:m de OV A wet'd ~edacht. Het slot was da t Bubbekes besloot zijn eer dan maar barrevoets te verdedigen.

Intussen waren de festiviteiten aan de wal begonnen en ademloos hadden de Pontede)gadenaren gezie n hoe commandant en officieren, de OVA e n de AR trouwens ook in sportpendek. over de valreep schreden en zich zeteldcn op de voor hen bestemde zitplaatsen.

Tot hoog boven op de betonnen muur zaten Amerikaanse en Franse touristen in allerij l dool' het VVV aangevoerd. geflankeerd doot· nagenoeg geheel werkloos Ponte DcJgada.

Na de traditionele nummers touwtrek_ ken en keesje gooie n kondigde een fanfare van de Romo:ebons aan, dat het hoofdnummer zou gaan beginnen.

Er scheen schier geen einde te komen uan de ~ norme ovu!le toen ûe twee I-:emphanen aan de s tart verschenen .

Met verbeten trekken en vastberaden bli kken ~ tonden ze daar. de :-ajoe trappelend als een jong veukil. van_ we~e het touw tje springen. .,Klaar·', brulde de kons. Hij heft zijn enorm s tartpistool en.. .. boem!!!. claar schoten twee kolossale lichamen voo ru it. Hct scheen alsof de hel was losgebroke n. "Hup baas en voo ruit boots" gilde de menigte en ccn Ameriy.uanse tourisle zokte door he t deksel van een botervaatje tot aan haar knieën in de blubber.

Als briesende leeuwen. door de toejuichinGen aangedreven to t uiterst vermogelt. met een ad.e mhaling als een verroest ankerspil stoof het tweetal in de t'Îchting van de finish en de uitslag leek erg onzeker. Opeens .... plof .... daar struikelde de kajoe en viel. ... pats met 7.ijn plutIe oangeûcht "p hel be tonnen dek.

D'r zat amper geen vel meer op. Een kreet van ontzetting steeg op uit de loeschouwe:'s en Bubbekes stopte hevig verschrikt -.:ijn voo rt en keerde terug.

Juist toen hij de kajoe heel voorzichtig overeind had geholpen. sehoot tieze cr, als een weekend-ganger die de stationschef me t het 5piegeleitje ziet zwaaien. vandoor, passeerde de eindstreep en brulde luidkeels om zijn vt"iend ziekcnverplegel·.

Wat Bubbekes toe n zei za l ieder mens hem gaarne vergeve n. vooral toen de kajoe met een he viJ! J!ezwollen bovenlip lispelde: "Zie je Bubbckes, het komt voornamelijk op hersens aan en die heb jij niel."

F. J . W.

"=e _

- --=--------

Waar de Koninklij ke Marine vaart en vliegt Van het oden!ima ldeel 5 onder bevel van comma ndeur S. den Boe(t nemen Hr. Ms. torpedobootjagers Evertsen en Kort eila er. commandanten kapiteins· luitenan t t:!r zee J . N. J. van der Mey en F. J. K roe~e n en Hr. Ms fregatten Van Ewij ck el" De Zeeuw. commanda nten luItenlInts ter zee der eerste klasse J . van Oapp'" en en J . H. baron Mackay deel aan c' ~ viool week die van 13 tot 19 Juni te .o\msterdam wordt gehouden.

Voorts nemen aan deze vlootweek deel Hr. }I "l. kruiser De Ru yter. com· mandnnt Y::tpltein ter :r;ee W. J. Kruy.!l.

Hr. Ms. o 'ûerleebootjagers 1I0lla.nd en Noord· Brtl "anl. commandanten kapi· teln-luiter 'I'\t ter 7.CC M. J . Vos en luitenant Ier zee der eerste klasse S. H. de Boer. I"\-. Ms. fregat Vos, eommandant luiler l nt Ier zee der eerste klasse F. de Blo . van Kuffele r. Hr. Ms. onderzeeboot 0·21 . commandant luitenant ter 7 ':! der tweede klasse (oudste categorie) I. W. Ooste rbaan. Hr. Ms. oceaanmU" "'nveger Onverdroten. com· mandant l'litenant ter zee der eerste klasse Jh r I. A. Feith. zes schepen van squ lld ron l, ustmij nen\'ege rs 122. com· mandant I l!tenant ter zee der eerste klasse H. r. Meert, te weten Hr. Ms. Bee ms te r, Bed um. Bolswa rd, Be ile n, Bru mme n ' n Borculo. Hr. Ms. nette n· we r ksc:hlp Cer ber us. eommandant luitena nt Ier zee der tweede klasse (oudste catego: Ie) KMROV N. J. T ul p en Hr. Ms. pa trouillevaart uigen . ' reyr. command .. l" t luitenan i te r zee der eer~ t e klasse o r. Klaver. Ud rlng, eommandant luit(, .~ lInl ter zee de r tweede klas· se (oudste categorie) G. M. A. Br um· me r. en I:nbeln.

Hr. Ms. ', r uiser De Ru yte r maakt voorts enke le kor te vaartoehten op de Noordzee.

Hr. Ms. o~ derzeebootJager Noord- Bra · ban t wordt 1 Juni te Vlissingen in d ienst se'''ld.

Voor Hr. Ms. onden.eebootjager Zeeland. eOlr:nandant kapitein - luitenant Ier zee A. T. Mareus en Hr. Ms. onder7.eeboot Tijge rhaa i, commandant luite-

nant Ier zee der tweede k.lasse (oudste categorie) Ph. S. Nie meyer. staan In J uni oe feningen op he t program ma in de Noordzee e n het Kanaa l.

Het Is de bedoeling da t Hr. Ms. frl.'· gat Jan van Bra kel, comma nda nt luitenan t ter zee der eersle klasse A. F. Eibers, na enkele korte vaartoc hte n op de Noordzee op 22 J uni naa r overzeese wate ren ve r trekt.

Hr. Ms. frega t Wolf. commandant Jul· tenant ter zee der eerste klasse E. H. van Rees, doet dienst als visserIjpolitIe " kruiser en vaart voor oefeningen op de Noordzee, terwijl Hr. Ms. fregat Vos na de vloot week een aantal korte vaartochten maakte ten behoeve von 00· demonde rzoek in de NOOrd7.ee.

Hr. Ms. onderzeeboot 0 - 21 is na de vlootweek a ls Inschietboot ter beschikking van het torpedo-Inschletbedrijf te Oen He lder.

Hr. Ms. onderzeeboot 'Va lrus, commandant luitenant ter zee der eerste klasse G. P . F. Mun nik. word t 11 J uni te Rotterdam terug verwacht van een NATOoefen ing in he t Noordelijk deel van de Atlantische Oceaan.

Hr. Ms. onderzeeboot Zeeleeuw, commandant lu itena nt ter zee de r eerste klasse A. S. de Vries. zal in J uni invaren in de Noordzee, he t kanaal en de Schotse wateren.

Na de vioolweek blijven Hr. Ms. kustmijnenvegers Beemste r. Bedum. Bols· wa rd, Bellen, Brummen en Borculo In dienst e n operationeel. IerwIj l Hr. Ms. Boxtel en Brouwe rshave n van squadron kustmij nenvegers 123 eveneens In dienst en vare nd zijn.

Hr. Ms. k ustmijnenveger Bevela nd vall squadron 117 Is Ier beschikking van duikopleiding te Den Oever.

Hr. Ms. oceaanmijnenveger Onver· saagd, commandant luitenant ter zee der eerste klasse G. Gallandat H uet. bevindt zich in de Verenigde Staten en 7.81 in Juni vermoedelijk de th uis reis aanvaarden.

Hr. Ms. patrouillevaartuig Freyr maakt

na de vlootweek een vaar tocht met adelborsten, evenals Hr. Ms. pat rouiI· levaartuig Bulgia, commandant lulte· nan t ter zee de r tweede klasse H. D. G. Eyslnk Smeets.

Hr. Ms. patrouillevaartuig Ha dda, com· mandant luitenant ter zee der tweede klasse W. Kool. vaart voor opleid ingen en Is tevens belast met hel toezic ht op de visserij In de Nede rlandse te rr llo· riale wateren.

Ged urende de tijd dat zij niet deel nl'· men aan de vlootweek varen Hr. Ms. patrouillevaartuigen HefrIng en Ilo· beln len behoeve van vaa ropleid ingen.

Hr. Ms. P 862 va n de opsporlngs- en redd ingsdienst is gestalionneerd Ie Rot· terdam en He llevoetsluis en s taa t ter beschikking als veiligheidsschip op het Ha ringvliet in ver band met oefeningen met vliegboten van de marineluchtvaar tdie nst.

Hr. Ms. d uikwerkschip He rcules, com· mandan t luitenant ter zee van speciale d iensten der tweede klasse (oudste ca· tegorle) R. Lucas. vaart ten behoeve van de d uikopJeiding.

Hr. Ms. zeesleepboten Orkaa n en A 841 zijn te r beschikking voor sleepd iensten.

Hr. Ms. opnemingsvaartuigen lIydrograa r, Lu ymt:5 en Zedllkkd. corn m<lndanten luitenants ter zee de r eersle klasse J. H. R. van de Willigen e n W. Langeraar en luitenant te r zee van speciale diensten der eerste klasse H. van Aaideren verrichten opnemingswerkzaamheden evenals de dregboten Hr. Ms. A 909. A 910 en A 920.

Hr. Ms. torpedower kschip l\Ie rcuur vaart len behoeve van het inschietbe· drijf.

Hr. Ms. L 9602 vaart voor algemene t ransportd iensten.

Hr. Ms. L 9661 en een aantal Le A's zijn Ier beschikking van het amphlbisch opleidingskamp Texel.

Een aa nta l schepen is ter beschikking van de commandanten der zeemacht In Nederlands Nieuw- G uinea en de Ne· de rlandse Antillen. l\1AUlNELUCHTVAARTDIENST Een a a nta l vliegtu igen is ter beschikki ng van de commandanten der 7.ee· maeht in Nede rlands Nieuw·Gulnea en de Nederlandse Antillen.

Oe overige squadrons van de ma rineluc htvaa rtdienst bevinden zich op hel marinevllegkamp Valkenburg.

KORPS J\lARINIERS De zomeroefeningen In het a mphlblsch od enka mp Texel, commandant majoor der mariniers E. F. Meerdink, hebben voortgang.

Onderdelen van het ko rps marinie rs bevinden zich in de Nederlandse AnUl· len en in Nederlands Nieuw·G ulnea.

..

Wanneer begint miJn opleiding?

'De ople id ing tot : Serl1"ant geschutmaker Kor poraal vliegtuigmaker bekleder· par:1chulepakker Kor' l{)flwl mllchinist Ka r .' nnier Vii "Iulgwer ktuigku ndlge

•

Juli

4 J ul!

11 J uli 11 Jul i 11 Juli

Verkeersleider Weerkund ige Vliegtuigmaker·lnstr ume ntmaker Rad lo-alsta ndpeller plot de r 2e klasse Rad lo·alstand peiler plot de r Ie klasse De he rha lingscursus voor : Ra dlo-alsla ndpeller plot de r 2e klasse

11 11 12 18 18

Juli J uli Juli J uli J uli

11 J uli

~-------------------------------------------./ 22

(Ver llOl g van pag. 20)

waa raan wij -- bij o ns bezoek - Hr. Ms. Pie t Hein ontwaa rd en.

Hollandia-s tad is leitelijk maar een k lei ne nederzetting e n voe r t dus wel een wat weidse naam met haar e nkele straatjes en k leine ne tte huisjes. Ook de go uverneur van Nie uw-Guinea heert hier zijn domicilie in het fraai gelegen landhuis, het .,Paleis" genoemd, het vroegere huis van generaal Me Arthul', d a t van Ha r ( het was van hout) naar hl 2r Is evergebracht.

Maar hiel'lnce is d a n ook alles va n Holl undia gezegd, zoals wij het zagen.

Wij vervolgen onze reis aan boord va n H r. Ms. van ZijII, d ie op 7 F ebru ari in d e vroeJCe morgen ani meert om via de kust van Australië. d e Stille Ottllan, Zu id-Amel'ika e n d e Nederlandse Antillen zij n t huisreis voort te zetten. Vanzelfsprell.end is over deze verdere reis enOI'm vcel te vcrlellen.

Bc-.:ochten wij nie t de Fiji- eilanàen, ten Ooste n van Australië, het fleurige Ta· hitl, de Paas- ei landen in de Stille Oceaan e:l de havens Valpara.iso, Ca llao Guayaquil eli Buenaventura in Zuid-Amerika. En d a n " ns bezoek aan Willemstad, op Curaçao, dat ons, in die enkele dagen d a t wij er waren, bij zonder aantrekkelijk leek e n waa r wij

graag nog langer hr:ddell willen blijven. Maar "Alle H ens" is niet d e uitgave van he t e<! n ot ander reisbureau. ook a l hebben wij -- eerl ij k gezegd -- varende voor vlllgvertoon ons dikwijls als v acal"l tie-gangC'rs gevoeld.

Een bepaald voorval gedurende deze thuisreis wille n wij hier te n slotte nog noemen, uit d e da gen t oen Hf. Ms. van Zijll aan d e Sti lle Oceaan begon e n de immense watervlak!e voor ons lag. Het gebe urde namelijk. dat wij toe n een st ipje zagen verschijnen. dat nade r bij ge kom e n het mot orsch ip "Cambridge" bleek Ic zijn, een Nlcuw Zeelandse vrachtvaard i!r op weg va n Auckland naor Bilboa. Na onze naams<:in gewisseld te hebben, on~­ v ingen w ij nog ee n ander bericht. een ve rzoek, om het duidelijke r te zeggen, d at het volgende inhield: .. Hebben een man met ontwr ichte schouder.

Ku n t U ons adviseren" ?

Aange zie n daadwe rkel ijke hulp nu ecnmaal altijd be ter is dan mondelinge raadgevingen, seinden wij te rug. dal de d okte r zou worde n gezo nden. De motorsloep werd fluks gest reken en a l spoedig zagen we hem d a nsend over d e golven de ..Cambridge" te~e­ moet gaa n. Beide schepen lagen gestopt op een honderd meter van el-

BENOEl\ID: tot luitenant ter zee va n de loodsdiens t de r 2e klasse ouds te catc,Jorie K1\Ut: m.i.v. I April 1955 H. A. Vergel' tot luite nant ter zce van de loodsdie ns t d er Ze kl asse Jonp le categorie KMR: H. F. de Groolh, J . Teeu wkens, D. Weltevreden, G. E. Mayer, J . Eijsberg, J . P. A. Ki ebert m.I.v. 1 April 1955 tot luitenant t er zee va n d e technische d iens t de r 3e kl asse K1\IR: Ir H. K. A. de Lange, Ir G. W. van Alphen m.i.v. 16 April 1955 tot luitena nt Ier 'lee va n d e e lectrotec hnl$ehe dienst de r 3e k lasse Kl\1R : Ir N. J . H. Schuch m.I.V. 16 April 1955 lot lulte nallt Ier :tee a rls de r Ze kl asse jongs te calegor le KMR: A. B lnnerls m.I.v. 16 April 1955 tot luite na nt ter zee va n va kdienste n d er Ze k lasse ,IonKs te eat eKorle: m,l.v. 16 April 1955 J . H. van Beek tot luitenant te r zee va n speciale d iensten der 3e k la sse KM.R: Ir W. H. M. Nieuwenhuis, Drs A. J .

H. Umans, Drs J . Kortlandt, Ir D. J . Scholten. Ir C. W. N. Veer ling.

Ir D. Dijkshoorn m.I.V. 16 April 1955 tot luite na nt te r zee v lle,Jer der Ze k lasse ouds te cat e,Jorle: H. Moekardanoe m.I.v. I Mei 1955 tot luite nan t ter 'lee va n de technische dienst d er Ie kl asse KMU : J. B. va n Leeuwe n m.i.v. I Mei 1955 tot luitenant ter zee van vakdienstc n dcr Ze klasse Jongste eategorie: E. Spreeuw, M. W, Treffers m.I.v. 1 Mei 19:15 tot luite nant t er zee a r ls de r Ze klaS$e jon,Jste cate,Jorie: C H. Kerlen m.I.v. 9 Mei 1955

kaar. Maar voor de sloep was het me t deze zware deining t oeh een hele toer om deze korte afstand te o verbruggen, Vanaf Hl'. Ms . van Zijll zagen wij tens lotte onze arts tege n ccn Jacobs ladder de "Cambridge" opklim!TIcn en aan de k stappen. Me n was d aar bijzonder blij met zijn komst. want d e man waar het om g ing lag reeds vier dagen met een arm uit het lid en leed vcel pijn. Onze art,,, verdool de de patiënt en bracht de arm weer op zij n goede plaats. Waarmee dit leed geleden was e n H r, Ms. van Zijll zijn reis weer kon voortze tten.

Op 16 Mei j.l. kwam Hr. Ms. van Zijll terug in Nederland. De thuiskomst van een Koreaganger, die d e laatste was. Haar terug komst vormde het s lot va n een periode, die (la n Nederlands mari t ieme naam weer een goede klank hee ft gegeven. En a l m ag dan dit schip in het Koreaanse conflict een makje hebbe n gehad, aangezien d it conflict voor haar komst in K orea gel u kkig reeds ten einde was, dit neemt niet weg, d a t zij in on%e marine-his torie geboekstaafd zal blijven a ls een van de zes oorlogsbodems, die Nederland hebbe n verlege n woordiid bij het d aadwe l'kelijk optreden der Verenigde Naties.

BEVORDERD : tot ka pitein - luitena nt Ier l!:ee va n de tec hn i!IC he dienst: m.I.v. 30 April 1955 D. P . de Boer tot ka pite in -luitenant tc r zee va n de teehnische die ns t KMROV : C. J. W. Smeeman m.I.v. 30 Ap r il 1955 tot ka pitein-luitenant te r zee : F. J . K roesen, Jhr W. C. M. de J onge va n Ellemeet, J. G. Cox, R. W . Baron van Ly nden m,i.v.

Mei 1955 tot luitena nt ter zee der Ie klassel J . M. Versteegh, W. van Nauta Lemke m.i.v. 1 11,..lei 1955 tot ka pite in-luite na nt te r zee va n speciale diensten: Ors R. W. van der Giessen m. i.v. 1 Me i 19:15 t ot tijdelijk kapitein- luitena nt te r zee va n s peciale dIe nste n: C. J . Aandewlel m.I.v. I Mei 1955 BOVEN DE STEIlKTE G EVOERn : luitenant te r zee va n va kdienst en der Ze klasse jongste categorie: J . H. van Beek m.i.v. 16 April 19:15 kapitein-luitenan t te r zee \'an de tech n ische die nst : m.I.v. 30 April 1955 D. P. de Boer ka pite in-luitenan t ter zee va n de tech n ische die ns t K1\fROV : C. J . W. Smeeman m.I.v. 30 April 1955 luitenant ter zee van va kdie nste n der Ze kl asse jongs te categorIe : E. S preeuw m.I.v. I Mei 1955 EERVOL ONTSLAG: luitena nt te r zee d er Ze k lasse jon,Jste categorie KM R: op venoek (benoemd t ot l"ese:vcofficier der Kon. Landmacht) J . J . Tanls m.i.v. I April 1955 luite nant ter zee d er Ze klasse ouds te categor ie KMU : op vel'Zoek (benoemd tot beroepsofficie r d er Kon . Luchtmacht ) A. H. van Nie uwenhuizen m.I.v. 1 Mei 195:1 luite na nt ter zee vlieger de r Ze kl asse o uds te categorie K lURTV : op verzoek (benoemd tot beroepsoUicie r) H. Moekarda noe m.i.v. I Mei 1955 luitenan t ter zee waarnemer de r Ze klasse j on,Jste eate,Jorle Kl'IIR : op verzoek (benoemd tot beroepsofflcle l' de l" Kon. Luc htmacht ) J, J. Holdijk, J. Kegge m. I.v. I Mei 1955 eerste luitena nt der ma riniers Kl'IlIt: op verzoek (benoemd lol beroepsofficier der Kon. Luchtmacht) P. J . Bijnagte m.i,v. I Mei 1955

23

lui tena nt ter lec van d e tech nische d ienst d er Ie kl asse: op verzoek (benoemd tot reserveofficler) J. B. v a n Leeuwe n m.i.v. I Mei 1955 lu ite na n t Ier zee \ 'a ll de t echn isch e die nst de r 2e k lasse ouds te categorie Kl\I R: op verzoek {benoemd lol beroepsofficier der Kon. Luchtrr.:lchtJ P. C. van Ooyen m.i.v.

Mei 1955 luitenant Ier zee van \'akdie nste n de r 2e k lasse oudste ealeJlorle: op verzoek (wege ns langdurige dienst) J. P. van de r Leelle m.I.v.

Mei 1955 luitena nt ter zee va:1 s lleciale die nsten der 2e k laue oudste ea teKorie KlUR: op verzoek (benoemd tot beroepso(f[cie r der Kon. Luchtmacht) E. M. C . Seegelaa r m.i.v. 1 Mei 1955 lu item,nt te r tte ,'an speciale di e ns ten de r 2e klaDc jongs te catel"orie Kl\JR : op verzoek (be noemd tot ber oepsoffi cier de r Kon. Luchtmacht) J. A. Hogen houl r.l. i.v. I Mei 1955 l ui lt~ n allt te r zee van 5!leclalc die nsten der 2e klasse oudste catego ri e K 1\I RTV : op verzoek (benoemd lot beroepsoUicier der Kon. Luchtmacht) F. C. Gocdhart 1955 m.i.v. 1 Mei

M

s

Opgave va n schepelingen die In het tijdvak van 16 Maart 1955 tot en met 15 April 1955 behoudens bedenkingen In aanmerking komen voor bevordering tot de rang van korporaal en hoger. van geschu tkonsta be l der Ie k laS5e lot korporaalgeschutkonslabel : J . Kraalkamp m.i.v. I Maart 1955 van korlloraal-v uurleldingmonte ur 101 sergeant \ ' UU rlel di", mo nteur: N. van Brugge, W. K. Erlmun en H. van den Brink en L. J. Tijssen m.i.v. I April 1955 \'an sergea nt- eleclromonleu r lol majoor-electromonte ur: A. J . van den Burg m.i.v. I April 1955 van korporaal-e lectromonteu r tot ser,eant-elecl romonteur: E. Zwitser en C. Pauw m.i.v. 1 April 1955 van eJeclromonte ur de r Ie klasse lol korporaaleleclromonleur: m. i.v. 1 Maart 1955 H. A. Swllser van korporaal-radio- rada rm ontc u r tot ser geant- r adlora da r mon te ur: C. W. Krol m.i.v. I Ap r il 1955 van radio-radarmonieur de r Ie k lasse tot kor po raa l- radloradarmon te ur: Maart 1955 J. G. Lindeman s m.i.v. van ko r poraa l-seiner lol sergean t -seiner: W. Holtkamp m.i.\'.

April 195!i van ko rporaal van de na\'igatle_gevechl5lntormatledlenst tol serl eant \'an de nav1Iatie -gevechtslnformatied le ns l: H. P. Rexw Inkel m.i.v. 1 April 1955 van m ajoor - Iorllcdomaker to t Ollpe rlor pedomake r : J . Willemsc m.i.v. I April 11155 \'an sereeant -to r pedomaker boven d e sterkte lol m ajoor tor pedomaker boven de slerktc: J . C. van Ballegooij m.i.v. I April 1 9~5 va n serKea nt-Iorpedomake r tot maJoo r -lor pedomaker : E. H. van Langen m.i.v. I April 19[1" van sergeant- mach in is t tol majoor- mac hinist: F. H. Kern en J . Ie Slaa m.i.\'. 1 April 1 9~:; va n korpora a l- machi n ist tot ser gea nt- machinis t: m.i.v. I April IflS" J . E. Paltynama en C. A. Kneelel van ko r poraa t- timmerm a n tot le rgea nt- timme r ma n : H. Eijgendaal m.I.v. 1 Mei 1955

24

va n ser gea nt-hofmeesler tot majoo r -hofmeesler: C . C. A. Booijen m.i.v. I Ap ril 1955 va n ko rtJOrIlal-hofmees ter lot sergeant-halmeeste r: H. L. Smldt en C. R. Blswrma m. i.v. 1 Ap r \! 1955 va n hofmeeste r de r Ie klasse lol kor IJOraal -hofmeester: J. van den Heuvel m.i.v. I Maart \955 van sergea nt-kok lol ma joor - kok : P . A. J . van den Berg en J . Boon m.i.v.

April 1955 van korporaal-kok tot sergeant-kok : m.i.v.

A pril 1 ~;)5 J . Eelman en J . H . Munnlk van kok de r Ie kl asse lot ko rporaal-kok: P. J. M. WIggers en W. E. F. M. Pape m.i.v.

Allril 1955 van ch a u rreur der Ie k la sse lol ko r poraal-chaurreur : m.i.v. 1 Maa rt 1955 H. Haasnoot van korporaal van speciale die nsten I.:J.ndh eelkundigInstr unlenlmake r lol sergea ni van s peciale dle ns le n tandheelk un d lg-i nslru mentma ker : P. Oldc lI:I:eel m.i.v.

April 1935 va n ko rpor aal-vlie&"er tot sergea nt- vliege r : K. Vel m.i.v.

Dec. 1954 vall korpo raal-vliegtulgmaker-maguijnlJehee rd cr lol sergeant -vliegluigmaker-ma/(Rzijnbeheer de r : W. B. Meijers m.i.v. I April 1955 va n korporaal- vliegdien5lweerk u nd ige tot ser"eanlvliegd lensl weerkundige : G. Haveman m.i.v. 1 April 1955 va n vlier tu lg m a ker-beklcder- parachulepa k ke.r der Ie k lasse tot korporaa l- \'lIegtulx maker- bek lede r- pa rac hutepakker O. U. Ellnnder m.I.v. I Moort 1955 va n ko rp oraa l de r ma rin iers lot sergeant d t: r marinien: F. B. Rijkaart, J. C. van Ligten, H. E. Paulus, G. Bru insma c n J .

Bruinsma m.i.v. I Maart 195.i van ma ri nie rs der Ie klasse toL ko rpora a l der ma r inie rs: L. J . C. Verkerk, J . G. Vogel, A. H. Koenders. W. J . Klein, J . M. Eek hard t, J . w. Meerwijk, B. Th. Reijnders, M. A. van den Berg, E. H. Wa ne t, C. J . A. M. M. de Leeuw, J. J. Zonnevylle, J. w. van den Hoek, G. DeUos, J . Tichelaar, P. A. van Vlieberghe, K. van Lente n, J. L. Mlcho r ius, J. K. W. Kramer, H. Eman, H. F. M. van Vugt, O. Boerstra. H. C. W. Klomp, P. Bakker, W. L. C. Aveling. A. B. L...1ngendocn, H. B. Peel, H. P. Verpu tten, A. van Englenburg, J . de Lange, IJ . Zweers, N. G. Wester, t:.

W. J. Zilver, C. Hardeman, L. de Rijke, P. H. Booga<trd en H. H. P. m.i.v. \ M[lal"t 1955 WiJtschut Opgave van schepelingen met de rang van korpor<tal e n hoger aan wie eervol ontslag uit de zeedienst is ve rleend meI ingang va n de datum als a chter ieders n aam \'ermeld: korporaal-eeschulkons tabel: P. A. van Dop m.i.\'. 16 Jun i 1955 korpo raal- teleera!!st: D. Zweerlng m.I.v. [6 Maart 1955 kor poraa I-electr omonte ur : m.i.v. 16 April 195;"; P. van den BeId 1955 m.i. v. 16 April W. Klasens 1955 m.i.v. I Me i J . van der Burgh kor po raal- mach lnis l: m.i.v. 31 Maa rt 1955 Estrik w. F. korporaa l-schrĂ&#x153; ve r : 1\¡le l 1955 m.i. v.

J . A. WIJlekens majoo r -kok : 1955 m.i.v.

Mei F. van der Linde ser gean t - vlieger : m.I.v. 16 r."iaarl 1955 w. M. Draaijer korporaa l- vliegl uig maker (VI : m.i.v.

1955 A. G. Kosler M" adjudant- onderofficie r de r mariniers: m.i.v.

Jun i H. J . Jongen le r,ean l de r mari niers: m.i.v.

1955 J. van Strater M" kor poraa l ma riniers: m.i.v. I Allril 1955 J. "on Sant e 1955 m.i.v. 16 J uni J. J. Gelu k 1955 m.I.v. 16 Jun i C. de Lijser m.i.v. 16 Juni 1935 H. J . Veerkamp

"'"

,

'95'

."

Voor

verli~ting

van terreineo, werkplaatseo, e.d.:

1>(~ buigzame rubbermantelleidingen met aaD8evuJ. can.i.seerde contactstoppen, koppelcontactstoppen, hoekstukken, lamphouders.

Veilig . Bedrijfszeker • Eenvoudig te monteren Gemakkelijk op te bergen Onverwoestbaar

, . \. 11 .. 11. I h'aall-

E. DE LANGE & Zn'.

F.bdkonf •• n

Cocoslabriek en Chinamatten Import N.V. Baskiabaretten en Alpinomutsen

\m .. knlalll

Cocoslopers en tapijten Cocosmatten RuIggeschoren matten Corridormatten Biezenmatten Vitrage e .d.

VERZINKERIJ ALBLASSERDAM TEL 423 (K 1 B59)

I'n h.alwJtahril ' k

G. CLEMENTS & Zn. N.V.

N.V. HAZEMEYER '

van Hattum en Blankevoort

1+1 HENGELO

n.v.

BEVERWIJK . TEL. 3341

Electrisch schakelmateriaal

baggerwerk betonwerk grondwerk

In waterd ichte en d ruip-

waterdichte uitvoering voor toepa ssing aan

boord van

IN BINNEN. EN BUITENLAND

schepen

l Nieuwe kanalen bevorderen handel en ver-

ke er, brengen welvaart

BOS&KALIS is instaat, ook de all ergrootste proj ecten in snel tempo uit te voeren.

Hel onJwerpen, lelle n en drukke n van Uw drukwe rk. is bij ons in goede handen. Wij hebben ons b edrijf in de loop der jaren gespecialiseerd in hel drukken van periodieken en handelsdrukwerk. Zowel week- als maandbladen worden door on. punctueel verzorgd .

On. productieapparaat slaal borg voor een vIolIe aflevering von Uw orders.

Wa nneer' U behoefte heeU aan goed drukwe rk, dan zulten w ij hel zeer op prijs lIelle n, ons machinepark en orue valcbekwaamheid voor U Ie mogen inschakelen.

c.

Bloft1ft1 e ndaal

n.v.

RIJN S TRAAT 9 â&#x20AC;˘ DEN HAAG

DE STRIJD OM INDIA D. luhle gro l. UI,.leg In d. driJ d tUilen Engel. nd en Frenkrijk om he t

b.,a .... " Ind le, "'8' dJe b ij Gonde lour

(Cudd.tor.) In 1785, ..... r d. Adm'.

r•• 1 d. Sull.en d.I •• III. Fr.n •• 0 .....• winning b. "oçht

voorde'

d •• egerlng

.... n Lod.wijk XVI Indle . fllond un

E"getend.

Veel is er sindsdien veranderd.

Het doel van onze strijdkachten is thans geen verovering meer, maar d e bescherming onzer vrij-

heid. Wij helpen bij de verdedi. ging der vrije wereld door het

vervaardigen van de modernste vuurleiding-apparatuur

voor

Richttoesl.f "oor sc:h•• pslJesc:hul

leger en vloot. o.a. radar- en visuele richttoestellen, rekenapparatuur, stabilisatie- en hulptoestellen voor zeedoel-. lucht. doel. en bombardementsyuur.

N. V. HOL L A NOS E S I G N A A LAP PAR A TEN H ENGelO (0.)

Nederlal1dsche Sfal1dard E/~cfric Mij.N.V. INTI!:RNATIONAL. TELEP .... ONE

AND

TE L 1!:G RA P M

SYSTEM

ï

• __ ~ L ~ ;:::: : :~: -

..:::-==:.

~

~>='-- .....~

.......

.... -..0l'i . :,,""

TElECOMMUNICATIE TECHNIEK FABRIE KEN EN MAGAZIJNEN ,

"' .... NlOREN , SCHELOEs HI ........ r lt>O_1 6 2 ·. · CR .... VENH .... CE

1. VAN OEII KUN SIRAAT 288. 292 ', ·G RAVENHA,CE

Teleloo ... c:" ... tt.lel voor h .... d e .... utom. tilch b.drij' 'I '" "OOr .ulom.t1.c:h dillri c: ts .. e rkeer Hui.tete loo ... l... lI.lI.l iel _ Te le loo ... toe 'lell .. n Dr .. ggoll ·t .. le lonie .pp.r.tuu.

Verr... chrij ..efl 'I'" .. e rre ,c:h.ljlinll.U.t ie .... n elke o m... ng Slgn •• U.... tall"ti e .

Aht.nd.bed ie ning en meelin.t. lI.ti e .

Selenium g e lijkric:hte rs Pneum. tisc:he bu ilpotiln.I.II. tle.

C ondens.loren, tr.ns/orm.loten

R.d iozenderl en o l'l ...,nge ro vo or te lecommunleatle Iysleme" Meetkanalen <.d'oapper.t uur Rad loc omml.l"ic.Ue 'I'" ....", Ig.ti... pp ••• tuuf "'OOf lucht- en .ch .... p.....t R.d.r s~t em .. n T.. I" .. I.iezenden en -o ... tv .... g ....

Studiozend.r_lina..pp ••• tuur Zend - e ... o ... h .... gbuize ...

Prec: l. i" meelepp.r.tuut

YERTEGENWooRDIGING y .... N : INTERNATIONAL STANDARO ElECTItIC COItPOItATION

IEll lElEPHONE MANUFAcnJttING COMPAN V STANO"IIO TElEPHOHES AHO CABLES LTD. C REED & COMPANY lTD. EN VERBONDEN MAA1 SCHAPPlJEN

~

CHEMISCHE FABRIEK L. VAN DER GRINTEN N.V. VENLO

oce

-221-combine

Een snelle lich ldrukcombinalie mei voldoende capaciteit om Ie voorzien in d e productie van lichtdrukken voor een grool b edrijf.

Voor TECHNISCHE REPRODUCTIE , Tekeningen schetsen statistieken grafieken enz.

en DOCUMENTREPRODUCTIE , Brieven orde rs ak le n rapporlen e nz.