Alle Hens - 1954 - Editie 10

FL. ... ME· ... RRE8TERS

(nieuwzilveren vlamkerende ANKER-veiligheids-rooslers) P ... TRIJSP OO RTEN

in alle typen en grootten:

SCHEEPSR"'MEN LI C HT. EN DEKR"'NDEN DEKSCHROEVEN T"'NKDEKSELPOORTEN SCHOTSCHU I VEN

Non·ferro gietwerk n .... r model of tek en ing, ruwen be wer kt

"HET ANKER" BO VEN H A RDIN XVEL. D • TE LEFOON No. 7

Leverancier

van

de

Koninklijke

M arine

Fabrikante: METAALWARE N F A BRIEK E N K 0 PER G IET E R IJ

NV. AUTO SERVICE OFFICIAL '*>i#!') DEALER HOOFDKANTOOR ; H OGEWAL 14 DEN H AAG -

• PerSOnell-alllomobielell • Bestel- en vracbtwagens • Onderdelen • Gereedscbappen • Service

• • • , • • •

TEL.EFOON 184580·

N.V. AUTO SERVICE

LICHT GEWICHT eN DE GE LI.JKII. CONSTRUCTIE VOORDI!I-EN VAN &1 ETW'EAK, EN LA$VII'E AK GES LOT EN BOUW' EN RUl ..... TO I! GANKI!LlJKHeig

,

DE M ENSEN MET

N.V. APPIHGE OA MMEA. BROHSMOTORENFABRIEK APPIN6EDA"! ~: '

ERVARING

FLAME· ARRE&TER&

( nieuwzilveren vlamke rende A NKER ~veili9heid s~ roos ters ) PATRIJSPOORTEN

in alle typen

en

grootten:

SCHEEP8AAMEN LICHT. EN OEKRANDEN DEKSCHROEVEN TANKOEKSELPOOATEN SCHOTSCHUIVEN Non·ferro g i etwerk naar model

of teken ing , ruwen bewerkt

"HET ANKER" BOVEN · HAROINXVELO . TELEFOON No, 1

Leverancier

van

de

Koninklijke

M arine

Fa brikante: METAALWARENFABRIEK EN

KOP E RG IET E A IJ

N.v.

ROTTERDAM Kompassen, sextanten en verdere nautische instrumenten, Scheepstelegrafen, manometers, pyrometers, thermometers, tachometers.

Agenten voor Brown's Gyrokompassen en automatische stuurinrichtingen " Subsig" , Echoloden.

reparatie, service.

N.V. Internationale Bouw Compagnie v/ h Firma H . van Heesewij k

Aannemingsbedrijf Dorpslraat 1 30

BEST Telefoon 3 4 1 (5 lijnen)

Gevestigd sinds 1889 Paramaribo : Heerenslraal 37

*

Uitvoering van bouw- en gewapend betonwerken

Burgerlijke en Utiliteitsbouw

Grondwerken Water-, Spoor- en Wegenbouw

IEAF

N.V. FIL - Zeist FILTRON cellulose Indus,rlelakken

• FIL zlnkchrornaat primer

• FIL synthetische

rnoffellakken Ook ... oor m.rl .... Opdrac.hten ziJn onz. producten door hu ... bijzonder. eigen _ schappen buitenIIewoon ge.chlkt

HET adres voor: Houten barakken

Staalconstructies Plaatijzeren loodsen Plaatijzeren garages

Vliegtuig hangars Rijwielstanders

JAN KUIPERS Staal. en Houtbouwindustrie

NUNSPEET Tel. 2541 (K 3412) 2 lijnen

"De Volharding'"

ESTANISOl· TINSLAKKENWOL

Amsterdam

Een Nederlands

Admiralengracht 52-60

1.

Tele/oon 86487

2 . Z .... licht g e wicht

producf mei : Hogfl thermische en

3.

Vochtbntendlg

s.-."d... I) fI" bra"dw.nnd 5 . Onbeperkte I....",d ..... r

4.

Toe~ssl"g fI,.n boord ... " sc hep." .. oor ;Jol. li. "'"

Specialiteit in. mifUaire uilru~fingen

KlTEl$, PIJPLEIO,NC;EH , VRliSRUI""T U.I, BRANDSCHonE"' .

VENTILATI EKOKERS

~ ..~~,:~~'~"'" .", ."m', ~"d,," v_. g elulcl gCllolecrd moelen wOlden.

'nllchtlnlle " e" technisch.

. .eh-'."."

wflnd. me" "Ich tot , U . II(O[RlAIIOSCHE TINHANDEl MAATSCHO\PPU

lOUI S COU PU US PU' I N 19

_

I_G l AVEN liAC l

STOMEN

i

VERVEN

SCHEEPSWASSERIJ

(~3~ Hèt bedrijf voor de scheepvaart In Amsterdam

Thomassen & Drijver N.V. DEVENT ER

Ve r:zorgt reeds v. I. jaren opdrachten van

ONDERDElEN DER

*

KONINKLIJKE NEDERLANDSE

MARINE

•

S,..clael l .. "er lc ht _ . ,",ot. OI'do" . ... ch.mlle" ,ellll,811 'lil.

I

UNIFORMEN MATRASSEN DEKENS MeI e Kp.dilie door he l gehe'. land Asterweg 17-19 Tel.foon Amsterd.m aH. 60121 (5Iqnen)

CJ3lik"erpakkift~ "oor de eOft6er"eniftdu6trie

'"

YOOR SOLIEDE WEEFSElS

Veenendaalsche Stoomspinnerijen Weverij N.V.

C.ntine in hot kal"lloorgebouw ... n d. Vonn;ging

"'on Noderl. nds.e Gom .. ,,_

to". Do" H'69.

.,

Veene ndaa l

•

Fa brikanten van: "Tond~.II.n

doek voor wlI/arelich l. mi!it/ll,e Ic/arling

•

.11. soo.lon slukgoedoro" ." drlll. poplin ,. • h/rllllg, fta"el, ,rufinne"

•

huishoudeliJk. "oetlor." _b ; I.ke"s, slopen. hend- Ihoo- on zakdoeken

•

l''-----------l

DE DECORATIEVE WERKING VAN DEZE MODERNE VLOER IS VERRASSEND! Inderdaad. er is eer te brhalen mei Coloriee_ tegels. De: vete fraaie gemarmerde kleuren (door en door) geven de moge.tijkheid tOf talloze aeslhetische combinatiu. Bovendien is zo'n "loer bij uiutf:k geschikt voor ruimten mei intensief verkeer en directe inloop van buiten.

Vraag nadere inlichtingen I

,

PormaaC 2': 11: 25 cm.

Dikte J.2 mm.

COLORITE tegeltlloeren

FABRIKAAT LINOLEUM KROMME NIE

-

De bouw van onze

Aannemerscombinatie "Het Nieuvve Diep" Van HaUum & Blankevoort N.V. HoUartdsche Aanneming Maatschappij N . V. Adriaan ·Vo lker's Maauchappij tot het Uitvoere n va n Openbare Werken N.V. N .V. Aan nemersbedrijf voorheen Fa . T. d e n Breejell van den Bout,

Aa nnemers van bagger- en grondwerken ten behoeve van de Uitbreiding van 'a Rijkszeehaven ,.H et Nieuwe Diep"

•

AANNEMERSBEDRIJF

J. van der Vlies SLIEDRECHT B 70

.

TEL. 143

RIJSHANDEL

WATERBOUW-, RIJS-, GROND- EN STEENGLOOIINGSWERKEN

•

e marinehaven

•

vertrouwde handen

_

....._--- _ _------ __ ....

•

.....

....

.....

VAN HA HUM EN BLANKEVOORT N.V. BEVERWIJK

BETON ~

A/deli n g

Uitvo e ring kad e muur in g ewapend beto n

Uitbreid ing van 's Rijkszeeha ven " H et Ni euwe D ie p"

Naamloze Vennootschap

AMSTERDAMSCHE

bedrijfsvloeren

BALLAST MAATSCHAPPIJ Prins Hendrikkade 133-134 Amsterdam-C D. b.vloerl"9

Tele!oon: locaal 46212 inlerlocaal 4730 9 - 47497

biJ uitnemendhe id voor ; R.p.r.tlewerkph•• ben.

Ge •..., ..,

K.~.rn ••.

M• • ln e .• t.bll.lementen, Vllegveld _", eou.

Betonwerken

•• •• ••

sterk

vlale: vlakblijve nd

Ba ggerwerke n

G rondwerken

OE METEOOR

•

Z andleveranfies 0. St••g. T.1. Velp

I(

8302 · 33""

...

o

J, W, JUNlUS AND SON ROTTERDAM Boiler de. lOlDg I.nd Sbip. n,.inl. iu. nce Wl.lertube boile r. Dur . pedali',.

*

CJeanÎug Hold!!, Tanks, BilgcII, ctc.

~':-

PncliJIlalic Sealing

'*

Salld Blasling,

.V--

Floutillg Air-, Light-, PUIII!)- alld

WIKKELDRADEN MONTAGEDRADEN

Vacuumlaciliti es. Sh ipside painting, etc.

AANSLUITSNOEREN COAXIALE KABELS

0;\'.

Donkeymcn, Da)rmcli

1I11t!

Higg:ers s upplied

HOOGFREQUENTLITZE VELDTELEFOONKABEL

OJ/iee: 27 Rccluhui&ltIC/Il , telc,'!wnc 73520, 75991 Al, er ome<! ho u.l ; Working Ma nager, te ldoon 14099 lte pr"~eDtati'l' '' : 1.. KJo.ï rl NC. K.I" odr"çbll ch~l .. n 2

Yette6Mwoordi8frer :

Acqui l it io o Dept. Tel. 18039

TECHNISCHE HANDELSONDERNEMING

ROMAL

. Adminill'l. lor ; Il. VIS. n " u e r.... nlle Hij we g 149. Ie l 843 15

CONTItACTOnS II QYAI. UUl'C H NAVY

PLOMPETORENGRACUT 12 - UTRECHT . TEL. 14393

N.V. HAZEMEYER

t+I HENGELO ___________

0

_ _ _ _ _ _ _ _ _ __

Electrisch schakelmateriaal In

waterdichte en druip-

waterdichte uitvoering

MITaCO'5 MACHINEFABRIEK N.Y.

KINDERDUK TELEFOON K 1859 -441.

NIEUWBOUw.INBOUw,REPARATIE VAN

voor toepassing aan

VERBRANDINCSMOTOREN

boord van

COMPLETE INST ALLA TIES ALCEMENE MACHINEBOUW

schepen

radar.,navigatie. en communicatie. apparatuur voor marine en koopvaardU ~ederlond5che Srondord EleclTÎc NU. N. V. ·S·GRAVEtiHAGE

Koninklijke Tricotfabriek G. J. Willink N.V. Winterswijk

SPAARNDAMMER SCHEEPSWERF

,

Alfe soorfen fricof°tJdergoederen in katoen,

wol en rayOn

\

L -_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _~

SPAARNDAM

STA PEL N • V • L _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _~

-. ---------------------------------------------~=---------------------------~-

MAAMDaLAD T.I

IMTIINI

DEI

VOOILICHTIMG

KOMIMKLUK I

MAIIM I

U l tl1_ van hel M,'ni, t.rle ..an Marl".

DaIC'hI . . MOOf'IMtIDACnI .

LuJl V_1d tat.IlJ, I . PTAIN1X· ral. TH . IL~ AD.U ItIDACTtI I N AOMIMSTIlA' II. Mlnlstoerloe van Merlne. K onln.lnne«recht 12, Te l. UIZ2IG-T. 511 Oen tbe •

• IDAC'II-COMMlSIII. Voorzitter: Kapltd n Vzee td K. G , T iel , ~n : Kapitein luitenant tj~ A . M. NllNII.nk. K.lplteln luitenant Vue J . C. JtuT1f!nL kapitein luitenant tI_ J . J . LambooU. Hoofd· officier Marva dar ,. k.IuR Mev-r. Mr E. G . van nt.l"IWn ..... k1n • • ~ tul\ehMt Vue l1li K . J . J . Htlmbur• • Luit .

Vue -' 1aa ka- ... J . WiaeL Lult. V_ I"" kt..e Jhr H . de J (IDp v~ I!üemeet. Luit . V_ I "" kta.e P . Nil:hllna'.

Lutt. V-1* ka- W. A . ct. ' - - Lutt. IhMIIII 1* ~ a. J . Noppm.. LuiL V - I d I . . ka- J . PtaIIdJL Lult. Vue 1* . . . . A. ftII tIG' 1iIMI'. Lult. V _ A 1M ~ J . 1I:u7taI. LutL T ldII Id. P. A. l.uP5...., . KapL .... loIamL J . ... vs.r:her. 1'. I . ft. IL ..... ,,1' __

arte".

vu.

Inho .....

OCTOBER 1954, no. 3

BIJ DE VOORPLAAT: Md dakaftdige blUc •• ••

Pq1na 1

J

Z 4 ti §

9 JO lZ 13 14 16 11 J§

J9 20'

22 23 24

za

De Marva JubileerL Gelukwensen VaD de Vlqoffider Persc:oeeL Honderdjarla bestaan van de AdelbonteDopleldinl te WWemsoord. • HoOaDden In Korea.

De Marin wier twa dalen )/11 Hama.

De landlnpsplepl op vUecdeklCbepm.

Marva In Nteuwed.lep.

Een niet alledaap \fI'UUeIPf'ek.

De M. V.A. en de Verb1nc11na-dIerut. Hlstoriach overzicht van de I4.V.A. Alle Hen&.

De Marva jubileert.

De Zuldafrikaanae marine.

De w ereld waarin wij leven.

Hond over boord.

Ex Am 480.

Gouden lehakel Impreaale, Kr. MI. . che pen in de Koreaanse wa1eren.

MarinenJeuWL Waar de KmlnkUJke Marine vaart en vUett, MutaUea. Wanneer becfnt mijn op1e1dlq.

De Marva jubileert· B IJ

een lustrum past een herdenkingswoord, Mijn herinneringen bij de Marine Vrouwen Afdeling omspannen helaas echter een te kort tijdsbestek dan dat ik dit schrijven kan.

Toen ik het vorig jaar als Chef Marine Vrouwen Afdeling in functie trad, trof ik een korps aan, dat de moeilijkheden, aan elk beginstadium verbonden, reeds te boven was gekomen. Alle rangen waren door capabele vrouwen bezet, die haar taak verrichtten met een zekerheid, of zij nooit anders dan Hoofdmarva, of Officier Marva geweest waren. De taken en bevoegdheden lagen zowel voor de functies als voor de dienstvakken vast, voor de bevordering waren regels gesteld, terwij l men ook de opleidingen volgens de eisen van de praktijk had georganiseerd.

Tenslott~ was de mogelijkheid geopend voor het personeel van de Marine Vrouwen Afdeling om in beroepsdienst over te gaán.

Het scheen mij ongelooflijk, dat dit alles binnen een tijdsbestek van nog geen tien jaar, reeds tot stand was gekomen. De eeuwenoude traditie van onze Koninklijke Marine was blijkbaar soepel genoeg om mutatis m utandis ook vrouwen ten

lecteerd, gekeurd en getest wordt als voor de militaire vrouwenkorp-

sen.

goede te komen.

Het was mij een vreugde bij mijn kennismaking met de Koninklijke Marine te constateren met hoeveel waardering de verschillende mannelijke chefs en diensthoofden spraken over het werk door het personeel van de Marine Vrouwen Afdeling in hun dienst verricht.

Duidelijk bleek mij, dat de Marva in haar kort bestaan in de Koninklijke Marine reeds een bijzonder goede naam verworven had.

Hier werden ongetwijfeld de vruchten geplukt van de beleidvolle personeelspolitiek, die van de aanvang af bij de Marva is gevoerd. Er is immers nauwelijks één vrouwenberoep te noemen, waarvoor in Nederland zo streng gese-

Wanneer dit alles ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Marine Vrouwen Afdeling met voldoening geconstateerd wordt, dan ben ik mij volkomen bewust, dat dit ons allen, die thans in dienst zijn, grote verplichtingen oplegt. Wij zullen, aangevuurd door het voorbeeld van onze voorgangsters, verder moeten bouwen :..an de taak, de Marva te maken tot een keurkorps. Waar wij er trots op zijn bij de Koninklijke Marine te mogen dienen, zal ons streven ook in de toekomst er op gericht moeten zijn, dit zó te doen, dat de Koninklijke Marine wederkerig trots kan wezen op zijn Vrouwen Afdeling.

De Hoofdofficier Marva der 2e klasse KMR ,

•

Mr E. o . van D!~m~n · M~lddnl.

Chef Marine Vrouwen Aldeln,

Gelnkwensen van de Vlagoffi cier Personeel T OEN in 1944 de vrouw haar ...intrede deed fn de Kom.nklijke Marine, leek dit velen een hachelijke ondememfnp, waarvan het succes lanp niet verzekerd was. Wie alle vertrouwen hadden, dat waren de marinemannen, die pedurende de tweede wereldoorlOO' .amenpetDerkt hadden met de doortallende Enpel.e WRNS. Doch velen van hun coLlega'., die deze oorLog,eroarinp niet hadden opgedaan, schudden zorgel(jk hun hoof:!.

Dit klinkt als een anecdote uit het grijs verleden. Nu na 10 jaar is het vanzelfsprekend, dtlt in de Koninklijke Marine mannen en vrouwen mmenwerken.. En dit iJ eigenItIk het beste bewijs voor het welslagen van hetgeen in 1944 nog een experiment scheen.

Maar het bereiken van dit resul-

taat iJ toch "iet ZO'ft e6ft.voudige zaak geweest. Vooral de eerste generatie marinevrouwen heelt het niet gemakkelük gehad.

Van haar tact en aanpauing.vermogen werd veel geëist. Geen zorgen en moeite zVn haar teveeL "eweest om de Marin.evrouwen afdeling eflI. goede ,tart te verzekeren.

Degenen, die ntI haar kwamen hadden het In menig opzicht "e vonden makkelijker, maar weer andere problemen. Men moest, toen het eerste enthou.,iasme begon we" te ebben, tot consolidatie kennen, de vakbekwaamheid opvorren, de taak omlunen en de or"anisatie af-

zv

gen met grote waardering gadsgesla"en.

Het is dan ook een groot genoe"en de Marinevrouwen afdelina ter gelegenheid van het tweede Lwtrum mijn harteluke gelukwel\l6n. aaft te bieden en mijn vertrouwen uit te spreken 1n de toekomst 1XIn dit jon"de onderdeel van de KoninkLijke Marine.

mu

De VLagofficier Per.oneel

bouwen.

Per,oonlijk heb ik de ontwikkeling van de Ma rinevrouwen aI~ delina van n4bij en ik kan zeg-

c.

W. SLOT,

Vice - Admiraal.

'-___________________________________________J I

Honderdjarig bestaan van de A.delborstenopleiding te Willemsoord deze maand he t feit zal worde n herdacht, dat honderd N ujaar geleden de ade lborstenopleiding te Willemsoord werd Ingesteld, willen wij dil niet ongemerkt voorbij laten gaan.

Deze herdenking Is van belang. omdat men na vee l zoeken en na het binden van zeer uiteenlopende meningen er In 1854 In slaagde een stelsel op te bouwen, dat zich, rekening houdende met door de loop der tijden noodzakelijk geachte wijzigingen,

een eeuw heeft kunnen handhaven. Dat het Instituut geduren-

de die tijd de Konink lijke Marine heett voorzien van een korps

oHicleren, waar de Nederlandse natie trots op kan zUn Is niet slechts van belang voor de reunIsten, maar voor de hele ko-

ninklIJke marine, omdat de opleiding van ~et overige personeel en de vorming van een volgende generatIe voor het grootste gedeelte door die officieren Is tot stand gebracht.

Tot aan het midden der 18e eeuw werden de %ee--offlcieren ~Iechts In de praktijk gevormd. Jongelieden werden als adels of adelborsten Jn dienst genomen om aan boord va n de schepen In en door de praktijk het %eemansvak te leren en tot officier te worden opgeleId. Gedurende verblijf aan de wal werd vooral de kennis van wis· en zeevaartkunde op peil gebracht. Bij voldoende bekwaamheid werden de adelborsten tot officier aangesteld.

In 1749 komt er enige lijn in de theoretische opleiding van de zee--off.lcleren als op advies van de vice·admiraal Schrljver te Amsterdam een zeemanscollege wordt opgericht. Bij dit coliege kwam , de theoretische opleIding van de zeema n In het algemee n en van de zee--officler In het bijzonder In handen van de %eer ku ndIge Cornells Douwes, die de titel kreeg van "Mathemalicus en Exami nator van 's Lands Zee--officleren en Stuurlieden". Op deze cursus werden de onderofficieren van de admiralit ei t kostelOOS toegelaten. Toen de Amsterdamse admiraliteit bepaalde, dat in haar dienst geen oflicleren meer zouden worden aangenomen of tot hogere rang bevorderd, dan na behoorl ijk onderricht te h ebben genoten In zodanige vakken, als dIe welke onmisbaar voor leder officier werden geacht, breidde het aantal leerlingen zich spoedig uit. In 1753 stelde ook het Adm iraliteitscollege va n de Maze een dergelijke cursus In. Belde opleidIngen bleven in stand tot de omwenteling In 1795. Juist tien jaar tevo ren was te Amsterdam de thans nog bestaande Kweekschool voor de zeevaart opgericht. Zij heeft aan de oorlogsvloot vele officieren geleverd, die daartoe op de v loot verder werden opgeleid. I n 1788 werden vijf leerHngen van de Kweeksc hool bij de Admiraliteit van Amsterdam geplaatst, reeds het volge nd jaar waren er 20 bij drie admiraliteiten In dienst en aan de zeeslag van Kam:r.erdUln namen 80 oud-kwekelingen deel. De opleiding aan e kweekschool was nIet op het maritlem-mliltalre ge r icht en moest dus wel bij de hogere eisen. die de krtjgswetenschap ging stellen, steeds minder voldoen. In 1829 bij de oprichti ng van het Instituut te Medemblik werd dan ook alle verband tussen Marine en Kweekschoo l verbroken.

In de Franse tijd komen voor het eerst de eigenlijke oCflclersopleidingen. Van 1803-1805 het "kadetten Instituut voor de Marine der Bataafse Republiek" te Hellevoetsluis aan boo rd van de "Eurldlce". Van 1806-1809 het ,.kadetten Insti t uut der Bataafse Marine te Feyenoord". Van 1809- 1812 "Koninklijk Instituut der Marine te Enkhuizen". Bij het Instellen van de laatste opleiding werd tevens bepaald. dat niemand meer benoemd zou kunnen worden tot officier bij het corps der Marine, tenzij afkomstig van het Kon inklijk Institu ut der Marine.

De lerdoor bereikte eenheid van opleiding ging weer verlo· ren toen bU het overb rengen van leerlingen van het Institu ut naar de "École Maritime Imperiale" te Brest op 1 Januari 1812, deze bepaling werd In getrokken.

Na het herstel van Nederlands onafhankelilkheid we rd In afwaChting van een definitieve regeling bepaald, dat de opleiding tot zee-officier via de vloot zou geSChieden. De aanwezige kadetten behielden die naam. Bij koninklijk besluit van 22 Juni 1815 werd een regeling getroffen voor de promotie van adelborste n en zee--officieren. De rangen van adelborst Ie en 2e klas werden Ingesteld. Om tot adelborst 2e klasse te worden aangesteld moest men 14 jaar oud 'lijn en in rekenen, schrijven, lezen, Nederlands, Frans en Engels examen doen. Jo ngeren tot 12J.·aar ko nden worden aangeste ld tot buitengewoon adelborst. oor bevordering tOt een hogere rang was een bepaalde diensttijd vere ist en moest examen worden gedaan In de nautische vakken. Hoewel de examens In bijzondere gevallen aan boord mochten worden afgenomen. was de bedoeling, dat alle examens bij de officiële examencommissie werden afgelegd. Aangezien aan boord van vele schepen van de studie de r adelborste n niet veel terecht kwam, werden andere maatregelen overwogen. Dit leidde tot een voorstel om élèves voor de Marine te plaatsen op de Artllle r le- en Genieschool te DeUt. Op 10 Januari 1816 werd door Zijne Majesteit dienovereenkomstig besloten. In de officiële stukken sr.reekt men van het Marine-Instituut gevestigd op de ArUi erle- en Ge nleschoÖl te Delft". De leerlingen kadetten genoemd, werden onderscheiden In die voor de eigen lijke zeedienst, voor de mariniers en

2

de scheepsbouw. De officieren van de ma r iniers werden tevoren uit landmachtoffIcieren gekozen. De marinekadetten hadde n dezelfde uniform als hun collega's van de landmacht, behalve dat op de knopen zich een anker bevond. De mogelijkheid om officier te worden via de vloot bleer gehandhaafd.

Hoewel deze wijze va n opleiden nog steeds vele voorstanders had, bleek zij In vele gevalle n te wensen over te laten. De voorzitter van de examencommissie drukte dit als volgt uit: "Talrijke ma len heb Ik tot de officieren, welke bij mij examen kwamen aneg!en, moeten zeggen, dat het niet eervol was voor een omc er, dat hij datgene niet weet, hetwelk op de armenscholen geleerd wordt".

In 1829 krijgt de Marine eindelijk %ijn eigen en enige opleiding, het "Koninklijk Instituut voor de Marine te Medemblik" Hier werde n de adelborsten opgeleid voor de zeedienst, voo, de mariniers e n voor de scheepsbouw. Zij kregen de rang van adelborst der 2e klasse, de minimum leeftijd was op 13 jaar gesteld. Candidaten werden afha nkelijk van de graad van bekwaamheid geplaatst in een bepaald studiejaar. De gehele cursus duurde vIer jaar en werd besloten door een eindexamen.

Bij gunstige uitslag volgde aanstelling tot adelborst der Ie klasse. De koste n bedroegen f 350,- per jaar. terwijl de adel· borsten voor hun eigen ultrusUng moesten zorgdragen. De uni· form bestond uit een donkerblauw lakens buisje met rode k raag, wit hemd met zwart zijden halsdoek, nanking wijde broek, w it vest en halve slobkouse n. Het hoofddeksel was een ronde mo nte ringshoed, opgetoomd aan de linkerzijde met een gouden lis, knoop en oranje kokarde. Een ponjaard werd a( een fluwelen band edra en.

Dit Instituut te MJemblfk heeft zich geen goede naam ku _ nen verwerven. De Inrichting liet veel te wensen over, er heerste veel malaria. De voedIng was slecht. De leiding was In de aanva ng matig, hetgeen de discipline niet ten goede kwam.

Voor de overgang naar een hogere afdeling behoefde geen exame n te worde n afgelegd. hetgeen de studieresultaten niet bevorderde. De jongere adelborsten werde n op ergerlijke wijze gebaard door de oude ren, die .soms 8 à 9 jaar In leertijd verschilden. Een hieromtrent Ingesteld onderzoek leidde tot het ontslag van een zestal adelborste n. Op 21 Juli 1842 werd op het plein voor het hoofdgebouw van het Instituut te Mede mb.l ik de van Speyk's mast opgericht, Op 5 Augustus van dat jaar werd bij het bezoek van Z.M. de Koning aan het Instituut, voo r het eerst de Nederlandse vlag aan die mast gehese n.

Sindsdien hoort de van Speyk's mast bij het Instituut.

Hoewel de toestanden te Medemblik verbete rden werd toch in 1850 besloten om bij wijze van proef het Koninklijk Instituut voor de Marine met de Kon lnklilke Mili taire Academie te Breda te verenige n. Op de "Konlnk1ijke academie voor de %ee- en landrnagt" vormden de adelborste n ee n afzo nderlijke compagnie onder ee n luitena nt Ier zee der Ie klasse. Het uniform van de adelborsten te Breda bestond uit een baadje van donkerblauw laken met rode kraag, vergu lde knopen, blauw lake n vest en broek, pet en ponjaard. De rode kraag Is te beschouwen als een rudiment va n de zee..ofllciersunlform uit de 2e heUt van de 18e eeuw, toen de groot-tenuerok voorzien was van rode kraag en rode mou wopslagen. Ter weerszijden waren op de kraag geborduurde gouden of geel zijden ankers aan~ebracht. In 1854 kr egen alle adelborsten daarbij op de schouers lussen van gedraaid koord. , Deze opleIding be tekende voor de Marine een stap terug. De nauwe aanraking met het element, waarop men later zijn leven zou doorbrengen was hier uitgeslote n. De marinesfeer ont. brak ten enenmale. Toen dan ook bij K.B. van 23 Augustus 1851 werd bepaald, dat de opleiding van de adelborsten defi nitief te Breda zou blijven, kwam van de zijde van de Marine een dusdanige tege nkanting, dat bij Ko ninklijk Besluit van 26 Juli 1854 als overgangsmaatregel w erd bepaald. dat voortaa n ee n zeker aantal jongelingen als adelborst de r 3e k lasse tot adelborst der Ie klasse zou worden opgeleid aan boord va n oorlogsschepen. Reeds een jaar later werd bepaald dat geen nieuwe jongelingen voor de zeedIenst te Breda zouden worden aangenomen en In 1857 vertrokken de laatste nog in Breda overgebleven adelborsten naar W Illemsoord.

Met dit Koninklijk Besluit van 26 Juli 1854 no. 6 werd dus de opleiding zoals die thans bestaat geboren. Leeftijd van toelatiOg was toen 13--15 jaar. KInderen van officieren en ambtenaren of van ouders, die om bijzondere redenen aanspraak konden maken op ondersteuning van Staatswege, genoten de voorkeur. De eerste maa l meldden %ich 95 candidaten voor 25 plaatslngen .. De opleiding zou 4 jaar duren, na twee jaar vo lgde bevordenng tot adelborst der 2e klasse en na 4 jaar l:OU examen voor adelborst der Ie klasse volgen.

Een belangrijke wijziging In de opleiding kwam t ot stand bij KB. van 13 Februari 1857. Een speciaal opleidingsInstituut voor de Marine wordt Ingesteld en krtjgt de naam van Koni nklijk Instituut voor de Marine", waarnaast ade lborsten '~oo r de zeedienst ook adelborsten voor de mariniers en voo r de scheepsconstructie zullen worden opgeleid. De opleiding zou

IWNINl(LUK·JNSTlTUUIVOOlDI- MAI?INh . .~~ot DELn · DO"=EC~T· AM5rE~OAM.

1854---1954

DEN

M DE " A~IN II'~S ..~

.

1>ENlt'!lN (CORNWA ll}t9~~

, •

drie jaar duren en ongeveer f 1.000,- kosten. De verdeling In ade lborsten der 2e en 3e klasse bleef gehandhaafd. Na het met gu nstig gevolg doorlopen van de opleiding volgde benoeming tot adelborst der Ie klasse, cadet-sergeant der mariniers of assiste nt bH scheepsbouw. Beloningen voor goede studieresu.I· taten werden l ngesteld. Op 1 Januart 1858 werden de- eerste beloningen toegekend. ZU bestonden uit het mogen dragen van de ponjaard voor het jongs te jaar en kroontjes op de kraag voor de 2e e n Ie afdellng.

In 1860 werd de opleiding tot cadet-sergeant van de mariniers ondergebracht bij het korps mariniers te Amsterdam en de o pleiding lOt assistent ICheepsbouw bij de rUkswerf te Amsterdam, zodat op hel Instituut allee n de opleiding tot adelborst der I e klasse overbleef.

In 1868 besloot de toenmalige Minister van Marine de opleiding onder te brengen In een gebouw aan de wal. De opleiding aa n boord van een oorklgsachlp kwam hiermede te vervallen.

Het Instituut werd een afzonderlUke instelling met eigen commandant. 1 Mei 1870 werd het nfeuwe gebouw in gebruik genomen. In 1876 werd het nodig geoordeeld de opleiding uit te breiden tot vier jaar. In hetzelfde jaar werd de d riejarige opleiding tot officier van de mariniers weer terugg.ebracht naar het Instituut te WIllemsoord. De toelatJngsleeftUd we rd voor de zeedienst op 13-16 jaar en die voo r de mariniers op 14-17 jaar gesteld.

In 1882 werd ook de marlniersopleldlng een vlerjarl{\e. Voor de praktische oefeningen werden naast de "Uranla ' en de "Astrea" de ltoomkanonneerboten "Ever" en "Gier" blijvend ingericht als oefen schepen voor de adelborsten.

Met de grote vlucht die omtrent de eeuwwisseling, het middelbaar onderwijs gi ng nemen moest ook het onderwijs aan de adelborsten en dus ook de aanneming rekeni ng.. gaan houden, wilde men op een voldoende toeloop kunnen blijven rekenen.

Daarom werd het reglement voor het Instituut wdanlg gewijzied. dat aanslulUna- op eindexamen 5-jarlae H.B.S. mogelijk werd. In 1905 en 1906 werden nog voor belde opleidingen adelborsten aa ngenomen, In 1907 slechts uitsluitend voor de drieJa rige.

Voo r de nu driejarige opleiding moesten in het reglement voor het Institu ut de nodige wijzigingen worden gebracht. De aan-

genomen !ongelleden werden adelborsten der 2e klasse. Zij kregen mi ltalre ransen, de Ie afdeling die van sergeant, de 2e die van korporaal en de overige de stand Vf.n watroos.

BU K.B. van 13 Juni 1912 no. 5 we rd de ople iding tot adjunct administrateur, die sinds 1898 aan boord van het Wachtschip te Amsterdam plaats vo nd overgebracht naar het Koninklijk Instituut te WlllemlOOrd. Hetzelfde geschiedde In 1915 me t de adspirant-machinisten, terwtu in 1918 de opleiding tot olticier van de marlnie" aan hel fnstJtuut weder werd opengesteld.

De In 1918 opgerichte adsplrantenschool voor de Marlne, waar jonge man ne n werden op.geleld tot adelborst om daarna over te gaan naar het Koni nklijk Instituut werd in 1923 opgeheven.

Alle opleidingen va n aanstaande o Ulcieren bij de zeemacht ware n nu aamenletrokken op het Instituut. Alle leerlingen kregen de tItel van adelborst. De mogeUJkheld om na overgang naar de 4e klasse H.B.S. adelborst te worden bleef daarmede beitaan en behalve voor de administratie, was men dus weer verzeild In een drie- en vler/arlle opleiding. In 1936 werd de vierjarige opleiding geheel a geschaft en gold het eindexamen H.B.S. of gymnasium als algemene els.

Van 11 MeI 1940 tot Mei 1946 was het Instituut te WIllemsoord gesloten en werd haar taak overgenomen door Enys house In Engeland en tot begin 1942 door het Instituut te Soerabala.

In Mei 1946 werd begonnen met een verko rte opleiding. De normale eursus van de a-jarige o pleiding begon op 16 September 1946. Ook de opleiding van officier van administratie werd op drie laar geb racht. Thans zijn dus alle opleidingen voor beroeplO !Ieler (met uitzondering van officieren arts ) o ndergebracht op het Koninklijk lnstltuut voor de Marine te Willemsoord.

Bij de vUfthdarlge herdenking van de vestiging van het Koninklijk fnsü.luut werd door Hare Majesteit de Koning in het vaandel van de ade lborsten verheven tot een VOlledig erkend vaandel. In Mei 1940 slaagden de adelborsten e r In het vaandel mede te nemen nllllr E ngp.lllnd.

Tenslotte willen wij bij di l eeuwfeest de wens uitspreken. dat bij een volgend eeuwfeest dit vaandel nog steeds mag zijn hel I)'mbool van de eenheid en de kracht van de Koninklijke Marine als een van de Iteunpilaren van Ne:er1ands onafhankelijkheid. [

• Korea Hollander s In REEDS enkele Jaren zijn er nu Nederlandse militairen in en bij Korea en er zullen nu zo langzamerhand wel een paar duizend Nederla nders zijn, die met dit land hebben kennis gemaakt.

In de geschiedenis zullen er In totaal wel nlel zo e rg veel Nederlanders zijn, die In Korea verblijf hebben gèhouden.

Van (loCn aantal van de eerste onza' landgenoten, d ie dit is overk omen, Is en verhaal uit de zeventiende eeuw bekend. He t betreft een groep Nederlandse schipbreukelingen, die ruim dertien jaar In het land zijn gebleven.

Wij vonden dit verhaal in ,,'t Oprechte J ournael van de ongelucklge Teyse van 't jacht De Sperwer" , beschreven door Hendrik Hame l (Amsterdam 1665).

In de zeventiende eeuw was er drukke scheepvaart tussen Ba tavla, Formosa en Decima, het kleine Japanse eiland, waar de Nederlanders een handelsvestiging hadden. De meeste Oosterse landen waren voor de Westerlingen verboden gebied.. Speciaal Ja pan en China weerden de westerse Infiltrlltle, en als de Westerlingen aan de wal kwa men bulten de voor hen opengestelde havens, d:m werd hen in het algemeen nlel meer vergu nd om het land te ver'en. Dit gold ook voor Korea. Zo , het dan ook, dat men doorgaans

.

omtrent het lot van degenen die In deze zeeën schipbreuk leden, en dat wa ren er niet weinigen, nie ts meer vernam. Dit was echter wel het geval met de schipbreukelingen van • De Sperwcr" I het Compagniesjacht, dat In Juni 1653 uit Batavla vertrok met de w il naM" Nagasak1. Een maand ltlier arriveerde het schip In Formosa. Het tweede deel van de reis verliep minder voorspoedig, want het schip geraakte in een tyfoon en strandde op het Quelpaerls-eUand voor de kust van KofCll. Een deel der opvarenden verloor het leven, maar 36 man wist l:ich op de kust te bergen. Al gauw kregen de schipbreukelingen contact met de Inboorlingen, die eerst welwillend waren, maar tenslotte een viertal Hollanders boelden. Deze gevangenen moesten al kruipend naM" de hoofdman , die hen ondervroeg. Wegens wedenijds gebrek aan talenkennis vlotte het gesprek echter niet erg. De behandeling viel toch wel mee, en de :teelieden kregen een behoorlijke verzorging, maar het was wel duidelijk dat zij werden beschouwd als gevangenen.

Het wrak van "De Sperwer" we rd geheel leeg geplunderd en tenslotte gesloopt, terwijl het hout werd verbrand om de spijkers te bemachtigen. De twee stukken geschut, die nog geladen

stonde n, werden tot grote ontsteltenl, der plunderaars door het vuur tot ontplofllng gebracht. Na cen dag o r zes waren de slopers gereed en werden de gevangenen naar een hoge re autoriteit gebracht, die hen aan een gastmaa l noodde, maar men kon elkaar nog steeds niet verstaon. Na enige tijd bleek de gouverneur een blanke tolk te hebben laten komen ; hij bleek een Nederlander, Jan Jansz. We ltcvree uit de Rij p. d ie al 28 jaar in Korea woonde.

Hij was Indertijd met twee maats In het land lcrechtgekomen, maor die waren gesneuveld tegen de Tarta ren. fljj deelde mee dat de koning vreemdelingen nooit toestond om uit het land te vertrekken, hetgeen onze vrienden met ontsteltenis vernamen. Na korte tijd vertrok Weltevree Weel" naar het vaste-lad, waar hij aan het hof van de konin g verblijf hield.

Na een maand of wat begonnen dol gevangenen ontvluchtIngspogingen te organiseren, die echter we rden verIjdeld. De vluchtelingen kregen tot straf een pak slaag op de plaats waar de rug van naam ver3ndert, waa rloe dic cerst van kleding werd ontdaan! In het voo rjaar werden de gevangenen naar hel vaslcland overgebracht. Te paard ging het dwars door Korea naar Scoul, de

-residentie van de koning. Een der maats bezweek op deze tocht. De koning ontving hen vriendeliJk en ook Weltevrec was weer present.

De koning liet de mannen dansen en zinllen op Hollandse manier en hij legde een goede verzorging toe, maar le mochten niet terug naar hun lnnd. Overigens stonden ze wel in de gunst bij de VOnlt, want le werden Ingedeeld bij zijn lijfwacht, waartoe hen wapenen werden uitgereikt. Maar le moesten ook een houten bordje om de hals dragen, waarop hun personeelsgegevens vermeld stonden. Een soort Identiteitsplaatje dus. Ze wartln betrtlkkelljk vrij In hun bewegingen maar hadden aanvankelijk veel last van de nieuwsgierigheid der Koreanen.

De koning was schatting ver-..chuldlgd aan de Tartaarse keizer. Dele schatting werd geregeld door een afgevaardigd>!

gehaald, en twee der gevangenen, steeds begerig naar hun vrijheid, wendden zich tot hem. Zij moesten dit initiatief echter met de dood bekopen, want de koning had de belasting ontdoken, door niet te reppen van de schatten die hem uit het wrak W8rtln ten deel gevallen.

De afgevaardigde werd omgekocht om de keizer niets van de aanwezigheid der Hollanders te vertellen.

De stemming jegens de schipbreukelingen werd hierdoor wel slechter, en herhaalde malen liepen zij gevaar te wordcn algemaakt, hetzij d1rect, hetzij, volgens het voorstel van een der hooMmannen, door te worden verplicht tegen elkaar te vechten. Zo ver kwam het echter niet. Wel moesten zij uit de hoofdstad vandaan, en naar een plaats In het binnenland waar ze aan het werk werden gezet en een hard leven. kregen. Negen jaar na de schipbreuk

waren er nog maar 22 in leven, toen zij in drie groepen werden gesplitst. De hoop op ontsnapping hebben ze ech~er nimmer opgegeven en na det'tien lange jartln 15 het eindelijk aan een achttal mannen gelukt om met een jonk naar JBpan te ontkomen, waar zij tenslotte in het oorspronkelijk doel van hun reis, Nagasaki, terechtkwamen. De Japanners hielden hen toen op hun beurt ook nog een jaartje vast. Na ruim veertien jaar kwamen zij tenslotte in Batavla terug. De andere overlevende gevangenen herkregen hun vrijheid in 1668, door bemiddeling van de Japanners.

EÊn hunner echter bleef net als We ltevree in Korea achter. Hij had er inmiddels een gezin. Zijn achter-achter-ach¡ ter-kleinkinderen kunt u er nu nog tegenkomen I

"Admtral Ush4kov", een Rusmche kruiser van de Sverdlov kklue, bezocht met mlge torpedobootjagers van 16-21 Juli 1954 Slockhohn voor em olJickeL vlootbezoek.

5

· . ----~-~--

, .. «fpemee1'd in de hoven

•

De Marine wier twa dagen y n Harns (DE MAR INE WAS TWEE DAGEN IN HARLINGEN)

Vlagvertoon in eigen land rom USA for mutual deCense" ... " Dat staat te lezen op een metalen plaatje In de longroom va n Hr. MI.

F

.. Wolf" en de betekenis ,van due woor-

de n dringen pas tot Je door wanneer je dit fregat "goed" gezien en bevaren hebt.

Stel je voor ... zo'n prachtig. goed uitgerust (' n bewapend schip. Spiksplinternieuw v an de Amerikanen cadeau ge-

kregen. Met hoogsleru een proelvuart onder Amerikaanse naam, voor de rest. van hel begin af, onder Nederlandse vlag met een Nede rlandse bemanning, die het vaart uig uit de "States" Is komen halen en e r nu de vlsaerlJ mee Inspecteert. Deze bemanni ng van vijf officieren . zc\'cn onderofficieren en een vijftig SChepelingen, oa n boord van Hr. Ma.. "Wolf". "r'or mulual defense", .. Ja, dat Btaal daar op dal plaatje. En wij dal gegeven p8an'l maar in de bek kUke n. Twee net a fzonderlijke machinekamers leoals op de nieuwe kruisen _ een voor en een achter. Daarin de twee diesel· motóre n van ongeveer 900 pk elk, di e dil fregat een maximum !'nelheld van 15 mijl kunnen geven. Gee n schoor· steen. wat bij het eerste gelelcht wat vreemd aandeet. maar waar je verder geen aandacht mee r aan ac:henk t nis J., weet, dat de ult1aat gasaen, aan belde ~Ude n van hel schip vlak boven de wa t<'rsplegel, heus we] hun ui tweg kunnen vi nden.

En dan die fantastlac: he bewapenint;. wa nt zoek het maar eens op een andere marinebodem van nog geen dulxend Ion.

6

Vier dubbellool)S van 20 m m ; drie dubbelloops van 40 mm; een drle·\nch kanon; een Installatie om zes en twi ntig dieptebommen ..achter elkaar" te kun· ne n wer pen, met tot sklt de " hedge h og". hel moder ne' onderzeebootbestrijding.. 'wapen, dat 24 r a ke tten .vrlJwel Ineena kan ui tbraken en daarmee een vijande· lijke onderwaterslulper voorgoed onder de waterspiegel houdt.

Heus. dal gegeven paard heeft een .v oor· treUelijk gebit, En al .Iaat het volgen, de boekjes niet netjes daarnaar te kijken, hier zou het niet netjes zIJn dat kijken te venulmen. Je moet Hr. Ms. "Wolf'.

Hr. Ms. ..Jaauar", of Hl', Ms. "Panter" ge~le n hebben om voor deze "mutual de!ense" dankbaar je petje ar te nemen e n de overtui ging te hebben dat het uitstekende IJC hepen ~ijn, die on~e Konlnkijke MarIne op deze wUze van Amerika heefl gekregen. Uitstekende zeewaardige IJC hepen met een behOOf< lUke accomoctatle, ook al zitte n de onderoUlcleren aan boord wel een beetje In de verdrukking. gezie n het nu eenmaal opmer kelijke verschil In "stat u." tusren onderofficieren van de Amerikaanse e n die van de Nederlandse Marine.

Kort en goed, onze KonInklijke Marine mag :teer verheugd ~U n met de:te mate· dële aanwinst. De heropbouw van onzE: viOOl Is zijn voltooII ng weer een belangrijke stap naderbij ge komen. Gced en beter dienen en de taken daardoor goed en beter vervulle n ; zoals aan boord van Hr. Ha.. "Wolf", die wU bezocht en bevaren hebbe n, niet alleen om

het " nieuwe", maar ook .. .

Ee n paar maanden geleden werd In "Alle Hens" nog al wat plaAts Ingeruimd voor een t weetal reisverslagin. het ene over de garantJe·vaart van Hr. MI. "De Zeven ProvlnclUn", hel andere over de reis vlln vlagvertoon '0'110.

H s. Ms. "KareI Doorman", E n ook meer In h et verleden heeft u op deze plaats veel kunnen le:Een over de ve r re rel:Een van andl're marlneIJChepen. h et:d,l op weg naar Korea, naar Nieuw Gulnea of de West. Uiteraard waren dil over het algemeen Interes. sante besChrijvingen ... Er gebeurde ook ~oveel op die lange tochten, wetenswaardigheden die niet aJloen vermei. denswaard waren voor de betreffende opvarenden. maar ook voor de marine· man thula. De herinneri ng wellicht aan J;ijn grote reis naar de vre"mde of hel stimuleren van het verlangen ook :telr eens leo'n verre trip t e mogen moken.

Maar de k leinere schepen, die niet vel van huil ginge n, die wat rondvoeren In de eigen wateren, die aan dE' vele oelenln~en deelnamen en daarbU hoogstena dOl Engelse of Frnn~ kust In de verte zagen opdoemen.. . hoe waren hun bele\'enlssen?

Och, de man van de mijnendienst ol de onden:eedlenn hield thuis maar zUn mo nd. Hij dJelide nlleen mallr en dal moeit "moeders" ge noeg zijn. Hij kwam niet m et n,ylon dingetjes thul., even mi'" met een mac htig verhaal over die en d(.' ilad en dat en da t land. Nee n, het wu maar een doodgewone pit hoor en Maandag werd het weer veertien dagen varen, Bandeau nummero ltOveel, met een hoei klei n kansje op een bezoek aan Vl\ssln~n. E n om deze reden nu zijn uU d.lt keer eens van HL Ms. .. De Ze,,'(! n ProvincU.ln" <-n Hr. MI. "Karel Doorman" op een drle!al k leinere IJChepen overgestapt. Aan boord van de eerder genoemde "Wol!" en ook aan boord van de twee munenvegers Hr. Ms. "HollandS Diep" en H l', Ms. "Volkerak" .

Voor een "zeereis" van Den Helder naar Harlingen, maar daarom nlet minder In teressant...

Ik weel niet of de opvarenden va n deze schepen het bewust ltO voelde n. maar die tocht naar Friesland WIII In hun ged ragi nge n een ware wer<'ldrels.

Ze hadden er paspoorten voor vervaardigd: ~o'n Fries vlaggetje, geknipt uit een omhulsel van het of andere brood.Joelmeersel, en dat keurig net op een stuk papier geplakt. En de toclus aan boord was maar een waardeloze ,oenl , want Fries geld was hU :tomaar ve rgeten mee te nemen.

E n dan de re is zelve. Dat WR S geen senle:ure, Zegge en schrijve 270 minute n var.tn om Harlingen te bereiken, een a fstand van maar liefst 65,000 Nedef< landle teemeters. Verder die binnenkomst. AJo:ellg veel t oeschouwers op de kade. die met ogen zo groot al. Friese schoteltje. deze machtige ac:hepen In hun ha\"en zagen afmeren en die daar een welkom's taaltje uitsloegen. waaf< van geen enkel bestaand wooroenboek ook maar de summierste ve r taling kon geven.

Of de n:annen aa n boord van dit fregat e n de mijnenvegers "Z() maar" naar Harllngen waren gekomen? Ben je zestig ... zuiver vlagvertoon, meneer. De Nederlandse driekleur t usaen het blauwwit en de rode " pompt! blêden" van Fryllan. Nu .,oud Harlingen In h et

~ de compensatie. die de stad In het vreemdellngverkeer gekregen heeft. ge. deelteltlk te niet zal

"""n.

En de%e vrees nu bracht de feestweek "Oud Harllngen In het licht ". het JIcht. %0' wel letterlijk als 1Iguurlijk, op dat vele stadsschoon, hetzij In straataan leg. hetzij in de prach'lge waterpartijen en architectonische bouwk unst.

Het licht ook op de verbondenheid met de ~e. waar het gehele jaar door de vlssers,v loot ter garnalenvangst gaat. .. mt Harlingen, dat .vecht voor %ijn \)est aan en dit gevecht moet winnen, kost wa t het kost. ..Oud Harlingen In het licht",

het

Is

~n

grote show geworden.

En ook de maats van Hr. Ms. Wolt, Hollands Diep en Volkerak hebben gedurende het , .. het grote trekpunt aan de haven. ... weekend. dat ~ daar waren, het hunne er toe bijgedragen licht" stond en de Nederlandse Marine Alle reerst hun eigen show, dat van het welwillend was Ingegaa n op het ver wek van de Friese rege ring om e nkele fregat en de mijnenvegers.

Clrea twee dul%end Friezen en Friezinvan haar schepen naar de:re gewest en nen hadden er belangstelllng voor en %ij te zende n. bevolkten dan ook de schepen als een kOlonie. Of men bij dit bezoek te weten Feitelijk is het maar ee n trieste mak Is gekomen hoe nu precies een magnemet Harlingen. tische mijn geveegd wordt en wat Na een periode van grote bloei In de "visserij-Inspectie" betekent. Is een Gouden Eeuw kwam de eerste ernstige tweede. Voorop staat de kennismaking terugslag voor dem oude havenstad een zeventig jaar geleden, toen de zeilvaart en die was VOOr al die bezoekers spontaan en hartelijk. En wal'an zij nJet op door de stoomvaart werd vervangen en de schepen, omdat he t nu eenmaal niet de diepgang naar de Harlinge r haven twee dagen lang "be%oekuur' kan zijn, n iet groot genoeg bleek voor de steeds wel, geen nood. Dan wisten zij h un plaats groter wordende sch<'PCn. Vanaf dat evenzeer op de kade, overdag en moment raakte ter :ree deze stad op een 's avonds, wanneer bij het donke r-worden %ijSp(lOr en bleef zij met haar fraaie ook de "oude Bimsen In het licht" hun haven en vele handelsmogelijheden nJet luister .verkondlgden en het over ige ns veel meer dan een "herinnerlng". duiste re havencomplex ee n stralend En ook te land waren er maar weinig tintje gaven. mogelijkhede n om een nieuwe toekomst Ook Harlingen liet :dch niet onbetuigd. te roeken, laat staan op te bouwen.

Aa n de Waddenzee lag en bleef HarlinDaar was een dansavond In de schouwgen ligge n, In een ui t hoek, totdat In burg, binnen welks muren wij al eens 1933 de afsluitdijk tot stand kwam en mee r marinemannen welkom zagen, zij plotsklaps de~ "zoekgeraakte" veste In het c m met hun schaatsen In het stroo het wereldverkeer we rd opgenomen. even een glas warme ' limonade naar Onmiddellijk werden de bakens venet. binnen te werken en dan weer ver der Men kon gaan pro(jteren van het te gaan op die jachtende tocht langs die t{)urlsme, zowel van datgene wat speciaal Elf FrieSf' Steden. naar Friesland kwam, als van datgene Nu lag er geen stroo op de vloer en wat men het ..doorgaand verkeer" %ou ook de warme limonade was nerge ns te kunnen noeme n, het tourisme dus van vinden. Wel hoopjes ijskoud bier te r en naar de Scandinavische lande n. afkoeling. Want met die Harl inget· Engeland en Frankrtjk. meisjes was het uitstekend dan!ICn, ook Sindsdien Is het met Harllngen weer al begon je om S uur In de avo nd en bergopwaarts gegaan. wus je des mergen.s om 3 uur nog De stoere bevolking van deze plaats, het lustig aan de zw:'er, BEon goed bandje stadschoon, het prachtige zeegezicht, onder de veelzegge nde naam van "De de geconse rveerde oudheid... dit alles Notenkrakers" (waar hoorden wij die stond e r berg voor dat de uitkomst, die naam toch meer?) %orgde voor de de afsluitdijk gebracht had, ook mdernod ige mu%ikale begeleiding, terwijl daad In een nieuwe welvaart werd "The Harllnger·slsters" van tijd t ot tijd omgezet. Maar helaas, weer Is het de voorliedjes %ongen, waar:vnn geen klank uitgang der tijden, die deze goede oude Hollands was, hetgeen het applaus er stad belaagt. Nu In de vonn van een nleu· nJet minder dOOr mnakte. we verkeersweg, die - zo straks - bulten Sommige maats hadden vcor de duur Harlingen om mi worden aangelegd e n van dit verblij f in "de vreemde" hun waarvan men terech t mag vrezen, dat hele gezin laten u itkomen. De kwartier-

meester bijvoorbeeld was er met vrouw en %even schoonzusters, we lke laatsten hij met gul gebaar onde r de andere kwartiermeesters verdeelde, terwijl de een af andere seiner de hele avond %ijn vierjarig zoon tje op ;dJn knie had zitte n, aangezie n ",moeders" eve n een dallsje wu gaan maken , waarmee ze sindsdien niet meer had kunnen op houden.

Ja .. . het was een mooi dansfestijn en hoewel gedurende de Zondag de feestelijkheden in Harlingen stil lagen van· wege de wijding van die dag, stelde het actieve gemeentebestuu r de onzen toch In de gelegenheid op zijn kosten wat vertier te hebben. Een voortreffelijke film In de plaatselijke bioscoop.

Wat %UIlen wij nog verde r vertellen over dit bezoek ann "Oud-Harli ngen In he t licht"? Dat het In één woord ge· weldlg was en dat Iedereen van hoog tot laag onvergetelijke dagen beleefden ?

Wel, u las het reeds In het bovenstaande.

Harlingen was op en top gastheer; een opgetogen burgerij ontving h ier de Koninklijke Marine. Het was een beo %oek, dat "goodwill" bracht en dat onmiskenbaar een band $chlep, welks waarde men niet ge noeg kan onderstrepen.

E n daarom ... onze grote schepen mogen de %eeën bevaren en de Nederlandse vlag naar verre vrienden voeren. 7..eel· belangrijk Is hu n taak. Maar eve n belangrijk Is het vlagvertoon In eigen land door de meer kleiner e schepen. Als ambassadeurs van een marine, die Nederland groot mankte e n die haar plaats In dat Nederland steeds dient te behouden.

W. L.

... een doorlopende bela.ngstelling

7

[

,

De landingsspiegel op vliegdekschepen I NopEngeland heert men na de oorlog hel gebied van de ontwikkeling van vliegkampschepen niet stilgeuten.

Achtereenvolgens zijn aldaar het "Angled

Deck", de Stoomcatapult en de Landingsspiegel ontwikkeld. Deze vindingen

waren het reaullaat van de pogingen die de Britse marine om Aan de eisen dIe de moderne vliegtuigen aan hel vliegdek van vliegkampschepen stelden en In de toekomst nog gMn stellen te voldoen, zonder dat ITIi!n behoerde over Ie gaan tot het bouwen .van nieuwe grotere vlIegkampsc.hepen. ' De drie genoemde vindingen vormen allen een onderdeel van de oplossing van het probleem hoe de snelle boordvliegtuigen die nu In productie zijn en de

nog snellere ,v liegtuigen van de toekomst vanaf vllegkampschepen van

redelijke afmetingen

kunnen opereren.

Over het "Angled Deck" en de Stoomcatapult Is In .v erschillende tijdscltrl(ten reeds veel gesc:hreven. Ook Hr. MI. "Karel Doorman" zal hier bi nnen afzienbare tijd mee wor~n uitgerust.

De deklandlngssplegel I1 Jonger. Haar geschiedenis begon op een bureau In Londen in J951. Men was namelijk daar lOt de oondullie gekomen, dat het o p de duur, wanneer nog lnellerc vliegtuigen dan n u vanaf vllegkampsc:hepen ltouden moelen opereren, wel eens :rou kunnen blijken, dat het landen op aanwijzingen van een deklandlngsoltlder be7:waren zou gaan opleveren. Het Idee .v atte polt, dat er een mogelijke oplossing school In een apparaat dat de vlieger automatisch de nodige hulp bij de landing kOIl blooen.

Het verhaal gaat dat de eef'lite proefnemingen plaats vonden op een kantoor In Londen, met behulp van een spiegeltJe, een lippenstift en een secretaresse.

Met de lippenstift werden op het midden van het spiegeltje een aantal rode stippen gezet. Daarna ' plaatste men h et spiegeltje onder een hoek op tafel en de lIppensUf op enige afstand daarvoor.

Ten.s1otte werd de secretareae gevraagd om, terwijl ~ met haar hoofd naar de tafel toekwam het spiegelbeeld de lippenstift In één lijn te houden met de rode vlekken op het spiegeltje.

ZO gezegd zo gedaan en het resultaat wG.l, dat de juffrouw keurig met haar kin op de tafel "landde". In het spiegeltje en vlekken Idee %8g men wet leta: en men begon met de uitwerking.

Bij het Royal Alrcraft Eatabllahment te Farnborough werden vervolgens proeven genomen met verschillende lichten en spiegels op ware grootte. Met de hiermede o~gedane ervaringen ontwikkelde men een deklandlngasplegel, die In principe hetzelfde was van het thanl op Britse carrlera geJnstalleerde prototype.

Het staat thans wel vaat, dat deze landingsspiegels eerlang de taak over zullen nemen van de huidige deklandlngsolflcler.

De spiegel, die eerst acht voet hoog was, Is nu vier voet In het vierkant e n vormt het voornaamste onderdeel van het apparaat. Zij Is draaibaar op een voeUiituk gemonteerd en kan zodoende met een helling .v oor- of achterover gepiaaW worden. De hoek waarin de spiegel Is ~esteld kan bov(!ndlen (!OllItant worden gehoude n door mlddel van ee n tolmec-hanlsme ulfs wanneer het schip stampt.

Deze laatste voorziening was .voor de arUlIerlsten die bij de ontwikkeling behulpzaam waren, een klein kunstje.

Met reeds bestaande appa ratuur losten zij dit probleem In een ommezien op.

Aan belde zIJden van de Iplegel Is een rij rode lichten gemonteerd, die naar het achterschip l:ijn gerlc.ht. Op onge-

8

veer 150 voet van de spiegel, In de richting van het achtel"SChlp, Is een andere rij lichten geplaatst, die ~anlg zijn gesteld, dat 7.tI een lIchtvlek op de spiegel projecteren. Om het vliegdek nu goed aan te vliegen moet de vlieger de geprojecteerde lIchtvlek In één lijn houdll'n met de rij rode lichten. Ziet hij de lIc.htvlek boven de rode lichten, dan vliegt hij te hoog. Vliegt hU te laag, dan ziet hU de rode lichten boven de lichtvlek. De- helling, die aan de spiegel wordt gegeven, Is afhankelijk van de positie van de vlieger boven de onderkant van het landingsgestel van het vliegtuig. Het neerkomen vno het vliegtuig op het vliegdek kan zodoende met de grootste nauwkeurigheid itlschleden.

Het Is duidelijk, dat als de vlieger voortdure nd de spiegel met lIchtvlek en de rode lichten In het oog moet houden. hij moeilijk de snelhelds.ni.eter In de gaten kan houden om te %leD. (lt hij het vliegdek wel met de Juiste snelheid aanvliegt. In dit bezwaar heeft men echter voorzien. Men koppelt daartoe aan dil snellieldsmet er een klei ne metalen doo.. dle Is voo~n van rode. groene en gele lIditen. Deu zijn zo gericht op een op de voorruit gemonteerd plaatje, dat de vlieger kan ~n welk licht aan is en welk sein het geeft. Brandt het roede licht, dan Is de snelheid te laag.

Naarma te de sc:hltterlngen e'knar sn(!]Ier 0r,volgen Is ook de snelheid groter.

Een angzaam groen schitterlicht geeft aan dat met de juiste snelheid wordt gevlogen. Vliegt men iets te snel, dan wordt dit aangegewn door lanpame gele schitteringen, die naarmate de snelheid groter Is overgaan In snelle sc:hltteringen.

De eerste landlngssplegel werd gelmprovlseerd van gemakkelijk verkrijgbaar materiaal. De spiegel bestond uit een ,vlak stuk metaal, dat op een houten raam was bevestigd. Nadat men hierlnede op de startbaan te Farnborough proefnemingen had gedaan, werd zIJ op HMS "Wustrious' gelnstalleerd en in October 1952 beproefd.

Voordat men landingen en naderingen ging uitvoeren met behulp van de splcgel. werd enige malen het vliegdek aangevlogen met snelheden, waarmede de In de toekomst te gebruiken vliegtulg1!n zouden moeten aanvliegen. Het doel hiervan was om na te gaan in hoeverre de opvatting, dat bU dit snelle aanvliegen de reactie van de deklandlng90UlcJer en de vlieger op met de hand. ,egeven landln~lnen te traag zou zIJn, juist was, Hierbij was het nlet nodig om werkelijk te landen.

Daarna volgde de eerste serie landingen met behUl8 \'an de Iplegel met de thans noodzakel ke aanvlIegsnelheden. Na af-

loop hiervan was een leder overtuigd, dat het deklanden op aanwijzingen van een deklandlngsofflc:ler spoedig tot het ve rleden :rou gaan behoren. H et nieuwe landingshulpmiddel bleek niet slechts een luxe te zIJn, doch een nood%8ke lijkheld.

Na de:t.e eerste prodnemlngen werden verschillende verbeteringen voorgesteld.

Een spiegel met betere optlsc:he eigenschappen werd gemaakt en kon beproefd worden In Juni 1953. Hiertoe werd het apparaat geTnstalleerd op de oude oorlogsveteraan HMS "lndomotabie" op ongeveer 200 voet van de achterkant van het vliegdek. De proefnemingen hlennede ..... erden ook bijgewoond door vertegenwoordigers van het Gemenebest en de Verenigde Staten, die een Bea Vamplre een serie deklandingen zagen uitvoeren.

Na de eerate serie doklandingen besloot men proeven te nemen met een spiegel die de helft lager was. Men maakte daarom een stuk va n de boven- en onderkant van de 8-voet hoge spiegel wit.

Het resultaat hiervan was. dat een erotere uniformiteit werd verkreJren In het oppikken van de landIngskabels.

Welke kabel werd opgepikt hing hlerbij In hoofdzaak at van het stampen van het sc:hlp. Het kleiner nlaken ,van de spiegel gaf In tegenstelling tot wat men had verwacht geen moeilijkheden bij het op de sPle~el houden van de lIchtvlek.

BIJ ver el klng van de zichtbaaarheid van de ~Ic Uiilgnalen van de spiegel en de handsignalen ,v an een deklandlnp'oltleler bleek dat de eerste dOOr ~~ beler gllzlcn konden worden dan de laatste. I-Iet bleek eveneens mogelijk oln te landen terwijl het toimechanisme van de spiegel bulten werking waa gesteld. Zodra het weer ruw genoeg was om het apparaat te proberen voor het landen met ruw weet'r werden een aantal ruw weerlandingen gemaakt, die met succes verliepen.

In Navember werden wederom.proe\'en uitgevoerd aan boord van HMS " IllustrIous". Deze waren uitgebreider. Ditmaal hadden de technici een sr,iegel gegoten In de vorm van een cyl ndersegment. De binnenzIJde hiervan was gepolijst. Men had de spiegel deze vorm gegeven om de vlieger In staat te stellen de lIchtvlek op t e pikken zodra hij Indraaide voor het ultelndeltlke aanvliegen. Bij de platte spiegel was namelijk geblekeri, dat de rusland waarop de vlieger de lIchtvlek (lP moest pikken om het dek nog te kunnen aan.vllegE; n te groot was voor praktische operaties.

De nieuwe spiegel werd aan bakboord opgesteld en aan de proefnemingen werd dOOr en twintigtal vliegers deelge nomen.

- --------

--------)

~-- - - - - - - - - - - -

------

teneinde een zo -gc.ed mogelijk oordeel te kunnen vor men. Zij vlogen met Sea Vamplres Wyvernll, een Meteoor en een Cannet. T\jdens het deklanden maak te een hel!coptere vertraagde mms van de landlngen.

Meer dan 100 landingen, overdag, In de schemering en '. nachts werden %Onder on gelukken gemaakt. Na afloop W8n!n

alle vliegers het e r over eens. dat de

nachtlandlngen hen minder hoofdbrekens

kostlen dan voorheen. Er waren v liegers bil, die nog nooit een nachtlanding op een vlleg-kampschlp hadden gemaakt.

Men ontdekte dat .voor het vliegen met behuJlI van de spiegel weinig oefening nodig was en dal er weinig reacUevertrag Ing was, het geen bij het landen m e t

deklandingsoflic:leren vaak voorkwam.

Dit wekte echter geen ve rbazing , daar de aanwijzingen van de spiegel tenslotte met de snelheid van het licht worden gegeven, Naast deze wel voor de hand liggende conclusies, bleek dat de spiegel In de Ideale nadering kon voorzJen die het

landen op een "angled deck" nodig maakt. In plaats van als het ware over de achte rka nt .\'an het vliegdek te sprin gen, ka n het vliegtuig met behulp va n de sillegel In een gemakkelijke boog neerkomen onder een dalIngshoek van ± 3 graden. Bij een landing op een "Angled Deck" behoeCt de vllegcr zijn moto~n niet af to zetten v.cordat het vlJegtul~ goed en wel een ka bel heeft gegrepen. De vlieger Itan zodoende doorvliegen als hel In zijn kraa m te pal'i . komt. Bij erg slecht weer. bij stampend schip, ka n de aan"lieghoek ten opz.ll."hte van vliegdek worderl vergroot.

Doer de ontwikkeling va n de landlngsspiegel wordt echter nie t alleen de tnak va n de .vlleger vergemakkelijkt. Ook degene n wlcr laa k het Is aan de hand va n tactische en strategische overwegingen de stafeli<!n op te stellen, waaraan de toekomstlgc vliegkampschepen moeten voldoen. wete n nu !.>ete r waar zij aan toe zij n. ZIJ kunnen nu tot op zekere hoogte de afme tinGen van C\"entueel benodigde vliegkampschepen bepaJen

zonder teveel gelx;nden te ~n aan de eisen dit' de vliegtuigen steHen. In de practijk kwam het er namelijk op neer, dat vliegkampsche pen steeds groter ge bouwd moesten woroon om het mogelijk te maken dat moderne vliegtuigen Ingescheept konden worden. Het nadeel da t hieraan verbonden Is. Is dat het vlIegka mpIChip wel een bijzonder aantrekkeltlk en kostbaar doel voor een eventuele vijand wordt.

Voo rlopig IS echler de noodzakelijkheid om steeds grotere vllegkampachepen te bouwen op de achlergrond gedrongen dOOr de na de oorlog In Engeland ontwikkelde ve rbeteringen. Ook vana!

Hr. Ms "Karel Doorman" ~ulIen na het aanbrengen van een angled deck en een stoomcatapult, vliegtuigen kunnen opereren. waaraan men voordien niet aan behoefde te denken.

Ontleend aan "The Mlrror on the Flight Deck" door D. A. Smlth In het Mei-numme r 1954 van "The Navy".

MAR VA I N NIEUWE DIEP Den Helder overgeplaatst"!

N AAR Bijna nooit wordt een dergelijk bericht met vreugde opgenomen en rondverteld.

De enige attractie vonnt meestal slechts het feit , dat er een of meer oude "maatjes" zllten, die je wel graag weer eens o ntmoet, en misschien heeft het wonen op een schip nog een vage bekoring.

Maar daar blijft het dan ook bij en met zéér gemengde gevoelens ga je pakken e n wat dies meer zij e n te nslotte ufscheld nemen bij de diverse kennissen.

Hier wordt je diep beklaagd: " Den Helder! Wat moet jij als Marva In hemelsnaam dààr uitvoere n !". Je mompelt lets van "mal'inebasls, standplaats van de commandant zeemacht Nede rland e n zo", maar eigenlijk zeggen die uitdrukkingen j(! zeil nog bar weinig.

Je woorden missen dan ook alle overtuigingskrach t.

Enlin, de "baas" wil, dat ie in Nieuwediep je diensten voor de marine gaat verrichten en zo Slap je op de vas tgestelde dag, keurig opgeperst en gepoetst, met je koUertje op de tl'eln, het ongew:lsse tegemoet.

De "kool- en zakken boer" heeft voor het transport van je fiets en plunjezak gezorgd en je de verzekering gegeven. dat je die attri buten spoedig weer In je beZit zult hebben In Den Helder.

Na "ettelijke" keren overslappen (wat je al het gevoel geeft van een reis naar ontoegankelijke oorden ), laat je je eindelijk met een zucht van verUehtlng In de trein Alkmaar- Den Helder op een raamplaals neervallen.

Alkmaar, de laatste overstap dus, en de trei n rijdt nu dat deel van Holland In, wat volgens menige marineklant allang van ons land afgezaagd en onder water gezet had moelen worden. Later kom je tot de conclusie. dat je het plaatsen van zo'n o pme rking niet au serleux mo~t nemen en het soms zelfs een eigenaardige gehechtheid aan Nieuwediep maskeren w:l1.

Maar dat Is pas later.

Nu zit je nog. onbewus t van alles wat komen gaat, uit het raampje te staren, piekerend over van allerlei e n zo nu en dan bewust kijkend naar het voo r bijschietende la ndschap.

De diensttijd. die je er op hebt zitten, trekt aan Je geest voorbij. Je herinnert je weer je bes luit: "er Mk bij te komen", op grond "an, ja, van wat eigenlijk! Roeping. vaderlandsliefde, hel zijn van die grote e n misschien zeUs wat opschepperig aandoende woorden. En loch heelt het gevoel van: "een baan· tje kun je overal wel krijgen, waarom geen werkkring, waar meer aan vast zit, met een achtergrond, die alles wat je doet, In een bepaalde steel' brengt?" de doorslag gegeven voor je verzoek om Inlichtingen.

Het folde rtje met alle benodigde gegevens en InlormaUe, de In te vullen formulieren , het verschijnen voor de Provinciale Selectiecommissie, de dag in Voorschoten, waar je op alle moge· Iljke manieren gekeurd en getest wordt. de ges prekken om je van de d raagwijdte van je bes lissing te door· dringe n. En eindelijk, lUl een paal' weken van spanning - hel bericht, dat je aa ngenomen bent In dienst van de KorunkUjke marine.

Dan de "reerutentijd", die je doormaakt aan boord van Hr. Ms. "De Leeuw" op het marine etablissement In Amster· dam.

In een tijdsbestek van 4 weken wordt je van burger tot militair gemaakt.

Schrobben, boenen. uitrusting merken, uniformen en pijjekker persen. lessen Krijgs tUCht, Ceremonieel en Eerbewlj· zen, Rangen en Standen, Kennis van de Vloot, Exerceren en nog veel meel'. vOI'ml met elkaar een me ngeling van wijsheid, die je straks, na afloop van je Eerste Militaire Vorming In de practijk moet gaan brengen.

De eerste weken ben Je gehuld In een "soepJurk" van blauwe overallstot (een oUer aan je vrouwelijke ijdelheid) en het trotse gevoel, wanneer je voor het eerst volledig In uniform gestoken

bent (na een gevecht met stropdas en stijve boord en het steeds weer anders opzetten van je muts) vergeet je nooit meer.

De "Ouderdag" vormt een der hoogtepunten, de familie kan je bewonderen In je nieuwe status en wanneer Je een staaltje van modelexerdtle weggeelt, dat aanleiding geeft tot de enigszins verbaasde conclusie, dat het " helemaal niet mannelijk Is, zo'n marcherende groep meisjes"!

Natuurlijk grijp je elke gelegenheid aa n om te laten zien. "hoe een militair groet" en kom je tijd te kort om alles te vertellen.

De eerste Zondag passagieren : na een grondige inspectie van tenue e.d. mag je de poort van de marinekazerne uit en trots als een pauw stap je weg~ genietend van het feit, dat " Iedereen naar je kijkt" en in het bewustzijn, dat je voortaan nog meer op je gedrag moet lelten dan vroeger, zodat je nooit at· breuk zult doen aan de waa rdigheid van de mililaire stand .

Je verandert In die 4 weken, uiterlijk, maal' vooral Innerlijk.

Dit laatste Is het belangrijkste ên hel moeilijkste. Je hele denkwijze e n de daaruit voortvloeiende handelingen moeten een wijziging ondergaan. en dit veroorzaakt, zeker In het begin. heel wat con1l1cten.

Gelukkig zijn je "baksmaaljes" er, die In dezel!de omsta ndigheden verkeren als jij, en met wie je allerlei grote en kleine problemen b~praten kunt. als ze niet tê Individueel zljn. Vele vriend· schappen ontstaan, waarvan een enkele ook na je EMV stand houdt. Gemeen- . schappelijk trek je oP. wen je aan de discipline en de vele andere militaire ervaringen.

Wanneer Je na het exa men een plaatsing toegewezen krijgt en leder zijn weg gaat. voel je je eigenlijk al een eehte militair. een Marva !

Als rueuwbakken lid van he t corps wachten je eehter nog een heleboel moeilijkheden en teleurstellingen en

9

net duurt een hele tijd, voordat Je voelt dat je werkelijk deel uitmaakt van de Marine Vrouwen Afdeling en In groter verband, van de Koninklijke Marine.

Steeds ontdek je weel' nieuwe aspecten van je mllitalr·zijn en steeds opnieuw moet je je hierop instellen. Natuurlijk valt het lang niet altijd mee en moet je diverse dompers op je enthouslas· me incasseren en verwerken. p..iaar je hoort erbij, en al verliest het Marvabestaan lets van de eersle glans. je zou het toch niet willen missen.

Er tussendoor Je vakopleiding, na een halt jaar je eerste rode streep. en een jlUl.r later de tweede.

En nu. een klein beetje "oue jongen" vang Je een nieuwe episode aan.

Op dit punt van Je gedachtengang aan· gekomen, kijk je weer een tijdje naar bulten en voor je het weet, ben je In Anna Paulowna, de volgende halte moet je er dus ult.

Naar de verzuchtingen van een mede· reiziger te oordelen, Is het aantal sta· tions tussen Alkmaar en Den Helder enorm groot. Je hebt er. verdiept In je gedachten, niet veel van gemerkt. Hij vervolgt z'n opmerking met te consta· teren, dat het vroeger nog veel erger was. Maar je hebt het te druk met jezelt, dan dat je zin hebt om nog een (weinig interessant toeschijnende) con· versatie te beginnen.

De trein stopt en je bent op de plaats van bestemming.

Met een halsrlskerende sprong (de af· stand trede - perron realiseer 1e je eigenlijk te laat) stap je uit.

De weg naar Hr. Ms. "Schorpioen" Is gauw gevraagd en dwars door, naar het lJjkt, dè winkelstraat, volg je de aangegeven route.

Na al de sombere verhalen, die je hebt moeten aanhoren, voordat je vertrok, Is de eerste Indruk, dat hel toc:h best meevalt. Het geheel doet helemaal niet zo primitief aa n als je verwachtte.

Je loopt langs het water van de Bin· nenhaven en de schepen, die Je ziet lig. gen, bieden Je een ongekend gezicht.

In je Marvaloopbaan heb je totnutoe met echte schepen bijna niets te maken gehad en kende Je ze alleen als een naam, of een letter-djferscomblnatle.

Het Is beslist leuk, om nu een Y·bootje ot A·schJp In werkelJjkheid te kunnen

aanschouwen, al bedenk je, dat onze vloot gelukkig niet al~een uit dergelijke scheepstypen bestaat.

Maar zelfs dit begrip: "onze vloot" beo gint al veel meer leven en Inhoud te krijgen, terwijl je nauwelijks In Nleu· wedlep bent en van de schepen nog practisch niets hebt gezien.

Een eindje verderop ligt weer zo'n hulpschJp Dat moet de "Schorpioen" 'wel zijn, Pardon, H r. Ms. ,.schorpioen", je bent te kort hier, dan dat je zo maar dat Hr. Ms. kunt weglaten. Je voelt je nu wel een "oue jongen", maar je spo· ren als "Jutter" moet je nog verdienen.

Een beetje aarzelend en onwennig ga je de valreep over, uitkijkend ..aan wel· ke kant" de vlag waalt. Punt één van de talrijke raadgevingen, dle je hebt meegekregen, Is: "Vergeet nooit de vlag te Itroeten, als Je aan dek komt!"

Je enige scheepservarlng Is echter die van de recrutentijd en dat lijkt alweer z61ang geleden. En 't zou natuurlijk een beetje rare Indruk maken, als Je met je rug naar de vlag gekeerd heel mill· talr zou groeten. Dan komt al te vlug aan het licht, dat je zelts niet weet, wat voor· en achterschip Is en je zult onge· wild toch al blunders genoeg slaan In dc eerstkomende dagen.

Enfin, Je bent aan boord en aangezien je met geweldige letters ergens onder een luikje ziet staan HIER MELDEN, volgt de rest vanzelf. Je meldt je bij de Divisiechef, de Commandant van het wachtschip en je doet al die andere dingen, die een militair bij overplaat· sing pleegt te doen. Nu ben je dus echt op een schip van de Koninklijke marine gehuisvest.

Dat het niet varen kan, Is niet zo beo langrljk.

Trouwens, een roer heeft het nog, ont· dek je gauw, er zou dus alleen maar een nieuwe machinekamer In hoeven en zo. Jammer, dat de Minister van Marine dit niet laat uitvoeren, vind je.

De volgende dagen trek je er veel op uit om te ve rkennen. Je wandelt over de vermaarde dijk, je loopt langs de Buitenhaven, waar de diverse wacht· schepen liggen, en aangezien het werk op het commandement zeemacht Ne· derland Je ook al zo goed bevalt, wor· de brieven naar huls steeds enthouslas· ter.

Ook het "wachtdoen" vind je veel Inte-

Een niet alledaags vraaggesprek W IJ

hebben vanmiddag met nauw . verbeten plankenkoorts, de eerste stappen op het pad der journal!stick gezet door de Kapitein ter ~e Valken· burg, te Intervleuwen. Vele ervarenen hadden ons daarbij kunnen helpen, maar per slot van rekening zijn we langzamerhand een korps met traditie geworden en met vrouwelijke elgenge• reldheld wilden we het zeil doen ......

We wiUen niet beweren, dat het ons niet wat bang om het hart was, toen we in een der Haagse buitenwijken aa nbelden. Maar de achtjarige zoon des huizes ontving ons.zo opgewekt en ook de ontvangst bij Mevrouw cm Kolonel Valkenburg was zo geruststellend, da t het ons gemak kelijk viel om vll'! een kopje thee en een praatje ter zake te komen.

fO

.. Kolonel" vroegen we optiml"tlsch, "toen U op terugreis van de Koreaanse wateren naar Nederland hoorde dat U tot Chef MVA benoemd zou worden, had U toen niet het gevoel, na woelige zee In rustiger haven te zullen belan· den?" ,,0 nee," was het antwoord, "want het was het allerlaatste waaraan Ik had gedacht! Weliswaar had Ik tevoren vrij veel contact met de Overste van Slooten gehad en meegewerkt aan het tot stand brengen van verschillende admi· nistratieve regelingen. maar over het algemeen had Ik toch weinig met de Marva te maken gehad. Ik was er dan ook totaal niet op voorbereid en moest eerst wel aan het Idee wennen! Nu wist Ik het gelukkig eerder dan mijn mensen en was dus wel bestand tegen

ressanter dan vroeger, met een leer· lIng Benedenschip, de Uitkijken, die Hondewncht en Dagwacht lopen, de rondes over het schip, het ontsteken c.q. doven van anker· en dekverlichting. al met al begin je tot de overtuiging te geraken, dat je nu pas "echt bij de ma· rine bent gekomen !" En de komende maanden bevestigen deze mening. Je ziet de nieuwe !trulsers op de rede lig· gen, en met behulp van een kijker zie je ze zeUs al een tijd van te voren, voor· dat ze voo r anl;:er liggen. 't Is een fascinerend schouwspel, zo'n oorlogs· SChip, dat langzaam dichtel'blj komt.

Het mIjnenveegsquadron komt na een oefening binnen en blijft enige dagen in de haven liggen. Steeds meer schepen leer Je kennen en herkennen, door hun bezoek aan de "marinebasis", En wanneer op een dag het oefensmal· deel V binnenlIgt met nog enkele an· dere schepen, biedt de haven van Nleu· wedlep een machtig gezicht, Ook het begrip "marinebasis" zie je nu op dul· delljke en indrukwekkende wijze geil· lustreerd.

Je maakt eens een vaart met Hr. Ms. "De Ruyter" naar Rotterdam mee en kijkt toe, hoe een rookgordijn gelegd wunlt. Deze en andere belevenissen breiden je marinekennis, die totnutoe niets blijkt te hebben voorgesteld, met heel wat wetenswaardlgheàen uit.

Y·bootJes en de wachtschepen hebben het grootste deel van hun glorie Ingeboet, nu er zo vaak actieve collega's te zien zIJn. Alleen "De Schorpioen" blijft z'n bij· zondere aantrekkingskracht behouden, al ben je er al helemaal thuis en gewend.

Op Koninginnedag maak je het ,.AlIe hens voor de boeg" mee en ook dit, met het enorme geluid van de saluut· schoten, inaakt je weer een beetje meer "marine-minded".

En als je dan nog als deputatie de opening van de nieuwe haven mag mee: maken, en met de nodige plechtlghe· den, ziet, hoe Hr. Ms. "Karel Door· man" het Jlnt doorvaart, en al die ver· schillende schepen voorbij ziet varen. jagers, fregatten, onder-.leeboten. dan Is het pleit beslecht.

Den Helder? U'n plaatsing! Je bent er tenminste bij de "varende marlne"!

E. T. H. H .

de reactie, van veel en hartelijk lachen loen het bekend werd.

Dat konden we ons wel voorstellen. want soms hebben wij nog wel eens het onrustige gevoel, dat er nog veel mensen zIJn, die ons als Marine Vrou· wen Afdeling niet au serleux willen nemen. Maar kennelijk had de Kolonel In zijn ..Marva tijd" een gave ontwikkeld om verborgen vrouwelijke gedachten te pellen, want ziende dat wij ons In onze korpstrots gekrenkt voelden, voegde hij er haastig aa n loe. dat d.1.t lachen van toen allerminst kleinerend bedoeld was. De overgane: van het Koreaanse oorlogstoneel n3:,r de Mar· va, was Immers ook wel opvallend en de overschakeling op de leiding over louter vrouwelijk personeel groot!

Waren er nog In het oog springende verschillen ? .,vroegen wij gl'Ctig". Was de VI'OUW in haar werk eerzuchtiger dan de man; was de onderlinge ver· houding In een vrouwen gemeenschap beter dan bij de mannen?'

\

"Ach", zei de Kolonel bedachtzaam" grote verschillen zijn mij eigenlijk nooit opgevallen. Wel heb Ik het gevoel meer gepraat te hebben. En misschien "zei hij met voorzichtige blik op ons, "had Ik wat meer tact nodig". In een mannen-gemeenschap was Ik er waarschijnlijk met minder woorden gekomen. Een vrouw heeft nu eenmaal een ander ge. voelsleven en daardoor een andere denkwijze. Als een Marva ergens ge. plaatst wordt, moel ze eerst wennen, wennen aan het werk, aan de kamer, aan haar bureau, aan het uitzicht. aan haar chet ...".

En plotseling schiet de Kolonel, verge· noegd grlnnekend overeind: "Dat herinnert me" zegt hij''' . aan al die keren dat na een overplaatsing van een Marva de nieuwe che! ontdaan kwam vertellen hoe dat nu toch kon; hoe ze ·hem In '5 hemelsnaam nou wel zo'n Marva hadden kunnen geven.

Twee linker handen had ze, totaal ongeschikt voor dat werk was ze. Wat moest hij op zijn bureau met zo'n prul beginnen!!"

Dan sprak de Kolonel een paar kalmerende woorden en ging de che ( mompelend de deur ult . Maar als 't dan :tO uitkwam, dat diezelfde Marva na enkele maanden van datzelIde bureau weg moest, dan was de baas een twee· de wanhoop nabij en voorspelde somber, dat nu de Marine op de fles zou gaan ... ... En zo bleek dan die helemaal onbruikbare Marva, helemaal onmisbaar geworden te zijn! "Zo ziet U," sprak de Kolonel bemoedigend "dat niet alleen de Marva's aan de chels. m aar ook de chefs aan de Marva's moeten wennen. Een vrouwelijk militair heeft al tijd een langere aan-

looptijd nodig. Als de che! haar die nu maar laat, dan komt alles vanzeil In orde en in het algemeen kunnen we dan ook niets anders dan lof hebben voor haar werk .ZIj Is zeker even eerzuchtig als haar mannelijke collega, maar op een andere manier. Een Marva en haar chef blijft altijd een vrouwen haar chef. Is die chel goed, dan Is alles goed; maar is die chel niet goed, dan deugt er vaak verder ook niet veel.

In ons hart vonden we dat een beetje hard gezegd en hoewel we zagen dal hier ons eigen portret getekend werd, zochten we toch haasUg naa r verzachtende omstandigheden.

Maar de Kolonel vulde onze gedachte al aan: "De verhouding van de chef tot zijn Marva-ondergeschlkten vormt overigens nog wel eens een teer punt.

Persoonlijk acht Ik het onjuist dat de chefs hun Marva's bij de voornaam noemen; want niet alleen de Marva, maar ook de Sergeant-Marva en de Officier zijn dan Annle, Annetje en Antje" _Maar aan de andere kant sprak hij tot onze grote voldoening" weet ik dat de vrouwelijke militairen het aller· minst op prijs stellen bij hun achternaam gen~md te worden en Ik vind dat ook Inderdaad krenkend. Het noemen bij de rang of stand Is volkomen correct en voorkomt al dergelijke moel· llJkheden. Maar och, ook dat moct nog groeien.

We waren het helemaal met de Kolonel eens en omdat we nu niet al te veel van zijn tijd In beslag wilde nemen, vuurden we tenslotte onze laatste, haast overbodige, vraag at. Maar omdat wij vrouwen nu graag heel duide· lijk horen dat we gewaardeerd worden. vroegen we het dan toch maar_

Hoe was nu samenvattend de waarde· ring van de Kolonel als ex-CMV A, als huidige Commandant van Hr. Ms. Karel Doorman en In het algemeen als Marine man voor de Marva? Het a ntwoord was duidelijk en nadrukkelijk: "Ik acht het noodzakelijk voor "ae Krijgsmacht en de Marine, vrouwen In het militair apparaat In te schakelen_ En wat de Marine betreft, uiteraard zou In oorlogstijd het aantal taken dat de vrouw In de Marine op zich kan nemen nog belangrijk uitgebreid kunnen worden_ Ik noem hier al!een maar het vele werk op de vliegkampen, dat uitstekend door Marva's gedaan kan worden. Helaas, laat de vredeskern niet toe, dat het aantal dienstvakken uitgebreid wordt, maar ook nu verricht zij voortreffelijk werk en Ik kan dan ook niets anders, dan mijn grote waardering uitspreken voor onze Mar· va's!

En dat vonden we een krachtige uit· spraak om mee te eindigen. WeJlswaar hebben we een paar "tere punten" die In de loop van het gesprek ter sprake waren gekomen, in dit verslag diplomatiek vermeden, maar een jarige drukt men nu eenmaal geen bos met distels in de hand, nietwaar? En. om nu met Kolonel Valkenburg te s preken: "Er moet nog zoveel groeien In deze jonge MVA".

Maar waar deze MVA een onderdeel Is van de Koninklijke Marine, geloven wij met het zcllvertrouwen van de jeugd, dat het wel In de juiste richting zal groeien ...... !

De Hert og van Edinburgh in pesprek met Marva-officier Scholten tijdens zijn. bezoek aan. Fontainebleau.

f1

__

-----c. ----------------~----~~--~-~-----------------

DE M.V.A. EN DE VERBINDINGSDIENST gelegenheid van het 100Jarig beT ER staan van de Marine Vrouwen Af· deling Is het zeker de moeite waard de aandacht te ves tigen op de rol, welke de M.V.A. heelt gespeeld, e n nnar Ik hoop en vertrouw, zal blijven spelen, In de Verbindingsdienst der Koninklijke Marine, Reeds vanaf het begin van de oprlch· Ung heeft de marineleiding Ingezien, dat het werk op de verblndl ngsb ureaux bij uitstek geschikt Is om door vrouwelijk personeel te doen plaatsvinden.

Hierin werd zij

~esteu nd

door de erva·

ring, die de Britse Marine gedurende de oorlog heeft opgedaan met de W.R.N.S. Zo zagen wij vanaf H!45 op de verbln-

dlngsbureaux en telefooncent rales in Nederland e n Indone!ili! de Marva's aan het werk bezig met de veel.$oortlge werkzaamheden, welke daar doorlopend plaatsvinden. Ik noem hier van het verbindi ngsbureau, het administrere n van de berichten, het vercij feren, het verzende n per telex, ot het ge· reedmaken voor verzending door het radiostatio n, het uittikken van de te distribueren exemplare n, het verzor· gen van de distributie zelve, kortom allemaal taken, welke hoge eisen stel· len wat betrelt een consclentleuze werkwijze e n vera ntwoordelijkheldsge· voel.

Dit Is niet zomaar gewoon kantoor· werk, e r moet wacht gelopen worden, omdat de verbindingsdienst n u een· maal 24 uur doorgaat. Voor sommigen werd dit wel eens te zwaar, maar door de goede samenwerking tussen de com·

mandant van het Marvadetachement en de verblndlngsoltleler ter plaatse konden maatregelen worde n getroffen, dat de Marva's Verbindingsdienst altijd voor hu n taak berekend bleven.

Er ware n dikwijls perioden, dat hel werk ophoopte. zoals In I ndonesië gedurende de politionele acties ot gedure nde geallieerde oefeningen In Europa. Onverstoorbaar gIngen onze Marva's door.

De categorie, die minder spectaculair werkt. maar die zeker niet minder beo langrljk Is. Is die va n de telefonistes. die dikwijls In donkere hoekjes ot In bunkers hun werk met opgewektheid vervulle n. Vooral In het begin. toen e r nog met veelal o ud materiaal moest w.orden gewerkt, werd er veel geëist van het ged uld e n de z.ellb<!heerslng. zowel van de telcl'onlstes als van de gebruikers. Men moet zeil eens enige tijd bij een handcentrale gaan s taan e n dan de evoluties volgen van de telefonistes. wanneer de In- e n uitgaande lijnen "rood gloeiend" staan.

Alhoewel er In het begin niet van een bepaaldelijk gcor ganlseerde opleiding kon worden gesproken. werd dit later beter. De codeuse-telexlstes worden nu o pgele id In Amsterdam bij de V.BS. De telefonistes krijgen hun o pleiding op de marlne·centrale te Amsterdam.

Sedert e nige tijd heeft de marlne-lel· ding zich gerealiseerd, dat de oHicieren va n de M.V A. in oorlogstijd een beo langrljke bijdrage kunnen leveren tn het verbindingsbureau. zodat nu nagenoeg allen bij hun opleiding lot ortleler een cursus doorlopen op de Verbin-

dln gsschooJ. Naast hun eigenlijk werk (secretaresse of ander kantoorwerk) zijn zij dus. uiteraard na e nige oefening teneinde de nodige routine te krlj· ge n. klaar om In de verblndlngsbu· reaux dienst te doen.

Ongetwljteld zou nog meer gebruik kunnen worde n gemaakt van de capaciteiten van de Marva·s. zoals de E ngel· sen Jn de oorlog deden met de WRENS. Daar vervulden de WRENS ook func· ties van telegrafist op de walstations en seltler op de seinposten. Voor dit soort werk bleken zij zeer geschikt te zijn. E.e.a. zou In onze or ga ntsatle momen teel nlel passen, maar de mogelijkheden zijn dus nog niet uitgeput.

De Radlo-Verbindingsdlenst viert dit jaar haar 5O-jarig bestaan. Het doet mij genoegen te kunnen constateren. dat in deze periode gedurende 10 Jaren .de M.V.A. haar beste krachten aa n de ve rbindingsdienst heelt gegeven. Ik spreek de hoop uit dat de verbindingsdienst nOjl vele jaren zJch verzekerd mag weten van zulke voortreltelijke medewerks ters.

Kltz. D. J . van Doorninek

Hld Verb. e .M.V.D.

Historisch overzicht van de Marine Vrouwen Afdeling De \'oorlopers

E oUlciele oprIchtIngsdatum van de Marine Vrouwe n Aldellng Is 31 October 1944. OnolllcleeJ heeft de vrouw reeds eerder haar Intrede In de Marine gedaan. Op 23 'Orecember 1941 heeft de toenma lige CZM, Luitenant· Admtraal C. E. L. He Urlch, In het toenmalige Batavla het korps Vl"Om ar op· gericht. In deze groep van 42 meisjes waren verschillende volksgroepen ver· tegenwoordJgd : Chinese, Javaanse, Europese e n zelts één Arabisch meisje.

Zij waren bestemd voor de verbln· dlngsdlenst: telex, telefonie e n telegra· lIe. De opleiding voor de telexisten en telefonisten duurde 4 weken en deze meisjes zijn toen nog actlel aan de slag gegaan. De telegrafisten hebben het. aangezien hun opleiding la nger "duurde nie t verder dan de voorberel· ding kunnen brengen. Op 3 Maart 1942 werd de toesta nd zo precair dat Vromar werd opge heven en de meisjes naar huls gestuurd werden.

De stukken, om de oUlclele erkenning vast te leggen door een Koninklijk Besluit, waren naar de regering In

D

12

Londen gestu urd. De tijd Is echter te kort geweest. zodat de leden In de Vromar slechts de onoUieiele voorloopsters zijn geweest van de Marva.

H d begin.

Alle begin Is moeilijk dus ook voor de Marine Vrouwe n Aldellng. Vrouwe n in de Marine was een geheel nieuw experiment, maar met het voorbeeld van de WRNS voor ogen Is de Marine er toch toe overgegaan.

Op 31 October 1944 werd de oprichting van de Marine Vrouwen Afdeling bij Kon inklijk Besluit een telt.

Na de bevrijding van een dl"Cl van Nederland kwamen er moeilijkheden van andere aard. BIJ de jonge vrouwen In het zuidelijk deel van ons land bestond zeer veel belangs telJlng. Het kostte echter wel moeite de ouders voor het Idee van "militaire dienst" te winnen.

Toch kwamen er zeer veel aanmeldingen binnen en voor de recruterlngs· oUlcieren was het geen gelinge taak hieruit een keuze te doe n. De eerste ch e1 M.V.A. was de Kapitein ter Zee J. B. de Meester.

Ople iding.

Zeer veel steun werd bij de opleiding steeds ondervonden van de WRNS. De eerste Marva's .....erden geheel In Engel· se omgeving opgeleid. n.l. te MIII HIli. De eerste o Ulclersopleldlngen vonden op Greenwlch College plaa ts.

Later kwam er een Nederlands oplel· d lngs centrum In Engeland "Frame· wood Manor' bij Slough onder com· mando van de toenmalige Luilenant ter zee de r eerste klasse A. Kroeze.

In J anuari 19016 werd het op!eldingscentrum verplaatst naar Nederland.

Lelduin te Vogelenzang. Tegenwoordig wordt de ~rste militaire vorming voor de Marva's te Amsterdam gege· ven.

In Batavla Is gedurende enkele maan· de n een opleldings centrum geweest voor de in l ndonesli! aangenome n Marva's.

In de beginperiode werd e r slechts een eel'Ste militaire vorming gegeven van d rie weken. Later werd de opleldlngs· periode uitgebreid met een vak op lei ding.

\Vaar werkten en werken de Marva'lI. Oe eerste Marva's werden In Londen op het Marine- Hoofdkwartier ge· plaatst. Spoedig ook In Vlissingen, Oen Haag, Rotterdam enz.

Eind October 1945 vertrok de eerste groep onder leiding van de Officier Marva der Ie klasse G. J . Veeger naar de Oost. Voorlopig strandde deze groep In Colombo.

Begin 1946 kwamen de eerste Marva's In Batavia aan, In Juru volgde uitzen· ding naar Soerabaja.

Na de souvcrelniteit80verdraeht wer· den de Marva's langzaam aan uit Indonesië teruggetrokken. In Decem· ber 1950 vertrok de laatste groep onder leiding van de Officier Marva der Ie klasse R. M. Dommering uit Djakarta.

Nu In 1954 werken er Marva's in Amsterdam, Den Haag, Den Helder, Hilversum, Rotterdam en Voorschoten.

Daarnaast zijn er enkele, veel begeerde, buitenlandse plaatsingen: ·Londen.

Fontalnebleau en zeUs Washington.

Maar wij hebben nog aJtljd hoop, die doet leven, op uitzending naar Nieuw Guinea en de West.

geef Ik gevolg a~n de G AARNE erende uitnodiging een blijk

ver· van medeleven te schenken ter gelegenheid van ... .. .

- Neen: w kan Ik niet schrijven over de Marva's. Over bnze Marva's, want alleen over die speciale g roep - de marva's (plot) zal Ik lets vertellen.

Over het vrolijk stel meisjes, dat op de Navigatie Gevechtslnformatieschool de keukens runt voor de oefening van hun mannelijke collega's.

Zij brengen - hoe ka n het anders het vrouwelijk element in ons marinewereldje. In het strakke en mlssehlen wel eens droge militaire geheel, lets dat wij daarin niet gewend zijn; zo van een fleu rige bloem in een streng zake· lijk gemeublleerd bureau; te midden van al da l stramme: lets van gratie. ,.Marva Elpeo meldt zich". Zij reikt mij een telegrammenplankje. Rechtop staat ze daar ... met haar muts op. Even verwacht Ik, dat ze haar hand omhoog zal brengen voor de mlJltalre groet die Immers bij die muts past. Maar dat blijft achterwege en Ik ,vii er bijna iets van zeggen.

Zo is het bij de Marva's: als een echte marineman In de houding en arbeid, en dan Ineens toch lets vrouwelijks: de hoed op binnenskamers.

In de schemering van de keuken wordt een papieren gevecht gekookt.

- ,.Talley ho ... two fishes!" en een vaardige hand laat de gele en rode trek op het grote plot samen op gaan.

- ,.Hler commandant" - zegt een warme alt. "vuur openen!" en slanke vingers leggen ergens een schakelaar om, waarna ons het horen en z.len ver· gaat .vanwege ..echt" kanongebulder.

Wij moeten helaas het spel een ogenblik onderbreken. "Alle Hens" vond dat zij nodig een foto moesten hebben van onze Marva's en voor de pers. nu ja, daar zetten we desnoods een hele oefening voor op touw. Met felle lampen wordt de groep verlicht en hier en daar een opstelling gewijzigd: een blonde naast een donkere ... Dan klinkt het he-

PROGRA~1MA

LUSTRUM VIERING MARINE VROUWEN AFDELINC OP 22 OCTOBER 1954 TE ~ISTERD~I

14.30 ullr Inspectie door Hare Majeste it de Ko nin gin op de Dam, daarna dé(ilé ald aar.

16.00 uur T hee personeel Marine Vrouwen Afdeling, reunisten en genodigden in de cantine van het Marine Etablillilement. Feestrede door Zijne Excellen tie d e Minister vaD Marine en de Ch ef Marine Vrouwen Afdeling.

18.00 uu.r Maaltijd personeel Marine Vr ouwen Afdeling en reunisten in de cantine van het Mar ine Etablissement.

20.00 uur Revue, bal na, in grote zalen van Krasoapolsky.

zorgd wt een hoek: - "Mlep komt er niet op!"

Mlep blijft daar laconiek onder en schikt wat meer naar binnen. En met· een lacht - nee giechelt de hele club ...

Wie heeft ze nu aan de gang gebracht?

En hoe stop je als man zoiets ... ! Op de order "vastlaehen"! Dan Is de vrouwe· IIjke reactie natuurlijk averechts.

Iemand begint te praten en die paar seconden afleiding helpt "Alle Hens" aan een geslaagde plaat.

Maar 't is niet aJles keukenwerk wat onze Marva·klok slaat. De tiJdschri!ten, studieboeken, de tijdmeter, de films ondergaan hun toegewijde zorg, soms begeleid door de tonen van een draagbare radio.

Een tikje op mijn deur en met haar Innemendste glimlach verschijnt ze voor mij. Dit Is Ans ... of Is het Corry: nee, die kan haar lachen nooit houden.

Zwijgend - en eigenlijk wàt trots op

haar prestatie - laat ze me het zeltgetekende weerkaartje zien. We praten er zakelijk over: boven Ierland liggen de Isobaren wel wat onwaarschijnlijk dicht op elkaar. Er moet een fout in het telegram zijn geslopen, vindt ze en daarover zal ze nog even opbellen naar het vliegkamp. Maar het geeft In elk gevaJ aan, dat We morgen op vliegtul· gen kunnen rekenen .voor de Intercepties van de ottlciers-klasse. En natuurlijk bezien we de kans op zon. Voor het week-end ... en vanmiddag: de zon, waarin ze :zich zo gaarne het gezicht en wat er open blijft van de militaire hals laten bruinen In een onbewaakt moment ergens boven op het fort ......

Dan zie Ik Ineens, dat zij haar muts op de gang heeft gelaten.

TIte !emlnlne touch ......

K.1.t.z. A. E. J . Modderman,

Commandant NAVGIS

Heel Nieuwediep was uiige/open om ajll'chefd te nemen van Hr. Ms. Plet H ein, dte naaT Nteuw Gulnea veTtrok

'])e cmarva jubileert

•

•

•

De marva-telefonistes z{1n steeds in. de weer om hoog en. laag feilloos met elkaar te verbinden..

BOTen en trekken worden bijna een genoegen wanneer een maTl)(1 ais assistente daarbij hulp verleent

•

Het eerste lustrum vijf jaar geleden

Marva plot. NIeuwe Illten aan de Marva - stam

Secretaresse, een boeiend werk vol !I/wisseling

/4

Ook. de "inwendige" verzorging is in M/lrva.handen. veilig

Altvd tot in de punt;es verzorgd

Het eerste begin in Engeland

P~ rade onder de

tropell.zon in 1941

Repatrieerend, na volbrach.te taak over zee

DE ZUIDAFRIKAANSE MARINE (Uil h., fn fj1el. be_, kl neer een erllkel ven Commender J . Felrb.lrn, Z. Ä. M. rlne)

B

IJ het uitbreken van de tweede wereldoorlog bezat de Unie van Zu1dAfrtka op het gebied van zeestrijdkrachten slechts een afdeling van de Vrijwillige Marlnc-Rescrve van de Royal Navy. Schepen waren er niet ...

Bij het beëindigen van de vijandelijkheden telde de ZuldaIrlkaanse marine 8.000 oUlcieren en manschappen en voldoende schepen om haaf plaats te

kunnen Innemen op alle fronten waar

werd gestreden.

Een bUk op de kaart van A!rIka toont duidelijk aan. dat zowel de volkshuishouding als de veUigheld van de Unie ruhankelljk zijn van de zee. De kustlijn 11> meer dan twee maal ZO lang als

de landgrenzen, en de industrie Is. met uitzondering van WItwatersrand en omstreken, bij de kuststeden gevestigd.

Het handelsverkeer met de rest van de wereld moet bijna geheel over zee plaats vinden, daar de ondoordringbare wouden van midden· en noord·Afrlka een onoverkomelijk letsel vormen voor ,-:ervoe.· over land, hetwelk ook door luchttransport niet voldoende kan wor· den opgeheven.

Het Is daarom begrijpelijk dat de Zuid· alrikaners met de zee vertrouwd zijn. doch men leidt deze vertrouwdheid ook gaarne af van het feit dat de blanke bewoners van het land afstammen van twt'!C zeevarende volken, de Nederlan· ders en de Engelsen.

De oproep tot verdediging van het land ter zee. In 1939 gedaan. vond dan ook een willig gehoor. De Zuidafrikaanse afdeling van de Vrijwillige Marine Re· sc"ve, werd in haar geheel In de Royal Navy opgenomen. Teve ns werden plan· nen ontwikkeld voor de verdediging van de eigen kusten en havens. en dit was het begin van de Zuid· Afrikaanse Marine.

Begonnen werd met trawlers en wal· " iSjagers, die zo snel mogelijk op Zuidafrikaanse werven werden uitgerust als mijnenvegers en patrouillevaartuigen. Einde 1940 bleek het nodig enkele van deze vaartuigen naar de Middel· landse Zee te zenden, waar zij aan verschillende krijgsverrichtingen deelna· men. Drie van hen keerden niet terug.

Naargelang de As-mogendheden beseften, dat de zecvaartroute om de Kaap een bedreiging vormde voor hun positie In de Middellandse Zee, gingen zij er toe over. het knooppunt van zeewegen op het zuidelijk haUrond bij de zuidelijke punt van Afrika te bedreigen met mijnen en onderzeeboten. De Zuldalrl· kaanse schepen werden hierop Ingezet voor het begeleiden van kustconvoolen.

Dh duurde lot aan de capitulatie van rtalU~, waardoor de zeeweg door de Middellandse zee weer vrijkwam.

De Jonge Zuidafrikaanse Marine had nu de vuurdoop ondergaan en toen Groot-Brittannië aa n de Unie van Zuil!· Afrika drie fregatten beschikbaar stelde, waren deze spoedig bemand en In

16

actie. Een ervan HM SAS Natal. vern1etlgde op haar eerste reis een Duitse onderzeeboot. Later werden, ditmaal In bruikleen, nog twee fregatten van de Britten verkregen. doch eer deze kon· den worden Ingezet, was de oorlog In Europa geêlndigd. Zij werden naar het verre oosten gezonden, om deel te nemen aan de strijd tegen Japan.

Gedurende de jaren van strijd waren de wallnstallatles In Zuid-Afrika uitgebouwd, vooral In Saldanha Bay, een mooie natuurlijke haven, die als verzamelpunt voor convoolen, als opslag. plaats en als opleidingscentrum werd gebruikt.

In Maart 1945 bestond de Zuldatrl· kaanse Marine uit vijf fregatten , ongeveer 40 mijnenvegers, 30 patrouillevaartuigen en een aantal hulpschepen.

Zij had haar betekenis voor de verdediging des lands bewezen, en na aIloop van de oorlog besloot de regering. de Marine in stand te houden.

Wel werden de gevorderde en geleende schepen teruggegeven, doch twee nieuwe mijnenvegers van de Aigerine klas· se werden verkregen, en een korvet werd aangeschaft, om als opnemingsvaartuig te worden Ingericht_ Het was moellijk voor de Marine een goed tehuis te vinden. Simonstown diende, In het belang van de verdedl' ging van het Britse Gemenebest, ter beschikking va n de Engelse marine te blijven. Saldanha Bay had verschillen· de nadelen. Het gebruik van handels· havens zou teveel overlast aan de koopvaardij berokkenen. Tenslotte viel de

keus op de grote herstelbasis, die de Britten op Sallsbury Eiland, In de baal van Durban, hadden gebouwd. De vredessterkte der Zuldalrikaanse Marine werd op ongeveer 2.000 man gesteld.

Het eerste optreden van de marine In vredestijd bestond uit het bezetten van Prins Edward eiland, aan de rand van het Zuidpoolgebied. Hier werd een meteorologisch station gevestigd, dat halt· Jaarlijks door de marine van voorraden wordt voorzien. Ook de verbinding van Trlstan da Cunha, het 1500 mijl ter. westen van Kaapstad gelegen elland. wordt door de Marine verzorgd.

In 1950 kocht de ZuJdafrikaanse regerin~ de Britse torpedobootjaa-er "Wessex", die te Simonstown In reserve lag. Het schip werd als "Jan van RlebeeCk" bij de Zuldafrlkaanse Marine In dienst gesteld. Nadat deze had bewezen dat het varen met een Jager haar wel was toevertrouwd, volgde i.n 1952 de aa nkoop van de Britse Jager "Whelp", die werd omgedoopt In "Slmon van der Stel". Dit schip bracht van 18 tot 25 Augustus 1954 een bezoek aan Rotter· dam ; het eerste bezoek aan ons land van een schip van de Zuldafrlkaanse Marine.

De methode van naamgeven bij de Z.A. Marine Is zo, dat fregatten worden genoemd naar provincies en sleden. terwijl de Jagers genoemd worden naar vroegere gouverneurs van de Hollandse Kaapkolo nle. De aanschaf van een derde jager wordt overwogen. Deze MI dan de "Rijk Tulbagh" worden genoemd. Grotere schepen dan jagers heelt men niet op het oog.

•

De ,,simon vo.n der Stet" bracht als eer·r te ,chip vo.n de Zuidafrikaan'e Ma rine

een bezoek aan RotleTdam

J. MAAS

oe wereld

liohumelijk verzwalde ou zieke Franse staatsman.

E ENhadoude, de ti8T1'e ell V6rmoeiende Teis nCWT de grote hoofd-

stad vaJl zijn k1nd ondernomen. Hij is eeJi beroemde staatsm<m, aclft, wie zijn land wel dank verschuldigd is en die alom, iJl bill,.e,,- en buih,,.k1,,d, I" hoog aa"ziell stoot.

Hij werd geborell, 106ft het D14il&6 Ket:enijk 'IIog 8lech~ een ;o"g begrip 1003, waar Europu aa", WCIIIIO" moest. Dit Ket:errijk 1003 op Franse bodmIl uitgeroepfm, aa" het ei"de 00" een ooJl de grootste 'IIcderlagc", die het Rijk der Frcmse" ooit leed.

Toen. Pau! Kruger in zijn land aan wal kwam, onl hldp te vragell in de strijd der boore", begol! zUil. carrière, dio hem zoveel roem ZOll brengon. Van de 'v ijftig ;are", die op die gebouTtelli, volgdon, wa" zijn 1«lId er bUIwelf iJl oorlog met Dliitsk1nd. Zelden heeft het lot 1;(111 eon land meer op het spel geatama, dan hot lot va" het Vaderland 1.,«n deze, thcul3 oude sIMUma/t, geduTende deze elf ;aren. Weinigen hebbelt, I" do geachiedenis der mell,lteid, meer verbete/t gevochlBll 'Il001' het behoud van een vadorla"d, (iall deze man.

Hij kwam titans, wellicht tIOOT het 1(l(Ilst, noor de hoofdalad, om dat de Regering een besli88illg moed "emen, die bepalettd zou zijJl 1IOOr de toekoms t. En hij Sl)ruk het Purlemen t toe.

"Ik spreek·. tot U, .taande op de drempel van de dood. En ik zeg U met al mijn overtuiging, en met de eerlij/·:heid eell3 ater· 1I6nden: dit verdrag betekent het eindo 1.,«n f'rattl..:rijk." tlB Kamerleden ware" het met de grot e atoatamaJl ee?\8, ts.t ttiot. Deze k1at8tell vo"den, dat het V6rdrag waaroall hier • prake 'ICIl3, ectt grote stap ZOll Zijll n««r de tot.t«"dkoming van. een [JTOOt en weloorend gebied, waar bijna ltW millioen inwonert onderling iJl vrede zouden leven. Niet het 1Ilogeljjke einde oon Frankrijk - waoraml zij 1Ili88Chien ook wel dllchten - doch h et beghl tKHI dezo nieuwe mogelijkheid, gaf bij hen. de doorsk1g. liet i3 miMchiett wel het belltallli oon deze mogelijkheid, die de COlllmuni3tiache mee,ten deed be"luitell hunlQO_mMI_sterke V6rtegenWOOTdiging oon het FraIUB parlement op te dragen hun honderd ,tem7lum bij de !18 tegell"tmmnert te uoegett..

Aldus overleed de Europeae Defsmis Gemee"ach.up bij de ge· boorte. AldUlJ bleef ook onbe<mtwoord de brandende willig: hoe klln Dllitsland herbewa,)Ond worden, zOllder schepping Vlm angstwekkende gevaTCll t liet verdr(lg 1."OOr de Ellrope,e Defell"ie G61JIOeJlscOOp OOd eon drielec/ig doel, namelijk: hel voor een" en altijd O/schal/on van Frons·Dllil,8 oorlogen; het zett611 1.,«n oon eerate grote ,tap op de weg noor de atich"ng 0011 eelt Ver6lligde Sta ten oon Europ« 611 het toevoegen tlCin ce" Dllit,o defell,ie-bijdrage MJI de militaire l.-mchl oon het lVeatcn.

VeIelI - wcwrollder zeer wij;:e manll611 - vinden, cUlt de regelingen OOit het verdray te ingcwi/ckeld waren Oln 'nel een · krachtig Eurajlce, militair apparaut te kUIltten /)ouwe". Zij vinden, delt een afllue n.tel Vlm loyacil acmlCllwerkellde trotse nationale leyera, dank zij het hoyere moreel , veel sterker ia.

Zij vinden, dat binnen eon dergelijk $(llllellstel, een Duitse herbcwapetai"g ook beat mogelijk is, op een manier, die noch zorgwèkkond ia V(H)r Dui~land', bIlre", noch tJeTllooer6'lld ia voor hel thmt, he'T8telde on ,,«Iionaal weer trot,e lVeat-DIlif.la"d.

Dat een dergelijke herbewapenittg cr moo t kome", hoort " Ien door bijna iedere t!6Tantwoordelijke en nlet--comm,,,,iatl3che Tegering beam6'll. H et ia dit laat,t e ,dat waarschijnlijk, wan neer Alle Hen, zijn lezers bereikt, het onderwerp vormt wn een op kimde" zijnde c01Ifer6lltie. I eder, die zich met het verJoop 00" deze zakelI wil bezighoudetl, en er eeJi eige" mettittg op na wil houden, doet er goed 00", te beael/61l, dat het " ie t ee" enkel land ala zodanig ia, dat op het spel staat, doch de gehele lVe. tersc beschavi"g. Dal het W eaten, op de ba8is va" die beSCMving, 66n"gezi"d dient te zijn. Omdat ee"heid mcwht maakt, 6n macht nu eenmaal in de wereld waflrin. wij 100'" letl6l1, bepalend ia voor de 1,xIll' op voortbeatoon.

Mon hoort, op dit gebied, wie m6lllnoçll verkondigen. V ele" redener6'll, dat Weat-Duit"k1nd 6t.I6nveel kaM heeft In com"lItlliatiache Milde" te vallen, ala andere lallde". Dat een vritheid8lievende Duitser in dat geval een even :warte toekomat tegemoet gaat ala e6JI lIiet meer vrijheiclalievende illwo"er van een andere ataat. Dat het dlu "Iel aangaat deze 7IIel\.!en het recht te o"tze!Jgen zich te verdedlgon on heli de wapells doortoo to onthoudelI. Hoe het ook :ij, het probleem moet worden opgel08 t, omda t de tijd dringt. Men kan de laatste tijd een ze1.·ere bezorgdheid betuiatere", dat het communistl3che b/oo, in vergelijkillg met de niet--communistiache k1nde", zeer .,.el .terker wordt. Som mige" schijnen ba"g te rijft, dat de W eat-Duit.er, zich terwille ooJl bewapening en aotIvereinUeit, meer tot het 008tOli aa"ge • trokk6'll zullen uaa" tIOIJlen. 008t·Duit,k1"d werd immen reeda k1ng herbewapend, en kreeg, 001g6ll" deze mensen, immers toch zijn sou1l6reiniteit terug.

Wij Nederlcwdera, zijn bij dit alles diep gelllter688eerd. Ons IClnd is aardrijkakulldig zo gelegen, dat wc een oon de belanglijk, te toegangen tot het hart oon Europa vormelI. Daarotl! bestClan wij van hel vrite verkeer, dat plaat. vindt ttuso,. het hart van Europ(l en de otI6"TIi:ee te bereike" andere landen der wereld. Omdat we ervan beataall, moedigen we dat verkeer aall, scheppen wij het waar we I.·Ullnen, en woar hot glltlaar loopt, tmehte" wij het in stalld te houden. Wij, veel meer oott b(tvoorbeeld Frankrijk.

Er komt 'lOg ieta unders bij. Er ia een beroemde geleerde, d ie heelt nagegallIl hoe M di versc beschavingen der geschiede"ia hun einde hebbe" getJOnden. Eell vaJl de punten, waarop hij daarbij W6ea, 1003 dat een atil8tawade bf?achavi"g cwhteruitgaat (til uiteindelijk t6'll 001 komt. Me" moet bltivett Otttwikkelen en I" vrij contact met de buitenwereld blijuett. Er zij" bij 01$1 velen, die erooJl ooortlligd zij", dat de huidige handellbelem"Imllgen tllMell de diverae Ellropeae ataten, dit noodzakelijke vriie contact verhjndere".

Zij - en d«artoe kan a"ze Regering wordc:m gerekend - ziett in ophelling van deze belemmeritlyen eon zekerheid van wel-tKUlrt"toename en een drijfveer oon olltwikl.:eling. Valldaal mi88Chi611 wel, delt wij de zog6lloolllde Europeae integratie, on-derdeeJ Vlm het overleden verdrag, zo mogelijk lIog belangrijker villden, dtUl de thal$l aan de orde zijIIde Duit.e herbewapening, zo"der meST.

17

HOND OVER BOORD Hr. Ma. DE ZEEUW SN ELDE

n :H REDDING

HET gebeurde In volle zee, Hr.

Ms. "De zeeuw" oefende met Engelse schepen gedurende de oefening "Haul", Het was de 23ste Juli, om tien minuten voor twaalven, dat cc n schok van medeleven door de beo m a nnlng voe r, " Blackle was over boord gevallen", meldde de uitkijk e n onmiddellijk was Iedereen vol ac,ie. De Commandant, de luitena nt ter zee der eerste k lasse C. E. baron van Asbe<:k gat opdrac ht, de oefenIng onmiddellijk tc o nderbreken e n ee n reddingsactie te ondernemen.

Ge,,,., Wonder boven wonder ontdekte men het In het zilte Noordzeewater spartele nde wezentje en het langszij komen was in een wip geschied, De hofmeester der eerste klasse J . K. Bakker begat z.Ich aan een lijn te water en redde zodoende de sche<!pshond van een wisse verdrinkingsdood. Dit was a lles en de bemannlng van Hr. Ms. "De zeeuw" sprak ver· der nie t meer over het gebeurde. Het was zo heel gewoon

.. . een wel zeeT meTkWQQrdia "Alle Hens" ... e n per slot van rekening zo u Iedereen zo hebben gehandeld.

Tenminste ...... dat dachten zij, maar de voorzitter van de Nederlandse Vereniging tot bescherming van dJeren, de heer G. Nleuwenhuljsen dacht daar a nders over e n kwam op Donderdag 12 Augustus naar Den Helder om halmeester Bakker te onderscheiden.

Laat die knaap nu net op dJe dag jarig zijn geweest, m aar daar ging het niet om, het ging om de o nderscheidi ng .

Min of meer stom verbaasd hoorde de voor de boeg aan· getrede n bemanning van Hr. Ms. "De zeeuw", dat het eigenlijk nog niet zo erg gewoon Is, dat de mensen dieren· liefde betonen. De heer Nleuwenhuijsen nam volop de gelegenheid om te vertellen wat hem dagelijks alzo ter ore kwam over dierenmishandeling. Het woord "hemeltergend" mankeerde daarin niet en het was dan ook heel erg om aan te horen, da t keuinghonden hun vreselijk bestaan leide n dikwijls louter e n alleen om enkele guldens belasUng uit te s paren. Moedwillige mishandeling van "kistkalveren" en an· dere ve rlijnde kwellingen passeerden de revue. Daarom had het de heer N ieuwenhuijsen zo buitengewoon g.oed gedaan, dat de bemannl ng va n De Zeeuw da l.r anders over had ge· dacht.

Het was wel een zeer merkwaardig "Alle Hens", waarin deze vurige propagandist zijn pleidooi hield voor het dier, da t in zo' n grote mate van ons afhankelijk is en het deed goed, de prettig meelevende glimlach te zien. die op leders gelaat waarneembaar was, toen de heer Nieuwenhullsen overg ing

18

tot he t uitreiken van de medaille voor "DIerllevend hulpbe· toon" aan hol mees ter Bakker.

Gehele bemann1ng gehuJd tgd Nu was het natuurlijk niet zo, dat Bakker alleen de mal, was. De gehele bemanning had het hem mogelijk gemaakt en niet in het minst de commandant. Hoewel de luitenant ter zee der eerste klasse C. E. baron van Asbeck dit in zijn toespraak niet naar voren bracht, mogen we dJt wel als van· zelfsprekend aa nnemen. Wel ve rtelde de commandan t In het kort, dat hij, toen de bemanning hem toestemming vroeg om een hond te mogen houden, als voorwaarde had gesteld, dat het dier een goede verzorging k reeg. Voorts sprak hij zijn waardering uit voor het lelt, dat leder zo eensgezind aan de redding had mede gewerkt. Vanzel!spreke nd kreeg de voorzi tter van de Vereniging tot Bescherming van Die· re n een woord van waa rdering e n da nk aan te horen.

Maar met dit alles hadden we Blackle nog 'nlet gezien en wat bleek nu .. .... Enkele dagen te voren was het hondje onder een a uto gel'aakt en aan de gevolgen hiervan gestor· ven. Tja, dat had natuu rlijk niemand kunnen voorzien. Doch leze scheepshond Is voor de bfmannlng van Hr . Ms ,.De Zeeuw' een middel geweest om zijn diere nllelde daadwerkelijk te tonen. Deze redding zal In de analen va n de Die re n· bescherming ve rmeld blijven, zo zeide de heer Nieuwenhuij· sen en alS we verslag uitbrengen bij onze beschermvrouwe H. M. de Koningin, dan zullen wij dit telt zeker niet onge· noemd late n. De plechtigheid werd met een driewerf hoezee op H.M. de Koningin besloten, maar niet voordat de gehele bemanning een extra bier tje In hel vooruitzicht was ge· steld.

. .. de medaille voor dierLievefld nulpbetoon . ,.

En zo bekeken de Jannen dan onder het genot va n een "kou· we pijp" de medaille, waarin gegraveerd was; "Hal meester IJ. K. Bakker voor redding uit zee van de scheepshond Blackle op 23 J uli 1954".

F, W.

EX AM 480 MAGYankee, ik me even voor3tellen, de nieuwe ICheep8kOllG

op het nieuwe Nederland.8e

3Chip

met

Onversaagd.

66 11 S

Onversaagd

hoor, meneer de zeiler!

alhoewel er aan mi,in schip hee wat verzaagd wt ziJn, want 't ia' een /Wuten schip. Vele dierbare oomcn waar/egell mün voorollderB . . . . als U ,,,«pt wat ik bedoel,

zün verzaagd, om Onverwagd te

worden.

I k ben àclll in Seattle aan boord gekomen, geronseld, na een TOe Tend af8Cheid oon mijn broertjes en Z1Uljes, die ik wel niet meer terug zal zien, de hele mand t.Q(J3

over,tltUT. Amerika en Eur~ ~ vrij ver van elkaar, weet 16.

Tjonge, wat wc,", dat schip achoon,

En toen . .. Sall Francisco. Good heavell8.

Wat een stad, wat ee ll bruggel1 , waa r zel/s ONS 3Chip zomaar Ol1derdoor k on ooren. D e Golden Gat e zat dik in de mist. ,Net erwtel180ep", 2'e1 de 1IIall die altijd I l ult. Zfli wel iets griezeligs dat erwtell806p. M et ee l1hoop geblaa& mt die boom die midden op het schip staat, ging de Onver3aagd onversaagd de baai il1 r ond eel1 eiland#! en onder twee bruggen ricoT. D e eerste heb ik echt l1iet gezi8JI. Weer «fin de wal ell weer gillg mijll zeevader me t de andere'l op stop. Of ik 'I'"' kefte ,,Hé, moet ik som.! geell pcl8!lagierell IerelI", ac hteT bleef ik ell heb toen de wachtl"i maa r oormaakt en de hele e8r8 t e waçht fledann. Valt toch 'lie t mee au je pas begItIt. En "" draaielI we alweer op San Diego aan.

LekkeTe warme Zondag en Onversaagd

.:vn

BCh07lunelt niet\. dat is prett ig, wan t dan ben ik aall dek de 1J(l(0. TypÎ8ch M, dat die lui zo over j e /runllel1 doorzlIgen. Ben al van alles geweest. Sp'tI1iel, cocker, !>tuta rd, vuilnispu l, Ohinese kn,~ing. ZekeT allemaal H olklndse Tasfamilies. Ben echt bel1ieuwd hoe het daar zal zijn. Zo, 'log even krabbe n en dan maar .weeT naar d6 kombuis, krijg honger. VanmI ddag maa r lekker lui zon1lebadel1 en dan . . . . Sa n D iego. Zien ol mij n rooie Zeevader me meeneemt de wal op en a!,ders ga i,k aileelI, heb per &aldo mijn elgell pa8&aglerkaart en geen wacht.

W eIl 801on9, be seeing you YANKEE. P.S. d ie vuiltjes aall dek zijll niet van. mij maa r 0011 die vliegdingen die op de mast gaan zittell en weggaan au ik blaf. nou ja, kl //en . . . .

Z.z.

dur/de hwu~ mijn plasje niet te doen, maar ja.

Zo werd ik dan voorgesteld aan

iedm-e(m. N;Ii! voor d8 boeg ,,(1tuurlijk, daar moet je .!repen ol

knlUen voor hebben, maar toch

bij bekendmakinQ. dat: A. opgelwmen 17& de scheeparol MATR , "Yankee" (1!"~ 5J B. i ngedeeld in ook 1. Verlaatrol :

Vlot"

C. MATR 1 van Zijl be/aat met de opleiding oon betrokkeIl IlChepeling tot een goed "'Iilitair, een betrouwbaar ell waakzaam lid 0011 de bemanning ell een !loede scheepakameroad, die gellClnkt is VOOT het ven-ichten oon OTclott1Io""diefl.8tell f t en nutte oon de oudste o//îcieTJ. Dun 8tond er 1Iog wa t op dat papier, van WIlJJgoed nummeren ell aTT6IItkist, moor dat gaat mij niet aan .

Nu 2'OU denken, dat in deze moderne tijd, met paycllotechnisch ondeT2'oek ell gemechalliseerde keuring, de f outelI erui t warelI. Laat ik JIOU, ik, Yonkee, ill diell.'l t had moetelI tl'edell al8 Maroa 3.

Overigens laat het mij vrij koud al die ABC puntjea. De Rooije laat mij mijn gang wel gaa ll, die is als waab<ws druk qen06g. Pa88{Jgieren leert ie me In iedeT g61K.i1 niet. Wa t dat aangaat i8 mijl!. col.lega Lucky Joseph er be teT oon toe. die dribbelt meer fIlIar Cocktailparti611 en 00. Ik heb het nakijkelI en aIleelI ' s morgens hoor ik de wilde oorholelI 0011 ZUMen, 0011 glazell 001 ell illJromert;es enz.

Neen, 2'oIallg als die oo ireep zo hoog l igt dat ik eT zelf niet OP. kali spri1lY611, is de wal voor mu nog taboe.

OVeT die ordollllall8diensten; ja zeker. Ik OOIt de superuisie op de werkzaamheden en je moet 2'ien. hoe ik m et dekspoelen help, Oij"t alle be2'6'1118 in de goede vorm.

Alleen, die straal wateT, zie ;e, dat is IIO!J lIiet Wflre. H elp me t het maken 0011 kurkezakkeIl, nou, ik houd die strellgen goed 1.I08t, totdat ze " l ij OOn het dek tillen .

Schijnt steeds iets f out te zijn, of IK trek oon h et oorkeerde emd, of die matroos. Zal di e ma troos wel zijn.

Van Seattle uit, was het n iet zo leuk. Zelfs ik, die toch d6 voorgaande atlOnd niet was wezen.

Z1188en elI inkomertjes had gedronken. had moeite om ~ mijn poten t e blijven stoon. En Ik heb er vieT laat staan die arme mensenkinderell met twee. J e zag er maar wei nig oan dek.

;e

;e

De PCE-1626. welke de naam "Lynx" 2'al dragen , wordt op de Italiaanse werf "Breda Marghera" van de dwanhelling tewater gelaten.

19

"Gouden Schakel ImpressÏes" de tentoonstelling "De Gouden Schakel" tot het ver· N uleden behoort kan het In verschillende opzichten dien-

stig zijn ons af te vragen ot deze tentoonstelling wel aan de

gestelde verwachtingen heeft beantwoord.

Waaruit bestonden deze verwachtingen?

De organisatoren hadden zich in de eerste plaats ten doel gesteld het publiek in het algemeen een indruk te geven wat er op het gebied der vrijetijdsbesteding tot stand kan worden gebracht. Daartoe had men de gelegenheid geschapen door Individueel dan wel in groepsverband werkstukken van volkomen verschillend karakter te laten inzenden. Gezien deze opzet kon het niet anders of ook het personeel der Koninklijke Marine zou aan deze tentoonstelling deel· nemen.

Reeds In 1953 werden voorbereidende besprekingen gehouden waarbij werd besloten dat de Koninklijke Marine zich met een gezamenlijke inzending op deze tentoonstelling zou laten vertegenwoordigen. Helaas ondervond de uitvoering van dit plan, door gebrek aan voldoende beschikbare stand· ruimte, bezwaren. Tenslotte moest er noodgedwongen toe worden overgegaan er een Strijdkrachten.inzending van te maken.

Door een smaakvolle aankleding en Inrichting van de stand kreeg iedere inzending "het volle pond". Het was speciaal het 4'h m lange model van Hr. Ms. Karel Doorman, dat de trekpleister van de stand vormde.

Uit de belangstelling van H .M. de Koningi n, vele militairen autoriteiten, pers en radio voor deze gezamenlijke inzending kwam vast te staan.~ dat er van deze stand een zeer grote aantrekkingskracht uit ging. In dit verband Is het aardig op te merken, dat naast de verschillende artikelen In dag en weekbladen door de Amerikaanse, Engelse, Turkse, Indo· neslsche en Nederlandse omroep verschillende reportages werden gemaakt, waarbij de inzending der Nederlandse strijdkrachten met name werd genoemd. Hieruit kan men dan ook terecht de conclusie trekken, dat de Inzending tot bijzondere hoogte Is uitgegroeid. Dit vond dan ook zijn bekroning door het toekennen van een eervolle vermelding voor de fraaie collectieve Inzending der KonlnkJijke marine.

Het was het Hoot d van het bureau O.S. en 0., de Kltz. SD. K. J. J. Hamburg, die namens Z. E. de Minister van Marine deze eervolle vermelding In ontvangst moeht nemen.

Een speciaal woord van lof werd toegekend aan het adres van de Marva's. Hun Inzending werd door verschillende woordvoerders als zeer verrassend gekenschetst. Al met al zou het onbUlIjk zijn, Indien wij uitsluitend dank brachten aan de Inzenders. De wijze waarop de vele fraaie werk· stukken tot hun recht kwamen is In de eerste plaats te danken aan de medewerking die de Marlne.organisatoren mochten ondervinden.

Helaas was het niet mogelijk alle inzendingen te p laatsen.

De oorzaak hiervan was gelegen In het feit, dat de organl· storen moesten woekeren met de beschikbare ruimte, terwijl bovendien het aantal Inzendingen de gestelde verwach· Ungen te boven ging. Er Is evenwel naar gestreefd kwan· titeit en kwaliteit een even grote plaats toe te kennen. Door het niet opstellen en plaatsen van bepaalde Inzendinge n werd er voor gezorgd, dat men het karakter van de ten· toonstelling wist te bewaren en dat van een "uitstalUng" geen sprake kon zijn.

Ongetwljfe.ld zullen In de naaste toekomst meer van dergelijke tentoonstellingen volgen. I ndien er dan mocht worden

besloten wederom met een Marine.inzending deel te nemen, dan rekenen de Marine·organisatoren op een even groot enthousiasme van de zijde del' deelnemers. Tevens spreken zij daarbij de wens uit, dat de hobbyisten die nu verstek he bben laten gaan dan ook van de partij zullen zijn. Er zal getracht worde n door het verkrijgen va n meer ruimte, dat alle Inzendingen dan tentoongesteld zullen worden, waardoor dan tevens teleurstellingen worden voorkomen.

De tentoonstelling "De Gouden Schakel" is ten einde. De Ahoy-hallen In Rotterdam zijn weer In hun oude toestand teruggekeerd en ons rest nog alleen te vermelden, dat dezer dagen de prijzen aan de winnaars zijn verzonden.

Laten de prijswinnaars echter begrijpen, dal alle toegekende prijzen in de eerste plaats uitdrukking geven van de waar· dering der jury voor de geleverde prestaties. Ook een vol· gend keer hopen wij weer op Uw medewerking te mogen rekenen.

D E PRIJSWINNAARS VAN DE TENTOONSTELLING "DE GOUDEN SCHAKEL"

Ie prijs: W. J. 2e prijs: Krenz 3e prijs:

Vuurtorenmodel "J. C. J. v. Speyk", KPL MACH. Cuppens (TOKMJ; Scheepsmodel "d'Halve Maen" MIL W'KM C. F. H. {Codedienstl; Mod. Kon. jacht "Piet Hein" SGTSDID Schraa!

(OZDRl 4e prijs: Vliegtuigmodel "Neptune" (plexiglas) SGT VGMR Willems (MVKV); Se prijs: Molen van lucitel"S, SMJZVPL K. Huybe ns (SMD); 6e prijs: Scheepsmodel "Gouden Haen" MIL WKM Wlllems (Marine cantine Den Helder) ; 7e pr ijs; 2 schemerlampjes m . electr. klok SGT MACH. v. d.

Kley (Hr. Ms. "Neptunus"); Se prijs: Model Eng. onderzeeboot v. SGT TPMR Krlkke (OZDR); ge prijs: Gesmede kroon v. HVGMR 3 ZM L. F. Broeren (MVKV); 10e prijs: Zakdoekje Chln. handwerk v. OMVA 2 E. H . v.

Rappard (MCAO); Aarunoed1b-mgspriJzen: 1. Lamp van anker v. OPPSPR. J. Bakker

2.

3.

4.

5.

(Duikploeg Wrakken, Hoek van Holland); Kindertrapauto SGT ~-1ACH v. d. Kley (Hr. Ms. Neptunus) ; Inzending van MVA 1 Druif! (MADG); Scheepsmodel "d'halve Maen" v. MIL WKM &zemer (OZDR); Scheepsmodel "Oslofjord" v. Hom 1 C. Oliemans (Hr. Ms. Soemba);

GroepspriJzen .

1. Opleiding Houtbewel'king MVKV voor Model Hr. Ais. Karel Doorman; 2. Radioradarschool TOKM voor radiogr. best. model Hr. Ms. Banckert; 3. KwartIermeestersopleidIng Den Helder voor Schiemans· werk.

Het door de KPL MARNS de Vries (WSWD) gemaakte mo· del van de SuperconstellatIon .,Proton" werd beloond met de KLM-prijs: een retow'vlucht naar Brussel.

Hare Majesteits schepen in de Koreaanse wateren ·u.

Op 16 Maart 1951 onder bevel van de kapitein-luitenant ter zee A. M. Valkenburg -.uit Den Helder vertrokken, nam Hr. Ms. Van Galen op 16 April de taak van Hr. Ms. Evertsen In Task Force 95 over. Gedurende haar operationele periode volbracht zij In totaal tien patrouilles, waarvan acht op de Westkust en twee op de Oostkust.

De verrichtingen op de Westkust om-

20

vatten hoofdzakelijk escortediensten ten behoeve van de vliegkampschepen, 'h~t zogenaamde varen In carr ier-verband~ Het Nederlandse schip werkte hierdoor rechtstreeks mede aan de luchtoperatIes, welke voor de krijgsverrichtingen te land van het grootste belang waren.

De daarbij voorkomende talloze koersen vaartveranderingen werden getypeerd door de in die dagen veel gehoor-

de uitdrukk ing "Corpen Crazy Club", waarbij "corpen" in het Internationale seinboek de letter C van het woord "course" ( = koers) betekent. Deze vereisten voortdurend grote oplettendheid en snelle reacties, om te voorkomen dat het schip ten gevolge van een iets te laat uitgevoerde handeling door haar positie zo.u heen schieten, zodat het onderlinge verband zou worden verbro-

ken. De eentonigheid va n het varen in carrler· verband was voor de beman· ning In haar geheel weinig aantrekkelijk. Uit een oogpunt van navigatie was het daarentegen in het bijzonder voor de jonge officieren een uitstekende leerschool, evenals voor de sein brigade. Het viel de eerste dagen niet mede, de in snelle opeenvolging omhoogschietende en meestal uitgebreide vlaggeselnen van het vliegkampschip te lezen en te beantwoorden, vooral omdat de seiners nog niet in de Amerikaanse methode bedreven waren. Er werd echter met grote Ijver geoefend, zodat toen na twee dagen de leiding van de gecombineerde vlaggeseln-oelenlng aan het Nederland· se SChip werd toevertrouwd, h!~'l prestaties niet bij die van de bondgenoten achterbleven.

Een andere groe p, welke het op het gebied va n de ver bindingen hard te verantwoorden kreeg, maar de aanvankelijke moeilijkheden eveneens in ko rte tijd overwon, waren de telegrafisten, die de verbinding op de korte goU mei de andere schepen onderhielden en toma moeite hadden de vele verschillende dia'iecten te verstaan.

In dit jaargetijde, waarlIl b e l zlcb t In de Gele Zee veelal door dichte mist wordt belemmerd, bewees de radar eens te meer haar onmisbaarheid. Telkens wanneer de mistsluier onverwachts opensche urde, klonk van hel vliegkampschip at vrijwel op hetzeUde mo· ment het gebrom van vliegtuigmotoren en even later stegen bij korte tussenpozen de "Corsairs" en "Firefiles" op voor operationele vluchten boven vijandelijk gebied.

Gedurende de eerste vij l achtereenvolgende patrouilles op de Westkust voer Hr. MI. Van Galen in het Jagerscherm van de Amerikaanse vliegkampschepen BataAn en Sicily. Het na een volbrachte patrouille gebruikelijke korte verblijt in Sasebo bracht een welkome afwisseling va n de grijze eentonigheid van mist en regen In de Gele Zee. Het was vaak niet te vermijden, dat het machinekamerpersoneel gedurende deze kostbare uren In de haven nog hard moest werken om een of andere noodzakelijke reparatie te verrichten, waartoe tijdens de vaart nu eenmaal geen gelegenheid,- bestond.

Na een dag voor onderhoud van het schip en een dag passagieren was het ve rblijf In de haven meestal weer afgelopen en was het schip gereed om opnieuw uit te varen.

Haar vijlde patrouille naar de Westkust ondernam Hr. Ms. Van Galen als escorte van de Britse kruiser Ceylon. Tèn anker liggend voor het eiland Sokto, dat tegen een mogelijke communistische inval moest worden beschermd, beschoot zij vijandelijke posities op de vaste wal. De volgende dag verleende z.Jj vuursteun aan twee Zuid-Koreaanse kanonneerboten tijdens een beschieting van landdoelen bij Chlnpo, waarbij z.Jj treffers boekte op een vijandelljke opslagplaats.

De zesde patrouille was naar de OostkUit gericht, waar Hr. Ma. Van Galen zich voegde bij het vlaggescbip van Task Force 95, de Amerikaanse zware kruiser Toledo, die zij voor onderzeebootbestrijding begeleidde naar het schiereiland Hodo Pando voor het bombarderen van enige belangrijke doelen.

BIJ aankomst in het operatIegebied werd tegen het Invallen van de ·dulstemls de operatie "War dance" uitgevoerd, waarbij alle deelnemende schepen In klelli-

nie langzaam door de Baai van Wongaan stoomden naar de ankerplaats, welke voor een nachtelijk kustbombardement was aangewezen.

Hr. Ms. Van Galen leverde haar aandeel in "round the clock"-bombardement van Wonsan :- de kanons van haar hoofdbatterIj zonden honderden granaten naar de verschillende doelen, waarvan de meeste op minder dan vijf mijl abtand waren gelegen. In verband met deze geringe afstand was de kans niet denkbeeldig, dat de gebombardeerde schepen door de kustbatterijen zouden worden getroffen; enkele dagen later ondergingen enige andere schepen dit lot en leden daarbij verliezen, op dezellde plaats waar Hr. Ms. Van Galen in actie was geweest. Daarop nam het Nede rlandse schip deel aan kustbeschietingen in het gebied van Sonjin en Chongjln tot aan de Mandsjoerijse grens. Hierbij behaalde zij verscheidene s uccessen bij het beschieten van bruggen, viaducten, spoorwegwagons en tunnel-ingangen. Na nog een patrouille op de Westkust te hebben volbracht, verbleef Hr. Ms. Van Galen gedurende september voor onderhoud te Hong Kong.

Nauwelijks in Sasebo teruggekeerd, werd de Nederlandse torpedobootjager genoodzaakt buitengaats de nadering van de typhoon "Ruth" at te wachten.

Deze "tropische storingen", zoals de typhoons in de meteoroloa:lsche bulletins van de Amerikaanse zevende vloot worden aangeduid, komen In de zomer van het Noordelijk Halfrond veelvuldig voor zodat zij soms nauwelijks zijn ullgewoed wanneer een volgende alweer In aantocht is. Om verwarrlna: en misverstand te voorkomen worden zij - telkenjare opnie uw met de letter A te beginnen - in alphabetische volgorde met meisjesnamen aangeduid. Hieruit volgt, dat "Ruth" in 1951 reeds zeventien lll ustere voorgangsters had gehad, die in mindere of meerdere mate de scheepvaart In de Japanse wateren hadden bemoeilijkt of In gevaar gebracht, De volgende dag vlei er een zware regen, begeleid door striemende windstoten. Omdat het In de namiddag opklaarde, werd zoals gewoonlijk verlof tot passagieren gegeven. 'I Avonds om halfacht loeiden In de stad de sirenes voor de typhoon-waarschuwing nummer drie, hetgeen betekende dat binnen 48 uur zeer sterke wind werd verwacht, waarop de meeste mannen naar hun schip terugkeerden. Intussen kwam de typhoon snel nader en werd ve rwacht dat hij op korte afstand van Sasebo zou passe ren. Typhoon-waarschuwing nummer twee kondigde aan, dat de windkracht binnen 24 uur zou toe nemen tot vljltla: ot meer zeemijlen per uur, waarna kort daarop order tot uitvaren werd ,eleven. Tezamen met vele andere schepen verliet Hr. MI. Van Galen de haven van Sasebo, om de typhoon in open zee zo goed mogelijk te weerstaan.

In kJellinie stomende achter het Australische vliegkampschip Sydney en vóór de Canadese torpedobootjager Sloux, voer de Nederlandse torpedobootjager Van Galen door het geveegde kanaal naar buiten, terwijl nu en dan door w indstoten opgezweepte zeeën over het voorschip veegden en noodzaakten vaart te ·vermlnderen van twintig tot twaalf mijl. De baromete.r onderging Intussen een scherpe daling en ,door onstuimige zee werden de schepen ge-

dwongen te gaan bijliggen.

Dreunend sloegen de golven tegen het achlerdekhuis aan, waar het schip hevige slagen kreeg te incasseren. Zonder houvast kon niemand zich staande hou den, zodat het verblijf aan dek langzamerhand levcnsgevaarlijk werd. De radar was voor navigatie niet meer bruikbaar, dOOrdat de omrlngendc watennassa's en dichte rcgenbuien voortdu rend een witte vlek op het scherm projecteerden. Hct zicht verminck!rde weldra dennate dat cr van het vliegkampschip, dat I!ich nauwelijks op duizend yards afstand bevond, tot de volgende morgen niets te zien wa,.

De lucht werd donkergeel en zag er onheilspellend uit. De sterke dcinlng scheen af en loe uit alle richtingen te trekken. Er moest worden vaart geminderd tot vier mijl. De zee werd door de wind tot schuim gegeseld en van de golftoppen af we rden de schuimvlokkcn als een nevel van wa_ terdruppels door de voortjagende storm met!gevoerd en met de neergutsende regen vermengd.

De radar&.antenne kon niet meer normaal ronddraaÎen, zowel door de zwaartekracht in verband met de helling va n het schip, als door de onweer_ staanbare druk van de windkracht, welke tot honde.rd zeemijlen per uur toenam. De golven moeten minstens vijftien meter hoog zijn geweest, omdat men er bij een ooghoogle van twaalf meter op de brug nog drie meter tegcnop zag. At en toe moesten de beide machines tegen elkaar worden ingezet, om te proberen koers te houden. Soms werd het achterschip zo hoog opgeheven, dat de schroeven doorsloegen.

In de late namiddag van de eerste dag maakte het schip voor de eerste maal een slagzij van meer dan vij!lig graden. Het meerdere kon niet worden afgelezen, maar moet vrij aanzienlijk geweest zijn, omdat de l uchtbel geruirpe tijd in de hoek van de heUingmeter bleet hangen alvorens terug te lopen. Hoewel er heel wat sjorrings bijstonden, schoot de bakboords·motorsloep uit hsar stoelen en beukte tegen de davits, waardoor zij zwaar werd beschadigd. De jol werd door een overkomende watermassa gekraakt en dwars door het hekwerk gespoeld.

Twee reddingsvlotten verdwe nen op dezelfde wijze. Met donderend geweld stortte een geweldige golt zich op het achterdekhuis, zodat het schip er va n trilde. In het bureau-administratie werd alles, wat n iet was vastgezet, dooreengesmeten, een schrijfmachine werd als een projectiel door de lucht gescholen verbrijzelde een kastdeur en sloeg tegen de wand te pletter.

Daarop brak de storm in alle hevigheid los. Hr. Ms. Van Galen weeN':ond de kracht van de elementen f':. bewees overtuigend haar zeewaardiglieid. Het behoud van het schip was echter niet minder te danken aan de goede zeemanschap van hen, die ht't dwars door de storm heen veilig naar Sasebo wisten terug te brengen. De typhoon bereikte zijn hoogtepunt om hall elt 's avonds op 14 October, toen het centrum op ongeveer honderd zeemij len Zuid-Oostelijk van Hr. Ms. Van Galen passeerde. De w indsnelheid moet nabij honderd tachtig kilometer per uur heb-

21

•

ben bedragen. Om zes uur in de morgen van 15 October had een torpedojager opnieuw radar-contact met de Sydney, waarop de formatie kon worden hersteld; de radio-verbinding met het vliegkampschip was gedurende de zes-en-dertig uren van de typhoon slechts vijftien minuten verbroken geweest.

Daarna brak voor Hr. MI. Van Galen achtereenvolgens in de omgeving van Wonsan, Sonjin en Chongjln opnieuw een periode aan, waarin haar kanons duidelijke taal spraken. Tezamen met de Amerikaanse torpedobootjager "Swenson" trok zij er op uit, dag en nacht landdoelen beschietend, tot op bijna 42· Noorderbreedte. In hetzeUde gebied opereerde zij naderhand tezamen met het 45.000 ton metende Amerikaanse slagschip New Jersey, dat met zijn negen 40.6 cm kanons de vijandelijke linies onder vuur nam.

Een bijzondere episode in de verrichtingen van Hr. Ms. Van Galen was haar deelname van 18 tot 21 November 1951 als eenheid van Task GJ:oup 95.8 onder tactisch bevel van de Britse schout bij nacht Alan K. Scott-Moncrierf, 0.5.0. aan de belangrijke operatie "Athenaeum", een gecombineerde carrier-, zeedoel- en rocket-actie tegen de op de Oostkust gelegen industriestad Hungnam. Een vliegkampschip, een kruiser, vijf torpedobootjagers en drie rocketschepen namen er aan deel. De verschillende doelen werden afwisseh:md door het scheepsgeschut en de vliegtuigen gebombardeerd. Koolzwarte rookkolommen stegen omhoog waar olie_opslagplaatsen waren getroffen.

Na enige tijd verhief zich een uitgestrekt rookgordijn boven Hungnam, dat tot ver in zee zichtbaar was. Gedurende deze actie verschoot Hr. Ms. Van Galen 423 granaten.

Daarop keerde Hr. Ms. Van Galen terug naar de Westkwt, waar hoge zee, striemende regenvlagen en sneeuwstormen haar op weg naar Inchon in de Gele Zee vergezelden. De temperatuur was de laatste weken aanzienlijk gedaald en de warme Amerikaanse winteruitrusting bracht uitkomst in de barre koude. De patrouille verliep zonder bijzondere gebeurtenissen. Een eenzame potvis zorgde voor enige afwisseling door een asdic-echo op te wekken, welke de bemanning urenlang in spanning hield, omdat de mogelijkheid bestond dat het een onderzeeboot was.

Op de negende patrouille - wederom naar de Westkust - brachten enkele beschietingen in het gebied van: de Taechongeilanden enige afleiding, maar overigens gingen de dagen in grauwe eentonigheid voorbij; overdag luchloperaties in samenwerking met H.M.A.S. Sydney of U.S.S. Badoeng Strait en 's nachts patrouillevaren. Juist omdat er niets gebeurde, kwam het er op aan de waakzaamheid niet te laten verslappen, want onverwachts kon de vijand toeslaan en daarop moest men voortdurend zijn voorbereid.

Het was Hr. Ms. Van Galen vergund de Kerstdagen in Sasebo door te brengen, waarna zij op de laatste dag van het jaar naar de Westkust terugkeerde.

Deze tiende en tevens laatste patrouille

22

werd door veel actie gekenmerkl Het schip zette het jaar 1952 in met nachtelijke kustbeschietingen in de omgeving van Sokto, waar het in een dichte sneeuwbui ten anker kwam.

In de namiddag van 5 Januari spoedde de torpedobootjager' :tich met hoge vaart naar een noordelijk van dit eiland gelegen punt, om een kustbatterij tot zwijgen te brengen welke twee Amerikaanse mijnenvegers had beschoten, waarvan er één was getroUen. Die avond vuurde Hr. MI. Van Galen enige salvo's en lichtgranaten af om de aandacht van de vijand af te leiden van een bepaald punt, waar Zuid-Koreaanse troepen een commando-raid uitvoerde. Even later verzochten deze troepen een precisie-bombardement op een vijandelijke mitrailleuropstelling: een gelukstreffer van één der kanons bleek voldoende om deze met een enkele granaat te vernietigen. In deze periode bombardeerde Hr. Ms. Van Galen vrijwel dagelijks allerlei doelen, zoals kustbatterijen en commandoposten.

terwijl de vlag halfstok was voorgehesen.

Na elf maanden operationele dienst in de Koreaanse wateren verliet Hr. Ma. Van Galen op 21 Januari 1952 de haven van Sasebo met bestemming Nederland. Sinds haar vertrek uit Den Helder had zij 65.000 zeemijlen ot meer dan driemaal de omtrek van de aardbol afgelegd; van deze afstand had zij 54.000 mijlen operationeel onder tactisch bevel der Verenigde Naties gevaren. In deze periode had de torpedobootjager tijdens bombardementen oefeningen niet inbegrepen _ 2.775 springgranaten en 117 lichtgranaten afgevuurd: het grootste aantal bij één actie verschoten granaten was 423 (tijdens de operatie "Athenaeum"), terwijl het grootste aantal op één dag verschoten granaten 360 bedroeg. namelijk op 13 Augustus 1951 voo r Sonjin.

Een belangwekkende en succesvolle operationele torn in de Koreaanse wateren werd hiermede afgesloten.

Intussen bleef het kwik reli!elmatig dalen en deed de Koreaanse winter zich allengs meer gevoelen. Terwijl Hr. N3.

Van Galen vervolgens in de omgeving van Paengnyong-Do op patrouille was, kreeg zij onverwachts opdracht naar de Amerikaanse kruiser Rochester op te stomen om het stoffelijk overschot van Captain Charles 5chwartz, U.S.M.C., die met zijn Vliegtuig in zee was gestort, over te nemen en naar het vliegkampschip U.S.S. Bandoeng Sirait over te brengen. De overname geschiedde in volle zee en tijdens de vaart per jackstay. Zij werd op passende wijze uitgevoerd: met militaire eer,

(Wordt vervol,d)

MARINENIEUWS NATO Van 23 September tot 3 October wordt de NATO-oefenlng "Mornlng Mist" gehouden. Aan deze oefening :zal de Koninklijke Marine met schepen en vliegtuigen deelnemen.

In de week vóór "Momlng Mist" zal nabij de Straat van Gibraltar eveneens een NAT().()elenlng worden gehouden.

Deze oefening heet "Blackjack" en zal worden uitgevoerd door eenheden van de Franse, Portugese, Engelse en Amerikaanse Marines.

De eerste oefening van dit soort was

"Verlty", in 1949 gehouden door de Marines van de Westerse Unie. Sinds· dien Is er heel wat vooruitgang in de samenwerking te bespeuren. ..Activ:lty" 1950; "Progress" 1951 ; "Malnbrace" 1952; "Mariner" 1953 en nu "Mornlng :p,.fist".

gedragen. Het schip zal "Talmur" heten.

AMER I KA

De "NauUJus", eerste onderzeeboot ter wereld met atoomvoortstuwing zal binnenkort de proeltochten beginnen.

De begroting van de U.s.Navy voor hel t1scale Jaar 1955 geeft de volgende cijfers: Totale uitgaVen $ 9.712.000.000 1.065.000 man Personeel 1.1)80 Schepen In dienst Vliegtuigen 13.000 Er zal weer een vUegkampschlp van het type "Forrestal" op stapel worden gezet, het vierde exemplaar. Ook zul· len Wffr twee atoomonderzeeboten worden geboUWd.

E.VGELAND De EngelS<! marine heeft momenteel

In een Amerikaans tijdschrift is een artikel verschenen waarin wordt beweerd. dat er "radareilanden" zullen worden gebouwd, die op ± 200 kilometer uit de Amerikaanse Oostkust zullen worden verankerd, als deel van het verdedigingsstelseL

PAKISTAN De Pakistaanse marine breidt zich gestadig ult. De "Chlvalrous" is door de Royal Navy als vierde torpedoboot· jager aan de Jonge zustennarlne over-

Proefnemingen hebben uitgewezen dat schepen het best tegen radlo·actieve deeltjes kunnen worden beschermd door besproeiing met zeewater. Van· daar dat de schepen zullen worden uitgerust met een soort douche-Inrlch· ting voor het gehele schip.

ongeveer 100 hefschroefvliegtuigen In dienst.

•

=-•

Waar de Kouiu klijke Ilariue vaart en vliegt Hl', Ms. vliegkampschip Karel DoornllUl, commandant kapitein tcr zee A. M. Valkenburg, nam tot 1 October deel aan de NATO·oefenlng "Momlng Mist" en wOl'dt na enkele Individuele oefe·

ningen 5 October te Den Helder vcrwacht.

Hr. Ms. torpedobootjagers E\-"ert8eJl en KoM.enaer, commandanten kapiteinsluitenant ter zee A. J. Marcus en H. J. Baay, Hr. Ms. fregatten De Zeeuwen Van Arnste l, commandanten luitenants

ter zee der eerste klasse C. E. baron

van Asbeck en H. C. van de Stadt. nemen tot 3 October deel aan de NATO. oefening "Morning Mist" en worden 5

October te Den Helder verwacht.

Hr. Ms. onderzeeboten Zeeleeuwen Zwaanlvls, commandanten luitenants

ter zee der eerste klasse J. Fennema en A. S. de Vries, worden na hun deel· name aan de oefening "Mornlng Mist" op 5 October te Rotterdam verwacht.

Belde onderzeeboten zullen van eind October tot begin Nove ï.!ber deelnemen aan een NATO.onderzcebootoefenlng.

Squadron mijnenvegers 122, squadron. commandant luitenant ter zee de r tweede klasse H. J. Meert. bestaande uit Hr. Ms. mijnenvegers Beemster, Bolsward, Bedum, Borculo, Borne en Brielle nam tezamen met H r. Ms. mijnenwerkschip l\l edusa, comman· dant luitenant ter zee der tweede klas· se Th. A. de Meester, In de Deense wa· teren deel aan "Mornlng Mist" met Freder!l{shaven als basis. Squadron mijnenvegers 122 zal daarna van 4 tot 6 October een niet·officieel bezoek brengen aan Kopenhagen.

Hr. Ms. torpedobootjager Plet Hein, commandant kaplteln·lultenant ter ze::mI' A. N. baron de Vos van Steenwijk bevindt zich in de Nieuwguineese wa. teren ((!l' beschikking van de comman· dant marine Nleuw·Gulnea, evenals Hr. Ms. fregat Van KInsbergen, com· mandant kapltein·lultenant ter zee F. Bruyn, welk schip 10 November de thuisreis aanvaardt via Guam. Honolu· lu, SaUna Cruz, Balboa, Willemstad, Paramaribo en Las Palmas, Hr. M il. fregat Te rnate, commandant luitenant ter zee dcr eers te klasse J. G. Cox en Hr. Ms. L 9007, L 9608, L 9514 en [ , 9515.

Hr. Ms. fregat l\larntx, commandant kapitein·lultenant ter zee E. J. GalJas. arriveerde 24 September te Den Hel· del' en vert rckt 4 October weer voor onderzeebootoefeningen In het Kanaal tezamen met Hr. Ms. onderzeeboot TIJ gerhaaJ, commandant luitenant ter zee der eerste klasse H, Starink.

Hr. Ms. fregat Van Speyk, comman· dant kaplteln·luitenant ter zee A. van Stlien. bevindt zich In de Nederlandse

Antillen ter beschikking van de com· mandant der marine In de Antillen.

Hr. Ms. fregat Duool8, commandant kaplteln·lultenant ter zee T. JelJema. is op thuisvaart naar Nederland uit de Koreaanse wateren.

Hr. Ms. fregat Van ZIjII, commandant kapltein·lultenant tcr zee F. G. H. van Straaten, bevindt zich In de Koreaallsc wateren als eenheid van de zeestrijd. krachten der Verenigde Naties.

Hr. Ms. fregat Wolt, commandant lui· tenant ter zee der eerste klasse J. Haakman, vaart als vlsserij·polltlekrul· ser. Het schip bevindt zich sedcrt 24 September te Den Helder, doch zal van 9 tot 13 October Greenwlch bezoeken, waarna het van 13 tot 16 October we· derom te Den Helder zal zijn en op 16 October Harwich zal aa ndoen en op diczel!de d:...g wecr vertrekken.

Hr. Ms, fregat HennellJn, comman· dant luitenant ter zee de r eerste klasse H. J. H. Hagdorn, bevindt zich in de Verenigde Staten.

Hr. Ms. onderzeeboot 0 2J, comman· dant luitenant ter zee der tweede klas· se P. S. Nlemeljer, vaart ten behoeve van het torpcdo·lnschletbedrllf tezamen met Hr. Ms. i\lercuur en P 884 (tor· pedovolgboot .. Jachthond") en houdt incidenteel oefeningen met souadron 320 van de marineluchtvaartdienst In de Outer SilvC!' Pit. Hr. Ms. mijnenveger Boxtel bevindt zich In de Verenigde Staten, Hr. Ms. Blaric um en Brp.skens arriveerden eind September te NIeuwecliep.

Hr. Ms. mijnenvegers On\'ersaagd, On· \"CNiehrokke n, Onvermoeid en Onbevreesd, commandanten luitenants tcr zee de r eerste klasse M. J. A. Swel· lengl'cbel. J, H. bar on Mackay en J. Toeset en lultcnant ter zee der tweede klasse P. J. J. Wh·th bevinden zich In de Verenigde Slaten.

Hl'. Ms. patrouillevaartu ig Balder, commandant luitenant te zee der twee· de klasse J. Poppinga. vaart van VUs· singen uit ten be hoeve van vaaroplei· dingen en is tevens belast met het toe· zicht op de visserij in de Nederlandse territoriale watel'f!n tussen de Belgisch· Nederlandse grens en Hoek van Hoi· land.

Hr. Ms. patrouillevaartuigen Bulgla en l<' reyr kwamen eind September gel'eed op de RIjkswerf. Hr. Ms. patrouille· vaartuig Hobeln vaart ten behoeve van vaaropleidingen. Hr. Ms, HerculCl!; vaart ten behoeve van dull<opielding.

Hr. Ms. radarinstructieschlp Soemba, commandant kapltein·lultenant ter zee W. F. van der Valk 5ouman, arriveerde

op 24 September te Den Helder na oefeningen in het Kanaal vanuit Ports· mouth.

Hr. Ms. opnemingsvaartuigen Hydrograaf en Zeefakkel, commandanten luitenants ter zee van speciale diensten der tweede klasse R. van den Oever en J. F. de Wit, verrichten tot 16 October opnemlngswerkzamnheden In de nabij· held van Vlissingen.

Hr. Ms. opnemingsvaartuig Snelllus, dat zich in de Nleuwgulnese wateren bevindt, wordt begin November afge· lost door Hr. Ms. opnemingsvaartuig Luymes. De commandant van Hr. Ms. Luymes. kapltein·lultenant ter zee J. Smlth. die met zijn schip halt Septemb2r naar Nleuw·Gulnea vertrok. zal na aankomst te bestemder plaatse overgaan op Hr. Ms. SnelJlus, terwijl de tegenwoordige commandant van Hr. Ms. S nclllus. luitenant tcr zee der eerste klasse W. Langeraar. overgaat op Hr. :Ms Lu,v mes en r:1.ct dit schip opnemingswerkzaamheden In de Nw· gul nese wateren zal voortzetten.

Hr. Ms. Cerberus, commandant lulte· nant ter zee der tweede klasse Kp..moV N. J. Tulp. vaart als nettenlegger en nettenwerkschip.

MARINELUCHTVAARTDIENST Squadron 1, bestaande uH Flreflies. commandant luitenant ter zee vlle.ger A. Ehbe!. bevindt zich In de Neder· landse Antillen ter beschikking van de commandant der marine In de Antillen en Is voorts belast met gevechtsoplel. ding tot gevechtsvlieger.

Souadron 3, 4 en 860, bestaande resp. uit Scafuries. Avenp,ers en Scnfurl es. comm andanten luitenants ter zee vUe· 1!er der tweede klasse KMROV D. T .

ChalJlk en luitenants ter zee vlieger der eerste kl:l5Se P. J. Leedekerken en R. J . Idzerda. bevinden zich tot he· eln· de Vlln de opreni",' Mornln!! Mist aan boord van Hr. Ms. Karel Doorman.

Son8:'l ron ~21. b"stall.nrle uit Catallna's. commandant lulfenant ter zee vlieger del' ef'rste k1l'lssc E. J. Wils. be. vindt zich on Blak ter beschikkin'" van dil commandant der marine In Nieuw Gulnea.

De overie-e snuadrons bevinden zich op het ,...ao;-l"e"'Ue<!'kamn VlI.lkenbur,i:'.

On 15 September werd het marinevllCl!:kamp De Kooy, commandant kapl· tein·luitenant tcr zee vlieger L. J .

Frltz. waar het marl"e-lucht vaarUechulsch bedrijf, hoord kapitein·lullenant ter zee van de technische dienst H. van del' Houwen. Is Ingericht. oUicieel In gebruik genomen.

KORPS

~IARINlERS

Aan boord van Hr. Ms. Karel Door. man bevindt zich een detachement ma· rinlers.

Onderdelen van het korps mariniers doen voorts dienst in Nieuw Gulnea en de Nederlandse AnWlen.

In het ambhlblsch oefenkamp Te~ el worden de zomeroefeningen voor tge· zet tot medio October.

23

tot adelborst van de electrotechnlsebe dienst d er I e klasse: C. M. N, Beiderbos, R. C. Veenstra, F. Slam, C. N. de Rijk, A. H. Kneppers, E. Bakker.

BENOEMD

.

.

tot adelborst va n de t echnische dienst der I e klasse KMR: J. Wijnands, G. J. Kardol, J. R. A. Schollen, G. F. A. de Rooij, E. B. Schmied, J . P. van Heijst, L. T. J . de Venster , W. H . Milort, J. Tharner, H. R. Borgen. m.I.v. 16 Ju li 1954 tol luitenant ter zee de r 2e klasse KMR : J. H . Zeeman. m.i.v. 1 Aug. 1954 tot adelborst der le klasse KMR: J . F. J . Hodenius, J . H . J. Brederode, J. van Weering, J. Sizoo, J . L . van R ijn, M. de Groot, W. P. HeiJe, W. Mulder, A. E. R ombeek, B. J . Uenk, R. Hollema. G. Krieg, C. F . Frankema, H. G. Flinterman, B. van Eldik, J. TuInstra, J. M. Hamburger. L. K. Becklng, D. P. de Vries, J. Labruyère.

tot tweede luite nant der mariniers: A. 't Hart, J . G. A. Schampers, A. J. Hakkert, T . Rudolphle, W. B. Donker Curtius, C, B, Nlcolas, R. F. Hendriks.

m.I.v.

1 Aug.

1954

1954 1954 "54

1954

1'54

BEVORDERD

tot luitenant ter zee der 2e klasse: J. A . Jetses, A. M. Goossens tot commandeur: G. B. M. van Erkel

m.I.v. 16 Aug.

1954

m.i.v. 18 Aug.

1954

m.I.v.

Sept.

1.54

m.I.v.

1 Sept.

1'54

tot luUenant ter zee van d e technische dienst d er 3e klasse KMR : Ir J. G. H. Vossen, I r H. W. H. Haaksma, Ir L. C. H. van de Sanden, Ir A. MUs, Ir A. Meijer. m.i.v. 1 Sept.

1 9~

tot luitenant ter zee van de electrotecbnlsche dienst der Ie klasse : A. F. G. Wiegant, A. M. Nuijten, J. Lennings m.I.v. 1 Sept.

1954

tot luitenan t ter zee van de electrotechnlsehe dienst der 3e klasse KMR : Ir T. Poorter, Ir R. J . Hoevers, I r J . F. NiemölJer m.I.v. I Sept.

1 9~ tot luitenant ter zee van speciale diensten der I e k lasse: F. van den Heuvel Rijnders, W. K. F. Verwey, B. B. Bakker ' m.i.v. l Sept.

1954 tot luitenant ter zee van speCiale diensten de r 3e k lasse KMR: Ir J. Mulder, Ir J. H. Wesselo, Ir E .

Waner m.I.v. 1 Sept.

1954 tot luitenant ter zee van de loodsdienst der I e klasse KMR : .1. HeUse m.I.v. 1 Sept.

1954 tot luitenant ter zee van de loodsdienst der 2e k lasse K!\IR: E. H. Gruis, J. KlUn ml.v. I Sept.

1954 tot otrleler·marva d er 2e klasse: N. Kra mers, W. P . van Wierin gen

m.I.v. 16 Aug.

m.i.v. 16 Aug.

tot tweede luitenant der mariniers KMR: L . H . LaCeber , C. van Wij ngaarden, T. M. Langerak, G. E . .Brlnkman, J. A, Houtzager, M . Bons, F . E. Wendelaar, G. J. Scheffer, P. W. ten B rink, G. W. van den Bongard, W. H. van der Sluijs, R. Schaafsma, P . W. Bergkamp, M. C. Walraven, F. L . F . Velsen, C. R. von Lindern, J. Bos, H . van der Weg, ,y.

Vogt, M. G, G. van Blerk. P .

Schaa fsma, H . Ie Coultre, J . B . de Caluwé, J . A. G. P. E . Jörlssen, R. W. H . Arnoldussen. m.I.v. 16 Aug. tot adelbors t van de technische dienst der Ie klasse: P. J . Gruyters, W. A. van Wijk, C. A. J . van der Krogt, C. Nijdam, J. N. Meijer, P . J . R. Bremer, H. H. van Kesteren, H . Slumpf, R. Lapré. m.I.v. 16 Aug.

24

tot luitenant ter zee arts d er I e kl asse KMR : L. Smid m.I.v. 16 Oei.

tot majoor der ma rinien: E. F. Meerdink, C. C. Schoenzetter. tot kapitein der marlnlen KMR : H. J. Becker.

tot adelbors' der Ie klasse: R. C. M. de QuaIj, W. G. van Gent, C. H. E. Brainich von BralnlchFelth, L . C. A. Wes tenenk, R. den - Boeft, J. van Schieveen, J . J . Leeflang. H. C. van d er Meyden, H. N. B. R oeis, S . J. de Jong, E. J . H. G. van Swaaij, H . G. van Rlnkh uijzen, O. den Boert, J . C. Einthoven, L. Dekker, J . F. M. Boshouwers. R. J. J. A. A. van den Clooster B aron Sloet tot Everlo, J. de 'Muijnk, G .

H. d e Rapper, W. J . Heringa, F. A. J . van Selers, F. S. Peters, P. R. T. Meermans. F. A. J. de Boer, H. J. Sachumsky, W. van den Donker, M. P . H oogendijk, R. G. van Ra adshooven, R. R. Solfner, J . A. C. Hartogh , W. G. M. H. Canisius, A. L. Zange, J. E . Kaasschieter, J. G. Kemkamp, B. R. van Erkel, W. F . de K oning, J. C. de Wolff. T , G. Loeber, A. Vonk, H. C. Couprle, .J. F. van R oggen, H. J . Willemsen.

R. Vinckx. G. A. van de We1l.. H .

J . L , C. Bax. G. M. J . van Holthoon, W. J. H. Kernkam p.

m.l,v. 16 Aug. tot adelborst va n ad ministratie der Ie klasse: G. L. Coolen, P. L. van den Bossche. m.I.v. 16 Aug. tot majoor der mariniers KMR: F. W. Spanjer m.I.v. lOet. tot luitenant ter 'Zee van d e technlsche dienst der I e klasse KMR : J . P aping m.i.v. lOet.

1.54

1.54

1'54

1954

m.I.v. 1 Sept. tot tijdelijk vioolpredikant (In nnr gelijkre!lteld met luitenant te r zee der I e klasse) : Ds A. J . Oostenrijk m.I.v. I Sept.

1954

1954

EERVOL ONTSLAG luitenant ter zee d er 2e klasse: op verzoek (benoemd tot reserveotflcler) J. H. Zeeman m.I.v. I Aug. 1954 schout-bij-naeM vlIerer : op verzoek (benoemd tot beroepsofficier bij de K oninklijke )uchlmacht) H. Schaper m.I.v. I Aug. 1954 luite nant ter 'Z ee van speciale diensten der 3e klasse KMR: op verzoek R. Mol m.I.v. 16 Aug. 1954 luitenant te r zee van administratie d er 3e kl asse: QP venoek T ..1. H öppener m.i.v. 1 Sept.

1954 majoor d er mariniers: op verzoek (benoemd tot reserveofficier) F. W . SpanJer m.I.v. 1 Od. 1954 luitenant ter zee van de technische dienst der I e klasse: op ve rzoek (benoemd lot reserveofficier) J . P aplng m.l.v, l Oet. 1954 luitenant ter ii!lee arts der I e klasse: op verzoek (benoemd t ot reserveofticler) L. Smid m.i.v. 18 Oet. 1954

chauffeur der Ie klasse tot ko rporaal..c,hauffeur: m.I. v. 1 Juli 1954 N. Cools m.I.v. 1 Aug. 1954 H . Pool van leerling-onderofficle r.vUeger der Ie kla88e tot korporaal·vlleger : A . J. Lelchsenrlng m .I.v. 1 Aug. 1954 van maJoor·vllegtulgmaker ( A ) tot opper\'lIegt"ulgnlSli:e r (A): D. Zijlstra m.i.v. 1 Aug. 1954 van vllegtuJgmaker ( lil) der Je klasse tot korporaal\'Jlegt-uJgnlSli:e r (J~1): A. W. M. van de n B~ rg m.I. v. 1 Januari 1954 van \'lIegtuJgmake r (R) der Ie klasse tot korporaal\'llegtuJgmake r ( R ): V. F. VIIIanueva m.i.v. 1 Juli 1954 van vliegtuJgnlSli:er (l\IE) de r Ie klasse tot korporaal· ,'lIegt uIgmake r (lU E) : m.I.v. 1 Aug. 1954 M . H . Bra nd van vJleg(ulgmaker ( U) del' Ie klasse tot korporaal· vliegtuJgmaker (IJ) : m.I.v. 1 Juli 1954 A. J. van U es ho ut van vliegtulgmaJce r (;\[8) der 18 klasse tot korporaalvllegtulgmaker (1\18): m.i.v. 1 Maart 1954 P . J . Kerstens J. van Eersel, W. Lemmen. B. T .

KInkelaar, Y. M. Koopmans, A. L. M. Marte ns, p . D. Bruin, R. H . J .

Landcgent. J. H E ve rs. J. WIJers en A. van PlaterIngen m.I.v. 1 Aug. 1954 van sergcant-maJoor dcr marinlcrs tot adjudant. onderofnclcr del' marlnlcrs :. m.I.v. 1 Aug. 1954 J. A. Kuijpers e n J . A. Tamlaans ''&11

s

M

Opgave van schepelingen die In het tijdvak van 16 Ju1l1954 tot en met 15 Augustus 1954 behoude ns bedenkingen In aanme rking komen voor bevordering tot de rang van korpo-

faal en hoger.

van matroos der Ie klasse tot kwartiermeester : H. A. J . Moennan. K. J . Klein, J . L. Carla, D. van Asperen, R. W. W.outers, M. H. Braams en D. Borsboom m.I.v. 1 Aug. 1954 van korporaal.geschutkonatabel fot. sergeantgeschutkonst&bel: C. D. van den Blink e n M. Daane m.i.v. 1 Aug. 1954 van vuurleldlngmontc ur der Ie klasae tot korporaalvuurle ldingnaonte ur:

G, H. van Leljenhorst en N. Engelgeer m.I.v. 1 Juli 1954 van majoor.eJectromonteur tot opperelootromonteur : H. van der Meulen

m.I.v. 1 Aug. 1954

van sergeant-eJectromontel1l' tot maJoor-eleclromonteur:

J. Vos en J. P. Nederveen

m .I.v. 1 Aug. 1954

van electromonteur der Ie k1aase tot korporaal· eleetrGmonte ur: J . Schuur m.I.v. 1 Mei A. Stans, H . B. Dlngerink e n J, de Jong

1954

m.I.v. 1 Aug. 1954

korporaaJ.radlo-radannon1eur tot tlergeant.radJo-radarmonteur: R C. Vink m.i.v. 1 Mei "lUl

1954

van radlo-radarmonteur de r Ie kIaMe tot korporaal· radlo-radarmonteur: L. W. den Otter F. W. Martens, F. Corver, A. G. van den Meerendonk en H. E . Bosman

m.I.v.

1

Juli

1954

m.I.v. 1 Aug. 1954

"an majoor·telegraflst tot oppertelegratlst: J . R. C. van Wllsem m.I.v. 1 Aug. 1954 van sergeant.-torpedomaker tot, maJoor·torpedomaker : p . de Winter m.I.v. 1 Aug. 1954

van korporaaJ-torpedomake r tot serreant.-torpedomaker: E. Kreleger en A. N. WInter

m.I.v. 1 Aug. 1954

van l.e.r'geanfrmachlnlst tot rn&joor-machlnlst:

J . G . Visser en p. Boer

m.I.v. 1 Aug. 1954

van korporaal·machlnlst tot sergeanfrmachinlst:

M. Kort, G. M. de Boer en A. de

Gast

m.I.v. 1 Aug. 1954

van stoker der Ie klaue tot korporaaJ.,macb1nls t : H A. Ormel en H. J. Dimmendaal

m.i.v. 1 Aug. 1954

korporaal-schrijver tol sergeant.-8ChrIj\"er : J. van Panhuls m.I.v. 1 Aug. 1954 ''&11

van schrijver der Ie kluae tot korporaal-6Chl'ijver: A. J . F. Wortel m.I.v. 1 Aug. 1954 \'aIl zJekenve rpleger der le klaue tot korporaal· .. zJekenverpleger : H. J. Broekhot m.I.v. 1 Aug. 1954 \'I0Il kok de r Ie klaalJ6 tot korporaal·kok: A. W. C. van Gestel en H. Spaar· garen m.I.v. 1 Aug. 1954

.

,-an sergeant der mariniers tot sergeant.-nlaJoor der marlnlcrs: M. van de W oestlJne, G. H. IJzendoorn. S. Iorenburg, J . Baan e n m.I.v. 1 Aug. 1954 H. J . du Pré Opgave van schepelingen met de rang va n korporaal e n hoger aa n wie eervol onts lag uit de zeedienst Is verleend met Ingang van de datum als achter ieders naam ve rmeld : opperschll,per: J . A. G. Oouglas m.I.v. 1 October 1954 schillper: E. Schaap m.I.v. 1 October 1954 D. Prins m.I.v. 1 October 1954 kwartiermeester: m.I.v. 1 Nov. 1954 J. Napj us majoor.gcschutkQflStabel: m.I.v. 1 Sept. 1954 M . Morauw ko rlKlI'aaJ·gcschul maker : J . H. F . Jobse OPllenna.chlnlsl.: A. J. van der Reijden maJoor-machlnl.st: A. K. va n den Heuvel sergeant.-machlnlst : H . G. Qulst p . S Impciaar korporaal·machlnist: W. van de Amstel J . C. Me ns p . Hakkert oppertorlKldomaJcer: W. Ver kerk majoor·torpedomaker : J . G. N. van RlenderhoH sergeant· timmerman: N . J. J . Houniet opperzlekenverpJeger: J . P. van de n Hoek

m.I. v.

1 Ju ni 1954

m.I.v. 1 October 1954 m.I.v. 1 Sept. 1954 m.I.v. 2 Aug. 1954 m.I .v. 16 October 1954 m.I.v. 1 Sept. 1954 m.I.v. 1 Sept. 1954 m.I.v. 1 Dec. 1954 m.l.v_ 1 Sept. 1954 m.I.v. 16 Aug. 1954 m .I.V. 16 J a nuari 1955

m.I.v. 1 October 1954

25

maJOONjCnrlj\-er : W . Messl nk

m. I. v. 1 October 1954

kor poraal·schrl.l n !r: D. de zeeuw

m.I.v. 1 Aug. 1954

kor poraal-vllegiu lgte legraflst: B. F. Lotma n

m.I.\'.

Ollpervlle gt ulgmake r

1

Juli

1954

(A ) :

W. Groven

m.I.v. 1 October 1954

korp(traal-vllegtulgmake r (V) : A. H . de Re uver kOI1)()raaJ.vUegtulgma.ke r (1'11): J . J . K. Bömer sergeant der ma rin ier!!: K. Marrls J. Weijers ko r poraal de r marinie r!! : A. C. Verstraate

m.i.v. 1 Aug. 1954 m.I.\'. 2 Aug. 1954 m.I.v. 16 J uli 1954 1 Sept. 1954

m.I .\'.

m.I.v. 1 Sept. 1954

Wanneer begint mijn opleiding ?

De opleiding tol : Sergeant·gesch utmaker Sergeant-electromonte ul' Kanonnier ...... .

Radio·afsta ndpeiler vu urleidi ng .

Radio·aIsta nd peller plot der 2e klasse .

Sergeant·telegrafi s t . .....

Maj oor·seine r . . . . . . . . . .

Sergeant va n de onderzeebootbestrljdingsdienst . .

Korpornal.geschutkons tabel .

Ka nonnier . . . . . . .

Sergeant·vuurle\dingkonstabel Radio·afstandpeUer plot der 2e klasse .

Sergeant·vllegtulgmaker ·konstabel Ka nonnier

de her haJl ng"SCur SI1B voor :

( ( ( ( (

1 1 1 1 I

Nov.) Nov.) Nov.> Nov.) Nov.) ( 8 Nov.) ( 8 Nov.)

( 8 Nov.) (15

(15 (22

(22 (29 (29

Nov.) Nov.) Nov.) Nov.) Nov.) Nov.)

Radio·afstandpelle r vuurleidin g der 2e e n der Ie klasse . . . . . . . . . . (1 Kanonnie r der 2e e n der Ie klasse. . . (IS Radio·afstand peiJer plot der 2e klasse. . (15 Radlo-afstand peller vu urleiding der 2e en de r Ie klasse . . . . . . . . . . (29

•

Nov.) Nov.) Nov.) Nov.)

De ople ldlng tot,:

Sergeant·radlo·radar mon te ul" e n sel·geant· vlleg t ulgmaker.radlo·radar monte ur Sergeant·machinist . . . . .

Ka nonnier (loodsboot) .

Onderzeebootverke nner der 2e k lasse .

Radio·alstand peller plot der 2e klasse .

(13

De herhali ngscursus \'oor : Ka nonnier der 2e e n der I e klasse .

(13 Ded

( ( ( (

6 6 6 6

Dec.)

Dec. ) Dec.)

Ded Dec. )

, -------------------------------------------------)

VERZINKERIJ

ALBLASSERDAM TEL. 423 K 1B59)

G. CLEMENTS & Zn. N.V.

E. DE LANGE St Zn's

Fabdkan/ .an

Cocos/abriek en Chinamatten Import NV. Baskiabaretten en Alpinomutsen

C ocoslo pe rs en ta pijte n Cocosmatte n Ruigge scho re n matte n C orrid ormatten Bie zenmatten Vitrage e.d .

,

I .$TAI'IONII)" AADIO...lrtST...u.AT II!: ..... /1OTQA ·TNlK!o(HIP.L..Io PUa'....

•

~ t.'J ~

n.V MIIOtII't'1A61t1I!Kt Po5Hf1' ... lI'OI'mIIl4I1

SCH EE PVAA RT·RADIO

E N ·NAV I GATIE

A P PA R A TU UR

Neder!and5clte Sfandard Elecfric Nij.N.V. 'S-GRAVENHA G E AGENTEf'.I: SHIPS RADIO SERVICE -

SCHIEMQND 48 _ ROTTERDAM

TECHNISCH BUREAU

"INDUSTRIE"

•

Thomassen & Drijver N.V. DEVENTER

*

N.V.

WERKTUIGBOUWKUNDIG CONSTRUCTIE BUREAU

*

Ontwer pen, eonllrue ren en In

le~.nlng

breng e n VBn :

~

APPARATEN C SPECIAAL MACHINES

C GEREEDSCHAPPEN VOOR MASSA FABRICAGE C WERK VOORBEREIDING C EXPERTISE BIJ AANKOOP VAN WERKTUIGEN, MACHINES EN APPARATl:N

*

G root unt. 1 . peelallste n Ier beschikking.

Degelijk .... kmllnleh.p en grote .eeur.lelle .1. 0....01; .... n Je renlange .r.... rlng.

93lik",erpakkbt~

",oor de e"nder",enindudtrie

*

Capaciteit beschikbaar biJ lijdelijke overbel ..Ung .... n condruclleburellux of tekenk.mer •• Gehei mhouding verzekerd.

*

KOOG AAN DE ZAAN STATIONSSTRAAT 5 _ TEL. K 2980 _ 82124

-

voor

zee- ", !!~,Iandknnnen wij plaat-

perswerk โ ข

~

r:JJJ'

~

enlnebtmacbt stamp- . , en

verrichten.

wij hehben installaties voor antogeen-, electrisch-, weerstand en argon are . , lassen, alsmede inrichtingen voor beitsen, pbospbateren, ~ &llakken en mofrelen.

.

wij fabriceren kannene,bnssent=),vatenยงDen tanksCQ uit plaatijzer, aluminium of roestvrij staal

SPAARNDAMMER SCHEEPSWERF

DJ]

N.V. VLEESWAREN _ EN CONSERVENFABRIEKEN

van den Berg

& Co.

WASSENAAR

* SPAARNDAM

Alle soorten vleeswaren en vleesconserven PRIMA KWALITEIT

STAPEL N.V.

HYGIENISCH BEREID VOOR TROPEN GEGARANDEERD

• HET adres voor:

N.L.F.

Houten barakken

Staalconstructies

Nederlands

Plaatijzeren loodsen Plaatijzeren garages

LaboratoriulTI voor

Vliegtuig hangars

FillTltechniek

Rijwielstanden

r. ,.,OO" 40 42 4

JAN KUIPERS

1

Amrle rdem·C

Sfaal- en Houtbouwindusirie

NUNSPEET

* Wil zijn het. die de

Te l. 2541 (K 3412) 2 lijnen

Nede rl endte ". r. le van

Uw InilruellefUm$

verz orgen.

SPECIALE VITAVOX

N. J.

mENKO NV.

LUIDSPREKERS, MICROfOONS, VERSTERKERS, ENl. VERVAARDIGD N.o.R OE EISfN

VAN DE BRITSE ADHIRAUTEIT, ZIJN

(j~ l tm"UEERD

NV. SPINNERIJ ROOMBEEK >(-

OP DE

MmTE SCHEPf:lt VAN DE

BRITSE MARINE

Ve rte ge nwoordiger:

Techn. IITI- en Exporthandel

-DAVIROSchenk_eg IB - Den Haag , l everancie rs va n :

ELECTRONISCHE APPARATUUR ALSMEDE ALLE ONDERDELEN en ELECTRONEN BUIZEN WAARUIT DEZE ZIJN SAMENGESTELD

Spinnerij W everij Ververij Drukkerij

VAN

KATOENEN, RAYON EN WOLLEN STOFFEN

HANDELSONDERNEMING

DRAKA Scheepskabel

.~ DHAKA

;tlváro&eHá FRAIS-

*

EN

SNIJGEREEDSCHAP

VOOR DE. METAALBEWERKING

Scheepskabel met f'ubbcr- of "aJ'n ished ('am hri c ta pe isola ti e (V<l lg"".

u ..,..... or Vult.", '·b .. ,,)

*

LAAN COPES VAN CATTENBURGH 65 - TELEFOON 1131 32 DEN HAAG

SMIT

•

SLIKKERVEER DYNAMOS MOTOREN INSTALLATIES

-

C. c:d'Slommendaal N. V. Riinslfu{ 9, T el e{oon 12.31:1.:n ·s·Graven hagc

BOEK-. COURANTEN HAN DELSDRUKKERIJ

Oude Genever "OUDt~ BOLL" JENEVER DR Y GIN LIKEUREN

ADVOCAAT

BESS EN ROOD ETC.

BOLL& DUNLOP'S DISTIlLEERDERIJ N.V. ANNO 1821

SCHIEDAM

N.V. KON. MIJ "DE SCHELDE" KILKADE 11 - AFDELING

DORDRECHT

TELEFOON 7741 tfm 7745

GEHEEL GELASTE LICHTMETALEN REDDINGVLOTTEN VOOR DE

KONINKLIJKE NEDERLANDSE MARINE ......

1/

HOUWENS

_-

NAAMLOZE VENNOOTSCHAP

V4N RIETSCHOTE~ &

_-,' .......... .

C. van der Giessen &lonen' s ( SCHEEPSWERVEN

J

Elec:trotech nische Maatschappij N.V.

ELECTRISCHE SCHEEPS- EN LANDINSTALLATIES

*

KRIMPEN AAN DE IJ SSEL

Westzeedijk 469-479

Rotterdllm

TELEFOON RO TTERD AM

23230

!

ROTTERDAMSCH

SC HILDER SBE DRIJF

H. Sebreg1s &Zo HUIS·, SCHEEPS. EN

CONSTRUCTIESCHILDERS RECLAME POLITOEREN SPUITWERK

8LAGHEKSTRAAT 121 • ROTTERDAM

. TELEF.7S4M

Minimax DE KLERKdN

':De betrou.w bare

N&D. FABRIKAAT

MINIMAX N .V.

BUSSUM

G. .f. W. HERNGREEN'S FI]NHOUTHANDEL N.Y. ALPHEN AAN DEN RIJN TELEFOON K 1720-2350

IMPORT VAN HARDHOUT ELECTRISCH !'. ZAGERIJ

Industrie en Scheepvalrt Voorkom! 'rjl/ingen , warmle- en koudeverlies. e n is geluiddempend.

Leverancier

aan Rijks- en Gemeente instellingen

HET adres voor: Houten barakken

Staalconstructies Plaatijzeren loodsen Plaatijzeren garages

Vliegtuig hangars Rijwielstanders

JAN KUIPERS Staal. en Houtbouwindustrie

NUNSPEET Tel. 2541 (K 3412) 2 lijnen

"De Volharding'"

ESTANISOl· TINSLAKKENWOL

Amsterdam

Een Nederlands

Admiralengracht 52-60

1.

Tele/oon 86487

2 . Z .... licht g e wicht

producf mei : Hogfl thermische en

3.

Vochtbntendlg

s.-."d... I) fI" bra"dw.nnd 5 . Onbeperkte I....",d ..... r

4.

Toe~ssl"g fI,.n boord ... " sc hep." .. oor ;Jol. li. "'"

Specialiteit in. mifUaire uilru~fingen

KlTEl$, PIJPLEIO,NC;EH , VRliSRUI""T U.I, BRANDSCHonE"' .

VENTILATI EKOKERS

~ ..~~,:~~'~"'" .", ."m', ~"d,," v_. g elulcl gCllolecrd moelen wOlden.

'nllchtlnlle " e" technisch.

. .eh-'."."

wflnd. me" "Ich tot , U . II(O[RlAIIOSCHE TINHANDEl MAATSCHO\PPU

lOUI S COU PU US PU' I N 19

_

I_G l AVEN liAC l

STOMEN

i

VERVEN

SCHEEPSWASSERIJ

(~3~ Hèt bedrijf voor de scheepvaart In Amsterdam

Thomassen & Drijver N.V. DEVENT ER

Ve r:zorgt reeds v. I. jaren opdrachten van

ONDERDElEN DER

*

KONINKLIJKE NEDERLANDSE

MARINE

•

S,..clael l .. "er lc ht _ . ,",ot. OI'do" . ... ch.mlle" ,ellll,811 'lil.

I

UNIFORMEN MATRASSEN DEKENS MeI e Kp.dilie door he l gehe'. land Asterweg 17-19 Tel.foon Amsterd.m aH. 60121 (5Iqnen)

CJ3lik"erpakkift~ "oor de eOft6er"eniftdu6trie

'"

YOOR SOLIEDE WEEFSElS

Veenendaalsche Stoomspinnerijen Weverij N.V.

C.ntine in hot kal"lloorgebouw ... n d. Vonn;ging

"'on Noderl. nds.e Gom .. ,,_

to". Do" H'69.

.,

Veene ndaa l

•

Fa brikanten van: "Tond~.II.n

doek voor wlI/arelich l. mi!it/ll,e Ic/arling

•

.11. soo.lon slukgoedoro" ." drlll. poplin ,. • h/rllllg, fta"el, ,rufinne"

•

huishoudeliJk. "oetlor." _b ; I.ke"s, slopen. hend- Ihoo- on zakdoeken

•

l''-----------l

DE DECORATIEVE WERKING VAN DEZE MODERNE VLOER IS VERRASSEND! Inderdaad. er is eer te brhalen mei Coloriee_ tegels. De: vete fraaie gemarmerde kleuren (door en door) geven de moge.tijkheid tOf talloze aeslhetische combinatiu. Bovendien is zo'n "loer bij uiutf:k geschikt voor ruimten mei intensief verkeer en directe inloop van buiten.

Vraag nadere inlichtingen I

,

PormaaC 2': 11: 25 cm.

Dikte J.2 mm.

COLORITE tegeltlloeren

FABRIKAAT LINOLEUM KROMME NIE

-

De bouw van onze

Aannemerscombinatie "Het Nieuvve Diep" Van HaUum & Blankevoort N.V. HoUartdsche Aanneming Maatschappij N . V. Adriaan ·Vo lker's Maauchappij tot het Uitvoere n va n Openbare Werken N.V. N .V. Aan nemersbedrijf voorheen Fa . T. d e n Breejell van den Bout,

Aa nnemers van bagger- en grondwerken ten behoeve van de Uitbreiding van 'a Rijkszeehaven ,.H et Nieuwe Diep"

•

AANNEMERSBEDRIJF

J. van der Vlies SLIEDRECHT B 70

.

TEL. 143

RIJSHANDEL

WATERBOUW-, RIJS-, GROND- EN STEENGLOOIINGSWERKEN

•

e marinehaven

•

vertrouwde handen

_

....._--- _ _------ __ ....

•

.....

....

.....

VAN HA HUM EN BLANKEVOORT N.V. BEVERWIJK

BETON ~

A/deli n g

Uitvo e ring kad e muur in g ewapend beto n

Uitbreid ing van 's Rijkszeeha ven " H et Ni euwe D ie p"

Naamloze Vennootschap

AMSTERDAMSCHE

bedrijfsvloeren

BALLAST MAATSCHAPPIJ Prins Hendrikkade 133-134 Amsterdam-C D. b.vloerl"9

Tele!oon: locaal 46212 inlerlocaal 4730 9 - 47497

biJ uitnemendhe id voor ; R.p.r.tlewerkph•• ben.

Ge •..., ..,

K.~.rn ••.

M• • ln e .• t.bll.lementen, Vllegveld _", eou.

Betonwerken

•• •• ••

sterk

vlale: vlakblijve nd

Ba ggerwerke n

G rondwerken

OE METEOOR

•

Z andleveranfies 0. St••g. T.1. Velp

I(

8302 · 33""

...

• , q 5 2

r

0

r

fORD brengt deze ècbte Amerik aan tha ns o p Neêrlalllis wegen !

*

*

*

Een opzienbarende wagen, typisch Amerikaans. met een overvloed aan rulmee en comfort. Een uitblinker in zijn klasse. Hoogst aa nt rekkelijk voor representatief-zakelijk gebruik. maa r tevens ee n echte .. fa miliewageo" .

Keuze uit twee krachtige en toch uiterst zuinige motoren : de Strato·Sta r V8 en de Mileage Maker 6.

Wij kunnen U kennismaking met deze mooie a utomobiel van harte aanbevelen.

Wend U tot de Official Ford Dealer. H ij staat voor U klaar en kan U interessante inlichtingen verstrekken omtrent vlotte levering en aankoopmogelijkheden.

ANGLIA VEDETTE

PREFECT FORD

TAUNUS.

MERCURY

CONSUL

'lEPHYR 6

llNCOLN

N .V. NEDERLANDSCHE FORD AUTOMOBIEL f ABRIEK · AMSTERDAM IWmlllftllllll!llllllnlUllIIUlUllIDIIUlllllnJlllnl!!InllllHlIll!llnll!llIliODlinlUlllllffllIlIIllInUUJlllllllllUlI1IIUMIUUll'!llUll!IIlIIl1!IlDlIHmUllIlIlIllIlIlIIUlIIlIIUlllllllllilitiJllimullilfHllllJDnnmUlllUlUllUlUIDUUlIlIUlIIInnnUl

sinds 1882

voor de Koninklijke Marine HOUTDRAAI. EN FRAISWERKEN gereedschappen lournj'uren onderdelen

0.' .

N.V. Houlwarenfabriek v/h D. BREM MER Jzn WliddinJtveen

Scheepsven t ila t ie en A i rconditioning ; alle soort en pijpleidinge n .Jfoor s chepe n .

BRONSWERK AM S TER DAM - AM ERS F OOR T - ROT TE R DAM

N.V. NE DER LA N D S eH E SPRINGSTOFFENFABRIEKEN HEERENGRACHT 204

AMS TERDA M

FA B RIEKEN TE :

Muid", Opg". 1702 Ouderkerk lId Amstel Opg"ichl1742

BUSKRUIT EN SPRINGSTOFFEN

HISPUOSUiU (NEDERLAND) NI Breda

Bokma ~.