Alle Hens - 1950 - Editie 1

janrbelfl"S' U!reel'l! e rocse/llllt1 . &}elxmU! C· S lllild 13 l a'; I " 1I Int !l

7-ijll~ gcrredsdillppen

" e rllhlllt'il .

1.'11 IUCIIW/bcu'(IfkiugSIIIIlChilll!5

Veru·hilfenrlr' tYf" " V / HIT

;,·rI" ,

l"oor ill .•lruIIII.'1I111l1l1"l.'rs. slelllpellll/!/ltTS,

//1" , ii(

grf1l'('II r!i 1.'11

IlorlCH)t'I!IIl ~'I.'rs

De oplossing is: één man en een

WORKSAVER .

1I•.••• t· n .,,1 3 Io n . G~ makk c llJk w fl a d h.a r I .. kl e in ..

• nhn ' ~ n VUllrd e li1l la •• n .~ b " rnn l: ~ D ••• """' "

Amsterdams Zandstraal Bedrijf AMSTERDAM . LEIDSEGR ... CHT 48

na 6 uur 90762

T elefoon 30398 MA CHINAAL

ONTROESTEN

EN

SC H ILDE R EN

van eonllruet lewe rk en, br uggen, kranen, I luildeu ren, gathoude rs, hang a r., Kn epen, e nz.

PNEUMATISCH

BIKKEN

van ketel . , t anks, enol:.

ON 0 E R HOU 0 VAN SCHEPEN NAT ZANDSTRALEN

H eeft verschille n de we r ken op militaire vl1cgo'lIea, Ma r l"c, Rljk. walenta at, Nederlandse Spoorwege n en Staa t.mljn en u Itg evoe r d

WERE L D-BIL.JARTS

~

SMitfs'.

VERFFABRIEK Fabrie k : Nasaauhaven 73·79 . Tel. 74367·75622 Kantoor : Hce mralll d ni ng cl 325 . T e l. 36943

H UID- E N SC H EE P SVE RV E N L E V ERANCI ER KON. MARIN E

Fa • .J. H. SCHEFFER - ROTTERDAM VUV ERHO FSTRAAT 120 . 122 • TEL 41194

G. W. WISSEljiNK'S Textiel Milillsullilppi,i Nt ENSCHEDE

"t1fet"

'WoU-

lI~ggeHdoe'

11 318

NV. DE OUDE LIJNBAAN

(STAA LBOUW )

Tou wfabri ek VLAARDINGEN

Fa. L. HUIZER & Zn .

ROTTER D AM BLOKWEC 34. - TELEFOON 73174-74219

(

anno

1611

)

'è:"uw €Hge16 St ....lár.... á €Hge16 ~erc ule6t" u w met S '6..1- e H iII .. bek l"á ... 9

cm....

ROTTERDAMSCH SCHILDERSBEDRIJF ~

/Pi:\

_ _II: BINGHAM &C O'.=._ _....

ROTTERDAM

~

v. Brake llt r ut 20

T el. 21066 ( 2 l ijnen )

H. Sebregts &Zo

SCHIEDAM

Nwe. Have n 69

Tel. 69095 (3 lijnen)

DEK KLE DENVER H U U RI N R ICHTI NG ZEILMAKERIJ

MARKIEZEN ·, ROLLUIKEN · EN VLAGGENFABRIEK

HUIS-, SCHEEPS. EN CONSTRUCTIESCHILDERS RECLAME

_

POLITOEREN

SLA(;HEKSTRAAT 129

_

_

SPUITWERK

ROTTERDAM

TELEFOON 7S494

Fa. C. de Vries Lentsch

eH. MANNING Jr.

W erf

"fie! :Jor!"

NIEUWENDAM . AMSTERDAM BRANDKASTEN· EN S L OTEN FAB R lEK

BREDA

Jachtbouw - Reparaties Aanleg electrische installaties Motoreninbouw en -reparatie Winterberging voor luxe vaartuigen

HERTEL & Co. Gespoten "Limpet" Asbest

Amsterdam

Rotterdam

GrasWe<jI 19 - td. 60291

Nl(uwlalld 6 - tel. 22998

sc

MACHINEFABRIEK

H E E P S W ERF

Wed.J L Ceuvel

Befdampakkingen Newalls 85 1/0 Magnesia

N .V.

EN

Reparatiën aan SCHEPEN - MOTOREN - KETELS STOOMMACHINES

NIEUWBOUW

DROOGDOK

Hoogte K adijk 149 • AMSTERDAM· Telefoon 51807

Schltplkobll

fOOr electrllch.

Inlllll.llo .In

Inschepen.

KO N I N KLI) K E V LEE S WAR E N· EN CONSERVENFABR I E K

B. Linthorst & Zonen WIL P

BIJ

DEVENTER

Speciaal adres voor

VLEESCONSERVEN voor de tropen A.LI. E VLEESWAREN, WORSTSOORTEN SOEPEN EN BRAADJUS

•

N. V. SC HE EPSW ERF EN MA CHI NE FAB RIEK

DE MERWEDE

vIH VAN VLIET & Co. HARDINXVELD .

Z EE- EN R I V IER 5 C H EPE N 6 NIEUWBOUWHELLINGEN TE L EF. No. 1 EN 201 NEOERHAROINXVELD TE L E G R.: MERW EDE-NE DERHAR D INXVE L O

OudeGenever"OUDE BOLL" J ENEVE R DRY GIN

L I K EUREN

ADVOCAAT BESSEN ROOD ETC.

BOLL& DUNLOP'SDISTIlLEERDERIJ N.V. A NNO 1821

Fa. S. J. J. Brouwen & Zonen Zool-Iederfabriek - Rijen T.I. K lM2 · 231 . Postgiro 399 26

SC H I EDAM

N.V. STAALDRAADKABEl· EN HERCULES·TOUWFABRIEK v/h

..............~J~ . C~.:,' 0 EH

~:;.:;.-

Vert • ..,.nwoo, d!gd door : TH. DE GRAAF, C ih,d.Ua.n 103

Den Bo.eh . Tel.loon 7707

Vraagt U w leverancier de bekende SBR-CROUPONS

I

elKE GEWENSTE SAMEN. STELLING, LENG TE EN DIKTE

FISH

CANNING

FA CTO RY

,,~,J"," GEDROOGDE GROENTEN GROENTENCONSERVEN

VISCONSERVEN

PRUITPRODUCTEN N.v. P R I N C E N H A G E-K A PEL L E -

(jfjjj!)

BREDA

-

Postbus 207

Scheepsventilatoren

DYNAMO'S -MOTOREN OMVORMERS

EMI UTRECHT •

VLAA RDIN G E N Exporteurs usn:

JAMS en

Telefoon 7946

Van der Windt's Handel Mij. GEMARINEERDE EN BISMARCK HARING ROLMOPS GEZOUTEN HARING IN VATEN GEROOKTE BOKKING VERSE V IS Leverancier Telefoon 3057 Koninklijke RolterdalllSf' Illn 67072 Tdegram: Handel M/U'lrre

MACHINEFABRIEK

VOORWAARTS n.v.

AMSTERDAM . TELEFOON 60010-60011

11

,·," 0 WO

M UNI T 1 E-, G 0 EDE REN - E N PER SON E N L I F T E N

P

IJ P L E I 0 I N G E N KOELMACHINES

PLAAT· EN CONS TRUCTIEWERK H IJ S G ERE I

DE ECO N OMISC H E VLOERB EDE KKIN G

Kettingtoetsinrichting tot 30 ton MARINE-VAARTUIGEN

KUSTSCHEPEN

AMBI N.V. Ma uri tsk a d e 12 AMSTERDAM

De specialist en voor c~ntra' e smer ing s4stemen TEC A LEMIT EN A LEMITE TEL. 55127

Fa. W . V A N 't H A R T & Z O N E N TE LE FOON 39416- 33267

•

Classifice ren en volledig onderh oud van sch epen

•

Rein igen van al le typen stoomketels

•

Vervanlllnll dek- en machine k amerp ersoneel

•

Onderhoud swerk;caamheden van co nstrucUe bouw

•

Zandstra len van alle voork omende we rkza amhe den

•

M astiekwer kzaam heden

*

Drijvende lucht -, l icht- en zandstraal-I nst a llati es

RÖSENER M ANZ STRAAT 5601

ROTTERDAM

Bouw .

BetonHei· en Wate rwe rken

Kantoo r Dord recht, Kromhout 65-67 , teL 6941 * Den Haag, François Mae lsonstr. 45, tel. 553844

»~imco«

OUDE GENEVER

W eer t

"€ "'port eeHtr ale« Bo xte l De Co öperat ieve fa brieken van de Limburgsche en Noord-Brabant sch e Boe r enbond LEVERANCIERS VAN KO N INKLIJK E MARI N E EN LANDMACHT

EX/Jloiferell: Exporlslachlerijen Bo('oll'fabrieke 11 Vleeswarell COllservell, eflZ.

,,'t

;;.eaac)je"

Llfe Preser ve r

W .Hasekamp &CO., Schiedam D lsUllateura .

Llk eurIJtokers

de b e roemde likeuren

"Prins van Oranie" LEVERANCIE R DIVERSE M I L IT AIRE

INSTANT I ES

N.V. WOll'NS!E_ii iîEl~''''_

J. W. JUNI US AND SON, ROTTERDAM Boller Cleanin, and ShlPl ",.!nta lnanee Watertube boiler. our ~elaU t y

Cleaninr Holds, Tanks Bilges de.

P ne umatic Sealin , San d 81astinr

Donkeymen

Daymen And R igg'ers

S u pplled

n . O,\ T I NG AIR_, LlG IIT_, PUMP · ANU VA CUU M.' ACILITIE S SlllP SlDE PA1NT I NG ETC .

Offi ce; 27 RECIIT lI UJS L AAN Alte r

Omee

lt ep re~nU.Uve:

Uo nu'

Tel.

14099:

TELEPHQNE 13520 Workln' _M ........'e r

L. KETTiNG, Katend nehtsc:heLu.n 2 AcqullllJon D e pt.

T e l 111039 AtiminiJluto . ' N.. VI I, Rotl e . dams<:b e RU ...", 149, Te l. "'3U Co n l rac t Q"

R OY • • Dut c h N oV}'

Starteraccu 's BAF ook voor: $tationn aire scheepsver lichtin g- ,

"Unitas"

telefoon-, tradie.loodbaUerijen va n de Accumu laloren -Fabrik Aktien gese llschaft ( AFA ) te Hannover.

VALK S TRA.AT 7-11

ROT TER 0 A M

Stationnaire-, scheepsverlichting-. telefoon-alka lische batterijen van de Deulsche Edison Akkumu latoren Company ( DEAC) te Hagen.

T elef. 2 1 24~ ( 3 lijnen) T e legra m a d. n ENTOS N.V .

BATAAFSCHE ACCU FABRIEK

Plompertstraat 20 , Rotterdam - Telef. 74457

nV S c!.eep.werf FOXHOL"

"/h

Boezemlt raat 75 a·c

GEBR. MULLER P OXHOL v

Telefoon 26185 ROTTE R DAM

Nieuwbouw voor:

KUSTSCHEPEN RIVIERSCHEPEN BINNENSCHEPEN TELEFOON 25 HOOGEZAND

KOELINSTALLATIES VOOR SCHEPEN ( ook

,,'De "'"-"

UCUf.

I n

T ropen - uit v o e ring )

9'~ 11

Fabrikant van BEDRIJFSKLEDING

Overalls Broeken Hemden Jassen, enz.

Walstraat 32-34 .Enschede ·Tel. 3919

BIJENWAS

@ \(êY Amsterdamsch Isolatiebedrijf

"AMISOLA"

vn RIETSCHOTEN &

HOUWElS Electrotechnisc he Maatschappij N.V.

AMSTERDA M KEIZERSGRAC HT 316 TELEFOON 40996 R O T TE R D AM P ARKLAAN 16 TELEFOON 20358

ELECTRISCHE SCHEEPS· EN LANDINSTALLATIES

Het uitvoeren van Iaolatlewe rken op elk g ebied Handel In bolatle mate rtale n, Pa.kldng, Rubber en Asbest Uitvoerde r bolatlewerkzaamheden Ko ninklijke Nede rlandse Marine

SPECIALITEIT

IN

Westzeedöjk 469-479

Rotterdam

SCHEEPS-ISOLATIE

De Rollerdamsche Droogdok Mij N.V. RoUerdam Ned. Dok en Scheepsbouw Mij V.O.F. Amsterdam N.V. Kon. Mij "De Schelde" Vlissingen Werkspoor NV.· Amsterdam Dok· en Werf.Mij Wilton . Fijenoord N.V. Schiedam

N.V. NEOERlANOSCHE VEREENIGOE SCHEEPSBOUW BUREAU X I(NEUIEII'OIJJ;& . OEN HAAG ·PO$lBUS ?SQ

..

ontwerpen , bouwen en herstellen van alle soorten oorfogsschepen

Hef

MEUBELEN BETIMMERINGEN

~

alle

3. J AARGANG

MAANDBLAD TER INTERNE VOORLICHTING VAN DE KONINKLIJKE MARINE

, No. 6

.

JANUAR I ,qSO

hens

UITG AVE VAN DE H OOFDAFDELING PER SONEEL VAN HEl MINISTERIE VAN MARINE HOOFDREoAcrEUR Fit J. TH, M. SCHAePMAN

AOIIES IIEO"CTIE EN ADMINISTRATIE , M I NISTERIE VAN MAR I NE

_

ICON I NGINNEGIIACHT 12 _

fEL. 1831 55 _

OE N H " " C

Welkom aan boord, Koninklijke Hoogheid I A ls bevelhebber der zeesu~dkrachten is het m~ een eer om Uwe Konink lijke Hoogheid hier namens alle opvarenden welkom te heten aan boord van Hr. Ms. vliegkampschip "Karel Doorman", waarmede U de reis van het smaldeel naar de W est zult medemaken. Uw grote en warme belangstelling voor de Koninkl~ke Marin e is bij iedere Marineman algemeen bekend. Het is ook daarom, dat het door ons allen zo geapprecieerd wordt, U zo lang in ons midden, lil het volle Marineleven aan boord, te weten.

De Mari neman heeft over het algemeen geen aansporing nodig.

Hij doet zijn plicht met volle overgave, gedreven door de liefde voor de Koninklijke Marine en in de eeuwenoude uarlitie van een volk van zeevaarders.

Nu U als Prins der N ederlanden deze oefemeis mede zult maken zal dit - indien dit nodig zou wezen - een exua aansporing zijn, om de naam van de Nederlandse Marineman hoog te houden.

Niet steeds zult U gedurende de reis van het smaldeel bij ons kunnen vertoeven. Andere plichten roepen U tot een verdere tocht, door de Antillen en Zuid- en Midden-Amerika.

Als zeeman tot zeeman roep ik U namens de gehele Koninklijke Marine een behouden vaart toe.

V ice-admi",J

Jhr. E.

J.

van Holthe

Bevel hebber der zeestrijd krachten

-1

VRAAGGESPREK meI de smaldee!-commtJIUJant SbN

en vochllg glimme nd ligt "hei N ATPa leis" op het kogeleiland, onder de Grau we lucht. waaruit druile rig de regen drupt.

H el Is druk, wanneer wIJ daar aanko-

me n. Een ongezellige d ru kt e. er lig,,"

balken

en touwen, kisten en krat en

beetje

hUlverl l~

staan opgestapeld, matroz(!Jl en verhuizers sjouwen m et tafels en stoelen. Op een beurtseh lp slaat een marva, een In

de

motrei;en

en

teke nt op een 1 t nauwkeurig alle nummers aan van e kisten, die ratelend in het r uim :-.akken,

In -h et Paleis is h et al niet veel gezelliger. sommige kamers zUn al verlat.en, op de lege gange n ligt vuil en rommel bijeen geveegd. Enige m ensen :;taan peinzend om een zware brandkast, die rust op een degelijk fundament. moar wanneer zij hem daarvan alhalen, gaat. hijonherroepelijk door de vloer heen. DaL zijn hun problemen, wij hebben andere. \VII willen van de smaldeel-commanda nt Schout bij NaCht J. J. L. WUll nge het cen en ander ve rnemen over de op 2 Januari beginnende tocht van het oelensmaldeel "Antillen" naar de West. en daarvoor zijn w ij naar Amsterdam gekomen.

Wij treffe n het. de Schout. bij Nacht heeft de gelegenheid om ons te woord toe staan. Veel Is er al uit zijn kamer overgebracht naar Den Helder, maar de kaarten en ]lapleren. bet.rekklng hebbende op de ko mende reis, blijven olldel' eigen berusting e n ligge n nu op de schrijUa!el. ,.Wat wU t u allemaal weten?", vraagt de SChout bij Na,e ht, de kaarten uit de map' halend, "We zullen de kaart er maar bU uitvouwen. want dIe zullen wij wel nodIg hcl)ben".

f. f.

L. Willinge

Wij willell lijd t e "ieuwllyie,.iy ziju. het hltere3'lIeert 01111 toch wel t e weten, WUdrom 'U U/8 C-Z.M. bellt mIJlfic. wezen u/s smaldeel_colmnMldant. Wij bedoe/elI, i.s dat met eEkt/a,. te combinc.

"tOO,.

,=,

Zo \'rcemd is dat niet, maar daar wij n u eenmaal een volk zijn van landrotten. en zo Is he l, vindt. men het niet anders dan no rmaal. dat cen Commandant-&lemacht ergens aan de wal a chter een schrijftafel zIt. Maar het Is nie t normaar, wa nt de C.Z.M. blijft nog altijd een taetlsch commando over de vloot en hij Is geen commandant van een walbasis.

Hij Inspecteert de schepen en hij kan ook buitengaats comma nde ren. In dat licht bezien Is -het dus niet zo vreemd, dat men mU met he t commando over h et smaldeer heelt belast.

De smaldeel-co mmalldant SbN J. J . L . Willi11ge

wv

Wanneer wel zijll illyelicht. d(m ;!tI1 het smaldeel bestC/C/n flit H r , M8, ,Karel Door/lttln" , ,,Jtlc. 1I(/tI, H eelJlskerck" en ,.Jo/um Jlfa",.its'" fiT. M8. "KC/rel Doonmm" i8 dan ::eker het 1!lliygC8Chil)~

De schepen, die u opnoemt. :tijn juist, maar als vlaggeschil' :tal de "Heemskerck" fungeren, daar ben Ik aan boord.

Vam"l welke vertrekken'!

l!OlICiI

:0 /. het &nil.lldeel

Dat gebeurt vunul t Rotterdam en aangezie n Zijne Koninklijke Hoogheid Prms Bernhard de oefeningen :tal meemaken en aan boord van Hr. Ms. "Karel Doorman" verblijft, zal di t vertrek een zeer bijzonder karakter dragen. aangezien daarbij Koninklijke eerócwijzen lmllen worden gebracht., zoals saluut.scholen e tc,

HU. dlJd ,",'''l /I" ..!! "tril:!, lWl

tooll zij n, vorballd '

uI

(I,u ulüyv.:r.

ye:amCllliJko oolell;lIyell iu

l!:\'en heft de Schout bij Nacht belde handen op.

Schrijft u a lstublieft en ondel"skeep~ dat nog eens heel duidelijk, di t Is een oefen· rels. Wij gaan niet op I'els met de gedachte van: "jongen. nou gaa.n we een pret beleven" want het wo rdt gee n ple· zlerrelsje. Het zal zij n oefenen, oefenen en nog eens oefenen. Vlagvertoon in vreemde ha,\'ens zou zeer zeker nodig zijn, maar het h ele leve n wordt beheerst door geld en dev iezen en aan gC'ûe n wij. de Konlnklijke Marine, heel nuchter, midden ln het leven staan. Is voor ons ook de rem. - op veel wal moel gebeuren ol wat w ij zouden wlllen - . geld en deviezen.

WOllllecr het hool.Moet dus oe/elle,.. ::(11 ::'ijn, dottkt .~, dat bii do helerof}etlo ••. lllt'lIatellinQ 0011 het !t»wldeeJ -geunmff!· lijko 06lettlllYett voldOClldo t ot Im ... TOCht ZII 1l6fl komen'

U lliudt i" dil "I1I/IIIIU: H• .

We IkIlO' aa " boord . KIl.tlllk lijk e 11 001_ h el d !

Vra" " up. e k md de s mald ee l-co mm a ndant SbN J. J. L. WIIIIII ,e ~l Een woord tilt hH M .. ln ep e rlIO ll eel , 1 S u r iname e ll d e zei pa nlen .' an d e Caraibl...,he zee 4-.5 Kllnd lan, o nd e " eebootj a,er 5 Onze ere.ol S >-, Mutati e. orfJclt . t ll . • o t , ' ord e . ln , 'e n " et .ke ult. Ulven hoek 8-9 " Decembe. bU h el Korp~ l\hrl _ 10- 11 IIlen

,

2

lU ~.

."

M,..,' a md Crult b ~ url Il oe 'd J het liede n 13- 1~ K e . stmls op let . . .

Ee n eeu we n lIu d sçh~, b ee l d " I)e Jod e n ver .adH" o. s. '" O. • Canti n e voo. Sociaal ~l l!dl...,he lI le ,,' IS .. lI oe f peeld e m UIl $C: hlp.I".i chU" I!" IS AUe be ,l" IR lIoe me" On s det I ~O G e ,,'uen 11 •• /lis... Ka .el lIoo.ma" " tha IIs /Ou .•• I' o.t Vlcto."

Wij vuUu u U,,· aa"d.c h t Ol' .

Vu l,or d e ult.xendl n,

"

""

"

Kijk eens hier, wij moeten er van maken wat er van t e maken iS, maar vergeet niet, dat, wan neer wij Engelse of Franse oorlogsschepen ontmoeten, wij daar gezamenlijk mee zullen kunnen oefen en.

Deze oelenlngen mogen worden gezien als een aansluiting oa de grote vlootmanoeuvres van enige maanden geleden.

Tegelijkertijd m et ons Is er ook een Canadees eskader in de CaraTblsclte zee en de mogelijkheid Is er. dat wij ook daarmee samen oefenen.

Welke 'lllIJmll! wore/CII fUHlycduUld'

Er zijn heel wat h avens, maar waar wij zullen komen. dat staat nog niet allemaal ,·ast. Welke aangelopen zullen worden en door wie, dat Is nog allemaal onbeslist. Op de uitreis b.v. gaat Hr. Ms. .. Karel Doorman" Ineens door, t envijl Hr. Ms. SCheRen "Heemskerck" en ..Johan MaurltoS· in Ponte del Gade olie gaa n laden.

De "Karel Doorman" gaat wel even ln San Juan op Porto Rlco aan om de Oakota van de PrLns at te geven. In de

Een woord tot het Marinepersoneel Het nadere nde jaa reinde brengt ons in een stemminH om nog eens terug te zien op de periode. die achter ons ligt en om enkele ogenblikken de gedachten te laten gaan ove r de mogelijkheden . die de toekomst biedt.

AI hebt gij geweten , dat J 9i9 niet zonder moeilijkheden zou blijven . over het algemeen zult gij va n het thans bijna voorbije jaa r mee r hebben verwacht. Ons verla ngen naar terug keu der normale levensomstandigheden werd voor velen nog niet of slechts gedeeltelijk verwezenlijkt en zo bied er ge noeg over. dat graag anders gezien zou zijn. niet alleen dOOf u. doch evenzeer dOOf de Marincleiding.

T oc h heeft he t oude jaar ook zijn lichtpunten gehad en het is goed, deze bij het opmaken van de balan s niet uit het oog te verlieun. H ierbij denk ik onder meer aan de met de reorganisatie der Konin klijke Marine verband houdende versterkte demobilisatie. waardoor het mogelijk is geworden e nige verruiming te geven aan het onts lag va n beroepspersoneel. dat geen dienstverband mee r heeft. terwijl de diensttijd voor het dienstplic htige personeel practisch teruggebracht kon worden tot de wettelijk voorgeschrevene.

Voorts kwam voor de Marine in Indonesië: een sa larisverhoging tot stand. die terugwerkende kracht ve rkreeg tOl de aanvang van 19i9, waarmede in een dringend gevoelde behoefte werd voorzien, terwijl regelinge n werden getroHen ter tegemoetkoming aan de hoge kos ten. verbonden aan de verp laatsing van gez innen Uil Nederland naa r de Nede rlandse Antillen vice versa en aan de vestiging va n die gezinnen te Curaçao.

Aan de andere kant evenwel maakten de dure levensomstandigheden aldaar het nod ig. de toestemming voor de uitzending va n gezinnen naar W est-Ind ië aan een minimum salarisgrens te verbinden.

De gebeurtenis, die u a llen in he t oude jaar wel het meest za l he bben beziggehouden , niet het mi nst door haar mogelijke invloed op de toekomst. is ongetwijfeld de Ronde T a fel Confe rentie geweest. waaromtre nt gij in het Novembe rnummer van "Alle Hens'· een uiteenzetting van de verkrege n resultate n hebt aan ge-

afgelopen oorlog was daar een Amerikaanse vlle2basIs en daar Is cen uitstekende oUlJlfáge. zoals een kraan om cen vliegtuig op de wal te zetten en zo. De "Karel Doonnan" blijft daar maar heel even en gaat dan door naar Curaçao, waar l:U tegelijk met de twee andere schepen aankomt. Vijl dagen blijven we daar en dan gaan de oefeningen beginnen, schieten en vliegen. "De "Van Speyk" ligt daar als stallonssehlp en zal

t roffen. voorzover zij voor de Marin e van belang zijn e n waarvan een ve rvolg is te vinden in de bea ntwoording der ingekome n vragen in de Decemberuitgave va n dit blad. U it die uiteenzetting hebt gij tevens ku nnen lezen. dat. oo k na de voleinding van haar w e rkzaamheden in Indonesië. genoeg taken voor de Koninklijke Marine overblijven. om het personeel een normale loopbaa n te waarborgen en het is mij een behoefte dil hie r nogmaals in herinnering te brengen.

Afgez ien va n enige dadelijk nodige maatregelen met betrekking tot de uitzending van pe rsoneel en van gezinnen . heeft de eigenlijke uitvoering der R.T .C. ~ ove reenkomsten eerst in het komende jaa r plaats en aan. het pe rsoneel. dat dan in Indonesië gedetacheerd is, zu llen. ten gevolge van de gew ijzigde toestand. bijzondere eisen worden ges teld . Moge de Nede r · landse Mari ne doordrongen zijn van het besef. dat het haar plicht is om mede te werken aan een bevredige nde oplossing van de vraagstukken. j:lie zich daar in, Indonesië , onder de nieuwe omstandigheden . nog zullen voordoen.

W at het nieuwe jaar betreft; hoe gaarne ik de s leur van de laatste jaren zou w illen breken. meen ik ook thans weer te moelen zeggen . dat he t nog wel moeilijk zal zijn. Ik ben e r echter va n overtuigd. dat gij de mogelijke tegenslagen in het komende jaar met d ezelfde vee rkracht zult weten te ove rwinnen . als 'lij het in, het oude jaar getoond hebt te kunnen doen . Gij hebt in het oude jaar hard en goed gewe rkt. zowel in Nederland a ls overzee. vaak onder moeilijke omsta ndigheden. Met veel waarde ring en tot haar grote voldoen ing hee ft de Ma rin eleidin,g de toewijding en plichtsbetrachting geconstateerd. waarmede gij u in 1949 va n uw taak hebt gekwete n. Blijft in 1950 op dezelrde wijze uw best doen; hebt met ons vertrouwen in de toe koms t. dan zullen wij er samen wel komen .

God geve u en de uwen veel geluk en voo rspoed in het nieuwe jaar!

DE VLAGOFFICIER PERSONEEL J. B. ME IJER.

ook wel In de oefen ingen worden betrokken. Naar alle wa.arschUnlUkheld gaat de Prins aan boord van die bodem naar Suriname, lerw\ll de .,Heemskerck" de Prins weer naar Venezuela zal brengen. De Dakola vnn de Prins Is daar dan {nmlddels voor de verdere tocht van Z.K.H. door Zuid-Amerika.

U ziet, we blijven niet steeds bij elkaar en er wordt ook wel atzonderllJk geva· ren. Zo zal het voorkomen, dat de een

JamaIca komt en de ander In La Guaca. maar zoals gezegd. definitief Is daar nog niets van vastgesteld.

Tot slot wJllen wij nog weten. tot hoe lang de oelenlngen zullen duren. Precies 011 de datum Is dat nog niet bekend. maar dat zal tegen Mei zijn, dat wit hier weer terugkomen en het Is wefhaut zeker, dat wij op de terugreis gezamenlijk de Bermuda's zullen aandoen.

in

F, Sch.

3

Suriname en de zes parelen van de Caraïbische zee het oefensmaldeel "Nedel'landse N uAntiUen" op het punt staat de

grote reis naar de West te onderne·

men, lijkt het ons niet ondienstig, zij het dan in zeer beknopte vo rm, lets te vertellen over datgene, wat men onder de West verstaat. Men kan dat

erg poëtisch uitdrukken e n s preke n van Suriname e n de zes parelen van de

caraiblsche zee, waarmee men dan

Cura~ao en 5 kleinere eilandjes beo doel t. Men kan het heel eenvoudig zeggen en hel geheel aanduiden als Surl· name, cn de Nederlandse Antillen.

Toch wordt veelal gesproken van Suri name en Curaçao, omdat die twee wel de voornaamste en meest bekende

delen vormen.

Bekend, omdat, wanneer me n Suriname zegt, men dan direct denkt aan

bauxiet en bij Curaçao gaan de gedachten vanzcl1 naar olie.

Laten wij alle reerst lets vertellen over

S urlllilme.

Suriname ligt Op e n vóór de noorde· lljke helling van het hoogland Guyana.

Een lage, v la kke strook van ongeveer 50 km breedte vormt het kustge· bied, best.aande uit een zware klei· grond. Het kustbeeld zel[ vertoont z.g. lagunen, die in de loop der tijden dicht· slibben, waarna zich weel' nieuwe VOl'· men. De overblijvende ruggen worden aa ngeduid als ritsen. Op een van deze ritsen Is de hoofds tad Paramaribo gebouwd met een Inwonertal van onge· veer 70.(N)I) mense n .De rest van de 190.000 S urinaamse inwonerS wonen versp reid in kleine nederzettinge n, or op de cultuurondernemingen. Dit is in verhouding tot Nederland maar heel gering, wanneer men weet. dat Surina· me vijl maal zo groot Is a ls ons eigen la nd. De bevolking Is daa rbij dan ook nog een samenstelling van allerlei rassen. De e igenlijke Surinamers, aan· geduid als creolen, zijn afs tammelin· gen va n negerslaven en variëren In huidskleur van helemaal blank tot he· lemaal zwart. Verder wonen daar een 48.000 Brits IndiërS e n 35.000 Javanen e n dan verder nog kleine groe pjes Europeanen, Jode n e n Chi nezen.

Toen Indertijd door de afschaffing van de slavernij In 1863 een g root ge· brek aan arbeidskrachten o ntstond, ging men koelies hale n, eerst Chine· zen, daarna Brits I ndiërs e n late r J avanen. De meesten hunner zijn na af· loop van hun verbintenis In Suriname blijven wonen en vestigden zich dan In Paramaribo. Deze s tad Is ru im aange· legd met e nkele !linke pleinen e n voor het allergrootste deel uit hout opgetrokken hulzen.

Onze Marinemensen, die daar straks zullen komen, behoeven niet met taal· moeilijkheden te kampen, omda t zeer zeker In Paramaribo een ieder Neder· lands spreekt. Onder elkaar gebr uik t men een soort Neger·Engels bestaande ui t een me ngsel van verbasterde E n· gelse, Hollandse en AI r ikaanse woor· den.

4

Een van de belangrijkste ultvoerpro· d ucten vorm t speciaal na de argelopen oorlog hel bauxiet, de deftige naam voor al uminiumerts. De ontginning daarvan Is een groot bedrijr en geves· tigd te Moengo aan de Cottica.

De cultures, zoals koffie, rijst, sui ker e n cacao, die eens een belangl'ljke rol speC!lden, zijn erg achterui tgegaan. maar de laatste j aren is men er meel' aandacht aan gaan besteden, om de verlopen ondernem ingen weel' tot bloei Ie brengen.

5.000 ha rijstsawah's zijn s inds kOl·t weer in bedrijf gesteld e n een speciale commissie onderzoekt de wegen, die tot een heropbloei kunnen lelde n.

Cu raçao Is zo groot als het vijfde deel van onze provincie Umburg. Het eiland is groten.deels bedek t met koraalgesteente. Dool' de poreusheid van deze grondstof e n door de geringe regenval Is de bodem dl·oog, zodat er weinig plante ngroei is. Mais Is het hoofdvoedsel del· bevolking.

Door windmolens tracht men de 1))"0· ductlvitelt va n de bodem te ve rhogen.

Zij pompen he t water op uit pullen en . verzamelen het in vergaarbakken. waaruit he t over de tuinen ( hofjes) wordt verspreid. Deze liggen vool'al in de valleien, omdat daar he t water wordt gevonden ; bovendie n zijn die valleie n besehut tegen de N. O. passaat.

S<:heepl'llUrt. en tl/lJldel zijn eeuwen lang de voornaamste middelen van be-

staan geweest'. Zij waren (!(On gevolg van twee factoren : a. de prachtige haven, nl. de S t. Anna· baal met het Schollegat, b. de gunstige ligging.

1. De Westi ndlsche eilanden waren tot de afscharting van de slavernij het beo langrljkste gebied voor de verbouw van tropische cuItUUJ'()rooucte n; deze werden voor een aanzienlijk deel over Curaçao verseheept.

2. De have ns aan de noordkust van Z.· Amerika ware n voo r grote zeeschepen ontoegankelijk, zodat de 1n- en uitvoer over Curaçao werden geleld.

3. Hel lag In he t gebied met d rukke scheepvaart, zodat. de vracht prijzen naar e n van deze havens betre kkelijk laag waren. Door deze omstandigheden had Curaçao een grote betekenis als s tapel· en distributiehaven. Toen even· wel de havens van de a ndel'C Westindi· sche eilande n en Venezuela en Colu mbia, verbeterd werde n, kregen zij recht· streeks boolver bindingen met Europa en ging de welvaart van Curaçao ten gro nde. De bevolking trachtte toen met vlechten van Panamahoeden iets te verdienen. Plotseling kwame n bete· re lijden. Dit is te dan ken aan de Ba· tanIsche Petroleum Mij., die hier een reusachtige rnIflnaderij heeft opge· richt voor de aardo lie, die door haar uit Venezuela wordt gehaald. De in· dustrie Is daardoor thans hoofdmi ddel \"an bestaan. Door deze bedrijvigheid en doordat er ook vele schepen komen

bunkere n Is de scheepvaart beweging zeer druk.

De hoofdstad Wille ms tad ligt aan weerszijden van de St. Annabaat, de Ingang tot de grote haven "Het Schottegat". Door de aardolie-Industrie ont· stond de nieuwe wijk Emmastad aan de noordzijde van he t Schottega.

Aruba. bijna hal! zo groot als Curaçao met 3"(.000 bewoners, heelt als hoord· stad Oranjestad. Ook dit eiland beleeft thans goede tijden. Dochtermaatschappijen van de Konlnklljke·Shell en van de Standal'(l Oll Comp. hebben er raf· flnaderljen voor Venezolaanse aardolie gesticht.

Bonai re Is grote r dan Aruba, doch heeft slechts 5.000 bewoners. Er heerst wei nig welvaart evenals op onze Bovenwindse eilanden . Zeezout Is een uitvoerprod uc t. De hoofdplaats heet Kralendijk.

St-. Ells latl us, nog niet zo g l1>Ot als Schiermonnikoog, bevindt zich op een uitgedoofde vulkaa n. De hoofdplaats heet Ol·anjestad. De welvaart der 1.000 bewoners is gering.

Saba. (hal! zo groot als St. Eustatius, 1.200 bewoners) bestaat eveneens uit een dode vulkaan. Niettegenstaande het geringe aantal bewoners is el', evenals op St. Eustatius, emigratie. o.a. naar onze Benedenwindse eilanden.

St. !\laarten, ruim zo groot als St. Eu· s tatlus, met 2.000 bewoners, heeft dOOI' de voldoende regenval enige akker· bouwen veeteelt. Tevens wo rdt el' zee· zout gewonnen. Welvaart is ook hier onbekend. Het noordelijk gedeelte van het eiland is Frans e n behoort tot het departement Guadaloupe .

Bel·olklng. De Indianen zijn er reeds lang uitgestor ven ; alleen op Aruba t reft men nog Indiane ntype n aan. De bevolking bestaat thans uit blanken, negers en kleur lingen.

Op de Bovenwindse eilanden Is Engels de spreektaal. Op de Benedenwindse eilanden hoort men het Papiamento, een dialect van het Spaans, maar ver· mengd met Engelse, Holland se e n ne· genvoorden.

Het gehele gouvernement telt 123.000 bewoners, waarvan 75.000 op Curaçao.

Daar va n Is slechts een klein deel Pro· testants; het overgrote gedeelte belijdt de Rooms-katholieke godsdienst, ter· wijl e r ook nog ± 1.100 Joden zijn.

BezlclIswaardighedcn, sport en Ollt · spanning'.

S uriname heeft een ech t tropenklimaat met veel regenval en daardool' een zeer weelderige plantengroeI. Een rel.ock aan de planten tuin vall dan ook, vooral voor hen die nog geen kennis maakten met de tropen, ten zeerste aa n Ie bevelen. Mocht daartoe de gelegenheid worden geopend dan geeft een bezoek aan een bauxietbed rIjf, een go udmijn, een koUleplantage oC een houtzagerij een aardig beeld van de voornaamste bro nnen van in· komsten.

I n Paramaribo Is een goed bioscoop· theater. Ove rig avondamusement zal hoofdzakelijk gevonden moeten worden In de legercantine.

Sport, voetbal en athletiek.

De A.B.C.-ella nde n liggen in een gebied va n geringe neerslag. E r heerst een droog tropenklimaat met slechts matige plantengroei. Toch brengt de eigenaardige bodem!ormatle, rotsen e n koraalsteen, de typische begroeiing met cactus, agave e n dlvl-dlvlboom, een 7.eker natuurschoon. Hij die de

blaaskoppen ook. Er zijn natuurlijk wel dieptebomme nwerpers.

Ja, dat spreekt vanzelt. Er zal wel een hoop lekkers opzitten. Kun Je op de brug nog lopen?

Nou - nauwelijks! Het ziet er niet veel anders uit als we op de "Plet Hein" gewend zijn. Een stuurhulje, zo' n beetje In de diepte. Daarachter het bekende overkapte gangetje, waar de Asdic-Instrumenten, de kaa rte nbak en de telcto nen een plaats vinde n en verder een klein loopje voor de oft!-

der van de wacht. Maar voor 't overige Is het artillerie, wal cr staal. Een big van cen commandotoren met radar en visuele rlchttoeslclien; links en rechts een uitbouwtje voor de uitkijken. De seiners zitten achterop, zo tussen schoorsteen en commandotoren.

Rond de voet van de achtermast is een tweede artllierlsUscl1 domein. Daar vi nd je de richttoesleUcn voor de achtermitrallleurs en Is ook nog een soort brug voor ge val van nood opgetuigd.

Met een loopbrug kun je van daar naar de bak lopen, om je met s lecht weer enige kans op dl'oge voe ten te geven.

De verblijf-Indeling is verspreid over het schip, evenals de hulten. De bemanning wordt dus "a larmrolsgewijs" ondergebrachl, zodat ze niet ver Ie lopen hebben als het er van Is. De oUl· eieren wo nen o nder de brug en in het achterdekhuls; de onderoUicieren achter de laatste. Hun hu tte n - één 4mans en één 6-mans - zijn daar recht onder, terwijl vooruit nog twee 6-mans hutte n zijn gelegen.

De slaapverblIjven der bema nning zijn, volgens de moderne pr incipes, Inger icht met vaste kooien, die d rie dik boven elkaar liggen. Er kunnen meer dan 200 korporaals en m anschappen In worde n ondergebracht. In het dagver-

blIJC, dat onder de bak is gelegen, kun· nen leIS minder dan de helft van deze mensen zitgelegenheid vinden aan talels. Dal Is voor het schafte n _ volgens caJetariasysteem _ en voor he n, die willen schrijven of werken. De overigen, voor zover niet op wacht, zullen In de s laa pverblIjven verpozing moeten zoeke n e n da t geeCt dus het bekende beeld va n menige Amerikaanse rum. waar men de mensen op hu n kool liggend ziet lezen of zich onledig houden met cen mondharmonica.

De moderne techniek, dle zoveel bedlenlngsmanschappen vraagt, heett het de scheepsbouwers wel lastig gemaakt al dat personeel behoorlijk onder te brengen en dan bovendien nog ruimte over te houden voor machi nes en mu· nltle.

Maar aan de andere kant brengt die techniek toch ook wel prettige dingen mee. Een bordenwasserij Is aanwezig en machi nerie voor de wasbaas. Dat spaart tijd e n moeite. aI hoeven wij niet bang te zijn voor verveling.

Patrijspoorten zitten alleen In de dekhulzen; onder het opperdek trelt men slechts grote vlucht poorten aan, In elk verblljC of compartiment één aan S B en één aan BB. Dat Is 66k lets, dat de oorlog ons heeft geleerd. evenals het In twee volkomen onafhankelijke een· heden s plitse n va n de machlnc-Installa tie. Maar da t had je van buiten al kunnen raden, want de schoorstenen s taa n zo'n eind van elkaar. Moet Ik nog vertellen van alle radars ...... en de rest? Och, dan zo u Ik voorlopig wel een nieuwe punt aa n mijn potlood kunnen gaan slijpen. Laten we het daarom maar hie rbij laten.

koenoekoe Intrekt zal dat spoedig gewaar worde n.

Als lochten komen in aanmerking een a utorit naar Westpunt, waarbij niet dient te worden vergeten, even te stoppen bij Boea-Tabla, een paar ho nderd meter benoorden de grote weg.

Hier bevindt zich een grot, waarin de door de passaat voortgedreven golven met een donderend geraas lot breking kome n.

Voor hen die va n een bergtocht houden Is een beklimming van de hoogste heuvel, de Christollel (± 370 ml. zeer de moeite waard.

De grot van Hato, niet ver van het vllegve.ld gelegen. is een druipsteengrot, die hoewel Interessant, toch enige teleurstelling zaJ brengen bij hen die reeds eerder een druipsteengrot mochten bezoeke n.

Mooi begroeide plekjes worden op Cu · raçao gevonden op de plantages. Een bezoek daaraan Is echter slechts mogelijk met toestemming van de eigenaar en dan nog s lechts voo r een klein aantal personen. Ook een bezoek

aan de ollera1flnaderlj of de phosphaatmlj n van de St. Barbara, kan vanzelfsprekend nlel geschieden zonder Instemming van de directie. Hier zijn de ka nsen echter groter omdat een dergelijk bezoek kan worde n georganiseerd In grote groepen.

Ir. Willemstad bevinden zich enige zeer goede koe l gebouwde bioscopen, waar de nieuwste Ame r ikaanse films worden gedraald. Twee zeemanstehuIzen en een militair tehuis geven gelegenhe.ld tot gezellig verkeer en het ge· nieten van een koele dronk tegen billijke prijs.

Sport. voetbal, zwemmè n, te nnis, ath· letlek.

Er zijn enige goede sportclubs die verschillende takke n van sport beoefenen, waaraan echter slechts kan worden deelgenomen door leden en Introducé's.

Amba biedt weinig nat uurschoon.

Langs een groot deel va n de westkust lOOPt een prachtig s trand met goede zwemgelegenheid.

Als toeht kan worden aanbevolen een wa ndeling naar de Hooiberg en enige

echt Arubaanse dorpe n. Een bezoek aan de Amerikaanse nederzetting Sint Nlcolaas zal U het verschil In aanleg doen zien met de nederzetting van de C.P.I .M. op Curaçao.

Aa n de noordk us t bezit Aruba verschillende grotten met Indiaanse rotstekeningen ( Fontein). Dergelijke grot· te n vindt men ook op Bonaire (spelonk ).

Sport, zwemmen, voetballen.

De Bovenwindse eitanden liggen In een regengebied en geven met bomen en schaduw een welkome afwisseling met het natuurschoon van de A.B.C.eila nden. Op S int Maarten kan een aardige wandeling worden gemaakt naar het Franse gedeelte (Marlgotl .

S int E ustallus geett gelegenheid tot een bergtocht naar de top VRn de QulJl (295 mI. Werkelijke bergbc'tlJf'r r·r r!. kunnen echter hun hart opha1en op Saba, door een tocht te ma ken rond het eila nd, of te trachten de top van de Big Mountaln (880 m l te bereiken.

Op S int Maarten bestaat gelegenheid tot voetballen.

Rondgang onderz ee bootjager wij In het vorige nummer H EBBEN va n "Alle He ns" een de nkbeeldige rondgang over Hr. Ms. "Eendracht" gemaakt, thans voeren wij U mede over de nieuwe onder.reeboolJngers.

En om ten minste ergens een begin te maken. Zoals U ziet: d'r staan twee dubbelkanons van 12 cm op en cr zijn

twee masten.

Ja, dat Is gauw genoeg gez.lcn; maar wat Is dat rare di ng tusse n de schoorstenen ?

SUl toch ! Sar de konstabel nie t op met Je lelijke woorden. Dat is het nieuwe

rakettoeslei, waarmee ze de vijand zuIlen verlichten.

0 ...... Ik dacht, dat dat de torpedobuizen waren.

Niks hoor. Hij heelt geen vissen. ' I Is

Immers een onderzeebootjager cn er zou trouwens geen plaats zIJn voor de

5

ONZE EREROL toe I e kennen het ,,8 rollltcn Kru iM" voor de tweede maal aan: de l ijdelijk sergeant der Mariniers, G. Polder nJlrt A.

(14365 )

wegens: "Heert zich door moedig optreden on· derschelden door op 17 October 1948 tc

Negororedjo

(Oost-Java)

tijdens

een zuiveringsact ie, ondanks zwaar vuur van een terl"Oristischc bende, on· verschrokken voorwaarts te gaan en door zijn uitstekend voorbeeld zijn groep, die bij hel aantasten van de bende weifelachtig was en in dekking was gegaan, opnieuw te bezielen en wederom tegen de bende In te zetten, zodoende zijn opdracht om een kampong af te s luite n op uitstekende wijze te volbrengen.

Tenslotte door geheel uil eigen beweging, ten einde gewapende tegenstanders te kunnen ontwapenen en gevangen te nemen, zich op s tou tmoedige wijze te wagen In een gebied hetwelk onder eigen automa tiSCh vuur lag".

B.

toe te kennen hel "Bronl:en K.ru ls'·

aan 1. de Ie Luitenant der Mariniers van de Koninklijke marine-reserve, S. ,J. Illuneete (07073) wegens: "Heeft zjch door moedig optreden onderscheiden op 17 October 1949 te Ne· gororedjO (OoSI-Java) tijdens een zuiveringsactie.

In het bijzo nder door, toen hij het bericht ontving dat zich In zij n patrouII. Iegebied een goed bewapende, In aantal overmachtige terroristische bende ophield, onmiddellijk uit te rukken met een geringe eigen troepenmacht de bende, die zich In een kampong-comple" ophield, op moedige e n juiste wijze aan te pakken, bijna geheel te ver · nleUgen of gevangen te nemen, waarbij hem bovendien een aanzienlijke bult aan wapens en munitie in handen viel. Tenslotte door tijdens de-re actie o.a. onder zwaar au tomatisch vuur zonder te letten op gevaar voor eigen leven zijn a fdellng voor te gaan en te bezielen".

2. De Kapileln dea' Mariniers van de Koninklijke marlne·reserve, A. ,J, n, J(eijnders (14976), wege ns: "Heeft zich door moedig optreden onderscheiden eind December 1948 als

commandant van een stootpeloton tij· dens de 2c polit ionele actie, Ie we ten door: Ie. als commandant van twee stootsecties Ingedeeld in de voorhoede van een troepenmacht, welke op 21 December 19-1.8 oprukte tegen Tjepoe (OostJava) , door zijn aanmocdlglngen en bezielend voorbeeld met een klein gedeelte van een ultgepulte trocp V001'· uit rukkcnd, de opdracht om twee belangrijke bruggen over de kali Solo Intact in handen te krijgen, onder gevaarvolle omstandigheden uit te voeren; 2e. aJs commandant van een troepenmacht met de belangrijke en gevaarvolJe opdracht om in de avo nd van 28 December 1948 op te r ukken van Plo· so naar Djombang (Oost-Java) en deze plaats te bezetten, met een beo trekkelljk geringe troepenmacht onverwijld met grote snelheid op te rukken en, na even Noord van Djombang zwaar Ie zijn gewond, door zijn houding het gevaar van het dalen van hel moreel te voorko me n en alvore ns zich Ie laten afvoeren zijn commando volledig aan zijn opvolger over te geven".

Oostkust van Sumatra op vool·beeldi· ge wijze het politionele toezicht te wuIer tegen terroristen uit te oefenen wl,larbij verschillende malen geschui-: m itrallleur- en geweervuuI' van de kUSt af werd ontvangen.

3. de Ie luitenan t der Mariniers van de Koninklijke marine·reserve U . J .

wegens : " Heeft zich door moedig optreden onderscheiden door op 12 Maart 1!W8 als opvarende van onze "R.P. 133", welke IJ:oot was aangewezen voor het poli1I0neie toezicht te water, tegen terroristen op de Oostkust van Sumatra, op onverschrokken wijze op te treden.

Jn het bijzonder door, volgens de alarmrol Ingedeeld als mitrailleur· schutter op he t achterdek, tijdens he t gevecht van zeer nabiJ met de Alri·patrouilleboot .,Norl 1" nabij de monding van Soengel Tongkal onbeschermd te blijven staan vuren en op kalme wijze juist gericht vuur af te geven.

Vervolgens doo r. toe n de boot van de tege ns ta nder bij het langszij komen tot op twee me ter werd benaderd, daarnaar. geheelonbewapend a ls eerste reeds over te springen en met een aldaar gevonden steekwapen de gehele bemanning van de Alrl-boot van hun voorraad handgranaten, hand- en steekwapenen, naar de voorpleeht te jagen. Dool' dit optreden te bereiken, dat op het gevaarlijke moment van langszij komen. het venet van de overlevenden van de boot van de tegenstander werd voorko men".

,hmssen (08839),

wegens : "Heelt zich door moedig optreden onderscheiden door op 27 December 1948 als commanda nt van een conv001, toc n hij bij de kampong Boender (7 km West van Ploso-Qost·Java) plotseling onder goed gericht o.a, automatisch vuur van een terroristische bende kwam, onmiddellijk op vastberaden wij"lC de op zijn jeep gemonteerde lichte mitrailleur te bedienen en hoewel hij geheel ongedekt op de weg Slond, aanvankelijk geheel alleen de bende onder vuur te houde n e n deze te verdrijven, zodat het convool ongehinderd zijn weg kon vervolgen".

C. toe te kennen het "Bremzen Kruis" voor de tw<!ede maal aan de luitenant ter zee der 2e klasse, 11. Da nkelnllUl (03857 ),

wegens : ,. Heeft zich door moedig optreden onderscheiden door In het tijdvak van 1 Januar i 1948 tot Mei 1948 als Commandant van onze "R.P. 133" op de

MUT ATIES OFFICIEREN PLAATS LNGEN " l et Ingsllg VII II J Decem ber 19-19: eervol ontheven van het bevel van de marine kazerne Oen Haag de kapitein-lui tenant ter zee C. A. Cox, op de-lClfde datum tijdelijk belast met dit bevel de kapitein-luitenant ter 7.ee J. A. de Back; eervol ontheven van het bevel van de mijnendienst en tevcns over Hr. Ms. "Vulkaan" de kaplleln ter zee 0, J. Kommer, op dezelfde datum belast

6

met dit bevel de kapitein tel' zee L. H. Quant .

ONTSLAG Md inga ng v"n I NO~'emIJoCr 19-19: aan de luitenant ter zee a l'ls der 2e klasse KMR QV T. van Wijk (I.v.m. benoeming tot luitenant ter zee arts der Ie klasse). ~t et Ingang \'all I J:UlUSri 1950 : aan de luitenant ter zee der Ie klasse D. W. Baron van Lijnden (I.v.m. be-

In het bijzonder door:

a. op 12 Maal·t 1948 tijdens het ge-

vecht van 7.(!er nabij met de AII'I-paIroullleboot "Nori J" nabij de monding va n de Soengei Tongkal, dC7.e veel snellere, met mitrailleur bewapende motorbool met een bemanning van 5 man en 6 man Alrl met volledige bewapening bult te maken, waarbij de tegenstander zware verliezen leed ; b. op 28 April 19<18 nabij Toengkal Laboe, toen hij van de wal, na reeds vroeger herhaalde malen te zijn beo vuurd, opnieuw gevaarlijk dekkend vuur van terroristen ontving. o.a. van 12,7 mitrailleurs, deze In een langdurig vuurgevecht tot zwijgen te bren· gen", het .. Bro nzen Kruls" aan de matroos der Je klasse zeemlllcU!n ,I. I '. M .

DriCAAen ( 28801),

noeming tot luitenant ter zee Ie kJ. KMR),

B ENOEMli'lGEN " l et Illp."g \'RII 1 October 19 19: lOt adelborst van speciale dJensten der Ie klasse KMR Ir J. T . Wllman, Ir H. Melje.r en Ir A. Broek; tOt luitenant ter zee tandarts der Je klasse KMR J. PImentei.

Me t. Inga ng- V" II 1 Novem ber 19 19: tot luitenant ter zee arts der 3e klasse KMR R. J . Colombijn en C. F, Vreede.

BEVORDERINGEN Opgaaf 'VI/U bevorderingen Ot;er be/' lijll vllk 'vall ,6 October lol cu meI '5 N ovember ' 949 welke bij bet uiel bes /allll lllJII bedel/kil/geil z fllleu wordcu lIit gevoerd.

" !UI lII!ljoor -kons hllJe' lot, OPllCr · kolls labcl : m.I.v. 1 November 1949

J. Tebbes

\'all sergeant . konstabe l lot. Illlljoor.iWlIslllbe l: C. Klein m.I.v. 1 November 1949 " lUI korportutl-konS'HI>eI tot sergea nt.ko ns tabe l: F. G. Roos, K. A. van de n Brink, C. J. van Ellen, J . Spanjersbcr g, J. L. A. WolUers, G. M. Jongblocts en J. Heijm ans m.i.v. 1 November 1949

VIUI kons tabel d e r Ie klllSSe tot korporlia l -kons la lJel : E. Schut m.I.v. 1 September 1949 " 1111 serg esnt,-lorl)C(lomakcr hO\'(:11 de s te rkte lot majoor. tO I1~ontake r bo l'cn de s terkt e:

W. H. C. van Linden en G. J. van Suijlckom

m.i.v. 1 October

1949

\ "1111 to rlle domuke r der Ie klasse tot kO'1lOraa.l-torpedomRke r : G. N. Veerman, W. Smlt, J . van der Laan. J. Erkelcns, W. Verhelj, E. W. Woute r ing, D. A. L. Hl t".t, A. G. J. Visser en J . T. W. Metzelaar. m.I.v. 1 Oclobl:!r 1949

vau s toke r der Ie klasse (alle ma n ) tuC. koqlOrftül ·machinisl : m.i.v. 1 J uli 1949 H. Krckl C. J. Ardewijn, J. J. Pichel, J. Krie k, O. T. DamwIjk, J . G. Cooijaans. H. G. M. LI ndenkamp K. D. Human. E. T. Dorwart, H. H. van den Berg, H. C. Jacobs en m.I.v. 1 October 1949 L. Kerkho ( \ '1111 ko q Klnta l.ziek c ll\"c rplcgcr lol ser geünt ·zic kCll\"e r · Illegcr: C. G. Veldhuizen en J. van der Weg m.I.v. 1 November 1949

va l1 :dekcllvc rpleg e r der Ic kl asse lot verpleger : m.i.v.

B. Slecher J. de n Ha r tog en A. H. Klieblseh m.I.v. m .i.v.

C. Maas en K. van Dellen J. M. va n ImmCl"".teel, D. Groen m.i.v. en P. D. v. d. Vee n m.I.v.

C. Visser

"l e t. in ga.ng vall 1 J lulIIHri 1950 : tot lu ite na nt ter zee der Ie klasse KI\1R D. W. Baron van Lijnden; tot adelborst der Ie k lasse A. W. Gerre lsen ; lOt luitenant ter zee arts der ]e klasse T. van Wijk; Me i illgallg \'1111 lIi NO\,Clll()er 19 19: tot luitenant tcr zee a rts der Je klasse KMR D. W. de Haan e n R. van Huls.

BEVORD ERl1\1 G IllgRlIg VBn 1 Decelll()er 19·19: tal schout bij nacht de ka pitein lel' zee ( mel de tijdelijke rang van cam-

iU d

korpornal ·ziekcli1949 1 Juli 1 September 19<19 1 Oclober 1949 1 Novembe r 1949 1 Deecmber 1949

\ ' ll.ll schrij\'e r de r Ie kl ll.886 tol. korpontal .schrij\·er : M. Broerc, H. C. J. Mijjer. J .

Schi pper, J. Breljer, L. J. Kru idenier en W. Fah rner m.I.v. 1 October

1949

" lUl hotmeesie r de r Ie klasse lot kOf1Klraal. hotmeesler: m.I.v. 1 October i949 J. E. Boet

klRSse lol. korllOraal ·kok: m.i.v. 1 Septe mber 1949 F. J. Rieteco, H. T . van de S t raat, H. J. Kesteloo, A. Ro(fel e n V. J. 1949 Serrarens m.I.v. 1 October V IUI

kOk de r

Ic

K. va n 't Wo ud

,'a ll leerling onde rofficie r-vlieger lol. ko rpo raRl"'Ucgc r : m.i.v. 1 October 1949

J . W. van Wce-I.el

\'''-11 \' lIcgl uigm"kcr ( 11 ) de r Ie kllLSHe lot korpora!ll. vlicgluigm aker ( If ): J. M. Mledema m.I.v. 1 October

1949

\ ' IUl vlicgluigrnaker ( F \'Ilegt ulgmake r (F ): J. Bu rger

m.i.v. t Oclober

19-19

\'all \'lieg\'CJ"keerslelder de r Ic k lasse 101· kOr)IQraal· vliegverkeersle ider: A. A. Weiland. C. Kalls en J . SnIJder m.i.v. 1 Mei

1949

)

de r Ie k lusse lo l, korpora"l-

\"a.1I serge allt.-lI1ajoor der IIlRri llie rs lol, ndj ud:UlI · o nderotrlcie r der Illarinle rs: T . C. Kal's tanje e n J. J. Wlllems m.i.v. 1 Novembel" 1949 sergeallt dc r IIlllrinlc rs lot sergeant' lllajoor de r marinie rs: A. Ecnkhoorn m.I.v. 1 Januari 1949 A. H. Bömcr, P. A. Kling en A. Dourleln m.I.v. 1 November 1949 " &.1 1

vau ko rjl,o raal de r IIlll r ilde"" lol, sergeant der marill.iers: P. Engels, L. v. d. Nieuwendijk, W. Ouweneel, J. R. Kleinpaste, C. Stuurman, C. J. Bedort, J . C. v. d. Eist, J. M. Groenewoud, J. Stlcnstra, A. J. v. d. Hout, D. Hoogerwerf. J. Buijze, P. de Leu r.

C. van Dijk, H. va n Faassen, P. J. van Veldhoven, K. PIetersen , A. v. d. Knaap, C. M. van Kranenburg en W. van de Ent m.I.v. 1 November 1949

mandeUl') 1. W. Reijn lerse; tot scho ut bij nacht dl! kapitein tel"zee (met de tijdelijke ra n g van schout bij nacht) Jhr H. A. van Foreest. illet ingang \'lill 1 Oecem()er 1.9·19: tot luitena nt tel' zee ar ts der te klassc de luite nant tel' zee arts der 2e klas· se N. Julslng; tot luitenant ter zee a r ts der 2e k lasse KMR de lui tenants ter zee arlS der Je kl asse Kl\-IR J. L. de Heer en W. H. de Fralture; tot luitenant ter zee van speciale diensten der 3e klasse KMR de adelbors ten van speciale d iensten de r I e

klasse KMR Ir D. H. Bekkering. Ir F. BI'ouwel", Ir B. F. Jürgens, 11' W. H. van Ka m pen, Ir J. Lako, ir H . van Lambalgcn, Ir J. P. W. Sehneider. ir K. S wal"t en 11" P. H. Witj ens. tot luitenant te r zee van s peciale die ns te n der 2e klasse KMR TV de lui· te nan ts ter zee van speciale dlenSlen der Je klasse KM R TV J . Haarbrink en mI' E. J. C. Vogelzang; tot omeler marva der 2e klasse KMR TV de oUicier marva der 3e k lasse KMR TV R. M. Dommerl9&"; lot o!!ider marva der Je krasse KMR TV de oUicier m ar va der 4e klasse KMR TV E. T. Ben jamins.

7

Peerke

utt

Ulvenhoek

(HUMORIST I SC H

KERSTVERHAAL)

was altijd een bijzondel' P EERKE mens geweest, altijd lets a nders

dan een ande r. ,,'t Was vruger al zo'n

aorlg menneke en da zal cm blijve

ook". zei zijn moeder a ltijd e n de hele familie was het daar roerend mee

eens. Vol gens de opvattingen van de

lamllie behoorde een normaal kind bij z'n ouders thuis in de bedstee op de wereld te komen. En volgens die geIjkte opvatting ha d Peer dan ook geboren moeten worden op dat kleine boerderijtje, dat een eind van de UIvenhoekseweg In de hel stond, op de

schrale,

noest bewerkte

zandgrond

aan de rand van het dennenbos. Maar

omdat Peerke nu eenmaal anders was cOan een a nde r , had hij het levenslicht aanschouwd In de wachtkamer van de

dokter, toen zijn moeder daar eens naar toe was gegaan om te Inlormeren, wanneer de gebeurtenis zo ongeveer plaats zou kunnen vinden. Een sneller antwoord had het brave mensje niet kunnen ver langen en nog jaren later was dat de gebeurtenis van UIvenhoek, waar oude vrouwtjes achter een bakje koifle uren over konden leuteren.

"Nee mlns, die zo raor begint za l altijd raor blijven", werd dan als hoogste wijsheid verkondigd.

Peerke groeide op als Iedere andere jongen in het dorp. HIJ deed kattekwaad evenals anderen en toen de schooljaren voorbij waren kwam ook voor hem het ogenblik, om zijn aan¡ deel te gaan leveren In het dagelijks brood.

"ZIede" zei z'n vader, "daor hedde

weer zone raore streek. 'n leder aa nder hoere njong, die gaol op ' I land werke, maar ons Peerke, die wil In het garazlcvak" .

En de daarop volgende jaren liep Peerke In een blauw overalletje en met klompen door het dorp, besmeurd met smeer en olievlekken. H ij sjouwde dag In dag uit met autobanden, benzIneblIkken en waleremmers, tot het grote

ogenblik kwam, dat hij opgeroepen werd om 's Koni ngs rok te dragen en het Vaderland te gaan die nen.

"Daor hedde weer zo'n raore streek", zei z'n vader, met instemming van de hele lamiJIe. "Ieder normaal hoerenJong die kumt bie 'I peerde volk, maor nlee ons Peerke, die verdulleme nog nooit de zee gezien helt, die gaol 't zuuke bie de matrozc".

-:..-' I=-~-

8

.

Toen Peerke met z'n eerste verlof thuis kwam, liep hal! Ulvenhoek uit om hem te bekijken en de oude Ulvenhoekse besjes ke ken onder de zedig neergeslagen oogleden door en spraken naderhand schande van die blote nek om daar zo maar mee In het openbaar te verschijnen. 't Duurde nadien lang, heel lang, voor Peerke weer In Ulvenhoek terugkeerde. Niet omdat hij de gemoedsrust van de oude besjes niet In gevaar wilde brengen, maar de oorlog was uitgebroken.

In Ulvenhoek was een en ander maar traag doorgedrongen. De politieke interesse betrof alleen maal' de gemeenteraad en al die politieke narigheid, waarmee de kranten vol stonden, die werd ongel~~en weggelegd. Duitse militairen kwamen hun intrek nemen In Ulvenhoek en op 'n middag was er een mijnheer bij het kleine OOeI'derijtje de groeten komen brengen van Peerke en de boodschap, dat men maar niet ongerust moest zijn, want dat Peerke veilig en wel In Engeland zat.

Bij deze mededellng was vaders woordenschat tekort geschoten. Hij kwam niet verder dan "Ieder ander normaol boerenjong" en toen kon hij alleen nog maar met moeder het hoofd schudden over zo'n raore streek.

Jaren waren voorbij gegaan en toen Ineens was Peerke thuis gekomen. Het was een ovenveldigend iets geweest.

De dorpsharmonie ,,'I Schor Toeterke" was komen spelen. De burgemeester had met een hoge hoed in z'n hand 'n redevoeri ng afgestoken, waaruit de dorpelingen wel zoveel begrepen, da t de goeie alloop van de oorlog in hoofdzaak aan Peerke Ie danken was geweest. De notaris kwam bijna Iedere dag even langs, maar dat lag meer aan de Players dan aan Peerke.

En Peerke ze!!, wel, dat was een heel ander mens geworden. Die sprak bij tijd en wijle een taal. waal' een gewoon Ulvenhoeker niet bij kon. Hij vroeg niet meer of de èrepels gaor waoren maar hoe het met het "dinnel''' stond en allemaal meer van die vreemde woorden, waar men het bestaan niet van kende.

Maar verteUen dat hij kon, vertellen, daar werd een mens stil van. Van steden, waar de treinen gewoon onder de grond reden. Hoe konde n de mensen 't bedenken. En dan al die oorlogsavonluren, Die daverend ronkende motortor pedoboten, die er 's nachts op uit trokken om de vijand te bestoken. AI die beschietingen, die Peerke, ter illustratie van zijn verhaal, op voortreffelijke wijze en tot schrik van de luisteraars, met succes Imiteerde door daverende vuistslagen op de tafel. waarbij de koUiekommen hoog opsprongen, terwijl hij dan, om I].el effect nog meer te verhogen, met loeiende uithalen en gierend gC!llult, sirenes en vallende bommen nabootste. En Iedere keer had hij weer nieuwe belevenissen en ervaringe n te vertellen, waarbij de UJvenhoekers met ogen als koHiekommen en opengesper de monden uren lang konden luisteren.

Zolang het nu maar bij vertellen bleer vond de familie hel prachtig, maal' wanneer Peel' de degelijke Brabantse levenswijze in het boerderijtje wilde gaan vervangen door Engelse gewoonten en gebruiken, dan was er de nodige tegenstand.

Vader werd nog draaierig, wanneer hij dach t aan die ene ochtend, dat hij In-

plaats van z'n kom koftie bij zijn roggebrood met spek, 'n kom wee zoete thee met veel melk er in en 'n gebakken haring had gekregen. En of Peer nu al beweerde, dat zul ks In Engeland gebl"uikelljk was en dat een echte "haddock" iets onoverlre!baars was, de volgende ochtend was er weer donkel"bruine korIie en een fatsoenlijk mens at geen gebakken haring, had \'ader mei een daverende slag op de tafel beweerd. Peerke was weer enige tijd rustig met z'n pogingen to t heropvoeding, tot zo enige weken vóór Kerstmis, Z'n vader had het varken geslacht, de zijden spek hingen In de schouw, de carbonaadjes en zo lagen in de kui p en naar Bl-abants gebruik wer den de resten to t balkenbrei ver· werkt voor de Kerst. Vader roerde in de grote dampende ketel, waal' Peerke hulpvaardig de boekweJtebloem bij

masker met witte wattenbaard, vóórdat het goed en wel voor zijn gezicht gebonden was, De rode ma ntel met konIjne nvelIetjes en 'n bon tmutsje completeerden de uitrusting. 'n Ju tezak met Kerstkrans en 'n pakje tabak, voor moeder en vader en wat snoeperij voo r de an?eren, werd over de schouder gezwaaid. 'n Klein spar retje, dat de vor ige dag gekapt was. in de andere hand en Peerke was klaar voor z'n Kerstverrassing.

Hij wilde ongemerkt het huls naderen, sloop achte r de schuur om en schoof voorzichtig langs de rand va n het erf, tot bij een klein huisje met een hartvo rmige opening in de deur, Daarachter lag een zeer onwelr iekende pul, toegedekt met een vermolmd deksel en die 4 maal per jaar werd leegge" schept, Peer mompelde enige onvr iendelijke

sch udde. Van die balken brei wilde Peer geen afstand doen, maar voor de rest zou hij wel eens ee.n echte "ChrIstmas" op touw zetten, Maar toen moeder hoorde, dat daar papieren mutsen en mlrlelons bij te pas kwamen en dat el" aan de balken ?.olderlng mistletoe moest hangen, waaronder Peer de buur meisjes kon zoenen, was alle animo en alle Interesse verdwenen, Maar helemaal liet Peerke zijn plannen toch niet varen, hij liet zo nu en dan eens doorschemeren, dal de familie met kleine cadeautjes bedacht. zou worden en Verdel" was hij besloten om met een overrompelende actie loch mln of meel' zijn zin dool' Ie drijven.

Hij begon een grote Interesse te tonen VOOI' wllte konijnenveJletjes, die, wanneer hij ze bemachtigd had, met grote steken op de rand van een afgedankte vuurrode mantel van zijn zuster werden bevestigd. En toen de Kerstavond daar was had Peerke een complete uitrusting voor het Kerstmannetje bij elkaar gezameld.

Toen ze 's avonds allen om de " platte buis" zaten, was Peerke naar bulten gegaan achter het schu urtje, om zich Ie ver kleden. H ij trok z'n rubberlaarzen aan, stond vreselijk te lrummelen aan de bandjes van het Sinter klaas-

woorden toen het masker onverwachts over z'n ogen zakte, hij deed een stap naar voren trachtend met konijnachtlge neusbewegingen het masker weer op z'n plaats te brengen en toen ......

De grond verdween plotseling onder de luid gillende Peerke, een dolle plons, een benauwd gespartel en toen Peer zich aan de rand had omhoog gehesen, wist hij niet hoe vlug hij met z'n soppende gewaad naar de deel moest hollen, waar hij met een jammerend geluld om hulp stond te roe· PC"·

De versehrikte familie vond op de deel een zeel' onwelr iekend en hevig te keer gaand Kerstmannetje, die met rillingen van afgrijzen z'n gewaad stond uit te peuteren.

"Maol' Peel' dan toch", huilde moeder, ,,\Va hedde nou weer gedaon". ,.Ik wou 't op z'n Engels doen", jammerde Peer. "Noui maor ge SLinkt op z'n Hollands", w st vader. "En de Kerstkrans, die kunde In de beerput vinden", kreu nde Peer, Enige uren later zat Peer, nog gllmmend van de groene zeep, ach Ier de platte buis balkenbrei te eten.

Over hel Invoeren van Engelse ge· woonten heeft h ij nadien nooit meer gerept.

F. Sch.

9

10 December bij het Korps Mariniers DIJ Crooswijk

D ECrooswljk, kille mist lag die morgen over toen wij er stonden op die 284ste Jaardag van ons korps. Het

ereveld aljJ een

we~ldje

op zich met

als middelpunt het monument ter na· gedachtenis aan hen, die In de Melda· gen 1940 hier In Rotterdam het hoogste offer hadden gebracht.

Grauwheid en stilte, wal heel! ccn mens meer nodig om zijn doden te herdenken. Gaat men op zulk cen mo-

men t en In zulk een omgeving niet even diep In hel hart de waarde van het eigen leven na om dan enigszi ns te bese[fen wat het zeggen wil de dood

In IC gaan voor zijn volk en zijn land?

Hel wordt zo gauw een phrasc; wij zijn aan deze woorden de laatste jaren zo gewend geraakt. WIJ bescUen nau-

welijks meer, dat deze dOden _ meest·

al jong het dierbare leven gegeven op dit leven evenveel recht hadden als wij. Dat zij gerukt werden uit een ge-

zin, dat wellicht precies zo was als het onze; da t zij vrouwen kinderen achte rlieten ..... .

Inderdaad, zij hebben hel hoogste ofIer gebracht. Niet omdat zij het graag wilden brengen, wal 's mensen levensdrang Is meestal sterker dan Idealisme en heldendom. Maar zij brachten het, omdat ze op post stonden e n een taak hadden le vervullen, die van geen wijken weet : de taak als militair.

Wij hebben die morgen op Crooswljk onze doden herdacht. De vele mari· uiers. die sinds 1940 in Rotterdam en In Oost-Java sneuvelden ot die bezweken In krijgsgevangenschap en in de concentratiekampen. Wij hebben onze Korpscommandant hOl'en spreken over dr mensenoffers, die ook dit Jaar het kOl'ps had moeten brengen. En we hebben weer eens datgel\e beselt. wa t wij uit eigen ervaring wisten: de Marinier, die zijn militaire taak kent en, in welke omstandigheden ook geplaatst. datgene opbrengt wat van hem wordt gevraagd.

"Dit jaar", zo sprak gen. De Bru)'ne.

"Is ook een jaar geworden, waarin een beslissing va n vergaande polllleke betekenis Is gen omen. Wij mogen hopen

Zie deze trommen als een geschenk . . .

dat e r (!(!n eind zal komen aan het ver· lies van mensenlevens. God geve dat en dat ook geen andere Nederlanders, die de bescherming van ons militaire apparaat vrijwel niet kunnen missen, nu niet het slachtorter zullen worden".

Tenslotte legde de generaal namens het gehele korps ren krans aan de voet van hel gevallenen· monument. waarna de Marinierskapel het "Wilhelmus" ten gehore bracht. Ons trotse volkslied in die gr ijze morgen o p een plaats als dc7.e. Met de Nederlandse en Rotterdamse vlag haUs tok gehesen en daaromheen de deputalles van alle korpsonderdelen in ons vaderland. Het plechtil' e n Indrukwekkend begin van l'en l Ode December.

OveTdTt1cbl pt1Tt1delrommell Om elf uur. toen de winterzon zich al aardig door de mist begon heen te werken. was men bijeen op het voorplein van de Van Genlkazerne aan het Toepad.

De tamboer van de wacht, naast de el'e.v<lCht opgesteld aan de toegangspoort, had reeds diverse malen het "geeft acht" over de terreinen laten sc~;:J.llen. De gebruikelijke eerbewijzen voor de diverse militaire autoriteiten, w.o. de bevelhebber van de Zeestrijdkrachten, vice-admiraal Jhr E. S. van Holthe; de Commandant Zeemacht In Nederland, schout bij nacht t. J. Reijnlerse; lult.-admlraal b.d. C. E. L. Hel· frlch en de commandant van hel smaldeel Neder!. Antillen, schout bij nacht J. J. L. WlllInge.

Verder de burgemeester van Rotterdam, MI' P. J. Oud, talrijke korpsoffIcieren en de leden van de "Club Rotterdam" met hun dames, allen op het kazerneterrein bijeengekomen ter bijwoning van de plechtige overdracht van (!(!n negental cermonlële trommen.

E:l dan dienen wij hier eerst een klein slukje geschiedenis te vertellen. want deze trommen, het traale geschenk van de "Club RoUerdam". een verenigi ng van leiding gevende figuren uit het Rotterdamse bedrijfsleven, werden

reeds In 1938 aan het korps Marinie rs toegezegd.

Als voorbeeld diende een Mariniers· trom uit de 18de eeuw, welke zich destijds bevond in het U!germuseum "Doorwerth". Door bemlddeUng van (!(!n Hollandse firma ging deze trom naar een firma in Engeland. die aan de vervaardiging van een proertrom begon en welke precies één dag voor dat de Duitse Inval op Nederland begon - op 9 Mei 1940 dus - gereed kwam.

Van7.elfsprekend was er geen gelegenheid meer deze proef trom aan Ct"!n nauwkeurige beschouwing te onderwerpen. Zij werd "voorlopig" veilig opgeborgen totdat de algemene bevrijding daar was. Toen bleek ech ter. dat de Engelsman, die het blj".londere smeedwerk voor deze trommen zou vervaardigen en in wiens branche men In Engeland maar één beoefenaar kende, gedurende de oorlog was overleden. Naarstig ging men daarom In het eigen land op zoek en het lukte In Schoonhoven z ulk een edelsmid te vinden, de heer P. Heeren, die dan ook de opdracht voltooide.

Acht parade·trommen en één grote trom. deze morgen geplaatst op een podium en geflankeerd door vier ma · rinlers In ceremonieel tenue. Verder op de achtergrond een compagnie mariniers. In carré-vorm opgesteld met het vaandel en de vaandelwacht en wat de laatste jaren nimmer meer aan een marlniersplcchtlgheld ontbreekt de Marinierskapel met de tamboers en de pijpers.

Precies om eii uur arriveerde de MI· nlster van Marine, MI' W. F. Schokklng. op het kazerneterrein. Z.E. werd ontvangen door de Korpscommandant, waarna de inspectie van het geheel plaats vond en de heer W. H. de Monchy. als voorzitter van de "Club Rotterdam", de trommen aan het ve rja· rende korps aanbood.

De heer De Monchey zeide hierbij o.m .• dat, wanneer het Korps Mariniers vcr· jaart, dit In Rotterdam altijd een gebeurtenis Is waaruit blijkt, hoe nauw deze stad met de mariniers verbonden

EEn aanwinst, niet alleen voor het oog . . .

allen bijeengekomen ter bijwoning . . .

Is. Reeds in onze pl'ilIê jeugd volgdên wij het korps bij zijn marsen door de RotterdamS<! straten om ouder gewol'den te begrijpen, dat dit korps meer kan dan marcheren alleen. Wij weten dat de marinier iemand Is, die altijd z.ijn plicht zal doen, In welke omstandigheden hij ook geplaatst word!. Een s prekend bewijs hiervan was het marinlers-op treden bij de Maasbrug In 1940, iets dat Rotterdam nimmer zal vergeten.

Ik heb op deze trommen de talrijke wapen feiten gelezen, die er op vermeld staan en die teruggrijpen in de k9rps-

over welke stad ik wel eens meer gezegd heb wat zij voor ons korps be· tekent en wat de schenkers van deze trommen voor ons betekenen.

De korps verjaardag wordt dit jaal' maar sober gevierd, deels omdat soberheid een gebiedende eis is in deze tijd, deels omdat wij de korpskas niet al te veel willen aanspreken met het oog op het kroonjaar 1950, Wij willen dan op vóóroorlogse wijze voor de dag komen". Wijzend op de fraaie trommen en hun plaa ts in het marl-

~~;c~~~~n~e~t o~~~rrc~t. j~~"h~ta~~~

1.0U l.ien om het korps In zijn geheel het blauwe uniform wC<! r te geven.

Tenslotte dankte hij de "Club Rotterdam" nogmaals voor het gegevene en nodigde een leder, die marinier Is o[ Zich marinier voelt, een drle--werl hoe· ra uit te brengen op de "goede, sterke en oude stad Rotterdam".

Een kwarUertJe later, toen In de cantine ko[fie was geserveerd, werd door de tamboers en p'Jpers met de nieuwe trommen een demonstratie gegeven. waarover cen leder zichtbaar verrukt was en welke bij dit eerste gehoor reeds bewees wat de tamboers uit dit gesehenk zuilen halen.

Een aanwinst, niet alleen voor het oog, maar ook voor het oor.

voor mij alsol ik terugbladerde In on7.(' vaderlandse geschiedenis. De mariniers, die bijna drie eeuwen lang zich zo manhaftig gedroegen cn waarvoor men niets dan hulde kan hebben, Maar niet alleen zij, ook hun vrouwen waren voorbeelden van kracht en moed.

Zij steunden hun mannen als deze geroepen werden om hun plicht te doen en hebben daal'om _ zonder onderscheid - rech t om mee te delen In ouze hulde aan het korps. Ik moge daarom in de persoon van Mevrouw De Bruyne al deze vrouwen el'Cn en haar. namens de "Club Rolterdam" deze bloemen aanbieden".

De heer De Monchy vervolgde: "Rotterdam 1940 en Javazee 1942 zijn de twee laatste wapenfeiten, voorkomende op deze! trommen. En omdat zij voorvielen In ons leven s preken zij het duidelijkst tol ons. Twee nederlagen weliswaar, maar ook twee aanduidingen, waaruit Ik gedurende de laatste jaren van de oorlog hel vertrouwen geput hebt, dat ons volk zieh zou hersl'ellen en in vrijheid zou herleven, en waarin Ik nu de band zie, welke Ne· derland met Indonesië zal binden".

Tenslotte bood s preker de trommen aa n, die hij wilde zien als een geschenk voor een led<,-r, die zich marinier noemde en voelde en waarin hij de verGCkel'lng wilde vastleggen, dat Rotterdam troTS is op hel korps, trots op - zoals hij dat noemde _ "onze mariniers".

Hierop aanvam-dde gen .-maj. De Bruy· ne het kostbare geschenk. Spreker schetste de waarde van deze trommen, die - zoals hij zeide - niet met woorden was weer te geven. "We zullen nu In s taal zijn bij voorkomende plechtigheden op waardige wlj1.e voor de dag te komen. Dit, dank zij Rotterdam,

~f~~~érco~(er~i W~1I1cghet:~~a!'an1:I~i~~

I" de Jacb/club Doch niet alleen dC'LC prachtige trommen waren het gesehenk, waarmee de "Club Rotterdam" het Korps Mariniers op zijn 284ste verjaardag eerde. Daarnaast stond ook nog een gastvrije en royale ontvangst in de Jachtclub aan de Maaskade, waarbij tientallen oU!eieren en onderof1lcleren genodigd waren.

In een genoegelIjk samenzijn werden vele toasten op het korps uitgebracht.

De band tussen RoUerdam en de mariniers: de bloei van de Maasstad en de bloei van het korps, tezamen tot In lengte van dagen.

Een "lopende" lunch gal de gasten een keuze uit de heerlijkste gerechten; koffie en wijnen werden geserveerd, kortom de "Club Rotterdam" bereidde het korps een lOde December, die men niet licht zal vergeten,

Oud-Mariniers bijeeu Zo brak dan de avond aan.

Het strljdkrachtenprogl'amma In Hilversum wijdde om half zeven een heel

het waren jee3ten vall kamera ad3chap . ..

halCuul' aan de Korps-verjaardag.

Daarin sprak generaal De Bruyne.

Niet alleen echter tot de huidige leden van zijn korps, maar ook tot de oudmariniers, In burgerkloHie bijeen gekomen in alle provincies van het Vaderland.

Het contact tussen "de ouderen ", tussen hen, die In vel'vlogen jaren hçt korps hadden gerund. Want naast de eerste O.V.W.er zagen wij ook de gepenslonncerde van 1920. Allen waren - zoals 't heet - eens dOOl' het korps gegrepen en...... begrijpelijk. .. ... hct korps laat hen nlel meer los.

In Brabant waren niet minder dan 300 oud·Marinlers bijeen; in Limburg EOO en In Rolterdam ( met de vrouwen) cen kleine 1.000.

Bijna kosteloos waren deze bijeenkomsten opgezet, maar ondanks dat. het waren feesten, feesten van kameraadschap, korpsgeest en verbondenheid.

De korpscommandant sprak door de radio en de oud-mariniers luisterden : "Mijn dank, mannen van de Brigade .,en gij, gedemobillseerden. die van "hieruit aan de instandhouding Onzel' "eenheden te velde de laatste jaren "hebt meegewerkt, voor de geest, die "uit dlt samenkomen op deze dag "spreekt. lk weet, dat dit voor velen "van u een dikwijls moeilijk te brengen "oUer heeft gevergd. Ik hoop van har "te. dat gij uit en door dit samenzijn "een geestelijke vreugde l.ult kunnen "putten, die ruimschoots opweegt te"gen het gebrachte ofIer. "Ik volg U volkomen In Uw blljd"schap. oude kameraden terug te zhm, "kameraden, wier vriendschap en "trouw niet ontsproot aan een zwet"sende borreltafel of gezapige relsclub. "doch In een Ujd van hard en moeilijk "zwoegen en werken, In een Ujd, waar"In kameraadschap moest worden be"toond met de Inzet van hel leven.

"Mijn speciale groeten en beste wen"sen aan U allen, Houdt de band, die "U bindt, sterk en stevig. lk hef hel ,.glas met water _ want het radiobe"drij f biedt mij geen geeslrijk voeht "op en drink op Uw aller welzijn.

"Mari niers van alle rang en s tand. "waal' tel' wereld gij thans ook reilt "of 7.eilt: Mijn gelUkwensen aan U al"Ien op deze jaardag.

"We gaan het nieuwe jaar In met de ,.vaste wil, dat wij ook In de toekomst "onze plicht zullen doen "gelijk het de W. L. ,.marlnler betaamt"".

11

Marva

mer grore beun "Meneer , wilt U misschien even mijn verzoekenbriefje ondertekenen. Ik ga met grote beurt deze week", 'n Zwarte arm met goud galon wordt

uitgestoken. "Geef maar hier dat permlssleverzockje marva".

Dan komt het . "Wa t, naar Koningsbos?"

Da t Is dan weer de eerste, denk Je, maar }e zegl : "Daar woon Ik, meneer".

"Is Koningsbos dan een plaats?"

"Zeker meneer, het ligt In LImburg".

Je bent nu nog In een goed humeur en bereid in details te treden.

Later wordt dit wel anders. Als de chef d'équlpage je doorzaagt over dat Koningsbos en bureaupersoneel t e

kampen

heeft met het

uitstippelen

van j e relsroUl(!, de marva's Je plagen

en vragen or je moeder dan misschien een bosheks Is en niemand ooit van Koningsbos gehoord blijkt te hebben , word je pas nijdig.

Dan Is het eLndellJk Vrijdag en ga je je verlofpas vragen bij de Q.Q. van de

wacht. Je kleurt nu een beetje, want ook zij heeCt nooit van deze plaats gehoord en vindt dit vreemd en je krijgt nu het Idee dat het jouw schuld Is. Je schaamt je pas diep als de loketbeambte op het s tation, alvorens zijn stempel op je vrljvervoer-bewljs te zetten, nog even opmerkt: ,.Wat, K onlngsbos, en w onen daar levende mensen?"

Schuchter loon je nu Je plaatsbewijs aa n de controleur, maa r wonder, hij zegt niets. Heeft misschien niet gelezen dat Jij de vennetele moed hebt om naar Koningsbos te reizen, een plaats waar nog bijna niemand van gehoord heeft en die toch heus bestaat en echt niet sinds gis teren.

In de trein Is het gezellig druk en iroerecn Is In goede stemming. Er wordt druk gepraat en voordat je er erg In hebt ben je In Dordrecht en moct Je oversta ppen. Het gezel1lge clubje van zoeven Is nu uit elkaar ge-

vallen en je komt nu In een coupé met burgers. Zeven paar ogen zijn op Je gericht a ls je bescheiden het enige vrije plaatsje Inneemt. Zeven paar

vriendelijke,

meewarige,

spottende,

onverschillige en vel"Wonderde ogen.

Je gaat zlUc!n en zoekt een houding.

Wacht , je zult eerst even een s igaret opsteken. Oh, maar je hebt geen sigaretten, alleen een pakje heel lichte s hag, omdat sigaretten zo duur zijn en jP. katje maar besche iden Is. Doch in cen treincoupé kun je moeilijk een sigaret gaan rollen, dat past niet en b0ve ndien ben je In unlJorm, heb je dus de naa m van je korps hoog te houden.

Goed, dan maar niet roken.

Opeens vraagt Iemand : "Gaat U naar huls toe?"

Je kijkt op, het zijn vriendelijke ogen.

Dan vertel Je, da t je met weekend gaat. ..Moet U ver?"

"Naar Konings bos, In Limburg", zeg je vlug, want daa r draalt het toch op ult.

"Da t Is nog een heel eind", weten de vriendelijke ogen en de man s tijgt In Je achti ng. 'n Heel gesprek ontspi nt zich en het blijkt, dat hij vroege r ook bij de marine is geweest. Dan Is het weer een tijdje stil. De spottende ogen beginnen een ges prek met een buurdame. Fla rden, nee, het hele gesprek dringt tot Je door, moet tot je door dringen, want er wordt te hard ges proken. .,- Drie étages hoog Is het huls en geen personeel te krijgen; die meisjes va n tegenwoordig willen nlel meer werken, die verdienen meer op burea u's en zijn eerste klas avonturiersters geworden ; stel je voor, geen dienstbode meer te krijgen, nee, voor fatsoenlijk werk deugen de meisjes niet meer ...... '·.

Je hebt opeens innig medelijden met deze meVI'OUW, die In Iedere malva een weggelopen dienstbode ziet en bovendien nog een huls met drie étages

moet bewonen ook.

Na een schier eindeloze reis, als Je juist bij jezelf overdenkt, dat het eigenlijk onzin Is om zo'n a fstand al te leggen voor 72 uur verlol, s topt de trein In Roermond. Nu Is het leed gauw geleden, Je moet a Ueen nog maar overstappen In een bus. Gelukkig, hij staat er al. De chau.ffeur en de conductrice lopen wat op en neer.

Natuurlijk komt op dit moment een meneer, wa t slecht van gezlcht, die weten wil, of deze bus nu heus wel naar Koningsbos gaat. "JuUrouw", begint Ie al tegen Je; hoewel je jezelf wat belachelijk gaat voelen, heb je loch een beetje medelijden met deze meneer, als je hem moet vertellen dat je geen conduclrlce bent.

"Oh. pardon." zegt hij en bekijkt Je da n met verbaasde ogen.

Hij denkt beslist: "Hemel, wat Is dat voor een wezen : a ls ze geen conductrice Is. wat kan ze dan wC'.lCn"; Maar eenmaal In de bus trekt hij de s toute schoenen aan en vraagt je op de man al wat Je doet en waarvoor dat "pakkie" dient.

Als hij hoort da t Je bij de marine bent.

Is de zaak meteen In orde. He l Is natuurlijk wel wal vreemd de7.c vrouwelijke zeemacht , maar ":Ij moeten nu eenmaal met ow.e tijd meegaan en dat doet meneer ook. Hij vraagt je wat je denk t va n de tegenwoordige politieke toestand en hoeveel kruisers we nu wel bezitten en oC je ook nJet denkt, dat we In de toekomst meer aan vliegdekschepen zullen hebben dan aan kru isers.

Je moet echter het antwoord schuldig blijven, want Je weet niets van politiek a l en aan vliegkampschepen denken deed Je helemaal niet. Wel dacht je er aan, ol Je vader direct bij de halte zou s taan om je al te halen en je zware weekend-tas van Je ovel· te nemen en ol je morgen niet met Je vriendin zou gaan wlnkelen om Ie kijken, of die aardige jurk nog bij Henslng zou liggen. Misschien kun Je haar nu wel kopen: leuk voor de Kerstdagen , Meneer echter dringt op een antwoord aa n en dan kom Je tot de werke.lijkheld terug en je zegt dan maar, dat je hel met meneer eens bent. .,Gelukklg, dus dal geelt U toe, dal bent U dus me t me eens", zegt hij en nu schrik je even want Je moet je even realiseren wat je 7.at te beweren.

Als hij verder over schepen spreekt voel Je, dat hij wel een ellendige Indruk van de maritieme kennis van marva's moet krijgen.

De bus Is Inmiddels weer gestopt en er zijn twee jonge mensen bij gekomen. Zij hebben nog nooit, maar dan ook nooit een marva gezien. Ze glchelen een beetje. Speciaal het meisje wat cr bij Is. Ze bekijkt wat misprijzend Je zwarte kousen en als je de conduclrice Je vrljvervoertje toonl, wri ngt het meisje z.Ich In een bocht, om toch vooral te kunnen lezen wat er op dat papiertje slaat.

Misschien licht dat een tipje van de geheimzinnige sluier op.

Maa r. daar Is dan jouw hal te e n daar staat jouw vader en nu Is er aan deze lange reis een einde gekomen en je bent thuis.

Je veert omhoog, groet vrie ndelijk je mede passagiers, ziet als In een mts al de hoolden zich In jouw richting draaien en daar ga je, als aclltst@ wereldwonder, je week-end In. E .... .. P.

HOE ZIJ HET DEDEN N Aeende verkwikkende warme dag bracht de avond verkoeling over de

on del7.eE'bootbasls

Australië.

Fremantle

In

Op het dek van H .M.S. "Maldstone", het

onderzeeboolmoederschip, st onden op die avond twee Nederlandse offi cieren over de reling geleund, met elkaar In gesp rek. " Hoe je het ook bekUkt. dit

:.:ul je met me eens moeten zijn. dat een

perfecte In goede co nditi e zijnde onderzeeboot uiterst bela ngrijk Is. Wannee r men dlln op die o nderzeeboot nog een com mandant plaatst. met rijk e ervpring.

goed zeemanschllp, ete., dan heeft men een uitstekende combinatie en t och zal

nog voor zo'n grote torpedo; we zullen haar met het geschut gaan bewerken".

Alles werd gereedgemaakt voor " boven water". Eve n later mg de verschrikte Jaoanner de "Zwaamvlsch" aan het zee-oppervlak verschijnen. waarna het gesc hut In een m inimum van tijd bemand wa s. En het was vlug gegaan, want toen de eer ste schqten de stilt e verscheurden was het kanon van de Japanne r op de voorp lecht nog onbemand. Een steekvlam schoot omhoog en Uen. twintig. derti g Japanners sprongen In doodsangst van het ~Jnkende en brandende schip.

die combina tie w811rdeloos zijn, wannt:.>er

die boot niet tevens bemand Is met een volmaak te ..crew" va n op elkaar Ingewerkte en uitgezochte kerels. Met een

goede bemanning kun je véél. zo niet

alles bereiken e n heb je zo'n bemanning niet, dan kun je niets presteren, al heb je het beste schln van de hele Marine" , " Is dat werkelijk van zoveel In vloed?" .. Ma n. het bet ek ent alles, maar nu ga Ik naar kool. morge n moe t Ik vroeg bU adm iraal ChrlsUe zlln voor een bespreking. Wel te r usten".

De volgende ochtend za t de spreker van de vorige avond. de Itz. der Ie kl.

Goossens. met meerdere oUlcieren. Engelsen, Amerikanen en Australiërs. op hel hoofdkwartier, om de gr ote ta fel bij de Admiraal. Langs de wanden hingen grole kaarten en ook de tafel was bedekt me zee kaarten. " Dus de heren hebben mij n uiteenzetti ng begrepen. aa npakken en vernietigen. waar ook". AdmirRal Ch ristie keek al de aa nwezigen even aan. "Zijn er heren di e speciale voorkeur hebben voor een bepaald gebied, dan mogen zij hun wens naar voren brengen". " Indien u mij toestaa t. admiraal. zou Ik het I!c f~ te In het geblf'd rond Soerabaia patrouilleren". Alle bUkken richtten zich op de Nederlandse Marineofficier 11.:/:.

Goossens. .. In de buurt van Soerabala? Een prellig gebied Is het nJet e n meer lIe (hebbers :r.ulJen er nie t voor zijn. De grootste diep te daar Is 60 mete r. Hcbt u daar aan gedacht? U hebt daar w ein ig gelegenheid om weg te duik en". .. Admiraal. Ik heb tiet allemaal o\'erwogen en Ik blijf bij mijn verzoek".

"Dan pa Ik daa r mee accoord, u kunt uw sahlp Hr. Ms. "Zwaardvlsch" laten klaar maken e n Ik wens u veel succes".

Korte lijd daarna was de Itz. Goossens met een uIlSlekende boot e n een uitgezochte bemanning op weg naar het pat rouHleterrein. dat 1.500 mijl van de basis verwijderd was, nog onbewust van de successen, die hun daar te wachten stonden.

De eerste dagen gi ngen .tOneer bijzondere belevenissen voorbij. De meeste tijd werd boven wa ler gevaren. De Straat Lombok we rd uit velUghelds-overwegingen onde r water doorgegaan.

Om de Noord, 0>'1 het pntroullleterrein afgaand, passeerde men op (!(l n middag de noordkust van Bali. De ofCI cler van de wacht t uurde door de periscoop. Zee en lucht. tot plotseling een klein rookwolkje ~Ichtbaar werd. Er werd koers gezet In die r ichting, de commandant nam de per lscooo over en langzaam aan tekend e zich op het draadnet de omtrekken af van (!(l n k lein Japans tankertje. ,,'t Is m aar een jonkie. hoor, veels te klein

In bljflaalld verhaal geVOt

Wv

een overZicht van de uiterst suc-

cesvolle patrouilletoch t van de commandant van H r.

Ms. " Zwaardvlsch". de Uz. I e klas A. B. G OO3SellS, voor welke belangr(jke verrichtingen hem de M .W.O. werd verleend.

~--waarover me n enige me nsen naa r voren za~ snellen. .. Pas op ze gaan schieten!" klonk een waarschuwende stem. " Maar wij dan toch eerst", lachte de man, belast met de vuurleidi ng. Men was Inmiddels tot op 1.000 met.e r ge naderd. Het kanon werd gericht e n bij het derde schot sp!ltle het Japa nse ka non van de voorplecht.

In middels klonk overal het geroe p e n geSChree uw van de rondsoarte lende Japanners. AI Is men er dan m ee in oorlog, wanneer :te hulpeloos In zee rondspartelen. laat men ze l och niet verdrinken. Maar wat aan te vangen me t zo'n vel".tIlmeling. H et Is niks da n IliSt en narigheid wanneer ze aan boord zUn en iedere mi nuut. dat je boven water blijft om ze op te pikken, is gevaarlijk.

De ~ewetensbe:r.waren en bespiegelinge n werden abru pt afgebroke:n door de nadering van een Japans watervllegtul~, waarvan de piloot zich he t lot van ldjn spartelende broeders wel ...al hebben aangetrokke n. .,Kl aar voor onde r wate r". Het tOI'Cnluik klapte dicht en verder ging de tocht naar het patrouJUeterreln.

In de vroege ochtend van 6 October 1944 wa s men daar nog ongeveer 100 mijl va ndaan ter hoogte van Goenoeng Lasem, toen me n in de periscoop de omtrekken van een Duitse onderzeeboot gewaar werd.

Oe eerste klap Is een daalder waard en zo ook hie r. In koortsach tige haast werd alles gereedgemaakt, gericht en precies e lf mInuten na de ontdekking was de 8anval a l ten uitvoer gebracht. De HoUander was sneller ge bleken dan de Duitser. Tol sch rale troost voor deze laatste mag misschien gelden , de omstan digheid. dat de:te U-boot de reco rdtijd voor duiken heert gebroken. want met een volmaakte t reffer In he t voorschip was ze binnen een halve minuu t op weg naar de zeebodem.

Door de periscoop kon men vie r dre.n keHnge n waarnemen e n deze wilde men loch wel graag, niet aIJeen uit nlens-

lIeve ndheld. maar ook als bewijsmat.er iaal. aan boord he bben.

Toen me n eenmaal boven water was. waren deze vie r Inmiddels aangegroeid tot twlnUg en tijde ns het aa n boom nemen. groeide dit aantal tot 27. daar er nog steeds uit het wrak naar boven kwame n. Dit was weer te veel van hel goede. Een gellraald vissersscheepje eehter nam 22 Duitse matnne n over. terw UI 4 oftlcleren, waa ronder de commanClant en Cf>>'I gewonde matroos aan boord van H.r. Ms. ,,zwaardvlsch" bleven.

Na vier da~en kreet:/' me n een kle ine coaster in zicht, dat was al wee r een jonkie. te kl ein voor een torpedo en ook zij kwam In aa nmerking voor behandeling m"t he t kan on.

Deze J apan nertjes waren lets vlugger, want ze stonden al achter hun kanon en waren vrollik aan h et schieten. Veel vreugde hebben ze daa r n iet van beleefd . want bij het derd e SChot van de "Zwaardvlsch" vlogen zij en h et ka.non over boord en de ratelende ocrlikon ontnam de anderen de lust om zich aan dek te vertonen. Het leek een taal schip te zijn, want er wa re n 70 granaten van 4 inch voor nodig om het tot zinken te brengen .

Achtera( bleek de taaiheid te zitten In een lading lege vaten. waa rdoor het schi n zolan t:/' drilvende bleer. Over de bemanning behoefde men zich geen zorge n t e maken. De 1.ee was bezaaid met lege vaten en er waren pra uwen in de buurt. Er was dus een redelijke kans op redding.

E nkele dage n later, tegen het val len va n de avond, t ekende zich op h et dTaadnet van de periscoop twee mast en ar. Bij nadere beschouwing was het een van Soerabala komende 2.000 tonne r. Door de snel vallende duisternis was he t doel niet goed mee r waar t e nemen. Toch waagde me n de ka ns en la nceerde men nog drie torpedo's, die helaas misten.

Dat moc ht echter geen reden ge noemd worClen om de prooi te laten ontsnappen en men besloot maar weer op de beproerde methode van hel kanon over t e gaa n. Gemakkelijk was dit nIet. daa r door de du isternis het doel moelUIk zichtbaar was. Daarbij kwam nog, dat de Jap met twee kanons terugschoot. al hoewel de'.te natuu rlijk ook de handicap van de duisternis had. Voor on:te mensen was het bezwaar gauw verholpen, want reeds het vierde schot was een prachtige treffer In he t middenschi p. waardoor een feUe steekvlam ontstond, terwij l het vuur :tlch met ra...ende snelheid u it breidde. Toen bleek. dat de aanval met succes was bekroond, werd het tijd om velllJl:e r oorden OP te 1.oeken, daar me n 6 mU I van Rembang was verwijde rd, waar mogelijker wlj:!;e Japanse motortorpedoboten gestat lonneerd konden zUn. Verdwijne nde om de Noord Ulg men twee grote steekvlamme n. gevolgd door het rommclen van explosies. Vermoedelijk werd dit ve roorzaa kt door het exploderen van een rek met diep tebommen, welke me n tijdens de aa nval op het !lehtel'dek van de Jap had wnarr;e-enomen.

Enige dagen later riep de otrleler van dp. wacht. da t hU nu toch wel wonClf'rlijke dingen :tag en de man had gelijk.

Naderbij ,geslopen ontwaarde men een hoogst Interessant tafereel, waarvan men

13

op

K er stmi s B ril~'e

2I,,,,),,,"(,,,lr,, %"/1",,, "'(1"1"

""'''JM/ru,

(Ic

25slc D<·ar"I}/~ ,. "P

zee

>:ij ziel. onk op

,Ie

;r ....

mug.."

tl'"dilio/l(· /~ wijze

IIU""CII,

Lfeutenallt Communder Trevor Blore R.N.V.R.

zecvaJ"enden B RITSE zij zich ook mogen

zullen, waar bevinden, op

kleine of grote schepen, op een vrach t-

vaarder in

tropische wateren, e(!n

tankschip in de Perzische Golf. aau boord van 's werelds grootste luxepassagiersschip, de Qucen Elizabeth Oj)

weg naar Ncw Vork, In een torpedobootjager bij Malta, of op een kruiser, die voor Singapore ten an ker Hgt, alles in het we r k s tellen om de eerste Kerstdag op traditionele BI'!tse wijze tc kunnen vie re n.

Maar daar blijft het nIet bij, want zee· varenden, en vooral die van de Britse Marine, houden er verschille nde oude gebruiken op na, die de feestvreugd~ op Kerstdag nog verhogen. Dit b<!treft niet alleen de b<!mannlngen. maal' ook de duizenden passagiers, die dan op alle oceane n 1n de feestvreugde dele n, die zowel ter 7.ee als op het land op een even grootse t raditie kan bogen.

Gr oot·Brittannië heeft zij n verliezen aa n schepen voor hel mere ndeel weten aan te vullen e n er zullen zich op eers te Kerstda g 1949 ruim 3.000 schepen onder de Rode or Blauwe Vlag van zijn koopvaardijvloot in havens of op zee bevinden. Hie rin zij n niet begrepen de 1.100 u"ellers van de visserij, waal'...·an de groots te tot het Poolgeblctl uilvar en om vis machtig te worden.

V lagg(.·d ock i l lil lasi s \'IUI huls t.

Wellichl zullen seinVlaggen en vlaggedoek de traditionele hulst en vogellijm moe ten vervangen, terwijl mogelijk ook de kalkoen haa r plaats op de Ke i'SttaCel moct Inruimen voor ander gevogelte of de tradit ionele zeemansschotel gebraden varkensvlees, maar cr zal {"och alles In het werk worden

VERVOLG : II OE ZIJ HET DE D EN

als onder..:eebootman moest wa terlanden .

Ee n SChouwspel. dat niet gemakkelijk te ontwarre n w~s en waaruit men met g rote voonic ht h:held een keus moest maken. Als hoordschotel van dit schouwspel fun geerde de grot e Japanse mijnenlegl;er ..Itsukushlma"; de~e werd weer gcflankeerd dOO I' toqHldoJagcrs en daarach ter SCharrelden vier à vijf tor]>O<loboten van 500 Ion. Van de neus van de .. IlSukushima·' zag men een lijn. die schuin naar voren In het water verdween. Ander halve mijl voor de~e ver7.ameling zwoegde een sleepboot. Later werd vernomen, dat de .. Itsukushlma" In beschadigde toestand onder escorte naar Soerabala wel'd gesleept. Hel was n u echt.er 7.aak om keus te maken en het meest aanlokkelijke was de Japanse mijne nlegger. Men maak te alles gereed VOOI' de aanval en men begon te r ichten.

Dil kon nu zuh'erder gebeuren dan enige dagen geleden bij de "U-boot". Toen was er een gebrOke n kamwiel In het hoogteroer. Dank zij het onafgeb roken werke n van de korporaal-machinist L. Krosenbrlnk, die, met beperkte Jlulp-

L4

ges teld, om e r zoveel moge lijk een echt Kerstdiner van tc maken.

Aan boord van de Queen Elizab<!th wOl'dt altijd het Uitgebreide Kerstfeest gevie rd, waarbij "Father ChrJstmas" aan de vooravond van eerste Ke rstdag "aan boord" komt om kinderen e n ook volwassenen een bezoek te brengen.

Alle passaglel'Sschepen maken cr veel werk van, maa r de bemanningen van vrachtschepen kunne n dikwij ls pas Kers tmis viel"en. als h et schip een haven heelt bereikt.

De Britse Mari ne zorgt er a lt.ijd voo r , dat de meeste oorlogsvaartuigen tegen Kerstmis in een have n liggen. Voor de schepen. die nie t zo gelu kki g zijn en op Kel'Stdagen dienst moeten doe n, Is Zondagsdienst voorgeschreve n , w aarbij alle werkzaa mheden aan boord tot een minimum zij n beperkt. De betrokken bemanni nge n kunnen pas Kerstmis viel'en, als h un schip In de h avcn Is te l' uggekeerd.

Er bestaat bij de Britse Mal'lne een e igenaardig Kel·stgeb ruik, de zogenaam de "Captaln's Rounds", waarbij de gezagvoerder van elk schip, dat in een haven ligt, gevolgd door zijn officieren, een ronde doe t over het schi p om al zijn onderhOl'lgen gel uk te wensen. Deze optocht wordt voorafgegaan door de jongste matroos, die dan in de unifo r m van dc onclerolficier met de hoogste ra n g, de Master at Arms ( hool d va n de politie aan boord van het schi p ) Is gestoken. Alle o!flclersvrouwen mogen oorlogsschepen In Britse havens bezoeken om deze ronde bij te wonen , waarbij de Captain en zijn gevolg overal In de vrolijk ver-

sierde "mes dceks" gastvr ij worden onthaald.

Deze "mess decks'" zijn dan heel vernuftig en artistiek versierd. De leden de r bemanning mogen z ich In allerlei geï mproviseerde oostuums steken, terwijl het dan zelfs geoorloofd Is, dat een de r oudere matrozen als "Captain" verkleed gaat.

De jongste mall'OOS speelt niet alleen een hoofdrol op eerste Kerstdag bij de ..Captai n's R ounds", maar ook een week later op Oudejaarsavond, wan~ neer hij om 12 uur 's nachts h et Oude Jaar mag uit- en het N ieuwe Jaar Inluiden, dOO I' 16 slagen op de b<!l Inplaats van de gebruikelijke acht slagen, d ie het e inde van el ke periode van vier uur aangeven.

Op lichtschepen gaat het heel anders toe. Daa r komt op Kerstdag de e igen ,.padre" aan boord, de geestelijke, die het betrokken schip In zijn parochie heeft opgenome n , met kalkoen en andere ke l'stgeschenken.

E r zijn natuUl'lijk a ltijd 7.I.'Cvaren den, die n iet zo gelukkig zijn. I k he rin ner mij nog heel goed, hoe Ik op Kerstdag aan boord va n een mijne nveger was. die geweldi g te keer gi ng In een zware storm tussen IJsland en Schotland.

Hel schi p slin ge rde en stampte zo geweldig, dat hel onmogelijk bleek een Kerstmaal te bereiden. We moesten dan ook genoegen nemen met koud vlees uit blik e n wat warme aardappelen. die met behulp van een stoomslang in de machinekamer waren g<:, kookt.

I.k hoop, dat men e l ' op de duizenden Britse schepen met Kerstmis 1949 b<!tel' aan loe zal zijn, dan wij op de mijnenveger.

m iddelen, lI:ehed met de hand een nieuw kamwiel had vervaard igd, was dit e uvel ve rh olpen.

Hel was vijf mi nute n vóór tien. toen men op heL punt stond de laatste vijf ton"ledo's op het doel los te la ten. Juist op dat moment veranderde de begeleidende torpedoJage.r van koers en kwam zo verleidelijk in het schootsveld te IIgl;.'('n, da t 11z. Goossens besloot van alle geijkte aanvalst heorieën ar te wijken en ook de tOfl>edojnger in de aanval te betrekken. Van de vijf. oorspronkelijk voor de mijnenlegger bestemde. torpedo's werden e r twee voor de to r pedojager aangewezen. Het beslu it had succes. belde doelen werden getroffe n. Veel tijd om het r esul taat van de nnnval te observeren bleer er niet In de buurt van het gevaarlijke ge7.elschall. De periscoop werd omlaag gedraaid en alles concentreerde zich op een snelle ui twijkmanoeuvre. Mei hoge snelheid van de 1}laats vandaan en zo die" moge lijk wegduiken. De grootste mogelijkheid hier was 60 meie r en verder was het a rw ac: hlen.

Lam:: behoefde me n nie t In het onzekere IC blijven. want reeds ~nige ogenblikken later klonkl"!n in de onderzeeboot de hamerende sin gen van de exploderendl'

dieptebomme n. Na Iedere hevl);e slag wachtte men weer op de volgende; ze~­ tien ... 7.eventlen ... achUIen ... Hel werd stil, een beangs tigende stilte. In de onder..:eeboot dwarrelde he t stof van de afgesprongen kurkverl. Wanneer men :dch voonlchtig verplaatste knlrp ten onder de voeten de glasscherve n van de 5tukgesprongen lampen en men wac htte. eindeloos lang. Men durfde niet te hopen, dat de Japanner, die nu de rol van aanvaller had overgenomen. vertrokken zou zijn. De eI"1laring had geleerd. dat de Nip cen groot geduld heeft en rusti g 48 uu r op de pinats kan blijven wachte n.

Na enige uren besloot men heel voorzichtig een kijkje te nemen. nadat nog een tweede aanval van zestie n diep tebommen op grotere rustand hnd plaats gevonden. In de verte 7.ag men de escorteschepcn, di e nu, me t een torpedojager minder en zonde r de .. Itsukushlma". huiswaarts voeren. Ook de "Zwaardvlsch" moest naar huls. De torpedo's ware n o.p en na een uiterst succesvolle pat rouIlletocht moest men w el huiswaarts naar Fremantle, alwaar de commandant en de bemanning een grootse onl vangst werd bereid, F . Sch.

I) c " Cll jlla in 's Uo ullds"

E ell "el/wellol/cl

sc J,egbl'l'lcI .. D" loc/f'1I l'e rraJe,. " ZIJN GESCH n : Ofo:NIS EN TRt\oITn:

ons vorige I Nvermeld, dat

nummer hebben wij op 15 NovembC!r j.1.

Hr. Ms. kanonneerboot "Van Speyk" uit de haven van Nieuwedie p naar de West Is vertrokken met o.a. aan boord: "de loden verrader", als Sint Nlcolaass urprise voor de familie Madul'o In Cural.'ao.

Waarschijnlijk zullen enige van onze marine lezers de aard en bC!doeling van .,deze s urprise" niet al te goed he bben bC!grepen. En daarom in dit nummel' wal meel' over dit schegbeeld, zijn geschiedenis en traditie.

Wc bC!ginnen op de 15e SeplcmbC!l' 1778. Het Nederlandse frega l'schi l> ,.A lphen" lag in de St. Annabaai te Curaçao, toen het op de vroege morgen van die da g dool' een ontzettende ramp getroffen werd. Zonder dat ooit Is komen vast. te staan waardoor. vloog het schip met cen zware slag uit elkaar. Tweehonderd man verloren daarbij het leven, terwijl enige minuten na de7.(! eataslrophe van het schip nie ts meer over was dan een brandend wr ak. dat s nel in hef walel' wegzonk. Deze ramp werd het voors pel In de geschiedenis van "de loden verrader". In de eerste hel ft van de 1ge eeuw, haalden Curaçaose vissers In de St. Annabaal een schegbeeld boven water, een groot, r uw houten beeld. dat na onder.lOek bleek toe te behoren aan de In Ins In de lucht gevlogen "Alphen". Het beeld kwam op "de markt" en werd opge· kocht door de lamille Maduro te Wil· Il'mstad. Het kreeg daar een plaatsje lil de prachtige luln van het huls van aeze familie en stond er ettelijke jat en, todat het omstreeks 1875 plotseling was verdwe nen.

In het begin was dit een groot raadsel. Waar men ook vroeg, In geheel Curaçao, lIer gens had men dit bee[(l ge-.den . terwijl el' ook niemand [nte· resse bij scheen te hebben . Wat voor waarde immers had zo'n lelijk houten schegbeeld, afkomstig van een schip, da t als enige geschiedenis had ...... dat het In de lucht was gevlogen.

Ja, zo bleek he t toen, maar het beeld had wel degelijk zijn waarde, namelijk vool' de Koninklijke Marine. De Marinemannen In de West, die de geschle· denls va n de .,Alphen" hoorden, waren van oordeel, da t dit schegbeeld niet In de tuin van de familie Maduro, maar bij de Marine t huis hoorde. Zo namen

in een vrolijke bui op de nog vro· lijkere avond "de loden verrader" on~ del' hun ,u'm, gingen el' mee aa n boord van hun schi p. verborgen het daal' op een listige wijze en kwame n el' niet ccrder mee voor de dag, dan tocn hun vaart uig de an kers lichtte en de reis naar het vadel'land ondernam. Ondertussen hadden zij het beeld, dat wit van kleu r was, een e nigSZinS ander uiterlijk gegeven. Alle verfsoorten aan boord waren el' op ul!gesmccrd, de kop met rode haren beschilderd en aangezien de maats van oordeel ware n, dat het beeld een "vuile 1'01" had gespeeld om zoveel j are n In de tui n va n de fam ilie :Maduro te I>ronken, noemden zij het de "rode vel'rader", waaruit later - de ovel'levet'ing ver telt niet hoe - de tegenwoordige naam "loden ver rade r" is ontstaan.

En zo zien we da n het beeld voor het C!el'st in NedCl'land aankomen.

De Marineleiding echter was het heleZ('

~!~l h~it .:!~J ~~t ~~r;~~~e'h~~aa~~r. vreemd. Wederrechtelijk behoorde het toe aa n de l amllle MadUI'O en daaro m ging het weldra weel' te rug naar zijn oude plaatsje in de tuin.

Dan zien we hoe ui t ee n "niet goed te praten diefstal" langzamerhand een "sportieve tradilic" ontstaat. De fami· lIe Maduro. die het b<!eld telkens terugkrijgt en de Koninklijke Marine, die het evenvele malen U'acht te ontvl-eemden.

VanzelJsprekend stelde de [amilie alles in 't werk om dit ontvreemden zo moeilijk mogelijk te make n . Wanneer een marineschi p uit de haven va n Curaçao naar Neder land moest terugkeren, werd het helemaal veilig opgeborgen.

Maal' de Marine-mannen zagen altijd kans om het te bemachtigen. Steeds kwam het in Den Helder om aldaar opnieuw te worden geschilderd en met het volgende schip naar Wes t ~I ndië te wOI'den teruggebracht.

Uitermate spannend wordt dil verhaal in 1938, toen Hl'. Ms . pantserschip "Gelderland" gedu t'ende de winter· maanden in Curaçao ve rtoefde .

Aan boord kende men het ge bruik. om "de loden ve rrader" - die weel' eens in de West was - naar het Vaderland mee te nemen. De moeilijkheid was, waal' het beeld te zoeken. Toen men daar e indelijk achter was gekomen, werd de zaak nog moeilijker, want de familie Madltro had het schegbeeld op· geborgen In de kluis-al'Chleven van haar bankgebouw in Curaçao. Doch om zo'n kraakje te plegen ......

Mr Dr R. H . Pos neemt a/SCheid VWt Uz Je kl. E. Danbneyer, die de loden verrader weer gaat terugbre lz gln

Maal' ook in dl! geval, de maats s tonden voor niets. Twee oHlcieren. een ondel'oHicier en een ma troos van de "Gelderland" vormde n het complot.

Een situatietekening werd gemaakt van de vele gangen en de uren In deze Madurobank en op zekere a vond vertrok de dievenbende van boOl'd, uitgerus t met inbrekcrswel'ktuigen, waa rvan Iedere professional op dit gebied het wa te r in de mond zou lopen.

Over mu urtjes en langs dakgoten ging de barre tocht. De s nijbranders kwamen ten slotte in werking en voordat de nieuwe dag aanbrak wist men op de "Geldl"r land", dat .,de loden verrader" zich aa n boord bevond. Ten mins te als goed bewaard geheim. want locn de volgende morgen de lamilie Maduro de Inbraak ontdekte e n op het schip el' navraag naar deed, toe n wist n iemand ook maa r lelS van het schegbeeld al .

"De loden verrader? Wat Is dat voor een di ng. Nooit van gehoord".

Si ndsdien is "de loden verrader" nog twee keel' ontvocrd. Gedurende de oor· log was het weer vellig opgeborgen in de kluis va n de familie Maduro op Curaçao. Toen Inde" laad uit vellIgheidsovel'\veglngen en niemand bij de Koninklijke Marine dacht Cl' in die tijd dan ook over om he t te ontvreemden.

Maar nà de oot'log was de Marine weer op haal' qui vive. Ditmaal was de eer aa n enige adelborslen van H r. Ms .

"Van Kinsbel·gen". De Geheime Diens t van het schip had uitgevist. dat "de loden vel'rader" zich niet meer in de kluis bevond, omdat deze verbouwd moesl worden . Men giste dat het was overgebrach t naar een a nder perceel van de Mad ut'obank en ...... men had het goed geraden. (;E~kleed In burger ging een formele knokploeg op weg. Het betreffende perceel was weldra bereikt en daar de employees van dit bankgebouw In de veronderstelling verkeerden, dat de zoJuis t aangekomenen nieuwe collega's uit Nederland waren. was de diefs tal voor deze "nieuwe collega's" maar een peuleschillet je. Weldra was het beeld dan ook met de Noo rdel'Zon verdwenen en dook het enige tijd later op aan boord va n de "Van Kinsbergen" op weg naar Nederland.

Op het ogenblik Is "de loden verrader" dan weer terug in de West. Gebracht dOOI' de "Van Speyk", die het bij haar laa ts te thuisreis evencens ontvreemd·

d,_

Wanneer het weer In NIeuwediep zal terugkomen , weten wij niet. Wel dAt hel 7.a1 terugkomen ondanks nieuwe en betere kl uizen, magische ogen en welke hyper moderne beveiligingsmaat· regelen ook meel'.

Ltz. (SD) III KMR W. C. Lcmaire

15

-. o. S. & O. NIEUWS Age"da ,'oor ft/lllltiri ' 950

ONTWTKKELrNG Geslaag,J OS&Q-CUrslll (PBN A) N 500-15 R. Ge-

buis, marn. III 48881, voor het examen Gezel Schilderen.

QS&O ·curslSl ( L .O.I .) 'ko"l'll. Th. Ve rbeek (18957 ) VOOr het Midde nsta ndsdi p loma.

QS&()..(!urslsl (L.O,U Illu rn . UI S . de RuJte r (47667) voor het M.idden-

standsdlploma.

QS&O-eurslst ( L.Ol.) horm. fn i\l. v.

11ruJ!ilrecht. (428'79) voor het Practijk. diploma Boekhouden.

OS&Q-curslsl (L.O.I.) N. f ', P. Logeman, die zijn st udie vla 05&0 be-

gon, e n die na demobillsatie zijn Sludie met cen toelage van he t 1\1ln. van Marine bc!flndlgde, slaagde voor M.O. Handelswetenschappen A. Van Ill\rte gefcllclleerd alJemaal!

En wie volgt n u? U ziet, het Is mogelijk om gtXIurende diensttijd een cursus af te lopen, examen te doen en een diploma te behalen. DiensttUd behoert heus geen verloren lijd te zUn. Graag zullen we voortaan alle OS&O-curslsten, die ge. slaagd ;tijn voor een examen, bovenll8.n in dele kolom een plaa\.s,le geven.

Op 't ogenbllk is he t zo, dat cursisten, die examen hebbe n gedaan, met de stille lrom verdwijne n en we hOl'1! n er nooIt meer let. van. Slechts een enkele schrijft naar :dJn OS&O-offlcler een bedankbriefje voor de genoten steun van 05&0.

Zle.t U, het Is voor de cursIsten zo eenvoudig. Ze gaan naar de OS&Q·ortlclcr; die verleit hun welke cursus het beste Is. welk le.tempo, hoeveel gedelegeerd moet worden en verder loopt alles van_ %Cl!. De lessen komen regelmatig Iedere maand, de te corrigeren ultwerkln3en behoeven maar aan de O5&O-oHlcler te worde n afgegeven en die zorgt er weer voor, dat ze bij het Instituut terecht ko· men. Het enige, dat de cursist behoeft te doen is: studeren en de uitwerkingen maken.

Maar \'oordat alles zo vlot \'erllep is er heel wat komen kijken, om de regelln· gen omtrent betaUng, lestempo. distrl· butle e n verzending van lessen, correspondentIe en:t. en<:. met de cu rsusinsUtuten tot stand te brenge n. En er moet nog heel wal werk vel"l.et worden. om de %aak rollende te houden. Bovendien betaalt het Ministerie va n Marine voor elke cursus mee r da n d e helft van WM de cursl.t zeil betaalt.

Dit Is alles ni e t erg. d/Ulrvoor Is 05&0 afd. OntwlkkeUng, nu eenmaal.

Maar daarom is hel ook vanzelfsprekend, dat OS&O wel graag hoort, hoe

16

het afloopt met die cursussen. Als Iemand zijn cursus stopt hore n we het vanzelf. Maar als Iemand slaagt voor een cursus horen we niets!

Daarom: vertel of schrijf het uw OS&O-oUlcler, wanneer u examen hebt gedaan.

Omdat alles voor een cUl'slst zo gemakkelijk gaat. worden sommige cursisten wel wat al te ge makzuchtig en laten rustig hun delegatie doorl ope n. wanneer een cursus be'êindlgd Is. Resultaat: terugstorting van het lesgeld door het cursusinstituut aan 05&0, en van OS&O aan de cursist. \Ve zijn nu eenmaal eerlijke lieden. Maar dit betekent. aan alle kan ten weer extra werk. dat vermeden h ad kunne n worden, door een beetje medewerking van de belrelrende cursisten.

Kom. u weet toch allen, uit hoeveel lessen uw cursus bestaat. Als 'IJ nu bij\'. weet, dat in Februari uw laatste lessen verzonde n worden, zorg dan dat uw del egatie In Februari ges topt Is. Daar kunt u maanden va n tevoren al voor 1l:orgen. De OS&O-oUicier kan nu een· maal niet "an Iedere curslJt weten, wan_ neer diens cursu. afloopt. Verzoek hem dus. een delegatle·formuller voor u In orde te maken, waardoor de cursusde1egatle met Ingang van die e n di e maand wordt ingetrokken, en u bespaart ons een massa werk.

En nu nog iet.. \Vanneer een cursist een flinke achterstand h eeft met de uitwerkingen stuurt het cursusi nstItuut hem een briefje met venoek. de delegatie te doen onderbreken, zodat de toezending van lessen tijdelijk kan worden gestopt.

Nu Is het niet de bedoeling, dat dit briefje naast u wordt neergelegd, maar dat de delegatie ten spoedigste wordt gestopt. H et cursusinstituut stelt er nl. prUs op, alleen lessen te zenden naar werkelijk litu tl~rentle cursisten. Dit is In het belang van het Instltuu~ dat ee n zo groot mogelijk percentage geslaagden wenst te hebben. Wordt. de delegatie nlel gestopt, dat houdt de toezending van les· sen op een gegeven momen l toch oP. zoda t het te veel gedelegeerde lesgeld moet worde n t eruggestort, m et al het werk daaraan verbonden.

Bovendien &teIL OS&O er prijs op, alleen studerende cursisten te hebben. Dit is geen "bedilzucht", maar zeer begrijpe· lijk, als u nagaat, dat aan subsidie op cu rsusse n jaarlijks ettelUke tle ndulzen· den guldens worden besteed. Oal geld komt tenslotte uit 's Rijk. schatkist. waarvoor we allemaal belasting betalen.

Het is dus heel gewoon, o f wat de Engelsen noemen "common sence" , dat van een cu rsist geëist word t, dat hij zijn best doet op de lesse n. die hij maan· delijks ontvangt, E n dat hij moel wor· den afgeschreven als blijkt, dal het niet gm Onze ondervinding Is. dat ve le cursisten bij het aanvragen van een cursus veel te hoog grijpen. Wie zijn Nederlandse taal met grove fouten schrijft, niets m eer weet vlln de taalregels, vee l van de "rekenkunstjes" kwijt Is, niets wee t va n een\'oud ige meetkunde en van ver· houdingen zal bezwaarlijk een cursus ,'oor een vreemde taal, \'oor een technisch vak of voor het mIddenstandJdIploma kunne n volgen. Zo Iemand moet beginnen met de lagere s.c:hoolkennls eens gro ndig op te hruen, waarvoor verIIChiliende uilltekende cu rsussen bestaan. die aangep8Jt zijn aan het ontwikkeLIngspeIl van volwasse nen. Het Is dus

niet "kinderachtig", om zo'n cursus te vo lgen, maar Integendeel hee l verstan. dlg.

En nu volgen bijzonderheden omtrent enkele cursussen, waar ml.achlen Iets voor u bij Is. Lees het dus even door!

I ,V ,1.0 .·mrSlissell Van Januari 1950 af gaat de prijs va n a lle IYlO cursussen van J 0,50 per les 20 % omlaag. De prijs voor 05&0 cursisten wordt du. 40 cent per les.

Welke cursuuen kunt U volgen bij fYlO ?

WJj zullen l'.e hier niet allemanl opnoeme n. Iedere 05&0- officier kan U hier· over Inlichten. Enkele hiervan worden hieronder ech te r genoemd: I>nlctijkexamen n oekh oudell. (Asaoc:latlediploma), be.taande uit 160 lessen.

Benodigd zijn 2 studieboeken.

Sf'd. IlDndelKO rrespo ndenlie. (Au. diploma), bestaande uit 40 lesse n. Benodigd zijn 2 studieboeken, EnK, Ulllltielseo rrC!ijJOuti enU e (Ass. diploma), bestaande uit 3 x 26 lessen.

Benodigd zijn " studieboeken.

Dult:se Iln ndeIKO rre.... pondellt ie (Au. diploma), bestaande uit 2 x 26 lessen.

Benodigd zij n " studieboeken.

Oe prllctijkeXlllltell8 worden afgenomen In Juni e n Deeember.

Bij de aanvragen van een cursus moet me n met het .tudletempo dus van te vore n rek ening daarmee houden.

Voo r het practijkexamen boek houden wordt een stUdietempo aangeraden van I tot 2 jaar. voor Ned. Handelscorresp. van 9 maanden, voor Eng. Handelsrorres j). van 1 % jaar en voor Oultse lfandelsc:orresp, tjaar.

Wij raden Iede reen aan. met het laagsle lestempo van 5 Jesae n per maand Ie beginne n en dan na verloop van tijd, al~ me n aan de schriftelijke studie gewend IS en als men over voldende studietijd beschikt. het tempo op te voeren tot 10 leSgen per maand. Wie de wil heeft, op een bepaalde dotum klaar t e ;tijn VOOI' het examen. zal meestal wel vo ldoende studietijd kunne n vinden voor 2 A 3 lesse n per week.

De volledige cursus voor het lU.ldden~tllnd.'ltlil)l olJlu, dus zonder vrijstellingen. bestaat uit 52 lessen, terwijl zij, die veel va n hun lage re schoolkennls:zUn ver· gete n, een vooropleiding, bestaande uit 13 lessen er bij moeten nemen.

De e):amenvakken zijn: boekhouden, rekene n, Ned. taal en cor responde ntie. bedrijfsleer, handelskennis. rechts- en wetskennis.

Voor hen. die alleen I.O. hebben ge_ noten. wordt daarom de IVIO-cursus voor het Sleute llUp loma aa n bevolen.

Deze cursus bestaat uit 20 lessen Ned. taal. 20 lessen Rekenen en 20 lessen Kennis van ons Land. Het examen wordt 2 keer pe r Jaar afgenomen. Hel bezit van het S leuteldiplomo Is zeer nuttig, want dit diploma wordt e rkend door vele grote bedrijven In Nederland.

In Indonesle hebben reeds honderden militaire n het examen hiervoor afge· legd, terwijl, zoals u misschie n hebt gehoord. in November een examen werd afgenome n aon boord van een thuis· varend troepenlranspo rtschip!

Als U deze cursus hebt gevolgd, zal het U ook gemakkelijker vallen. danrna ee:! andere schrlflelijke cursus te volgen. bijv. voor een vakdip loma.

*

VAKOPL ElDING EN Verschillende vakopleidIngen met OS&O-subsldle gevolgd Uw 05&O-offlcler kan U Inlichtingen verschaffen.

kunnen worden. hierover

\Ye noemen hier a lleen : Opleiding ,'oor Dlpl. Vakbekwaa mheid Kruldenlen;bed rij r. Sch r l[t. cursus van bet NIVA Instituut te Bilthoven. Ge reduceerde prijs voor mili taire n, waarop bovendien de OS&O-subsldle van 1/3 v.h. lesgeld word t verleend. Aanmelden bij Uw OS&O-o(flcler.

Opleidi ng " oor h d Dilli. VnkbekwltfUnheld Sch oenve rk oper. Schrirt. cursus van de Stichting Vakopleiding voor de Detailhandel in Schoenen. Gereduceerde prijs voor militairen / 0,39 per les, waarvan de cursist bij goede studie 1/3 geI'estltueerd krijgt door OS&O. Examen in September. Aanmelden bij Uw OS&O-oHicler.

Vele Vnkbladen " oor Det allhünde l zijn vin OS&O beschikbaar tegen gereduceerde prijs, !IOms zelfs met 50 % korting.

I nformeert U eens bij Uw OS&O· officier. Door hel IE"a n van het vakblad va n het bedrijf, waarin U zich na demoblliso.Ue :.:ult vestigen. blijft U op de hoogte van wat e r al :':0 omgaat en van de ontwikkeling van dit bedrIjl. Dit Is belangrijk voor Uw toekomstige werkkring!

T wee m eJl we (IIrSllssen ·tlall PBN A Cheml;;ch ltesCa l"cb Assistent (cursus E.IOJ. De7.e cursus Is bestemd voor personen. die uitsluitend laboratoriumwerk verrichten in een bedrij f, maar wier taak hoger ligt dan van een a nalyst. Vereiste vooropleiding : bezit van het analyst· diploma Ie gedeelte en van het diploma HBS· B (evenl. MULO·B).

Chem.i;;cb Vakma n (cursus E.16).

Dc:.:e cursus Is bestemd voor handarbeiders in de chemische Industrie. De cursus Is so.mengesteld op InitiatIel van de Staatsmijnen In Limburg en Sluit aan Op lager ondenvijs. De cursus bestaat uit plm. ISO lessen. j' BNA-cu l"lllsten ! U wordt aangeraden een abonnement te nemen op het maandblad Hoord en IIlI nd. Abon ne · mentsprijs voor OS&O·curslsten / 2,-poer jaar. U vindt hierin nieuws ov(>r technische examens; over spreekuren In verschillende plaatsen. waar cursisten en Msp. cursisten inlichtingen over te yolgen cursussen kunne n verkrijgen; bespreking van nieuwe technische uitga· ven; een kolom van door cursisten aangeboden en gevraagde boeken (Boekenbeurs) en verder verschillende Interes· sante artikelen. U leert hierdoor lets meer op het gebied van techniek buiten de door U gevolgde cursus.

Let wel. de j)rUS van / 2,_ geldt alleen voo r OS&O-PBN A-cursisten. Alle andel'('n betalen / 4,80 en kunnen :.:ich niet via 05&0 abonneren.

CurSIIJ Bedrijfsveiligheidseu ·bewttkiugsdiemt Dit is een nieuwe opleiding van het Instituut MI NERVA. De:.:e cursus leidt op voor het Dip!. Ingesteld door de Ned. Bond van Onbezoldigde Opsporingsambtenaren en Bewakingsdiensten en is bestemd voor hen. die werkzaam zUn of aangesleid wensen te worden bij de Bedrijfsyeillghelds· en ·bewaklngsdlenst. die in verschillende bedrijven In het leven Is geroepen e n op de vliegvelden 7.8 1 wo rden Ingesteld. Het examen bestaat uit een schriftelijk e n een mondeli ng gedeelle. Qmdat men voor het

examen een eenvoudig rapport e n k leine processen-verbaal moet kunne n opmaken Is het aan te raden, om naast de eigenlijke cursus ook de cursus Ned. taal te volgen. De gehele cursus bestaat uit 50 lessen, de cursus Ned. taal uit 32 lessen.

Ve rdere Inlichtingen kunt U bekomen bij de OS&O-offlcler.

OVRS V8 I>EnS Ol\"E.ELSBEHE ER va n het Insti t uut voor Practlsche Bedrijfskunde U.P.B.) .

Deze cursus is bestemd voor hen. die later in hun burgerwerkkring een lel· tie nde funct ie zullen gaan bekleden.

De cursus beslaat uit 30 schrlftelijk(> lessen, terwijl ook bijeenkomsten worde u gehouden, waarop In aansluiting op de schriftelijke cursussen besprekingen worden gehoude n. Het bijwonen van de:.:e besprekingen Is vanzelfsp rekend nuttig, maar niet noodzakelijk.

Elke les Is samengesteld door een hierop gespecialiseerde krach t , w.o. me<lewerkers aan de efficiency·bureau's (economen, psychologen enz.), als hoge functionarissen uit Overheidsdienst en uit het bedrijfsle\·en.

De gereduceerde prijs per les Is voor mili tairen / 6,- , waa rop nog de gewone OS&O·subsldle verleend wordt. Als lestempo wordt 2 lessen per maand aanbevolen.

Als vooropleiding wordt hel dlplom u lfBS·8 ol gelijkwaardige opleidin g verondersteld.

Ook kan bij het I.P.B. de CUrsU5 Ik drijf;le(:onomle en Bed rijfsor gaulsal li'l gevolgd worden tegen ~ereduceerde prij!> en ml:t OS&O-subsidie. Op het ogenblik, dat wij dit schrijven, :djn de onderhande· I1ngen hie rover gaande, doch In .Tanuari 1950 zijn hieromtrent bij Uw OS&O· officier nade re Inllchtlngen verkrijgbaa r.

Competitiestaud per J December 1949 1'fW de AI ari ne-voet bal Cf} lIJ petÎl ie DISTRICT 1.

M.O.K. (I), Hilversum wach tschip, Amsterda m T.O.K.M. Amsterdam.

M.O.K. (2), Hilvers u m M.H .s., Overveen Verbind ingsschool, Amsterdam

6 4 5

5 3 3

DISTR ICT II. Marinevllegkamp Val k enbur g D.K.M., Rotterdam .

M.O.C., Voo rschoten O.Z.D., Rollerdam Ma r ine-kazerne, Den Haag Mal'. Rad iodie nst .

Soc. Med. Dienst, Lelden.

5 6

DISTRICT m.

Torpedo-atelier, Den Helder Hl'. Ms. "Neptunus" U) 0 .8.8., Den Helder H r. Ms. "Vulka a n" , K. l.M.. Den Heldel' .

Gesch ulmakerij, Den Helder KI. Vaartu igen die nst H l'. Ms. "BuIfel" .

Medische Dienst H,. Ms. "Neptu nus" (2) Technische Dienst

4 2 2 3 3 3 4 4 3 2

6 4 4 5 4

2

5 3

0 1 0

1

0 2 3 3 3

la 7 6 3

40- 14 14- 9 22- 17 9- 22 6-1.

4-14

11 7 6 5 3 2

34- 9 15- 7 14- 10 15-11 4-17 13-16 4- 24

3 1 0 0

0 0

5 3 3

1 1 0

2 1 1 0

1 0 0

0 0 2 3 2 4 4

1 0 0

1 0 0

5 4 4

9- 1 12- 2 12- 3

2

0

4

5- 0

0 0 1 1 0 0 0

1 1 2 2 3 2 2

4 4 3 3

9- 7 8-11 10- 9 8-16 5-14 2- • 1- 10

2 2 2 1 2 2 1 1

0 0 0

1

1

UitslagelI ot'er (Ie maand No vember 1949 11an de ges peelde wedstrijdm voor de Mar; ne.·voetbalcompetitie 1949-195° DISTRICT 1.

M.O.K, H ilversum ( I) M.O.K ( H ilvers u m ([1)

-

T.O.KM .• Amsterdam M.O.K., H ilversum

m

9-3

O-JO

D ISTRICT II. Mar. Radiod ienst Marine- kazerne, Den Haag -

Soc. Med. Dienst. Lelden 6- 3 Onderzeedlenst. R'dam 1- 1 o.p.v. O.Z.D. Protest afge wezen.

M.O.C .. Voo rsch oten - D.K.M., Rotterdam 2-3 M.V.K .. Valkenburg _ M.R.D., Oegstgeest · 2- 1 Onderzeedienst, Rotterdam - M.R.D., Oegstgeest · 4-2 M.V. K., Valkenburg _ D.K.M., Rotterdam · 5-5 o.p.v. M.V.K. Valkenburg.

Protest in behandeling.

D.K.M., Rotterdam - Marine.kazer ne, Den Haag 4-0 Onderzeedienst. Rotterdam .- M.O.C., Voorscholen 1- 2

ti .1111

DISTRICT lU. Hr. Ms. " Vulkaan" K I. Vaartu igendienst Kl. Vaartuige nd ie n st Geschutm a ke r ij

'F'

, _ T orpedo-atelier .

- Hr. Ms. "Bu ({el" - Kon. I nstituut - H r. Ms. ..Bu ffel"

0- 0 2-2

0--3 4-2

17

Fragmenten van de openl'lgsavond

Cantine voor Sociaal Medische Dienst Onlangs werd bij de Sociaal Medische Dienst del' Koninklijke Marine te Leiden de geheel gerestaureerde cantine met de daarbij behorende nieuwe to~ I accomoda tie olflclcel In gebruik genomen.

RC(!ds geruime l ijd bestond er een nijpend gebrek aan cen goede ontspanningszaal waar de patiënten, die In Nederland of Indonesii! gewond geraakt waren e n In Lelden verpleegd worden, hun vrije tijd op een zo'n gezellig mogelijke manier konden door· brenge n.

Dank zij het initiatief van het toenmalige hoofd van de Onderafdeling Ontwikkeling. Sport en Ontspanning bij het Ministerie van Marine, Luitenant ter Zee SD der Ie kl. J. L. Grypma, kon een half jaar geleden begonnen worden met de bouw van een toneel en met de restauratie van de cantine.

Toen bleek, dat de we rklust en het enthousiasme van de mannen der Koninklijke Marine nog lang niet ver-

"Hoe speelde mijn schipin richting?" maand NovemO OKberInIsdeerafgelopen van voetballen weinig

sprake geweest. De onbarmhartig neerkomende regen veroorzaakte onbes~ lba re velden. Alleen in district II had de competitie in vergelijking met de twee andere districten vrijwel een normaal verloop.

DISTRICT

r.

Het eerste eUtal van het M.O.K. Hilversum is de goede weg naar het a.s. kamp ioenschap Ingeslagen. Na een aanvankelijke inzinking (de onverwachte nederlaag van de vorige maand tegen het Wachtschip A'dam) hebben de eerste el!tallers uit twee wedstrijden de volle winst we ten te behalen, e n wel met de voor zich zelf sprekende cijfers van 9- 3 en 10--<1. T.O.K.M. Amsterdam en de benjamins uit Hilversum waren hier de kinderen van de rekening. In de onderste regionen bleet de stand volkomen ongewijzigd.

18

dwenen waren. Zij ontpopten zich, na een overigens wat moeilijk begin. al spoedig als volslagen timmerlieden.

Zij hanteerden na verloop van tijd met het grootste gemak beitel e n hamer.

Zo konden de talrijke genodigden. on· der wie Luitenant-kolonel D. J . van Zwijndrecht, hoofd leger(IJmdlenst en Kapitein-luitenant ter Zee D. E. A. Daane Boller, hoofd van de onderafdeling O. S. & 0 .. mei genoegen constater(!O, dat deze cantine volkomen aan de eisen des tijds beantwoordt.

In zijn openingswoord dankte de commandant van de Sociaal Medische Dienst, Kapitein ter Zee K. J. C. d'Engelbronnel', zijn mannen voor het vele werk, dat zij in hun vrije tijd hebben verricht. Daarvoor had seiner UI J Ol'· na namens het personeel en de patiënten van deze dienst de echtgenote van de commandant bloemen aangeboden.

De Nederlandse Kleinkunst Wereld verleende bij deze opcningsavond haar medewerking. De programmaleider

DISTRICT II. Weliswaar staat in d it district het e iftal van Va1kenburg met een schijnbaar grote puntenvoorsprong aan de kop, doch het D.K.M. R'dam en het M.e.C. Voorschoten blijven goed volgen. Wanneer deze belde elftallen hun achterstallige wedstrijden in winst weten om te zetten, dan is de strijd weer volkomen open. De Va1kenburgers kwamen deze maand "met de hakken over de sloot" door een benauwde 2- 1 overwinning op de M.R.D. Oegstgeest.

Het el1lal van de S.M_D. Lelden schijnt hier wel tol de ,,zwakke zusjes" te be , horen. Tegen het toch heus niet zo s te rke eUtal van de M.R.D. Oegstgeest werd maar liefst mei 6-3 verloren.

Door deze overwinning wisten de ma nnen uit het radlodOl'p de eerste winStpunten in deze competitie binnen te hale n.

DISTRICT ID. Het eUtal van het Torpedo-atelier moest hier een punt afstaan aan Hr. Ms. "Vulkaan". Hr. Ms. "BuUel" behaalde een nuttig winstpunt door he t gelijke spel 2-2 tegen de Kl. VaartuIgendienst, terwijl de Geschutmakerij In de middenmoot bleef hangen door een 4-2 overwinning op Hr. Ms. "Buffel". Tenslo tte wisten de mannen van het Koninklijk I nstituut een volkomen regelmatige 3-0 overwinning te behalen op de KI. Vaartuigendienst.

JAN H. LEIJENDEKKER

van de onderafdeling O. S. & 0., de heer J. M. Boelhouwer, onder wie ns leiding tevens de werk7.aamheden aan cantine en toneel werden verricht, bood namens deze onderafdeling een vrolijk feestprogramma aan, waaraan o.m. meewerkten Gerald Walden en Berry Kleviets.

Sindsdien bewijst de nieuwe toncelaccomodatle regelmatig, dat In een lang gevoelde behoefte we rd voorzien.

De! grote Heilige, Sint Nlcolaas in eigen persoon, heeft e r . omringd dool' zwarte Pleten, gezeteld en vele wijze en vermanenae woorden tot de enthousiaste aanwezigen gesproken. Sint NIcolaasliederen daverden door de zaal en banketletters werden genoten.

Inmiddels heeft Octave van Aerschot op datzelfde toneel de mensen weer vermaakt en afwisseling bezorgd. De toneelclub van he t Leids Acade misch ziekenhuis is er opge treden en nu staat er weer een Kerstspel op hel program.

Moge de nieuwe inrichting van de cantine nog vele malen haar nut bewijF. Sch. zen.

A lle begilI . . . .

"Het is hie t' erg streng. maat ," had een .,ouwe jongen" hem bemoedigend Ingelicht, d ie eerste dag In het M.O.K. "Reuze veel bakkies".

De nieuweling kende nog maar vaag het woord .. bakkie", maar het was lets m inder prettigs, dàt snapte hIJ wel.

En angstvallig probeerde hij de militaire groet te brengen. Wonderlijk zweelde zijn rechterhand In de buurt ,,'an zijn hoofd, doch alles ging goed; de militaire werkman (een plalle pet - was dat nou een bootsman?) bleef in stijl en groette model terug, De eerste dag verliep zonder bakkie ...

De volgende dag wist hij het secuur: hel M.O.K. was bar s tre ng.

Want hij had goed geluisterd, toen ze een rondje gemaakt hadden door het kamp. . ... "En dit is het executie-terrein", had de korporaal gezegd (of was het nou een kwarth!I'meester?). 't Was cen lastig woord en hij wist eigenlijk niet, hoe je het moest schrijven..... Maar hij was wel z.ó bij de tijd, dat hij wist, wat executie betekende. Daarom dacht hij, dat die "ouwe jongen" toevallig wel gelijk h ad.

Want executie Is erg.

En exercitie - merkte hij later _ toch wel een beetje ......

M. VAN BEUGEN Matr. ID Spec. Diensten.

Ho e men ons z Iet beg1)n al direct m et de eerste H ET "Karel Doorman" en hel duurt nog

steeds voort. De Nederlander, die toch heus wel legen zijn marine opziet e n ons bedrijf

nnUd

even

Interessnnt

vl nd~,

hoolt een zwak voor het grootste schil) \'8 n de vloot, eerst voor de Escort-tllrcrafl-carrlcr ex-Nairana en later voot' de Light fleet.-alrcrllft-cnrTler ex-Venerab le. Deze nu Is de tegenwoordige Hr. Ms, ,.Ka rel Doorman", die w nder meer In de voeLSpore n van haar \·oorganp.er Is getreden en bij herhaling rt'Qds successen geboekt hee ft als het "pronk-

Juweel" van de Nederlandse oorlogsviool.

Wij herinnere n o ns nog een rlldlo-rej)Orlage va n de aa nkomst va n hel schip lilt

de o\'erncmlng, toen het voor he t eerst In de Nederlandse wa\.e:ren kwa m. De ver.:Jaggever nan boord kondigde aan, dat het schip de Waterweg zou bInnenvIIren en ga f bU ben adering op wanneer

de nieuwste en grootste aanwinst van de "loot Maasaluls, Vlaardingen en Schiedam zou passeren. Wij zaten toen yoor ons radiotoestel in Batavla en zagen in gedachte n de Maaskanters naar hel Hoofd pan, om daar getuige te zijn van de bi nn enkomst de U'tIls der mari ne, dat. vreemd e, grote schi p, dat zij daRr zo statig voorbl,1 zagen varen, Later hoorde n wij, dat. het daar zwart van de me nse n had gestaan, En onlangs, toen llet. schip geheel gereed WilS na de langdurige re lla ratlo bij Willon-Feijenoord, tn.... am het werfperso neel op be:tOek, op een vrije Zaterdagmiddag.

Het IChl p lag In Delfshaven bij de oude werf van WUton. Die middag zag het daar ook zwart van de mensen, want honderden en ho nderden waren opgekomen, met vrouwen, melsjes en kroost, om hel IIChlp te be:dchtlgen, wllarop zij zovele weken hadden gewerkt., onl h et resu ltaat \'lIn het werk van hun hiU\den te zIe n en t e tonen. Daar kwame n de bazen en de 100000r!, de timmerlieden en de nageljongens. Hun \'rouwe n en mels, jes ginge n "op z' n Zondags" gekleed en het hele gel!elsehap werd leestelijk on thaald op bier en coca·colll In de hangar. nll afloop van de rondgang.

Boven op h et vliegdek stond die middag een mMlroos-eerst.e-klas. met ee n grot e groop om zich heen, ulUeg te geve n. HU ver leide van catapultsl.arte en deklan.

"an

dingen, over scheepsl>evelllging en vll~g· lulgdlrectie, allOf dllt zijn dagelijkse werk was en men lu iste rd e aa nda ohllg, geboeld allee n al door de geelitdrUtige manier, waarop deze marlneman zijn be· drijf "verkocht" voo r de:te bu rgers. D ie hele "Karel Doormtln" lag daar als een macht.lge achtergrond voor het brede armgebaar, waarmee. hij zUn uitleg van de tank van de bataman lIlustreerde.

De leden van de Staten·Cenerlial ware n op bezoek, de leden van de Raad van State en de Commlasarlssen der Koningin, t echnici en journalisLen, al. len hebben zij rondgedwaald door d':! hangar en de gange n, de ve rblij\'en e n O\'er h el dek. vol belangstelling voor dil Ingnvlkkelde schee psleven . Pllglna'li vol hebben de geillustreerde bladen opgeno1IIen, de dagbladen hebben er vele en lange artikelen aan gewijd, fII mjourllaals gaven het bioscooppubliek een levend ige Indruk van het bedrijf aan boord, de radio zo nd reportages ult. duizenden pre nt briefkaarten zijn \'erspI'('id en zo lang;t:amerhand is het waarlijk wel tot Rood eschool e n Sittard doorgedrons:en, dat er een Harer Majestelts .. Karel Doorman" bestaat, Dit ia een verheugend lel~ op zichzelf reeds, ook al moel men daarbij niet uit het oog \'erllezen, dat In het algemeen de belangslelJlng en de waardering voor de strijdkrachten gedu l'end e en na de oorlog In vergelijking m et. de tijden-va n· \'oorheen aanmerkelij k verdiept en gestegen 7.ijn, Voorts Is een vliegkamp· schip een n ie uwigheid, nog steeds. ook na ,'Ier jaar, Doch dit alles doet weinig al aa n de omstandigheid. dllt hel Nederlan dse volk een Itapje dichter naar zijn vloot Is gekomen, UIteraard zijn er hiertegen ai t\)d bepaalde a rgumenten aan te voere n, feitelijkh eden aan te wijze n, welke een al te o\'ermoedlge op\'attlng tot redelijke aImctlnge n terug· brenge n. Ook dal l<s - d08f\'OOr le\'en w ij In een vrij land - nuttig e n nod ig.

Overigens zou het geen onverdlenlitelijk werk zijn, na te gaan hoe men ons werkelijk ziet, wat de algemeen-gangbllre me ning, de globale Lndruk Is, welke "de burger" zich van ..de marine" heeft gevo rmd. De resultaten van zulk een onderzoek zouden waarschijnlijk In staat zijn enkele gevestigde nl isverst anden uit de weg te r u imen.

Grauwe theorie nlol!:e dit lIJkeil, lIIMlir Intussen k ..... amen deze gedachten naar \'oren tijdens en na een bezoek, dat on· langs ee n grote groep leden van het ..Contactcentrum op VoorlichtLngsgebied" aan Hr. Ma. "Karel Doorman" bracht. Ongeveer tllc htlg leden "AA dit instituut, onder wie \'ersc.heidene dames. hebbe n die dag regen, koude, lICczlekte en vermoeidheid doorstaan en wa ren tenslotte, ondankl alles, dankbaar voor de opgedane e l'\'arlngen en geestdriftig over de ontvangst.

Het Wal een gure, wLnderige lierfstdag, met a f en toe een regenbui. Het &chIp lag voor de Nieuwe Waterweg en twee sleepbootje. brachten het gezelschap, dat embarkeerde In de Berghaven te Hoek van Holland, naar bulten. De zee was ..... oellg en had - naar het oord('('1 Vllll degenen, die zich minder prettlg "oelden - een gifgroene kleur Andere n hadd en meer oog voor het waarlijk bijzo nder mooie zee-gezicht, dat gol\'en, schip en wolken bode n, Aa n boord zIJ n de werk:,mamheden hun normale. dagelijkse gang gegaan, D ... korte toelichtinge n vooraf, de rondle l· dingen, h et e ten en de vertonin g van de IIlm hebben daarin gee n wijziging gebracht.. Men heeft het .schip van bonm Lot onder bez.lchUgd en tot slot ee~ oefening van het vllegdekpe.rsoneel meegemaakt, ..... aarbij ook vllegtulgen In actie kwamen. Het program en het daarin verwerkte tIJdschema WIlren voortr eftelijk aamengesteld e n gaven de gasten de gelegenheid een voor deze beschikbare tijd zeer grondige Indruk vftn het. gewone le\'en aan boord \ ' 8.11 een schip te verkrIJgen, Het gewone leve n, niets meer, m et koftie bij aankomst, een vette hap \ 'lIn bruine bonen met uien en gehakt en " middags een kOllje thee. Iedereen was aa n zU n werk en ging daarmee gewoon door. Maar het was een unieke dag VOO r dC'a be;,wekers. die leder afzonderlijk tOCh werkelijk wel lel8 meer van de wereld hebben gezIen, Toen de gaaten omstreeks vier uur In de middag o,'er· slapte n op de sli ngerende e n stllm]lende sleepboot jes, was het duidelijk m erk· baar dat men de opvarenden even be· nijddc. omdat die achterbleven op dat gl'ote, veilige, r ustige schip, dat strakll zou opstomen naar de Engelse Zuidkust. ten einde daar de oefeningen voort t.e zetten, All men zich nu alvraagt, wat het meeste Indruk heef! gemaakt, dan dient

'W a ar gebw rd.

N O V VI1Ouw1'J(,

'1,)",'~

"OW!

19

daarbij voorop te staan, dat het bedrijf van de ~ceman \'001' de landrot (met alle verontschuldiging) op ~lch~eJ( altijd boeiend J.a. Wat de marine onderscheidt van de overige leevaart 11 niet zozeer, dat 'ltI een "wapen" Is, een oorlogsbedrijf, want. dat ligt al te zeer voor de hand, De buitenstaander ziet een tot In de kleinste handelingen nauwkeurig omlijnd complex van werkzaamheden. Men zag hier dit bedrijf In werking en begreet! de noodzaak al die hanaellngen (met het schip, de vliegtuigen, de ma· chines, de radio. enz.) op tijd., snel en correct uit tc voeren. Alleen ret'ds zo'u oefening IUln boord van Hr. Ms... Karel Doorman" toonde duidelijk, hoereer al· lerlel werkzaamheden en taken In elkaar grijpen, van elkaar afhankelUk zijn en voort. welke enorme verantwoorde· lijkheden op sommige plaalaen en momenten door enkelIngen worde n gedragen.

Aldus moel de eonclusJe geweest zijn, dat "marine" lets anders Is dan alleen maar "var<:n-op-dle-wijde-zee" om na terugkomst In. de haven een kwieke passagiersslag te maken. Men heeft achte r de schermen kunne n kijke n, op zo'n gewone dag aan boord, en daar de "branie met hersens" ontdekt. TUdens de oefening waa er van uniformen met gOud en vlotte baadjes niets meer te bekennen.

Hier was de marineman flan zijn werk.

Het Is belangrijk, zeer waardevol, dit te kUI"16Il tonen. Het zou van onschatbare waarde 'ltIn dit, ons gewone werk, of het nu Is mijnenvegen of vliegen, een amphlblsche operatie of patrouilleren, te tonen aan bredere lagen van het Nederlandse \'olk. waaruit de marine haar personee, moet betrekken. Het zou betekenen. dat de marine een IC\'end begrip voor on. volk %ou worden en dat er een diepere vertrouwdheId zou onlltaan lussen dit volk en zijn vloot.

Gezien de ontwikkeling gedurende de afgelope n jaren, 11 men geneigd te constateren, dat allengs ook op dit gebied een verheuge nde verbetering Is ingetreden. In dit geval kunnen wij 8lecltts één koors voorlIggen: ,.Recht zo·dle gaat".

D . MALTHA,

Mllrlne Correspondent

Wij vestigen Uw aandacht Op ..... beschikking van de minister van marine van 30 November 1949 no.

194660J55009 ls bepaald, dat mllit"alrcn der zeemacht, wier gezinnen voor rijksrekenIng de overtocht maken naar en van de Nederlandse Antillen, In den vervolge In aanmerki ng komen voor vergoeding van verplaatsingskosten.

In rekening kunnen worden gebracht de vervoerkosten, alsmede kosten van Jn· en uitpakken van huisraad tot een maximum van 8 m~.

De In Curaçao toe te kennen vaste vergoeding bedraagt 5 % van de bezoldl· ging bij plaatsing 111 Netlerh..nd aan wal, welke de betrokken militair geniet op de dag, voorafgaande aa n zijn vertrek uit Nederland.

Aan de regeling wordt geen terugwe t·kendi"! kracht verleend.

Het bepaalde In clrc. z. 1799 betreffende het vervocr van bagage Is op bovenbedoclde gezinnen niet van tOC\Jas· sing, De In clrc. z. 1781 opgenomen "Voorschrllten ter uitvoering van het Vet·· plaalslngs koslenbeslult (Staatsbi. 1946 no. G 371)" worden binnenkort met het vorenstaande aangevuld.

Bij

GEWEZEN Hf. Ms. "KAREL DOORMAN" THANS MS "PORT vrcroR

H

ET Britse hulpvJlegkampschlp H. M.S. "Nairana", dat van April 1946 tOt Mei 1948 als Hr. Ms. "Karel Doorman" bij de Koninklijke Marine heeft gevaren, ls na de teruggave op de werf van Harland & WoUt te Bel· last weer verbouwd tot een fraai koelvrachtschip met accomodatie voor een twaa Utal passagiers. Voor de verbou· wing tot vrachtschip moest eerst 3.000 ton staal worde n verwijderd: het vliegdek, de hangar, het brugcomplex, enz.

Vervolgens werd circa 1.500 ton nieuw staal In het schip aangebracht In de vorm van poop, brughuls en bak.

Herdoopt In .. Port Vletor" Is hel thans een typiSch modern koelsehlp van ongeveer 11.000 B.RT., voonlen van uiterst gerieflijke accomodalle voor 12 passagiers In 8 enkele en 2 dubbele hutten op het bootdek. Voorts Is een eetzaal aan boord voor 46 personen.

De salon op het bootdek, alsmede de rook- en schrijfsalon, zijn zeer smaakvol Ingericht. Ook aan de accomodaUe voor de ofllcleren en bemanning Is alle aa ndacht besteed; voor de bemanning zijn een· en tweepersoons hutten aan-

wezlg, die van alle moderne gemakken zijn voon.len. Voorts zijn er eetzalen en recreatieruimten.

Het schip Is thans ingericht voor het vervoer van gekoeld vlees In koelka· mers en voor bevroren lading In de ruimen en tussendekken, met uitzo ndering van ruim 6. De koelruimten voor vlees vis en groenten voor het huishoudelUk gebruik aan boord zijn gunstig gelegen ten opzichte van de kombuis. bakkerij en dienzalen. Voorts Is aan boord een wasserij, een weg· neembaar zwembad, alsmede telefoon· aansluiting met de vaste wal. De Dox!ol'd Dieselmotor Is geheel gerevideerd en nagezien, terwijl enkele van de hulpmotoren, die nu niet meer nodig waren, zijn verwijderd.

Geheel verbouwd heelt de "Port Vlclor" In September jl. haar proeltocht gehouden en Is kort daarop voor haar eerste reis naar Australië vertrokken.

Thans vaart de oude "Karel Door· man", ex·H.M.S ...NaIrana", dus voor het doel. waarvoor zij acht jaar geleden werd op stapel gezet. .....

VOLGORDE UITZ ENDING OPGAV E ,'o lgo rd e ull-xe nding Oncler -Oft1cler en HOnlEES TEU naar de toestand 0 11 12 October lM9. ( 8epaUng U U1:cn dlng I ''101 IX. )

OPPERS· 1I0Fl'IEESTER

C I'und<!rbeek, W. G. C. van ~IAJOOUS.

1I0f.' MEESTER Tuljl, C. van Berg, J. v. d.

SIn kc, J .

Boer, B. de Baars, H .

S teer(.. A. A. Put, u . v. d.

Schut, P. C. Mammaas, C. L. Roon, A. J . van

S ERG EANT EN-

KORPORAALS·

IfO~lEESTER

1l0Fl\tEESTER

W iltebr ood, N. B.

Schultemaker, N. Keljzer, M. J . de Draaisma, M. G. Spaans, J .

Esse n, H .

Halde r, W. H. Groot, A. de Booljcn, O. C. A. Hes, J .

Louws, P. J .

OpzIttcr, C. J .

Dolders, J . H. A. H ocque, M. Haa n, R. de

Snijder, J .

Hardendood, A.

Oostland, F .

Seters, L . van Speel, A. G. Bl"Öströrn, J. Pljcke, P. F.

Cohe n, A. H o Uman, J . D. Ve rharst. H . P. TIggele, W. A. va n Etleger, J . van Blok, C. Kleef, J. M. T. Was bauer, H. A. Dle tz, A. Spek, J . v. d .

Keus, \V. TIcssen, J . P .

Laak, J . W. L. v. d.

Kokke le r, G. J .

Walr a ven, P. Strijbosch. J .

R Ie tdIjk, A. Buscop, J .

Bre kveld, Z. Lobbers, J . H. Kremer, B. J .

Valk , E. W. Schoonhen, E. B. Mulle r , J . G. Q u ast, R. Pouw, M . H .

Schu ite n, C. Veen , A. v. d.

Mes, J .

Brood, N. J . J .

OPGA \ ' E vo lgo rde uitzending" " a ll Onde r ·Ornc1eren KOK n" .r de toesta nd op 1% Octo ber 1949. ( Bep. Ulo.. 1 VK.\I LX.) OPPERS-KOK Beussen, A. H. T. E. M. Stubert, A. C. I\IA.JOORS-KOK Linde, F. v. d.

Schumachcr, L . J. M. Visser, A. Cor nelIsse n, J. C. Hulst, P. W. d.

Baaien, J . va n Mast, H. Pieterse, F . J .

St:n GEAr-." 'EN-KOK Blécourt, R. de Scho uw , P. N. Bou wman, W. Hoekmcljer , G. J. A. Rije rs, E. Kraan, E. G. v. d .

La ngeraad , C. va n

Koole, J. Leeu we n, J. van Ro m lj n. G. C. Vorst, P. v. d.

Willigen burg, A. J. van Loup, S. Pe ters, T .

Keljzer, J . J . de Dellebeke, P .

Ec ne n naam, A. J . va n Wortel, W. Lamm er ts, O .

Versteeg, W. Scha lk , H. C. van Braak, G. te n Boon, J .

S lruljs, W. v. d.

S lad, A. Visser , N. S. Oenemn, G. R iet, C. van ' t Mlercmc t. F. Ro m a n, W. B.

KORPORAALS-KOK Noor dh oU , S. Ka mmlnga, J .

T31s ma, M. Ch. Mu lders, A. Ma Ulesln g , J . C. S pcllha n , P. J .

Zuyde ndo rp, T . M. Weert , J . H. J . va n Hari ng , L . G. A. Ge hasse, Y. A. Dam. J . F . va n Br oek e, G. t e n Ho fstr a , H J. Ake n , K. va n Orlel, C. van J anse n, L. T .

Lug ten burg, J .

Sukkens, G. P . L. Melj bur g, J . J .

WHtcbrood, J . J .

Ee lma n , J .

Schnelder , W. A. Bakke r , J .

Olljk a n, J .

Ka m p, P .

Kru lze, H. H .

Flelmlcg, J . F .

PIeterse, L. A. Vogel, J. Me tzelaar. J .

Scholten, P. C. J .

J o ng , E. K. de Woerl ng , B. Spljkenna n. J. Mu nn lk, J . H. Ber gsm a, L .

Deckers, H. J .

Kroon, C. M. Burgg ra af, L .

G ulik , J . C. H. va n Li mb u r g, L .

Poot. J .

Konin g, A. de

OPGA\' E " olg orde uitzeIlding KI~EEU!\IA KE RS, SCHOENl\IAK.E RS, BARBlEUS naa.r de toestand o p l2 October 19 19. ( Bepaling Uitz ending: I VKM IX. ) KOUl>() I1AALS · KI,E E Rl\IAKER Tooie n, G. v. d.

Posthuma, H. Bron khors l , A. C. Maas. J . A. C. Smlt, C. Boer, L . de n Slak horsl, W .

KORPOnAALSSC nOE~lAKEU

Dortmundt, H. G. E ngberts, S. Stomph ors t. H. Reljcrs, J. C. J acobs, H. Mulleboom , J .

Wit. H. de Neldhö fc r. W. K. F .

Sch erer, J . J .

KORPOUJ\ALS..

BAUBIER Klaar, K.

Heljnen, M. C. Loos, P . de Sch wede n , J . F. E. Rclnders, A. Korpl. S.O. U .O.) Sch r a al . J . C. v. d

OPGAVE " o lgorde uil-zcndln g Onde r-OffiCie r en " a n S P EC IALE DIENSTEN naar de toestand o p 14 NO" c m ber 19"9 , ( BeI_ Jlllg Uitze nd ing 1 VK:l\I IX.) Onde rlinge \'o lgorde niet. kwallle lisgew ijs.

Ko rpl. S.O. (G .I.) Schalk, W. H. van Korpl. S.O. (G. I. ) N lcolal, T .

Sergt. S. O. ( R.C.H.) Bonthon d, F .

Sergt. S.O. (R.CH .)

Hees, J. J. va n Korpl. S.O. (G.I.)

Boersma, O. Ser g l. S.O. (T .T ') Buquct, J . J . B. Kor pl. S.O. (G.I.) S tegers, O. J. Sergt. S.O. ( A.M.) Hoogend oorn, H. Kor p l. S.O. (C.I.) Ho uwaa rt , \V.

Se,·gl.-m a joor S.O .

J onker, S. Ser g t. S.O. ( I.O.) Regcllnk, T. Ser gt. S.O. U.DJ Kloe, M. de Ser gt.-m a j. S.O. O. O.) OIas, J .

Ser g t. S. O. (R.C. H.)

Spruljt, B. Ser gt.- m al S.O. ( l.O .)

Bakker, J .

Kor pl. S.O. (I.O.) Weg, J . v. d.

Kor p l. S .O. (O.BJ Plaat H. Ser g t. S.O. U .O.) Wolbers, J .

21

Sergt. S.U. ('1'.1.)

Groene, M. R. de KOI·pl. S.O. ( I.R.A.P.V.) Vleeschdrager, L. A. Korpl. S.O. (Q.B.> TooI', C. van KOI·pl. S.O. (0.8.1

Dijk, H. van Korpl. S.O. (Q.B'> Laan, L. Korpl. S.O. (I.O.) H uijzer , l.

Sergt.-maj. S.O. ( I.D.) Hoogendonk, A.

KOI·pl. S.U. (I.O.) Loot , A. Sergt. S.O. (l.O.) OlijmuJder , B. A. Korpl. S.O. (G.l.)

Schoenmaker C. M. Sergt. S.O. (I.O.)

NOOI'dendc, A. J . van 't KOI·pl. S. O. CG.I.) Lam. A. 't Sergt. S.O. ([.C.) Vonk, M. Serg l. S.O. ((.0. ) Terbeek, J . J.

OI' GA VI'; \·u lg"l.nlc lIil ~cl1\lin g" tatA U ... Ft: U ItS 'muu' de ilH.'sla ml 011 14 NU \'e lllhe r 19·19. ( ~'llll li li g Ult"l.l' ndlng I VHM IX) tiOUPOHAALS· C IlAUFFt: Ult

Noord, G. van Kuiper, W. He pj)f!ner, J. J. F. l\IA,JOOnS· VLlEG'1'UlGT ELtX; HAI'IST

Oort, W. H. Taekema, W .

Hamsu·a. J. Hnagsma, R. S EnGEANTEN · VLiEGTUIGTELEGUAI'IS'I'

Koclema n, A. P. B r uijn. A. de

Smit, W. Wams, A. J. Rauws, H. A.

Haan, P. de Ka u [man, H . A.

Adama, R. H. HuIsse n, F. A. van Ar nhem. E. J. van Heiningen, P. va n Schram, J. C. Visser, P. H. Bruns, K. Saal'C. F . de

Hoedjes, W. J . A. Vel·hoef. L. G I'C rt , W. v. d.

Eichcls helm, J. tiORPOI.~AAlS·

VLIEGTUIG. Tt: I, ..~G nAFIST

Dombu rg, J . van

OI' GAV E volJ.rorll(' Hih;\'IIIIlIIg" Onde r·Orriciere n VI..IEGT UIG ·' I't:LEGUAnST n aar 11(' tOl.os tu/II1 0 11 1·1 Nu\'t'mhc r 19-19. ( 8 e pallng U il"l.c nding I VJ(l\1 I X ), A U,' UDAN'J',ON OE f{ ·

OF FIClEREN. VLiEGEH VOI"Selen, M. J. T. va n Polak, L, H .

Vel'meulen, J. J. A. F. Poestkoke, H. J, Visser, P. C. S EUG.EAN'I'EN· i\IA,IOOU · Vl.l OOfJIt Bij. A. J.

Lipplaa , H. Plassche, J. J. v. d .

Persie, J. van Tol. J. v. d.

Smltshuijscn, E, J. H. Egger$, H. G. Wasscnbcr g, J. P. 8 t~Il.G EANT E N·

VLi EGE lt

HaI'l'Cwijn, N. J. van

Poppc, K. S. Snijder, A. K. OlJkslra. K. Jong. W. de Komst, G. H .

Maas, J . F . van Chrlst. G. C, P .

Beurden. A. M. H. van Boel', J. G. de GOllschalk. B. i\lelJcl', R.

IW!lPOItAA I.S· VLlEGEIl.

Verhoeve n, M. J. Akker, J. M . v. d.

Strolenbcrg, W. J. G. Leeuwen, L. van Hogewind, D. SommeI', H . J. Ollen, B.

OI'G A Vt.: \·ol .., ...~l(\ uit n'udill l> U mler ·Orfidcr CIl VLi EG T UI GlU AKt; It A. lIaHr de !lJI' s hulll 0IJ 1·1 N 'J\'.!mlM!r 1fI.1Jj.

( Hcl'aling Vi t·l.cntl.i llg t VK iU I X ).

OI'l>.t.:US · ,J . lt;t..TUIGMAKI';IC A.

Wel'lingshoU, W. C. Lokman. J. H. KIljan, J. Noordink, E. Lange, J. J. de H uigen, J. Wes terveld, E. Meijlink, P. Tol, J . J. van L\lA,IOUUS-

\'1 .IEG'l' VJGMAKF:Jt A. Saeij, O. E. A.

Berkhout, J. Kcijser, M. L. M. de Bastiaansc, H. J. Koster, A. H. Koens, S. J. Bovendol·p. O. G. F. Groven, W. Age ma, W. A. S pol'ken, H. J. Piel'S, J. W. Rin<k~ l'mann,

C.

Bcbbel', H . A. van

Vries, K. de Klok, L. Kuln, J, Visser, G. Gekke rs, J. G. Meulen, Th. v, d, Breda, P. M. van Harme Jink. A. M. Che l-el , C. Blom, J . J, v. d.

Es, H . van Vissel', J. J. BI' uijn, W . A. dc f.~ondsc,

J,

J<~,

S .EIWt-.:AN'J'.t.:N· VUt:G'l'U IGMAKt; 1( f\ .

Mathlenel', \V. A. Goudswaardl. J. Rullen, J. A. Snijders, H. J. BceI'Cn, J. van GOI'ree, P. Bl·ekelmans. A. J. C, Brugman, W. F. A. WIsmeijel', A. J. Velthaak. J. H. Donkerbl'oek, W.

Verbeek, P. Moens, A. Wijbrands, A. Grocnhard, A. p , Gr uijter , T. de Heuvel, T. v, d.

Woll huis. H. J . M. Ee, J. W. van Blommers, C, A. Hoogendoorn, O. Hage n, A. Daalhulzen, E. Male, J. J. van Bakker. B. Fel"l"CC, H , C. BI'()uwer, p , S teen, O. p, v. d.

Donkelaar, G. van Vries, A. de Vel·vool·'. C. T, RlJsewijk. A. van T hul'kow, J. Dijkema, G. E. Ruijtel' A. J . de Ollel'ook, C. W. J. Reijden, J. v. d.

Lubsen, S. A. Meijel', K.

Stuivenbcrg, G. J .

Kl'amel', H. Oonkelaa r, H. van Beckcl's J. Bosch, À.

Schooten, G. A. van Bijlsma, W. Nijland, B, Vliet. A. A. van Wolferen. H. F. P. va n Hart, B, G. 't Wcehulzen, H , T .

Heijllgers, Y. W. Kui p, H . C. W. Brui nsma, L. BI'uin, p, Bogel'I', F. J. C .

Hasselt, F. van KQI(POUAALS·

\,1 .I t.:GTVlGMAJ{E I( A. GI'aaU, G. J. de Boldlngh, J. K. KOl'v ing, M. Vis, R. J. Daalen, H . A. L. van Kopijn, Th.

OPG AVf; uJ I"tI' udin g Ondc r· Officie re n VUM;'I'UIG-:SCH U'I"l' EU IIlIlIr tie tocsllllld 011 H NO\'Clllbe r 19-19, ( Hcllllllng Ultzcnd.ing I \'KM IX ), MA JOOU. VU EGTVlG·

SCIIU'M'ER Llngen, H. J. A. van

22

SEHG EANTEN· VLIEGTUIG · SCHUTTER

Garneren, H. E.

Bode, J. Schravesande, J. A. Hofman, G. Savel, E. J. H. van Dourlljn, P .

alle hens voor ... een oorla m. mallr dan ook aHeen :

DEJON6'S CHOCOlADE CHOCOlADE HAGELSlAG.

Distillate urs vanaf 1 788.

DUS MEER DAN 160 JAAR

De eenige t!chte!

cgere6erueerá ,",,,or

NATIONALE LUCIFERSFABRIEK N. V. WEERT

Reinigingsproblemen ?

0",.,. product e n ZACHTE INDUSTRIEZEEP voor het reinigen van v uile h anden

•

REIN I G ING S POEDER

voor

vaa t we rk,

gebouw e n,

o n z.

•

WASMIDDEL

voor hd wa •• e n van kettlpakken lo s.e n CHEMISCH INDUSTRIËLE

ONDERNEMING

"

. 1 Uw

mo ei lijk h e d e n

BOGA"

op

UTRECHT

L e ... e ra nco; er Kon; n lelijk e Ma ri n e

PEPERtviUNT

BONER! ':Daar kikker je \1a" op !

transformatoren

Verhuur van

DRIJVENDE BOKKEN /.01

275

10 11

hijsvermogen

Motorenfabriek Goedkoop Jr

N.V. "HOLLAND"

N.V.

HENDRIK-IDO-AMBACHT

Telefoon

D ordrech[

Telefoon 60001 Amstudam

5678

'IEAF UTRECHT ELE C TRIS C HE MEETINSTRUMENTEN SPECIALE VAN

ERVARING

HEr

OP

Mffr",srRU"",,ENTfN

VOOl?

W ERF

DE NOORD

Sclteep6f,ouw ALBLASSERDAM

GEBIED SCHEPEN

Comm. Venn.

G. J. v. d. WERFF's Scheepsbouw W e 5 I er b r o e k (bij Groningen)

Nieuwbouw van alle mogelijke vaartuigen

VAN DOOREN

en

DAMS

TEXTIELf AB RIEKEN N .V. TILBURG ANNO 17 83 ~

f abr ikant e n van lijn. en \lr ove mllit. lre I.kens. wh fpeo, dJ, . Ie \lge ndoe ~ , \I.b.rdineJ en D.m.. · en Herennou y.. uté'J

Tel. K 5904 No. 271 -273

c.v. MATTEN FABRIEK VjH GEBR. TIMMERMANS GENEM UIDE N TELEFOON 217 Fabricage va n alle eersle soorten : COCOSLOPERS EN •TAPIJTEN JAPAN,- CORRIDOR- EN ANDERE M ATTEN ARTISTIEKE G ENEMUlDER MATTEN ALLE GEWENSTE DESSINS EN MATEN

Vraagt vrijblijvend inlichfingen en bemonsterde oHerte

L rr T H CARR OSSER IEfABRIE K ROTTERDAM (HILLE G ERSBE RG) C EINTUUR8 AAN 6 6- TELEF. 4 5 51 0(2 lijnen)

NIEUWBOUW. REPARATIE, SPUITEN VAN AUTOBUSSEN , BESTEL· EN LUXE WAGENS

SUPER NEON

,,DE VOLHARDIN G" Admiralengracht 52--60 AMSTERDAM. - TEL. 86487

ZWAKSTROOM GLOEILAMPEN NEON-LICHTGEVENDE BUIZEN BINNENVERLICHTING WESTERGREEN PIPETTEN SINGELSTRAAT 11 TELEFOON 137!/7 UTRECHT-HOLLAND

Spe c iptite it

10

Militaire Uitrustingen

VEREENIGDE BEWAKINGSDIENSTEN voorheen St. Job, Schiemond en Securilas

Bewaking op elk gebied Spu iaal scheeps- eIJ rN;mbewllkillg

Beh a lve plaatijzeren

lood ~e n

leveren wij ook alle mogelijt,e

CONS TR UCTIE WERKEN

R otte r dam· St. Jobsweg 9

T

lil

I • f 0 0 n 32650-36109

vruil en bll Wj k PLAATIJZER N LOODSCN va n 15 X 8 m, va n 12 X 6 m en 6 X 3 m u it voorraad of m et zee r korte levertijd ST AALCONST RUC TI E

van 20 X 10 m

WEER-STAND door VER F van GronlnglChe

BEUKERS & JURLING ROTTERDA M Piet• • de Hoo<;hl lr ..t 7 B

Electrl ••h .

Tel. 35580

Verfmalerij

93.

B""9 z<'tme

:JLuiper"

VLEUTENSEWEG ,,8 TEL ,0809

UTRECH T

meIll'en

sllIng"" In

Lev.r. nel.r v.n Rij k .n Gemeent.

BRONS STAAL AL UMINIU M

GI.. h andel . ng ro.

Uot voorrllfJd leverb,<'I'

Fa. D. de LANGE Dzn. V LAAROl N G EN TELEFO O N 2394

Oliegoederen voor alle doeleinden

Chaudronneries& Fonderies de Mariemonl Ie lIal ne-Salnt.- l'lerr e/ Bel, lf.

L EVERANCIERS V A N: I.

Cewoon gleUJu.r,

stukken In el ke vorm met een gewicht vanaf H!n paar honderd ,rllm tot 6.000 kg: zowel bewerk t 11111 onbew erkt .

Z

CleUJ~er met hoee va.theld , atukken als boven. met een tre kvastheid groter dan U kJl/ mm!,

meI Brlne Uhard heden varli!rende tUlI8Cn 160 Cl! 255, van het d oel.

3. HitteM:.lendlg ,let ijzer,

:I'

naar ge lang

a. gewoon hematiet gietijzer lIle! gelar:lndeerd gehalte aan phOil phor VI.n mInder dan 0,1 '" en aan 0.06 % .

b. Hematiet

gletU~er

~w avel

VI SCONSERVEN FA B R I EK

"HOLLANDIA"

GORINCHEM levert prima vol. en haUconserven

Vlln mi nde r dan

Spec ialiteiten :

mei een laag gehalte aan chroom (0.5 lot

I ....") voor stukken die aan grole tempernluursverz<':hllle n onderhevig :d jn.

4. Grijs lClelij)\Cr met nlkkel-chroon •• en nlkkel.ehroom-moly bdeen

gehalte.

S. Cewoon wit glet ijur.

6. Wil gletlJ:ter moet nl kke l_eh room.molybdeoen gehnlte.

~ê<!r

hard .

Jn zand gegotell. :wnd e r t hennl""h e behan deli ng. 10 1 600 Brln e ll hardheid .

V~ .t~g e nwoordlgd In "'ed~rland door : W. F. 8€UNDERMAN & ZOON, P ar~ l lIIIn 30.

GEBAKKEN BOKKING GEBAKKEN SPIERING GEBAKKEN TONGFILETS Voor de tropen vacuum verpakt

Roll~ r dam · C

M. HOLLANDER llOTTERDAM

SCHEEPSSCHILDER

NV. TEXTIELFABRIEKEN

A. B. HERTZBERGER BOXTEL-TEL.(K 41 06-545) 2 lijnen TELEGRAM - ADRES " HEBO X" Weve rijen van:

Katoenen , Hennepen en Vla ss en zeildoek Presenn;ngdoek , Filterdoek etc.

SPEC I AAL IMPREGNAAT TEGEN ROTTING

DORDTSESTRAAT W EG 400 TEL. 78619-7168 1

N.V. 'S·HERTOGENBOSSCHE SCHROEVENGIETERII DRUNEN

MLIPS

TEL 40

•

*

UiT VOORRAAD LEVERBAAR

JEVEKA - AMSTERDAM-O. ORANJEVRIJSTAATKADE

04r'J dOrdaal16 SCHIEDAM WAGEN · CARROSSERIEËN . EN WERK TUIGENFABRIEK TELEFOON 68260 - 68765

MOLUCO S.V. -EN

VEN LOSE CARROSSlRIEFABRIEK W. KUSTERS . VENLO T E LEFOON 3423

SI NSELVELDST R AAT 10

Speciaal a dres voor Al. L.E SOO RTEN CARROSSER IEë N IN STAALB O UW SPECIA LITEIT

IN

MILITA IR E

Firma nt A . H. H . KUSTER S

AUTOBUS SEN

N.v.MOLYN,(·ROTTERPAH

9

Bokma cW • IJ. ~1. KALFSVEIJ

Inkoop van OU D LO OD, KO P ER , B RONS, AL U M IN I UM EN ACCU '.

GEL D ERSE KADE 79

AMS T ERDAM TEL EFOO N 42466

ZAANLANDSCHE KOOLBORSTELFABRIEK

SIUUIÁ N.V. "WELGELEGEN" . HOOGEZAND

Fa. A. DRAL BAARN

NV lANKHORST TOUWFABRIEKEN

TELEFOON 2828

Dir. G. te Ve lde & Zonen - M. Veningastraat 1 1 REPARATIE EN INBOUW VAN ALLE SOORTEN DIESELMOTOREN

'i2. qu. CUáiHk

& ~,,"eH ClASSI FICIEUIDER $

Speciaal voor he f schoonmaken en onderhouden van mac hinekamers en het reinigen van alle soorten ketels. tanken, verdampers, condensors enz. l.l.l.oR 53 2 51 _ '41 8 3

Kantoor. dr • • : KATTENBURGERPLEI N 9

N. V. NOOR D N EDERlANDSCHE S CHEEPSWERVEN GRONINGEN

CJa.

queá.

~. Smuláeré

CARROSS ERI EFABR I EK EN SPUITE RIJ TEL 2359

TILBURG

A.N.S.a.

FIR ST

DUTCH

H OUS E ANO

SHIP CLEAN I NG COM P ANY

ONDERHOU OSWERK AAN KAZERNES EN MAGAZ IJ NEN

Tel efoon 56714

T ele fo o n 76936

AMS T ERDA M

ROTTER D AM

lIumax C])e betr"", w bare 6l1 e lblub",cr NED. FABRIKAAT

I

MINIMAX N .V.

BUSSUM

_

AMSTERDAM

SPAARNDAMMER SCHEEPSWERF S PA ARN D AM

5 fa p el N. V.

Fa. H. K. L4ST ELECTRISCHE COCOSFABRIEK GENEMUIDEN Firma van de Beid &van der Stouwe TEL. 282 - ZWAR TSLUIS Specialiteit in Reddingboeien , Zwemvesten en Reddings vlot/en Leguanen en Aanvaarzakke n

Fa. M. KOUMAN GROOTHANDEL IN GROENTE EN FRUIT

Leverancier aan: KONINKLIJKE MARINE DIVERSE GEMEENTEN ZI EK ENHUIZ EN KANTOOR , GROENTE- EN FRUITMARKT Teleloon 330360 - Lood s 47 - 's-Gra venhage

C.A.R.

INDUSTRIE

Tel. 2489

KAT WIJ K

Fab rik a nte van:

DE KLERKeZN

MACA ZIJNAEKKEN

R IJWIELREKK E N ME U B EL EN

LADDERS

TRAN SPORTWAGENS EN

ROTTERDAM

DEN HAAG

DIVERSE SU ISCONSTAUCT I ES

VLISSIN GEN

FABRIEKEN HENDRIK DE KEIJSI!II:Sl RAA I ROTTERDAM , lEL 11U8

FLAME-ARRES TEA S

(nieu wzilveren 1.I1amkerende

A N KER .veifigheids-roostrrs) .

PATRIJSPOORTEN

in alle typen en grootten; aCHEEPSRAMEN

N IEUWBOUW REPARATIE

LICH T . EN OEKRANDEN

OEKSCHROEVEN

en INBOUW van

TANK OEKBELPOOATEN

VERBRANDINGS MOTOREN

SCHOTSCHUIVEN

ALGEMENE MACHINEBOUW

Non·Ferr o g ietwerk na ar model of tekening,

TELEFOON K 1859-441

r uwen bewerkt

BRONSMOTOR EN

ril!"ik::'I:(C; ME T AALWAREN FABRI E K

M ei BRONS

EN KOP ERG IET E R IJ

Leverancier

tJan

de

.

u/)ip of uhllil

Zijt gij voordelig veilig II;'!

Grool ;s de roem en wijd de faam Va ll dil /) 10 dll( 1 tltW wereldnaam

"HET ANKER" BOVEN -HARDI NXVELD

jJl vIJnr Ju;gl

TELEFOON No. 7

Koninklijke

M a rine

APPINGEDAM - TELEFOON 19