VAZHDIM I TEMES SE LOJERAVE LEVIZORE. DISA SHEMBUJ TE LOJERAVE.

LOJËRAT NË EDUKIM FIZIK. MOSHA PARASHKOLLORE DHE CIKLI I ULËT MËSUES DHE TRAINER MAJLINDA LEKA

MATERIAL PËR STUDENTË DHE MËSUES TË EDUKIMIT FIZIK

1

https://majlindaleka.academia.edu/

Loja e Fëmijëve

Natyra e lojës së fëmijëve ndryshon me moshën. Në fëmijërinë e hershme, fëmijët lëvizin në mënyra të ndryshme duke luajtur me lodra dhe top. Fëmijëria e mesme është një kohë kur fëmijët zhvillojnë fantazitë.

Ata kalojnë kohën në krijimin e besimit për shembull, një vrapues i ri mund të pretendojnë se ai është një atlet i njohur, kur ai është duke vrapuar.

Gjatë fazave të mëvonshme fëmijët luajnë lojëra sipas rregullave, të cilat formojnë një pjesë të madhe të lojërave edhe për të rritur. Lojërat kanë qenë dhe mbeten një argëtim kryesor për të gjithë njerëzit, pa dallim moshe e kulture apo etapash historike. Loja është një veprimtari e dashur, argëtuese, me liri zgjedhje që çliron energji, zhvillon trupin dhe mendjen.

Për fëmijët ajo është parësore. Lojërat popullore përbëjnë një font të pasur të kulturës së popujve. Forma dhe përmbajtja e tyre janë përcaktuar nga ngjarjet dhe ndodhitë e periudhave që ka kaluar njerëzimi.

Me kalimin e kohës ato pasurohen dhe ndryshojnë në formë, elementë apo dekorim.

Në vendin tonë ato zënë një vend të rëndësishëm në procesin mësimor, me larmi temash dhe lëvizjesh dhe me një karakter tepër dinamik. https://majlindaleka.academia.edu/

Ç,FARË DUHET TË KETË PARASYSH MËSUESI  Loja dhe sporti nuk janë domosdoshmërisht e njëjta gjë dhe loja ka funksione të

     

3

ndryshme për të rriturit dhe fëmijët. Për të rriturit, të luash do të thotë të relaksohesh nga puna dhe ndoshta mund “të ripërtërish forcat”.

Për fëmijët, loja ofron mundësi për të mësuar përvoja interesante. Bota e lojës për fëmijët është bota në të cilën ata duhet të jetojnë për një periudhë të gjatë kohe.

Për moshën parashkollore është e rëndësishme të përdoren lëvizje që rrisin njohjen e trupit, lëvizjet që mund të kryejnë nëpërmjet tyre.

Njohjen e hapësirës dhe përdorimin e hapësirave me kufizime të ndryshme.

Rritja e orientimit në kohë e hapësirë.

Ushtrime të ndryshme lëvizore me qëllim zhvillimin e shqisave, psh. Ushtrimet ritmike Perceptimi pamor, përmirësohet në moshën 5-7 vjeç. Përdorimi i ushtrimeve me sinjale pamore, apo duke shoqëruar fjalët me veprime, apo përqendrimi tek objekte të ndryshme, janë efikase.

https://majlindaleka.academia.edu/

USHTRIME KOORDINIMI  Akoma në këtë moshë është i dobët koordinimi sy-dorë; sy-

këmbë, prandaj ka rëndësi angazhimi në lojëra e përdorim duarsh me objekte, gara vrapimi, stafeta,ndryshim drejtimi dhe madhësie, forme etj.  Realizoni kërcime nga vendi, kërcime me litar. Arsyetimi është akoma i kufizuar, ndaj zhvilloni lojëra me modele (ecje si breshka, si krokodili, si lepuri, si kanguri etj.).  Zhvillimi i imagjinatës rrit aftësitë mendore, të cilat ndihmojnë rritjen e aftësive të përqendrimit, vetbesimit, vetkontrollit.  Orientimi për veprime lëvizore duhet të jetë i thjeshtë, specifik për qëllimin që do të arrish.

4

https://majlindaleka.academia.edu/

EKSPERIMENTO LOJËRA NË MJEDISE TË NDRYSHME  Zhvillimi i skemave në hapësira të ndryshme, në nivele të ndryshme, pa kufizime, rrit     



5

aftësitë e shumëllojta tek fëmijët.

Kujdes që të mos dekurajohen dhe të mos ndjejnë fajin e humbjes apo kryerjes gabim të një loje apo ushtrimi.

Fëmijët të inkurajohen të kryejnë lëvizje pa ndroje e dyshim, duke i orientuar te suksesi, shmangja e dështimit, zgjidhja e detyrës, zgjidhja korrekte.

Të krijohet tek fëmijët koncepti i qendrueshëm pozitiv, kompetencat për vlerat që kanë, vetëvlerësimin real.

Nën një vëzhgim të kujdesshëm fëmijëve ju krijohet mundësia e autonomisë, e sjelljes së arsyeshme, e zgjedhjes së lojërave, e disa vendimeve.

Duhet patur kujdes nga përdorimi i emocioneve nga fëmijët, me qëllim arritjen e asaj që duan, prandaj kini parasysh (emocionet si frika, zemërimi, trishtimi, gëzimi, lumturia, reagimi etj.)

Duhen përdorur lojëra bashkëpunuese dhe ndërvepruese, për të mësuar respektin, të qenit të barabartë etj.

https://majlindaleka.academia.edu/

MOSHA SHKOLLORE, CIKLI I ULËT  Në këtë moshë fëmijët kanë mbrehtësi pamore, ndaj mësuesi duhet të

demostrojë saktë veprimet lëvizore e shprehitë.  Orientimi në kohë e hapësirë tashmë është më I stabilizuar, ndaj ushtrimet e ekuilibrit janë efikase për të paraprirë elementet gjimnastikorë në të ardhmen.  Edhe pse akoma ngatërohen dora e majtë dhe e djathtë, duhet inkurajuar përdorimi i mjeteve dhe veglave të ndryshme. Kryhen lëvizjet në mënyrë të ngadaltë me qëllim perceptimin e saktë të lëvizjes.  Përpunimi i informacionit dhe koha e reagimit është e avashtë, prandaj kjo moshë ka vështirësi në koordinim. Mësuesi për këtë duhet të kujdeset për përvetësimin e udhëzimeve që jep, pastaj të kalojë në egzekutim.  Tashmë është arritur preferenca e përdorimit të duarve, ku përdorimi i dorës së djathtë zë 90% dhe e majta 10%.  Përdorimi nga mësuesi i ushtrimeve dhe veprimeve që përdorin të dyja duart të alternuara, merr rëndësi të madhe.

6

https://majlindaleka.academia.edu/

 Duke rritur sasinë e njohurive tek fëmijët rritet dhe kujtesa, nëpërmjet

       7

motivimit ata janë më të vëmendshëm dhe priren drejt veprimeve. Njohuritë rriten duke përdorur udhëzime, rregulla dhe etikë.

Mësuesi sigurohet që qëllimi që ai ka të kuptohet nga nxënësit dhe të jenë të arritshme. Arritjen e ndihmojnë aktivitetet argëtuese e të shumëllojshme.

Për të zhvilluar perceptimin dhe kujtesën mësuesi duhet të përdorë strategji si: sistemimi, përsëritja, praktikimi, organizimi etj.

Nxënësit e kësaj moshe pëlqejnë lëvizjen e përsëritur sidomos kur e përjetojnë atë, por përqendrimi është i shkurtër.

Mësuesi duhet të gjejë kohën e duhur të të mësuarit, të japë kohë për pushim dhe rifreskim, relaksim.

Imagjinata e nxënësve është e pakufizuar, ndaj mësuesit të përdorë lojëra që kërkojnë imagjinatë e që përfshijnë elementë lëvizorë.

Mësuesi mund të përdori muzikën, dancin, për rritjen e krijimtarisë, edukimin e ritmit dhe edukimin lëvizor.

Kujdes që të mos bëhen komente të cilat i vënë fëmijët në vështirësi para të tjerëve. https://majlindaleka.academia.edu/

 Fëmijët në këtë moshë kanë kapacitet motivacion të lartë për të nxënët   

  

8

dhe ruajtjen e informacionit.

Ndaj detyra e mësuesit është në zhvillimin dhe aplikimin e aftësive mendore. Duhen inkurajuar fëmijët të kryejnë modele ose pjesë lëvizore.

Mësuesi të krijojë një ambjent të ngrohtë, ku nxënësi ndihet kompetent dhe kontrollon veprimet e tij.

Fëmijët në këtë moshë ndihen të aftë dhe kërkojnë sukses, sidomos në garë më bashkëmoshatarët. Ata nuk duan të ndihen inferiorë dhe tregojnë se e zotërojnë situatën.

Në këtë pikë mësuesi duhet të zhvillojë perceptimin e arritjes. Mësoni nxënësit që jo vetëm të stërviten, por edhe të arrijnë qëllimin e stërvitjes. Është koha kur fëmijët kanë rritur interesin për sport.

Mësuesi të krijojë mundësi të shumta për praktikimin e sporteve, ti udhëzojë individualisht nxënësit dhe ti inkurajojë ata.

https://majlindaleka.academia.edu/

 Mësuesi duhet t,u japë mundësi nxënësve të zbulojnë veten në mardhënie    



9

me të tjerët dhe të njohin kapacitetet e tyre.

Vetëvlerësimi bazohet në aftësitë dhe inkurajimin.

Mësues, jepni feed-back pozitiv për përpjekjet dhe të ushtruarit e nxënësve vazhdimisht, jo vetëm kur ka arritje.

Siguro që nxënësi të demostrojë me sukses aftësitë e tij, stimulo aktivitete me emocione pozitive, mbështet aftësitë që ai zotëron.

Edhe pse fëmijët në këtë moshë reagojnë keq ndaj kritikës, ata e pranojnë ndëshkimin e “drejtë”. Prandaj mësuesi duhet të shmangë kriterin e vlerësimit të bazuar në humbje e fitore, por vazhdimisht jepni feed-back për të ruajtur motivimin.

Për ata fëmijë që kanë orientim sportiv, duhet kujdes që mësuesi ti drejtojë tek të mësuarit e detyrave se sa tek rezultati.

https://majlindaleka.academia.edu/

TRAJTIMI I STRESIT  Mësuesi të krijojë një klimë motivuese në të gjitha situatat e të   



10

nxënit.

Të nxisë kryerjen e ushtrimeve për relaksim.

Të përdorë periodikisht Lojërat por në periudha të shkurtra kohore, e që skanë lidhje me temën e mësimit.

Fëmijët tentojnë të jenë egocentrikë dhe mund të luajnë keq, apo dobët në grupe. Këtu detyra e mësuesit është që të ushqejë tek ata pozitivitetin për veten e tyre e ti shtyjë nxënësit drejt të ushtruarit dhe sportit.

Mësuesi të shmangë rivalitetin negativ, armiqësinë, xhelozinë.

Prandaj puna në grupe të vogla është fitimprurëse për fëmijët egocentrikë.

https://majlindaleka.academia.edu/

STABILIZIMI I GJYKIMIT MORAL DHE KARAKTERIT  Mosha e ciklit të ulët shkollor formon shoqëri të ngushtë brenda gjinisë dhe



  

11

moshës. Prandaj mësuesi nëpërmjet veprimtarive lëvizore, duhet të zhvillojë modele për tu ndjekur brenda grupit.

Mësuesi të sigurojë që nxënësi të ketë respektin për të tjerët. Siguro që nxënësi të kuptojë se duhet të presë rradhën për të kryer ushtrimin, kryerjen e lojës sipas rregullave, korrektësia e arbitërimit, penalizimi i mashtrimit etj.

Gjithmonë nxënësi duhet të qartësohet se çfarë është e mirë dhe çfarë është e keqe.

Për të parë konkretisht disa ushtrime për këtë moshë ndiqni në you tube: Motor Skill Learning JU FALEMINDERIT PËR VËMENDJEN. LEKSIONI I RRADHËS MBI: Lojërat dhe edukimi fizik në ciklin e mesëm të ulët e të mesëm të lartë. Në vazhdim ndiqni disa lojëra interesante….

https://majlindaleka.academia.edu/

DISA LOJËRA LËVIZORE- POPULLORE

Lojërat formojnë tek nxënësit ndjesinë e grupit, me të cilin konkuron nuk je “armik”. Nuk luhet “kundër” por “me” dhe “së bashku” https://majlindaleka.academia.edu/

Kape shokun duke u orientuar nga sinjalet

Cila skuader e mbush koshin me shpejt

Qarkullo duke hedhur topin

https://majlindaleka.academia.edu/

Kalimi i topit sa me shpejt tek njeri-tjetri, stafete

RrĂŤmbimi i shamise

https://majlindaleka.academia.edu/

Gjuajtja e keshtjelles

“Pozat me te bukura” qendrim per 5 sek.

“Ruajtesit e keshtjelles” https://majlindaleka.academia.edu/

Ecje “tavoline” duke transportuar mjete mbi kurriz, apo bark

“Thirrja e numrave”

Gare “Topi i tenisit ne kuti” https://majlindaleka.academia.edu/

“Rojtarët e letrave”

“Vrapo se të kapa”

https://majlindaleka.academia.edu/

“Paso dhe gjuaj”

Garë“ Kalo pengesat sa më shpejt ”

Lojërat që luanim dikur...dhe si kanë evoluar ato.

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/

https://majlindaleka.academia.edu/