tekst i zdjęcie: Katarzyna Griksa
Chemex Co pijał James Bond? Odpowiedź na to pytanie nasunie się większości zapytanych osób: „Martini. Wstrząśnięte, niezmieszane”. Jednak każdy fan książek Iana Fleminga czy uważny widz filmów wie, że sprawa wcale nie jest taka prosta, bo Bond sięgał po wiele różnych napojów w swojej karierze. Jednym z nich jest kawa, ale czy wiecie, w jaki sposób zdarzyło mu się ją parzyć? Odpowiedź jest jeszcze trudniejsza: w taki sam sposób, w jaki kawę parzyła Rosemary z jednego z filmów Romana Polańskiego oraz słynny detektyw Harper. Potrzebne do tego urządzenie znalazło swoje miejsce także w kuchni Moniki z serialu „Przyjaciele”. Mam na myśli mój ulubiony sposób parzenia kawy za pomocą chemeksu, który ma prostą nazwę, ale niecodzienny wygląd. Chemex został zaprojektowany przez niemieckiego chemika i wynalazcę Petera Schlumbohma w 1941 roku. Dzięki swojej wiedzy i pomysłowości Schlumbohm trafił do Stanów Zjednoczonych, gdzie opatentował wiele swoich projektów, w tym także termos. Jego chemiczne wykształcenie miało spory wpływ na wszystkie projekty i widać to także w przypadku chemeksu. Chemex to szklane naczynie w kształcie klepsydry z drewnianym uchwytem na przewężeniu, które może przypominać szkło laboratoryjne. Schlumbohm chciał zaprojektować najlepsze urządzenie do parzenia kawy i chyba mu się to udało, bo pod koniec lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku chemex został okrzyknięty jednym z najlepiej zaprojektowanych produktów owych czasów i trafił do Muzeum Sztuki Współczesnej w Nowym Jorku. Być może jego historia i miejsce w kulturze wydają się skomplikowane, jednak parzenie w nim kawy jest bardzo proste, chociaż wymaga przestrzegania kilku zasad. Metoda parzenia przypomina tę z dobrze znanych ekspresów przelewowych, trzeba jednak wymienić kilka bardzo istotnych różnic. Po pierwsze – w ekspresach przelewowych wszystko dzieje się samo. W przypadku chemeksu trzeba zadbać o odpowiednią temperaturę wody oraz jej przelanie Maszkety
48
przez kawę. Kolejną ważną różnicą są filtry, gdyż bez nich parzenie na pewno się nie uda. W przeciwieństwie do filtrów przeznaczonych do ekspresów przelewowych, te do chemeksu nie są dostępne w każdym supermarkecie oraz są grubsze. Dzięki temu odfiltrowują tłuszcze oraz osady, a sam proces filtracji trwa dłużej. W efekcie otrzymujemy bogatą w aromaty, ale łagodną i czystą w smaku kawę. Chemex można kupić w kilku rozmiarach – od pojemności pozwalającej na zaparzenie trzech filiżanek, do wersji mieszczącej w sobie dziesięć. Do odpowiedniego modelu należy dobrać filtry we właściwym rozmiarze. Kiedy posiadamy już chemex i filtry, należy wybrać właściwy rodzaj kawy. Przy metodach przelewowych najlepiej sprawdzi się kawa jasno lub średnio palona oraz średnio mielona. Zbyt grubo mielona może okazać się słaba w smaku, a zbyt drobno – stanie się gorzkawa. Zazwyczaj przyjmuje się proporcje 60 g kawy na 1 litr wody i po sprawdzeniu mniejszych lub większych ilości zgadzam się, że są to proporcje optymalne. Jednak nie bójcie się eksperymentować i szukać najlepszego dla Was smaku. Trzeba pamiętać także o odpowiedniej wodzie. Jeśli woda z kranu jest twarda, warto używać filtrów, które ją zmiękczą. Oprócz tego woda powinna mieć temperaturę 90-94 stopni Celsjusza. Do chemeksu wkładamy filtr i przelewamy go gorącą wodą w celu pozbycia się papierowego posmaku. Wodę z naczynia wylewamy. Wsypujemy 30 g kawy do filtra, zalewamy całość około 60 ml wody, zwracając uwagę na to, aby cała kawa miała kontakt z wodą, a następnie odczekujemy 30-60 sekund (proces ten nazywany jest preinfuzją). Po upływie tego czasu możemy zacząć zalewać resztą wody – należy robić to kolistymi ruchami, zaczynając od środka, w kierunku zewnętrznym. Nalewanie wody powinno się zakończyć mniej więcej po dwóch minutach od pierwszego kontaktu kawy z wodą, dzięki czemu cały proces nie zajmie więcej niż 4 minuty, co jest optymalnym czasem parzenia. Kiedy kawa zacznie wolno kapać, znaczy, że jest gotowa. Wystarczy wyjąć filtr i można rozlewać kawę.