#6 magazyn psychologii i zdrowego życia
grudzień
2015
D
rodzy Czytelnicy,
Marlena Pytlak, redaktor naczelna
3 grudnia obchodzimy Światowy Dzień Osób Niepełnosprawnych i właśnie dlatego najnowszy numer Magazynu INDYGO poświęcony jest tematyce niepełnosprawności. Znajdziecie w nim między innymi artykuł o genialnych Sawantach – odpowiedzi na pytanie kim są i czym się charakteryzują znajdują się w Strefie umysłu. W Strefie ciała możecie przeczytać bardzo ciekawy artykuł o niepełnosprawności ruchowej, natomiast w Strefie dziecka dowiecie się, jak można ułatwić niepełnosprawnemu dziecku funkcjonowanie w przedszkolu. Zachęcamy też do lektury artykułu na temat placówek integracyjnych w Strefie wiedzy. Na koniec kilka ciekawostek i aktualna oferta naszych szkoleń, na które serdecznie zapraszamy. Wszystkim Czytelnikom, jak zawsze życzę przyjemnej lektury, a także, z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia wiele wspaniałych chwil pełnych spokoju i miłości w gronie najbliższych osób.
Marlena Pytlak
2
STREFA UMYSŁU
Genialni głupcy
4
STREFA CIAŁA
Niepełnosprawni pełnosprawni
5
STREFA D Z IE C K A
Dziecko niepełnosprawne w przedszkolu
6-7
STREFA WIEDZY
Dziecko z deficytami rozwojowymi dlaczego placówka integracyjna?
STREFA ROZ W OJU
Grudniowe szkolenia
Ciekawostki
8-10 11
W TYM WYDANIU NAPISALI DLA NAS
Urszula Kossakowska
wydawca : Centrum Terapii i Rozwoju INDYGO redakcja: Marlena Pytlak redakcja@centrumindygo.pl
Żaneta Hertz
Katarzyna Galas
zespół : Dorota Idczak Katarzyna Galas Żaneta Hertz Urszula Kossakowska
Dorota Idczak
dział marketingu i reklamy : redakcja@centrumindygo.pl opracowanie graficzne i skład: Jan Szepski grafika@centrumindygo.pl
3
SS T TR E FA DUZMIE A Y SCŁK U
Dorota Idczak - psycholog, terapeuta
Zespół sawanta to rzadko spotykany stan, w którym osoba niepełnosprawna intelektualnie przejawia jednocześnie wybitne zdolności w stopniu genialnym. Zazwyczaj zdolności te bywają połączone z doskonałą pamięcią. Zespół sawanta pojawia się w przybliżeniu u co dziesiątej osoby cierpiącej na autyzm i u ok. 1/1400 1/2000 osób z niepełnosprawnością intelektualną lub uszkodzeniami mózgu. Do dzisiaj opisano ok. 100 przypadków sawantyzmu. Charakterystyczne cechy większości z nich to dość niskie IQ w zakresie 40-70. Sawantyzm występuje średnio pięć razy częściej u mężczyzn niż u kobiet. Mimo że większość przypadków zespołu sawanta ma charakter wrodzony, to może się on ujawnić także jako efekt uszkodzenia lub choroby mózgu lub stosunkowo rzadko u osób całkiem zdrowych, które popadły w różne rodzaje otępienia umysłowego.
Pojawiają się zdolności rachunkowe, w ciągu kilku sekund podają dzień tygodnia sprzed 4000 lat Większość zdolności sawantów dotyczy funkcji typowych dla prawej półkuli mózgowej i mają charakter niesymboliczny, artystyczny (np. zdolności plastyczne - malarstwo i rzeźba), wizualny lub motoryczny (np. zręczność manual na lub orientacja przestrzenna). Niektórzy sawanci mają zdolności językowe (choć zdarzają się one wyjątkowo rzadko) – potrafią w krótkim czasie opanować niezwykłą ilość słów i zagadnień gramatycznych z obcego języka, zwykle bez zrozumienia go (tzw. pamięć bez pojmowania).
4
Częściej pojawiają się zdolności muzyczne (najczęściej używanym przez sawantów instrumentem jest fortepian) i rachunkowe (sawant jest w stanie podać w ciągu kilku sekund dzień tygodnia sprzed 4000 lat lub odtworzyć bardzo długi ciąg cyfr). U niektórych sawantów pojawia się zdolność precyzyjnego odmierzania czasu z dokładnością porównywalną do zwykłych zegarów.Jednym z najbardziej znanych sawantów był zmarły w 2009 roku Kim Peek. Jego niezwykle zdolności stały się inspiracją dla twórców filmu Rain Man. Kim Peek mimo ogólnych zaburzeń rozwoju znał na pamięć 12 000 książek. Z racji swojego rozbieżnego zeza jedną stronę książki czytał lewym, a drugą prawym okiem jednocześnie. Potrafił wymienić nazwy wszystkich miast, autostrad pr zechodz ąc ych pr zez każde amerykańskie miasto, miasteczko i okręg – a także wszystkie numery kierunkowe, kody pocztowe oraz przypisane do nich sieci telekomunikacyjne i telewizyjne. Znał historię każdego kraju, każdego władcy, jego daty panowania, małżonka i historię. Na podstawie podanej daty urodzenia, w ciągu kilku sekund obliczał dzień tygodnia, w którym dana osoba skończy 65 lat. Rozpoznawał ze słuchu większość utworów muzycznych, podając jednocześnie datę i miejsce ich powstania oraz datę urodzenia i śmierci kompozytora.
STREFA C I A Ł A
Dorota Idczak - psycholog, terapeuta
OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE SĄ JAK DZIECI – POTRZEBUJĄ NASZEJ POMOCY Osoby niepełnosprawne, tak jak każdy z nas, chcą być samodzielne i niezależne od innych. Radzą sobie świetnie przy wykonywaniu codziennych czynności i nawet, jeśli muszą w to włożyć dużo więcej wysiłku, nie lubią, kiedy na siłę się im pomaga.
WSZYSCY NIEPEŁNOSPRAWNI SĄ UPOŚLEDZENI UMYSŁOWO.
Niepełnosprawność ruchowa to stan człowieka znajdującego się w sytuacji obniżonych możliwości motorycznych ciała. Zazwyczaj jest to związane z różnorakimi uszkodzeniami kończyn. Upośledzenie może wynikać ze zmian rozwojowych w okresie płodowym, chorób, wypadków oraz innych czynników mogących mieć wpływ na budowę ciała i działanie jego poszczególnych części. Często nie posiadając dostatecznych informacji na temat osób niepełnosprawnych opieramy się na wiedzy potocznej i występujących w społeczeństwie stereotypach. Zdarza się też, że chcąc pomóc osobie z niepełnosprawnością postępujemy zgodnie z zasadami, które wydają się nam słuszne, a w rzeczywistości jest nieco inaczej.
Są różne rodzaje i stopnie niepełnosprawności. Warto zapamiętać, że niepełnosprawność wzrokowa, słuchowa czy ruchowa NIE JEST tożsama z niepełnosprawnością umysłową! W Polsce studiuje około 28000 osób niepełnosprawnych, wiele z nich otrzymuje tytuły naukowe i osiąga sukcesy edukacyjne i zawodowe.
OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE FIZYCZNIE MAJĄ „SZÓSTY ZMYSŁ” Każdy z nas jest inny, ma różne umiejętności i talenty, podobnie jak osoby niepełnosprawne fizycznie. Nie jest możliwe wyodrębnienie u osób z niepełnosprawnością żadnej szczególnej cechy, której nie posiadaliby ludzie pełnosprawni. Nie charakteryzują się oni żadnymi niezwykłymi zdolnościami, umiejętnościami ani talentami. Podobnie jak każdy mogą osiągnąć bardzo dużo, jednak wymaga to zaangażowania i zwiększonego wysiłku, a także uporu w dążeniu do określonego celu.
5
STREFA D Z IE C K A
Żaneta Hertz –
dyrektor ,,Niepublicznego Przedszkola Integracyjnego RAZ DWA TRZY-MY’’
W CHWILI OBECNEJ, PRAKTYCZNIE W KAŻDYM PRZEDSZKOLU MOŻEMY SPOTKAĆ DZIECI Z ORZECZENIAMI O POTRZEBIE KSZTAŁCENIA SPECJALNEGO WYDAWANE PRZEZ ZESPOŁY ORZECZENIOWE PAŃSTWOWYCH PORADNII PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNYCH NA PODSTAWIE ORZECZEŃ O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI. UWAŻAM, ŻE JEST TO, CZESTO NIEZAUWAŻANY, WIELKI SUKCES NASZEGO SYSTEMU OŚWIATOWEGO, KTÓRY PO LATACH KONIECZNOŚCI UKRYWANIA DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH W PLACÓWKACH SPECJALNYCH UMOŻLIWIŁ WKRACZANIE NIEPEŁNOSPRAWNYM W MOŻLIWIE NORMALNE ŻYCIE SPOŁECZNE. Najczęściej dzieci z orzeczeniami trafiają do placówek integracyjnych, które posiadać powinny infrastrukturę przygotowaną na ich przyjęcia i „przyjazne” funkcjonowanie w środowisku rówieśniczym dzieci zdrowych. Niewątpliwie umożliwia to pełniejszy rozwój i wyrównywanie szans edukacyjnych niepełnosprawnym maluchom.
Jakie kryteria powinny spełniać placówki kształcące / wychowujące dzieci w systemie integracyjnym?
Przede wszystkim powinny zadbać o zniesienie barier architektonicznych
6 3
Przede wszystkim powinny zadbać o zniesienie lub zminimalizowanie barier architektonicznych przez dostosowanie pomieszczeń do bezkolizyjnego funkcjonowania dzieci, głównie z ograniczeniami ruchowymi. Istotnym jest zadbanie o odpowiednie wyposażenie pomieszczeń, sal, klas w miejsca umożliwiające odpoczynek i relaks niepełnosprawnym maluchom, których poziom męczliwości jest, na ogół większy niż ich zdrowych rówieśników. Bardzo duże znaczenie ma też możliwość udostępnienia korzystania z adekwatnej dla danego dziecka diety, której przestrzeganie jest często istotnym elementem rehabilitacji. Tak dzieje się w przypadku maluchów chorych na cukrzycę, zespół Pradera - Willego, ale także w przypadku dzieci autystycznych, z zespołem Aspergera oraz innych spektrum autyzmu. Każde dziecko o specjalnych potrzebach edukacyjnych wyrażonych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego powinno, w placówce która zdecyduje się takie dziecko przyjąć, otrzymać niezbędną pomoc określoną we wskazaniach zawartych w orzeczeniu.
STREFA D Z IE C K A
W najczęstszych przypadkach dotyczy to dodatkowych, indywidualnych zajęć z zakresu logopedii, terapii Si, terapii pedagogicznej, spotkań z psychologiem oraz wsparcia pedagoga specjalnego. Po przyjęciu dziecka do przedszkola zespół pracujących w placówce specjalistów w porozumieniu z wychowawcami oraz na bazie zaleceń zawartych w orzeczeniu tworzy INDYWIDUALNY PROGRAM EDUKACYJNO – TERAPEUTYCZNY (IPET), który zawiera weryfikowaną co kilka miesięcy propozycję programu indywidualnego dla danego dziecka, jest on przestawiany rodzicom do akceptacji i systematycznie monitorowany w miarę postępów/ regresu malucha.Należy jednak pamiętać, że placówki integracyjne nie są, z założenia, ośrodkami leczniczo – terapeutycznymi. Na co dzień spotykam się z różnorodnymi problemami wynikającymi z nieprawidłowego rozumienia idei integracji, zwłaszcza wśród rodziców. Przedszkole integracyjne ma za zadanie w sposób wynikający z możliwie indywidualnego podejścia do dziecka stworzenie przyjaznych warunków dla rozwoju każdego malucha, w tym niepełnosprawnego. Zajęcia indywidualne mają tu charakter wspierający dziecko w jego dążeniu do adaptacji w środowisku rówieśniczym, wyrównaniu barier na drodze do przyswojenia, przewidzianego na danym etapie edukacyjnym, minimum programowego.
Często zdarza się, że rodzice traktują przedszkole integracyjne jako instytucję odciążającą ich w konieczności medycznej rehabilitacji, leczeniu problemów fizycznych i psychicznych przypisanej do danej niepełnosprawności. Bardzo roszczeniowo potrafią egzekwować ilość indywidualnych zajęć, często zupełnie bezzasadnie. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku dzieci z ASPERGEREM, AUTYZMEM i jego spektrami. Głównym problemem maluchów dotkniętych tym problemem jest nieumiejętność funkcjonowania społecznego, empatia, używanie mowy jako podstawowej formy interakcji z otoczeniem, wyrażanie własnych uczuć itd… W toku zajęć indywidualnych nie można trenować zachowań społecznych, ma to sens jedynie w grupie, w naturalnych sytuacjach społecznych, które komentuje specjalista i ułatwia dziecku ich zrozumienie i zaakceptowanie niejako „na bieżąco”. Rodzice często mają oczekiwanie „wyleczenia” ich dziecka z niepełnosprawności, zwłaszcza w odniesieniu do możliwości emocjonalnych, a także często intelektualnych. Myślę, że zbyt mało mówi się na ten temat, zapominając, że placówki integracyjne zostały stworzone dla umożliwienia wspólnej koegzystencji osób z ograniczeniami z dziećmi zdrowymi z zachowaniem poszanowania wzajemnych granic i potrzeb.
7
Katarzyna Galas Urszula Kossakowska - Niepubliczne Przedszkole ,,Jaśkowo’’
STREFA WIEDZY
DZIECKO Z DEFICYTAMI ROZWOJOWYMI dlaczego placówka integracyjna? Okres wczesnego dzieciństwa i wiek przedszkolny to czas socjalizacji dziecka - nauki współżycia z innymi, stosowania się do ustalonych norm i zasad. Wedle przysłowia "Czym skorupka za młodu nasiąknie..." warto pracować nad kształtowaniem u dzieci właściwych postaw społecznych. Nie wszyscy mają świadomość, że placówka integracyjna, to miejsce wyjątkowe, albowiem w naturalny sposób uczy tolerancji, pomocy słabszym, wrażliwości, kształtuje poczucie własnej wartości. Zarówno rodzice, jak i terapeuci, a także nauczyciele widzą potrzebę wieloprofilowych oddziaływań na dziecko. Każde takie oddziaływanie może służyć zmniejszeniu istniejących nieprawidłowości rozwojowych oraz zapewnić dalszy optymalny rozwój dziecka. Ważną funkcję w realizacji tych zamierzeń pełnić mogą zajęcia oferowane w przedszkolach integracyjnych. Przedszkole integracyjne oprócz stymulowania rozwoju psychoruchowego dzieci, ma ogromny wpływ na wspieranie rozwoju społecznego i emocjonalnego dzieci. To integracja z grupą rówieśniczą jest szansą nabywania kompetencji społecznych. Radość wspólnej zabawy to pierwszy krok do dalszych kontaktów. Podstawowym warunkiem efektywnej pracy z dzieckiem tego jest jak najwcześniejsze wykrycie niepełnosprawności oraz wdrożenie terapii. Przedszkole integracyjne to miejsce, gdzie uwzględnia się ograniczenia wynikające z niepełnosprawności, a przy tym zapewnia się wsparcie całej Rodzinie. Poprzez wspólne zabawy, zajęcia, imprezy i wycieczki dzieci pełnosprawne i niepełnosprawne uczą się w sposób naturalny oraz spontaniczny wzajemnej tolerancji, wyrozumiałości, szacunku, troski, odpowiedzialności, wsparcia i empatii. Dzieje się to naturalnie poprzez obcowanie ze sobą nawzajem.
3 8
W ten sposób dzieci nabywają umiejętności społecznych, wszechstronnie rozwijają swoją osobowość. Dziecko wychowujące się ze swoimi niepełnosprawnymi rówieśnikami staje się osobą wrażliwą na potrzeby innych ludzi, mniej egocentryczną. Niepełnosprawny Przedszkolak funkcjonując wśród innych dzieci jest bardziej samodzielny, uczy się przez obserwację, lepiej się komunikuje, wykazuje większą sprawność fizyczną oraz intelektualną. Dzieci pełnosprawne uczą się tolerancji, wrażliwości, otwartości na potrzeby innych, oraz akceptacji dla trudności innych ludzi, szacunku dla choroby i słabości. Grupa integracyjna rozbudza świadomość, że wszyscy ludzie mają równe prawa, choć mają różne możliwości, pomaga przełamać egoizm. Wspólna zabawa, nauka, rozmowy, spacery i posiłki budzą wzajemne zaufanie, zrozumienie i w konsekwencji pełną wzajemną akceptację. W przedszkolu rozwija się wspólnota, tworzy się podstawa kontaktów społecznych w późniejszym życiu. Wszyscy nasi nauczyciele i specjaliści starają się niwelować skutki niepełnosprawności, poprzez stymulowanie rozwoju dzieci i stwarzanie warunków do optymalnego funkcjonowania. Każde dziecko integrowane uczestniczy w zajęciach programowych z całą grupą przedszkolną, a oprócz tego bierze udział w zajęciach indywidualnych z pedagogiem specjalnym/ oligofrenopedagogiem, logopedą, rehabilitantem/ terapeutą integracji sensorycznej, oraz jest pod opieką innych specjalistów. Istotne jest to, że nad prawidłowym rozwojem dziecka czuwa dwóch nauczycieli, pracujących jednocześnie w grupie - nauczyciel prowadzący i pedagog specjalny, a program i tempo pracy są dostosowywane do dynamiki rozwoju i możliwości Dzieci. Podczas zajęć niezbędna jest indywidualizacja w procesie uczenia się.
STREFA WIEDZY
Zadania dla Dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych mają zróżnicowany stopień trudności, doskonalą słabiej opanowane umiejętności i wiadomości, a na ich wykonanie przeznacza się więcej czasu. Często organizowane są takie sytuacje dydaktyczne i wychowawcze, w których wszyscy Podopieczni podejmują wspólne, różnorodne działania, są partnerami, którzy razem pokonują trudności i osiągają sukcesy. Sytuacje te sprzyjają nie tylko uspołecznieniu, ale podnoszą poczucie własnej wartości i budzą wiarę we własne możliwości. Współpraca ze specjalistami i ewaluacja postępów Dziecka pozwala na pomoc Rodzicom w zakresie wsparcia wychowawczego i terapeutycznego. Specjaliści współpracujący z przedszkolem wiedzą, że Rodzice którzy bywają zagubieni, potrzebują porad w kwestiach wychowawczych, czy zwyczajnej rozmowy. Mamy świadomość, że Rodzic w domu stara się być silny, ale na swoich barkach dźwiga więcej niż większość Rodziców pełnosprawnych Dzieci.
Daje szansę przeżycia całej gamy uczuć związanych z życiem i działaniem w społeczeństwie. Doświadczenie zdobyte w gronie rówieśników jest niezbędne w drodze do samodzielności, do opanowania licznych sprawności i umiejętności potrzebnych w późniejszym życiu, takich jak: mowa, sprawności manipulacyjne, sprawności ruchowe, poznawcze oraz doświadczenie emocjonalnie warunkujące pozytywny obraz samego siebie i dobre relacje z otoczeniem. Otoczeniem, w którym przyjdzie im żyć. Większość Rodziców waha się zapisując swoją Pociechę do przedszkola. My jesteśmy przekonani, że wybór placówki integracyjnej to słuszna decyzja.
Ze względu na różne potrzeby Przedszkolaków ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi codzienna praca nauczycieli z placówek integracyjnych opiera się na integracji różnych metod, wybranych na podstawie znajomości dzieci, ich osobowości, potrzeb oraz mocnych stron. Stosuje się m.in.: Terapię Muzyką i Ruchem wg A. Chartanowicz, Metodę Ruchu Rozwijającego W. Sherborne, elementy dramy i zabaw teatralnych, bajkoterapii. Każda z nich ma zastosowanie zarówno u Dzieci pełno, jak i niepełnosprawnych, a kluczem do sukcesu jest ich odpowiedni dobór. Przy współdziałaniu Dzieci uczą się akceptacji siebie i innych takimi jakimi są, pomagają sobie wzajemnie. Nie ma ukrywania, udawania, nie ma mechanizmów obronnych. Ta oczywistość i naturalność reakcji pomaga naszym Podopiecznym odnaleźć swoją tożsamość. Uczestnictwo w życiu grupy rówieśniczej daje szansę poznania siebie, docenienia swoich mocnych stron, kształtuje motywację i umiejętność pracy nad trudnościami, mobilizuje do wysiłku.
9
STREFA WIEDZY
MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Jest to święto obchodzone 3 grudnia, ustanowione w 1992 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Wprowadzenie tego święta miało na celu zwiększenie świadomości i wrażliwości społeczeństwa na problemy osób niepełnosprawnych, a także zachęcanie do podejmowania działań mających na celu polepszenie jakości ich życia. Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 roku, liczba osób niepełnosprawnych mieszkających na terenie Polski wynosi około 4,7 mln osób, co stanowi 12,2 % ludności kraju.
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ INTELEKTUALNA – KLASYFIKACJA
W klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego – DSM IV - rozróżnia się 4 poziomy niepełnosprawności intelektualnej, w zależności od ilości punktów IQ badanych testem Wechslera, są to: Niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim (69-55 IQ Wechslera) – poziom intelektualny charakterystyczny dla 10-12 roku życia. Niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym (54-35 IQ Wechslera) – funkcjonowanie intelektualne na poziomie 6-9 roku życia. Niepełnosprawność intelektualna w stopniu znacznym (34-20 IQ Wechslera) –poziom rozwoju 3-6-latka. Niepełnosprawność intelektualna w stopniu głębokim (poniżej 20 IQ Wechslera) – poziom funkcjonowania odpowiadający max. 3 roku życia.
STREFA W OZ R I EWDOZJ Y U
Cykl szkoleń GRUDZIEŃ 2015 Autyzm i zespół Aspergera – diagnoza i terapia. Celem szkolenia jest przedstawienie podstawowych informacji dotyczących autyzmu i zespołu Aspergera (ZA), kryteriów diagnostycznych oraz metod terapeutycznych stosowanych w pracy z osobami z autyzmem i ZA. Szkolenie przeznaczone jest dla wszystkich osób zainteresowanych problematyką całościowych zaburzeń rozwoju, pracujących lub planujących pracę z osobami z autyzmem.
Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych. Szkolenie z elementami warsztatowymi dla specjalistów i studentów pracujących z dzieckiem z niepełnosprawnością. Uczestnicy szkolenia zdobywają wiedzę na temat konstruowania programów terapeutycznych dla dzieci z grup integracyjnych lub specjalnych. Na szkoleniu omówione zostaną podstawy prawne związane z tworzeniem IPET-ów, zagadnienia związane z kształceniem uczniów niepełnosprawnych oraz interpretowaniem danych zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego dziecka i innych dokumentów dziecka.
Zaburzenia SI – czym jest Integracja Sensoryczna? Na szkoleniu dowiedzą się Państwo, czym jest Integracja Sensoryczna, jak wygląda diagnoza oraz terapia SI, jak rozpoznać to zaburzenie u dziecka oraz jak samodzielnie wspomagać rozwój procesów SI w warunkach przedszkolnych. Szkolenie dedykowane specjalistom pracującym z dziećmi w wieku szkolnym i przedszkolnym.
Praca terapeuty cienia-asystenta z dzieckiem z autyzmem lub zespołem Aspergera. Szkolenie dedykowane nauczycielom pragnącym zdobyć kwalifikacje i umiejętności niezbędne do pracy w charakterze asystenta-cienia dziecka z zaburzeniami rozwoju. Szkolenie odbywa się w formie seminaryjnej z elementami pracy warsztatowej.
PIĄTEK
Centrum Terapii i Rozwoju INDYGO 606 22 77 03; (22) 40 40 179 GOCŁAW - ul. Mikołajczyka 1 lok.12