D O O R G E E F
COLUMN rachida akali Als optometrist heb je de luxe om te kunnen fungeren op diverse raakvlakken. Zoals de specialisatie in contactlenzen, low vision en binoculair zien. Momenteel heb ik voornamelijk affiniteit met contactlenzen. Het is uitdagend en vergt veel deskundigheid en inzicht. Ook is het resultaat vrijwel direct waarneembaar bij de (presbyope) cliënt. Hierbij is het als optometrist belangrijk om goed te luisteren naar de hulpvraag van de cliënt, hierop te anticiperen, het verwachtingspatroon te schetsen en de passende zichtoplossing bieden. In de praktijk merk ik steeds vaker dat men verlangt naar goed zicht voor beide afstanden (deels) zonder bril. Zeker ten tijde van corona, waarbij de mondkapjes zorgden voor beslagen glazen. Maar ook bijvoorbeeld tijdens het tennissen of op het toneel waarbij er ook op bladmuziek gekeken moet worden. Vaak is het verwachtingspatroon te hoog; men wil het beste zicht in complexere omstandigheden en sommigen kampen ook nog met droge ogen. Een lastige optelsom voor de specialist, want één misstap en de cliënt kan afschrikken en pessimistisch worden. Dat willen we natuurlijk niet. We starten altijd met de anamnese. Laat de cliënt duidelijk aangeven wat de motivatie voor de multifocale zachte lenzen is, bij welke handelingen/afstanden de cliënt goed wil kunnen kijken en wat de levensstijl is. Schets hierbij het verwachtingspatroon. Verricht een oogmeting (incl. keratometrie), zowel veraf als nabij. Verder bepaal je de dominantie, want het niet-dominante oog wordt vaak gebruikt als leesoog. Tijdens het spleetlamponderzoek beoordeel je bij het voorsegment voornamelijk de traanfilm, cornea-scleraal profiel, de diameter van de cornea, de pupilgrootte en de oogleden. Haal de proeflenzen erbij en geef een instructie aan de cliënt met informatie over (onderhoud van) de lenzen. Plan vervolgens een controle in. Belangrijk is om niet meteen op te geven als de eerste poging niet naar tevredenheid is. Er zijn meerdere combinaties mogelijk! Tegenwoordig zijn er verschillende soorten zachte multifocale lenzen en de meest voorkomende zijn de dag- en maandlenzen. Het samenstellen van de juiste combinatie is essentieel per cliënt en men moet soms ‘out of the box’ denken.
Een voorbeeld is de multifocale maandlens Biofinity, waarbij men vaak start met central distance beiderzijds of voor het dominante oog central distance en het niet-dominante oog central near. Soms werkt dit niet optimaal omdat de cliënt een compromis moet sluiten qua scherpte voor de afstanden. Men kan dan denken aan monovisie: een monofocale vertesterkte voor het dominante oog en een leessterkte voor het niet-dominante oog. Het nadeel hierbij is dat er tijdelijk geen dieptezien is en het (langer durende) aanpassingsvermogen van de hersenen. Het voordeel is optimaal zicht voor veraf en nabij. Een creatieve oplossing zou kunnen zijn een monofocale vertelens en een multifocale leeslens voor het niet-dominante oog. Hierbij is mild sprake van monovisie. Bij multifocale daglenzen is de verdeling in sterkte wat anders, maar ook hierbij kun je dezelfde combinaties mogelijk maken. Voorbeelden in de praktijk: een 47-jarige dame wilde graag multifocale lenzen proberen want de bril zat niet prettig met haar hoofddoek. Echter gaf ze aan een evenwichtsstoornis te hebben. Eerste gedachte: multifocale lenzen met een evenwichtsstoornis? Maar de praktijk wees anders uit. Een monofocale vertelens voor haar dominante oog en een multifocale (central distance) lens voor het niet-dominante oog was voor haar de beste oplossing en mevrouw is zeer tevreden. Een 57-jarige chirurgisch arts met een cruciaal probleem; zijn multifocale glasbril was stuk en hij heeft met spoed een correctie nodig. De glasbril was helaas niet direct te repareren, maar hij werd uit de brand geholpen door multifocale daglenzen waarbij het leesdeel meer centraal zit (gezien het verrichten van operaties) en veraf acceptabel. Dit werkte prima en cliënt was blij met de vlotte hulp.
COMBINATIES MULTIFOCALE LENZEN: VAN COMPLEXITEIT TOT EUFORIE
Kortom: een optometrist/contactlensspecialist kan door een unieke combinatie met zachte multifocale lenzen zorgen voor een wezenlijk verschil in de kwaliteit van leven voor een cliënt. Optimisme, creativiteit, een luisterend oor en vooral geduld zijn de sleutels tot succes bij het aanpassen van multifocale zachte lenzen, want met een passend eind resultaat zijn de cliënten je oneindig dankbaar!
VOLGENDE DOORGEEFCOLUMN: Kaoutar Bouayad 130
eyeline