pauline heus
meerwaarde in mijn huidige werk. Ik snap goed hoe het er op de werkvloer aan toe gaat, hoe de relaties werken tussen de verschillende belanghebbenden”. De samenvatting van een publicatie, hoe informatief is die? Het eerste deel van het proefschrift handelt over de rapportage van predictiemodellen. Pauline legt uit: “Een predictiemodel (voorspelmodel) wordt gebruikt om het risico op een bepaalde aandoening te voorspellen aan de hand van een aantal kenmerken. Om bijvoorbeeld het risico op hart- en vaatziekten te voorspellen kan een arts de gegevens over leeftijd, geslacht, bloeddruk, cholesterol, roken en diabetes in een soort formule invullen en dan komt eruit rollen hoe groot het risico voor die patiënt is. In mijn onderzoek heb ik de rapportage van predictiemodelonderzoeken bekeken. Is de informatie volledig en gedetailleerd genoeg? Want alleen dan kun je er in de praktijk optimaal gebruik van maken. Het bleek dat de korte samenvatting van dergelijke publicaties niet altijd informatief genoeg is, dus daar hebben we een uitbreiding op de bestaande rapportagerichtlijn gemaakt. Belangrijk omdat veel mensen zoeken op dat stukje tekst en als dat niet juist of onvolledig is dan leggen ze relevant onderzoek misschien ten onrechte terzijde”. ONNODIGE ZORG REDUCEREN In het tweede gedeelte van haar proefschrift onderzoekt Pauline de mogelijkheid en manier waarop onnodige of onwenselijke zorg gereduceerd kan worden: “Deïmplementatie is niet zomaar schrappen en stoppen, maar vergt veel geduld. Het eist gedragsverandering van zorgverleners, patiënten en organisaties. Tijdens de verdediging van mijn proefschrift kreeg ik ook de vraag: wanneer is de zorg onzinnig? Een goede vraag, maar niet eenvoudig te beantwoorden. In de gezondheidszorg is veel gebaseerd op statistiek, grote groepen. Wanneer je bijvoorbeeld veel mensen screent en het levert weinig op, dan kun je zeggen dat screening misschien onnodig is. Maar kijk eens naar de optometristenpraktijk. In het verleden lieten oogartsen patiënten met beginnende cataract na een jaar voor een controle terugkomen en je kunt je afvragen of dat zinnige zorg was. Maar voor die ene patiënt die erg onzeker en ongerust is, is het wel degelijk zinvol dat hij de cataract weer kan laten controleren. Uiteindelijk draait natuurlijk om individuele patiënten en dat is maatwerk. Evidence based practice is uiteindelijk gericht op besluitvorming voor de individuele
30
eyeline
patiënt en kent een aantal pijlers. Evidence is de vaste factor en gebaseerd op onderzoeksresultaten bij grote groepen. Maar daarnaast spelen de kennis en ervaring van de zorgverlener en ook de wensen en ervaring van de patiënt of cliënt een rol. Samen met de beschikbare middelen en mogelijkheden moet dat leiden tot besluitvorming voor de patiënt. Bij implementatie van evidence in de praktijk heeft de patiënt automatisch een rol, bij deïmplementatie nog meer dan bij implementatie. Wanneer de dokter zegt ‘ik ga iets nieuws proberen’, zullen er weinig patiënten zijn die dat niet zien zitten. Als de dokter iets wil dan zal het wel goed zijn. Maar als jij al jaren hetzelfde medicijn krijgt en je gewend bent om zo vaak op controle te komen en dat opeens niet meer hoeft, roept dat vaak weerstand op”. GEEN ONE-SIZE-FITS-ALL OPLOSSING “Deïmplementatie moet – net als implementatie trouwens – heel erg op maat zijn. Er is geen one-size-fits-all. Denk goed na wie bij een bepaald proces betrokken zijn, wie zijn de spelers, wat vinden zij? Ook een rolverdeling, een status kan een rol spelen. Als een intramurale optometrist iets signaleert, vindt hij dan gehoor bij de oogarts? Is de afdelingsstructuur niet goed, dan zal die eerst aangepakt moeten worden. Heel vaak zie je dat men bij een deïmplementatie/implementatie naar scholing grijpt. Lekker makkelijk, we doen een cursusje, een overlegje en dan is het weer geregeld. Maar zo werkt dat gewoon niet. Zorg voor duidelijkheid, betrek de relevante personen erbij, laat iedereen meedenken en richt je op die factoren die gedragsverandering belemmeren”. TIPS VOOR OPTOMETRIST Op de vraag wat je als optometrist van dit proefschrift kunt leren, antwoordt Pauline: “Evidence based denken en werken is binnen de optometrie nog niet zo heel groot. Maar wel al meer dan toen ik de opleiding volgde. Voor veel optometristen is evidence based werken ver van hun bed. Het is een manier van denken die je op moet pakken. Als er richtlijnen zijn, pas ze toe, in de zaak of op de afdeling waar je werkt. Zoek de informatie (evidence) die er is. Als je iets nieuws aan wilt pakken ter verbetering doe het dan gedegen. Betrek de relevante mensen. Vraag wat zij ervan vinden, waarom doen ze nu dingen op een bepaalde manier die mogelijk anders en beter kunnen. Stel dat we wat veranderen, wat voor eerste weerstand gaat dat oproepen?”. En ga je nu verder studeren? De glimlach bij dit antwoord zegt genoeg: “Zeg nooit nooit, voorlopig ben ik er klaar mee. Het was heel leuk, boeiend en interessant om te doen. Maar nog leuker dat het klaar is. We zien wel hoe het loopt de komende jaren. Het is niet voor niks dat ik de zin uit een liedje van John Lennon in mijn proefschrift: ‘Life is what happens to you while you are busy making other plans’ heb gebruikt”.