LetselschadeNEWS Lente 50 - 2023

LETSELSCHADE NEWS

GRATIS ABONNEMENTVOOR PROFESSIONALS Meldaanviadesite!

HOE GAAT HET MET …..

Henk Mulder?

50 JAAR BEVER AUTOAANPASSINGEN

Een aangepaste auto geeft iemand vrijheid terug

VOORWOORD

DE 50ste EDITIE

Voor u ligt dan de jubileumeditie. In mijn vorige voorwoord riep ik u op ons te vertellen hoe u ons magazine al die jaren heeft ervaren, wat u eraan heeft gehad en hoe het misschien nog beter kan. Fijn was te horen dat u elke editie met plezier heeft gelezen. Ideeën over de inhoud waren er ook; wij kozen voor een terugblik op een bijzonder eerder gebracht verhaal.

Vooreerst past het om bij zo’n jubileumeditie een kort dankwoord te doen. Zonder een betrokken redactie is een magazine als dit niet te maken. Bijzondere en lezenswaardige verhalen moeten worden gesignaleerd en dat danken we aan met name onze redactieleden. Ook aan diegenen die hun plaatsje in de loop der tijd hebben afgestaan. Dus dank daarvoor.

Ook past het om stil te staan bij de waardering die wij als team hebben voor onze vormgeefster Hetty Hairwassers. Mooie inhoud is essentieel, maar de manier waarop het wordt gebracht, is misschien wel net zo belangrijk. We hopen dat we nog lang van het prachtige werk van Hetty gebruik mogen maken.

Dank ook voor de spin in het web die met het maken van een magazine als dit natuurlijk ook nodig is. Floor Verhees van mijn kantoor was al snel degene waar iedereen met vragen terecht kon en het magazine operationeel op de rit wist te houden. Ook heeft ze zeker de laatste jaren inhoudelijk haar steentje bijgedragen door ingestuurde bijdragen te editen en zelf mooie interviews te maken voor ons magazine.

Terug naar de terugblik. Arbeidsdeskundige Max Bentum kwam met het idee Henk Mulder weer eens op te zoeken. Hij begeleidde hem vanaf 2010 nadat Henk in 2008 bij een auto-ongeval zijn zicht volledig verloor en dus blind verder moest. We besteedden aandacht aan zijn verhaal in nummer 28 van ons magazine. Prachtig en inspirerend hoe Henk nog meer stappen heeft kunnen maken op zowel mentaal als maatschappelijk vlak met deze ernstige beperking.

Ook vonden we het leuk een zeer gewaardeerd mede-jubilaris aan het woord te laten. Bever Autoaanpassingen bestaat immers 50 jaar. We blikken terug op het van oorsprong door techneuten opgerichtte bedrijf. We nemen een kijkje in een wereld die hard is gegaan door de voortschrijdende techniek van auto’s naar rijdende computers. Nog steeds is het zaak niet te onderschatten wat zelfstandige mobiliteit aan slachtoffers geeft.

Meer actueel toch maar weer aandacht voor de ongevallen op skipisten die vanwege de mindere sneeuw behoorlijk massaal waren. In deze jubileumeditie nog een inspirerend verhaal van Tim die bij een aanrijding onder andere ernstig hersenletsel opliep en na veel ups en downs en met de juiste hulp toch zijn plek vond. Lees ook in dat verband het artikel over de Casemanager Hersenletsel. En ook nu weer nog veel meer.

Wens u veel leesplezier toe!

Colofon

LetselschadeNEWS is een kwartaaluitgave.

Hoofdredacteur

Rob Vermeeren | De Letselschade Raetsman

Redactie

Mikel Adriaansen | Terzet

Geert Clauwaert | Westerweel Intermediair

Wendy van Disseldorp | Ervaringsdeskundige

Jeroen Filarski | Manager regres UWV

Wil van Gelderen | Heling & Partners

Hans van Maanen | Vereniging Verkeersslachtoffers

Linda Renders | Trivium Advies

Simone van Schaik | stichting LANGZS

Geert Schimmel | LetsCo verder na letsel

Joop Schrok | Expertise Human Capital

Miriam Sessink | Slachtofferhulp Nederland

Nico Bakker | Heling & Partners

Bladmanager

Floor Verhees

Vormgeving

Echthetty

Abonnementen

Aangaan of beëindigen via www.stichtingletselschadenews.nl of antwoordnummer 10410 4800 VB Breda.

Advertenties

Tariefkaart voor advertenties is opvraagbaar via info@letselschadenews.nl of 076-5302539.

Vergoeding

Kijk op de website of uw abonnement wordt vergoed door verzekeraars of gratis is omdat u letselschadeprofessional bent.

Opzegging

Uiterlijk 3 maanden schriftelijk vóór het einde van het jaarabonnement via info@letselschadenews.nl.

Drukwerk

Rekafa Special Products BV Venlo www.rsp-bv.nl

Copyright Het overnemen van artikelen als bedoeld in artikel 15 van de Auteurswet is niet toegestaan.

Disclaimer

Rob Vermeeren Hoofdredacteur

Alle artikelen in LetselschadeNEWS zijn met zorg samengesteld. De (hoofd)redactie kan echter geen verantwoordelijkheid dragen voor achteraf gebleken feitelijke onjuistheden, uitspraken die in het tijdschrift worden gedaan en genoemde diensten of producten indien deze na afname niet blijken te voldoen.

’T KON MINDER

Toen Henk Mulder op 29 oktober 2016 zijn Bachelor of Science-diploma ontving, besteedden we daar in de herfsteditie nummer 28 van LetselschadeNEWS al aandacht aan. Het behalen van je bul is niet persé heel bijzonder, behalve dan dat Henk sinds een ongeval in 2008, waarbij hij verblind door de zon op een stilstaande meststrooier reed, volledig blind is. Dat weerhield hem er echter niet van een universitaire studie te volgen aan de Technische Universiteit van Twente in Enschede.

Fotografie Gerda Krol

Henk Mulder (l) en Max Bentum

In 2010 werd arbeidsdeskundige Max Bentum van Heling & Partners door de aansprakelijk verzekeraar en de belangenbehartiger van Henk gevraagd hem te begeleiden bij (onder andere) het maken van een nieuwe studiekeuze. Henk wilde graag verder met zijn studie werktuigbouwkunde, maar zijn visuele beperking verhinderde dat omdat hij geen tekeningen meer kon bestuderen. De keuze viel op de studie technische informatica. Henk moest veel hindernissen overwinnen om de studie te kunnen afronden, maar deed dat met meer succes dan hij van te voren had kunnen bedenken. Zijn doel was om de studie succesvol af te ronden, maar hij deed dat ook nog cum laude.

Sinds het interview in 2018, zijn we 5 jaar verder. De redactie van LetselschadeNEWS vroeg zich af hoe het nu met Henk gaat? Als we bij hem thuis aan de eettafel zitten en vragen hoe het met hem gaat, antwoordt hij op z’n Gronings: ’t kon minder. Oftewel, het gaat goed!

naadloos verder. Henk vertelt dat de wiskunde wel veel complexer was en de vertaalslag naar voor hem toegankelijk lesmateriaal was nog weleens een probleem. De materie werd ook complexer, maar zijn behendigheid om daarmee om te gaan werd steeds groter. In de zomer van 2019 heeft Henk zijn master, eveneens cum laude, afgerond. Daarna heeft hij even de tijd genomen voor vakantie en om zich te bezinnen op zijn toekomst.

Diverse aanbiedingen

De dag na zijn afstuderen had Henk al een aanbieding gekregen om bij BetterBe in Enschede te komen werken. Dit is een softwarebedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in de autoleasemarkt. Ook kreeg hij al vlot een aanbieding van de vakgroep op de Technische Universiteit voor een PhD (= promotieonderzoek). Daarnaast kreeg hij een aanbieding van het bedrijf waar hij al langere tijd stage had gelopen. Henk heeft overwogen om naar het Noorden terug te keren en heeft daar ook bij enkele bedrijven gesprekken gevoerd. Het aanbod was niet ‘je van het’ vertelt Henk en uitdaging ontbrak enigszins.

Henk heeft een reguliere baan. Wat moest er allemaal geregeld worden voordat hij daadwerkelijk aan de slag kon bij BetterBe?

Henk vertelt dat hij de weg naar/vanaf de bushalte moest leren kennen. Een screenreader zit standaard ingebouwd in de computers, daarvoor was geen aanpassing of voorziening nodig. Een brailleregel (foto pagina 6) had hij al via de zorgverzekering gekregen, dus eigenlijk kon hij meteen aan de slag bij BetterBe. Wat voor Henk wel van belang is, is dat hij altijd op dezelfde werkplek kan zitten en dat de gangpaden niet zijn geblokkeerd.

Op 1 maart 2020 begon Henk met zijn werkzaamheden voor BetterBe. Hij werkte net 2 weken op kantoor toen heel Nederland vanaf 16 maart 2020 verplicht thuis moest werken vanwege de coronamaatregelen. Dat is wel lastig als je net bent begonnen in een nieuwe baan, maar Henk ontwikkelde zich goed bij BetterBe.

Product engineer

Master

Nadat Henk zijn bachelor cum laude had behaald ging hij verder met een master: MTV, Methods and Tools for Verification. Simpel vertaald komt dat er op neer dat hij zich bezig hield met leren hoe je software kunt laten doen wat het moet doen. De master was veel gespecialiseerder dan de bachelor en het betrof een smaller gebied. Henk en de universiteit waren al gewend aan het blind studeren, dat ging eigenlijk

Contract voor onbepaalde tijd BetterBe nodigde Henk uit om een keer koffie te komen drinken. Vervoer is voor Henk een probleem als hij naar een onbekende bestemming moet, maar BetterBe zorgde ervoor dat hij thuis werd opgehaald en daar ook weer werd afgezet. Vervolgens heeft Henk een middag meegedraaid bij BetterBe. Het beviel hem goed, de sfeer sprak hem aan én – niet onbelangrijk – Henk vond hier de uitdaging die hij zocht. BetterBe bood hem een contract aan voor 32 uur per week voor onbepaalde tijd. Henk vond het in de proeftijd nog wel spannend of het allemaal wel goed zou gaan, maar van de kant van BetterBe waren daarover geen twijfels. Zij hadden alle vertrouwen in hem.

De functie van Henk is product engineer. Samen met zijn collega’s houdt hij zich bezig met software programmeren ten behoeve van autoleasemaatschappijen. Henk vindt zijn werk erg leuk vanwege de technische uitdaging om tot een product te komen dat aan bepaalde voorwaarden en wensen voldoet binnen een vastgesteld budget en met een optimale zoeksnelheid. De in het master opgedane kennis gebruikt hij in zijn werk.

Henk wil zich graag verder verdiepen in de materie waarmee hij bezig is. Zijn werkgever geeft aan dat hij heel goed werk levert, maar Henk zelf vindt dat er nog veel te leren is. Zijn doel is om beter te worden in de dingen die hij al doet, want het kan altijd beter, zo geeft hij aan.

'Ondanks visuele beperking cum laude afstuderen'

Vervoer

Henk gaat met de bus naar zijn werk, een rit van ongeveer 12 km enkele reis. Als de omroepinstallatie in de bus erg zacht staat of stoort dan weet hij nog steeds wel op z’n bestemming te komen. Inmiddels kent hij de route goed en weet hij wel wanneer hij er ongeveer is. Bovendien heeft hij voor eigen gebruik een gps-app ontwikkeld die hem precies vertelt hoe ver het nog is naar de bushalte. Als het nog 300 m is dan drukt hij alvast op de stopknop. ’s Morgens is Henk ruim een uur onderweg met de bus en aan het eind van de werkdag ongeveer een half uur.

Henk vertelt dat hij tijdens de eerste de beste busrit van BetterBe terug naar zijn woning een zeer behulpzame buschauffeur trof. Henk gaf aan dat hij er uit moest bij winkelcentrum zuid. De chauffeur riep op enig moment om dat ze bij het desbetreffende winkelcentrum waren. Henk had al een onderbuikgevoel dat er iets niet klopte en vroeg de

chauffeur nog specifiek of ze echt bij het winkelcentrum waren. De buschauffeur bevestigde dat overtuigend. Henk stapte uit, maar bleek bij de bushalte aan de verkeerde kant van het winkelcentrum te zijn afgezet. Henk noemt het een leermoment voor zichzelf; hij moet exact aangeven bij welke bushalte hij er uit moet.

Wonen/verhuizen

Na het behalen van zijn master heeft Henk nog geruime tijd op de campus van de TU gewoond. De huizenmarkt was op dat moment zwaar overspannen en een woning moet voor hem wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Zo is het van belang dat er op korte afstand een bushalte en een supermarkt zijn. Het viel niet mee om een geschikte woning te vinden die én aan de randvoorwaarden voldeed én betaalbaar was. Toen er na geruime tijd een geschikte en betaalbare woning was, werd deze bouwtechnisch afgekeurd. Een tussenwoning in Enschede-Oost

was ook geschikt voor Henk, maar de omgeving was zodanig ingericht (shared space) dat dit voor hem te veel gevaar opleverde. Op een derde geschikte woning heeft hij een bod gedaan, maar werd hij overboden.

Max Bentum heeft een contact uit zijn netwerk ingeschakeld en zo kwam er na een lange zoektocht uiteindelijk een huurwoning bij Woningcorporatie Domijn voor Henk beschikbaar die aan de voorwaarden voldeed. In oktober 2022 verhuisde hij naar de huidige woning en kreeg daarbij hulp van zijn familie.

Boodschappen doen

Henk regelt grotendeels zelf zijn boodschappen met de benenwagen. Hij kan niet veel boodschappen tegelijk meenemen, aangezien hij met 1 hand z’n blindenstok vasthoudt en in z’n andere hand vaak z’n telefoon heeft. De boodschappen moeten in zijn rugtas passen. Af en toe laat Henk

Brailleregel

boodschappen bezorgen als het om zwaardere spullen gaat.

In de winkel vraagt Henk bij binnenkomst meteen hulp van een medewerker om zijn boodschappen te verzamelen. Bij de campus was dat iets makkelijker dan nu, omdat iedereen hem daar al kende en er meteen iemand klaar stond om zijn benodigdheden te verzamelen.

Koken

De keuken van Henk is voorzien van een gasstel. Koken op gas is voor hem niet de veiligste methode, maar hij redt zich er mee. Henk geeft de voorkeur aan zelf eenvoudige maaltijden bereiden en laat zelden eten bezorgen.

Via de aansprakelijke verzekeraar kwam aan het licht dat witgoedspecialisten zich focussen op spraakgestuurde kookapparaten. Het inregelen van de spraaksturing is nog wel een obstakel en zeker geen sinecure. Het voorlopige idee is een knoppendoos te ontwikkelen die

als een soort muis bij het kookapparaat kan worden ingeplugd.

Hierop gaf Henk nuchter aan dat hij zich afvraagt of spraakgestuurd de oplossing wel is. “De Google-assistent verstaat mij vaak verkeerd als ik een radiozender aan wil zetten. Als mijn eten net zo vaak verbrandt omdat de kookplaat mij niet goed heeft verstaan...” Spraakuitvoer, zodat de kookplaat vertelt op welke stand hij staat als je een instelling doet, zou volgens Henk wel handig kunnen zijn. Dan weet je in ieder geval wat je instelt. Met stickertjes en voelbare markeringen kun je de instelling maken en door de spraakuitvoer weet je wat je aan het doen bent. Ook bij Bartimeus (de grootste organisatie in Nederland voor dienstverlening aan visueel gehandicapten) houden ze zich met deze materie bezig en Henk is zeer benieuwd wat daar uit komt.

Henk vindt het vooral jammer dat alles tegenwoordig touchscreen moet zijn, waardoor de reguliere kookplaten niet meer voldoen voor iemand die blind is. Daarom moet worden teruggevallen op dure aanpassingen, terwijl ‘ouderwetse’ (inductie)kookplaten met knoppen wel bruikbaar zijn voor hem.

Geen hulphond

Henk vertelt dat hij heeft nagedacht over een hulphond. Uit ervaring van anderen weet hij dat hij niet voor een hulphond in aanmerking komt, omdat de hond dan te weinig te doen heeft. Als Henk aan het werk is zet hij z’n blindenstok in een hoek, maar met een hond kan dat natuurlijk niet, grapt hij. Los daarvan zijn er ook nadelen verbonden aan een hulphond. De hond moet niet alleen voldoende ‘werk’ hebben, maar moet ook uitgelaten en verzorgd worden en moet z’n energie kwijt kunnen. De voordelen wegen voor Henk niet op tegen de nadelen.

Huishouden

Het is voor Henk lastig om zelf het huishouden te doen. Hij had op de campus al een robotstofzuiger die hij ook in z’n nieuwe woning gebruikt. Deze voldeed goed in zijn veel kleinere kamer op de campus, maar heeft eigenlijk niet voldoende capaciteit voor de nieuwe woning. Voorlopig redt hij zich met het huishouden en ondertussen wordt er nog gezocht naar een adequate oplossing. Een huishoudelijke hulp moet vooral vertrouwd zijn, zo geeft Henk aan.

Internetverbinding

Voor het thuiswerken heeft Henk een adequate internetverbinding nodig. Dat was nog wel een dingetje. Er zou al een glasvezelaansluiting aanwezig zijn in zijn nieuwe woning, maar de daadwerkelijke aansluiting liet nog maanden op zich wachten. Tot de aansluiting een feit was heeft Henk zich op een andere manier moeten behelpen. Inmiddels beschikt hij over een competente internetverbinding zodat hij adequaat kan thuiswerken.

BetterBe

Henk gaat met plezier naar zijn werk en heeft het goed naar zijn zin bij BetterBe. De manier waarop ze hem hebben binnen gehaald was hartverwarmend, zo geeft hij aan. Er doen zich weleens wat praktische problemen voor in het werk. Zo krijgt Henk af en toe te maken met ongedefinieerde knoppen. Daar kan hij niets mee. Ook de (soms vele) piepjes van bijvoorbeeld inkomende mails van collega’s leiden hem af, maar met een beetje medewerking van zijn collega’s is dat op te lossen. Henk heeft bij BetterBe de uitdaging gevonden die hij zocht en is blij met zijn baan en werkgever.

Wat zegt de werkgever over Henk? We hebben ook gesproken met de leidinggevende van Henk, Marc Maurer. Hij is de CEO/technisch directeur en teamleider van BetterBe.

BetterBe is Henk op het spoor gekomen doordat één van de huidige collega’s destijds een postdoc deed en hem onder andere een (werk)college gaf en via de universiteitskrant. Dat Henk blind is zag Marc niet als een probleem. Hij had eerder samengewerkt met een collega met een visuele beperking. Hij vond het dan ook geen risico om Henk aan te nemen. “Als iemand z’n universitaire studie heeft doorlopen zoals Henk dat heeft gedaan, dan mag je er op vertrouwen dat iemand wat in huis heeft”, zo geeft Marc aan. En niets bleek minder waar te zijn.

Henk trad per 1 maart 2020 in dienst en het was even zoeken hoe dat in de praktijk in z’n werk zou gaan. Maar dat was van korte duur, want Henk redt zich wel. En ook al deden 2 weken later de coronamaatregelen en lock downs hun intrede, het inwerken verliep soepel volgens Marc en Henk vond al snel zijn rol in het team. “In het begin dachten we nog dat we misschien niet van hem mochten verwachten dat hij een netjes opgemaakt lang stuk programmacode zou kunnen opleveren, maar dat doet hij gewoon. Soms is er even een technische aanpassing nodig, maar verder hoeven we ons nergens zorgen over te maken. Henk draait gewoon mee in het team en de collega’s hoeven hem niet te helpen. We zagen Henk groeien van een startende naar een zelfverzekerde medewerker die zich graag laat uitdagen. Inhoudelijk kan hij het werk heel goed aan, het zijn meer wat praktische zaken waar we rekening mee moeten houden. We zijn ons er allemaal goed van bewust dat Henk niets ziet, dat is een soort tweede natuur geworden voor het hele team.”

Marc vertelt dat Henk veel toevoegt aan het team. “Henk heeft een sterk ontwikkeld analytisch vermogen, dat

is echt zijn talent. Daardoor is hij in staat zeer complexe ICT-problemen op te lossen.” Als we Marc vragen hoe hij Henk zou typeren, geeft hij aan dat hij een zeer capabele medewerker is en een fijn persoon om mee samen te werken. “Henk vult het team fantastisch aan met zijn kennis en kunde. Hij heeft doorzettingsvermogen en draait gewoon mee in het werk net zoals elke andere medewerker. Wij zijn onder de indruk hoe hij het doet. Op de werkvloer is zijn visuele beperking helemaal geen ding, niemand is daarmee bezig.”

Ook spreekt Marc zijn waardering uit voor hoe Henk in het leven staat. “Henk is bescheiden, nuchter, oplossingsgericht en een doorzetter. Je vraagt je weleens af hoe hij vanuit de bus de ingang van het pand weet te vinden, maar hij doet dat gewoon.”

Een voorbeeld

Max Bentum geeft aan dat Henk voor arbeidsdeskundigen een voorbeeld is. Hij zit niet bij de pakken neer, maar ‘kijkt’ vooruit. Hij voegt daar aan toe dat Henk hem ook weleens een duw heeft gegeven als hij vond dat Max iets te lang op z’n beloop liet. “Het is een mooi proces geweest”, zo geeft Max aan.

Het is inmiddels ruim 12 jaar geleden dat Max werd ingeschakeld en de begeleiding nadert onderhand het einde. Er moeten nog wel dingen worden geregeld in de nieuwe woning van Henk, maar erg veel kan Max verder niet meer voor Henk doen. Hoe mooi is het dat Henk nu een eigen woning heeft, prima op z’n plek zit bij BetterBe, hij blij is dat hij daar mag werken en de werkgever hem op handen draagt?

“Meer kan ik mij als arbeidsdeskundige niet wensen”, zegt Max. 

'Henk doet het gewoon!'

Cesenatico

7 t/m 16 mei

€ 835,00

Al 35 jaar zorgeloos en met vertrouwen op vakantie door heel Europa!

HartbrugReizen is dé reisorganisatie zonder winstoogmerk van Hartpatiënten Nederland, Nederlands oudste en grootste belangenorganisatie. We bieden mensen de kans om zorgeloos van hun vakantie te genieten.

Vertrouwen

Wij gunnen u, net als ieder ander, om met een gerust Hart en vol levenslust op reis te gaan. Tijdens de trip zult u ontdekken dat u meer kunt dan u denkt! U krijgt weer vertrouwen in uw lichaam en daardoor meer grip op uw leven.

“Je staat er niet alleen voor als je iets overkomt. Dat geeft mij én de kinderen een gerust en veilig gevoel”. Erna Verdurmen, Maastricht

Waarom kiest u voor HartbrugReizen?

• Al 35 jaar betrouwbare reizen

• U komt in een warm bad terecht

• U bent nooit alleen

• U ontmoet lotgenoten

• Altijd een steuntje in de rug

• Een arm om uw schouder

• Een verpleegkundige die er altijd voor u is

• Prachtige comfortabele bestemmingen

• Met een gerust op reis

• Gevarieerde excursieprogramma’s

• En natuurlijk aangesloten bij SGR, VvKR en het Calamiteitenfonds

Let op: vol is vol!

JUBILEUMREIS! JUBILEUMREIS! JUBILEUMREIS!

Polen

25 juni t/m 1 juli

€ 635,00

Sauerland

4 t/m 8 september

€ 435,00

€ 235,00 toeslag alleenreizenden

Tirol

3 t/m 9 juni

€ 759,00

€ 149,00 toeslag alleenreizenden

€ 159,00 toeslag alleenreizenden

Londen

13 t/m 16 juli

€ 399,00

JUBILEUMREIS!

€ 129,00 toeslag alleenreizenden

Geen toeslag alleenreizenden!

Istrië

6 t/m 14 oktober

€ 799,00

€ 269,00 toeslag alleenreizenden

Reiscoach HartbrugReizen

50 jaar Bever Autoaanpassingen

‘Een aangepaste auto geeft iemand vrijheid terug’

Toen techneuten Freek de Moor en Gerrit Wassenburg in 1973 startten met Bever Autoaanpassingen, stond het aanpassen van auto’s voor mensen met een handicap nog in de kinderschoenen. Elke oplossing moest zelf uitgevonden worden. Inmiddels heeft het bedrijf vier vestigingen: in Andelst, Bodegraven, Breda en Assen. LetselschadeNEWS vroeg eigenaren Jan Jonkheid en Jeroen van den Broek of de autoaanpaswereld er sinds 1973 heel anders uitziet. In een interview vertellen zij dat het proces beter te overzien is en er veel meer partijen bij betrokken zijn.

Tekst Robin Wubben | Fotografie Mathilde Dusol

Jan Jonkheid (l) en Jeroen van den Broek

De Moor en Wassenburg? En waarom heet Bever dan Bever? Die naam heeft het bedrijf te danken aan de broers Ed en Willem Bever uit tv-serie De Fabeltjeskrant. Twee klussende bevers voor wie geen project te groot was. Bijkomend voordeel: in de telefoongids stond het bedrijf mooi vooraan: bij de B. In de beginjaren werden er vooral Dafjes aangepast, omdat die als enige als automaat werden geleverd en dus geschikt waren om aan te passen. ‘Toen moesten we elk project echt uitvinden. Er waren geen standaardoplossingen; over alles dat aangepast moest worden, moest je nadenken’, zegt Jan Jonkheid, directielid en mede-eigenaar van Bever Autoaanpassingen. Hij werkt al 35 jaar bij het bedrijf, in verschillende functies. ‘We hadden in het begin allemaal mensen in dienst die alles vanaf nul gingen bouwen. Nu hebben we veel meer een mix aan oplossingen: bepaalde onderdelen die zichzelf bewezen hebben en standaard te bestellen zijn, maar waar nodig bedenken we nog steeds dingen zelf. Het blijft maatwerk, geen mens is hetzelfde. Maar we hebben na vijftig jaar zo’n bak ervaring dat we heel vaak terug kunnen vallen op aanpassingen die we eerder hebben gedaan. Het proces is daardoor wel anders geworden.’

Strengere regels

Bever was in 1973 een van de eerste bedrijven die zich met autoaanpassingen bezig ging houden. Nog altijd is het een van de vijf grootste Nederlandse spelers in die markt. Niet alleen het proces van auto’s aanpassen is anders geworden, ook de regels zijn veranderd. Ze zijn strenger geworden. Het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) bepaalt hoe iemand moet rijden, welke aanpassingen er in een auto móeten zitten, en de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) keurt de auto als hij helemaal is aangepast. ‘Gelukkig

zijn er nu veel standaardproducten om auto’s aan te passen. Dat maakt het kwalitatief makkelijker te controleren als de auto is aangepast’, zegt directielid en mede-eigenaar Jeroen van den Broek. ‘Fabrikanten specialiseren zich in bepaalde aanpassingen, bijvoorbeeld rolstoelliften, vloerverlagingen of handbedieningen om gas te geven en te remmen. Veel aanpasbedrijven zijn daardoor meer inbouwers geworden. We gebruiken standaardcomponenten die aan alle eisen voldoen.’

Mix

Bever heeft beide facetten in huis: Bever Autoaanpassingen is het aanpasbedrijf gebleven dat het was, waarbij de klant een zo goed mogelijke oplossing krijgt. Deels met standaardonderdelen, deels met dingen die zelf ontwikkeld worden. Daarvoor is er Bever Car Products, de eigen research and developmentafdeling die standaardoplossingen maakt die in eigen huis gebruikt worden, maar ook verkocht worden aan andere autoaanpassers in binnenen buitenland. ‘Auto’s aanpassen is samenwerken geworden’, zegt Jan. ‘Als we nu met een project starten, weten we dat we een rolstoellift van dat ene bedrijf

moeten hebben, een vloerverlaging van een ander – of we vragen hen zelfs het werk te doen. Een kofferbaklift kopen we daar en de elektrische componenten leveren we dan weer zelf. Het is daardoor een heel ander bedrijf geworden; samenwerking is veel belangrijker. Niet voor niets delen we onze kennis graag met andere partijen in de markt.’

Juist de mix maakt het werk mooi, vindt Jan: ‘Je moet een bepaalde mate van vrij denken hebben, zodat je probleempjes samen met een klant kunt oplossen. Maar een heel project van A tot Z zelf uitvoeren en elke oplossing ontwikkelen, zoals we vroeger deden? Nee. Dat zou echt te veel zijn.’ Jeroen knikt: ‘We hebben alles onder één dak. En met z’n allen zijn we bezig om mensen gelukkig te maken; we geven ze hun mobiliteit terug. Dat geeft energie, dat is waarvoor we het doen. We krijgen mensen binnen die vaak nog aan het revalideren zijn, geen idee hebben wat er mogelijk is. Ze maken hier kennis met wat we doen, volgen een rijopleiding via het CBR, we helpen ze met zoeken naar financiering voor de auto en aanpassingen, adviseren ze in de keuze van de auto en passen die auto aan, deels met producten die we

Foto uit eigen archief | Eerste bedrijfspand in Heteren

zelf ontwikkeld hebben. Het is heel veel wat er hier samenkomt.’

Rijdende computer

Waar het aanpassen van auto’s in vijftig jaar tijd veranderd is, zijn ook de auto’s anders. Ging het eerst vooral om mechanische aanpassingen, nu zijn auto’s meer “rijdende computers”, compleet met beveiligingen waar omheen gewerkt moet worden. ‘Als je iets met die techniek wilt, moet je op elektragebied alles zelf maken en inprogrammeren’, legt Jan uit. ‘Er zitten in een auto allerlei netwerkkabels waarover berichten worden verstuurd om bijvoorbeeld een raam te openen, de temperatuur te regelen of de deur op slot te doen. Als je daar een kabeltje op aansluit, kun je met de juiste berichten heel veel. Maar je moet wel weten waar je die kabeltjes aan moet sluiten en hoe die auto je begrijpt. Je bent misschien wel een, twee jaar bezig met het ontwikkelen van zo’n oplossing, maar het voordeel is dat áls het eenmaal werkt, je die oplossing kunt blijven gebruiken.’

Tijdens ons gesprek staan er beneden in de werkplaats een paar splinternieuwe

automodellen, die door monteurs helemaal worden onderzocht: hoe zitten ze in elkaar, welke nieuwe technieken zijn er, zijn de oplossingen die gebruikt worden nog goed, of moet er iets aangepast worden. ‘De tijd dat we alleen Dafjes aanpasten, ligt ver achter ons’, lacht Jeroen. ‘Per jaar komen we zo’n honderd nieuwe modellen tegen, dat is een continue stroom werk. We moeten blijven onderzoeken hoe nieuwe auto’s in elkaar zitten. In theorie kun je elke auto aanpassen, maar niet elke aanpassing is mogelijk in elke auto. De ruimte en de techniek van auto zijn bepalend.’ Ook in de autoaanpaswereld zijn elektrische auto’s in opmars, maar door de grote accu’s onder de vloer van de auto is het lastiger om bijvoorbeeld een vloerverlaging toe te passen. ‘Vaak kom je dan bij bestelbussen uit en er zijn er nog weinig die honderd procent elektrisch rijden. Het begint nu te komen’, vertelt Jan. ‘Met dealers en importeurs kijken wat we kunnen en mogen doen. We moeten de grote accupakketten verwijderen voor we ons werk kunnen doen. Al onze vestigingen zijn inmiddels erkend om dat te mogen doen, want als we een paar jaar verder

zijn, is elektrisch rijden ook voor aangepaste auto’s normaal.’

Verkeerde signalen

Een nadeel van de “rijdende computers” is volgens de directieleden wel dat op elektronisch gebied alles zelf moeten worden ontdekt. ‘Autofabrikanten zien onze branche niet staan. Pas als een auto klaar is, mogen wij erop inspelen’, zegt Jeroen. ‘Fabrikanten verzinnen allerlei dingen om autorijden makkelijker te maken, zonder ook maar een moment na te denken over het feit dat er ook mensen met een beperking zijn die de auto op een heel andere manier bedienen. Sensoren in het stuur, die een melding geven als je het stuur niet vast hebt, zijn niet zo handig als iemand de auto met een joystick gaat besturen. Vermoeidheidsherkenning houdt geen rekening met een bestuurder in een rolstoel, die misschien wel op een net wat andere positie in de auto zit. Dat soort systemen geven dan alarmsignalen, terwijl het helemaal niet nodig is. Systemen die goedbedoeld zijn, die het autorijden makkelijker moeten maken, maken het heel ingewikkeld voor onze gebruikers. Dus

moeten we die veiligheidssystemen soms “onklaar” maken. En dat is dan qua regelgeving weer lastig, want wat zegt de wetgeving erover? En wat vindt de RDW bij de keuring?’

Niet voor niets nodigt Bever regelmatig andere betrokken partijen in de branche uit – denk aan letselschade-experts, autofabrikanten, het RDW en CBR. ‘Door ze mee te nemen in ons productieproces, maar ook door het verhaal van onze klanten te delen, wordt vaak duidelijker waarom een bepaalde aanpassing belangrijk is voor iemand’, zegt Jan. ‘Het zijn een soort opleidingsdagen, waarbij ons werk voor hen ook gaat leven. Als je niet weet wat iets voor een klant betekent, voel je ook de urgentie niet. Met de RDW praten we over regelgeving. Wie onze aangepaste auto’s keurt, weet wel wat we doen, maar de regelmakers niet. En dus hebben we die uitgenodigd om te komen kijken, om met onze klanten kennis te maken. Wat gebeurt er met iemand als hij zich niet meer zelfstandig kan verplaatsen? En wat betekent het als dat weer wél kan? Dat brengen we graag over. Pas als je meemaakt wat het betekent voor iemand die een handicap heeft, of die na een ongeluk uit het revalidatiecentrum hierheen komt, en ziet dat hij of zij weer auto kan rijden, dan zie je de impact.’

Financiën

‘Een eigen auto is voor iemand met een handicap eigenlijk onbetaalbaar’, zegt Jan. ‘Helaas wordt er door financiers (UWV, letselschadespecialist, Wmo, andere fondsen) te vaak puur gekeken naar de kosten. Gelukkig zijn de kosten door de standaardoplossingen die we kunnen gebruiken zeker omlaag gegaan. Als je een rolstoellift elke keer vanaf nul moet uitvinden, zou het niet te betalen zijn. Nu worden ze per duizenden tegelijk gemaakt.’ Jeroen vult aan: ‘Door onze ervaring, en door onze kennis te delen met andere bedrijven, kunnen we ook oplossingen bieden voor de langere termijn. Dat scheelt geld. Stel dat iemand een spierziekte heeft en in de loop der tijd misschien wel achteruit zou kunnen gaan, kunnen wij daar al op inspelen. Daardoor zijn er minder snel nieuwe aanpassingen nodig.’

Wat begint met een rijbewijs, eindigt bij Bever met een aangepaste auto. Het is een traject dat – ook door de lange levertijden van auto’s op dit moment – wel een paar jaar kan duren, maar als iemand dan voor het eerst wegrijdt in zijn aangepaste auto … ‘Ja, we passen als je het simpel bekijkt auto’s aan’, knikt Jeroen. ‘Maar eigenlijk verkopen we vrijheid. Als de klant hier weg gaat, heeft hij zijn vrijheid terug. Een veel mooier product kun je niet afleveren. Zelf autorijden is voor iemand met een beperking levensveranderend.’ 

Advertentie

➢ Toedrachtsonderzoek bij verkeersongevallen

➢ Videoreconstructie

➢ Visualisatie

Informeer naar de mogelijkheden voor een Quick-scan

Meer ongevallen op de skipiste

Het skiseizoen is op dit moment nog in volle gang en nu al wordt dit seizoen, in vergelijking met eerdere jaren, gekenmerkt door zeer veel ernstige ongevallen, zelfs veel dodelijke ongevallen. Ook de Nederlandse en internationale media hebben daarover bericht. Reden temeer voor LetselschadeNEWS om contact op te nemen met de in Oostenrijk gevestigde advocaat Stephan Wijnkamp, gespecialiseerd op skiongevallen en hem naar zijn ervaringen te vragen.

Klopt het wat er in de kranten is geschreven, dat er zich in vergelijking met voorgaande jaren veel meer ernstige ongevallen hebben voorgedaan?

Inderdaad is dit helaas het geval. Waar vóór Covid-19 sprake was van veel ongelukken met typisch skiletsel, zoals een verdraaide knie of een gebroken schouder, zien we nu ongevallen met veel ernstiger letsel of zelfs ongevallen met de dood tot gevolg. Het is daarbij opvallend dat er veel ongevallen zijn, waarbij mensen

van de piste zijn afgeraakt. Mensen glijden uit of maken een normale fout bij het skiën, vallen, glijden verder en botsen tegen obstakels aan die zich naast de piste bevinden. Als gevolg van de geringe sneeuwval zijn de pistes weliswaar goed geprepareerd, bijvoorbeeld met kunstsneeuw, maar is de omgeving naast de pistes niet met sneeuw bedekt. Daardoor zijn er harde obstakels zoals bomen, rotsblokken etc., die nu, als mensen bij een val van de pistes afraken, zorgen voor zwaar lichamelijk letsel.

Fotografie Mag. Massimiliano Strozzi

Stephan Wijnkamp

Je hebt het over ernstig skiletsel en zelfs ongevallen met de dood tot gevolg die in vergelijking met voorgaande jaren veel meer voorkomen. Hoeveel van deze gevallen zijn er ongeveer geweest?

In de periode van 1 november 2022 tot 3 januari 2023 zijn 13 skiërs om het leven gekomen. Van deze gevallen zijn zeven personen door een botsing met een obstakel naast de piste gestorven, vijf mensen zijn gestorven door hartproblemen en één persoon is bij een botsing gestorven.

Hadden de ongevallen door botsingen met obstakels naast de piste, voorkomen kunnen worden? Natuurlijk is het zo dat men dergelijke ongevallen van geval tot geval moet beoordelen. Het gaat immers om de feiten ten tijde van het ongeval. In principe is het zo dat de ondernemer die de piste beheert, verantwoordelijk is voor de veiligheid van skiërs op de piste. Dit betekent dus dat wanneer een ongeval gebeurt, de beheerder, de exploitant van de piste, aansprakelijk kan zijn. Niet alleen kan de beheerder voor de schade aansprakelijk gehouden worden, hij zal mogelijk ook strafrechtelijk vervolgd kunnen worden vanwege dood door schuld. Meestal is het dan niet de onderneming zelf die vervolgd wordt, maar de persoon of de personen die verantwoordelijk zijn binnen deze onderneming voor de veiligheid op de piste.

Wat gebeurt er na een dergelijk dodelijk ongeval?

De politie start bij dit soort ongevallen, eigenlijk bij alle skiongevallen, een onderzoek. Bij dit onderzoek zal ook meteen een skitechnisch-deskundige worden betrokken. Slachtoffers van een ongeval, in het geval van dodelijke ongelukken zijn dit de nabestaanden, kunnen zich als benadeelde partij in het

strafrechtelijk onderzoek voegen. Als cliënten bij mij komen met dergelijke ongevallen, probeer ik natuurlijk zo snel mogelijk inzage te krijgen in het strafrechtelijk onderzoek en vervul daarbij ook een actieve rol. Ik kan bijvoorbeeld verzoeken doen voor nader onderzoek etc.

Wat kan dan de uitkomst zijn van een dergelijk onderzoek?

Nadat het onderzoek is afgerond gaat het hele dossier naar de Staatsanwalt, het Openbaar Ministerie. Deze beslist dan op basis van het dossier of het

tot een aanklacht komt, waarbij dan een strafrechtelijke procedure voor de rechtbank wordt gevoerd, of dat er te weinig bewijs is om een aanklacht in te dienen. In dat geval wordt de strafzaak geseponeerd, dus stopgezet.

Heeft een strafzaak ook invloed op de schadevordering van slachtoffers?

In Oostenrijk is het zo dat wanneer de veiligheidsverantwoordelijke van de pistebeheerder door de strafrechter wordt veroordeeld, dit bindende werking heeft voor de aansprakelijkheidsvraag.

Dit wil zeggen, dat bij een veroordeling de aansprakelijkheid ook meteen komt vast te staan. Wordt de verantwoordelijke echter niet veroordeeld, dus vrijgesproken, dan betekent dit niet dat dit vonnis ook een bindende werking heeft voor de civiele aansprakelijkheid. Bij civiele aansprakelijkheid is namelijk een veel minder zware bewijslast vereist. Met andere woorden een strafrechtelijke veroordeling leidt tot civiele aansprakelijkheid, maar een vrijspraak leidt niet tot geen civiele aansprakelijkheid. Voor de slachtoffers of nabestaanden is de strafzaak dus altijd een voordeel. Daarnaast wordt de strafzaak door het Openbaar Ministerie gevoerd en kost dit het slachtoffer of diens nabestaanden (of de rechtsbijstandsverzekeraar) veel minder geld, dan een civiele procedure. In een civiele procedure moet de eiser namelijk

zijn of haar kosten zelf betalen en krijgt deze volgens het Oostenrijks recht bij een toewijzing van de vordering zijn voorgeschoten kosten vergoed.

Wanneer is eigenlijk sprake van een fout van de beheerder van het skigebied?

Het moet gaan om een zogenaamde atypische hindernis. Een situatie waarmee de normale skiër geen rekening had hoeven te houden. Voorbeelden daarvan zijn een gat ‘in’ de piste, een ijsplaat op de piste, obstakels die zich op de piste bevinden, zoals een waterslang of opeenhoping van kunstsneeuw zonder dat daar waarschuwingsborden voor staan. Daarnaast moet de beheerder er ook voor zorgen dat gevaren die zich naast de piste bevinden, afgeschermd worden. Dit gaat dus met name over

gevallen waarbij de piste een bepaalde hellingshoek heeft en een bepaald verloop heeft, waarbij een val van een skiër fatale gevolgen kan hebben. In dat geval moet de beheerder beschermende maatregelen nemen in de vorm van netten aan de zijkant van de piste of moet hij het verloop van de piste wijzigen.

De skiërs die een kaartje kopen om te gaan skiën, een liftpas, sluiten een contract af met de beheerder. Op basis van dit contract hebben zij rechten en plichten. Ze hebben het recht op het vervoer door de liftbeheerder met de gondel of de stoeltjeslift en hebben ook recht op een veilige piste; daar mogen zij op vertrouwen. Omdat sprake is van een contract is de beheerder al bij een lichte vorm van onzorgvuldigheid aansprakelijk.

Heb je in jouw praktijk ook dergelijke zaken in behandeling?

Ja, dat klopt, ik heb een aantal zaken met dodelijke afloop in behandeling, maar ook met zeer ernstige gevolgen voor het slachtoffer.

Een zeer tragische zaak betreft een ongeval ‘s ochtends vroeg om 8:30 uur waarbij de skiër met zijn familie, twee zoons en zijn echtgenote op een rode piste aan het skiën was. ‘s Ochtends was de piste hard bevroren en bij een bocht, terwijl de skiër rustig skiede, verloor hij het evenwicht en is uitgegleden. Doordat de piste zo hard was, kon hij niet meer stoppen en gleed richting een afgrond. Aan het eind van de piste had de beheerder ook nog eens een soort schans als afbakening van de pisterand gemaakt. Hierdoor werd de skiër de afgrond in gekatapulteerd en kwam tussen rotsblokken en bomen tot stilstand. Hij overleed meteen aan de gevolgen van deze val. Ik ben later samen met een skitechnisch-deskundige op de plaats van het ongeval geweest en heb daar uiteraard foto’s gemaakt. De deskundige heeft een rapport opgemaakt, waaruit bleek dat naar zijn mening de beheerder de piste verkeerd heeft gebouwd en zijn conclusie was dat met eenvoudige maatregelen het ongeval vermeden had kunnen worden.

Een andere zaak betreft een cliënte, die ook op een rode piste aan het skiën was, waarbij de piste een haakse bocht naar links maakte en zij voor deze bocht uitgleed. Op de pisterand had de beheerder in beton gegoten stalen palen geplaatst, die als afbakening van de piste zouden hebben moeten dienen. Weliswaar was er een kussen van 10 cm om de palen heen gewikkeld, maar dit soort van stootkussens helpt alleen bij botsingen tot 15 km/h. Aangezien skiërs met een gemiddelde snelheid van 40-50 km/h op de piste skiën, is duidelijk dat het in contact komen met dergelijke stalen palen ernstige gevolgen met zich meebrengt. Dit was ook het geval. Cliënte is nu verlamd. Saillant detail hier is, dat een jaar nadat dit ongeval heeft plaatsgevonden een Duits meisje tegen dezelfde paal is gebotst. Het Duitse meisje is aan de gevolgen van het ongeval overleden.

Zijn deze zaken nog steeds in behandeling of heeft de rechtbank al vonnis gewezen?

Beide zaken zijn door het Openbaar Ministerie geseponeerd. Dit betekent dus dat er geen strafzaak heeft plaatsgevonden. Mijn ervaring is overigens dat wanneer een liftondernemer in het spel is, er meestal geen strafvervolging volgt. Dit is opvallend. Bij skiongevallen tussen buitenlandse toeristen volgt namelijk, soms met duidelijk minder belastend bewijsmateriaal, wel vaak een strafprocedure. Overigens is dit niet alleen mijn ervaring in

ü Zeer eenvoudig in gebruik!

ü Automatische berekening van de wettelijke rente;

ü Verrekening van voorschotten volgens de regels;

ü Integratie van bekende richtlijnen zoals huishoudelijke hulp en verlies zelfwerkzaamheid;

ü Conversie naar PDF en samenvoegen van facturen, rapporten, foto’s, etc.;

ü Cliënt kan desgewenst toegang krijgen;

ü Per dossier tot �5.000,- gratis!

Oostenrijk, ik heb ook dezelfde ervaring in andere landen waar ik samenwerk met buitenlandse advocaten, bijvoorbeeld in Zwitserland.

Het is natuurlijk wel een feit dat het skitoerisme een zeer belangrijke inkomstenbron is voor de regio. Of dit een rol speelt in de beoordeling weet ik natuurlijk niet, maar het is wel een feit, dat de liftonderneming vaak zakelijke relaties en ook juridische banden heeft met hotelbedrijven, toerismevereniging, belangen- en politieke groeperingen, etc. De skitechnisch-deskundige, die door de politie wordt ingeschakeld heeft meestal ook relaties met de liftondernemer. Soms is het zelfs zo dat deze deskundige ook van de betreffende liftondernemer opdrachten heeft gekregen om de veiligheidssituatie te beoordelen. Indien hij dan in het strafrechtelijke onderzoek wordt benoemd tot deskundige, is het aan de deskundige zelf om te bepalen of hij zich onafhankelijk (genoeg) acht. Uiteraard kan ik als advocaat wel verzoeken een andere deskundige in te schakelen, maar dit verzoek moet dan wel goed onderbouwd zijn. Men moet dus weten of de betreffende deskundige niet onafhankelijk is, bijvoorbeeld doordat de deskundige in het verleden voor de betreffende liftondernemer

heeft gewerkt of er andere banden zijn. Hetzelfde geldt overigens ook voor deskundigen die bij civiele zaken worden benoemd door de rechtbank. Ook daar is het erg lastig om er een vinger achter te krijgen of een dergelijke deskundige al in het verleden voor de liftondernemer heeft gewerkt. Wat ook een rol kan spelen is dat de deskundige, indien hij een negatief rapport schrijft, dus in het nadeel van de liftondernemer, dit ook sociale druk op hem tot gevolg kan hebben. Immers, gezien de nauwe banden tussen de bevolking van een dal met de liftonderneming, zal de achterban bij een negatieve rapportage niet erg gelukkig zijn. Dit zijn allemaal aspecten waarmee bij dergelijke procedures rekening gehouden moet worden. Indien ik dergelijke procedures voer, spelen deze overwegingen een rol om de kans op succes te bepalen. Regelmatig, echter niet altijd, kom ik dan tot de conclusie dat het, afhankelijk van de feiten, meer voordelen biedt om een civiele zaak voor de Nederlandse rechter tegen de liftondernemer aan te spannen.

Kan dit dan wel? Het ongeluk is toch in Oostenrijk of in een andere land dan Nederland gebeurd? Ja, dit kan. Op grond van het consumenten artikel in de EU-verordening

is het mogelijk om, ingeval de liftondernemer zich ook op de Nederlandse markt richt, de zaak door een Nederlandse rechtbank te laten beoordelen.

Interessant is daarbij dat de wederpartij, de liftondernemer, zich dan vaak tot het uiterste inspant om de bevoegdheid van de Nederlandse rechter te bestrijden. Het gaat dan dus om de vraag of de liftondernemer zich op de Nederlandse markt richt om klanten te werven. Het is dan zeer opvallend, dat de liftondernemer als hij voor de Nederlandse rechter moet verschijnen, dan opeens stelt helemaal geen interesse in de Nederlandse markt te hebben. Dit terwijl toch overal in Nederland reclame wordt gemaakt voor Oostenrijkse en Zwitserse skigebieden. Een zaak die ik heb behandeld, waarin dit speelde, betrof een ongeval in Zwitserland met een dwarslaesie tot gevolg.

Deze zaak is zelfs tot de Hoge Raad gekomen, waarbij de Hoge Raad zich afzijdig heeft gehouden en heeft geoordeeld dat het een feitenkwestie betrof en daarom inhoudelijk niet op de zaak is ingegaan. Het gerechtshof vond in de betreffende zaak dat er te weinig aanknopingspunten waren om de zaak in Nederland te laten behandelen. Opvallend is dat in Nederland dit arrest kennelijk als maatstaf wordt gehanteerd door veel juristen, dat is dus fout. In een paar andere zaken, bijvoorbeeld de eerder genoemde zaak waar mijn cliënte tegen een stalen paal botste, achtte de Nederlandse rechtbank zich wel bevoegd. Dergelijke zaken behandel ik altijd in collegiale samenwerking met een Nederlandse advocaat.

Dus samengevat kan wel gesteld worden, dat het niet zo eenvoudig is om te kunnen beoordelen of een

zaak kans van slagen heeft en waar de zaak moet worden ingediend?

Dat klopt. Afgezien van de beoordeling of een fout is gemaakt door de liftondernemer (of diens personeel), waar dus specifieke kennis voor nodig is, is het ook van belang om boven tafel te krijgen hoe de relaties en samenwerkingsverbanden tussen liftondernemer en derden verlopen, en of de liftondernemer zich richt op de Nederlandse markt. Dat laatste is van belang om te bepalen of de procedure in Nederland of in het buitenland gevoerd moet worden. Wat daarnaast natuurlijk ook nog een rol speelt is de schadevordering zelf. De Nederlandse rechter moet, omdat het ongeval in Oostenrijk heeft plaatsgevonden, de zaak volgens het Oostenrijkse recht beoordelen. De schadevordering moet dus ook op basis van het Oostenrijkse recht opgesteld worden. Echter, om deze schadevordering samen te kunnen stellen, moet ook kennis van de Nederlandse maatstaven voor onderhoud en verzorging aanwezig zijn. Dit is met name bij ongevallen met dodelijke afloop voor de nabestaanden van belang. Al met al zijn dit soort zaken zeer complex omdat Oostenrijks recht, Nederlands recht, internationaal privaatrecht, en feitelijke kennis over diverse relaties in Oostenrijk van belang is.

Heeft u nog een laatste tip voor onze lezers die nog gaan skiën?

We zouden inderdaad bijna vergeten hoe leuk skiën is. Dus ik wil de lezers van LetselschadeNEWS meegeven goed op te letten op de piste zelf, overschat je eigen skikwaliteiten niet, sluit een rechtsbijstand- en aansprakelijkheidsverzekering af met voldoende dekking voor skiongevallen, dan staat niets meer in de weg voor een fijne ontspannen wintersportvakantie.

Tot slot natuurlijk veel plezier gewenst. 

Fotografie Dossier Bakker

Ongevraagd medisch advies

Biomarkers bij traumatisch schedelhersenletsel

Na een hoofdtrauma wordt dikwijls een CT-scan van de hersenen gemaakt om eventuele letsels zoals bloedingen of kneuzingen van het hersenweefsel te kunnen aantonen dan wel uitsluiten. Omdat daarop niet altijd afwijkingen te zien zijn, is men op zoek gegaan om via andere technieken letsels aan te tonen dan wel uit te sluiten. Dat is niet alleen op het vlak van beeldmateriaal (zie onder andere mijn artikel in LetselschadeNEWS, nummer 43, zomer 2021), maar ook is onderzoek gedaan naar mogelijke stofjes die in het bloed (of bij een ruggenmergprik) aangetoond kunnen worden na een hoofdtrauma, zogenaamde biomarkers. Het gaat onder andere om bepaalde eiwitten of enzymen die door beschadiging van weefsel en/of de reactie nadien vrijkomen.

Beeldvormend onderzoek zoals CT-scan of MRI is duur, betekent in het geval van een CT-scan straling en is lang niet altijd en overal snel beschikbaar. Een bloedonderzoek is goedkoper en sneller uit te voeren. We kunnen biomarkers na een hoofdtrauma vergelijken met bloedonderzoek bij het vermoeden van een hartinfarct (in combinatie met de klinische verschijnselen en het hartfilmpje) of voor het beoordelen van de lever- of nierfunctie, wat snel uitsluitsel geeft. Daardoor zou het verblijf op bijvoorbeeld de Spoedeisende Hulp aanzienlijk korter

kunnen worden en kan de prognose en het behandelbeleid sneller bepaald worden.

Het onderzoek naar dergelijke biomarkers is al vele jaren aan de gang, maar het heeft vrij lang geduurd vooraleer de FDA (Federal Drugs Administration in de Verenigde Staten) de goedkeuring gaf voor het gebruik daarvan in het ziekenhuis (in combinatie met beeldvormend onderzoek). Dat was pas in 2018 het geval. Ondertussen lopen (ook in Europa) klinische studies met verschillende tests. Mogelijk zal

in de toekomst de combinatie van verschillende bloedonderzoeken, het beeldvormend onderzoek en de klinische verschijnselen, de standaard benadering van een traumatisch hersenletsel vormen.

Naast dergelijk onderzoek in de acute fase, kunnen ook in een later stadium de biomarkers (naast het beeldvormend onderzoek) het beloop van het opgelopen letsel beter in kaart brengen. Of biomarkers in de toekomst aan de verwachtingen zullen voldoen, zal nog uit de studies moeten blijken. Het is de verwachting dat vooral bij ernstig schedelhersenletsel de biomarkers duidelijker aantoonbaar zullen zijn en bij licht schedelhersenletsel dat veel minder dan wel niet het geval zal zijn. Het zou evenwel heel mooi zijn als dat bij deze laatste categorie (waarbij ook op standaard beeldvormend onderzoek niets te zien is) wel het geval zou zijn, mede gezien de discussie over dergelijke problematiek in letselschadezaken. 

Dr. G.M.A. Clauwaert, medisch adviseur Westerweel Intermediair

AGENDA

CURSUSSEN

TWEEDAAGSE PROCEDEREN IN WIA-ZAKEN

5 + 19 juni 2023 | Breukelen

6 NOvA PO

Kosten € 395,- excl. BTW legalplanet.nl

NIEUW: ONLINE CURSUS ACTUALITEITEN WMO

16 juni 2023 | Online

2 NOvA PO

Kosten € 149,- excl. BTW legalplanet.nl

NIEUW: WMO & WLZ

26 juni 2023 | Breukelen

6 NOvA PO

Kosten € 395,- excl. BTW legalplanet.nl

ACTUALITEITEN SLACHTOFFERRECHT

9 mei 2023 | Hoofddorp

5 NOvA PO

Kosten € 545,- excl. BTW ivjo.nl

HOE VANG IK EEN RAT?

22 mei 2023 | Hoofddorp

4 NOvA PO (niet-juridisch)

Kosten € 455,- excl. BTW ivjo.nl

ACTUALITEITEN SCHADEVERGOEDING IN HET STRAFPROCES EN SLACHTOFFERRECHTEN

23 mei 2023 | Hoofddorp

3 NIVRE PE | 3 NOvA PO

Kosten € 325,- excl. BTW ivjo.nl

DRIEDAAGSE BASISOPLEIDING LETSELEN SLACHTOFFERZAKEN

25 september, 3 en 10 oktober 2023 | Hoofddorp

20 MfN PE cat. 2 | 20 NOvA PO

Kosten € 1.850,- excl. BTW ivjo.nl

OPLEIDING BRANCHE PERSONENSCHADE

Start in overleg | Online en Utrecht

€ 10.750,- excl. BTW p.p. osr.nl

MZL-INSTROOMPROGRAMMA NIVRE EXPERT PERSONENSCHADE

Start in overleg | Online en Utrecht

€ 5.700,- excl. BTW p.p. osr.nl

ACTUALITEITENCURSUS SLACHTOFFERZAKEN: VORDERING BENADEELDE PARTIJ

16 mei 2023 | Daalsesingel 51 Utrecht

5 NOvA PO (J)

€ 625,- excl. BTW p.p. osr.nl

VERDIEPINGSCURSUS PERSONENSCHADE: ZORGSCHADES

16 mei 2023 | Space to Create Utrecht CS

5 NOvA PO (NJ)

€ 850,- excl. BTW p.p. osr.nl

BASISCURSUS PERSONENSCHADE

Start 23 mei 2023 | Daalsesingel 51 Utrecht

20 NOvA PO (J) + 2 NOvA PO (NJ)

€ 2.250,- excl. BTW p.p. osr.nl

TRAINING INTERVISIE IN DE PERSONENSCHADE

Start 25 mei 2023 | The Green House Utrecht

2 NOvA PO

€ 475,- excl. BTW p.p. osr.nl

ONLINE ACTUALITEITENCURSUS PERSONENSCHADE

8 juni 2023 | Online

2 NOvA PO (J)

€ 250,- excl. BTW p.p. osr.nl

PERSONENSCHADE LEERGANG MIDDELZWAAR LETSEL

Start 7 september 2023 | Online, Van der Valk Utrecht

€ 7.150,- excl. BTW p.p. osr.nl

ACADEMY

ACADEMY

DIRECTAANMELDEN VIADESITE STICHTINGLETSELSCHADENEWS.NL

ONLINE: OPFRISCURSUS WWFT

1 juni 2023 | Online

2 NOvA ZWB PO (J)

€ 60,- excl. BTW p.p. letselschadeacademy.nl

ONLINE: VERWEER IN TUCHTZAKEN

1 juni 2023 | Online

1 NOvA ZWB PO (J)

€ 30,- excl. BTW p.p. letselschadeacademy.nl

ONLINE: JAARREKENING VAN DE ZZP-ER; WAAR ZIT DE SCHADE?

8 juni 2023 | Online

6 onderwijsuren

€ 395,- excl. BTW p.p. letselschadeacademy.nl

ONLINE: VIDEORECONSTRUCTIE EN PERSFOTO-ANALYSE BIJ LETSELSCHADE

15 juni 2023 | Online

3 onderwijsuren

€ 295,- excl. BTW p.p. letselschadeacademy.nl

Het verkeerde moment op de verkeerde plaats

Het was een mooie zomerse vrijdagavond in 2015 toen de 20-jarige Tim met een paar vrienden, na een bezoek aan de kermis in Odiliapeel richting huis ging. Het laatste stukje fietste hij alleen verder. Hij was bijna thuis, nog zo’n 300 meter te gaan. Een kwestie van het kruispunt over en dan kon hij bij wijze van spreken zijn bed al ruiken. Maar die avond zou hij zijn eigen bed niet meer bereiken, alles liep anders voor Tim. Samen met moeder Astrid vertelt hij zijn verhaal aan LetselschadeNEWS dat vooral gaat over vertrouwen, doorzetten, incasseren en niet opgeven.

Tekst Floor Verhees | Fotografie Ine uit Boekel (pagina 22-23), Liz van der Rijt (pagina 24-25)

v.l.n.r. broer Bob, zus Liz, moeder Astrid, vader Arno en Tim

Dode hoek

Als Tim het kruispunt met de Brabantstraat in zijn woonplaats Volkel nadert, kijkt hij nog eens goed van links naar rechts naar links. In de veronderstelling zijnde dat er geen auto komt aangereden, steekt hij over. Precies dan verschijnt links vanachter een boom plots alsnog een auto.

Tim: “De boom belemmerde mijn uitzicht en creëerde een ‘dode’ hoek, waardoor de automobilist en ik elkaar niet konden zien aankomen.” De auto rijdt de toegestane snelheid en heeft

Tim ook niet kunnen zien aankomen. Er is voor beiden geen ontkomen aan en een harde botsing volgt, waarbij Tim de grootste klap krijgt. Tim: “Dit ongeval is echt een voorbeeld van op het verkeerde moment op de verkeerde plek zijn. Hier heeft niemand schuld aan.”

Astrid: “Tegen de bestuurder hebben we later ook gezegd dat we hem niets kwalijk nemen.” Voor Tim en Astrid staat onomstotelijk vast dat bij ongevallen zoals deze slechts slachtoffers zijn.

Actiemodus

Het is alsof het zo moest zijn, als de ouders van Tim net van een feestje op weg naar huis zijn. Vlakbij de kruising,

die dan al met linten is afgezet en waar politie en ambulance staan, worden ze aangesproken door een buurtbewoner. Astrid: “Achteraf misschien vreemd, maar toen we zeker wisten dat het Tim was, gingen we meteen in de actiemodus. Vanwege social media wilden we zeker weten dat onze andere twee kinderen door onszelf op de hoogte gebracht zouden worden en het nieuws niet viavia zouden horen.” Op dat moment was de ernst van de situatie nog niet bekend voor de ouders. Dat veranderde snel toen duidelijk werd dat Tim niet naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis overgebracht kon worden, maar met een gebroken nek, klaplong en hersenletsel naar het Radboud UMC in Nijmegen moest worden vervoerd. Astrid: “Vanwege de gebroken nek zijn we degenen die direct na het ongeval ter plaatse waren dankbaar dat ze Tim niet hebben verlegd of andere goedbedoelde hulpverlenende handelingen hebben verricht.” Tim vult droogjes aan: “Anders had ik hier waarschijnlijk niet meer gezeten.”

'Met een kop koffie aan de keukentafel'

Vroeg Intensieve Neurorevalidatie

Als Tim eenmaal in het ziekenhuis ligt, breekt voor het hele gezin een intensieve periode aan die ruim anderhalf jaar zal duren. Pas dan zal Tim weer in zijn eigen bed slapen. Van de eerste maanden heeft Tim geen herinneringen meer, maar moeder des te meer. Astrid: “Na aankomst in het Radboud UMC was de eerste zorg zijn gebroken nek. De tweede zorg kwam na twee dagen toen hij niet uit de coma ontwaakte. Uiteindelijk heeft Tim zo’n vier weken op de IC aan de beademing

gelegen en vervolgens nog twee weken op de medium care afdeling. Daarna is hij overgeplaatst naar Libra Revalidatie, locatie Leijpark in Tilburg voor ‘Vroeg Intensieve Neurorevalidatie’ (VIN, zie interview met Kim Santegoeds in LSN 33). VIN is een behandelprogramma voor mensen met een verminderd bewustzijn. Tim reageerde destijds al wel op prikkels van buitenaf, zoals muziek en stemmen, maar kon verder niets.” Het resultaat van de training is zichtbaar, want in Tilburg maakt Tim grote sprongen in zijn herstel. Als Tim op 21 september 2015 bewust wordt verklaard en overgeplaatst naar Blixembosch in Eindhoven, kan hij losse woordjes zeggen en reageert hij op eenvoudige taken.

Het thuisfront

Huize Van der Rijt is wat je noemt een echt sociaal Brabants nest, waar de deur altijd openstaat voor iedereen! Zelfs na het ongeval van Tim, staat iedere avond voor wie langs wil komen de deur open. Het is een wederzijds genoegen, want er is altijd wel een luisterend oor. Astrid: “Mijn man en ik realiseerden ons heel goed dat, ondanks de grote zorgen die we om Tim hadden, er nog twee kinderen waren die ook aandacht nodig hadden. Juist in die spannende, hectische periode wilden we er voor elkaar zijn. We vonden het belangrijk om als gezin verbonden te blijven met elkaar en met onze directe omgeving. Dat heeft ons doen besluiten dat we overdag om beurten bij Tim in het ziekenhuis waren en ’s avonds altijd thuis.” Ook waren ze vastbesloten om geen appjes met updates en foto’s te versturen naar dezen en genen. Vooral om te voorkomen dat berichten een eigen leven zouden gaan leiden en dat foto’s van Tim zouden gaan rondzwerven. Liever hielden ze contact met familie, vrienden en kennissen thuis aan de keukentafel. Ouders, broer Bob en zus Liz waren vanaf de eerste dag in het ziekenhuis betrokken bij alle beslissingen

die genomen moesten worden en daardoor ook goed op de hoogte van de toestand waarin Tim verkeerde, hoe hij reageerde op medicatie en behandelingen. Astrid: “Vanaf het begin zijn we het eerste aanspreekpunt en onderhouden we zelf alle contacten met specialisten en behandelaars, maar ook met de aansprakelijke verzekeraar. Het gaat om onze zoon en daarom willen we graag de regie behouden. Soms valt dat niet mee, zoals bij de letselschadezaak. Het is een gecompliceerd traject, dat naar verwachting binnen anderhalf à twee jaar zal worden afgerond.”

Revalidatie

Al snel wordt duidelijk dat het revalidatietraject in Eindhoven moeizaam verloopt. Vorderingen stagneren en Tim verzwakt zowel fysiek als mentaal. Het harde werken van Tim wordt niet beloond, het lijkt alsof het tegen hem keert. Ouders vragen zich dan ook af of Tim wel op de juiste plek zit? Astrid: “Uiteindelijk hebben we bij een van de

behandelend artsen aangekaart dat wij de indruk hadden dat het programma voor Tim te intensief was. We vonden dat een lastig gesprek om aan te gaan, omdat wij niet deskundig waren en alleen maar afgingen op wat we zagen bij Tim. Toch waren we opgelucht toen hij onze vermoedens beaamde. Daarop zijn we opzoek gegaan naar een revalidatiecentrum waar de zorg naar ons idee beter aansloot op wat Tim nodig had. We kwamen uit bij zorgpark Huize Padua in Boekel. Hier was een revalidatieafdeling voor mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH). Dat bleek dé juiste plek voor Tim te zijn.” Het was een verademing, vooral voor Tim. Tim: “Hier kreeg ik eindelijk rust. Het eerste half jaar heb ik overdag alleen

maar geslapen. Ik was zo ontzettend moe.” Vooral bij hersenletsel is rust vaak het ‘wondermiddel’ om te herstellen. De balans tussen inspanning en ontspanning is fragiel, dat vereist een goede afstemming. Astrid: “We zagen Tim opleven. Rust deed hem goed en hij vond het fijn om ’s avonds bezoek te krijgen van familie en vrienden. De gezelligheid kwam zijn herstel ten goede en dat stond voor ons voorop. Bij Huize Padua ondersteunde ze dat niet alleen, maar stimuleerde het juist.”

Het komt goed

Ondanks dat Tim na bijna anderhalf jaar nog niet loopt en nog steeds sondevoeding krijgt, zijn zijn ouders vol vertrouwen dat het goed komt. Astrid: “Ondanks dat er artsen zijn geweest die aangaven dat we er rekening mee moesten houden dat Tim uiteindelijk in het verpleeghuis terecht zou komen, zijn we altijd positief gebleven over het herstel van Tim. Nooit hebben we de hoop laten varen dat Tim op een dag weer zou gaan eten en lopen.”

Een lachende Tim valt zijn moeder bij: “Tijdens de 60 ste verjaardag van een buurman heb ik voor het eerst een soepje gegeten. Dat smaakte me goed, net zoals de plak beenham met friet en het toetje daarna ook. Niet veel later ben ik weer gaan lopen. Eerst met krukken natuurlijk, maar daarna ging het vlot vooruit.” Eerder was al afgesproken met Tim dat als hij weer kon lopen en eten, hij overdag naar huis mocht komen. En zo geschiedde. Vanaf dat moment duurde het niet lang voordat Tim thuis zou komen wonen om vandaaruit zijn revalidatietraject te vervolgen.

Aan het werk

Tim: “Eenmaal thuis had ik ook weer zin en tijd om na te denken over wat ik verder wilde doen, naast de therapie, volleybal en tijd doorbrengen met vrienden. Voor het ongeval zat

'We zagen aan

Tim dat het niet goed ging'

ik op de Hogere Agrarische School (HAS) in ’s-Hertogenbosch. Eerst heb ik geprobeerd deze opleiding te hervatten, maar het wilde niet meer lukken, omdat mijn geheugen minder goed werkt. Dus zijn we op zoek gegaan naar een passende baan binnen de agrarische sector en die vonden we bij een kippenboer.” Uiteindelijk gaven de werkzaamheden Tim niet de voldoening die hij zocht. Hij miste vooral aanspraak van mensen om zich heen. Astrid vult aan: “Wij hadden zelf wel contacten, maar als het gaat om wetten, regels, uitkeringen en subsidies, dan liepen we vaak tegen een muur op. Zonder begeleiding is het lastig hierin een weg te vinden. We waren dan ook blij met de hulp van de jobcoach vanuit de gemeente.” Tim: “Ondertussen hadden we gehoord dat ze bij mijn oude basisschool op zoek waren naar een extra conciërge. We hebben toen zelf het eerste contact gelegd en daar werd enthousiast op gereageerd. Samen met mijn jobcoach hebben we de mogelijkheden bekeken en niet lang daarna ben ik aan de slag gegaan. Inmiddels werk ik 20 uur per week en heb het prima naar mijn zin. Niet alleen het werk, maar ook de contacten met de kinderen, leerkrachten en ouders vind ik erg leuk.”

'Een woud aan regels en wetten'

Zitvolleybal

Inmiddels is het ongeval bijna acht jaar geleden gebeurd. Tim kijkt terug op een intensieve periode van veel trainen en oefenen. Het is net als met sport. Tim: “Voor het ongeval speelde ik volleybal op hoog niveau. De sportmentaliteit die je daarvoor nodig hebt, kon ik weer goed gebruiken tijdens mijn revalidatie na het ongeval. Het is echt een kwestie

blijven trainen, niet opgeven, doorgaan.” Net als zijn ouders heeft hij diezelfde nuchtere positieve kijk op het leven. Dat betekent dat het niet ondenkbaar is dat Tim in 2028 met het zitvolleybalteam meegaat naar de Paralympische Spelen in Los Angeles in de Verenigde Staten. Tim: “Dankzij mijn oud-trainer Ger van Heugten ben ik gaan trainen voor zitvolleybal en het gaat mij goed af.” Dat niet alleen, het is ook het plezier dat hij beleeft aan de sport. Fysiek is zijn bovenlijf sterk genoeg en strategisch

gezien is hij een waardevolle aanvulling op het team. Nu is het nog een kwestie van dat de regels de beperking van Tim (verminderde spiercontrole over zijn linkerzijde) toestaan voor deelname aan het parateam. De sportmentaliteit zit in Tim. Hij wil het hoogst haalbare bereiken. Zo pakt hij de dingen aan. Niet opgeven, maar doorgaan. Waarbij hij nog eens benadrukt dat doorgaan ook inhoudt dat je op tijd rust neemt. De beste hersteltip die hij anderen op de valreep wil meegeven, is: RUST, RUST, RUST. 

Naar Parijs

Brons, zilver en een groot aantal keer goud!

Chantal Haenen (25) behaalde het allemaal. Haenen verloor beide benen en floreert nu in de sportwereld als paralympisch sporter. Momenteel maakt ze zich klaar voor de Paralympische Spelen in Parijs van 2024. LetsCo – verder naar letsel steunt Chantal in haar ‘reis naar Parijs’. Waar ze haar kracht vandaan haalt? En wat LetsCo precies doet voor jongeren met letsel? Dat leest u in het volgende nummer. 

Chantal Haenen | Fotograaf Joni Israeli

Eelke Rutten

Just breath

Ademen doen we allemaal, dag in dag uit, zonder erbij na te denken. Onze eerste ademteug bij de geboorte gaat meestal gepaard met een flinke schreeuw of huilen onder luid applaus van de gelukkige ouders. En ondanks dat we onze laatste adem vaak in rust en stilte uitblazen, is het er eentje waar veel over te doen is. Voor alle tussenliggende ademhalingen is over het algemeen minder tot geen aandacht, maar niet bij Eelke Rutten. Sinds haar ongeval in oktober 2016 heeft een bewuste ademhaling geleidelijk aan een steeds prominentere plek in haar leven gekregen. Eelke vertelt LetselschadeNEWS over het Post Commotioneel Syndroom als gevolg van haar valpartij en over de weg die ze heeft afgelegd om te komen waar ze nu is.

Voor het ongeval bracht je veel tijd door op de mountainbike. Vertel eens over jouw avontuurlijke hobby.

Inderdaad, een groot deel van mijn vrije tijd bracht ik door met downhill mountainbiken. Kort gezegd is dat met de mountainbike bergafwaarts, in een zo hoog mogelijk tempo, een uitgezet parcours afleggen. Het grensverleggende karakter van de sport sprak me vanaf de eerste keer aan. Downhillen lag me dusdanig goed, dat ik binnen een hoge amateurklasse aan veel wedstrijden over de hele wereld heb mogen meedoen en met succes. Totdat ik zwanger raakte van mijn dochter, toen ben ik gestopt met de wedstrijden. Maar bleef wel voor de fun downhillen.

Tot de valpartij in het najaar van 2016? Het was tijdens een downhill-weekend in Duitsland, daar was ik samen met een vriendin om een voor ons nieuw parcours af te leggen. Onderdeel van het parcours was het maken van een grote sprong en daar is het misgegaan. In een splitsecond koos ik ervoor om via een omweg de sprong te nemen en dat was achteraf een verkeerde beslissing. Daardoor werd ik met hoge snelheid door de lucht geslingerd en kwam hard op mijn achterhoofd terecht. Mijn fullface helm was,

ondanks dat ik een nekbrace droeg, kapot en dat zegt genoeg over de klap. Uiteindelijk ben ik daar met hulp wel weer opgekrabbeld en heeft mijn vriendin de hele rit naar huis gereden. Ik weet nog dat ik persé naar huis wilde en gedurende de hele reis met mijn ogen dicht heb gezeten. Iedere prikkel aan beweging en licht was teveel en kon ik niet verwerken. Natuurlijk had ik in het verleden ook wel blessures opgelopen, maar dit voelde anders.

Wanneer werd duidelijk dat er niet alleen sprake was van een zware hersenschudding, maar van het Post Commotioneel Syndroom (PCS = licht traumatisch hersenletsel)?

Omdat mijn klachten, zoals hoofdpijn en duizeligheid na drie maanden nog niet verminderd waren, stelde de neuroloog PCS vast. Daarnaast werkte mijn visuele systeem minimaal, ik kon geen licht verdragen en had voornamelijk moeite met van twee beelden, van mijn rechteren linkeroog, één beeld te maken, waardoor alles voor mijn ogen leek te bewegen. Dat baarde mij misschien nog wel de meeste zorgen. Ik kon niets, alles was teveel. Dus ik lag hele dagen in het donker met hoofdpijn en mijn ogen dicht. De eerste dagen na de val heb ik geprobeerd te werken, maar het

lukte gewoonweg niet. Ondanks dat mijn werkgever heel meedenkend en ondersteunend was, gaf deze na een paar maanden aan dat het beter was om tijdelijk te stoppen om me volledig te concentreren op herstel. Uiteindelijk heb ik na verloop van tijd alsnog definitief afscheid moeten nemen van mijn werk.

Hoe zag jouw revalidatietraject eruit?

Er was een wachtlijst van zes maanden bij het revalidatiecentrum. Tijdens het intakegesprek merkte ik al wel dat men weinig ervaring had met PCS en al helemaal niet met mijn visuele overprikkeling. Daardoor sloot het voorgestelde traject niet goed aan op mijn klachten en op dat moment was er ook geen andere behandeling voorhanden. Dus ben ik zelf in beweging gekomen door stapje voor stapje te gaan mediteren en hardlopen

Tekst Floor Verhees | Fotograaf Landa Penders

en ben ik gestart met yoga. Het bewust verbonden zijn met ademhalen hielp mij weer. Vóór het ongeval was ik door de fysieke sportinspanningen al bekend met de positieve uitwerking van een bewuste ademhaling. Verder was mijn wereld door het ongeval heel klein geworden, terwijl ik voorheen een heel actief leven leidde. Mijn sociale leven lag volledig op z’n gat. De lichtgevoeligheid zorgde ervoor dat ik niets buiten de deur kon doen. Lezen was onmogelijk, maar ook bewegende beelden kon ik niet verwerken. Dan blijft er weinig over en toch geloof ik dat mijn overtuiging dat ik beter zou worden, mij al die tijd heeft gesterkt. Het lukte me op dat moment in het nu te leven en liet me niet meeslepen door zorgen over de toekomst. Mijn positiviteit en optimisme ben ik gelukkig nooit kwijtgeraakt en hebben mij juist geholpen om te komen waar ik nu ben.

Wat is de grootste stap vooruit geweest in jouw herstel?

Omdat de reguliere zorg weinig voor mij kon betekenen, ben ik blijven zoeken naar andere mogelijkheden. Toen ik stuitte op een intensieve, multidisciplinaire behandeling van niet aangeboren hersenletsel in de Cognitieve FX-kliniek in Amerika (voor meer informatie zie LSN/45) was ik direct enthousiast en tijdens een intake werd duidelijk dat ik in aanmerking kwam voor behandeling. Tijdens een intensieve trainingsweek aldaar boekte ik grote vooruitgang. Ik had geen hoofdpijn meer en geconstateerd werd dat mijn brein in disbalans was, doordat het visuele gedeelte onderactief was en andere gebieden juist overactief. Door heel specifieke oogtrainingen en neurovisuele oefeningen te doen in combinatie met andere breinoefeningen lukte het om de verschillende delen in het brein opnieuw

te laten samenwerken. Eenmaal terug in Nederland kwam ik in contact met een neuro-optometrist waar ik nog zo’n drie jaar lang oogtrainingen heb gevolgd. Inmiddels weet ik dat volledig herstel niet binnen mijn bereik ligt, maar ik kan weer genieten van de zon en dat maakt het leven fijn!

Welke rol heeft ademwerk gespeeld in jouw herstelproces? Zoals ik eerder aangaf, was ik bekend met de kracht van ademhalen door mijn vroegere sportprestaties en het omgaan met fysieke pijn. Doordat mijn brein niet meer werkte zoals voorheen, voelde ik me gevangen in mijn lijf. Tot mijn val was mijn leven altijd succesvol geweest. Mijn onafhankelijkheid, maatschappelijke betrokkenheid, mijn baan waar ik zoveel plezier uithaalde, mijn sociale leven en de financiële zekerheid waren ineens weggevallen

en daardoor voelde ik me soms eenzaam en onbegrepen. Tot die tijd ontleende ik mijn eigenwaarde vooral aan de successen die ik behaalde. Dat viel plots allemaal weg en ook het

hersteltraject verliep weinig succesvol. Transformational breathing (een krachtige ademhalingsmethode onder begeleiding van een ademcoach) heeft mij geholpen mijn verdriet, angsten

Bemiddeling op het gebied van:

· Arbeid en inkomen

· Persoonlijke verzorging

· Huishoudelijke hulp

· Kinderopvang

· Wonen

· Mobiliteit

· Dagbesteding

· Hulpmiddelen en voorzieningen

en frustraties aan te gaan die waren ontstaan door de uitzichtloze situatie waarin ik mij bevond sinds de val.

Na mijn reis naar Amerika heb ik me verder verdiept in mijn ademhaling. Zo ontdekte ik dat bepaalde ademhalingstechnieken van invloed waren op mijn autonome zenuwstelsel en daardoor tot rust kon komen, zelfs mijn hele systeem werd positief geprikkeld. Er ontstond steeds meer ruimte voor herstel. In diezelfde periode ben ik gestart met zogenaamde koudetraining en ‘upregulating’ ademtechnieken waarbij de focus ligt op een kortdurende versnelling van de ademhaling die zorgt voor verhoging van de hartslag en meer afblazen van CO2. Uiteindelijk trekt het zich daarna weer gelijk en kan er een juiste verhouding O 2 en CO 2 tot stand komen. Deze techniek helpt onder andere de juiste balans tussen zuurstof en koolzuurgas in het bloed te

herstellen. Een verstoorde ademhaling als gevolg van stress ligt hier vaak aan ten grondslag. Zowel de koudetraining als de ademhalingstechnieken werkten voor mij als een soort fysieke en mentale reset. Dus ik durf wel te zeggen dat ademwerk mij veel inzichten heeft gegeven, waardoor er meer balans in mijn leven is gekomen en ik mijn energie vooral richt op datgene wat er voor mij echt toe doet. Ademwerk haalde mij uit de overlevingsstand, gaf mij de regie over mijn leven ervoor terug en de inspiratie om mijn bedrijf ‘Breathhouse’ te beginnen. Vanuit mijn eigen ervaring help ik nu anderen om weer of meer ontspanning te vinden in zichzelf.

Heb je nog ademtips voor de lezers van LetselschadeNEWS? Adem draag je altijd bij je. Het is vooral een kwestie van doen wat goed voelt. Ben niet de hele tijd bezig met je ademhaling, want daar word je gek van. Maar het helpt om bewust te zijn

van je ademhaling. Via internet zijn veel technieken te vinden waarmee je aan de slag kunt. Een paar minuten ademen via de buik voor het slapen gaan, waarbij je langer uit- dan inademt, brengt al rust. Wil je je adempatroon verbeteren? Dan zou je dat met hulp van een ademcoach kunnen doen. Het leuke van bewust ademhalen is dat je inzet snel wordt beloond, want binnen enkele weken verbetert bijvoorbeeld al je slaapkwaliteit, krijg je meer energie en focus. Op de langere termijn kan ademwerk helpen je uit je comfortzone te halen, waardoor de grens ervan wordt verlegd. En daarmee je veerkracht vergroot. Het is ongelofelijk wat ademwerk kan betekenen. Voor mij geldt dat de rust en het geluk die ik altijd buiten mezelf zocht, ik nu binnen in me vind. Ademwerk is zo veelzijdig en altijd inzetbaar 

Meer lezen over adem en ademwerk, ga dan naar: www.breathhouse.nl

Rust en overzicht in complexe situaties

In Oost- en Midden-Nederland kunnen mensen die vastgelopen zijn als gevolg van niet-aangeboren hersenletsel sinds 2019 een gespecialiseerde cliëntondersteuner krijgen: de casemanager hersenletsel. Onlangs heeft de minister subsidie tot in ieder geval 2027 toegezegd en nu kan deze succesvolle pilot landelijk worden uitgerold. Projectleider Judith Zadoks vertelt wat casemanagers hersenletsel doen. Zorgschadedeskundige Frederike Apotheker is blij met de pilot: “De casemanagers hebben een enorm netwerk van instanties en mensen waarmee gesproken kan worden en die bereid zijn om buiten de kaders te denken.”

Als je hersenletsel oploopt, worden jij en je naasten als het ware gedropt in een pikdonker oerwoud vol bedreigingen. Vind dan maar eens de weg, zonder elkaar kwijt te raken. Dit is een uitspraak van ervaringsdeskundige casemanager hersenletsel Frank Willem Hogervorst. Door een zwaar motorongeluk veranderde

zijn eigen leven en dat van zijn vrouw en kinderen van de ene op de andere dag.

Succesvolle pilot

“Frank Willem Hogervorst is een van de 32 betaalde casemanagers hersenletsel die sinds 2019 in de provincies Utrecht, Flevoland, Gelderland en Overijssel aan

het werk zijn in het project Casemanager Hersenletsel”, vertelt Judith Zadoks. Mensen die als gevolg van nietaangeboren hersenletsel vastlopen én hun naasten kunnen in deze regio’s een beroep doen op een gespecialiseerde cliëntondersteuner, de casemanager hersenletsel. De pilot is succesvol en

Tekst Tilly van Uffelen | Illustraties Michel Henry | Fotograaf Marc Bolsius

de meerwaarde voor de deelnemers blijkt groot. Daarom besloot minister Conny Helder van Langdurige Zorg en Sport onlangs om deze vorm van gespecialiseerde cliëntondersteuning in ieder geval tot 2027 voort te zetten en uit te breiden naar het hele land.

Helikopterblik

Een casemanager hersenletsel helpt mensen met hersenletsel en hun naasten het leven op orde te krijgen en passende zorg of ondersteuning te organiseren. Hij verleent zelf geen zorg, maar luistert, denkt mee, geeft informatie en advies, regelt zaken en helpt de betrokkenen weer greep op hun leven te krijgen. “De casemanager sluit aan bij wat de persoon met hersenletsel en de naasten prettig of nodig vinden. Het contact verloopt telefonisch, digitaal of door gesprekken aan huis. De casemanager neemt geen zorg over”, aldus Judith Zadoks. Zo kan de casemanager uitleg

geven over hersenletsel, mensen verbinden, samenwerking organiseren en nieuwe oplossingen regisseren. “Daarbij is de helikopterblik belangrijk. De casemanager hersenletsel houdt overzicht in complexe situaties en weet waar beweging gecreëerd kan worden.” Tot nu toe zijn ruim vierhonderd mensen begeleid. Niet alleen de persoon met hersenletsel zelf, maar ook een naaste kan een beroep doen op de casemanager hersenletsel. “De casemanagers werken meestal in tweetallen, waarbij er soms een zich wat meer richt op de persoon met hersenletsel en de ander op de naaste.”

In totaal zijn 32 casemanagers hersenletsel aan het werk. Dat doen ze allemaal in deeltijd en naast een andere baan. “De casemanagers weten natuurlijk alles over de gevolgen van hersenletsel, maar hebben daarnaast vaak wat extra’s in huis. De een heeft expertise op het gebied van arbeid, de ander weet veel

van wetgeving, weer een ander over ggz-problematiek, systeemgericht werken, rouw en verliesverwerking of mantelzorgondersteuning. Ze kunnen altijd een beroep doen op elkaars expertise.”

Meer kwaliteit van leven Naar de ervaringen van de eerste mensen over de manier van werken van de casemanagers is onderzoek gedaan. “Deze ervaringen zijn erg positief. Mensen met hersenletsel en hun naasten zijn tevreden over de inzet van de casemanager hersenletsel. Ze ervaren meer kwaliteit van leven dan in de periode voordat ze een casemanager hadden. Ze ervaren weer hoop, vertrouwen en perspectief en hebben het gevoel er niet meer alleen voor te staan”, licht Judith Zadoks toe.

Complexe situaties

Jaarlijks lopen zo’n 140.000 mensen hersenletsel op in Nederland, van wie

er 40.000 forse blijvende beperkingen overhouden. In totaal zijn in Nederland zo’n 650.000 mensen die beperkingen ervaren als gevolg van niet-aangeboren hersenletsel. Die hebben lang niet allemaal een gespecialiseerde casemanager hersenletsel nodig. “De casemanager hersenletsel is er alleen voor mensen met hersenletsel en hun naasten en voor gezinnen met een kind met hersenletsel die zich in een complexe situatie bevinden. Het vinden of organiseren van zorg of ondersteuning is bijvoorbeeld moeilijk. Ze lopen vast in de systemen of verschillende regelgeving. Het gaat om ‘vastgelopen situaties’, waarbij zowel persoonlijke factoren als omgevingsactoren een rol spelen. Vaak is sprake van co-morbiditeit (één of meerdere (chronische) aandoeningen naast de hoofddiagnose) of van vragen op verschillende levensgebieden”, vertelt Zadoks. In Nederland hebben mensen ook recht op reguliere cliëntondersteuning. Dat kan via de gemeente aangevraagd worden als iemand recht heeft op begeleiding of

Praktijkvoorbeeld

Een slimme knul mét hersenletsel

Hoe het was

Een jongen van acht jaar is vier jaar geleden aangereden door een busje, met zwaar lichamelijk letsel en een gebroken schedel tot gevolg. Fysiek is hij goed hersteld, maar er zijn veranderingen in gedrag, concentratie, vermoeidheid en geheugen. Het gaat moeizaam op school en thuis is hij vaak boos. Een hele groep hulpverleners is betrokken: een intern begeleider, een maatschappelijk werker, iemand uit het jeugdteam van de gemeente, de letselschade-expert, iemand vanuit revalidatie en een speltherapeut. Maar het blijft moeizaam gaan, op school en thuis.

Inzet casemanager

De casemanager hersenletsel stelt de vraag van ouders centraal: hoe krijgen we de juiste ondersteuning voor onze zoon op school. Hun zoon is een slimme jongen, mét hersenletsel. De casemanager hersenletsel snoeit in het aantal hulpverleners en organiseert een gezamenlijk overleg. Voortaan voert één persoon regie op inhoud en zorgt ervoor dat de jongen niet wordt overvraagd.

Hoe is het nu?

Na een paar maanden trekken en duwen is het voor de start van het nieuwe schooljaar helemaal geregeld en krijgt de jongen de ondersteuning die hij nodig heeft. Zijn ouders zijn blij en zeggen dat ze rust in hun hoofd hebben gekregen door de inzet van de casemanager. Met de juiste ondersteuning gaat het goed op school en zijn er thuis veel minder momenten van ‘ontlading’.

Marco (hersenletsel door herseninfarct) en zijn vrouw Heidi zijn succesvol begeleid door een casemanager hersenletsel

Advertenties

Voorzieningen

Ergotherapeutisch advies - hulpmiddelen – aanpassingenmobiliteit – Wmo

Werk & studie

MetZorg biedt als onafhankelijk herstelgerichte dienstverlener complete ondersteuning op het gebied van care, arbeid, ondernemers en medisch herstel.

Verzorging & begeleiding

Wmo – PGB – Wlz – Zvw - zorgschade –bewindvoering – ADL en gezin

Wonen

Bouwkundig advies - woningaanpassingenverbouwen – verhuizen

Arbeidsdeskundig advies - re-integratiestudiebegeleiding – UWV

Ondernemers & ZZP’ers

Coaching – bedrijfskundig advies – re-integratie

Medisch

Second opinion – alternatieve behandelingen

NAH

Coaching – begeleiding – advies alternatieve behandelingen

Wil je inhoudelijk advies of een casus bespreken? Bel of mail vrijblijvend!

ondersteuning vanuit de Wmo. Personen die onder de Wlz vallen kunnen via het zorgkantoor een beroep doen op onafhankelijke cliëntondersteuning. “Toch lukt het deze cliëntondersteuners niet altijd om in ingewikkelde situaties het leven van mensen met hersenletsel weer op de rit te krijgen. Meestal is dat omdat het te complex is, bijvoorbeeld omdat er veel partijen betrokken zijn, omdat specialistische hersenletselexpertise nodig is of omdat de vraag verder gaat dan alleen zorg of ondersteuning. De rol van de casemanager hersenletsel verschilt van de gebruikelijke cliëntondersteuning. De casemanager hersenletsel heeft veel ruimte om te ‘doen wat nodig is’ voor de persoon met hersenletsel, de naasten en het informele of professionele netwerk

om hen heen. De ondersteuning mag ook zo lang en zo intensief zijn als nodig. Maar in de praktijk merken we dat we na een intensieve periode af kunnen bouwen naar een waakvlamcontact.”

Team Jeugd

Er is ook een apart team met gespecialiseerde casemanagers voor kinderen, jongeren en hun ouders. “Kinderen en jongeren met niet-aangeboren hersenletsel hebben andere vragen dan volwassenen. Veel ouders lopen vast in de zoektocht naar hulp. Daarom hebben we een team gemaakt voor jongeren onder de achttien jaar. Als een kind hersenletsel oploopt heeft dat gevolgen voor het hele gezin. Het kind kan last hebben van cognitieve (bijv. intelligentie, geheugen, taal) gevolgen,

Effecten van Casemanager Hersenletsel

lichamelijke en psychische klachten hebben, ander gedrag laten zien en bijvoorbeeld vastlopen op school.”

Het hersenletsel van het kind leidt ook vaak tot klachten en problemen bij ouders, broers en zussen. Het hele systeem raakt ontwricht. “Je ziet broertjes en zussen constant op hun tenen lopen en heel veel inleveren omdat ze zich voortdurend aan moeten passen. Het is belangrijk dat zij begrijpen wat er speelt. Ouders komen vaak in een overlevingsstand en komen niet toe aan hun eigen verdriet. De ene ouder verhardt en gaat alles bevechten, de ander wordt juist emotioneel en overbezorgd. De casemanagers in het team Jeugd hebben de specifieke expertise die in deze gezinnen nodig is.”

De pilot Casemanager Hersenletsel startte in 2019 vanuit het project Volwaardig Leven onder te toenmalige minister Hugo de Jonge. Gezinnen of personen die compleet vastliepen in hun leven konden een beroep doen op de casemanager. Tegelijkertijd werd onderzocht wat de effecten zijn van de deze vorm van gespecialiseerde cliëntondersteuning.

• Cliënten en hun naasten ervaren weer hoop en perspectief en meer levensgeluk.

• Naasten voelen zich gesterkt en gesteund.

• Zorgkosten en maatschappelijke kosten worden bespaard.

• Inzet van instanties en zorgverleners verloopt efficiënter, er komt meer samenhang.

• Knelpunten komen systematisch in beeld en worden effectief geagendeerd.

• Verbetering in communicatie tussen zorgaanbieders, behandelaren, naasten en cliënten.

• De reguliere onafhankelijke cliëntondersteuners profiteren van de kennis en het netwerk van gespecialiseerde cliëntondersteuners (beiden werken nauw samen).

Aanmelden?

Iedereen kan een casus aanmelden. Aanmelden kan door een mail te sturen naar aanmelden@casemanagerhersenletsel.nl

Criteria die meegewogen worden om een casemanager hersenletsel te krijgen:

• Er is sprake van gediagnosticeerd niet-aangeboren hersenletsel.

• Er is sprake van overbelasting en/of psychische problemen samenhangend met het hersenletsel. Specialistische kennis van aandoening, situatie en/of zorgveld is vereist (de reguliere CVA/NAH-nazorg of cliëntondersteuning is onvoldoende in staat de vraag te beantwoorden).

• Het hele cliëntsysteem ervaart problemen.

• Betrokkenen lopen vast, hebben geen vertrouwen meer in de zorg of ondersteuning.

• Er is praktische en/of emotionele steun nodig, gericht op stabilisatie en het vergroten van veerkracht en eigen regie.

Samenwerking met letselschade-experts

Het project Casemanager Hersenletsel werd al vrij snel gevonden door experts op het gebied van letselschade. Een daarvan is Frederike Apotheker, expert binnen letselschade op gebied van zorg en voorzieningen. Ze komt in beeld als iemand door een ongeval of medische fout vastloopt in zijn leven. Apotheker wordt ingehuurd als onafhankelijk expert in de letselschadewereld. Haar werk verschilt per situatie. “Ik ben een informatiebron, ondersteuner of coördinator. Ik regel indicaties maar ondersteun ook de mantelzorger”, licht ze toe.

Voorbeeld uit de praktijk

Apotheker kwam in contact met het project Casemanager Hersenletsel toen ze twee maanden betrokken was bij een schrijnende situatie. Een man van begin zestig met ernstig hersenletsel, als gevolg van een motorongeval, verbleef al maanden in een separeerruimte omdat het ‘prikkelarme regime’ nodig zou zijn om agressie te voorkomen. Bijzonder aan de situatie was dat het met de man thuis in de weekenden goed ging. “Deze man functioneert het beste als hij in zijn oude situatie kan leven.” Maar thuis wonen was niet haalbaar en in de omgeving was geen geschikte instelling die het met hem aandurfde. “We moesten out of the box denken voor deze man. Ik zocht een club met goede contacten in de hersenletselwereld, die de omgeving waar de familie woont kent, de instanties en organisaties kent én daar goede contacten mee heeft, en die kennis heeft over hersenletselzorg. Je moet weten wat de standaardzorg is om te weten wanneer je juist buiten de gebruikelijke zorg iets moet realiseren.” Voor deze cliënt is een speciaal traject uitgezet. Hij heeft een behandeling gekregen bij de Winklerkliniek, gespecialiseerd in neuropsychiatrie. Daarna verhuisde hij naar zorgorganisatie Zozijn die een maatwerkvoorziening voor hem heeft gerealiseerd. Daar krijgt hij nu zoveel mogelijk individuele zorg. “Er is een setting gecreëerd waarin hij niet overprikkeld raakt. Ook heeft hij veel individuele begeleiding nodig. Zijn oriëntatie van plaats en tijd is gestoord en zijn emoties zijn ontremd.”

Toegevoegde waarde

“De casemanagers hebben een enorm netwerk van instanties en mensen waarmee gesproken kan worden en die bereid zijn om buiten de kaders te denken.” Het is moeilijk, weet Apotheker, om een goede plek te vinden voor de zwaarste groep mensen met hersenletsel. Maar deze man woont nu vlakbij het huis waar zijn vrouw en broers en zussen ook wonen en daar gaat het nu goed mee. En zijn vrouw is blij dat haar man weer in de buurt is en bovenal, met hulp van de casemanager, een humaner leven heeft. 

Voor juridische hulp in Oostenrijk

• letselschade door ski-,bergsport en verkeersongevallen

• strafrecht in verband met ski-bergsport en verkeersongevallen

Stephan

Bergrettung en ervaren alpinist. Daardoor weet hij als geen ander de ongevalssituatie te analyseren en de juridische vertaalslag te maken. Ook voor ski-en bergsportgevallen in andere landen dan Oostenrijk wordt vaak gebruik gemaakt van zijn expertise.

Voor meer informatie www.bergsportrecht.eu

Wijnkamp Rechtsanwaltskanzlei Lawfirm • Gewerbegebiet 3 / Top 5 6493 Mils bei Imst • Tirol • Austria • T: +43 (0)5418 20 400 E: office@wlawfirm.eu www.bergsportrecht.eu

Advertenties

Wijnkamp is Nederlands sprekende advocaat gevestigd in Oostenrijk. Naast advocaat is Stephan Wijnkamp Oostenrijks-Landes-skileraar, lid van de Oostenrijkse

de Sport & Spel prothesevoet die meegroeit met het kind: Project Unlimited maakt het mogelijk!

Avontuurlijk, lef en uniek! Dat zijn de kernwoorden van Project Unlimited: een jong en gedreven team dat de gloednieuwe sport & spel prothesevoet ‘Blaze’ voor kinderen ontwikkelt. ’Elk kind moet de mogelijkheid hebben om zichzelf optimaal en volgens eigen standaarden te kunnen ontwikkelen. Met deze grensverleggende ontwikkeling gaan wij daar een steentje aan bijdragen.’

Inclusief sporten en bewegen

Het komt tegenwoordig steeds vaker naar voren dat we meer moeten doen aan inclusief sporten en bewegen. De eerste ambitie van het Nationaal Sportakkoord is: De ambitie is dat iedere Nederlander een leven lang plezier kan beleven aan sporten en bewegen. Inclusief sporten en bewegen is vanzelfsprekend. Belemmeringen vanwege leeftijd, fysieke of mentale gezondheid, etnische achtergrond, seksuele geaardheid of sociale positie nemen we weg.

Wat is precies nodig om deze doelstelling te halen?

Helaas zijn er voor kinderen met een prothese op dit moment nog erg weinig prothese voorzieningen die hen de mogelijkheid bieden om ongelimiteerd te kunnen sporten en spelen. Daarnaast lijken ouders en specialisten uit het werkveld de omvang van het probleem niet geheel in te zien. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen meer problemen ervaren dan ouders en specialisten denken. ‘Wat fijn, mijn kind kan eindelijk weer rennen!’ horen we van ouders, terwijl het kind denkt ‘ja ik kan wel rennen, maar ik ben alsnog de langzaamste van de klas’.

Gezamenlijke aanpak van het probleem Project Unlimited is een samenwerking

tussen prothesefabrikant Gyromotics, de afdeling Biomedical Engineering van de TU Delft en Team Para Atletiek. Met hulp van ZonMw en Sportinnovator pakken deze drie partijen de bovenstaande problemen gezamenlijk aan. Hun grootste uitdaging is het ontwikkelen van een prothesevoet met een aanvullend prothese-pakket voor kinderen. Met dit aanvullende pakket kan Gyromotics altijd de beste service en voetprothese voor het kind leveren, waarmee ze zonder belemmeringen gewoon vrij kind kunnen zijn tijdens elke fase van hun actieve leven. Daarnaast is het doel om de bewustwording rondom het hebben van een prothese en wat je daar allemaal mee kan, te verspreiden. ‘Het dragen van een prothese zou net zo gewoon moeten zijn als het dragen van een bril’.

Prothesevoet met beweegbare enkel Voor Gyromotics oprichter Guido Hendriks is met het afronden van dit project de cirkel rond. Samen met zijn studievriend Jaap Roggeveen is hij het bedrijf Gyromotics gestart om een betere prothesevoet voor kinderen te ontwikkelen. “Mijn zoon loopt op twee onderbeenprothesen. Toen hij als klein jongetje twee blades kreeg, zag ik de meerwaarde van een soepele en ‘beweeglijke’ prothesevoet voor kinderen

zeker in. Wel zag ik dat er ook nog heel veel verbeteringen mogelijk waren,’’ aldus Guido. De verbeteringen die Guido zag omtrent de groei en interesse van het kind spelen een belangrijke rol voor de technische specificaties van een voet. Echter, een kindervoet maken met deze specificaties en verbeteringen bleek niet zo makkelijk. Daarom is Gyromotics eerst met een prothesevoet voor volwassenen op de markt gekomen: de ArcX. De combinatie van een gepersonaliseerde prothesevoet met een beweegbare enkel brengt vele voordelen met zich

‘Blaze’,

Tekst Tamara Eleonora | Fotografie Mohammad Nadjafi

Mathis tijdens het testen van 'Blaze'

mee. Zo hebben gebruikers minder stomp problemen, waardoor je langer stabiel en comfortabel kan lopen op elk terrein. Is de voet instelbaar voor schoenen met verschillende hakhoogtes, zodat je alle schoenen kunt dragen en is de voet instelbaar voor een brede range aan activiteiten. Daarnaast is de voet waterbestendig en heeft een unieke optie om met de hak net van de grond op de voorvoet te kunnen lopen.

Eerste testronde van ‘Blaze’

Met de voordelen van de ArcX als uitgangspunt is Project Unlimited in oktober 2021 van start gegaan, met het doel om de laatste verbeteringen voor kinderen, waaronder Mathis in een compleet nieuwe ontwerp op te nemen. Na onder andere veel brainstormsessies over de problemen, het schetsen van oplossingen en materiaaltesten, hebben de eerste kinderen, waaronder Mathis, in 2022 de eerste versies van de voet mogen testen. In maart en april van dit jaar testen opnieuw enthousiaste kinderen met de verbeterde prototypes. Naar aanleiding van deze testen maakt het team de laatste optimalisatiestappen, zodat ‘Blaze’ de sport & spel prothesevoet in de zomer van 2023 zijn marktintroductie kan maken.

Voet die meegroeit

Projectteam Unlimited streeft ernaar om alle kinderen met een prothesevoet te helpen. Uniek aan deze voet is de meegroeifunctie. De voet is zowel in lengte als in stijfheid aanpasbaar, zodat deze kan meegroeien met de wensen, activiteiten en groei van het kind. Met het bijpassende ‘prothese-pakket’ kan eenvoudig een kleine aanpassing worden gedaan, en wordt altijd de beste voet voor het kind geleverd. De voet is beschikbaar in de maten 25 t/m 37 en is onderdeel van het assortiment van Gyromotics.

Prijswinnend team

Begin 2023 heeft Project Unlimited de innovatieprijs bij de ‘composite engineering challenge’ van Mitsubishi Chemical gewonnen. Deze internationale prijs voor innovatie in engineering met composieten (een samengesteld materiaal dat is opgebouwd uit verschillende componenten, zoals carbonfiber), is een mooie erkenning van de technische vernieuwingen van de prothesevoet. Het team doet hiermee nog meer onderzoek naar onder andere verschillende materialen, de eigenschappen en de productie hiervan om de kinderprothesevoet nog beter, robuuster en verfijnder te maken!

‘Blaze’ past in elke fase van het leven

Om terug te komen op de vraag wat nodig is om Nederland meer inclusief te laten sporten en bewegen? Als het aan Project Unlimited ligt, is één van de oplossingen de nieuwe prothesevoet voor kinderen die past in elke fase van hun leven en alle gewenste activiteiten mogelijk maakt. Kinderen hebben het recht om gewoon kind te zijn, ook de kinderen met een prothese. Op naar een wereld waar het dragen van een prothese net zo normaal is als het dragen van een bril! 

Bent u enthousiast en wilt u meer weten over ‘Blaze’? Neemt u dan een kijkje op @project.unlimited.delft of u stuurt een bericht naar tamara.eleonora@ gyromotics.com. 

Team Project Unlimited: (v.l.n.r.) Ashley Groothuis, Mohammad Nadjafi, Tamara Eleonora en Tijmen Seignette

Rijksoverheid.nl | 04-11-2022 | 15:20

Nieuwsbericht

Om de houdbaarheid van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) te verbeteren, voert het kabinet een aantal aanpassingen door in het stelsel. De belangrijkste aanpassing is de invoering van een passende eigen bijdrage voor huishoudelijke hulp per 1 januari 2025 waarbij meer rekening wordt gehouden met de draagkracht van huishoudens. Praktisch betekent dit dat huishoudens met een inkomen boven 185% van het sociaal minimum (in 2021 was dit circa € 30.000 voor een alleenstaande AOW-gerechtigde) een hogere eigen bijdrage zullen betalen. Hiermee geeft staatssecretaris Van Ooijen uitvoering aan de afspraak in het coalitieakkoord om een eerlijkere eigen bijdrage voor de huishoudelijk hulp in te voeren.

Staatssecretaris Van Ooijen (VWS): “Afgelopen jaren is duidelijk geworden dat het huidige vaste tarief voor huishoudelijke hulp, dat voor ieder huishouden dat een eigen bijdrage moet betalen hetzelfde is, heeft geleid tot een forse groei van het aantal aanvragers. Daarbij valt op dat met name onder hogere inkomensgroepen de procentuele groei fors is. Dit leidt ertoe dat de toegankelijkheid van Wmovoorzieningen onder druk komt te staan voor juist inwoners in een kwetsbare financiële of persoonlijke situatie. Daarom is in het coalitieakkoord afgesproken om een eerlijkere eigen bijdrage voor de huishoudelijke hulp in te voeren. Vandaag zetten we een belangrijke stap voor de invoering van die eerlijkere eigen bijdrage.”

Passende eigen bijdrage per 2025 Voor de meeste huishoudens betekent de invoering van een passende eigen bijdrage voor huishoudelijke hulp dat zij alsnog € 19 per maand blijven betalen. Bij huishoudens met een inkomen boven 185% van het sociaal minimum zal de eigen bijdrage geleidelijk stijgen

naarmate het inkomen hoger wordt (in 2021 was 185% van het sociaal minimum voor een alleenstaande AOW-gerechtigde circa € 30.000). Voor een huishouden met een inkomen van € 1000 boven dat grensbedrag zal de maandelijkse eigen bijdrage circa € 6,70 hoger zijn. Vanaf een inkomen van circa € 66.000 gaat de maximum eigen bijdrage gelden van € 255 per maand. Deze bedragen kunnen mogelijk nog wel veranderen op basis van de indexatie.

110 miljoen euro extra naar gemeenten

Daarnaast is in het Integraal Zorgakkoord afgesproken dat gemeenten per 2025 € 110 miljoen per jaar extra krijgen voor Wmo-voorzieningen. Waar de nieuwe passende eigen bijdrage dus zorgt voor een minder groot beroep op de huishoudelijke hulp, zorgt deze afspraak in het Integraal Zorgakkoord ervoor dat er per 2025 structureel meer geld beschikbaar komt voor (overige) Wmovoorzieningen, zoals aanpassingen in huis, een traplift of dagbesteding voor ouderen.

Druk op voorzieningen door vaste lage tarief

Sinds de invoering van het abon nements tarief voor de Wmo kunnen huishoudens vanaf 2019 gebruik maken van bepaalde Wmo-voorzieningen voor een vast tarief van € 19 per maand, ongeacht inkomen, vermogen of gebruik. Ondanks het positieve effect hiervan op de uitvoeringspraktijk en de stapeling van zorgkosten blijkt ook dat, door het abonnementstarief, het gebruik van huishoudelijke hulp binnen de Wmo sterker is gestegen dan verwacht. Voor de overige Wmo-voorzieningen is deze druk op voorzieningen beperkt en blijft het abonnementstarief voor alle inkomens gelijk.

Internetconsultatie

Tot 12 december jl. was internetconsultatie mogelijk. Daar zijn 64 reacties op gekomen, welke u kunt teruglezen op: https://www.internetconsultatie.nl/ weteigenbijdragehuishoudelijkehulp/ reacties. 

WWW.LETSELSCHADENEWS.NL

Op donderdag 22 juni as. staat de HandbikeBattle voor de negende keer weer op het programma. Ieder jaar wordt door Rijndam Revalidatie het handbiketeam Rijndam Racers samengesteld en ook deze keer weer gesponsord door stichting LetselschadeNEWS. Samen met 13 andere teams van Nederlandse revalidatiecentra gaan zij de strijd aan om als eersten de finish te bereiken op de Kaunertalergletscherstrasse in Oostenrijk. Inmiddels zijn onder leiding van teamcaptain John Jongeneel de trainingen gestart, zodat op donderdag

22 juni as. het hele team in shape is om op armkracht de 21 kilometer lange rit met bijna 1.200 hoogtemeters te kunnen volbrengen. Om u alvast in de stemming te brengen, blikken we nog een keertje terug en nemen u mee naar 16 juni 2022 toen het damesteam van de Rijndam Racers de sterren van de hemel reed. Gaat u naar de filmpagina op onze site waar u de terugblik kunt bekijken.

Praat mee over de inhoud van letselschadenews

LetselschadeNEWS wil graag weten wat u van het magazine vindt. Daarom is er een lezersenquête gemaakt.

Via www.letselschadenews.nl kunt u de enquête invullen. Op die manier helpt u mee aan de verdere ontwikkeling van het magazine. Heeft u zelf een inspirerend verhaal of bent u professional met uitgesproken ideeën over de begeleiding van cliënten? Laat het ons weten. Uw bijdrage is van harte welkom. Alvorens u zaken met ons deelt, wijzen we u graag op ons redactiestatuut en de folder van Slachtofferhulp genaamd ‘Praten met de media: doen of niet doen?’. Beide kunt u op onze website terugvinden.