49
Voor u ligt de 49ste editie van ons magazine. Uiteraard moet de 50ste dan een feestje worden. Alle ideeën daarover van u als lezer zijn welkom. Het zou leuk zijn als u zou kunnen vertellen over hoe u ons magazine al die jaren heeft gelezen. Wat u eraan gehad heeft en hoe het misschien nog beter kan. De redactie zal zich begin maart over alle inzendingen gaan buigen, dus zorgt u ervoor dat u uw bijdrage voor die tijd aan ons heeft toegezonden.
In mijn laatste voorwoord vroeg ik aandacht voor mediation naar aanleiding van het overlijden van Josée van de Laar in september 2022. Ik vroeg ter nagedachtenis uw kast eens na te lopen. Ik deed dat zelf en er staan inmiddels twee mediations op de planning. In één geval kwam mijn voorstel uit op een gezamenlijk gesprek met de schaderegelaar en zijn manager. De zaak werd in drie uur alsnog naar ieders tevredenheid geregeld. Ook in deze editie dus weer aandacht voor mediation. Een interview met mediator Bart Neervoort. Doe er uw voordeel mee en vooral de slachtoffers.
Essentieel is uiteraard tijdens de rit het slachtoffer goede hulp te bieden. U vindt dat terug in het interview met slachtoffer Rosa van der Wilt en haar herstelcoach Marleen Keij. Mooi is de quote van de belangenbehartiger die aangaf: ‘’Iemand met letsel zou terug in zijn of haar kracht gezet moeten worden en daar zou het bij letselschade in de eerste plaats om moeten gaan’’. Laat u ook inspireren door hun verhaal.
Uiteraard valt een dergelijke interventie onder wat we al een tijdje herstelgerichte dienstverlening noemen. Inmiddels is daarvoor een vereniging in oprichting. Een voorzetting van de Werkgroep Herstelgerichte Dienstverlening van De Letselschade Raad. Men startte de werkgroep al in 2015. Leest u meer over de ontstaansgeschiedenis in de interviews met een aantal betrokken professionals en word lid als u wilt meedenken over de verdere professionalisering van het vak van herstelgerichte dienstverlener.
Interessant zijn verder de bijdragen over het onderzoek naar de effecten van het spreekrecht in strafzaken dat gedaan is rondom de strafzaak tegen de daders van de aanslag op de MH17. Ook voor professionals betrokken bij en slachtoffers van gewelds- en zedenzaken maken we dit magazine. Vandaar ook aandacht voor het landelijke congres van Stichting LANGZS voor als u er zelf niet bij kon zijn.
U mag zeker het interview met Arjan Groenveld niet overslaan. Na een ongeval begin 2019 en een lange weg naar herstel, is hij er toch bovenop gekomen. Nota bene zelf pijnverpleegkundige en dus goed op de hoogte van wat pijn met je kan doen. Benieuwd naar de bijdrage van TiM Letselrevalidatie en hoe men Arjan er weer bovenop heeft geholpen? Leest u dan het interview vanaf pagina 10. En zoals altijd nog veel meer in deze 49ste editie.
Wens u veel leesplezier!
Rob Vermeeren Hoofdredacteur
LetselschadeNEWS is een kwartaaluitgave.
Hoofdredacteur
Rob Vermeeren | De Letselschade Raetsman
Redactie
Mikel Adriaansen | Arbeidsdeskundig Bureau Radar
Geert Clauwaert | Westerweel Intermediair
Wendy van Disseldorp | Ervaringsdeskundige Jeroen Filarski | Manager regres UWV
Wil van Gelderen | Heling & Partners
Hans van Maanen | Vereniging Verkeersslachtoffers
Linda Renders | Trivium Advies
Simone van Schaik | stichting LANGZS
Geert Schimmel | LetsCo verder na letsel
Joop Schrok | Expertise Human Capital
Miriam Sessink | Slachtofferhulp Nederland
Paul Verbunt | Verbunt Letselschade en Begeleiding
Bladmanager Floor Verhees
Coverfoto
Rosa van der Wilt | Fotograaf Niels Henk Keij Vormgeving Echthetty
Abonnementen
Aangaan of beëindigen via www.stichtingletselschadenews.nl of antwoordnummer 10410 4800 VB Breda.
Tariefkaart voor advertenties is opvraagbaar via info@letselschadenews.nl of 076-5302539.
Vergoeding
Kijk op de website of uw abonnement wordt vergoed door verzekeraars of gratis is omdat u letselschadeprofessional bent.
Uiterlijk 3 maanden schriftelijk vóór het einde van het jaarabonnement via info@letselschadenews.nl.
Drukwerk
Rekafa Special Products BV Venlo www.rsp-bv.nl
Copyright
Het overnemen van artikelen als bedoeld in artikel 15 van de Auteurswet is niet toegestaan.
Alle artikelen in LetselschadeNEWS zijn met zorg samengesteld. De (hoofd)redactie kan echter geen verantwoordelijkheid dragen voor achteraf gebleken feitelijke onjuistheden, uitspraken die in het tijdschrift worden gedaan en genoemde diensten of producten indien deze na afname niet blijken te voldoen.
LetselschadeNEWS is benieuwd naar uw ervaring. Hebt u een verhaal met foto van u en uw situatie die verband houdt met uw letsel? Deel dit via onze website www.stichtingletselschadenews.nl of neem contact op met: 076-5302539
Slachtoffer centraal
Je bent zoveel meer dan dat je denkt Interview met Rosa van der Wilt en Marleen Keij Arbeidsre-integratie
Ik stond als de hulk te brullen Interview met Arjan Groeneveld Agenda
Omzien naar elkaar Nationale Herdenking Verkeersslachtoffers
Op avontuur met Johan
Het orthese-avontuur van Johan Smith Even iets anders
Spreekrecht voor nabestaanden: (hoe) draagt het bij aan genoegdoening en erkenning? Door Jos de Keijser, Maarten Kunst, Gerben Westerhof, Lieke Nijborg en Lonneke Lenferink
Wetenschappelijk nieuws
Ongevraagd medisch advies Door Geert Clauwaert
Nieuw initiatief
Nieuwe vereniging van herstelgerichte dienstverleners in oprichting
Jaarcongres
Terugblik jaarcongres Stichting LANGZS
Mediation centraal
Is er iets mis met mediation in de letselschadebehandeling? Interview met Bart Neervoort Internet
Interview met Rosa van der Wilt en Marleen Keij
Een ritje aan het einde van de middag op haar scooter kostte de 21-jarige Rosa haar kapperscarrière. Een hard gelag dat zij door het opgelopen letsel haar zo geliefde vak uiteindelijk niet meer kon uitvoeren. Rosa vertelt LetselschadeNEWS over het ongeval, haar strijd om haar leven opnieuw richting te geven en de hulp die ze hierbij kreeg van herstelcoach Marleen Keij.
Tekst Floor Verhees | Fotografie Niels Henk Keij
De avond voor het ongeval, op 18 september 2018, vertelde Rosa haar moeder nog hoe gelukkig ze was met de keuzes die ze had gemaakt. Een paar jaar eerder verkeerde Rosa in tweestrijd over haar beroepskeuze. Zolang als ze zich kon herinneren wilde ze kapster worden, net als haar moeder. Toch maakte ze een uitstapje naar de HBO-opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening (nu SocialWork). Maar al snel werd tijdens de opleiding voor Rosa duidelijk dat haar hart voor 100% bij het kappersvak lag. Vol enthousiasme en overgave stortte ze zich op het kappersvak in de kapsalon van haar moeder en met veel succes. Ze ontwikkelde zich als een gedreven en getalenteerd kapster met leidinggevende kwaliteiten die haar vak goed verstond en in de toekomst de salon van haar moeder zou overnemen. Naast haar werk had ze een rijk sociaal leven en ook op sportief gebied had ze haar draai gevonden. Ze leidde haar leven met de wind in de rug, tot die noodlottige middag in september.
Rosa, wil je vertellen wat er is gebeurd?
Het was aan het einde van de middag dat ik onderweg was naar mijn moeder, waarmee ik samen naar een kappersshow zou gaan. Daar zouden we de nieuwste trends op het gebied van hairstyling en kleuren voor het aankomende seizoen gaan zien. Ik reed op het fietspad en een rode scooter kwam mij tegemoet gereden.
Het fietspad waarop wij reden, kruiste een weg en op het moment dat wij de kruising naderden, kwam een auto van rechts aangereden. Ik nam gas terug en stond stil. Toen de auto voorrang verleende aan de scooter, trok ik ook op. Ik had oogcontact met de bestuurder, bedankte haar door mijn hand op te steken en gaf een knikje. Op het moment van passeren, gaf de bestuurder plots gas en raakte mijn scooter. Ik werd gelanceerd en belandde vier meter verderop op mijn linker heup. Later bleek dat de automobiliste zich had vergist en wel had willen remmen, maar per ongeluk gas gaf.
Je omschrijft het zelf als een ‘knullig’ ongeluk. Maar desondanks wel flink letsel, toch?
Met knullig bedoel ik, dat het ongeval ook met een sisser af had kunnen lopen, maar kennelijk ben ik verkeerd terechtgekomen. Omdat ik meteen na het ongeval zoveel pijn had en geen gevoel meer in mijn benen had, werd ik met de ambulance naar het Albert Schweitzerziekenhuis in Dordrecht overgebracht. Daar werd, naast een gekneusde enkel en knie en een hersenschudding, ook geconstateerd dat mijn bekken aan de linkerkant op drie plaatsen was gebroken. De behandelend arts gaf toentertijd aan dat het herstel zeker een jaar zou duren. Met die opmerking in mijn achterhoofd ben ik na een week in het ziekenhuis te hebben gelegen, tijdelijk terug bij mijn
moeder ingetrokken. Ik kon niet voor mezelf zorgen vanwege het letsel en de zware medicatie en kon dan ook niet naar mijn eigen studiootje op twee hoog zonder lift.
Na drie maanden ben je weer naar je eigen studio verhuisd?
Ja, en dat was nog wel behelpen, maar met mijn toenmalige vriend en mijn moeder die een paar keer per week langs kwam voor hand- en spandiensten, lukte het wel. En in die tijd kwamen ook wel vriendinnen langs. Toch was ik de meeste tijd bezig met mijn herstel. Ik wilde kost wat kost na een jaar weer ‘de oude’ zijn. Daarvoor ging ik 3x per week naar de fysiotherapeut en 1x per week zwemmen. Soms werd ik gek van de pijn, maar het idee dat het na een jaar beter zou gaan, was voor mij een stip aan de horizon. Die gedachte hield mij overeind.
Hoe stond jouw herstel er na een jaar voor?
Ik was van rolstoel via looprek naar wandelstok gerevalideerd. Maar echt tevreden was ik toch nog niet, want zonder wandelstok kon ik mij niet redden en ik was verre van pijnvrij. De chirurg van het Albert Schweitzer heeft mij destijds doorverwezen naar een gespecialiseerd trauma-chirurg in het Maasstad Ziekenhuis. Dus toen ik na een jaar voor controle bij de trauma-chirurg binnenkwam, was dat voor mij wel een spannend moment. Tot mijn grote verbazing zei hij dat hij niet verwacht had mij lopend te zien binnenkomen. Het zou veel te snel zijn, omdat het genezingsproces minstens vijf jaar in beslag zou nemen. Op dat moment viel ik in een gat en stortte mijn wereld in. Ik had alles op alles gezet om binnen een jaar hersteld te zijn, en nu had ik nog ineens vier jaar te gaan. Het zal destijds in de communicatie zijn misgegaan, maar voor mij was de nieuwe diagnose van het genezingsproces desastreus.
Weet je nog hoe je je voelde in die tijd?
Voor mijzelf was het contrast tussen mijn leven vóór het ongeval en erna niet te bevatten. Tot 18 september lag het leven in alle opzichten aan mijn voeten. Van het ene op het andere moment was ik een jonge vrouw met een blijvende beperking. Na een jaar werd in de gesprekken met de bedrijfsarts, de arbeidsdeskundige, de ergotherapeut en de fysiotherapeut duidelijk dat het re-integreren op mijn werk niet lukte en we een ander traject zouden moeten gaan volgen. Voor mij betekende dat, dat mijn droom en mijn passie om in de kapsalon te werken, waren vervlogen. Ook had ik in het jaar na het ongeval mijn toenmalige vriend en vrienden verloren, omdat ik alleen nog met mijn pijn en herstel bezig was. Achteraf was het voor mij een rouwperiode waarin ik afscheid moest nemen van mijn oude leven, maar daar niet toe in staat was. Door het tegenvallende bericht van de chirurg bleef ik hangen in mijn verdriet. Mijn stip aan de horizon was weg.
Heb je hulp gekregen om toch vooruit te komen?
In eerste instantie werd een traject chronische pijn revalidatie gestart en in
verband met de Wet Poortwachter, een keuring bij het UWV. In dezelfde periode was ook sprake van corona, waardoor afspraken niet door konden gaan, ik weinig mensen zag en behandelingen op afstand plaatsvonden. Mede door het hele proces merkte ik wel dat ik opnieuw behoefte kreeg om onderdeel te zijn van de maatschappij. Dat was de aanleiding om me te richten op een nieuwe studie. En een opleiding die mij aansprak, vond ik ook. Dankzij goede afspraken met de zorgcoördinator van de opleiding, startte ik in 2020 met de pabo op de Thomas More Hogeschool. Vanwege corona volgde ik, net als alle andere studenten, het eerste jaar online en dat kwam mij goed uit, want op die manier kon ik alle lessen volgen, hoefde ik niet te praten over mijn beperking en was die ook niet zichtbaar. Totdat ik een jaar later, in 2021, na het behalen van mijn propedeuse wel weer fysiek op school werd verwacht en mij realiseerde dat het verdriet over het ongeval mij nog steeds beheerste.
Was dat het moment dat herstelcoach Marleen Keij in beeld kwam?
Ja, dankzij de schaderegelaar van de tegenpartij kwam ik in contact met Marleen. Vanaf het eerste moment
hadden we een goede klik. Marleen kwam ‘zonder voorkennis’ bij mij, zodat ik mijn verhaal kon vertellen. Ze stelde mij vragen die niemand eerder had gesteld. Het eerste gesprek voelde als erkenning voor wat mij was overkomen.
Ook de belangenbehartiger van Rosa ondersteunde deze door de tegenpartij voorgestelde interventie en is ook verheugd over het eindresultaat. Ellis Verhoeven, senior personenschade expert: “Iemand met letsel zou terug in zijn of haar kracht gezet moeten worden, en daar zou het bij letselschade in de eerste plaats om moeten gaan”.
Marleen Keij is herstelcoach en begeleidt vanuit het proces van posttraumatische groei (PTG) onder andere letsel schadeslachtoffers na een ongeval. Aan de hand van een met betrokkene opgesteld plan van aanpak waarin uitdagende, reële en haalbare stappen staan, gaat betrokkene zelf aan de slag. En Marleen ondersteunt het proces daar waar nodig is
Marleen, wie trof je aan bij jullie eerste ontmoeting?
Een jonge vrouw die wel in beweging wilde komen, maar nog niet het verdriet
onder ogen kon komen dat ze door het ongeval en het letsel zo bruut uit haar leven was geslingerd. De verandering die dat teweegbracht, deed haar nog teveel pijn. En dat is heel begrijpelijk. Op zo’n moment denk ik vaak, was ik maar eerder betrokken geweest, dat had veel verdriet kunnen voorkomen.
Hoe zag jouw plan van aanpak eruit om Rosa in beweging te krijgen?
Ik werk graag met zogenaamde opstellingen (dit is een bewustwordings-
methode waarbij iemand zijn eigen positie onderzoekt in een groter geheel, bijvoorbeeld het gezin van herkomst) en laat mijn cliënten eerst als het ware ‘spelen’ met poppetjes (zie foto pagina 7). Aan de hand van verschillende soorten personages heeft Rosa zelf haar situatie van vóór en na het ongeval in beeld gebracht (of opgesteld). Waar stond en staat zij zelf in haar leven? Wie waren/zijn belangrijk voor haar? Wie stonden/staan dichtbij? Met wie voel(de) ze zich verbonden? Door op deze manier te werken, kon Rosa afstand nemen van haar eigen situatie en dat zorgde voor
verheldering en inzichten die in relatie staan tot het ongeval. Daarna konden we samen in kaart brengen wat wel goed ging en wat niet goed ging, wat zou Rosa in haar huidige leven anders willen invullen? Toen daarover meer duidelijkheid was, konden we een plan van aanpak opstellen, waarmee Rosa aan de slag ging. Mijn rol is dan te ondersteunen waar nodig en daarvoor maakten we afspraken. Het liefst ga ik tijdens die afspraken naar buiten en maakten we bijvoorbeeld een wandeling door het bos (zie foto).
Rosa, hoe was het voor jou om op deze manier aan de slag te gaan? Het heeft mij heel erg geholpen om niet bezig te zijn met een einddoel, maar meer gericht te zijn op vandaag de dag. Daardoor werd ik in staat gesteld per situatie met meer flexibiliteit naar mijn beperking te kijken. Hierdoor kon ik opnieuw ontdekken wat ik nodig had om keuzes te maken en dit ook te communiceren naar anderen. Door Marleen ben ik me ervan bewust geworden dat als ik aangeef wat ik nodig heb, er meer verbinding is tussen mij en anderen. Daar heb ik op zoveel fronten profijt van, zoals in contact met vrienden, studiegenoten, familie en op
mijn stage. Door het ongeval ben ik veranderd en dankzij de coaching van Marleen ben ik fysiek en mentaal sterker geworden, waardoor ik me verder heb ontwikkeld en opnieuw de verbinding heb gevonden met mezelf. Zin in de toekomst heb ik nooit verloren, maar de connectie met mijzelf was ik wel kwijt. Ik ben blij dat Marleen mij heeft geholpen met zoeken naar en verbinden met wie ik diep van binnen ben.
Marleen, hoe kijk jij terug op het coachingstraject van Rosa?
Het was voor Rosa belangrijk om weer zelfredzaam te zijn en zichzelf te hervinden. Ze stond ervoor open
om in beweging te komen en dat is wel de eerste stap tot verandering. In het hele traject was Rosa bereid om te voelen en te ervaren wat alle stappen in het proces bij haar losmaakten. Dat maakt heel kwetsbaar, en verrijkt tegelijkertijd ontzettend. En nu zie ik een heel mooi krachtig mens en weet dan ‘je bent zoveel meer dan dat je denkt!’.
Rosa, heb jij nog een laatste hart onder de riem voor de lezers van LetselschadeNEWS?
Jazeker, als je voelt dat de kracht niet meer uit je hart komt, zoek dan iemand die jou helpt de weg terug te vinden!
MetZorg biedt als onafhankelijk herstelgerichte dienstverlener complete ondersteuning op het gebied van care, arbeid, ondernemers en medisch herstel.
Wmo – PGB – Wlz – Zvw - zorgschade –bewindvoering – ADL en gezin
Wonen
Bouwkundig advies - woningaanpassingenverbouwen – verhuizen
Ergotherapeutisch advies - hulpmiddelen – aanpassingenmobiliteit – Wmo
Arbeidsdeskundig advies - re-integratiestudiebegeleiding – UWV
Ondernemers & ZZP’ers
Coaching – bedrijfskundig advies – re-integratie
Medisch
Second opinion – alternatieve behandelingen NAH
Coaching – begeleiding – advies alternatieve behandelingen
Wil je inhoudelijk advies of een casus bespreken? Bel of mail vrijblijvend!
Advertentie
“Ik stond als de hulk te brullen. Eindelijk, na maanden zonder perspectief schoot mijn mentale kracht omhoog…”
Arjan Groeneveld, 48 jaar, uit Spijkenisse is succesvol gere-integreerd. Na een zware periode waarin hij door concentratieverlies, evenwichtsproblemen en mentale problemen zichzelf als mens zag afbrokkelen, is hij er weer boven op gekomen. Op 22 maart 2019 overkwam hem het ongeval. Hij raakte uit het arbeidsproces, maar kreeg het vooral ook psychisch flink voor de kiezen. Nu kijkt hij terug op een proces waarvan hij op een gegeven moment niet kon geloven dat het nog zo goed zou komen.
Kun je ons iets vertellen over het ongeluk dat je overkwam? “Ik kwam van mijn werk af en reed op de Heemraadlaan mijn woonplaats Spijkenisse in. Ik zie het stoplicht daar op oranje staan en rem af. Bij rood stond ik stil. Achter me kwam een Fiat Picanto tot stilstand. Maar daarachter reed een BMW die niet door had dat het rood was en met zo’n 40-50 kilometer per uur botste hij tegen ons aan. Hij reed de achterkant van de Picanto eraf en beide wagens botsten tegen mij. Ik absorbeerde dus alle kracht van twee auto’s. Ik voelde direct dat het mis was aan de linkerkant van mijn hals. En werd meteen ook heel misselijk. Maar wat doe je, instinctief? Ik stapte uit en ging kijken wat er gebeurd was. Dat zal ik nooit meer doen in zo’n situatie. Ik had moeten blijven zitten, maar nu ging ik door de adrenaline gedreven door mijn pijngrens heen.”
Wat trof je bij de anderen aan? De Picanto achter mij was al klein, maar die was nog een stukje kleiner geworden. In de BMW zag ik een jongeman van eind twintig, die schuldig was aan het ongeluk, zitten appen. Hij kwam vervolgens append uit de auto. Ik heb het geregistreerd en er niks van gezegd. Ik dacht alleen maar, er moet nu iets geregeld worden met schadeformulieren. Door alle stress en onwetendheid ben ik vergeten om de politie in te schakelen. Wel heb ik alle gegevens genoteerd. De BMWbestuurder zei niets, vulde alleen de papieren in. Toen ben ik voorzichtig naar huis gereden. Mijn vrouw is met mij naar het ziekenhuis gegaan. Daar werd whiplash geconstateerd. Ik kreeg Diclofenac mee. De dagen erna werd ik zo duizelig dat ik bijna niet meer kon lopen. Een hevige balansstoornis volgde die nog bijna twee maanden heeft geduurd.
Wat voor hulp kreeg je daarna? In het begin was er nog niet zoveel begeleiding of hulp, maar ik greep wel alles aan dat werd aangeboden. Het bracht echter niet veel vermindering in pijn. Eerst naar een fysiotherapeut, daarna naar een osteopaat, dat hielp een beetje, een manueel therapeut, dry needling therapie. Maar de pijn nam toe, ik had vooral behoefte aan rust.
Je ging de ziektewet in?
Ja, zo’n twee maanden. Maar ik werd door mijn werkgever al snel onder een bepaalde druk gezet om maar terug te komen. Ik werkte al
drie jaar in een ziekenhuis, eerst als verpleegkundige op de acute opname afdeling (AOA) en sinds een paar maanden voor het ongeluk werkte ik er als pijnverpleegkundige. Maar nu had de pijnverpleegkundige dus zelf pijn, en niet zo weinig ook. Omdat ik de enige pijnverpleegkundige was in het ziekenhuis waar ik werkte, konden er zonder mij geen behandelingen plaatsvinden. Dus het ziekenhuis had een gigantische strop want alle afspraken moesten afgezegd worden. Dus ja, ze zaten me te pressen of ik alsjeblieft zo snel mogelijk terug wilde komen. Ik zeg weleens: je kunt beter een letsel hebben dat aan de buitenkant zichtbaar is, dan dat je iets hebt wat je niet ziet, zoals whiplash. Mijn werkgever dacht al snel, je kunt toch gewoon beginnen? Je hebt toch niks? Ik ging re-integreren in het eigen werken kwam tot 24 uur per week, maar het werk was te belastend. Tijdens de lockdown kwam de OK stil te liggen, en waren er geen behandelingen meer waar ik als verpleegkundige bij betrokken hoefde te zijn. Mijn pijn was inmiddels ondraaglijk. Vanaf die tijd was ik weer thuis. Na 2 jaar ziektewet belandde ik in de WW, een WIA-uitkering werd niet toegekend.
De pijn bleef doorgaan? Ja, er ontstonden ook zenuwpijnen tot aan mijn linkerpink, ringvinger en middelvinger. Dan ga je dus een traject in bij een pijnanesthesist. Ik kreeg allerlei middelen om de pijn te onderdrukken, eerst Oxycodon, daarna cannabisolie en ook nog Lyrica. Een heftige combinatie.
Dat klinkt wel verdovend…
Ja echt, ik was in het begin zo stoned als een garnaal. Maar ik kreeg de medicijnen voorgeschreven, dus dan gebruik je ze. Het was puur bedoeld om de zenuwpijnen te dempen, maar het hielp op een gegeven moment niet meer omdat je lichaam eraan gewend raakt. Dan heb je dus weer een hogere dosis nodig. Medicijnen werken verslavend, waardoor ik vooral ook mentaal afbrokkelde. Ik was er op den duur zo erg aan toe, dat mijn vrouw die aan het bevallen was zich meer om mij moest bekommeren dan ik voor haar kon zorgen. Er kon niet meer op mij vertrouwd worden. Ik was constant moe, kon zomaar wegvallen en de neerwaartse spiraal ging steeds verder omlaag. De mentale problemen werden groter en groter en ook de financiële zorgen namen toe. We moesten in die tijd al ons spaargeld aanspreken. Het
voorschot dat we kregen, ging meteen naar alle rekeningen waar we op achter liepen. Door alle stress raakte ik mezelf kwijt. Ik werd emotioneel wankel en kon om het minste boos worden. Ook had ik geen zin in iets. Ik kon helemaal niets meer ondernemen. Als een vaatdoek lag ik op de bank.
Mijn vrouw en ik hebben veel te danken aan mijn belangenbehartiger, Sabine Patijn van SDW Advocaten (Sijbrandij De Waard). Sabine is echt een pitbull. Ze bijt zich vast en laat niet meer los. Ze ging van alles voor me regelen om de problemen waarin ik terecht was gekomen op te lossen. Zo kreeg ze het financieel uiteindelijk voor elkaar dat ik mocht deelnemen aan een multidisciplinair traject bij TiM Letselrevalidatie. Dat traject heeft me er weer bovenop gebracht, al was het een
langdurig en zwaar proces. Het eerste wat ze bij TiM zeiden was: ‘We willen dat je jouw medicatie zo snel mogelijk gaat afbouwen, en uiteindelijk gaat stoppen’. Een jaar geleden ben ik toen mijn dagelijkse hoeveelheid medicijnen gaan afbouwen. Maar dat was een drama! Het is vergelijkbaar met een junk die onhandelbaar wordt als hij zijn spul een dag niet krijgt. Bij elke dosis die werd verminderd ging dat gepaard met heftige reacties. Als ik dan weer gewend was aan de verminderde dosis werd het mentaal even stabieler, tot ik weer een dosis verder afbouwde.
Kon je met de te volgen therapie goed overweg?
De aandacht- en concentratietherapie van TiM heeft me veel goeds gebracht, maar het ging niet zonder slag of stoot. Ik heb moeten afzien. Merel van der Spoel, de psychologe van TiM; wat is zij
goed in haar vak... Met ademhalingsoefeningen werd intensief getraind. Het was loodzwaar. Ik ging heel diep. Eerst ga je op hoge intensiviteit fysiek trainen. Je gaat helemaal stuk. En dan gaan ze meten wanneer je weer tot rust komt, vervolgens wordt direct doorgeschakeld naar breinoefeningen. In het begin haalde ik bij die breinoefeningen dan alles door elkaar. Het lukte niet om mijn aandacht zo snel te verplaatsen en ik kwam in conflict met mezelf. Ik had de behoefte alles kort en klein te slaan. Ik stond als de hulk onmachtig te brullen. Je gaat mentaal zo diep. En dan hoorde ik Merel doodkalm zeggen: ‘Voelde je deze aankomen?’ Ik riep: ‘Ja, die voelde ik aankomen, ja’. Ik was zo kwaad op haar. Op dat moment kun je de psycholoog wel achter het behang plakken en ik liet mijn boosheid merken. Ze zei heel rustig: ‘Dat geeft niet, dat gebeurt wel vaker’.
Wat was het effect? Ik werd van haar reactie weer heel rustig. Het brein kwam tot rust en vervolgens op andere positievere gedachten. In het begin was het brein tegen het lichaam aan het knokken, zo van: wie is het sterkste? En steeds de gedachte: ik kan het niet, het lukt me niet. Totdat het brein zich gewonnen gaf en ik een soort bevrijding voelde. Niet meer dat conflict, die spanning die de geest met het lichaam aangaat. Dan groeit opeens je zelfvertrouwen en schiet je mentale kracht omhoog. Ik werd in een paar weken tijd veel meer relaxt en kon dingen loslaten die me zo hadden vastgehouden. Toen ging het opeens snel. Ik merkte dat alle knoppen in mijn hersenen weer begonnen te werken. Zag dingen weer helder, zoals ze zijn. Ook kon ik weer focus op iets leggen en daarmee de pijn naar de achtergrond dringen. In korte tijd werd ik zoveel scherper. Ik ben deze therapiepraktijk erg dankbaar. Zonder deze hulp was ik waarschijnlijk in de goot beland. Maandenlang had ik namelijk geen enkel perspectief meer gezien.
Na het zetten van deze stappen voorwaarts lukte het weer te werken?
Aanvankelijk als vrijwilliger bij de Voedselbank. In de zorg ben je heel specialistisch opgeleid. Ik merkte tijdens mijn sollicitaties dat het bedrijfsleven niet zoveel met me aan zou kunnen. Het lag dus voor de hand om terug te keren in de zorg. Gelukkig kreeg ik toen een arbeidsdeskundige als begeleider toegewezen die zelf een achtergrond in de zorg had, namelijk Kim van der Meij van Radar. Het klikte goed tussen ons. Ze snapte mij als persoon en begreep wat ik belangrijk vind in werk. Ze gaf goed advies, goede steun. Iemand uit de zorg wil namelijk voor een ander zorgen, soms ten koste van zichzelf. Daar heeft Kim mij bewust van gemaakt en ze richtte het zo in dat ik in mijn nieuwe baan niet over mijn grenzen zou gaan.
Waar ging je aan de slag?
Er was een vacature in het Reinier de Graaf Gasthuis, een ziekenhuis in Delft, als verpleegkundige op de AOA-afdeling voor 28 uur per week. Ik geloofde eerst niet zozeer dat ik daar een kans zou krijgen, gezien mijn situatie en waar ik allemaal doorheen ben gegaan. Maar tot mijn verrassing kreeg ik toch een sollicitatiegesprek en werd aangenomen. Kim regelde dat ik mijn belastbaarheid rustig kon opbouwen, en bewaakte of het werk passend zou zijn, en blijven. Het werk als verpleegkundige op de acute opname is namelijk fysiek een stuk lichter dan het werk als pijnverpleegkundige, dat ik eerst deed, want dan loop je met een loodschort om van 20 kilo dat je beschermt tegen straling. Dat werk ging dus niet meer. Maar op de acute opname lukte het verpleegwerk wel, al moet ik de balans steeds in de gaten blijven houden. Natuurlijk voel ik nog wel pijn als ik werk. Maar ik kan het mentaal beter aan, en daarmee ook fysiek, omdat je de pijn naar de achtergrond zet. Je bent mentaal sterk genoeg geworden om de pijn te kunnen dragen. Met 28 uur per week zit ik aan mijn max. Als er onderbezetting is, dan wordt nog weleens gevraagd
om extra te werken, maar dat is voor mij een no go. Ik kan gelukkig mijn eigen rooster maken, dat is erg fijn. Twee dagen werken, een dag rust, op die manier plan ik het in. Ik kan mijn rustmomenten plannen.
Waarmee vul je jouw overige tijd? Naast mijn werk heb ik dus mijn gezin waar ik, nu het weer kan, graag mijn bijdrage lever in het gezinsleven. Verder heb ik een hobby die me geweldige rust en focus geeft, namelijk diamond painting. Dat kan ik iedereen aanraden die zijn of haar concentratie moet oefenen of bijschaven. Je legt hele kleine mozaïeksteentjes op kleur en lijmt ze op een tableau. Het is heel precies werk dat je met een pincet verricht. Het dwingt je tot totale, bijna spirituele kalmte. Je maakt je hoofd compleet leeg door gedachteloos en geconcentreerd tegelijk bezig te zijn. Verder houd ik ook van gamen. Dat heb ik heel lang niet meer gekund. Een spel ging gewoon te snel, coördinatie lukte niet. Lezen kon ik ook niet in die tijd. Dat lukt allemaal nu weer wel.
Als je op dat hele persoonlijke veranderingsproces terugkijkt, wat zou je daarover nog kwijt willen?
Ik was een man die in zelfmedelijden omkwam, maar had het niet door. Ik moest blijkbaar dit hele proces door om het verdriet, de woede en de dagelijkse pijn een plek te geven. Medicijnen leken onontkoombaar om de fysieke pijn te verdragen. Maar het lijden dat ik moest ondergaan om weer zonder pillen te kunnen, was nog groter. Het zal bij ieder slachtoffer van een letselongeval anders zijn, maar dit was de donkere
weg die ik moest afleggen. Gelukkig ben ik er bovenop gekomen, met steun van de genoemde professionals, maar ook van familie die ons hielp waar het kon. En vooral natuurlijk met de steun van mijn vrouw, die een hele tijd met een onmogelijke man moest leven. Haar wil ik speciaal nog dankzeggen. Zo sterk als zij zich heeft getoond. Ik ben weer happy. Ik ben er mentaal bovenop gekomen, doe weer mee in de maatschappij en heb weer inkomen. Ik hoop alleen dat de toekomstige schaderegeling ervoor zorgt dat het ook financieel weer op orde komt.
OPLEIDING BRANCHE PERSONENSCHADE
Direct starten met e-learning Kosten € 10.750,- excl. BTW p.p. osr.nl
MZL-INSTROOMPROGRAMMA NIVRE EXPERT PERSONENSCHADE
Direct starten met e-learning Kosten € 5.700,- excl. BTW p.p. osr.nl
VERDIEPINGSCURSUS PRIVACY IN DE PERSONENSCHADE
8 februari 2023 | op locatie 3 NOvA PO (J)
Kosten € 375,- excl. BTW p.p. osr.nl
TRAINING INTERVISIE IN DE PERSONENSCHADE
9 februari 2023 | op locatie Kosten € 475,- excl. BTW p.p. osr.nl
VERDIEPINGSCURSUS PERSONENSCHADE: ZELFSTANDIGENSCHADE
16 februari 2023 | Bunnik 5 NOvA PO (NJ)
Kosten € 575,- excl. BTW p.p. osr.nl
VERDIEPINGSCURSUS PERSONENSCHADE: ARBEIDSDESKUNDIGE ASPECTEN
7 maart 2023 | op locatie 10 NOvA PO (NJ)
Kosten € 1.125,- excl. BTW p.p. osr.nl
TRAINING ETHIEK IN DE PERSONENSCHADE BEHANDELING
13 maart 2023 | op locatie
6 NOvA PO (J)
Kosten € 775,- excl. BTW p.p. osr.nl
TRAINING OMGAAN MET CULTUURVERSCHILLEN
14 maart 2023 | op locatie
5 NOvA PO (NJ) Kosten € 775,- excl. BTW p.p. osr.nl
BASISOPLEIDING LETSELSCHADE VOOR HERSTELGERICHTE DIENSTVERLENERS
11 april 2023 | op locatie Kosten € 1.175,- excl. BTW p.p. osr.nl
LETSELSCHADEREKENEN EX 6:107 BW
7 maart 2023 | Van der Valk - Veenendaal
5 NIVRE PE | 5 NOvA PO Kosten € 695,- excl. BTW laumenexpertise.nl
OVERLIJDENSSCHADE BEREKENING EX 6:108 BW
21 maart 2023 | Van der Valk - Veenendaal
ACTUALITEITEN SLACHTOFFERRECHT
9 mei 2023 | Hoofddorp
5 NOvA PO Kosten € 495,- excl. BTW ivjo.nl
HOE VANG IK EEN RAT?
22 mei 2023 |Hoofddorp
4 NOvA PO (niet-juridisch) Kosten € 415,- excl. BTW ivjo.nl
MASTERCLASS SCHADEVERGOEDING IN HET STRAFPROCES EN SLACHTOFFERRECHTEN
23 mei 2023 | Hoofddorp
3 NIVRE PE | 3 NOvA PO Kosten € 295,- excl. BTW ivjo.nl
5 NIVRE PE | 5 NOvA PO Kosten € 695,- excl. BTW laumenexpertise.nl ACADEMY
ONLINE: WWFT VERPLICHT
1 juni 2023 | Online
2 NOvA ZWB PO (J) Kosten € 60,- excl. BTW p.p. letselschadeacademy.nl
ONLINE: VERWEER IN TUCHTZAKEN 1 juni 2023 | Online
1 NOvA ZWB PO (J) Kosten € 30,- excl. BTW p.p. letselschadeacademy.nl
ONLINE: JAARREKENING VAN DE ZZP-ER; WAAR ZIT DE SCHADE?
8 juni 2023 | online
6 onderwijsuren Kosten € 395,- excl. BTW p.p. letselschadeacademy.nl
ONLINE: VIDEORECONSTRUCTIE EN PERSFOTO-ANALYSE BIJ LETSELSCHADE
15 juni 2023 | online
3 onderwijsuren Kosten € 295,- excl. BTW p.p. letselschadeacademy.nl
Daarom wordt op de derde zondag in november wereldwijd een Herdenking gehouden voor de verkeersslachtoffers, hun nabestaanden en voor hen wier kwaliteit van leven sterk gedaald is door de gevolgen van de aanrijding. De Vereniging Verkeersslachtoffers (VVS) organiseert sinds 1995 n ationaal op deze dag de jaarlijkse Herdenking op wisselende plaatsen in het land. Het plan was in 2020 deze te houden in het Huis der Provincie in Arnhem, maar zowel in 2020 als 2021 bleek dit niet mogelijk vanwege de Corona pandemie en moest in de plaats daarvan een ‘online’ Herdenking worden gehouden. De Provincie Gelderland bleef gastvrij, zodat dit jaar de Herdenking alsnog in het Huis der Provincie in Arnhem gehouden kon worden. De VVS is erg dankbaar voor het geduld en de gastvrijheid die geboden is, evenals alle medewerking bij de voorbereidingen.
De Herdenking staat open voor een ieder die zich betrokken voelt, er zijn
Iedere dag komen door aanrijdingen in het Nederlandse verkeer twee mensen nooit meer thuis, belanden 60 mensen in het ziekenhuis, waarvan zo’n 18 blijvend letsel overhouden van wat hen is overkomen. In alle landen in de wereld is de verkeersonveiligheid een bron van veel menselijk leed: jaarlijks komen 1,3 miljoen mensen in het verkeer om het leven, cijfers over gewonden wereldwijd zijn niet beschikbaar, maar moet een groot veelvoud hiervan zijn.
Fotografie Jetty van der Werf en Rob van Maanen geen kosten verbonden aan deelname, nabestaanden worden uitgenodigd om een foto van het slachtoffer mee te nemen, deze kan tijdens de Herdenking getoond worden, samen met de foto’s van andere slachtoffers. Uiteraard kan iedereen bloemen meenemen.
De bijeenkomst begon om twee uur ’s middags met een welkomstwoord van voorzitter Nelly Vollebregt, zelf slachtoffer van een zeer ernstige aanrijding die zij maar ternauwernood heeft overleefd. Zij vertelde over het doel van de Herdenking en lichtte het thema ‘Omzien naar elkaar’ toe. Veel slachtoffers en nabestaanden hebben steun aan anderen, die in een vergelijkbare situatie terecht zijn gekomen, maar ook van buitenstaanders als erkenning van
hun leed. Want de gevolgen van de aanrijding blijven levenslang meespelen voor slachtoffers.
Na het welkom van Nelly las secretaris Jetty van der Werf de brief voor, die zij ontvangen had van de Persoonlijk Adviseur van de Koning en de Koningin. De VVS is erg blij met deze betrokken reactie en blijk van medeleven met de slachtoffers en nabestaanden.
Er waren ditmaal vier sprekers, de eerste was Paul Broer van de National Politie. De Politie wordt dagelijks geconfronteerd met de gevolgen van aanrijdingen, is verantwoordelijk voor het opstellen van het Proces Verbaal (waar alles van afhangt voor een goede afwikkeling, zowel strafrechtelijk als civielrechtelijk)
Verslag van de jaarlijkse Herdenking Verkeersslachtoffers, zondag 20 november 2022
en verleent de eerste zorg en opvang van de slachtoffers. Dat dit psychisch veel van de politiemensen vraagt moge duidelijk zijn en de VVS stelt daarom de inzet van de Politie erg op prijs. De Politie probeert ook middels handhaving de verkeersonveiligheid te verminderen, maar heeft daarvoor helaas maar beperkte middelen.
De tweede spreker was Marleen Mulderij-Teule, moeder van Lonneke, die op 16-jarige leeftijd op de fiets is doodgereden bij een verkeersmisdrijf. Een jonge automobilist, die 80 reed waar je 50 mag. En de bekende reactie om de schuld op het slachtoffer af te wentelen. De beschrijving van zowel wat er gebeurd is als de afwikkeling daarna was zowel zeer emotioneel als ook woede-opwekkend. De woede van de ouders is dan ook goed te begrijpen, de strafrechtelijke gevolgen daarentegen in het geheel niet. Een boete van € 500,- en drie maanden rijontzegging voor een dergelijk misdrijf. Als hij de verkeersregels had gerespecteerd had Lonneke nog geleefd…….
Na de tweede spreker werd twee minuten stilte in acht genomen, waarna de namen van tientallen dodelijke slachtoffers werden genoemd, gevolgd door het leggen van een witte roos op een lege stoel in een gereserveerd
gedeelte van de zaal. Dit in de symboliek, dat deze lege stoel de plaats is waar het ons ontvallen verkeersslachtoffer zou moeten zitten. Caroline Reindl, oud voorzitter van de VVS en zelf zwaar gewond geraakt door een oververmoeide vrachtwagenchauffeur, legde de rozen op de lege stoelen.
De Herdenking werd muzikaal omlijst door Carlos Gomez (viool) en Zoe Gonzalez (cello), die stijlvolle muziekstukken van Bach en Gliére ten gehore brachten.
De derde spreker was Afke YdemaAndringa, verkeersslachtoffer. Zij vertelde hoe haar leven in één klap werd gedegradeerd. Ze was een zelfstandige, actieve vrouw, maar door de langdurige gevolgen en het blijvende letsel kan zij nu veel minder, heeft ander werk moeten zoeken en moet binnenkort weer van baan veranderen. Maar maakt zij veel kans met haar beperkingen? Zij heeft veel hulp en steun gehad van Slachtofferhulp en is daar erg dankbaar voor. Vooral omdat zij door de zware pijnstillers niet altijd in staat was om alle formulieren voor de afwikkeling goed in te vullen, maar dit met hulp van Slachtofferhulp veel gemakkelijker werd.
De laatste spreker was Adri Eckstein, vader van Milan, die op zijn motor is
doodgereden door een door rood rijdende automobilist. Hij was pas 22 jaar….. De veroorzaker kreeg 240 uur werkstraf en een voorwaardelijke ontzegging van de rijbevoegdheid met een proeftijd van twee jaar. De veroorzaker heeft nooit iets van zich laten horen en ook zijn de nabestaanden niet geïnformeerd over de vorm van de taakstraf. Milan is om het leven gekomen door geweld, dat onverklaarbaar en onomkeerbaar is. Het rouwen gaat, in velerlei vormen, nog steeds door, ook door anderen te wijzen op het broodnodige ‘respect voor de medemens’.
Na de laatste spreker werd de bijeenkomst gesloten met een dankwoord van Nelly aan allen die door hun bijdragen deze Herdenking mogelijk hebben gemaakt. En ook Nelly zelf heeft erg veel werk verzet voor het realiseren van deze Herdenking.
Na afloop was er gelegenheid met alle aanwezigen na te praten met een (alcoholvrije) consumptie.
Volgend jaar is er weer een Herdenking, niet alleen voor de meer dan honderdduizend (!) slachtoffers die na de Tweede Wereldoorlog in het Nederlandse wegverkeer zijn omgekomen, maar ook voor de 700 doden die in de tijd tot de volgende Herdenking op 19 november 2023 om het leven zullen komen. Want het is een continue ramp, geen eenmalige zoals bijvoorbeeld de Bijlmerramp. En we laten het maar gebeuren alsof er niets tegen te doen zou zijn……..
Noteer in uw agenda: Nationale Herdenking 2023 op zondag 19 november.
Het Herdenkingsboekje 2022 is binnenkort te downloaden vanaf de VVS website www.verkeersslachtoffers.nl .
Deel 5 In vorige uitgaven van LetselschadeNEWS schreef ik over mijn belevenissen rondom de aanvraag van een myoelektrische armorthese. Ik zal eerst kort terugblikken op de laatste stand van zaken van dat moment.
Tekst Johan Smith | Fotografie MyoPro + privébeeldZoals u weet heb ik mij circa anderhalf jaar lang ingezet om in aanmerking te komen voor de myo-elektrische armorthese. In het laatste gesprek met Johan Frijters, mijn contactpersoon bij MyoPro, heb ik aangegeven het traject van de MyoPro te parkeren, omdat mijn behandelend artsen niet overtuigd waren van de toegevoegde waarde van deze orthese. In de praktijk betekent dat voor mij, dat zolang zij het niet zien zitten, er geen aanvraag naar de zorgverzekeraar gaat en deze, toch wel kostbare orthese, ook niet vergoed kan worden. Het orthese-avontuur met de MyoPro stopt hier, maar het blijft voor mij vreemd overkomen dat ik een soort van juridische weg moet bewandelen om voor een vergoeding in aanmerking te komen. Maar goed, het zit niet in mijn aard om bij de pakken neer te zitten, en dus heb ik mijn zoektocht hervat. Gelukkig zijn tijdens het traject met de
myo-elektrische orthese nog andere opties voorbij gekomen, die mogelijk kunnen helpen mijn gezonde rechter arm te ontlasten.
Mechanische armorthese
Dat er nog steeds beweging in mijn traject zit, geeft mij vertrouwen om door te zetten. En dat doorzetten heeft er vervolgens toe geleid dat, ondanks een eerdere afwijzing, ditmaal mijn aanvraag voor een mechanische armorthese door de verzekeraar wel goedgekeurd werd. Op maandag 3 oktober jl. ben ik afgereisd naar revalidatiecentrum De Hoogstraat in Utrecht voor een afspraak met de instrumentmaker. Aldaar werd mijn armorthese aangemeten en ter plekke in elkaar gezet. Wat mij meteen
opviel was, dat in tegenstelling tot de oude orthese en de myo-elektrische armorthese, deze armorthese licht van gewicht is. Een ander belangrijk voordeel voor mij is dat ik deze orthese zelf makkelijk uit en aan kon doen. Net als de myo-elektrische armorthese, werkt deze mechanische ook heel anders dan mijn oude leren koker met een tuigje. Met behulp van een soort schakelaar kan ik de armorthese vastzetten of ontgrendelen, waardoor ik mijn rechter arm kan buigen. Dat deze orthese geen tuigje heeft, scheelt enorm als het gaat om transpiratie op de drukplekken van het tuigje of de band die continue in je lijf duwt en schuurt. Mijn eerste indruk was meteen positief. Inmiddels heb ik deze armorthese enkele maanden en merk ik enige vooruitgang in mijn bewegingsvrijheid. De overbelasting van mijn gezonde rechter arm is en blijft een reëel risico en heeft mij al veel hoofdbrekens bezorgd. Ondanks dat ik
mijn rechter arm altijd meer zal belasten, merk ik wel dat ik mijn linker arm ook meer ga inzetten. Dat biedt mij zeker wel hoop voor de toekomst.
Operatie
Nadat ik op 3 oktober jl. klaar was bij De Hoogstraat in Utrecht, vervolgde ik mijn reis naar Leiden. De volgende dag had ik in het Leiden University Medical Centre (LUMC) afspraken staan met een aantal artsen en medici. Hier zou worden onderzocht wat het operatief vastzetten van mijn linker schouder aan mogelijkheden zou kunnen opleveren en of een zenuwtransplantatie zou kunnen bijdragen aan het buigen van mijn arm in een bepaalde stand. Onderdeel van het onderzoek was een aantal oefeningen die ik met mijn verlamde arm moest doen, om een inschatting te kunnen maken van wat ik momenteel wel en niet kon. Aansluitend het onderzoek zijn de mogelijkheden besproken. Echter, het is voor de artsen moeilijk te zeggen wat het mij uiteindelijk gaat opleveren en op voorhand kunnen ze geen garanties geven. Na deze twee intensieve dagen ben ik weer richting Mariënberg gereden met een hoofd vol gedachten en indrukken.
Besluit
Nadat ik mijzelf enige tijd heb gegeven om alles te laten bezinken, heb ik toch een belangrijk besluit genomen. Na het gesprek in het LUMC maakte ik een optelsom op basis van de volgende punten:
• Op dit moment heb ik nagenoeg geen pijn, wat kennelijk een groot wonder is;
• Na een operatie zou ik voor minimaal zes weken in het gips moeten;
• En, niet onbelangrijk, het uiteindelijke resultaat van de operatie is niet te voorspellen.
Als ik dit alles bij elkaar optel, ben ik er op dit moment snel uit en heb ik besloten mijn situatie voor nu te laten zoals het is. Een operatie kan altijd nog. Daarbij, de techniek staat zeker niet stil en nieuwe ontwikkelingen blijf ik volgen.
Laatste column
Nu mijn besluit vaststaat om voorlopig af te zien van een operatie en mijn nieuwe mechanische armorthese bevalt, kom ik vanzelf in rustiger vaarwater. Mijn orthese-avontuur komt hiermee aan een einde en daarmee dan ook deze column, die ik met veel plezier heb verzorgd. Toen ik met deze column begon, was het mijn vraag of de myo-elektrische armorthese voor mij de oplossing zou
zijn om mijn linker arm in beweging te zetten, zodat mijn rechter arm meer zou worden ontlast. Die vraag is nog steeds onbeantwoord en wellicht zal dit in de toekomst veranderen. Mocht het antwoord zich ooit aandienen en er nieuwe openingen zijn voor dit orthese-avontuur, dan neem ik u graag weer mee. In de tussentijd blijf ik mij, naast de dagelijkse zorg voor mijn gezin, natuurlijk inzetten voor alle activiteiten waar ik energie van krijg, zoals het werken op de zorgboerderij en het geven van presentaties. Voor mij staat voorop dat we in een inclusieve samenleving leven, waar iedereen mee zou moeten mogen doen en erbij zou moeten horen. Door het ongeval weet ik dat het mogelijk is om met beperkingen een volwaardig leven te leiden. Het geeft mij energie om anderen te laten zien dat het kan, omdat ik daar het levende bewijs van ben.
Kijk voor meer informatie over Johan op zijn website: www.johansmith.nl.
De Mentelity Games is dé ski- en snowboardreis voor mensen met een lichamelijke uitdaging. Zitskiën, snowboarden of skiën met een visuele beperking, het kan allemaal tijdens de Games, dus schrijf je in en verleg je eigen grenzen in de sneeuw. Van 27 maart tot 1 april kan jij leren (zit) skiën of snowboarden tussen de bergtoppen van Saas-Grund in Zwitserland. Ga jij de uitdaging aan? Ga naar www.mentelityfoundation.org/ mentelitygames voor meer informatie en de tickets.
Nabestaanden van levens- en dood-door-schulddelicten hebben het recht om tijdens de rechtszaak te spreken. Sinds 1 juli 2016 is dit spreekrecht onbeperkt; nabestaanden mogen zich uitlaten over de verdachte(n), het strafproces en hun persoonlijk leed. Kortom: alles waarover ze willen spreken. Het spreekrecht heeft onder andere tot doel slachtoffers erkenning te bieden en hun emotionele herstel te bevorderen (TK, 2000/01). Maar worden deze doelen wel bereikt? In dit artikel zetten we uiteen wat de aanleiding is om onderzoek te doen naar de invloed van het spreekrecht op de mentale gezondheid van nabestaanden.
Auteurs Jos de Keijser, Maarten Kunst, Gerben Westerhof, Lieke Nijborg & Lonneke Lenferink
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat strafrechtelijke procedures een rol spelen bij het rouwproces van nabestaanden. Nabestaanden van moord, van wie het strafproces van de vermoedelijke dader nog niet was afgerond, ervaarden heviger verstoorde rouw dan nabestaanden van wie een dader was veroordeeld (van Denderen et al., 2016). Dit verschil zou verklaard kunnen worden doordat de veroordeling van een dader de slachtoffers erkenning en genoegdoening geeft en, daardoor mogelijk, emotioneel leed verzacht. Anderzijds blijkt uit studies dat de betrokkenheid van nabestaanden bij
het strafproces het risico op secundaire traumatisering kan verhogen (Elbers e.a., 2013). Secundaire traumatisering betreft een (tijdelijke) verergering van bestaande klachten en kan optreden bij nabestaanden die opnieuw belast worden met blootstelling aan het trauma, waardoor herinneringen en beelden geactiveerd worden en het werkgeheugen belast wordt. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan emotionele herbeleving, slecht slapen en concentratieproblemen. Er bestaat onvoldoende kennis over de invloed van het spreekrecht op de mentale gezondheid van nabestaanden. Internationale studies geven tegenstrijdige resultaten variërend van herstel bevorderend tot belastend. De auteurs starten daarom binnenkort met een grote studie.1
Deelname aan het strafproces Spreekrecht is een belangrijk, recent verworven slachtofferrecht. Het onderzoek dat wij de komende jaren uitvoeren onder verschillende groepen nabestaanden (naast de MH17 tevens nabestaanden van moord en dodelijke verkeersongevallen) zal kijken naar de betekenis en het effect van het spreekrecht. Met de gegevens die verzameld zijn van nabestaanden van de MH17 voorafgaand aan, tijdens en na afloop van de strafzaak kunnen mogelijke factoren onderscheiden worden die nabestaanden kunnen helpen bij het uitvoeren van het spreekrecht.
De wetgever heeft, overeenkomstig met één van de primaire doelstellingen, het spreekrecht ingevoerd om het slachtoffer erkenning te geven en diens verwerking van het misdrijf te bevorderen. Daarnaast hoopte de wetgever dat door het spreekrecht meer slachtoffers zich bij het strafproces betrokken voelen (TK, 2000/01). In
Nederland wordt tijdens het strafproces in toenemende mate gebruik gemaakt van het spreekrecht door slachtoffers en nabestaanden (zie hierover Kunst & Pemberton, 2020). Bij levensdelicten en dodelijke verkeersongevallen kunnen nabestaanden gebruik maken van het spreekrecht, net zoals slachtoffers bij ernstige zeden- en geweldsmisdrijven zonder dodelijke afloop hiervan gebruik kunnen maken. Het slachtoffer kan ervoor kiezen om zelf gebruik te maken van het spreekrecht of dat een derde namens het slachtoffer hiervan gebruik maakt. Wanneer een slachtoffer niet tijdens de terechtzitting wil spreken, kan diegene zich middels een schriftelijke slachtofferverklaring uitlaten over het misdrijf en de gevolgen die het hiervan heeft ondervonden.
De impact van het bijwonen van, of participeren in, een strafproces op de mentale gezondheid van slachtoffers is tot dusverre vooral wetenschappelijk onderzocht met studies waarin slachtoffers zijn bevraagd op één meetmoment (zie Kunst, Popelier, & Varekamp, 2015). Hierdoor is het niet uit te sluiten dat andere factoren, zoals het klachtenniveau voorafgaand aan het strafproces en verwachtingen ten aanzien van het strafproces, de onderzoeksresultaten beïnvloeden. Er is daarom weinig bekend over de impact van het participeren in het strafproces op de mentale gezondheid van slachtoffers en nabestaanden. De huidige studie richt zich op de positie van nabestaanden, aangezien hier relatief minder onderzoek naar is gedaan dan naar de positie van directe slachtoffers. Een prospectieve studieopzet, met meetmomenten zowel voorafgaand als tijdens en na afloop van een strafproces, biedt de mogelijkheid om de aanname over de ‘therapeutische werking’ van deelname aan het strafproces door nabestaanden te toetsen. Het vergroten van kennis
dank aan Ministerie van Justitie en Veiligheid en Stichting Achmea Slachtoffer en Samenleving (SASS-fonds)
op dit gebied is van belang voor het verbeteren van gepaste psychosociale en juridische hulp aan nabestaanden en voor beantwoording van de vraag voor welke personen spreekrecht een therapeutische werking kan hebben.
Het passagiersvliegtuig, vlucht MH17, dat op 17 juli 2014 onderweg was van Amsterdam naar Kuala Lumpur, is geraakt door een Buk-raket in het luchtruim van Oekraïne. Geen van de 298 inzittenden, waaronder 193 Nederlanders, hebben dit overleefd. Met financiële ondersteuning van Fonds Slachtofferhulp is een longitudinaal vragenlijstonderzoek gestart naar de emotionele gevolgen van het overlijden van dierbaren bij vliegramp MH17 (Lenferink e. a., 2017, 2020). Jaarlijks worden MH17-nabestaanden uitgenodigd om vragenlijsten te beantwoorden. De eerste meting vond plaats in 2015. De zevende, en meest recente meting vond plaats in 2021. Ruim 5 jaar na de vliegramp is in maart 2020 het MH17 strafproces gestart waarin vier verdachten worden voorgeleid aan een Nederlandse rechtbank. De laatste en
achtste meting zal plaatsvinden nadat het vonnis is uitgesproken (vooralsnog 17 november 2022).
Tijdens de zevende meting hebben 129 nabestaanden verschillende vragen beantwoord met betrekking tot hun deelname aan het strafproces. Circa een derde van de ondervraagden geeft aan de rechtszaak niet gevolgd te hebben; één op de vijf ‘in hoge mate’ en de overige respondenten ‘enigszins’. Het volgen van het strafproces via de livestream werd als inspannend, informatief en, in iets mindere mate, als boeiend ervaren. Tevredenheid met het verloop van het strafproces werd net voldoende gescoord. Ontevreden was men bijvoorbeeld over de duur van het strafproces en de houding van de Russen De deelnemers beoordelen het Openbaar Ministerie (8.2/10) en de rechters (8.1/10) als respectvol. Dit is gelijk aan de beoordeling een jaar eerder.
Voorlopige resultaten van een kwalitatief onderzoek naar het uitoefenen van het spreekrecht in het MH17 strafproces tonen dat de meeste spreektijd werd
gebruikt om de psychologische impact van de ramp te beschrijven (91% van de nabestaanden) en gevoelens jegens de overledene(n) te uiten (Nijborg, 2022). De dominante emotie in de verhalen van de MH17 nabestaanden was verdriet (91%), al dan niet in combinatie met boosheid en woede (24%) of angst (8%). Iets meer dan de helft (58%) van de nabestaanden verwoordt expliciete waardering en dank over het spreekrecht. Driekwart van de nabestaanden sprak over hoe zij extra werden belast en gehinderd in hun verwerking door het ontbreken van een (intact) lichaam (33x genoemd), identificatie van lichaam, lichaamsdelen en spullen (29), trainerende houding van Russische autoriteiten (30), beelden van de crash site/ media aandacht (45), desinformatie door autoriteiten (13) en de lengte van de procedures (10). Tijdens de 11 zittingsdagen in het najaar van 2021 hebben 105 nabestaanden hun spreekrecht uitgeoefend in de rechtszaal (60%), via video (25%) of via een gemachtigde (15%). Onder de twee laatste groepen bevonden zich veel buitenlandse nabestaanden. De nabestaanden hadden één (46%), twee (36%), drie (7%) of vier of meer
(11%) familieleden verloren in de MH17 vliegramp. Opvallend veel vaders (24%) maakten gebruik van het spreekrecht. Na de laatste meting hopen we vast te kunnen stellen voor wie het gebruik maken van spreekrecht bij kan dragen aan emotioneel herstel en voor wie dit niet of minder het geval is. Daarnaast beschrijven we de verwachtingen van
de nabestaanden en hoe ze de reactie van de rechtbank hebben ervaren.
Persisterende rouw
Als een moord, aanslag of dodelijk verkeersongeval (de zogenaamde ‘manmade-disasters’) ervoor zorgt dat iemand nabestaande wordt, dan is er veel meer dan na een natuurlijk overlijden behoefte
aan genoegdoening of wraak (zie de Keijser et al, 2018). In de psychologische literatuur wordt dit vaak aangeduid met ‘traumatische woede’. Mensen die voor het overlijden van hun dierbare rustig en vredelievend waren, kunnen veranderen in personen met ongekend diepe woede richting de veroorzaker/dader. In onze eerdere studie bij nabestaanden van moord (Van Denderen, 2016) kwam dat al naar voren en dit is terug te zien bij de nabestaanden van de MH17 (Buiter e.a., ingediend). Traumatische woede blijkt samen te hangen met ‘persisterende rouw’ (Lenferink e.a., 2022). Hiervan spreken we als een nabestaande minimaal 12 maanden na het verlies van een dierbare veel problemen heeft met onder andere concentreren, slapen en dagbesteding. Na een ‘man-made’ verlies is het risico vijf keer zo groot dat nabestaanden een
Advertentie
Lonneke Lenferink | Fotograaf KlaasJelmer Sixma Gerben Westerhof | Fotograaf KlaasJelmer Sixma
persisterende rouwstoornis ontwikkelen in vergelijking tot na een natuurlijk verlies (Djelantik e.a., 2020). Diepe woede en secundaire traumatisering zijn factoren die mogelijk in sterke mate bijdragen aan dit risico. Het lijkt dat MH17 nabestaanden met diepe woede meer verwachten van het strafproces en daarmee een groter risico lopen op teleurstelling en - dussecundaire traumatisering. Dit gaan we uiteraard zorgvuldig onderzoeken.
Belangstellenden voor deelname aan het onderzoek kunnen zich melden bij Lieke Nijborg (l.c.j.nijborg@utwente.nl).
Buiter, M.Y., Boelen, P.A. Kunst, M., Gerlsma, C., de Keijser, J., Lenferink, L.I.M. (ingediend). The mediating role of state anger in the associations between participation in the criminal trial and psychopathology in traumatically bereaved people. International Journal of Law and Psychiatry, 85, https://doi.org/10.1016/j.ijlp.2022.101840
Djelantik, A.A.A.M.J., Smid, G.E., Mroz, A, Kleber, R.J. & Boelen, P.A. (2020). The prevalence of prolonged grief disorder in bereaved individuals following unnatural losses: Systematic review and meta regression analysis. Joural of Affective Disorders, 265, 146-156. doi: 10.1016/j. jad.2020.01.034.
van Denderen, M.Y., de Keijser, J., Huisman, M., & Boelen, P.A. (2016). Prevalence and correlates of self-rated posttraumatic stress disorder and complicated grief in a community-based sample of homicidally bereaved individuals. Journal of Interpersonal Violence, 31(2), 207-27. doi: 10.1177/0886260514555368
Elbers, N.A., Hulst, L., Cuijpers, P., Akkermans, A.J., & Bruinvels, D.J. (2013). Do compensation processes impair mental health? a meta-analysis. Injury, 44(5), 674-683. doi:10.1016/j.injury.2011.11.025 de Keijser, J. Boelen, P.A. & Smid, G. (2018). Handboek traumatische rouw. Boom uitgevers Amsterdam.
Kunst, M., Popelier, L., & Varekamp, E. (2015). Victim Satisfaction With the Criminal Justice System and Emotional Recovery: A Systematic and Critical Review of the Literature. Trauma, Violence, & Abuse, 16(3), 336358. doi: 10.1177/1524838014555034
Kunst, M.J.J. & Pemberton, A. (2020). De (in-)effectiviteit van slachtofferdeelname aan het strafproces: Wat weten we en wat nog niet? In C. Bijleveld, A. Akkermans, M. Malsch, B. Marseille & M.Smit (red.), Nederlandse Encyclopedie Empirical Legal Studies (pp. 863-888). Boom uitgevers Den Haag.
Lenferink, L. I. M., de Keijser, J., Smid, G. E., Djelantik, A. A. A. M. J., Boelen, P. A. (2017). Prolonged grief, depression, and posttraumatic stress in disaster-bereaved individuals: Latent class analysis. European Journal of Psychotraumatology, 8(1), 1-11. doi:10.1080/20008198.2017.1298311
Lenferink, L. I. M., Nickerson, A., de Keijser, J., Smid, G.E., & Boelen, P.A. (2020). Trajectories of grief, depression, and posttraumatic stress in disaster-bereaved people. Depression and Anxiety, 37(1), 35-44. doi:10.1002/da.22850
Lenferink, L. I. M., Nickerson, A., Kashyap, S., de Keijser, J., & Boelen, P. A. (2022). Associations of dimensions of anger with distress following traumatic bereavement. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy. https://doi.org/10.1037/tra0001275 Nijborg, L.C.J. (2022). The Scope of MH17 Victim Impact Statements. [master thesis]. Rijksuniversiteit Groningen. Tweede Kamer (2000/01). Voorstel van wet van het lid Dittrich tot wijziging van enige bepalingen van het Wetboek van Strafvordering (invoering van spreekrecht voor slachtoffers en nabestaanden) –Memorie van Toelichting (27 632, nr. 3). Gedownload van https://zoek. officielebekendmakingen.nl/kst-27632-3.html
Prof. dr. Jos de Keijser, bijzonder hoogleraar psychologie, Rijksuniversiteit Groningen. Voor meer informatie zie: https://josdekeijser.nl/ Dr. Lonneke I.M. Lenferink, assistent-professor Universiteit Twente. https://people.utwente.nl/l.i.m.lenferink
Prof. dr. Maarten Kunst, hoogleraar criminologie, Universiteit van Leiden. https://www.universiteitleiden.nl/medewerkers/maarten-kunst Lieke Nijborg, Msc. promovenda, Universiteit Twente
Prof. dr. Gerben Westerhof, hoogleraar narratieve psychologie en technologie, Universiteit Twente.: https://personen.utwente. nl/g.j.westerhof
Soms moet na een trauma de milt operatief worden verwijderd om de bloeding onder controle te krijgen of omdat deze te fors is beschadigd. Gelukkig komt dat steeds minder vaak voor. Door voortschrijdende technieken op het gebied van zogenaamde interventionele radiologie, waardoor bloedvaten afgeklemd dan wel dichtgeslibt kunnen worden, kan het verwijderen van de milt steeds vaker voorkomen worden. Dr.
G.M.A. Clauwaert, medisch adviseur
De milt bevindt zich in de linkerbovenhoek van de buik (in de nabijheid van de maag en alvleesklier) en is een belangrijk orgaan in ons afweermechanisme tegen infecties.
Het gaat dan vooral om infecties door gekapselde bacteriën, zoals pneumococcen, meningococcen en Haemophilus influenzae. Na het verwijderen van de milt is een verhoogd risico op bijvoorbeeld long-, oor- of bijholteontsteking, bloedvergiftiging of hersenvliesontsteking. Ook treden sneller wondinfecties op na dierenbeten, is er een verhoogd risico op malaria en bijvoorbeeld op ziekten (onder andere babesiose) die door een teek overgedragen worden.
Ook griep (influenza), soa’s, HIV, urineweginfecties en dergelijke, kunnen een ernstiger verloop kennen bij mensen zonder milt.
De meest gevreesde complicatie wordt OPSI (Overwhelming Post Splenectomy Infection) genoemd. Daarbij kan binnen enkele uren tijd een veralgemeende infectie ontstaan met een zeer slechte prognose: 38-69% van die patiënten overlijdt!
In 2/3 van de gevallen wordt dit door een pneumococ bacterie veroorzaakt.
Het grootste risico op een OPSI komt voor in de eerste twee jaar na het verwijderen van de milt, maar het risico blijft levenslang verhoogd. Het risico dat tijdens het leven van iemand zonder milt een dergelijk beeld optreedt bedraagt 5%.
Daarom is het van zeer groot belang dat bij hoge koorts, na een dierenbeet en bij zich algemeen ziek voelen, iemand zonder milt snel antibiotica kan innemen. Er wordt geadviseerd om steeds een verpakking antibiotica (amoxicilline/ clavulaanzuur, Augmentin®) in huis te hebben en zelfs liefst steeds op zak te hebben. Bij de genoemde symptomen
moet een antibioticakuur immers onmiddellijk gestart worden, waarna een arts geconsulteerd kan worden om het verdere beleid te bepalen.
Er is geen consensus in de wetenschappelijke wereld om bij volwassenen profylactisch (preventief, dus als geen ziektesymptomen bestaan) gedurende twee jaar na de miltverwijdering antibiotica te nemen.
Om infecties te voorkómen wordt een aantal vaccinaties geadviseerd. Het gaat dan om vaccinaties tegen pneumococcen, Haemophilus influenzae
type B, meningococcen types A, C, W135, en Y (in één spuit) en meningococcen B. Daarnaast moeten de gebruikelijke vaccinaties tegen tetanus, difterie, kinkhoest, mazelen, bof, rode hond, influenza en Covid-19 up-to-date gehouden worden.
Bij reizen dient dus een antibioticakuur meegenomen te worden die bij koorts of na een dierenbeet direct gestart en afgemaakt moet worden en daarnaast is het van belang om preventief (voldoende lang) malariapillen te nemen, als naar een land wordt gereisd waar malaria voorkomt.
Voor herstelgerichte dienstverleners waaraan het Nationaal Keurmerk Letselschade is toegekend of naar verwachting zal worden toegekend, is een nieuwe vereniging in oprichting. Op 4 oktober 2022 vond de eerste algemene ledenvergadering plaats. Ook op die dag liet De Letselschade Raad de Infowijzer Herstelgerichte Dienstverlening verschijnen. De nieuwe vereniging in oprichting is in feite de voortzetting van de Werkgroep Herstelgerichte Dienstverlening van De Letselschade Raad en de verschenen Infowijzer kan als laatste product van deze werkgroep worden gezien. Bron herplaatsing uit het PPS Bulletin #3 2022
De Werkgroep Herstelgerichte Dienstverlening werd in 2015 opgericht. Kort ervoor had een aantal herstelgerichte dienstverleners zich als zodanig gepresenteerd tijdens het symposium HerstelPlaza in het monumentale Stadhuys van Gouda. Dit symposium werd op initiatief van de dienstverleners MetZorg, TotaalSupport en De Herstelcoach georganiseerd, naar aanleiding van het 10 e LetselPlaza van het PIV, de voorganger van het Platform Personenschade van het Verbond van Verzekeraars. Tijdens het symposium werd het woord gevoerd door onder meer Arno Ak kermans, hoogleraar Privaatrecht aan de VU. “Naar mijn stellige overtuiging zullen we over enige tijd op 2015 terugkijken als het jaar waarin herstelgerichte dienstverlening in letselschadeland is doorgebroken”, zo zei hij en het ziet ernaar uit dat hij gelijk heeft gekregen. Akkermans gaf in zijn presentatie een definiëring en classificatie van vormen van herstelgerichte dienstverlening en deed aansluitend een oproep om tot een beter overzicht te komen, bijvoorbeeld in de vorm van een catalogus met het totale aanbod van herstelgerichte dienstverlening in Nederland. Die
catalogus is er niet gekomen - het register van het Nationaal Keurmerk Letselschade kan als zodanig dienstdoen - maar de nu verschenen Infowijzer Herstelgerichte Dienstverlening bouwt als het ware voort op Akkermans’ classificatie.
Volwaardige partner
Directeur van De Letselschade Raad Remco Heeremans spreekt vol lof over de werkzaamheden van de Werkgroep Herstelgerichte Dienstverlening in de afgelopen zeven jaar. “Onder de vlag van De Letselschade Raad heeft deze werkgroep veel goed werk gedaan”, zo zegt hij. “Toen de werkgroepsleden van start gingen, was herstelgerichte dienstverlening een nieuw fenomeen. Ze moesten opboksen tegen vooroordelen, ze werden als de softe kant van de sector gezien, maar uiteindelijk hebben
ze met overtuiging iets neergezet en de naam van de herstelgerichte dienstverleners gevestigd. Herstelgerichte dienstverlening is nu een vanzelfsprekendheid geworden.” De Letselschade Raad heeft zelf het initiatief genomen tot verzelfstandiging van de werkgroep naar een vereniging en heeft daar ook de nodige ondersteuning bij geleverd. Heeremans: “Herstelgerichte dienstverlening kwam in een nieuwe fase en het werd tijd dat de werkgroep volwassen werd in de vorm van een vereniging, zoals ook de andere spelers in letselschadeland zich hebben verenigd. Op 4 oktober was het zover en dat is een felicitatie waard. De vereniging krijgt een eigen plaats in het bestel van De Letselschade Raad, dus een plek aan tafel in het Platformoverleg, waarin we gezamenlijke besluiten nemen over de structuur van de sector. De herstelgerichte dienstverleners vormen daarom nu een volwaardige partner in de sector.”
Remco Heeremans
Arno Akkermans
'Herstelgerichte dienstverlening is volwassen geworden'
Trots op wat er is bereikt Linda Renders (Trivium advies) is lange tijd lid van de Werkgroep Herstelgerichte Dienstverlening geweest. Zij kan terugzien op een vruchtbare samenwerking, die tot diverse producten van de werkgroep heeft geleid. In 2018 werd een zogenoemde Startnotitie gepubliceerd, waarin herstelgerichte dienstverlening werd gedefinieerd (“Herstelgerichte dienstverlening biedt ondersteuning en diensten die een persoon met letselschade ontzorgen (met regie en management), zijn eigen regelend vermogen vergroten (met coaching en bemiddeling), zodat hij zijn autonomie en zelfregie herwint”), waarin ook een niet uitputtende opsomming van aandachtsgebieden werd gegeven en randvoorwaarden werden opgesomd voor goede herstelgerichte dienstverlening. Deze notitie werd in 2019 aangevuld met een brochure waarin casuïstiek werd beschreven: voorbeelden die duidelijk maken in welke situaties herstelgerichte dienstverlening de benadeelde kan helpen om weer grip op het eigen leven te krijgen of bij het herstel van de autonomie. Deze documenten vormden input voor de Basisopleiding letselschade voor herstelgerichte dienstverleners
die door OSR juridische opleidingen wordt verzorgd. In deze opleiding maken herstelgerichte dienstverleners kennis met alle relevante aspecten van de letselschadebranche, waarbij de stappen in een letselschadetraject en rechtsgebieden als aansprakelijkheidsen schadevergoedingsrecht centraal staan. In april 2020 werd een Reglement voor de beroepsgroep herstelgerichte dienstverleners vastgesteld, waarmee de basis werd gelegd voor het Nationaal Keurmerk Letselschade voor deze beroepsgroep. En nu is er dan de Infowijzer Herstelgerichte Dienstverlening, een document waarmee schadebehandelaren kunnen vaststellen welke discipline of welke specifieke herstelgerichte dienstverlener het beste aansluit bij een specifieke persoon met letselschade. “Ik ben heel positief over ons werk in de Werkgroep Herstelgerichte Dienstverlening”, zegt Linda Renders. “We zijn in de afgelopen jaren heel proactief bezig geweest om de beroepsgroep verder te
professionaliseren. We hebben duidelijk kunnen maken wie we zijn, wat we voor de branche kunnen betekenen en welke meerwaarde wij in dossiers kunnen hebben. Ik denk dat we heel trots mogen zijn op wat we met elkaar hebben bereikt.”
Triggermomenten De nu verschenen Infowijzer Herstelgerichte Dienstverlening kwam voor een belangrijk deel tot stand op initiatief van Marco Speelmans (Aegon). Hij zag zijn schadebehandelaren in de praktijk worstelen met de vraag welke vorm van herstelgerichte dienstverlening voor een specifiek slachtoffer het meest geschikt is. “Het aansprakelijkheidsrecht is natuurlijk vooral op schadevergoeding gebaseerd”, legt hij uit. “Hoe was het voor het ongeval, hoe is het na het ongeval en dat breng je dan geldelijk in kaart. De laatste jaren zien we de ontwikkeling dat we slachtoffers niet alleen met geld hoeven of willen of zelfs moeten helpen, maar veel beter kunnen helpen met een vergoeding in natura. Nu is mijn schadebehandelaar natuurlijk geen arts of maatschappelijk werker, hij is van andere huize, maar moet toch die vertaalslag maken om slachtoffers daadwerkelijk te
Linda Rendershelpen. Hij moet kunnen vaststellen welke discipline in de herstelgerichte dienstverlening bij welk slachtoffer hoort. Dat is wat ondoorzichtig, want je hebt verschillende typen slachtoffers en je hebt verschillende typen disciplines. Om daar nu inzicht in te geven, hebben we de Infowijzer Herstelgerichte Dienstverlening uit gebracht.” In de Infowijzer Herstelgerichte Dienstverlening wordt het onderscheidend vermogen van drie disciplines beschreven: de ergotherapeut, de arbeidsdeskundige en de psycholoog. Van deze disciplines worden werkzaamheden genoemd en triggermomenten voor inschakeling. Het is de bedoeling dat de Infowijzer een ‘aanzuigende werking’ op andere disciplines heeft, opdat de tekst nog kan worden aangevuld. Marco Speelmans acht het niet onmogelijk dat op den duur ook een Infowijzer zal verschijnen die het slachtoffer zelf op goede ideeën kan brengen. “Slachtoffers maken doorgaans zo’n letselschadetraject maar één keer mee. Ook zij missen het inzicht in de hulp die het beste bij hen past. We sturen slachtoffers nu al een letselbrochure toe en zo’n Infowijzer zou daar perfect bij kunnen”, aldus Marco Speelmans.
Verdere professionalisering Toine Raasveld (MetZorg) was vanaf 2017 voorzitter van de Werkgroep Herstelgerichte Dienstverlening. Hij kijkt met veel plezier terug op die periode. “We waren met een heel leuke groep mensen, die met veel enthousiasme en positiviteit deelnamen. Daarom kostte het weinig moeite om met elkaar voortgang te boeken. De diversiteit in de werkgroep, met naast herstelgerichte dienstverleners ook een verzekeraar, het Verbond, De Letselschade Raad, een advocaat en een belangenbehartiger erbij, gaf een mooie mix voor onze besprekingen. Ik vond het prachtig om dat proces te begeleiden.” Toine Raasveld is ervan overtuigd dat de vereniging van herstelgerichte dienstverleners die nu is opgericht, een zinvolle en sterke impuls zal kunnen geven aan een voortzetting van het werk van de werkgroep. “De vereniging zal zich ongetwijfeld inzetten
voor een verdere professionalisering van de herstelgerichte dienstverleners in de letselschadebranche”, zegt hij. “Een belangrijke doelstelling is het op peil houden en waar mogelijk continu verbeteren van de kwaliteit van de beroepsgroep. Daarnaast zal de vereniging in de branche een volwaardige gesprekspartners zijn en zal zij aansluiting vinden bij de andere overkoepelende instellingen in het Platformoverleg van De Letselschade Raad. We willen samen met die andere partijen in gesprek blijven over alle ontwikkelingen in de herstelgerichte dienstverlening.” Ten tijde van het gesprek met Toine Raasveld was nog niet bekend welke functionele rol hij in de nieuwe vereniging zal hebben. “Maar ik ga zeker mijn steentje bijdragen. Ik blijf betrokken met wat ik kan en wat ik weet. Het onderwerp ligt me na aan het hart. Juist in de overgangsfase zullen we de mensen die in de werkgroep hebben meegewerkt, goed kunnen gebruiken. Daarom gaat de hele werkgroep mee over, waarbij we ons werk met een praktische korte actielijst aan de verenigingsstructuur overdragen. Ik heb daar alle vertrouwen in.”
Toine Raasveld
Na 2 jaar geen congres te hebben georganiseerd, konden de leden dit jaar weer bijeenkomen in het Muntgebouw te Utrecht voor het jaarcongres van Stichting LANGZS (Landelijk AdvocatenNetwerk Geweldsen Zedenslachtoffers, richt zich op de juridische bijstand aan slachtoffers van gewelds- en zedenmisdrijven).
Wat als de overheid faalt: Het thema van dit jaar: ‘Wat als de overheid faalt?’ waarbij werd ingehaakt op de aansprakelijke derde en de zoektocht naar rechtvaardigheid. In de afgelopen jaren hebben diverse ernstige levensdelicten het nieuws gehaald, waarbij de vraag gesteld kan worden of en, in hoeverre, de overheid gefaald heeft? Denk hierbij aan zaken als de ‘metromoord’, waarbij de moord door een psychiatrisch patiënt het gevolg was van falende instanties. Of recenter, de strafzaak tegen Bekir E., de stalker die het 16-jarige meisje
Humeyra doodschoot tegen wie meerdere aangiften waren gedaan, maar waarin niet werd gehandeld. En tot slot de zaak van Thijs Hermans, waar instanties niet tijdig werden ingeschakeld, hetgeen uiteindelijk leidde tot een drievoudige moord.
Stichting LANGZS wilde met het congres vanuit verschillende invalshoeken de falende overheid in kaart brengen en daarbij onderzoeken op welke wijze dit aangepakt en verbeterd zou kunnen worden. Hiertoe waren diverse deskundigen uitgenodigd.
Zo sprak mr. Nelleke Stolk, slachtofferadvocaat van onder meer de nabestaanden van het meisje Humeyra. Tijdens het congres verzorgde zij een inleiding over het verloop van deze zaak, welke eindigde met de dood van Humeyra en gaf inzicht in de verschillende momenten waarop de overheid, Politie en Justitie, gefaald hebben.
Na haar inleiding werd een videoregistratie vertoond van het toneelstuk ‘Niet gezien, Niet gehoord’. Een indrukwekkend toneelstuk van het
toneelgezelschap Likeminds, dat is gebaseerd op de zaak Humeyra en wordt verteld vanuit het perspectief van Humeyra zelf.
De directeur van het Fonds Slachtofferhulp, Ineke Sybesma, sprak over het belang van strafrechtelijke aansprakelijkheid van de overheid. Sybesma besprak in haar bijdrage onder andere de Wet Versterking Positie Slachtoffers, een wet die het slachtoffer rechten toekent en daarmee een formele positie in het strafrecht geeft.
Het zijn in totaal 14 rechten welke met grote regelmaat niet worden nageleefd, zo is het algemene gevoel onder de deelnemers.
Daarnaast gaf ze inzicht in de cijfers, waar het gaat om het oppakken van zaken door de overheid. In de eerste negen maanden van 2021 werd 51% van de zedenaangiftes onderzocht; daarvan werd 34% door het Openbaar Ministerie strafrechtelijk vervolgd en kwam 72% echt op zitting. Van dit percentage strafzaken werd vervolgens 70% door het Openbaar Ministerie afgedaan via
ZSM (= Zorgvuldig, Snel en op Maat reageren op criminaliteit) , waarbij de rechten van slachtoffers niet zijn gegarandeerd. Ook werd het sepot door de rechtbank Oost-Nederland van 1.500 zaken benoemd wegens overbelasting.
Inspectie Justitie en Veiligheid en toezicht op slachtofferrechten: De volgende spreker, mr. Henk Korvinus, is Inspecteur-generaal van de Inspectie Justitie en Veiligheid. De Inspectie Justitie en Veiligheid houdt toezicht op de toepassing van slachtofferrechten door de organisaties die onder dat toezicht vallen en binnen welk werkgebied slachtoffers centraal staan.
Zij doet onderzoek naar slachtofferrechten, waarbij zij zich richt op de negatieve effecten van de falende overheid en op de procedures en richtlijnen gericht op slachtoffers. Zo heeft de Inspectie onder meer onderzoek gedaan naar aanleiding van de strafzaak Michael P., de strafzaak Bekir E. (de zaak Humeyra) en de metromoord. Onderzoeken richten zich met name op zaken met grote maatschappelijke onrusten zijn niet bedoeld om ‘schuldigen aan te wijzen’.
Heden houdt de inspectie zich bezig met vervolgonderzoeken zoals de praktijktoepassing van beleidsveranderingen. Daarnaast loopt er een onderzoek naar de zaak Donny M. en naar de Toeslagenaffaire. Bij dit laatst genoemde onderzoek worden gedupeerde ouders en kinderen betrokken in de voorbereiding en uitvoering van onderzoek.
Met het toezicht van de inspectie zou de kans op een incident verkleind kunnen worden, dat is aldus de gedachte van de Inspectie zelf.
Perspectief van nabestaanden:
Professor dr. Jos de Keijser, onderzoeker bij de Rijksuniversiteit Groningen en praktiserend klinisch psycholoog bij het GGZ Friesland, besprak het perspectief van nabestaanden waaronder erkenning en ontkenning van leed. Hij vertelde over het onderscheid van soorten verlies en de soorten reacties daarop. Er is namelijk een verschil tussen natuurlijk overlijden, ongevallen door natuurrampen en epidemieën en de man-made oorzaken zoals moord/doodslag, aanslagen en verkeersovertreders.
Een man-made oorzaak, waar het overlijden het gevolg is van opzettelijk handelen, leidt vaker tot complexe rouw en ptss bij nabestaanden. Daarnaast sprak hij over een persisterenderouwstoonis, waar iemand tenminste één jaar na een verlies in zeer ernstige mate lijdt aan ‘een persisterend kwellend verlangen naar de overledene’.
Ook kwam het begrip secundaire vicitimisatie aan bod, hetgeen inhoudt dat slachtoffers opnieuw slachtoffer worden maar nu van de reactie van de omgeving en/of van officiële instanties.
Slachtoffers/nabestaanden hebben behoefte aan erkenning en genoegdoening en ontwikkelen een bepaald verwachtingspatroon. In geval van grote teleurstelling voelt iemand zich dan, bovenop het geleden verlies, opnieuw slachtoffer, met name als de dader niet of onvoldoende gestraft wordt. Maar ook omdat verzekeringstechnische en juridische procedures vaak langdurig zijn en zwaar.
De Keijser sprak in dat verband over het belang van erkenning van het geleden verlies met voorbeelden uit de MH17 zaak. Uit een onderzoek onder de nabestaanden van MH17 naar de verwerking van het verlies komt
naar voren dat, ondanks ongunstige omstandigheden (ontkennende daders die niet meewerken aan het strafproces), de omvang van secundaire victimisatie van de nabestaanden van MH17 lijkt mee te vallen. Daaraan lijken de mogelijkheid van uitoefening van spreekrecht, de bejegening vanuit de rechtbank, het Openbaar Ministerie, de Nederlandse overheid, de familie rechercheurs, Slachtoffer Hulp Nederland, dorpsgenoten en Nederlanders die steun betuigden een positieve bijdrage te leveren*.
Ervaringsdeskundig:
Ervaringsdeskundige Sasia Wolter verloor in juli 2017 haar broer Joost. Hij werd in de metro in Amsterdam zonder enige aanleiding doodgestoken door een psychiatrisch patiënt van wie achteraf bleek dat hij al herhaaldelijk geweld had gebruikt. Later werd duidelijk dat deze dader niet op vrije voeten had mogen zijn. Door verschillende betrokken instanties als het OM, de reclassering, het ziekenhuis AMC en de rechtbank, waren grove
Ineke Sybesma | Fotograaf Serge Ligtenberg Edwin Bosch | Fotograaf G.J. Vlekkeinschattingsfouten gemaakt. Instanties hadden nauwelijks overzicht en werkten langs elkaar heen, waardoor deze dader vrij rond kon lopen.
Tijdens haar zoektocht naar antwoorden zijn de nabestaanden van Joost geholpen door Mark Schrader, journalist bij Nieuwsuur. Hij sprak op het congres over het onderzoek naar aanleiding van de moord op Joost, hoe deze voorkomen had kunnen worden en over de rol van de journalistiek bij een strafzaak. Zo kan een journalist soms informatie boven tafel krijgen welke relevant kan zijn tijdens een proces.
De heer Bosch, letselschadeadvocaat en partner bij Vogelaar Bosch Spijer Advocaten, sloot het congres af met een ‘kijk’ op secundaire aansprakelijkheid. Bij secundaire aansprakelijkheid spreekt de gedupeerde niet alleen de directe veroorzaker aan, maar ook de partij die het veroorzaken van de schade mede mogelijk maakt. Denk hierbij aan toezichthouders, kwalitatieve aansprakelijkheid en zaakwaarneming. Een bekende zaak waarin sprake was van toezicht falen is de Ridderhofzaak waarbij in een winkelcentrum in Alphen aan den Rijn zes mensen zijn gedood door een schutter.
*Op pagina 22 t/m 26 van deze uitgave van LetselschadeNEWS leest u het artikel ‘Spreekrecht voor nabestaanden: (hoe) draagt het bij aan genoegdoening en erkenning? over het onderzoek onder leiding van o.a. Prof. Dr. Jos de Keijser.
• letselschade door ski-,bergsport en verkeersongevallen • strafrecht in verband met ski-bergsport en verkeersongevallen
Stephan Wijnkamp is Nederlands sprekende advocaat gevestigd in Oostenrijk. Naast advocaat is Stephan Wijnkamp Oostenrijks-Landes-skileraar, lid van de Oostenrijkse Bergrettung en ervaren alpinist. Daardoor weet hij als geen ander de ongevalssituatie te analyseren en de juridische vertaalslag te maken. Ook voor ski-en bergsportgevallen in andere landen dan Oostenrijk wordt vaak gebruik gemaakt van zijn expertise.
Voor meer informatie www.bergsportrecht.eu
Wijnkamp Rechtsanwaltskanzlei Lawfirm • Gewerbegebiet 3 / Top 5 6493 Mils bei Imst • Tirol • Austria • T: +43 (0)5418 20 400 E: office@wlawfirm.eu www.bergsportrecht.eu
Advertenties
Bart Neervoort was advocaat, raadsheerplaatsvervanger bij Gerechtshof Amsterdam, MfN-registermediator en voorzitter van LetMe, de vereniging van letselschademediators voor de verzekeringsbranche. Enige tijd geleden trad hij op als gastredacteur voor het themadeel over verzekeringen in een aflevering van Tijdschrift Conflicthantering.1 Bij die gelegenheid schreef hij over mediation: “Na tien jaar moet ik constateren dat de verzekeringsbranche er kennelijk niet aan toe is. Ik heb gezocht naar verklaringen. Is het omdat de branche conservatief is? Of omdat procederen hier relatief veel goedkoper is dan in de Verenigde Staten? Is het omdat wij in Nederland sowieso polderen en verzekeraars weinig procederen? Houdt de advocatuur het tegen? Ik weet het niet.” Neervoort beschreef hiermee de stand van zaken in de totale verzekeringsbranche. Is de situatie in de personenschadesector even negatief?
Bron herplaatsing uit PPSBulletin juni 2021
Interview met Bart NeervoortBart Neervoort mag zich een rot in het vak van advocaat en mediator noemen. Aan Universiteit Leiden en vervolgens op de kantoren waar hij werkzaam was, werd hij opgeleid vanuit de gedachte dat vooral de inhoud belangrijk is. Had je in een zaak gelijk, dan moest je dat met argumenten duidelijk kunnen maken. Had je geen gelijk, dan kwam het erop aan zo goed mogelijk te onderhandelen. Dit gebeurde vooral schriftelijk, met lange brieven vol verwijzingen naar jurisprudentie. In de jaren na de
eeuwwisseling veranderde er veel. Het besef groeide dat het niet alleen om de inhoud gaat. Wanneer partijen niet tot een oplossing komen, is daar doorgaans niet een verschillende interpretatie van bijvoorbeeld een uitspraak van de Hoge Raad debet aan. Er spelen vaak andere dingen en de aandacht daarvoor nam toe. Wat ook veranderde, was de manier van communiceren. De ellenlange brieven over jurisprudentie maakten plaats voor gesprekken, telefonisch of tijdens een persoonlijke ontmoeting. Partijen leerden elkaar kennen en konden elkaar uitleg geven. En destijds deed ook mediation haar intrede. In moeilijke zaken ging een bemiddelaar onderzoeken waarom partijen niet tot een oplossing konden komen, hoe wederzijds bepaalde boodschappen waren overgekomen, waarom er sprake van boosheid was. Mensen gingen op cursus, leerden onderhandelen en kregen oog voor tegengestelde belangen.
Enthousiast begonnen De voedingsbodem voor mediation leek gezond, in die begintijd, maar desondanks is de toepassing ervan in de praktijk bij de verwachtingen achtergebleven. Althans volgens Bart Neervoort. Hij zegt: “Ten opzichte van de rest van de verzekeringskwesties, waarin echt nauwelijks mediation plaatsvindt, vormt letselschade een positieve uitzondering, maar ook in de letselschade is het aantal mediations kleiner dan mogelijk zou moeten zijn.” Echt harde cijfers heeft hij niet, maar hij denkt dat de groei er in elk geval uit is. “Bij inventarisaties in de afgelopen jaren bij de mediators die bij LetMe zijn aangesloten, kwamen we uit op ruim honderd mediations per jaar. Dit aantal leek even tot ongeveer honderdvijftig toe te nemen, maar in 2020 is het aantal weer naar honderd teruggelopen.” Deze laatste ontwikkeling kan het gevolg van
de coronapandemie zijn, maar ze stemt Neervoort niet vrolijk. “We zijn met heel veel enthousiasme begonnen. Ik zie nog zo voor me dat op de PIV Jaarconferentie in 2013 de PIV-Giraffe aan Josée van der Laar werd uitgereikt vanwege haar successen als mediator. Volgens mij is dat enthousiasme afgenomen en ik kan niet verklaren waarom. Je zou het aan de verzekeraars moeten vragen, maar toen een redacteur van het Tijdschrift Conflicthantering dat deed, kreeg die weinig medewerking. Ooit heeft het Verbond van Verzekeraars een aanbeveling gedaan waarin stond dat een slachtoffer na drie jaar schadebehandeling om mediation kon vragen. Maar wanneer dat gebeurt, zeggen behandelaren nogal eens: nee, sorry, de zaak is nog niet in het stadium van mediation. En ze komen daarmee weg.” Het argument dat mediation tijdrovend en kostbaar zou zijn, vindt Neervoort niet steekhoudend. “De meeste letselschademediations duren een dag. Ik heb wel eens een schadebehandelaar gesproken die zich dat niet kon veroorloven, omdat hij dan de target van het aantal te verwerken dossiers niet zou halen. Ik vind dat kortzichtig. Als ze mij vandaag bellen, zitten we morgen met partijen aan tafel en morgenavond zijn we eruit. Dat is het tegenovergestelde van tijdrovend.” Over de kosten zegt Neervoort: “Mediation is veel goedkoper dan procederen, maar als de verzekeraar in één keer drieduizend euro moet aftikken en ook nog eens de belangenbehartiger moet betalen, lijkt het inderdaad veel.”
Opstelling van belangenbehartigers
Overigens is het lang niet altijd de verzekeraar die wel eens een mediation tegenhoudt. Sommige belangenbehartigers houden principieel slachtoffers bij verzekeraars weg en stemmen daarom niet snel
met mediation in. “Er zijn zeker belangenbehartigers die daar zo in zitten”, zegt Bart Neervoort. “En andere belangenbehartigers zeggen doodleuk: ‘mijn cliënt komt niet mee’. Wat mij betreft gaat de mediation dan niet door. Het Camp Davidakkoord kon ook alleen maar slagen omdat Begin en Sadat bij Carter aan tafel zaten en niet twee boodschappers in hun plaats. Natuurlijk moet er een deskundige belangenbehartiger bij zitten, om over van alles en nog wat te waken, maar het slachtoffer zelf ook. Er zijn absoluut belangenbehartigers die antimediation zijn. Misschien zitten zij zo in elkaar dat ze bevooroordeeld achterdochtig zijn en de verzekeraars een partij vinden met wie zij niet aan één tafel willen zitten. Ook beweren boze tongen dat er belangenbehartigers zijn, die aan letselschades willen verdienen en dus niet gebaat zijn bij een snelle
oplossing. Gelukkig hebben we niet het Amerikaanse model waarbij belangenbehartigers een percentage van de schadevergoeding krijgen, maar in dat geval zou mediation net als in Amerika wel een enorm succes zijn.”
Is er een relatie tussen enerzijds harde of juist goede relaties in de branche en anderzijds de afkeer of bereidwilligheid om mediation in te zetten? Bart Neervoort wijst erop dat het merendeel van de letselschadezaken weliswaar probleemloos wordt geregeld - “Wanneer het goed gaat, hoor je er niets over. Je hoort er pas iets over wanneer het niet goed gaat”, zo stelt hij - maar signaleert dat het aantal belangenbehartigers die ‘op oorlogspad zijn’ toeneemt. Hij geeft er tal van mogelijke oorzaken en verschijningsvormen voor aan: de
instroom van belangenbehartigers die alleen in termen van het toernooimodel denken, het hardnekkige beeld dat verzekeraars ‘de vijand’ zijn en de belangenbehartiger dus moet ‘knokken’ voor zijn cliënt, de toegenomen organisatiegraad van belangenbehartigers, de veel te lange doorlooptijden van sommige dossiers, de hoge buitengerechtelijke kosten die in rekening worden gebracht en natuurlijk ook de enorme belangen die op het spel staan, die een vriendschappelijk compromis soms in de weg staan. Volgens Neervoort zijn het allemaal situaties waarin mediation heel nuttig kan zijn, maar hij benadrukt ook het belang voor organisaties om er zelf uit te komen. Hij zegt: “Was ik de topman van zo’n organisatie, dan zou ik ervoor zorgen dat mijn mensen zelf problemen konden oplossen, zonder de hulp van een mediator. Zorg ervoor dat
mensen beter kunnen communiceren, snel kunnen handelen, zich tot het uiterste inspannen om tot oplossingen te komen en tijdig signaleren wanneer mediation echt gewenst is, om te voorkomen dat zaken zich jarenlang blijven voortslepen.”
Kennis en sturing
Wordt toch voor mediation gekozen, dan pleit Bart Neervoort voor de inzet van een mediator die de materie, de markt en de marktspelers goed kent. “Het is belangrijk dat als partijen bijvoorbeeld over het verlies aan verdienvermogen strijden, dat de mediator daar dan kaas van heeft gegeten”, vindt hij. “Niet omdat hij moet kunnen zeggen wie er gelijk heeft, maar omdat hij weet welke argumenten je voor of tegen in een procedure zou moeten aanvoeren. Partijen hebben behoefte aan die deskundigheid.” Bart Neervoort vindt daarnaast dat een mediator niet adviserend, maar wel sturend mag optreden. “Wanneer een belangenbehartiger 80.000 euro smartengeld vraagt en geen cent minder, kan de mediator erop wijzen dat in gepubliceerde rechtspraak voor soortgelijke kwesties nooit meer dan 40.000 euro is toegekend. De belangenbehartiger zou de rechter dus zover moeten krijgen dat hij het dubbele daarvan gaat toewijzen. Door hem of haar daarop te wijzen, ben je in de mediation aan het sturen, zonder overigens zelf de mening te hebben of 80.000 euro wel of niet te veel zou zijn. Ik gaf partijen ook wel eens in overweging een cadeautje naar de mediation mee te brengen, bijvoorbeeld in de vorm van excuses. Vaak ontdooide de zaak dan onmiddellijk. Ook dat is natuurlijk een vorm van sturing.”
Bart Neervoort pleit daarnaast voor een aanpak waarbij de mediator al in een eerder stadium als procesbegeleider optreedt. De mediator heeft dan, bijvoorbeeld door middel van videobellen, vooraf gesprekken met de partijen, probeert uit te vinden waar de pijn zit en bekijkt wat er mogelijk in de communicatie is misgegaan. Zo kan de mediator partijen helpen stappen voorwaarts te zetten, het liefst zo snel
brengt
correct in beeld!
Zeer eenvoudig in gebruik!
Automatische berekening van de wettelijke rente;
Verrekening van voorschotten volgens de regels;
Integratie van bekende richtlijnen zoals huishoudelijke hulp en verlies zelfwerkzaamheid;
Conversie naar PDF en samenvoegen van facturen, rapporten, foto’s, etc.;
Cliënt kan desgewenst toegang krijgen;
Per dossier tot �5.000,- gratis!
mogelijk in een vastgelopen proces. Neervoort: “Het zou mooi zijn als voor elk dossier een gestructureerde gewenste levensloop wordt vastgelegd. Zodra daar een kink in komt, zou even een mediator of een procesbegeleider kunnen worden ingeschakeld. Wij zouden zelf, als mediators, een SOS-hulpdienst kunnen aanbieden om zo’n dossier weer zo snel mogelijk op de rit te krijgen en ons daarna weer terug te trekken. Dat hoeft niet veel tijd en dus ook niet veel geld te kosten. We zouden er de markt mee kunnen helpen, naast ons aanbod van standaardmediations.” Een uitkomst van procesbegeleiding kan bijvoorbeeld zijn: ‘we agree to disagree’ en laat de rechter maar in een deelgeschilprocedure beslissen. Neervoort: “In de mooie wereld waarin partijen harmonieus met elkaar onderhandelen maar het oneens worden, hakt de rechter in een deelgeschilprocedure een knoop door, waarna partijen weer verder gaan met
daarna weer door met knokken.” De deelgeschilprocedure kan de uitkomst van procesbemiddeling zijn. Andersom zou ook mogelijk moeten zijn, maar komt in de praktijk niet voor. “We moeten met deze suggestie nog maar eens bij de rechterlijke macht aankloppen”, zegt Neervoort.
Wat moet er gebeuren? Wat moet er gebeuren, wil mediation meer in de belangstelling van verzekeraars en belangenbehartigers
zouden zijn na te gaan of mediation een oplossing zou kunnen zijn. “Of beter nog”, aldus Neervoort, “zouden ze moeten nagaan waarom mediation op dat moment géén oplossing zou zijn. Wat is er tegen bemiddeling? Dat zou een cultuurverandering teweegbrengen. Eigenlijk zou met enige regelmaat een pop-up in het scherm moeten verschijnen met de vraag waarom mediation op dat moment geen oplossing is. In zaken die al een tijd lopen, zou dat absoluut nodig zijn.” Bart Neervoort denkt dat mediation ook meer in de belangstelling zou komen wanneer verzekeraars het aantal voltooide, wel en niet geslaagde mediations zouden publiceren. “Dan zouden ze zien dat vrijwel elke mediation tot een oplossing leidt. Bovendien zou het voor verzekeraars interessant kunnen zijn om deze cijfers naast het aantal gewone procedures en deelgeschillen te leggen. Ik durf de stelling aan dat een kwart tot
“Een
Omgaan met schuldgevoelens na het veroorzaken van een verkeersongeval, hoe doe je dat? ‘Contact helpt’ is een platform voor betrokkenen bij verkeersongevallen en maakte onder andere een indringende podcast over het omgaan met schuldgevoelens. In deze aflevering vertelt een vrachtwagenchauffeur. Hij rijdt met zijn vrachtwagen op de weg en ziet te laat dat er een bestelbus op zijn weghelft stilstaat. Hij klapt er bovenop en daardoor schiet de bestelwagen de andere weghelft op en raakt een andere auto met caravan. Deze vliegt van de weg af het water in. Door het ongeval komt de bestuurder van de auto met caravan te overlijden, de andere twee betrokkenen raken zwaargewond. Gaat u naar onze site waar u het hele verhaal van de vrachtwagenchauffeur beluistert.
Praat mee over de inhoud van letselschadenews LetselschadeNEWS wil graag weten wat u van het magazine vindt. Daarom is er een lezersenquête gemaakt. Via www.letselschadenews.nl kunt u de enquête invullen. Op die manier helpt u mee aan de verdere ontwikkeling van het magazine. Heeft u zelf een inspirerend verhaal of bent u professional met uitgesproken ideeën over de begeleiding van cliënten? Laat het ons weten. Uw bijdrage is van harte welkom. Alvorens u zaken met ons deelt, wijzen we u graag op ons redactiestatuut en de folder van Slachtofferhulp genaamd ‘Praten met de media: doen of niet doen?’. Beide kunt u op onze website terugvinden.
