30
|
LANDWERK #3/ 2017
ER KOMT EEN NIEUWE DIMENSIE IN ONS LANDSCHAP De term ‘energielandschap’ roept op dit moment vaak nog het beeld van windmolenprojecten op, en een sfeer van lastig, lelijk en verzet van omwonenden. De combinatie Wageningen UR en ECN nemen dit waar, maar zien ook dat er wereldwijd een grote opgave ligt om meer duurzame energie op te wekken. Ze stelde deze zomer daarom een position paper op hoe we die energietransitie in goede banen kunnen leiden.
Door Rob Janmaat
S
ven Stremke, universitair hoofddocent bij Wageningen UR en lector bij de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, is net terug van een internationale conferentie in Londen. Daar heeft hij de ideeën uit het position paper gepresenteerd en merkte dat het onderwerp ook in het buitenland aandacht trekt. “Men was verbaasd over het type dat we doen in Nederland. In het buitenland is het denken over energielandschappen nog niet zo ver.”
STERK GROEIENDE VRAAG Het is ook niet vreemd dat in het volgeplande Nederland intensief wordt nagedacht over de ruimtelijke effecten van de energietransitie. Dat die transitie er gaat komen staat als een paal boven water, schrijven de auteurs van het paper. Daar zijn twee goede redenen voor.
De kosten van wind- en zonne-energie zijn de afgelopen decennia spectaculair gedaald en het einde van die daling is nog lang niet in zicht. Ze naderen de kostprijs van opwekking met fossiele brandstoffen en zullen daar op middellange termijn onder gaan zakken. Daarnaast ligt er in het nationale Energieakkoord een verplichting om werk te maken van het ‘windvermogen’. Alleen al in de komende zes jaar moet dit groeien van 4 gigawatts naar 10 gigawatts. Veel van de vereiste capaciteit voor windenergie zal op zee worden gerealiseerd, maar ook op land is een grote inspanning noodzakelijk. Ook voor zonne-energie liggen er grote ambities. De Nederlandse zonnestroomsector wil in 30 jaar groeien van 2 gigawatts naar 100 gigawatts piekvermogen. Uitgaande van de huidige rendementen gaat dit over een ruimtebeslag van ruwweg de helft van de oppervlakte van de provincie Utrecht.
De maatschappelijke vraag is er dus, ingegeven door het omlaag brengen van de CO 2-uitstoot, en de marktvraag groeit. De ontwikkeling gaat onherroepelijk op gang komen. Dan is het dus verstandig om hier op in te spelen en ruimtelijke kansen en belemmeringen snel in beeld te brengen.
LOKALE EN INTERNATIONALE ENERGIELANDSCHAPPEN Wat tot op heden vooral relatief kleinschalig is ingezet, zal op veel grotere schaal een vervolg krijgen. Stremke: “We zien hier met name lokale energielandschappen ontstaan, bijvoorbeeld bij gemeenschappen die energieneutraal willen worden. Het gaat dan om windmolens op bedrijventerreinen, relatief kleine zonneweides en daken vol zonnepanelen. Met deze nieuwe energietechnologieën wordt