16
LANDWERK #5 / 2019
|
STANDPUNT
‘ Het protest gaat om veel meer dan stikstof’ Hoogleraar bestuurskunde blikt terug op boerenprotesten Hoogleraar bestuurskunde Caspar van den Berg is er niet verbaasd over dat boeren afgelopen najaar massaal oprukten naar Den Haag. Het gevoel niet gehoord te worden door de culturele en politieke kosmopolieten die Nederland besturen, sluimert al langer. En niet alleen bij boeren. Van den Berg pleit voor forse overheidsinvesteringen in plattelandsregio’s, al is het maar uit welbegrepen eigenbelang.
Door Aart van Cooten
H
onderden trekkers rijden op 1 oktober het Malieveld op, duizenden boeren joelen als Tjeerd de Groot (D66) en Jesse Klaver (GroenLinks) het woord nemen. Hoogleraar bestuurskunde Caspar van den Berg is erbij. Hij ziet de paarden, de agenten; aan de rand van het Malieveld is de sfeer gespannen. Alsof elk ogenblik de vlam in de pan kan slaan. Midden op het veld is echter sprake van een dorpsfeestachtige stemming, zegt Van den Berg achteraf. “Het gevoel van trots overheerste. Politici en bestuurders in de Randstad zouden deze keer luisteren naar de stem van het platteland. Een wonderlijke combinatie van trots, frustratie over niet begrepen te worden, en zorgen over de toekomst van het leven op het platteland.”
NIET VERBAASD Van den Berg is niet verbaasd over de boerenprotesten in de afgelopen maanden. “De aanleiding was het stikstofprobleem en de uitspraken daarover in politiek Den Haag over de nood-
zaak om de veestapel in te krimpen. Stikstof was de druppel voor veel boeren. Ook zonder de uitspraak van de Raad van State was de kans groot dat de onvrede op het platteland aan de oppervlakte zou komen. Je kon erop wachten.” Hij maakt een vergelijking met de demonstraties van de ‘gele hesjes’ in Frankrijk. De aanleiding was de verhoging van de accijnzen op brandstof. “Ook daar zie je dat een grote groep burgers zich buitengesloten voelt. Het gevoel dat de grootstedelijke elite alles bepaalt, terwijl het toekomstperspectief van landelijke gebieden verder onder druk komt te staan, sluimert overal. Gele hesjes, blokkeerfriezen, boze boeren, het zijn stuk voor stuk symptomen van het gevoel bij veel mensen op het platteland dat de kosmopolitische stedelingen alles domineren. De Brexit, de verkiezing van Trump en de groei van de AfD in de Oost-Duitse deelstaten zijn andere voorbeelden van dat grotere verhaal. Veel bewoners van plattelandsregio’s vrezen voor de verdwijning van de eigen culturele identiteit als gevolg van globalisering, omdat een kleine dominante groep in de Randstad geen oog heeft voor de zorgen op het platteland.”