De nieuwe generatie modeontwerpers

De nieuwe generatie OPTIMISTEN door Bregje Lampe

Aan de collectie van The Fabricant komt geen naald en draad te pas. Wordt virtuele kleding het instapproduct van de 21ste eeuw? vintage kleding te scoren. Of ze huren iets. Dat is een heel andere manier van consumeren, en precies deze verandering in het consumptiegedrag is exemplarisch voor de ontwikkelingen in de industrie en de manier waarop de nieuwe generatie smaakmakers over mode denkt.

Ze zijn ervan overtuigd dat meer niet altijd beter is. Ze laten zich niet meer zo makkelijk gijzelen

Toen ik in 1998 als eerstejaars student begon met een modeopleiding aan het door het bestaande modesysteem en zoeken actief naar alternatieve scenario’s. Terwijl vorige generaties nog werden opgeleid met het idee dat een baan als creative director bij een vooraanstaand modehuis het hoogst Amsterdam Fashion Institute haalbare is, hoeven zij niet meer zo (AMFI), gingen mijn studie- nodig de nieuwe Karl Lagerfeld te worvriendinnen en ik samen naar den. Sterker nog: steeds vaker hekelen ketens als Hennes & Mauritz om ze het kapitalistische systeem, waarin iets nieuws te scoren voor een ontwerpers als pionnen op een schaakfeestje. Fast forward naar 2020: bord van de ene investeringsmaatschapeerstejaars studenten die nu aan pij naar de andere worden geschoven en AMFI beginnen, denken er niet over waarin het grote geld voorrang krijgt om te shoppen bij een fast fashion- boven de menselijke maat. Ze vragen gigant. Ze gaan liever op maandag- zich af hoe het anders kan en zetten zich ochtend naar de Noordermarkt om in voor een humaner modesysteem.

De nieuwe generatie OPTIMISTEN

Een grote gemene deler van de nieuwe generatie modeontwerpers is hun maatschappelijke betrokkenheid. De nieuwe smaakmakers zijn zich bewust van de negatieve impact van mode op mens en milieu en zoeken actief naar alternatieve scenario’s. Modejournalist Bregje Lampe dook in de drijfveren van een nieuwe generatie en laat zien hoe zij het vak van modeontwerper invullen.

Digitale mode de mode-industrie. Zij kreeg in 2019 de

‘Tijdens mijn studie vond de Keep an Eye Young Designer Grant van ramp in textielfabriek Rana € 9000.

Plaza in Bangladesh plaats, In 2016 was Slooten de eerste modewaarbij meer dan duizend men- ontwerper aan AMFI die afstusen om het leven kwamen. Dat deerde met een volledig digitale heeft me aan het denken gezet modecollectie, cum laude. Twee over mijn rol in de modewereld. jaar later begon ze samen met In één keer wist ik zeker dat ik niet Kerry Murphy, die eerder visual wilde afstuderen met de zoveelste effects voor films maakte, een modecollectie. Ik wilde ab-so- eigen bedrijf. Hij had in de filmluut niet bijdragen aan nog industrie van dichtbij gezien meer ellende en verspilling in hoe de digitale wereld de fysiede wereld,’ zegt Amber Jae Sloo- ke werkelijkheid begon over te ten, die nu aan het hoofd staat nemen en zag mogelijkheden van The Fabricant, een van de in de modewereld. Sinds vorig meest innovatieve start ups in jaar is Adriana Hoppenbrouwer- >

Pereira ook partner van The Fabricant. Zij maal geen fysieke prowas eerder hoofd marketing van HEMA. ducten meer maken. Die Dat zo’n ervaren professional in zo’n jong innovatieve en onconbedrijf stapt, zegt veel over het groeipoten- ventionele aanpak is tieel. typerend voor haar en veel Op zichzelf is het idee om technologie te andere studenten en net gebruiken om te verduurzamen niet eens afgestudeerde ontwerpers zo baanbrekend. Dat gebeurt in andere die van hun maatschap- meer te verantwoorden. We hebben sectoren immers ook volop. Maar voor pelijke verantwoordelijk- niet meer iedere paar weken een de modewereld is het wél vernieuwend: heid een leitmotiv hebben nieuwe trend nodig. De vraag naar het productieproces van kleding ziet gemaakt en zich inzetten duurzaamheid neemt toe, óók in er al decennialang hetzelfde uit. Eerst voor een humaner modesys- de mode,’ aldus Slooten. laat een ontwerper tekeningen op teem. Tijdens een interview Virtuele kleding zou wel eens een foambord zien, met staaltjes stof dat ik een paar maanden hét instapproduct van de eenenernaast. Dan pas worden in een fabriek geleden met haar had, voor twintigste eeuw kunnen worden. proefmodellen (samples, in jargon) de Volkskrant, zei Slooten Waarom niet? Een virtueel klegemaakt en die gaan vervolgens op en dat ze de modewereld zoals dingstuk dat online hooguit een neer tussen fabriek en opdrachtge- we die nu kennen, ontzet- paar tientjes kost, is net zo bereikver voor aanpassingen. Slooten en tend ouderwets vindt. baar voor de massa als een flesje parMurphy adviseren andere bedrij- Te veel verspilling, te wei- fum, eveneens een populair instapven zoals PVH (het moederbedrijf nig duurzaam. ‘Ik vind de product. Bovendien ís de mode de van onder meer Tommy Hilfiger overdaad die zo kenmer- afgelopen jaren al voor een groot deel en Calvin Klein) over de verduur- kend is voor mode iets van van de straat naar sociale media verzaming van het productieproces de vorige eeuw. Dat was schoven. Zeker voor de jongere geneomdat de verkoop van hun eigen mooi en inspirerend, maar ratie, die veel tijd op een beeldscherm collecties nog niets oplevert. die manier van denken is doorbrengt en vaak net zo veel waarde De eigen collecties van The Fabri- nu en in de toekomst niet hecht aan een digitale als aan een fysieke cant zijn volledig opgebouwd uit bits en bytes – er komt geen naald en draad aan te pas. Simpel gesteld koop je een foto die je Iris van Wees over een digitale versie van jezelf werkt op het kunt plakken. Op de site staan ver- snijvlak tussen schillende ontwerpen die je voor- digitale en alsnog gratis kunt downloaden, zoals fysieke mode. een denim jumpsuit of een jurk met een rok gemaakt van internetkabels. Een probleem: je hebt nu nog een gespecialiseerde digitale kleermaker nodig als je een foto van jezelf met die kleding op je Instagramaccount wilt plaatsen, want software die dat mogelijk maakt, bestaat nog niet. Overigens wordt daar op dit moment door diverse partijen (waaronder Instagram) hard aan gewerkt.

Onconventioneel

Intussen kijkt Slooten bewust voorbij de beperkingen die er nu zijn. Liefst wil ze hele-

DARREN SMITH

‘Ik gebruik de techniek van augmented reality ‘Toen ik in 2016 met mijn studie begon, was ik tamelijk naïef. Ik wist identiteit, is kleding die alleen online bestaat helemaal niet zo raar. om de digitale en de fysieke wereld nog niet zo veel van de modewereld en al helemaal niet van de achterkant van de industrie. Pas tijdens mijn stuSlooten wordt na afloop van lezingen regelmatig aangesproken door ouders die zich hermet elkaar te verbinden.’ die werd ik me bewust van de negatieve footprint van mode en ben ik op zoek gegaan naar alternatieven. Ik vind dat kennen in haar verhaal omdat modeontwerpers ook een verantwoorhun kinderen kleedgeld voor hun delijkheid hebben voor de toekomst. avatars vragen; er zijn volop jonge- De modewereld zit in een bijzondere ren die de kleding die hun avatar in transitiefase en de nieuwe technolohet computerspel Fortnite draagt ‘Voor mij is het startpunt nog steeds gieën spelen een belangrijke rol in belangrijker vinden dan de kleding een fysiek product. Ik wil de digitale de hervorming die op dit moment die ze zelf op het schoolplein dragen. mogelijkheden inzetten om mijn cre- aan de gang is. Ik vind het inspireZo iemand was Slooten zelf ook. Als ativiteit optimaal te gebruiken en tege- rend om te zien dat steeds meer tiener speelde ze het computerspel The lijkertijd het productieproces zo effici- bedrijven hun verantwoordelijkSims en was daarbij vaak langer bezig ent en duurzaam mogelijk in te richten,’ heid nemen,’ zegt Van Wees. met het aankleden van de poppetjes dan zegt Van Wees. ‘Ik denk dat kleding met de rest van het spel. Enfin, gamers in de toekomst steeds functioneler Corona spenderen al jaren miljoenen aan avatars. gaat worden en dat de meest expres- In welke mate maatschappelijke verDe modewereld ziet nu ook dat hier kan- sieve laag van mode voor een deel antwoordelijkheid aan terrein wint, sen liggen. naar de digitale omgeving wordt blijkt ook uit een recent rapport over verplaatst. Ik gebruik de tech- jeugdcultuur van Dazed Media, dat eind Verantwoordelijkheid niek van augmented reality om juni verscheen. Dazed is een populaire En dus specialiseren steeds meer mode- de digitale en de fysieke wereld mediatitel onder millennials en Gen Z (de makers zich in digitale technieken. Op met elkaar te verbinden. Daar generatie geboren na 1995). Voor het rapmode-instituut AMFI is de minor 3D ligt veel potentieel, dus op port ‘The era of Monomass’ ondervroegen Hypercraft een van de populairste mino- dat gebied wil ik me verder ze 3150 lezers wereldwijd én spraken ze met ren onder designstudenten. Die zien ontwikkelen.’ verschillende professionals. Op de vraag allemaal de toegevoegde waarde van vir- Van Wees werkt op dit wanneer iemand zou stoppen met kopen tueel design. Zeker in combinatie met moment als digital desig- van een bepaald merk, antwoordde 85% duurzaamheid, een andere belangrijke ner voor Stitch3D, een dat ze een merk niet meer zouden kopen pijler van het moderne modeonder- bedrijf dat het ontwerp- en als het onethisch handelt. wijs. Neem Iris van Wees: zij volgde productieproces wil verduur- Los van de vraag in hoeverre dit een deze minor en onderzoekt sindsdien zamen door te digitaliseren. sociaal wenselijk antwoord is, is het het snijvlak tussen digitale en fysieke Daarnaast is ze als docent ver- een feit dat moreel handelen óók mode. In 2019 studeerde ze cum lau- bonden aan AMFI en geeft ze voor modemerken een must aan de af met een collectie die digitaal tijdens de minor 3D Hypercraft het worden is. Ze worden immers was ontworpen en vervolgens fysiek les in softwareprogramma’s als in toenemende mate aangesprowas gemaakt, van overgebleven Clo3D, een populair programma ken op hun maatschappelijke vlaggen en banners van festivals. waarmee ze zelf ook veel werkt. verantwoordelijkheid – denk aan Ze werd direct geselecteerd voor In augustus 2020 was haar werk te die eerstejaars student die naar Lichting 2019, een platform voor zien tijdens een augmented rea- de Noordermarkt gaat in plaats veelbelovende eindexamenstuden- lity-expositie in het Vondelpark van naar de H&M. Dat betekent ten, deed mee aan het alternatieve in Amsterdam; een innovatief dat vasthouden aan de status quo modefestival Fashionclash in Maas- project dat ze samen met een op den duur geld gaat kosten. En tricht en won daar de publieksprijs paar andere ontwerpers heeft zodra het ten koste gaat van de en de Fashion Makes Sense Award. ontwikkeld en waarmee ze ook omzet, zien ook minder progresZe werd derde bij een wedstrijd voor andere digitale ontwerpers een sieve bedrijven zich genoodzaakt innovatief design in Shanghai. podium wil bieden. om te veranderen. >

Duran Lantink maakte op zijn twaalfde al rokken van oude tafelkleden.

Overigens is de kritiek op het bestaande modesysteem niet nieuw. De groene voorhoede pleit al jaren voor minder collecties, meer transparantie in het productieproces, meer diversiteit en betere arbeidsvoorwaarden voor alle betrokkenen. Maar vanwege de uitbraak van covid-19 is de roep om een ander soort modewereld urgenter dan ooit en worden ideeën die al een paar jaar rondzingen, steeds massaler opgepikt. Vorig jaar kwamen wereldwijde productielijnen voor het eerst in lange tijd stil te liggen én werden grote mode-evenementen, zoals het jaarlijkse MET gala en de modeweken in New York, Londen, Milaan en Parijs, afgelast. Ineens werden grote veranderingen die eerder onvoorstelbaar leken, zoals digitaal showen en inkopen, dagelijkse realiteit en begonnen steeds meer professionals zich af te vragen hoe logisch het eigenlijk jaarlijks, in samenwerking listisch, maar klinkt intussen logischer is om – bijvoorbeeld – een maand met adviesbureau McKin- dan ooit. Fletcher maakt zich al jaren lang modeshows in verschillende sey, een rapport uit over de hard voor een humaner modesysteem. steden wereldwijd te organiseren. stand van zaken in de sec- Ze muntte in 2007 de term Slow Fashion Het is dat dit format al decennia tor. ‘Het coronavirus biedt en heeft meerdere interessante boeken bestaat. Maar zou iemand dit nu een kans om het bestaande over mode en duurzaamheid op haar nog durven initiëren, in een tijd modesysteem grondig te her- naam staan. ‘Dit is hét moment om de dat ‘minder’ het ‘nieuwe meer’ vormen. Dit is hét moment om heersende groeilogica in de mode te heraan worden is? Welke impact de waarden waarmee we onze zien en een nieuwe aanpak te bedenken het coronavirus op termijn op de actie meten opnieuw te beoorde- die recht doet aan de aarde,’ schrijft Fletmodewereld gaat hebben, is nu niet len,’ aldus Amed. De gevierde en cher op haar blog. te voorspellen. Dat is en blijft een nog altijd invloedrijke modeontkwestie van koffiedik kijken en afwach- werper Raf Simons (die zijn eigen Ook de bekende trendforecaster Lideten hoe het virus zich ontwikkelt. Maar label runt en samen met Miuccia wij Edelkoort is ervan overtuigd dat hoe dan ook is duidelijk dat het virus bij- Prada aan het hoofd staat van Pra- de coronacrisis voor grote verandraagt aan een groeiend moreel besef, da) zei iets vergelijkbaars in een deringen gaat zorgden. Zij muntte simpelweg omdat steeds meer professi- interview met Het Financieele Dag- de term The Age of the Amateur, ook onals vragen stellen over de houdbaar- blad: ‘Waarom zoveel modecollec- de titel van een nieuw boek waar heid van het huidige systeem, dat is ties per jaar maken? Dat is absurd. ze op dit moment aan werkt. ‘We gebaseerd op een alsmaar toenemend Maar misschien dat nu de tijd rijp zullen bewuster gaan leven en aanbod en een alsmaar toenemende is voor grote veranderingen.’ ons bestaan opnieuw vorm gaan vraag. Earth Logic, noemt modeprofes- geven,’ zegt ze in een podcast met sor Kate Fletcher het principe BoF. ‘Waarschijnlijk gaat de mode‘We moeten overschakelen op een waarbij niet de belangen van de wereld terug naar een eenvouditotaal nieuwe kijk op onze indus- aandeelhouders, maar die van ger en eerlijker model waarbij het trie,’ schreef Imran Amed in Busi- de planeet op de eerste plaats kledingstuk weer centraal staat en ness of Fashion (BoF), een toon- staan. Dat klonk medio 2019, minder ruimte is voor marketing en aangevende informatiebron toen ik haar voor het eerst reclame,’ aldus Edelkoort. Zij is ervan in de modewereld. BoF brengt sprak, nog behoorlijk idea- overtuigd dat we aan het begin van een

‘Voor de insider vormen zijn ontwerpen een nieuw tijdperk staan en dat in de mode de komende jaren alleen maar méér ruimte komt voor vermakelijk raadsel: wat zit dat een belangrijke sponsor is van het belangrijkste mode-evenement in Nederland, en gaf een veelbesproken innovatieve start ups en ontwerpers die het anders doen. er allemaal in één Duran?’ show. Daarvoor maakte hij opvallende nieuwe kleren van de middle-of-theroad confectie die in Lelystad te koop Overschotten is, en verbeeldde hij de overconsumpDuran Lantink is zo’n ontwer- tie door halverwege de show een stuk per: hij maakte op zijn twaalfde of zeventig jongeren met papieren al rokjes van spijkerbroeken van tasjes de catwalk op te sturen. Hij Diesel en oude tafelkleden van zijn schoenen van Adidas, Chloé en Bot- kreeg een solo-expositie op de zoloma. Intussen heeft hij zijn han- tega Veneta zomaar een nieuw paar deretage van het Centraal Museum delsmerk gemaakt van het verhaspe- schoenen opleveren. Voor de insider Utrecht, waarvoor hij een aantal len en opnieuw in elkaar zetten van vormen zijn ontwerpen een vermake- nieuwe kledingstukken maakte bestaande kleding, een techniek die lijk raadsel: wat zit er allemaal in één van afgedankte stukken uit het upcycling wordt genoemd en die flink Duran? depot. En hij ging samenwerkinaan populariteit heeft gewonnen sinds gen aan met toonaangevende retaieen toenemende groep consumenten Met zijn manier van werken legt lers, zoals Browns in Londen en Joyzich bewust is van de enorme overschot- Lantink de vinger op de zere plek, ce in Hong Kong. ten in de mode. Volgens MVO Nederland zonder dat het belerend of zwaar- ‘Ik zie ook wel dat er steeds meer vraag (Maatschappelijk Verantwoord Onder- moedig wordt. In 2019 werd hij is naar duurzaamheid en dat ik goed nemen) belandt alleen hier al jaarlijks geselecteerd voor de LVMH- in dat plaatje pas. Maar ik vind sustai145 ton textiel bij het restafval. Lantink prijs, een van de belangrijkste nability zo langzamerhand een beetje studeerde in 2013 af aan de Amsterdamse onderscheidingen in de inter- een vies en leeg begrip. Het wordt te vaak Gerrit Rietveld Academie met een collec- nationale mode-industrie misbruikt. Voor mij is dit gewoon de meest tie gemaakt van verknipte en opnieuw in omdat de prijs wordt betaald natuurlijke manier van werken. Het voelt elkaar gezette designerkleding die hij in door het oppermachtige niet logisch om nieuwe stof te kopen als ik een kringloopwinkel had gescoord. Na modebedrijf LVMH en net zo goed iets nieuws kan maken van een zijn studie volgde hij het masterprogram- het beginners in contact oud kledingstuk. Ik doe het niet voor niets ma ‘Fashion Matters’ aan het Sandberg brengt met de gevestigde al sinds mijn twaalfde zo. Onlangs kwam Instituut, waar hij alle ruimte kreeg om orde. Hij deed mee met een ik foto’s tegen van een collectie die ik op zijn manier van werken, die toevallig collectie gemaakt van onver- mijn vijftiende had gemaakt van verheel goed aansluit bij de tijdgeest, ver- kochte kleding van het Britse knipte kledingstukken. Ik hoopte der uit te diepen. warenhuis Liberty Londen daar toen mee binnen te komen bij de De ontwerpen van Lantink zijn vro- en werd geselecteerd uit ruim Koninklijke Academie van Beeldende lijk makend en pretentieloos. Hij 1700 inzendingen van over de Kunsten in Den Haag (KABK). Maar plakt delen van kledingstukken hele wereld. Dankzij de rel rond ze stuurden me vriendelijk weg van uiteenlopende merken met het Britse modemerk Burberry, omdat ik nog geen middelbaregemak aan elkaar en combineert dat in 2018 onder vuur kwam te schooldiploma had,’ zegt Lantink. zonder blikken of blozen een liggen toen bekend werd dat het Als vijfjarige had Lantink de wens klassieke jas van Gucci met een voor miljoenen aan overgebleven om hoofdontwerper van een groot hoodie van Off White. Of hij stikt kleding verbrandde, had ook de modehuis te worden: Chanel of zo. de helft van een T-shirt van Vete- luxesector ineens volop aandacht De afgelopen jaren moest hij vanments aan een T-shirt van Valen- voor dead stock. wege de bureaucratie en de weinig tino. In zijn ontwerpen husselt hij Sindsdien is het hard gegaan duurzame aanpak niets hebben merken die op het eerste gezicht ver met Lantink. Hij ging voor van dat soort grote modehuizen, van elkaar afstaan nonchalant door Amsterdam Fashion Week een maar de laatste tijd veranderen elkaar, zodat er iets totaal nieuws samenwerking aan met Bata- zijn opvattingen. ‘Het lijkt me toch ontstaat. Zo kunnen drie paar oude via Stad, het outletcentrum wel tof om in de toekomst een >

tweede lijn te beginnen voor een bekend merk. Daarmee zou ik meer impact kunnen hebben dan met alleen mijn eigen binnenuit te veranderen werk. Ik denk dan aan iets dat volledig – je kunt ook zeggen: te uit restmateriaal bestaat en misschien hacken,’ aldus Francisco zelfs zo circulair is dat klanten kleding van Benthum. opnieuw kunnen laten vermaken. Maar delmatige broeken? Maar duurik zie wel hoe het loopt. Het is in ieder Nog een modeveteraan die zaamheid is voor Van der Kemp geval supercool dat mijn manier van wer- sinds 2014 naam maakt met een bijkomstigheid, geen doel op ken op dit moment zo aanslaat.’ restmateriaal: Ronald van zich. Zijn hoofddoel is mode. Hij der Kemp. Hij werkte eer- staat op de officiële kalender van Upcyclen der voor gevestigde merken de Parijse coutureweek en zijn Inmiddels is Lantink allang niet meer als Céline en Wolford, maar kleding wordt gedragen door de enige die zich bezighoudt met upcy- begon vijf jaar geleden met grote namen als Lady Gaga, Kate clen. Alexander van Slobbe – bepaald modemerk RVDK. ‘New Moss, Doutzen Kroes en Jada Pingeen nieuwkomer, wel een voorloper ethics in luxury fashion,’ kett-Smith. – en Francisco van Benthum begon- noemt hij zijn werk. Wer- Ook het merk 1/Off Paris, opgericht nen in 2014 het modemerk Hacked ken met restmateriaal door twee Nederlandse modemaby_, waarmee ze kleding maken is zijn manier om ons kers, is een goed voorbeeld van de van overgebleven stuks. ‘Voor doorgeslagen consump- populariteit van upcycling. Renee ons is dit een nieuwe en uitda- tiepatroon aan de kaak van Wijngaarden deed ervaring op gende manier van werken omdat te stellen. Waarom niet als marketingmanager bij Vestiare het om een andere benadering gewoon wat langer sparen Collective, een platform waarop tweevraagt,’ zegt Van Slobbe. ‘Vroe- voor één geweldige broek dehands designerkleding wordt verger bedachten we een sweater in plaats van gedachteloos handeld door particulieren (een soort van begin tot eind en moesten we geld uitgeven aan vier mid- Marktplaats voor designerkleding). zelf op zoek naar de juiste stoffen en producenten. Dat hoeft nu niet meer. Eerlijk gezegd vind ik dat wel lekker, er zijn immers al duizenden variaties op de sweater gemaakt. Ik vind het interessanter Productiewerk heeft ten om daar iets eigens van te maken, dan onrechte een slechte naam, om de sweater opnieuw uit te vinden.’ vindt Sanne Schepers, Zoals de meeste ontwerpers die met rest- medeoprichter van merk materiaal werken, doet Hacked by_ niet Schepers Bosman. mee met de traditionele modeseizoenen.

Ze bepalen hun eigen tempo en gaan pas aan de slag als ze voldoende materiaal verzameld hebben. De ene keer kopen ze honderd blouses van een fabrikant, een andere keer zijn het drie rokken die in het rek van een zelfstandig winkelier zijn blijven hangen. Ze weten dat ze met die hoeveelheden het overschotprobleem niet oplossen. ‘Maar we kunnen wel bijdragen aan een mentaliteitsverandering. Dit is onze poging om het systeem van

‘Soms zit ik een hele dag alleen maar ritsen te wonen zelf op de eerste verdieping). Voor Schepers en Bosman is hun maken. Of alleen maar splitten. eigen merk, dat wordt verkocht door toonaangevende winkels in Tokyo, Praag en Amsterdam, een visitekaart-

Of paspelzakken.’ je. ‘In onze ontwerpen halen we letterlijk de binnenkant naar buiten. We gebruiken zoveel mogelijk opvallende stiksels en bijzondere afwerkingen om te laten zien hoe mooi de constructie van een kledingstuk kan Je hele leven zijn. Zo overtuigen we andere ontkleding laten maken werpers om hun kleding door ons van één klos garen, te laten maken. We willen graag daar droomt Chloé verder groeien met onze fabriek. Severien van om het Onze droom is om van Made in milieu minimaal te The Netherlands een kwaliteitsbelasten. keurmerk te maken en een grote Schepers Bosman Factory te openen ergens in Nederland,’ aldus Schepers in een reportage over de opmars van kleinschalige productie ateliers die ik vorig jaar schreef voor de Volkskrant. De twee vinden het jammer dat alle lof doorgaans naar de ontwerper gaat, terwijl het zeker zo moeilijk is om te zorgen dat een collectie eerlijk wordt gemaakt én op tijd en voor een redelijke prijs in de winkel ligt. De Vietnamees-Nederlandse Xuan-Thu genoeg is genoeg, volgens In Geuzenveld werken ze net als in een groNguyen groeide op in een textielfamilie, Kinori. Hij is onderdeel van tere fabriek: niemand maakt een kledingvolgde een mode-opleiding aan AMFI een groeiende groep ont- stuk van begin tot eind, iedereen neemt en vertrok bijna twintig jaar geleden werpers die er bewust voor een onderdeel voor zijn of haar rekening. naar Parijs. Twee jaar geleden kwamen kiest om de productie van Schepers: ‘Soms zit ik een hele dag alleen ze elkaar tegen dankzij een gemeen- hun kleding niet uit te beste- maar ritsen te maken. Of alleen maar schappelijke vriendin. Omdat ze er den aan een fabriek ver weg splitten. Of paspelzakken. Je moet een allebei van overtuigd waren dat het met slechte arbeidsomstan- knop kunnen omzetten om urenlang ook anders kon in de mode, begon- digheden. In plaats daarvan hetzelfde te doen. Maar productienen ze hun eigen merk. Met 1/Off gaan deze ontwerpers zelf aan werk is óók prettig en meditatief Paris maken ze in hun eigen atelier de slag met het maakproces. werk. Uiteindelijk is het een kwesnieuwe kleding van luxe vintage. tie van gewoon doen.’ ‘Productiewerk is een mooi vak Vrijwel direct na de uitbraak van Lokaal dat ten onrechte een slechte naam corona viel de productielijn van ‘Want to make it big in fashion? heeft gekregen,’ zegt Sanne Sche- Schepers en Bosman stil, maar Think small.’ Dat kopte The New pers, die samen met haar vriend binnen een paar maanden trok de York Times een tijd geleden boven Anne Bosman het merk Sche- vraag aan. ‘Sinds de coronacrisis een artikel over Evan Kinori, een pers Bosman runt. Zij begonnen beseffen steeds meer mensen 32-jarige ontwerper die zijn eigen een minifabriek op de tweede hoe waardevol korte lijnen in de merk begon. Hij nummert zijn verdieping van een galerijflat productieketen kunnen zijn. kleding met de hand en houdt gro- in Amsterdam Geuzenveld (ze Omdat we gedwongen worden om te investeerders op afstand. Want zijn ook privé een koppel en ons tempo te verlagen en minder >

Kledingstuk vraagt drager om er lang en goed voor te zorgen.

‘Real clothes, not fashion’; Christy Patijn studeerde af met een volledig biologisch afbreekbare collectie.

te vliegen, is de stap naar lokale heeft hij linnen gemaakt, opnieuw kleding van laten maken. productie minder groot,’ zegt Bos- precies genoeg voor één Zo heb je regelmatig de voldoening man. Ook een aantal partijen in de T-shirt. ‘Ik vind het jam- van iets nieuws zonder daarbij het Tweede Kamer vindt dat Made in mer dat het in de mode bij- milieu te belasten,’ zegt Severien. China weer Made in The Nether- na alleen maar om consu- ‘Ik heb er bewust voor gekozen om niet lands moet worden. CDA-fractie- meren gaat. Met dit project met natuurlijke materialen te werken voorzitter Pieter Heerma diende breng ik op een toegankelij- omdat je op die manier alsnog de natuur eind mei een motie in waarbij hij ke manier het verhaal achter uitput. Ik ben er namelijk helaas nog niet de regering verzoekt om de Denk- een kledingstuk in beeld. van overtuigd dat we met z’n allen mastank coronavirus op korte ter- Voor mij is het een eerste stap saal veel minder gaan kopen. Dat zou ik mijn om een advies te vragen over in een nieuwe invulling van het wel willen, maar ik ben bang dat dat wishoe reshoring (het terughalen van beroep modeontwerper.’ hful thinking is.’ Ze is van plan om haar de productie uit lagelonenlanden ideeën op termijn verder uit te werken naar Nederland) de lokale maakin- Chloé Severien ontwikkelde tij- en het materiaal uitgebreid te laten tesdustrie kan versterken. dens haar studie aan de Willem ten, eventueel in samenwerking met de Kooning Academie in Rotter- de onderzoeksafdeling van een hogeMateriaal dam een nieuw systeem dat ze school of universiteit. Momenteel Dat de nieuwe generatie smaakmakers Infinite Re-usable Knitwear heeft werkt ze voor Loop a Life, een bedrijf niet bang is om onconventionele keuzes genoemd. De kledingstukken dat gespecialiseerd is in circulair te maken én geïnteresseerd is in het hele waarmee ze in 2019 afstudeer- textiel en waar ze de kans krijgt om productieproces, bewijst bijvoorbeeld de, waren niet gemaakt van wol, meer te leren over de ontwikkeling de Japanse ontwerper Takahiro Hase- maar van garen van gerecyclede van nieuwe garens. gawa. Hij studeerde in 2020 af aan de petflessen, dat ook wordt gebruikt Master Fashion Design in Arnhem in autobanden. Severien is de Christy Patijn studeerde in 2019 met een innovatief project waarmee eerste die er kleding van maakt. af aan AMFI met een volledig biohij laat zien hoe arbeidsintensief Het is een supersterk materiaal logisch afbreekbare collectie. de productie van kleding is. Voor dat volgens de ontwerper heel Praktisch gezien betekende dat bijhet ‘One field, one T-shirt’ project lekker zit en eindeloos herge- voorbeeld dat ze alleen maar heeft liet hij in het Openluchtmuse- bruikt kan worden als brei- gewerkt met biologisch afbreekbaar um in Arnhem een groot veld materiaal. ‘Stel je voor: als garen en dat ze geen ritsen kon gebruiin de vorm van een T-shirt met baby krijg je een klos garen ken; na vier jaar op een composthoop vlas beplanten. Van het vlas en daar kun je je hele leven zou de kleding volledig opgelost moe-

‘Het maken van ten zijn. ‘Real clothes, not fashion’ is de titel van de collectie, die mode wordt niet gezien werken met negen vriendinnen, die bestaat uit een tiendelig uniform, gebaseerd op haar persoonlijke stijl en beroepskleding als teamwork, terwijl het dat allemaal een andere artistieke achtergrond hebben, haalt Perlmutter de illusie van het bestaan van één geniauit het begin van de twintigste eeuw. Ze vernoemde haar klewél is.’ le sterontwerper onderuit. ‘Op de een of andere manier wordt dingstukken naar de oorspron- het maken van mode niet gezien kelijke functies, zoals ‘Painter’s als teamwork, terwijl het dat wél is. Trousers’ en ‘Bricklayer’s Waist- Mode is een complex en dynamisch coat’. Op elk kledingstuk liet ze een vak,’ zegt Perlmutter. Momenpoëtisch verzoek drukken waarbij teel werkt ze als freelance desighet kledingstuk de drager vraagt om ner voor min of meer gevestigde lang en goed voor het kledingstuk te merken, zoals Anecdote en Kassl zorgen. Zo wil ze de band tussen dra- mie, met een collectie gebaseerd op een Editions. Met haar eigen werk wil ger en kledingstuk versterken. ‘Ik wil gezamenlijk maakproces. Tijdens een ze niet zozeer de consumptieculniet bijdragen aan meer-meer-meer. Ik onderzoek naar specifiek vrouwelijke tuur voeden, maar nieuwe maniewil mensen juist stimuleren om te waar- methodes van kleding maken kwam ze ren vinden om mode te maken en deren wat ze hebben en zo duurzaam via de matriarchale erfenis van pre- te verduurzamen. Samen met Mo mogelijk te werken. Ik weet dat dit nu nog historisch Europa terecht bij de pat- Veld (docent aan de Gerrit Rietveld niet op grote schaal toepasbaar is. Maar chwork- en quiltcultuur. Ze besloot Academie en de Design Academy) ik heb wel de ambitie om ooit mijn eigen patchwork als techniek te gebrui- onderzoekt ze nieuwe scenario’s voor modemerk op te zetten dat dicht bij de ken om nieuwe mode van afge- modeontwerpers. ‘De modewereld zit natuur staat,’ zegt Patijn. dankt textiel te maken en zich in een bijzondere transitiefase. Met dit met andere vrouwelijke makers onderzoek willen we uitzoeken hoe de Diversiteit te verbinden. Door samen te beroepspraktijk van modeontwerpers er De nieuwe generatie doet er alles aan om het elitaire karakter van mode omver te werpen. Waarom zit er niet meer overlap tussen mannen- en vrouwenmode? En waarom zou mode niet inclusief kunnen zijn? Het hele idee achter JOIN Collective ELIZAVETA FEDERMESSER Clothes, het modemerk van Anouk Beckers, die vier jaar geleden afstudeerde aan de Gerrit Rietveld Academie, is dat iedereen mode kan maken. Daarvoor ontwikkelde ze patronen van een top, een rok, een mouw en een broekspijp, en organiseert ze workshops. Ze gaat ook nog een stap verder: volgens Beckers kan ook iedereen mode showen. In juni 2020 organiseerde ze een alternatieve modeshow: ze liep door de Kalverstraat met Mika Perlmutter gebruikt ongeveer dertig mensen die met patchwork om nieuwe haar patronen aan de slag waren mode van afgedankt gegaan. Een soort guerrillapresen- textiel te maken. tatie.

Ook Mika Perlmutter studeerde in 2019 af aan de Gerrit Rietveld Acade-

Bodil Ouédraogo is op zoek naar connecties tussen culturen en subculturen. Ze hanteert een speciale techniek om de luxe stof Bazin Riche te maken.

PETER STIGTER

in de toekomst uit zou kunnen Dylan Westerweel werd nog niet precies hoe de toekomst zien,’ zegt Perlmutter. tijdens Lichting 2019 eruitziet. Zeker nu niet.’ gekozen tot Nederlands Voor Bodil Ouédraogo is identi- talent. Hij haalde de inspi- Darwin Winklaar, die opgroeide op teit een rode draad in haar werk. ratie voor de collectie waar- Aruba en afgelopen zomer afstudeerde

Ze is altijd op zoek naar diepere mee hij afstudeerde aan de aan de Gerrit Rietveld Academie, is ook connecties tussen verschillende modeafdeling van ArtEZ in bezig met een zoektocht naar zijn eigen culturen en subculturen en defi- Arnhem uit de Victoriaanse identiteit en de definitie van mannelijknieert identiteit als een complex rentboys en hun homoseksuele heid. Hij heeft zo vaak gehoord dat hij te en uniek verhaal dat iemands per- ervaringen, en gaf zijn werk de exotisch is of te kleurrijk. Tijdens zijn soonlijke geschiedenis beschrijft. titel ‘Jack Saul’, naar een homo- studie besloot hij dat hij geen slachtof-

Een zoektocht naar haar eigen iden- seksuele prostitué uit die tijd. fer hoeft te zijn. ‘Ik wil mezelf niet laten titeit bracht haar naar Burkino Fasso, Westerweel presenteerde een gijzelen door de machocultuur die de waar haar vader vandaan komt. Daar mannelijke tegenhanger van de norm is op Aruba,’ zegt hij. Winklaar stuitte ze op een speciale techniek die klassieke femme fatale – inclusief noemt zijn werk een poging tot dekowordt gebruikt om Bazin Riche, een loka- een geïdealiseerd lichaam met lonisatie. ‘Het Exotische Kut van le luxe stof, te maken. Voor de collectie brede schouders en een smalle Violetta’ is een ode aan zijn moeder waarmee ze in 2019 afstudeerde aan de taille. Door een ander perspectief en een afstudeercollectie om te ont-

Gerrit Rietveld Academie verwerkte ze op verleidelijkheid te kiezen en houden. Ook omdat het niet echt die traditionele techniek in moderne zowel mannelijke als vrouwelijke een collectie is. Het is heel vrij en kledingstukken. Zo laat ze zien hoe elementen in zijn collectie te ver- eigen; een verzameling poppen, connecties tussen verschillende stij- werken haalt de ontwerper con- een altaar, performance (hij maakt len tot iets onverwachts en nieuws ventionele opvattingen rondom ook muziek, zijn eerste album is in kunnen leiden. Als inspiratiebron genderstereotypering onder- de maak). De aanpak van Winklaar noemt ze Grace Wales Bonner, een uit. ‘Ik begon buiten mezelf, is exemplarisch voor de nieuwe genesuccesvolle ontwerper uit Londen maar mijn onderzoek leidde ratie, die gemakkelijk wisselt tussen die haar biculturele achtergrond uiteindelijk naar mezelf en verschillende disciplines, online een gebruikt zonder te vervallen naar wat mannelijkheid voor eigen publiek verzamelt en mode niet in overduidelijke hints en mij betekent. Ik wil hier wel meer per se definieert als een seizoensclichés. mee verder, maar ik weet gebonden collectie.

‘Het hoeft niet Onderwijs meer allemaal groot, groter, Ik vind het collectief Das Leben Am Haverkamp een goed voorbeeld van Alle genoemde ontwerpers passen in een lange traditie van grootst.’ de Haagse School. Deze vier ontwerpers zijn niet bang om het vak modeNederlandse ontwerpers die ontwerper opnieuw invulling te geven, het anders aanpakken en daarin op hun eigen manier. Ze werken intertijdens hun studie worden gesti- disciplinair, soms gezamenlijk en muleerd. Uiteindelijk begint een soms alleen. Ze bewegen zich ergens humaner modesysteem bij het tussen kunst en mode, en zijn bezig onderwijs. Verschillende Neder- met het ontwikkelen van een heel landse academies hebben het onder- geldt. Studenten zoeken actief naar eigen vocabulaire. Zij werken al een wijs de afgelopen jaren hervormd. manieren waarop ze het anders kun- paar jaar op deze manier en ik zie Duurzaamheid, diversiteit en circu- nen doen. Ze stellen zichzelf voortdu- dat die autonome aanpak steeds lariteit zijn leidend geweest in die ont- rend de vraag wat ze kunnen en willen populairder wordt onder studenwikkeling, die nog steeds aan de gang toevoegen. Natuurlijk zitten ze nog vol- ten.’ is. ‘Hervormingen in het onderwijs op in de experimenteerfase. Maar met zijn hard nodig omdat in het werkveld de oplossingen die ze tijdens hun stu- Niels Klavers, sinds 2011 hoofd van op dit moment ook veel verandert,’ zegt die bedenken, kunnen zij het begin de modeafdeling van de Gerrit RietMark van Vorstenbos, die sinds janua- zijn van grote veranderingen,’ zegt veld Academie, ziet een vergelijkbare ri 2019 hoofd is van de afdeling Textiel & Van Vorstenbos. mentaliteitsverandering optreden Mode aan de KABK in Den Haag en eerder ‘De nieuwe generatie heeft een bij zijn studenten. ‘Het wordt groter en het duurzame knitwearlabel Youasme heel eigen manier van denken kleiner tegelijk. Daarmee bedoel ik dat Measyou runde. ‘De modewereld staat op en doen. Ze switchen moeite- het werk autonomer wordt. Daar is steeds dit moment voor een enorme uitdaging. loos tussen verschillende dis- meer ruimte voor, mede dankzij de digiMaar dat geeft ook ruimte. Ik zie steeds ciplines en zijn realistisch. tale communicatiemogelijkheden. Als je meer studenten die zich niet langer aan- Het hoeft niet meer allemaal een groep mensen om je heen weet te verzagetrokken voelen tot het klassieke carriè- groot, groter, grootst. Er melen die waarderen wat je doet, kun je als repad, waarin een baan als hoofdontwer- komt weer ruimte voor ontwerper precies doen wat je wilt doen. Op per of creatief directeur van een bekend kleinschaligheid en expe- Rietveld stimuleren we een autonome aanmodehuis als het hoogst haalbare riment. Dat moedig ik aan. pak. Ik hou enorm van mode en van een >

De aanpak van Darwin Winklaar is exemplarisch voor een generatie die gemakkelijk wisselt tussen verschillende disciplines.

PETER STIGTER

Afgelopen zomer organiseerde de Gerrit Rietveld Academie daarom geen catwalkshow, traditioneel het hoogtepunt van de stugoede collectie, maar als iemand uitein- die als modeontwerper, delijk liever iets anders maakt omdat zijn maar een multidisciplinaiof haar ideeën dan beter tot hun recht re expositie in de gymzaal vind ik deze vorm behoorlijk gedakomen, vind ik dat ook goed. Zolang het van het oude academiege- teerd, maar het merendeel van maar gerelateerd is aan het lichaam,’ bouw. Voorafgaand aan de de studenten wilde dat nog wel. zegt Klavers. expositie werden verschillen- Inmiddels hebben we, ook als

Ter illustratie noemt hij een project de masterclasses georgani- reactie op de coronapandemie, van Line Arngaard en Sonia Oet, die in seerd op het gebied van cura- het digitale platform exposed. 2018 afstudeerden met een magazine. ting, producing en branding; kabk.nl gelanceerd. Daarop is al

‘A March Isssue’ was een eigenzinnige deze nieuwe serie mas- het werk van onze studenten nu kopie van een maartnummer van de terclasses werd mogelijk online te zien. Daarnaast openBritse Vogue (Queen Bee onder de gemaakt dankzij de steun den onze graduates dit jaar de modeglossy’s), waarin ze alle foto’s van Keep an Eye Foundati- KABK-eindexamententoonstelling van modellen en andere mensen on. ‘We hebben studenten met liveperformances die simultaan hadden vervangen door foto’s van uitgedaagd om actief na gestreamd werden. Afstudeershows vrienden, familie en kennissen te denken over presenta- van kunstacademies zijn de afgelopen in een spijkerbroek en een wit tie en ondernemerschap; vijftien jaar enorm geprofessionali-

T-shirt. ‘Wij stimuleren dat soort facetten die belangrijk zijn seerd. Het zijn spectaculaire producties projecten; ik hou van mode die als ze straks in het werkveld geworden waarin wordt gewerkt met balanceert tussen mode en auto- komen. Met deze vernieuwde professionele producers en modellen. nome kunst. Dat past ook wel bij aanpak zoeken we het expe- Alsof het om gevestigde luxemerken gaat.

Rietveld: autonomie, diversiteit riment op en stimuleren we Ik denk dat die aanpak – het imiteren van en bewustzijn zijn onderdeel van studenten om dat ook te doen,’ de grotemensenwereld – steeds minder het DNA van deze academie. In aldus Klavers. strookt met de tijdgeest. De nieuwe 2020 hebben we de eindexamen- ‘Ik heb onze studenten vorig jaar generatie smaakmakers is eigenzinnig, presentatie opnieuw georganiseerd ook de vraag gesteld of ze nog wel onafhankelijk en vernieuwend. Ze zoeen bewust voor een andere aanpak een klassieke catwalkshow wil- ken hun eigen weg en doen daarbij hun gekozen.’ den,’ zegt Van Vorstenbos. ‘Zelf best om de wereld beter te maken.’

Voor de expositie op de Gerrit Rietveld Academie werden masterclasses georganiseerd op het gebied van curating, producing en branding, met steun van de Keep an Eye Foundation.