ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ τεύχος 163

ΚΕΜΠΚΡ 558

ΚΩΔ. ΕΝΤΥΠΟΥ: 2408

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΩΝ ΛΕΣΒΟΥ

Έτος 35ο • Τεύχος 163

Οκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2015

Σπύρου Δοντά 10, 117 43 Μακρυγιάννη

περιεχόμενα Πρώτη σελίδα …………………....................................... 3 Τα εν οίκω... (Οι δραστηριότητες του Συλλόγου) ............ 4 Λαογραφία & παράδοση: Η Βασιλόπιτα …...................… 5 Διαμάντια στα Λασπόνερα …........................................… 7 Μετόχι Αγίων Αναργύρων …........................................… 9 Ο Πλάτανος στα Χάνια ….............................................… 10 Κρίση Ηθών και Αξιών …...........................................… 11 Τα Χωριά της Καλλονής: Lazpa, η Πόλις στο Κέντρο της Νήσου Lazpa το 1300 π. Χ. ...............… 12 Αφιέρωμα: Βιοποικιλότητα & Άνθρωποι …............… 16 Τα Καλλονιάτικα Κόμικς ……...................................…. 18 Η Λέσβια Ειρήνη Βαρβαρέσσου στην Εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση ....................................… 19 Όσα ακούει η πλατεία ...................................................... 20 Ειδήσεις - Σχόλια - Διάφορα ……...........……...……. 22 Κοινωνική ζωή …………................…………………. 24 Συνδρομές ……...................……………………...…… 26 Σχόλιο για τη Χώρα μας και την Οικονομία της .......… 26 Βιβλιοπαρουσίαση: «Εξιλέωση», Αντώνη Δουκέλλη …….........…....……. 27 «Πολιτική Ιστορία της Καλλονής», Στρατή Μισγίρη ........ 28 ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΑΥΤΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ Α. ΚΥΡΙΑΖΗΣ, Β. ΑΛΒΑΝΟΥ, ΑΝΤ. ΜΩΡΟΥ, ΣΤ. ΒΑΛΤΑΣ, Θ. ΜΥΖΙΚΑΣ, Α. ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ, Γ. ΤΣΟΥΜΑΡΗΣ, Γ. ΚΟΝΤΟΣ, ΕΙΡ. ΒΑΡΒΑΡΕΣΣΟΥ, ΣΤΡ. ΜΙΣΓΙΡΗΣ, ΧΡ. ΣΤΡΑΥΡΑΚΟΓΛΟΥ, Π. ΣΚΟΡΔΑΣ, ΑΙΜ. ΛΙΤΙΝΑ, Θ. ΔΡΑΚΟΥ, Γ. ΜΑΡΑΓΚΟΣ, ΝΙΚ. ΛΕΓΑΚΗΣ, Δ. ΡΑΔΙΤΣΑΣ.

Περιοδικό του Συλλόγου Καλλονιατών Λέσβου ΕΤΟΣ 35ο • ΤΕΥΧΟΣ 163 • ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015 ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ • ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ: €0,02 ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΩΝ ΛΕΣΒΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΔΟΝΤΑ 10, 117 43, ΑΘΗΝΑ Τηλ./Fax: 210 9242492 . web: www.takalloniatika.gr ΕΚΔΟΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Ξ. ΒΑΛΤΑΣ ΘΗΡΑΣ 15, 153 44, ΓΕΡΑΚΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Τηλ.: 210 6047116, 6992 887809 . e-mail: instaval@yahoo.com ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ - ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΜΩΡΟΥ ΕΥΕΡΓ. ΓΙΑΒΑΣΗ 73, 153 41 ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Τηλ.: 210 6544573 . e-mail: antigon.mo@gmail.com ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΔΙΑΛΕΧΤΟΥ-ΑΓΟΡΑΣΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΡΑΓΟΣ ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΣΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 147/951522-49 ΙΒΑΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ GR60 0110 1530 0000 1539 4544 975 Τη μακέτα του τίτλου σχεδίασε αφιλοκερδώς για το περιοδικό ο ταλαντούχος σχεδιαστής ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΤ. ΣΠΕΡΤΟΣ Φωτό Εξωφύλλου: Δουλειά να μη σου λείπει (Νικ. Λεγάκης) ΗΛ. ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ - ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ: DIATHLASIS ΑΙΟΛΟΥ 71, 15354, ΓΛΥΚΑ ΝΕΡΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Τηλ.: 2106613813. e-mail: info@diathlasis.com.gr

Πρώτη Σελίδα Φίλοι μας, να ξεκινήσουμε με ευχές για τον καινούργιο χρόνο. «Καλή χρονιά» σε όλους! Ευχόμαστε η φετινή χρονιά να είναι λιγότερο θλιβερή, να μπορέσουμε να αντέξουμε όλα τα δεινά που περνά η χώρα μας με αισιοδοξία και υπομονή. Να είμαστε αγαπημένοι, γενναιόδωροι, με το χαμόγελο μπροστά στα δύσκολα, αγωνιστικοί για τα όνειρά μας. Και ξαναγυρνώντας στο θέμα των προσφύγων, θέλουμε να ευχαριστήσουμε όχι μόνο τους χωριανούς μας αλλά και όλους τους Λέσβιους μέσα απ’ την καρδιά μας, εμείς οι εκτός νησιού, για όσα προσφέρετε συνεχώς σε τούτους τους κατατρεγμένους ανθρώπους του πολέμου, τα τρομαγμένα ορφανά, τα παιδιά του πολέμου με τα πελώρια μάτια να αγναντεύουν το πέλαγο... Μας κάνετε υπερήφανους σαν χώρα, σαν Ελλάδα, σαν ανθρώπους, σαν χριστιανούς. Όταν οι Ευρωπαίοι κλείνουν τα σύνορα, μαζί και τις καρδιές τους, εσείς ανοίγετε τα σπίτια σας, τις ψυχές σας. ‘Όταν οι Ευρωπαίοι αλλάζουν τους νόμους τους, υποταγμένοι σε ένα ρεύμα ξενοφοβίας και εθνικισμού, εμείς οι φτωχοί Έλληνες, οι ταπεινοί νησιώτες, επιμένουμε στον άγραφο νόμο της ανθρωπιάς, της φιλοξενίας. Στο παρόν τεύχος κάνουμε μια ιδιαίτερη αναφορά σε εκδήλωση του Συλλόγου μας (σε συνεργασία με τον Φιλοπρόοδο Σύλλογο Αγ. Παρασκευής) αφιερωμένη στον Υδροβιότοπο του Κόλπου Καλλονής. Εκεί, όπου κάθε χρόνο συγκεντρώνονται σπάνια είδη πτηνών δίνοντας κίνητρο στους παρατηρητές των πουλιών να επισκεφθούν το νησί μας και να αναπτύξουν αυτή τη ξεχωριστή μορφή οικοτουρισμού, που μπορεί να εξελιχθεί σε σημαντικότατο κεφάλαιο για την τοπική μας οικονομία. Εξάλλου η συνειδητοποίηση της αξίας του περιβάλλοντος χώρου μας θα οδηγήσει στην προστασία της άγριας ζωής στο νησί. Επίσης, προβάλλουμε το εκπαιδευτικό έργο που τελείται στο Μετόχι Αγίων Αναργύρων από το σπουδαστικό κέντρο του Πανεπιστημίου Agder Νορβηγίας. Ένα μονοπάτι συνδέει το Μοναστήρι του Αγίου Ιγνατίου με το Μετόχι. Και η παιδεία είναι μια άλλη κοινή κληρονομιά που ενώνει το Μοναστήρι με το πνευματικό του «παιδί», το Μετόχι Αγίων Αναργύρων. Ευχόμαστε να συνεχιστεί το σπουδαίο αυτό έργο που τιμά τον τόπο μας, την ιστορία μας.

Αντιγόνη Μώρου, υπεύθυνη σύνταξης

Τα εν οίκω...

συλλόγου οι δραστηριότητες του

Γιορτή Αγίου Ιγνατίου 18/10/2015

Την Κυριακή 18 Οκτωβρίου γιορτάστηκε από το Σύλλογο Καλλονιατών Λέσβου η γιορτή του Αγίου Ιγνατίου. Την εικόνα του Αγίου φιλοτέχνησε και δώρησε στον Σύλλογο η ζωγράφος Άννα Φύκαρη (σύζυγος Ν. Δημητρούλη). Ο Σύλλογος τίμησε για την προσφορά τους τα μέλη του: Νικόλαο Δημητρούλη ιατρό και Νικόλαο Γιοβάνη Αντιστράτηγο ε.α. Στην πολύ επιτυχημένη εκδήλωση έγινε προβολή διαφανειών και βίντεο του Συλλόγου «Βριλησσός» από τη δραστηριότητά του το καλοκαίρι στην Καλλονή. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Σεβασμιώτατος Μ. Μηθύμνης Χρυσόστομος, οι πρόεδροι: της ΟΛΣΑ Νεκτάριος Βακάλης, της Σκάλας Καλλονής Αντώνιος Δουκέλλης, και του Βριλησσού Διαμαντής Παπαδόπουλος.Να σημειώσουμε ότι τα εδέσματα που έφτιαξαν οι νοικοκυρές μέλη του Συλλόγου μας πήραν για μια ακόμη φορά δέκα με τόνο!

Βιοποικιλότητα και Άνθρωποι: Ο Παράδεισος του Υδροβιότοπου Κόλπου Καλλονής 06/12/2015

Πραγματοποιήθηκε μια καταπληκτική εκδήλωση από την ΟΛΣΑ, τον Σύλλογο Καλλονιατών Λέσβου και τον Φιλοπρόοδο Σύλλογο Αγ. Παρασκευής, με θέμα: «Βιοποικιλότητα και Άνθρωποι: Ο Παράδεισος του Υδροβιότοπου Κόλπου Καλλονής». Μια εκδηλωση που τιμά και ανυψώνει τον γενέθλιο τόπο. Περισσότερα για την εκδήλωση σε άλλες σελίδες του περιοδικού.

Ο Σύλλογος γιορτάζει την απελευθέρωση της Καλλονής 13/12/2015

Την Κυριακή 13 /12/15 γιορτάστηκε στα γραφεία του Συλλόγου μας η απελευθέρωση της Καλλονής. Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Αντιστράτηγος ε.α. Νίκος Γιοβάνης (μετά την δοξολογία που έγινε στον Ι.Ν. Αγ. Παντελεήμονα Καλλιρρόης). Ο Σύλλογός μας τίμησε για την προσφορά τους τους «Νέστορες» του Συλλόγου: Δημήτρη Αξιώτη, Ευάγγελο Αιβαλιώτη και τον δάσκαλο Γεώργιο Παπαευστρατίου. Για άλλη μια φορά τα άφθονα γλυκά που σερβιρίστηκαν με τον καφέ τα έφτιαξαν οι «χρυσοχέρες» γυναίκες - μέλη του συλλόγου μας.

Εκδρομή στα Τρίκαλα Κορινθίας 15/11/2015

Μια ακόμη όμορφη εκδρομή πραγματοποιήθηκε στην ορεινή Κορινθία και συγκεκριμένα στα γραφικά Τρίκαλα και στο χιονοδρομικό κέντρο της Ζήρειας. Το όρος Κυλλήνη (Ζήρεια), κάπου 1500 μέτρα, μας υποδέχτηκε με την φθινοπωρινή του στολή χωρίς ίχνος χιονιού. Άλλη μια κορυφή που κατέκτησε ο Σύλλογος Καλλονιατών! Ο καιρός βοήθησε να γίνει μια καθόλα επιτυχημένη εκδρομή. Μια εκδρομή που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «Οι τέσσερις εποχές»!

λαογραφία & Παράδοση

η βασιλόπιτα

> του Σταύρου Βαλτά instaval@yahoo.com

Φτάσαμε λοιπόν αισίως στον δεύτερο σταθμό του εορταστικού Δωδεκαήμερου, την Πρωτοχρονιά, την πρώτη μέρα του χρόνου και την γιορτή του Μεγάλου Βασιλείου Σε περίοπτη θέση η βασιλόπιτα, με την τυχερή «παράδα» τυλιγμένη σε βαγιόφυλλο, με έναν σταυρό πάνω κι άλλα πλουμιά καμωμένα με ζύμη. Το κόψιμο της βασιλόπιτας, με την έλευση του νέου χρόνου στις δώδεκα τα μεσάνυχτα, αποτελεί πραγματική οικογενειακή ιεροτελεστία. Ο πατέρας, αφού τη σταυρώσει τρεις φορές, αρχίζει να την κόβει σε φέτες: «τ’ Χριστού, τ’ς Παναγιάς, τ’ Άγιου Βασίλ’ , τ’ σπ’κιού, τ’ς μπακής, τ’ πατέρα, τ’ς μάνας...» και όλων των άλλων μελών της οικογένειας κατά ηλικία, παρόντων και μη. Δεν παραλείπουν να κόψουν και το κομμάτι των κτημάτων, των ζώων του σπιτιού και τέλος του φτωχού, που φροντίζουν να το δώσουν σε κάποιον φτωχό την άλλη μέρα ή να το αφήσουν στη βρύση. Ο τυχερός που θα βρει «κ’ παράδα» πρέπει να κοιμηθεί «σκ’ μπακή, μέσα στ’ άχυρα», για να σκορπίσει η τύχη του στην αποθήκη με τα γεννήματα (εμπατή>μπακή) και να είναι γεμάτη όλη τη χρονιά. Το τυχερό νόμισμα το βάζει στο εικόνισμα ή στο πορτοφόλι του και το κρατά όλο το χρόνο, για να του φέρνει γούρι. Για να μην κλαίνε τα μικρά παιδιά, αν δεν βρουν τον παρά, οι γονείς τους τρυπώνουν κρυφά στο κομμάτι τους ένα νόμισμα, την «τρυπουκήρα». Τα κομμάτια του Χριστού, της Παναγιάς και του Αγίου Βασιλείου τα φυλάγουν για το ποδαρικό. Το κομμάτι των ζώων το ταΐζουν στα οικόσιτα ζώα τους, γιατί «θα περάσει το βράδυ ο Άγιος Βασίλης, θα ρωτήσει τα ζώα αν έφαγαν κι αυτά από την πίτα του και θα τα ευλογήσει». (Παλαιοχώρι Λέσβου)

ατμόσφαιρα γλυκιάς θαλπωρής, το σπίτι ξεσασμένο, γιορτινό, το χριστουγεννιάτικο δέντρο στολισμένο, οι κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα φτιαγμένα από τα χεράκια της μητέρας να μοσχοβολάνε! Όμως στο κέντρο του παιδικού μας ενδιαφέροντος η βασιλόπιτα με το φλουρί και η προσμονή για την ώρα που θα κοπεί!

Ιστορία της βασιλόπιτας Το έθιμο της βασιλόπιτας είναι πολύ παλιό, προέρχεται από εκείνο το τελούμενο στην αρχαία εορτή των «Κρονίων» (των ρωμαϊκών «Σατουρναλίων») που παρέλαβαν οι Φράγκοι, από τους οποίους και προήλθε η συνήθεια της τοποθέτησης νομίσματος μέσα στη πίτα και της ανακήρυξης ως «Βασιλιά της βραδιάς» αυτού που το έβρισκε. Κατ’ άλλο έθιμο, αντί νομίσματος, έβαζαν φασόλι και αυτόν που το έβρισκε τον αποκαλούσαν “φασουλοβασιλιά”. Το κόψιμο στις βασιλόπιτας είναι από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που επιβιώνουν. Στην αρχαιότητα υπήρχε το έθιμο του εορταστικού άρτου, τον οποίο σε μεγάλες αγροτικές γιορτές οι αρχαίοι Έλληνες πρόσφεραν στις θεούς. Τέτοιες γιορτές ήταν τα Θαλύσια και τα Θεσμοφόρια. Χαρακτηριστικό στοιχείο της βασιλόπιτας είναι ότι ο άνθρωπος δοκιμάζει την τύχη του με το κέρμα, προσπαθώντας να μαντέψει πώς θα του έρθουν τα πράγματα στη νέα χρονιά. Σε όποιον πέσει το φλουρί, θα είναι ο τυχερός και ευνοούμενος του νέου έτους!

Ορθόδοξη θρησκευτική παράδοση Πέρα όμως αυτού του φράγκικου εθίμου, που επικράτησε στην Ευρώπη, υπάρχει και μία θρησκευτική παράδοση που συνδέει τη βασιλόπιτα και με την προσωπικότητα του Μεγάλου Βασιλείου. Κατά την θρησκευτική λοιπόν παράδοση, κάποτε στη Καισαρεία της Καππαδοκίας στη Μικρά Ασία, όπου επίσκοπος ήταν ο Μέγας Βασίλειος, ήλθε να την καταλάβει ο Έπαρχος της Καππαδοκίας με πρόθεση να τη λεηλατήσει. Τότε ο Μέγας Βασίλειος ζήτησε από τους πλούσιους της πόλης του να μαζέψουν ό,τι χρυσαφικά μπορούσαν προκειμένου να τα παραδώσει ως «λύτρα» στον επερχόμενο κατακτητή. Πράγματι συγκεντρώθηκαν πολλά τιμαλφή. Κατά την παράδοση όμως, είτε επειδή μετάνιωσε ο έπαρχος, είτε (κατ΄ άλλους) εκ θαύματος ο Άγιος Μερκούριος με πλήθος Αγγέλων απομάκρυνε τον στρατό του, ο Έπαρχος απάλλαξε την πόλη από επικείμενη καταστροφή. Προκειμένου όμως ο Μέγας Βασίλειος να επιστρέψει τα τιμαλφή στους δικαιούχους, μη γνωρίζοντας σε ποιόν ανήκει τι, έδωσε εντολή να παρασκευαστούν μικροί άρτοι εντός των οποίων τοποθέτησε ανά ένα των νομισμάτων ή τιμαλφών και τα διένειμε στους κατοίκους την επομένη του εκκλησιασμού. Το γεγονός αυτό απέληξε σε διπλή χαρά και συνεχίσθηκε η παράδοση αυτή κατά τη μνήμη της ημέρας του θανάτου του (εορτή του Αγίου και Μεγάλου Βασιλείου).

Η βασιλόπιτα σήμερα στη Λέσβο Η Βασιλόπιτα σήμερα, στην Καλλονή της Λέσβου αλλά και σ’ όλη την Ελλάδα, κόβεται σε οικογενειακή συγκέντρωση αμέσως με τον ερχομό του νέου έτους. Κυρίως μετά από φαγοπότι όπου και ακολουθεί χαρτοπαιξία «για το καλό του καινούργιου χρόνου». Έτσι στις 12.00 ακριβώς τα μεσάνυχτα με την αλλαγή του έτους σβήνουν τα φώτα και μετά ένα λεπτό ξανανάβουν, ενώ ευχόμαστε και αντευχόμαστε όλοι «χρόνια πολλά» και «ευτυχισμένο το νέο έτος». Τότε προσκομίζεται η βασιλόπιτα στο τραπέζι όπου ο νοικοκύρης, αφού την σταυρώσει με το μαχαίρι τρεις φορές, αρχίζει να την κόβει σε τριγωνικά κομμάτια που προσφέρει σε καθένα παριστάμενο μέλος της οικογένειας ή φίλων και συγγενών με πρώτο κομμάτι του σπιτιού (ή του Χριστού της

Παναγίας και του Άι Βασίλη), του σπιτονοικοκύρη, της σπιτονοικοκυράς και των άλλων παρισταμένων, κατά τάξη συγγένειας και ηλικία με τελευταίο το κομμάτι του φτωχού ή πάλι του σπιτιού, χωρίς βέβαια να λησμονούνται τυχόν μετανάστες, ασθενείς και άλλα πρόσωπα της οικογένειας που για διάφορους λόγους δεν παρίστανται. Στη Λέσβο σήμερα εκτός απ΄την Αγιάσο η βασιλόπιτα που φτιάχνεται είναι η «πολίτικη» με διάφορες παραλλαγές ή ένα κέικ. Στη Αγιάσο της Λέσβου όμως φτιάχνεται μια διαφορετική βασιλόπιτα. Τη συνταγή της μας την έδωσε ο φίλος Παναγιώτης Κουτσκουδής. Μοναδική στο είδος της καθώς αποτελείται από στρώσεις καλοανοιγμένων μυρωδάτων φύλλων ζύμης, η βασιλόπιτα Αγιάσου, αποτελεί ένα γλυκό έδεσμα που αναζητά κανείς όλο τον χρόνο. Περίοπτη η θέση της στο τραπέζι μας παραμονή και ανήμερα Πρωτοχρονιάς. Τα βήματα παρασκευής της απαιτούν τεχνική και επιμονή για ένα επιτυχημένο και συνάμα παραδοσιακό αποτέλεσμα. Δεν έχουμε παρά να ευχηθούμε καλή επιτυχία σε όποια νοικοκυρά επιχειρήσει να την φτιάξει.

Βασιλόπιτα Αγιάσου Υλικά: 1 κιλό σκληρό αλεύρι 2 φλιτζάνια φρέσκο βούτυρο 2 κουταλάκια γλυκού γλυκάνισο 2,5 φλιτζάνια νερό 1 φλιτζάνι ζάχαρη 2 κοφτά κουταλάκια γλυκού σόδα 2 κουταλάκια γλυ κού κοφτά αλάτι 2/3 φλιτζανιού ελαιόλαδο 4 φλιτζά νια τριμμένη ξερή μυζήθρα 1 αυγό σουσάμι από 1 κουταλάκι γλυκού κοφτό: μοσχοκάρυδο, κανέλλα, γαρίφαλο, μπαχάρι, πιπερόριζα, κακουλέ. Εκτέλεση: Βράζουμε το γλυκάν ισο σε 2,5 φλιτζάνια νερό (όπου έχουμε ρίξει φλούδε ς πορτοκαλιού και λεμονιού) για περίπου 10 λεπτά και αφού το σουρώσουμε το αφήνουμε να κρυώσ ει. Το ανακατεύουμε με τη σόδα, το αλάτι και τη ζάχ αρη. Ανακατεύουμε το αλεύρι με το λάδι και εν συν εχεία προσθέτουμε το μείγμα του γλυκανίσου. Αφ ού γίνει ζύμη την αφήνουμε σε σκιερό μέρος για περίπου μία ώρα. Ανακατεύουμε τη μυζήθρα με τα μπαχαρικά και με ένα φλιτζάνι ζάχαρη. Αλείφο υμε με βούτυρο ένα στρογγυλό ταψάκι. Ανοίγουμε ένα χοντρό φύλλο και το απλώνουμε, αφού το αλε υρώσουμε στο ταψί έτσι ώστε να περισσεύει. Το βουτυρώνουμε και πασπαλίζουμε με λίγο από το μείγμα της μυζήθρας. Ομοίως ανοίγουμε και τα υπόλοιπ α φύλλα, τα οποία πρέπει να είναι πολύ λεπτά, και πασπαλίζουμε με μυζήθρα μέχρι να εξαντληθούν όλα τα υλικά. Με το τελευταίο φύλλο που θα προ εξέχει σχηματίζουμε ένα στεφάνι στην επιφάνεια του ταψιού. Πάνωπάνω βάζουμε ακόμη ένα φύλ λο όχι πολύ λεπτό και μετά αλείφουμε το αβγό. Αλείφουμε το φύλλο με το αυγό και πασπαλίζουμε με σουσάμι. Ψήνουμε στους 160 βαθμούς για μιάμισ η ώρα έχοντας σκεπασμένο το ταψί με βουτυρωμ ένο λαδόχαρτο. Υ.Σ. Μπορούμε αν θέλουμε να προσθέσουμε και λίγο τριμμένο κεφαλοτύρι καθ ώς βάση μαρτυρίας ντόπιων κάνει τη ζύμη πιο μαλ ακιά.

λογοτεχνία

Διαμάντια στα λασπόνερα Η Ραλλού άκουγε και ευχαριστιόταν. Ήταν παραμονή Χριστουγέννων και, αφού από νωρίς ξέσασε το σπίτι και τα γλυκά στις πιατέλες με τα σελοφάν, αφέθηκε στο άκουσμα του Χριστός «γεννάται» από τις γλυκές φωνούλες των παιδιών, που κατά παρέες γύριζαν τα σπίτια και έψαλλαν τα κάλαντα. Εν Βηθλεέμ εν Βηθλεέμ τη πόλει. Τι μελωδία.....!!!!!!! Ξάφνου μια εικόνα ήρθε στα μάτια της. Ένας λασπωμένος δρόμος στενός, εδώ και εκεί λακκούβες με νερό της βροχής και μια παρέα παιδιών να τσαλαβουτάνε. Ήταν η Ραλλού, ο αδελφός της ο Στρατής, η Έλλη, ο Ιγνάτιος, ο Περικλής, ο Μωυσής, η Δωρούλα, η αδελφή της Ταξιαρχούλα, ο Γιώργος, ο αδελφός του Στρατή, η Σταυρούλα, ο Παναγιώτης, η Μαριάνθη, ο Γιώργος και η αδελφή του Μαρούλα. Το χωριουδάκι ήταν ένα μακρυνάρι με έναν και μοναδικό χωμάτινο δρόμο, που έμπαινε από την δημοσιά, έκανε μια καμπύλη και έβγαινε στο αλσύλιο της Αγίας Τριάδος πάλι στην δημοσιά, και σε απόσταση από το έμπα γύρω στα πεντακόσια μέτρα. Αν κάποιος πετούσε ψηλά και κοιτούσε, θα έβλεπε τους δύο δρόμους να σχηματίζουν ένα τεράστιο τόξο και τον δρόμο, που τους έκοβε και τους δυο εγκάρσια και εξυπηρετούσε τους αγρότες να πάνε στα χωράφια τους, σαν ένα γιγάντιο βέλος.

-Θα αρχίσουμε από της θείας Σοφίας, την Γκάνενα, είπε ο Στρατής σαν αρχηγός του μπουλουκιού.

-Είναι η νουνά μ΄, είπε με περηφάνια ο άλλος Στρατής, αδελφός του Γιώργου και της Σταυρούλας.

-Θα μας δώσει καρύδια να παίξουμε αύριο, είπε η Έλλη.

-Η μαμά μας είπε να μην επιμείνουμε στο να μας δώσουν κάτι, γιατί μπορεί να μην έχουν και δεν πρέπει να ντροπιαστούν, είπε η Ραλλού. Και έτσι πηδώντας τις λακκούβες, γλιστρώντας στις λάσπες και πατώντας πάνω στις διάσπαρτες πέτρες του χαλασμένου ντουσιμέ, έφθασαν στο τελευταίο σπίτι της θείας Δημητρίας. Έκαναν τον λογαριασμό των εσόδων τους και είχαν μαζέψει στο καλάθι τους 15 αβγά, 20 καρύδια, 11 φοινίκια, 17 δραχμές, 4 κομμάτια μπακλαβού τυλιγμένα σε λαδόκολλα, και η θεία Κωνσταντίνα η Σίμαινα τους είχε βάλει από ένα σοκολατάκι, που είχε φέρει ο γιος της από Αυστραλία.

> της Ειρήνης Βαρβαρέσσου

Τα μοιράστηκαν και πήγανε για ύπνο τουρτουρίζοντας από το κρύο, καθώς τα πάνινα παπούτσια τους είχαν ποτιστεί από τα λασπόνερα. Αύριο είχαν να παίξουν τα καρύδια, ένα πολύ όμορφο παιχνίδι που το έπαιζαν μόνο από την ημέρα των Χριστουγέννων, μέχρι την ημέρα των Φώτων. Χάραζαν έναν μεγάλο κύκλο στο χώμα, στο μέγεθος ρόδας ποδηλάτου, και στο μέσον έκαναν ένα κυκλάκι, όπου μέσα έβαζε ο καθείς το καρύδι της συμμετοχής του και είχε δικαίωμα βολής. Στο χέρι διάλεγαν ένα καρύδι που το είχαν για να χτυπάνε από απόσταση 4-5 μέτρα και να βγάζει τα καρύδια από τον κύκλο, όπου και το κέρδιζαν. Αν έβγαζαν και κανένα εντός του μεγάλου κύκλου, είχαν δικαίωμα να πάνε κοντά και να το χτυπήσουν με μια προσπάθεια. Αν όχι, το δικαιούνταν ο επόμενος χτυπητής. Ο Στρατής ο Σταύρος και οι δυό Γιώργηδες κάνανε κουτσικέλα. Από την προηγουμένη ημέρα τρυπούσαν από ένα καρύδι, άδειαζαν την σάρκα τους και το γέμιζαν με τσιμέντο κάνοντάς το βαρύ και έτσι με την μία έβγαζαν όλα τα καρύδια εκτός. Ξημέρωσαν τα Χριστούγεννα και τα ασπρισμένα και πολύ περιποιημένα φτωχόσπιτα μοσχοβόλησαν μυρουδιές από φαγητά και από αρώματα χειμωνιάτικων φρούτων, που ήταν έθιμο να γεμίζουν τα σπίτια τους με πορτοκάλια και μανταρίνια, μα και κυδώνια που τα είχαν κρεμάσει στο ταβάνι με πλατιές λουρίδες από πανιά για να μην τραυματιστούν και χαλάσουν.

«Τα παιδιά σκαρφάλωσαν σε μια παμπάλαια δεξαμενή, που η κατασκευή της χανόταν στο βάθος αιώνων και που είχε τη μία και μοναδική βρύση που προμηθεύονταν όλα τα σπίτια νερό». ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

7

Το κάθε παιδί, με τα χέρια γεμάτα γλυκά και τις τσέπες τίγκα στα καρύδια, ετοιμάζονταν για παιχνίδι. Ξαφνικά ένα απόκοσμο κρακ ακούστηκε και ένας γδούπος, που όμοιο του δεν είχε ξανακούσει κανείς, έκανε την γης να σειστεί. Όλοι μικροί μεγάλοι έτρεξαν στην μέση του χωριού. Ο γιγάντιος Πλάτανος κείτονταν σαν προϊστορικό θερίο στον δρόμο και οι κορφές του στις σκεπές των σπιτιών της θειάς Ρηνιώς και της θειάς Διαμάντως. Μαράθηκαν όλοι. Τα παιδιά σκαρφάλωσαν σε μια παμπάλαια δεξαμενή, που η κατασκευή της χανόταν στο βάθος αιώνων και που είχε τη μία και μοναδική βρύση που προμηθεύονταν όλα τα σπίτια νερό. Οι μεγάλοι βούρκωσαν από το θέαμα του πεσμένου δέντρου, σαν να έχασαν κάποιον δικό τους. Οι νέοι και οι κοπέλες λυπήθηκαν, γιατί στα κλαδιά του κάθε Λαμπρή κρεμούσαν κούνιες και στην κάθε κούνια έβαζαν ένα μαξιλάρι, κάθονταν ένας και οι υπόλοιποι από κάτω τούς κουνούσαν και τραγουδούσαν χαρούμενοι και ευτυχισμένοι. Σε άλλη κούνια έβαζαν μια σανίδα και κάθονταν δύο που ίσως ήταν ερωτευμένοι και αυτοί που γνώριζαν το ειδύλλιό τους πέταγαν όλο και πιο ψηλά. Τα παιδιά όλα μαζεμένα στην δεξαμενή παρακολουθούσαν ενοχλημένα, γιατί ο θάνατος του Πλάτανου ακύρωνε το παιχνίδι τους με τα καρύδια. Ο Στρατής δυσανασχέτησε, όταν τον φώναξε η μάνα του να πάει να δέσει την κατσικούλα της στο κτήμα που είχαν δίπλα στο ξωκλήσι του Ταξιάρχη. Αφού έριξε βλέμματα δολοφονικά στην αδελφή του Ραλλού, που του έβγαλε την γλώσσα κοροϊδευτικά, πέρασε με προσοχή το ζώο από κάτι μακρουλές, αρχαίες, θεόρατες πέτρες στο ποταμάκι και κίνησε για το κτήμα. Η κατσικούλα ίσως να φοβήθηκε, του ξέφυγε και έτρεξε σε κάποιο σημείο του ποταμού λογκωμένο. Έτρεξε πίσω της και μετά από είκοσι λεπτά φάνηκε τρέχοντας προς το σπίτι τους. Μετά από λίγο βγήκε κρατώντας ένα μεσάλι με κάτι τυλιγμένο. Τα παιδιά τον ακολούθησαν παραξενεμένα. Έφθασαν στο ποτάμι από την μεριά που ήταν δύσβατο και μέσα στο ποτάμι είδαν δύο στρατιώτες, ντυμένους στο χακί, και έναν του ναυτικού με κάτι άστρα στους ώμους, ντυμένο στα μπλε. Στέκονταν σε μια άκρη της κοίτης που είχε νερό μα δεν έπιανε όλη την έκταση. Αλλού έτρεχε σε στενό πέρασμα θυμωμένο το νερό, αλλού λίμναζε, και αλλού είχαν δημιουργηθεί λάκκοι με μεγάλο βάθος και σε ένα αμμώδες ύψωμα κάθονταν οι τρεις άνδρες και ένας ασύρματος. Απ’ ό,τι είπαν του Στρατή, που του ζήτησαν λίγο ψωμί, ήταν εκεί τρεις μέρες και τρεις νύχτες χωρίς φαγητό, νερό έπιναν από του ποταμιού, και δεν φάνηκε κανείς να τους αντικαταστήσει. Τα παιδιά κατέβηκαν όλα μαζί το ανάχωμα και ο Στρατής άνοιξε το μεσάλι. Είχε βάλει σε μια κατσαρολίτσα χοιρινό μπουκιές, που είχε ετοιμάσει η μαμά του, σε μια λεκάνη αλουμινένια έβαλε ψωμί, τυρί, αβγά, ένα μεγάλο κομμάτι μπουμπάρι γεμιστό. Σε λαδόκολλες έβαλε πλατζέντα, μπακλαβού και φοινίκια μπόλικα. Τα στρατά πέσαν με τα μούτρα και τα καθάρισαν όλα εν ριπή οφθαλμού. «Να πάμε να φέρουμε και εμείς», είπαν όλα τα παιδιά, «από τα σπίτια μας», μα οι τρεις άνδρες τα σταμάτησαν.

-Είμαστε εντάξει, δεν θέλουμε κάτι άλλο. Αν αύριο δεν φανεί κανείς, θα σας πούμε. Γύρισαν όλα τα παιδιά στα σπίτια τους και ο Στρατής έφαγε αρκετές στον πισινό του με το χερούλι της ψαθένιας σκούπας, μέχρι να προλάβει να εξηγήσει στην μάνα του τι έκανε τα φαγητά που πήρε κρυφά. Μετά τον μάλωσε γιατί δεν την ενημέρωσε για να τους στείλει γαλοπούλα γεμιστή και σεληνάτο. Αφού φάγανε το μεσημέρι, όλοι οι χωριανοί βγήκαν και μαζεύτηκαν γύρω από τον πεσμένο Πλάτανο και άλλοι με χειροπρίονα, άλλοι με ταχράδες, άλλοι με τσεκούρια και άλλοι με γυμνά χέρια, άρχισαν να τεμαχίζουν το σώμα και τα κλαδιά του δέντρου.

8

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

«Δρυός πεσούσης, πας ανήρ ξυλεύεται», είπε στη Ραλλού ο πατέρας της.

-Τι θα πει αυτό μπαμπά; -Για σκέψου λίγο, παίδεψε το μυαλό σου. Η Ραλλού σκέφθηκε, σκέφθηκε και τελικά κατάλαβε το νόημα. Tης είχε μάθει ο πατέρας της κάμποσα αρχαία και πολλά άλλα που γνώριζε. Όταν έγινε ο διωγμός, ήθελε δύο χρόνια για να βγάλει το περιφημότερο σχολείο του Αϊβαλιού και ήταν πολυμαθέστατος. Μέχρι το βράδυ είχε μείνει μόνο το θεόρατο μέρος του κάτω κορμού. Διάφορες φωλιές πουλιών αδειανές, κείτονταν στις λάσπες και στα χνάρια από τις γαλότσες. Η Ραλλού με την Μαριάνθη τις μάζεψαν και ευλαβικά τις τοποθέτησαν σε διάφορα άλλα δέντρα, στις αυλές των και σε θαμνοειδή. Ήταν Χριστούγεννα θλιμμένα και κάπως περίεργα για τα παιδιά. Την άλλη μέρα ένα τζιπ φάνηκε και συνέλεξε τους τρεις άντρες του ποταμού. Πριν φύγουν ρώτησαν για το σπίτι του Στρατή, τον αγκάλιασαν, ευχαρίστησαν τη μητέρα του που τους είχε πάει το προηγούμενο βράδυ ζεστό κουσάφ και κουλουράκι και δυο κουβέρτες, ρώτησαν επίθετο και έφυγαν κοιτώντας πίσω μέχρι που έστριψε ο δρόμος.

Πέρασαν πολλοί λασπωμένοι χειμώνες και τα παιδιά μεγάλωσαν. Ο Στρατής κλήθηκε να υπηρετήσει την πατρίδα στο ναυτικό ως αρμενιστής. Ένα πρωινό του είπαν να παρουσιασθεί στον διοικητή. Χτύπησε δειλά και μπήκε στο γραφείο του. Εκείνος κρατούσε ένα χαρτί και τα μάτια του κοιτούσαν έντονα τον Στρατή. Ο Στρατής επειδή ήταν ζιζάνιο, φοβήθηκε μην τον κάρφωσε κάποιος και θα έτρωγε τιμωρία.

-Πώς λέγεσαι ; -Ευστράτιος Βαρβαρέσσος, κύριε διοικητά.

-Από που είσαι ; -Από Καλλονή Λέσβου.

-Μέσα από την Καλλονή; -Όχι, από ένα μικρό χωριουδάκι.

-Πώς το λένε; -Σουμούρια, κύριε διοικητά.

-Εμένα με ξέρεις Στρατή; -Όχι.

-Κάποια Χριστούγεννα έδωσες ψωμί και φαΐ σε κάτι πεινασμένους στρατιώτες.

-Ναι, το θυμάμαι.

-Εγώ είμαι Στρατή ο αξιωματικός του Ναυτικού, με θυμήθηκες τώρα; -Θυμάμαι, κύριε διοικητά, μα δεν θυμάμαι πρόσωπα.

-Δεν πειράζει, άλλωστε ήσουν παιδί τότε. ΠΟΤΕ δεν σε ξέχασα Στρατή και στην σκέψη μου έπλεε πάντα το πρόσωπό σου. Έλεγα, όταν βγω στην σύνταξη, να έρθω στον ευλογημένο σου τόπο, να σε βρω και να που ήρθες εσύ.

-«Σ’ αυτό το σπίτι τ’ αψηλό, πέτρα να μη ραγίσει και ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρόνια να ζήσει.» Οι γλυκές φωνούλες των παιδιών γύρισαν τη Ραλλού από τις αναμνήσεις της στο τώρα. Αχ Σουμούρια μου !!!

-Και του χρόνου, θεία Ραλλού, φώναξαν τα παιδιά όλα μαζί, φεύγοντας χαρούμενα για το μεγάλο φιλοδώρημα που τους έδωσε….

Σ

το βιβλίο Τα εν Καλλονή της Λέσβου ιερά Σταυροπηγιακά Πατριαρχικά Μοναστήρια του Αγίου Ιγνατίου Αρχιεπισκόπου Μηθύμνης του αείμνηστου Σταύρου Καρυδώνη (σ. 25) αναφέρεται η ύπαρξη δύο μεγάλων Μετοχίων: «..εν τη Μονή Λειμώνος υπόκεινται δύο μεγάλα Μετόχια. Το μεν παρ αυτήν και εν Καλλονή λεγόμενον των Αγίων Αναργύρων. Το δε παρά την Αγίαν Παρασκευήν Των Ταξιαρχών καλούμενον και προσωνυμούμενον Κλοπεδή.» Στο παρόν κείμενο θα ασχοληθούμε με το πρώτο, το ιστορικό Μετόχι των Αγίων Αναργύρων, που τόσο αγάπησε ο ιδρυτής του, Άγιος Ιγνάτιος Αγαλλιανός.

Μετόχι Αγίων Αναργύρων Το Μοναστήρι του Αγίου Ιγνατίου συνεχίζει την εκπαιδευτική του παράδοση Όταν το 1969 εχρίσθη ηγούμενος ο Νικόδημος Παυλόπουλος, άνοιξε μια καινούργια σελίδα στην πορεία της μονής μέσα στον χρόνο. Επέκτεινε το μοναστήρι με νέες αυλές και κτίρια, στέγασε το γηροκομείο, το ορφανοτροφείο, δημιούργησε το λαογραφικό και το σπουδαίο βυζαντινό μουσείο, με σπάνιας αξίας εικόνες, και έφτιαξε χώρους διαμονής αυτών που βοηθούσαν στα ιδρύματα καθώς και χώρους για τους επισκέπτες του μοναστηριού. Συγχρόνως προσπάθησε να διατηρήσει την πρώτη αυλή με το καθολικό, τα κελιά των μοναχών και το κελί του Αγίου Ιγνατίου που σώζονται μέχρι σήμερα. Το ενδιαφέρον του όμως στράφηκε και στην αναστήλωση των Μετοχίων της μονής, των Αγίων Αναργύρων, της Κλοπεδής και της Ανεμώτιας χτίζοντας αξιόλογες κτιριακές εγκαταστάσεις. Η αναστήλωση στο Μετόχι των Αγίων Αναργύρων ολοκληρώθηκε το 1993. Τα κτίρια έχουν σχήμα Π με το άνοιγμα προς τα Ν.Δ. και στο κέντρο την εκκλησία των Αγίων Αναργύρων. Δημιουργήθηκε λαογραφικό μουσείο, τράπεζα, μια μεγάλη αίθουσα

που χρησιμεύει για αρχονταρίκι, αρκετά δωμάτια και η αυλή που ενώνει όλα αυτά τα κτίρια κατά το μοναστηριακό τυπικό με ανώμαλο λιθόστρωτο (ντοσιμές). Το παράρτημα του Agder Univercity College, Πανεπιστημίου της Νορβηγίας, όπως λειτουργεί σήμερα στο Μετόχι, ξεκίνησε το 1993 με μια επίσκεψη του Haakon Smedsving, καθηγητή του πανεπιστημίου, στη Μονή Λειμώνος, ο οποίος σκεπτόταν μια μελλοντική επέκταση του πανεπιστημίου στην Ελλάδα. Ο ηγούμενος της μονής αρχιμανδρίτης Νικόδημος Παυλόπουλος, φιλοπρόοδος και φιλόξενος, τον καλοδέχθηκε και μετά από αρκετές συζητήσεις τον επόμενο χρόνο ξεκίνησε μια σειρά μαθημάτων στο Μοναστήρι του Λειμώνος. Λόγω όμως των ιδιαιτέρων συνθηκών που υπήρχαν στο μοναστήρι, το παράρτημα του A.U.C. δυσκολευόταν να λειτουργήσει. Έτσι ο ηγούμενος προσκάλεσε τον κ Haakon για έναν περίπατο μέχρι τα Μετόχια, όπως λέγεται η ευρύτερη περιοχή του Μετοχιού των αγίων Αναργύρων, που συνδέεται με τη μονή με λιθόστρωτο μονοπάτι που χρονολογείται από την εποχή του Αγίου Ιγνατίου. Αυτή η επίσκεψη στα Μετόχια ήταν η αρχή του Metohi Study Center. Στο μετόχι το πανεπιστήμιο ξεκίνησε τη λειτουργία του με διδασκαλία αρχαίων φιλοσόφων και τα προγράμματα σπουδών εναλλάσσονταν με σεμινάρια και με συνέδρια. Σήμερα το παράρτημα του νορβηγικού πανεπιστημίου συμπληρώνοντας πάνω από δύο δεκαετίες ζωής συνεχίζει παραδειγματικά την εκπαιδευτική παράδοση της Μονής Λειμώνος. Από το φθινόπωρο ως τις αρχές καλοκαιριού το Μετόχι φιλοξενεί τους Νορβηγούς φοιτητές που έρχονται εδώ για να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Είναι τιμή μας που το Πανεπιστήμιο της Νορβηγίας επέλεξε το νησί μας και τον ευλογημένο τόπο του Μετοχίου Αγίων Αναργύρων για να δημιουργήσει εκπαιδευτικό ερευνητικό κέντρο με ανθρωπιστική κατεύθυνση. Ευχόμαστε να συνεχίσει το σπουδαίο έργο του! Είχα τη χαρά να παρευρεθώ στον εορτασμό των είκοσι χρόνων του πανεπιστημιακού παραρτήματος στο Μετόχι, το καλοκαίρι του 2013. Ήταν μια έναστρη καλοκαιρινή βραδιά, όταν ανηφορίσαμε πλήθος επισκέπτες απ’ την Καλλονή και τα κοντινά χωριά το καλντερίμι ως τη λιθόστρωτη αυλή στο Μετόχι. Καθίσαμε στον ειδικά για την εκδήλωση-συναυλία διαμορφωμένο εξωτερικό χώρο μπροστά στην αίθουσα του Μετοχίου. Άλλοι σε καρέκλες, άλλοι στα πέτρινα σκαλοπάτια ή πιο μακριά σε πάγκους. Το πρόγραμμα περιελάμβανε ομιλίες των υπεύθυνων του Πανεπιστημίου Agder, του τότε δημάρχου Λέσβου, καθώς και συναυλία με κλασικά κομμάτια. Ο υπεύθυνος του παραρτήματος μας ανακοίνωσε εκείνο το βράδυ την επίσημη έναρξη συνεργασίας του κέντρου με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Χειροκροτήσαμε την απόφαση κι ευχηθήκαμε να καρποφορήσει και για τις δύο χώρες η προσπάθεια αυτή. Κι αφού απολαύσαμε με κατάνυξη στο ειδυλλιακό περιβάλλον τη μουσική, τη βραδιά έκλεισε τιμητικός για τους επισκέπτες μπουφές με κεράσματα της εκπαιδευτικής κοινότητας του Μετοχίου. Σημείωση Στο προηγούμενο τεύχος είχαμε αναφερθεί στη δραστηριότητα του φυσιολατρικού Συλλόγου «Βριλησσός» με τη διάνοιξη και σηματοδότηση παλιών μονοπατιών στην περιοχή του μοναστηριού. Το ένα απ’ αυτά είναι αυτό ακριβώς που οδηγεί απ’ το Μετόχι στο Μοναστήρι και αντίστροφα (κυκλική διαδρομή). Ήδη μαθαίνουμε ότι οι φυσιολατρικοί μας σύλλογοι (όπως ο «Αγούδορας») περπάτησαν το μονοπάτι. Περιμένουμε τις εντυπώσεις τους! Πληροφορίες αντλήθηκαν από τον ιστότοπο: nikisforos.blogspot.com/2012/07/agder-university-college.html

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

9

Ο πλάτανος στα Χάνια

Ε

ίναι δέντρο αιωνόβιο ο πλάτανος και φυλλοβόλο. Φυτρώνει και αναπτύσσεται σε μέρη που υπάρχει νερό, είτε στην επιφάνεια είτε στο υπέδαφος. Μπορεί να φτάσει ύψος 30 και 35 μέτρα και ο κορμός του 6 και 7 μέτρα περίμετρο. Τα φύλλα του μεγάλα παλαμοειδή και οι καρποί του σφαιρικοί με τριχωτά σπέρματα. Χρησιμοποιείται και σαν καλλωπιστικό δέντρο στον εξω¬ραϊσμό πλατειών κατά το πλείστον, κοντά σε πηγές νερών και σε γραφικές βρύσες. Συνδέεται με παραδόσεις και ιστορικά γεγονότα, οπότε με τον νόμο 996/1971 χαρακτηρίστηκε Διατηρητέο Μνημείο της φύσης και μπήκε σε καθεστώς κρατικής προστασίας (Πλάτανος του Ιπποκράτη στη Κω).

Η Πλ ά τ α ν ο ς ή τ αν κ όρη τ ου Ποσ ειδώνα, θε ού των θ α λ α σσώ ν, τ ων λ ιμν ών κ αι γε νικά του νε ρο ύ , κ α ι κ λ η ρον όμησ ε απ ό τ ον π α τέρα της τη ν α γ ά π η στ ο υγρό σ τ οιχείο. Ήτα ν ό μω ς κα ι αδερφή δύο π ελ ώρι ων γιγάντων , α π ό τ ο υ ς οποίους κ λ ηρον ό μη σε το γιγ άντ ι ο α ν ά στ ημα. Ότ αν τ α αδέρφια τ ης πέθαναν ν έ ο ι , η Π λ άτ αν ος απ ό τ η θλ ίψ η μ ε ταμορφ ώθ η κε σε δ έ ν τρο, σ τ ον πλ άτ αν ο. Στην Καλλονή υπήρχαν πλάτανοι σε κάθε βρύση γειτονιάς, αφού η άδρευση δεν είχε επεκταθεί ακόμα στα σπίτια. Ένας τέτοιος πλάτανος υπάρχει στα Χάνια, κάτω από τον οποίο στα πρώτα μεταπελευθερωτικά χρόνια (1912) υπήρχε βρύση της γειτονιάς.

> του Στρατή Μισγίρη

Όπως με πληροφόρησε ο Χρήστος Αλβανός, ένας 40/ χρονος αγρότης από την Αγία Παρασκευή, ο Γιώργης Παπαγιάννης, φίλος της οικογένειας του παππού του Γιάννη Αλβανού, το 1914, έφερε έναν βλαστό από πλάτανο του χωραφιού του, που είχε στην περιοχή Γιαταγάνι του χωριού του και το φύτεψε δίπλα στη βρύση. Τον βοήθησε και ο παππούς Γιάννης, που τότε θα ήταν παιδί ίσαμε 12-13 χρονώ. Ανέλαβε μάλιστα κάπου κάπου και τον πότιζε. Στην υγρασία της βρύσης ο βλαστός ρίζωσε, έβγαλε φύλλα, πέταξε βλαστούς, ψήλωνε χρόνο με το χρόνο, πλάτυνε και με τον καιρό χόντρυνε ο κορμός του, έγινε δέντρο μεγαλόπρεπο. Αν και η βρύση στον κατοπινό καιρό καταργήθηκε, αφού τα σπίτια της γειτονιάς και όλης της Καλλονής υδρεύτηκαν με πλήρες δίκτυο, όμως το δέντρο έχωσε βαθιά τις ρίζες του και βρήκε υγρασία για τη συντήρηση και την ανάπτυξή του. Μας το λέγει και η λαϊκή παροιμία:

«Σαν δεις πλάτανο και βάτο, τρέχει το νερό από κάτω» Στέκει ολόρτο, καμαρωτό και περήφανο για να ιστορεί και το τραγικό γεγονός της βραδιάς του 1929. Απέναντι στον πλάτανο ορθωνόταν το τριώροφο σπίτι του Παναγιωτάκη, πολυκτήματου άρχοντα, με πολλά γεωργικά εισοδήματα, που κείνη την εποχή ήταν πηγή πλούτου. Υπήρχε όμως κι ένας ανταγωνισμός στην εκμετάλλευση της γης ανάμεσα στους τοπικούς μεγαλοκτηματίες. Και ήταν τόσο έντονος αυτός ο ανταγωνισμός, που έθιγε φαίνεται συμφέροντα κι έφτανε στο σημείο να προκα¬λούνται μίση και πάθη ανεξέλεγκτα. Από κοντά, αιτία ήταν και τα μοναστηριακά κτήματα, κατά τη δημοπράτηση των οποίων, για ενοικίαση προς καλλιέργεια, οι τιμές τους «χτυπιόταν» με πείσμα και αντεκδικητικότητα, ανεβάζοντας στα ύψη τις τιμές. Πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιζε και ο Παναγιωτάκης, οπότε κάποιοι τον έβαλαν στόχο κι αποφάσισαν την εξόντωσή του. Πληρώθηκε «ένας» για να τον βγάλει απ’ τη μέση. Ο «Ένας» πήρε το όπλο και ταμπουρώθηκε πίσω απ’ τον κορμό του πλάτανου, απέναντι στο σπίτι. Και το απόβραδο του Οκτώβρη 1929, καθώς ο Παναγιωτάκης ανέβαινε την πέτρινη σκάλα του προαυλίου για να μπει στο σπίτι, έπεσε η τουφεκιά, που όμως δεν τον βρήκε. Ακολούθησε δεύτερη που τον πέτυχε καίρια. Έπεσε αιμόφυρτος. Ο πλάτανος κατέγραψε μέσα του το τραγικό γεγονός και με το θρόισμα των φύλλων διεκτραγωδεί το έγκλημα,

όταν ο άνεμος τα κάνει να πάλλονται με λύπη και στεναγμό. Ο πλάτανος στα Χάνια για πολλές δεκαετίες ήταν στάση και σταθμός των λεωφορείων, που εξυπηρετούσαν τα βορειοδυτικά χωριά του Νησιού με την πόλη της Μυτιλήνης. Η σκιερή του απλωσιά ήταν τόπος συνάντησης και αφετηρία στο ξεκίνημα των επιβατηγών μέσων για τα πάνω χωριά. Κι ακόμα στη βάση του κορμού του ξεφορτώνονταν οι ταχυδρομικοί σάκοι, για να τους παραλάβει ο αρμόδιος υπάλληλος στην ώρα της υπηρεσίας του. Tους φύλαγε ο πλάτανος φρουρός άγρυπνος. Μέσα τους έκρυβαν θησαυρούς προσδοκίας που έρχονταν απ’ τα πέρατα του κόσμου. Μηνύματα και επιστολές που ανέμεναν οι παραλήπτες με ανυπόμονη αγωνία απ’ τα μακρινά ξένα. Για να κάνει τη μοιρασιά τους ο αξέχαστος εκείνος καλοσυνάτος και υπομονετικός ταχυδρόμος Κώστας Μαυροθαλασσίτης ξεκινούσε απ’ το μεσημέρι της μέρας ίσαμε τη βαθιά νύχτα.

- Κυρ Κώστα, έχω γράμμα; τον ρωτούσαν, ιδιαίτερα γέροι και γριές, που περίμεναν με αγωνία το γράμμα των ξενιτεμενών παιδιών τους, φυσικά με το χαρτζιλίκι μέσα.

- Στο δρόμο είναι, έρχεται... Απαντούσε πάντα με παρήγορο ύφος, για να μην τους απογοητεύσει. Αξέχαστε Κώστα, να ‘σαι αναπαυμένος εκεί ψηλά στα ουράνια που βρίσκεσαι. Θα ‘σουν ξεκούραστος κι ανάλαφρος τώρα, αν ήσουν κάτω, μαζί μας γιατί τα «κινητά» και τα «ίντερνετ» έβαλαν στη μπάντα τις επιστολές. Έφυγε ο κυρ Κώστας, μένει όμως ο πλάτανος στα Χάνια να θυμίζει την ιστορία και την παράδοση της γειτονιάς. Πιο ήσυχος και πιο ήρεμος τώρα αλλά μοναχικός. Ο σταθμός των λεωφορείων έχει αλλάξει τόπο και μαζί του έφυγαν κι οι ταχυδρομικοί σάκοι. Ακόμα και το Τηλεφωνικό Κέντρο, που το σκίαζε με τη δροσιά των πλατύφυλλων κλαδιών του, έκλεισε κι αυτό καταδικάζοντάς τον σε απραξία. Στο απαλό θρόισμα των φύλλων του με παράπονο τραγουδά τον καημό της ερημιάς του ο αιωνόβιος πλάτανος.

« Βλέπω τα κάτω μου αδειανά κι ο τόπος μου ρημάζει, γι αυτό μου πέφτουν τα κλαδιά γι αυτό έχω μαράζι» Στο περήφανο, στοχαστικό και αισιόδοξο αγνάντεμά του έρχεται με βεβαιότητα και σιγουριά η απάντηση:

«Κρατήσου γέρο πλάτανε, πάλι θα ξαναρθούνε και στα δικά σου τα κλαδιά φύλλα πολλά θα βγούνε…»

Κρίση ηθών και αξιών Εκείνο που καίει τον άνθρωπο «Άνθρωπο», δεν είναι ούτε η γνώση ούτε η επιστήμη, αλλά ένα είδος εσωτερικής πληρότητας που νιώθει ο καθένας στον εσωτερικό του κόσμο. Βαθιές σκέψεις αρχίζουν να τριβελίζουν το μυαλό μου και να ψάχνω με πάθος στον κόσμο αυτόν που ζούμε για να βρω τις αξίες που χάθηκαν. Βλέπω με τα μάτια της ψυχής ότι οι αξίες και ο άνθρωπος είναι ο αδύναμος κρίκος της κοινωνίας και δεν μπορούν να ακολουθήσουν τη ροή των πραγμάτων εκεί που έχουν φτάσει. Οι ηθικές αξίες χάθηκαν και όλοι παίζουν το θέατρο του παραλόγου χωρίς να έχει τέλος. Η επικοινωνία με τον συνάνθρωπο έχει λείψει. Οι πόρτες και τα παράθυρα είναι κοντά, αλλά οι άνθρωποι μακριά. Δεν κουβεντιάζουν μεταξύ τους, δεν ακούει ο ένας τον άλλον, περιμένουν όλοι ένα θαύμα που θα γίνει για να απαλλαχθούμε απ’ αυτό το χάος που ζει σήμερα η κοινωνία. Οι ψυχολόγοι πήραν την πρώτη θέση σ’ αυτή την παράνοια. Ακόμη βλέπω με λύπη ότι η επικοινωνία μέσα στις οικογένειες έχει χαθεί. Οι σύζυγοι μεταξύ τους είναι σαν ξένοι με τα τόσα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητα. Πολλές φορές ούτε τα παιδιά τους δεν προλαβαίνουν να χαρούν. Απεγνωσμένα τα παιδιά ζητούν χρόνο σε μια γωνιά να παίξουν με τα παιχνίδια με τους φίλους τους και να μοιραστούν τις χαρές και τις σκέψεις τους. Τελικά, βρίσκουν τις «λύσεις» στο κομπιούτερ, που κι αυτό όμως μόνο προσωρινή απόλαυση προσφέρει. Πρέπει λοιπόν όλοι να ψάξουμε τον εαυτό μας για να μη λέμε τη λέξη «εγώ» αλλά να το κάνουμε «εμείς». Γιατί σαν σύνολο έχουμε άλλη δύναμη για να υπερασπίσουμε τα δύσκολα της ζωής μας. Πρέπει όλοι να πιστέψουμε σε ένα θαύμα που θα γίνει για να αλλάξει την κατάσταση. Εγώ πάντως ελπίζω και πιστεύω στα σύγχρονα νιάτα. Γιατί οι σκέψεις τους είναι πιο καθαρές και πάνε πολύ μπροστά και σε σωστό δρόμο. Γι αυτό κι εγώ τους αφιερώνω τον σεβασμό μου και την πίστη μου σ’ αυτούς για να φέρουν ένα καλύτερο αύριο μένοντας εδώ στον τόπο τους κι όχι φεύγοντας μακριά. Βασούλα Αλβανού

τα χωριά της Kαλλονής

«Ὑπάρχουσι νῦν ἑπτά χωρία, μικρόν ἀπ᾽ ἀλλήλων διέχοντα, ἴδιον ἔχοντα ἕκαστον ὄνομα καί κοινήν προσωνυμίαν «Καλλονή». Ταῦτα δ’ εἰσίν: Ἀχερώνη, Κεράμιον, Παπιανά, Δάφια, Ἀργειανά, Τζουμαϊλῆ καί Σουμούρια»

Σταύρος Καρυδώνης 1900

Lazpa, η πόλις στο κέντρο της νήσου Lazpa το 1.300 π. Χ.

H

νεότερη ετυμολογία της Λέσβου στηρίζεται στην ονομασία της ως Lazpa, που καταγράφεται σε δύο πήλινες πινακίδες-επιγραφές σφηνοειδούς γραφής της Ύστερης Χαλκοκρατίας, οι οποίες ανακαλύφθηκαν στην πρωτεύουσα των Χετταίων Χαττούσα, στο σημερινό Μπογάζκιοϊ της Καππαδοκίας, 150 χιλιόμετρα ανατολικά της Άγκυρας. Την πρώτη επιγραφή, την ΚUB 5.6 ii 57-60, της εποχής του Αυτοκράτορα των Χετταίων Mursili II (1321-1295 π.Χ.) την διάβασε ο Γερμανός Ferdinand Sommer το 1932 και την δεύτερη, την KUB 19.5 + KBo 19.79, της εποχής του Αυτοκράτορα των Χετταίων Muwatalli II (12951271 π. Χ.) που αποτελείται από δύο κομμάτια, την διάβασε ο Ολλανδός Houwink ten Cate το 1984. Στις ανασκαφές του Μπογάζκιοϊ, που άρχισαν το 1906 από τον Γερμανό αρχαιολόγο Hugo Winkler, βρέθηκαν πολυάριθμες επιγραφές και η αποκρυπτογράφηση της σφηνοειδούς γραφής τους πραγματοποιήθηκε από τον Τσέχο Bedrich Hrozny το 1917, ο οποίος και απέδειξε ότι η Χεττιτική γλώσσα ανήκει στην ινδοευρωπαϊκή οικογένεια. Το 2004, ο καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Τορόντο Hugh Mason, στο κείμενό του «Hittite Lesbos?» υποστήριξε ότι: «Οι περισσότεροι ειδικοί ερευνητές των Χεττιτικών κειμένων δέχονται την ταύτιση της ονομασίας Lazpa με τo νησί που αργότερα οι Έλληνες ονόμασαν Λέσβο. Οι κλασικιστές έχουν περιγράψει την Lazpa ως την ανατολική προφορά της ύστερης ελληνικής Λέσβου με τον ανατολικό τύπο να καταγράφεται τέσσερις αιώνες πριν από τον ελληνικό, σύμφωνα με την αντιστοιχία των Λουβίων (της Λυκίας) της 2ης χιλιετίας π. Χ. με εκείνην των Ελλήνων της 1ης χιλιετίας π. Χ. όπως τα παραδείγματα Apasa=Έφεσος και Puhra=Πέργη. Ανεξάρτητα από την καταγωγή του, το όνομα Lazpa υπάρχει ως μια φόρμα γύρω στο 1300 π. Χ. και στη γλώσσα των Λουβίων». Για την αρχαία πόλη Λέσβο και τη θέση της, ο Hugh Mason γράφει: «Στα Χεττιτικά κείμενα η Lazpa περιγράφεται ως KUR «χώρα» και ως URU «πόλις». Αυτό είναι φυσικό στα αρχεία με σφηνοειδή γραφή και άκρως ενδεδειγμένο για τις πόλεις-κράτη της Μεσοποταμίας όπου αναπτύχθηκε αυτό το σύστημα γραφής, αλλά είναι τελείως ακατάλληλο για την ελληνική Λέσβο της 1ης χιλιετίας π. Χ., η οποία δεν είχε τότε ούτε ενιαία κυβέρνηση ούτε πόλη με το όνομα Λέσβος. Όμως οι πρώτες αναφορές στη Λέσβο στα Ομηρικά έπη την περιγράφουν όπως στα Χεττιτικά κείμενα, και ως «καλοκτισμένη» (ευκτιμένη) όπως μία πόλη, και ως κράτος ή «έδρα» (έδος) ενός βασιλιά, του Μάκαρα. Αν και οι θέσεις στο νησί της εποχής του Χαλκού δεν έχουν διερευνηθεί επαρ-

12

κώς, θα πρέπει προς τούτο να αναζητούμε έναν κατάλληλο τόπο για την ύπαρξη ενός ανατολικού τύπου περιφρουρούμενου παλατιού-ακροπόλεως». Υποθέτω ότι μια πιθανή θέση για την πόλη Lazpa μπορεί να θεωρηθεί το βουνό τής κατά τον Διόδωρο Σικελιώτη πρώτης πρωτεύουσας της Λέσβου, της περιρρύτου κατά τον Λυκόφρονα πόλεως Ίσσας με το μη ελληνικό όνομα, το οποίο σημαίνει οχυρό κοντά σε νερά. Η Lazpa παραπέμπει και σε δύο άλλες ονομασίες της Λέσβου, στην ομόηχη «Λασία» και στην «Ιμερτή» (επιθυμητή) όπως επίσης επιθυμητή σημαίνει στα Χεττιτικά η ρίζα lazzi-! Επιθυμητή ήταν και η νύμφη Ίσσα στον Απόλλωνα αλλά και στον Ερμή, με τον οποίο απέκτησε τον μάντι Πρύλι που προέβλεψε στον Αγαμέμνονα ότι η Τροία θα πέσει εφόσον οι Αχαιοί κατασκευάσουν τον Δούρειο Ίππο.

Πορφύρες Κοχύλες Murex brandaris

Και η πόλις Λέσβος (με την ρίζα λεσβ του υγρού λ) πιθανά ήταν στο κέντρο του νησιού, στο βουνό της πόλεως Ίσσας, κοντά στο μεταγενέστερο Κοινό των Λεσβίων, του Ιερού των Μέσσων, όπου οι θελκτικές γυναίκες-καλλονές (esbia) διαγωνίζονταν στα Καλλιστεία, κοντά στην Αρίσβα (με το επίσης υγρό ρισβ), απέναντι από το Λεσβόριον, της αρχαίας πόλεως Λέσβου το όριον! Σημειώνω ότι στην Ελληνική Γραμματεία: α) καταγράφεται η πόλις Λέσβος από τον 2ο μ. Χ. αιώνα από τον γραμματικό της Αλεξάνδρειας Αίλιο Ηρωδιανό ο οποίος για τα εις «ην» λήγοντα έγραψε στην Καθολική Προσωδία του: «Τροιζήν για την πόλη και τον κτίστη αυτής, καθ’ ότι συνηθίζεται να συμφωνούν στον τονισμό τα ονόματα των πόλεων και των κτιστών τους, όπως τα Καμικός, Κολοφών, Κόρινθος, Κως, Σικυών, Κύρνος και Λέσβος», β) σημειώνεται πόλις Λέσβος σε πολλούς χάρτες του 16ου αιώνα μ. Χ. στο κέντρο του νησιού και γ) ασφαλώς είχε όριο το Λεσβόριον, που διατήρησε μέχρι σήμερα τη ρίζα Λεσβ-, μαζί με τα τοπωνύμια “ο Λεσβάς” της Ερεσού και “ο Λεσβάδος” του Μανταμάδου. Επιπλέον ο Hugh Mason, στο παραπάνω κείμενό του συμπεραίνει ότι οι δύο επιγραφές των Χετταίων που αναφέρονται στη Λέσβο, η πιθανή ετυμολογία της Μυτιλήνης από το Αυτοκρατορικό Χεττιτικό όνομα Muwatalli, οι συσχετίσεις του Μάκαρα με τον Muwawalwi βασιλιά της απέναντι της Λέσβου χώρας Seha, και του Πέλοπα με το επίσης Αυτοκρατορικό Χεττιτικό όνομα Mursili, «πιθανά παρέχουν λογική στήριξη στα Χεττιτικά κείμενα τα οποία προτείνουν ότι η Λέσβος ήταν υπό Χεττιτικό έλεγχο στην Ύστερη Χαλκοκρατία».

Εμπόριο πορφυροβαφής από τις πορφύρες-κοχύλες στην πόλη Lazpa Στη δεύτερη Χεττιτική επιγραφή που αναφέρεται στη Λέσβο καταγράφεται ότι ο Manapa-Tarhunta βασιλιάς της απέναντι από τη Λέσβο παραποτάμιας χώρας Seha και υποτελής του Χετταίου Αυτοκράτορα Muwatalli II, εξιστορεί την Χεττιτική επίθεση που έκανε στην Τροία και τα αντίποινα παρενόχλησης που είχε από τον βασιλιά της Αχαϊκής Μιλήτου τον Piyamaradu και από τον γαμπρό του, τον Atpas. Σύμφωνα με την επιγραφή ο Atpas ταπείνωσε τον Manapa-Tarhunta και απήγαγε από την ΧΩΡΑ Λέσβο (KUR Lazpa) δύο ομάδες Χετταίων στρατιωτών, που είχαν προσκολληθεί σε ναό της Λέσβου και στην ουσία ήταν ιερείς-τεχνίτες πορφυροβαφείς, που έφτιαχναν χρώμα από την πορφύρα, το όστρακο που λέγεται επίσης με τις ονομασίες: η κόγχη, η κογχύλη ή το κοχύλι. Η μία ομάδα υπηρετούσε τον βασιλιά της Seha, η άλλη τον Χετταίο Αυτοκράτορα. Όταν παρουσιάστηκαν ενώπιον του Atpas, τον ικέτευσαν λέγοντας:

Πόλις «Lesbo» στο κέντρο του νησιού σε χάρτη του I. Laurenbergio (1590-1658) «Είμαστε πορφυροβαφείς, ήλθαμε διαπερνώντας τη θάλασσα. Επιτρέψτε να προσφέρουμε τα πορφυροβαμμένα αφιερώματά μας! Ο Sigauna μπορεί να εγκλημάτησε αλλά εμείς δεν κάναμε τίποτα». Τελικά οι πορφυροβαφείς απελευθερώθηκαν ύστερα από διαπραγματεύσεις με μεσολάβηση του βασιλιά της Αχαϊκής Εφέσου Kupanta-Kurunta, συμμάχου των Χετταίων. Το 2004 ο Itamar Singer, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, με την εργασία του «Purple-Dyers in Lazpa», (Πορφυροβαφείς στη Λέσβο), υποστήριξε ότι: α) «ο Sigauna ήταν ίσως ο κυβερνήτης της Λέσβου που πρόδωσε τον Ανατολίτη κυρίαρχό του και συνεργάστηκε με τον Piyamaradu», β) «ο προσδιορισμός των τεχνιτών ως πορφυροβαφέων ανοίγει νέους ορίζοντες στη διασύνδεση Χετταίων και Μυκηναίων στο ανατολικό Αιγαίο. Στην κλασική αρχαιότητα η περιοχή ήταν γνωστή για τη βιομηχανία πορφύρας και τούτο δείχνει ότι αυτό το προσοδοφόρο εμπόριο έχει παλαιότερη προέλευση».

Η θεότητα της πόλεως Lazpa ως πρώιμη υπόσταση της Αφροδίτης Στην πρώτη Χεττιτική επιγραφή, που αναφέρεται στη Λέσβο περιγράφεται κατά τον Itamar Singer ότι ο ασθενής Χετταίος Αυτοκράτορας Mursili II: «απευθύνεται σε ένα μαντείο και συμβουλεύεται την θεότητα της Ahhiyawa και την θεότητα της ΠΟΛΕΩΣ Λέσβου (URU Lazpa). Η αναφορά δείχνει ότι η Λέσβος, το μόνο νησί του Ανατολικού Αιγαίου που μνημονεύεται ρητά στις Χεττιτικές επιγραφές, ήταν κατοικία κάποιας σημαντικής θεότητας, ίσως μιας πρώιμης υπόστασης της Αφροδίτης. Το ίδιο κείμενο, αναφέρεται σε διαβουλεύσεις με ένα μαντείο στο άλλο άκρο της Χεττιτικής Αυτοκρατορίας, στην Astata του Ευφράτη, χωρίς να ονομάζεται η θεότητα αλλά από άλλες αναφορές γνωρίζουμε ότι ήταν η θεά Ishara». Η θεά Ishara (Αστάρτη) είναι η θεά του έρωτα στην Μεσοποταμία. Στις ακτές της Μεσογείου απαντούν τρεις ποικιλίες του εδώδιμου οστράκου της σαρκοφάγου πορφύρας με

τα επιστημονικά ονόματα: Murex brandaris, Purpura haemastoma και Murex trunculus. Αυτές έδιναν την πορφύρα, την πιο διάσημη φυσική ζωϊκή βαφή που ήταν γνωστή στους Ασσύριους, Φοίνικες και Μινωίτες. Τα δύο πρώτα είδη δίνουν κόκκινη βαφή, ενώ το τρίτο ιώδη. Και οι τρεις ποικιλίες υπάρχουν σήμερα σε αφθονία στον Κόλπο Καλλονής, που φέρουν την ονομασία «η κοχύλα». Ο Αριστοτέλης μετά διετή έρευνα στην Πύρρα με τον Θεόφραστο (345-343 π. Χ.) στο βιβλίο του “Των περί τα Ζώα Ιστοριών”, 5.15, κατέγραψε πορφύρες στις γειτονικές περιοχές «περί το Σίγειον και Λεκτόν... εν τω Ευρίπω και περί την Καρίαν». Ο ίδιος παρατήρησε ότι ο αδένας που δίνει την πορφυρή βαφή «το άνθος, βρίσκεται ανάμεσα στο κεφάλι και στον λαιμό, που είναι σφιχτά κολλημένα μεταξύ τους. Την μεμβράνη που φαίνεται λευκή την αφαιρούν και όταν την πιέσει κανείς βάφει και λεκιάζει τα δάχτυλα. Από την μεμβράνη εκτείνεται κατά μήκος του ζώου κάτι σαν φλέβα». Τον βραγχιακό αδένα τον αφαιρούσαν σπάζοντας την κοχύλα και προσέχοντας να μείνει ζωντανή για να μη διαχυθεί η βαφή. Σε κάθε κοχύλα η βαφή είναι μια σταγόνα, οπότε χρειαζόταν δεκάδες χιλιάδες όστρακα για να βαφεί ένας χιτώνας. Στην αρχαιότητα η τεχνική βαφής ήταν μυστική. Σήμερα είναι γνωστή και μοιάζει με τη βαφή του φυσικού Ινδικού ή του Ίσατη με ίδια πρόδρομη χημική ένωση το «ινδοξύλιο» που μετατρέπεται σε «ινδικοτίνη» και στη συνέχεια στην χημική ένωση της βαφής της πορφύρας την «6,6 διβρωμο-ινδικοτίνη», την οποία απομόνωσε ο Γερμανός χημικός Paul Friedlander υπολογίζοντας ότι για 1,4 γραμμάριο βαφής χρειάζονται 12.000 όστρακα! Η παραγωγή πορφυροβαφής στην αρχαιότητα ακολουθούσε πολλά στάδια. Αρχικά η πορφυρομάζα διαλυόταν σε θαλασσινό αλατόνερο για αρκετές μέρες και ακολουθούσε επεξεργασία με αλκαλικά διαλύματα, παρουσία αμμωνίας. Για τη δημιουργία αλκαλικού διαλύματος χρησιμοποιούσαν σβησμένη άσβεστο, για την παρασκευή υδροξειδίου του καλίου στάχτη από ξύλα και για το υδροξείδιο του νατρίου στάχτη από φύκια. Για την αναγωγή χρησιμοποιούσαν πίτουρα σιταριού ενώ για τη δημιουργία αμμωνίας παλιά ούρα.

Αφροδίτη-Καλλονή και ένα σύμβολό της, ο τράγος, σε μπρούντζινο νόμισμα της Πύρρας, 4ος π. Χ. αιώνας Τα βαφεία ήταν μακριά από τις πόλεις, λόγω της δυσάρεστης οσμής των ούρων, που μαζί με την αποσύνθεση της σάρκας των οστράκων δημιουργούσαν ανυπόφορη μυρωδιά που διαπότιζε το δέρμα και τα ρούχα. Η πορφύρα έπαψε να χρησιμοποιείται μετά την πτώση του Βυζαντίου, μιας και οι Μωαμεθανοί απαγόρευσαν την παρασκευή της βαφής λόγω της χρήσης των ούρων. Στα χρόνια της Ύστερης Χαλκοκρατίας και συγκεκριμένα το 1.300 π. Χ. οι κοχύλες έδωσαν την πολύτιμη βαφή της Λέσβου, με αποτέλεσμα οι Χετταίοι τεχνίτες πορφυροβαφείς να σταλούν από τον Αυτοκράτορά τους, μόνο στη Λέσβο από όλα τα νησιά του Αιγαίου και την παράκτια Μικρά Ασία, μεταμφιεσμένοι σε ιερείς! Υποθέτω ότι το χρυσό εμπόριο της πορφυροβαφής της Λέσβου με την γειτονική της Ανατολή, παρασκευαζόταν στην περιοχή της πόλεως Lazpa, στο κέντρο της νήσου Lazpa, στον μυχό του Κόλπου Καλλονής, κοντά στο ναό που επισκέφθηκαν οι Χετταίοι πορφυροβαφείς, όπου όπως παρέθεσα παραπάνω ο Itamar Singer υποστήριξε ότι λατρευόταν το 1300 π. Χ. η αρχέγονη Αφροδίτη, και δεν μπορεί παρά να σχετίζεται με το ναό της Χρυσής Αφροδίτης-Καλλονής της αρχαϊκής Πύρρας. Μέχρι τώρα δεν έχουν επισημανθεί στη Λέσβο λείψανα εγκαταστάσεων παρασκευής της πορφυροβαφής ή αποθήκευσης ούρων, ούτε μεγάλες αποθέσεις οστράκων με σπασμένα κελύφη σε λάκκους ή σε κάστρα ως οικοδομικό υλικό. Ίσως κάποτε, με κάποια ανασκαφή, βρεθούν στην περιοχή του Κόλπου Καλλονής λείψανα πορφυροβαφής της εποχής της χαλκοκρατίας. Ωστόσο ο Μάκης Αξιώτης επισημαίνει στην εφ. “Εμπρός” στις 31-8-2010, ότι: «νότια των Μέσσων η βραχώδης έξαρση στον υγροβιότοπο, φιλοξενεί σημάδια της πρώιμης χαλκοκρατίας, ίσως σε σχέση με τον οικισμό στο Κρυονέρι και αναφέρεται η ανεύρεση νομίσματος της Πύρρας», που εικονίζει κεφαλή Αφροδίτης-Καλλονής με σφενδόνη, σκουλαρίκια, περιδέραιο και στην πίσω όψη ένα σύμβολό της, τον τράγο.

14

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Αριστείδης Στυλ. Κυριαζής aristeidis2007@gmail.com

Αναγνωρισμένη από το κράτος (ΦΕΚ 1434/Β/10-07-2015)

τείς

τρόπος να εκφρασ

• Το Δώρο της μουσικής ανήκει σε όλους, κατακτήστε το στη Μουσική Σχολή Καλλονής Λέσβου.

• Τα παιδιά μυούνται στη μαγεία της μουσικής, με προπαιδεία από την ηλικία των τεσσάρων έως επτά ετών.

• Οι νέοι προετοιμάζονται για τα τμήματα μουσικών σπουδών ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων.

• Εκμάθηση κλασσικών παραδοσιακών και σύγχρονων μουσικών οργάνων.

• Θεωρία της μουσικής, ιστορία, μορφολογία, οργανογνωσία, σολφέζ, ντικτέ, ανώτερα θεωρητικά, Βυζαντινή Εκκλησιαστική μουσική, χορωδίες και οργανικά σύνολα.

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2253024760, 6945614487 Ώρες Λειτουργίας: Δευτέρα - Παρασκευή: 11.30 - 13.30 και 15.30 - 21.00 και Σάββατα: 10.00 - 14.00

[αφιέρωμα]

Βιοποικιλότητα και Άνθρωποι Ο Παράδεισος του Υδροβιότοπου Κόλπου Καλλονής Με χαρά παρουσιάζουμε σ’ αυτό το τεύχος, με αφορμή την ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη εκδήλωση του Συλλόγου μας σε συνεργασία με τον Φιλοπρόοδο Σύλλογο Αγίας Παρασκευής και την Ομοσπονδία Λεσβιακών Σωματείων (Ο.Λ.Σ.Α.), με θέμα «Βιοποικιλότητα και άνθρωποι: ο παράδεισος του Υδροβιότοπου του Κόλπου Καλλονής», μια ιδιαίτερη πλευρά του τόπου μας, την περιβαλλοντική του ομορφιά. Γιατί πρέπει να γνωρίσουμε όλοι και να εκτιμήσουμε την ομορφιά του. Όπως δείχνει να την εκτιμά το κίνημα των παρατηρητών των πτηνών (birdwatchers), αυτούς που οι ντόπιοι ονομάζουν «πουλάκηδες». Γιατί τον Κόλπο Καλλονής διάλεξαν 300 και πλέον είδη πουλιών για να περάσουν κάθε χρόνο τις «διακοπές» τους, κάνοντάς τον, το τρίτο σπουδαιότερο μέρος της Ελλάδας για συγκέντρωση πουλιών, μετά τον Έβρο και την Κερκίνη. Συμβαίνει οι περισσότεροι χείμαρροι του νησιού καθώς και τα εποχιακά λιμνάζοντα νερά, οι δύο αλυκές της Καλλονής και του Πολυχνίτου και η λίμνη στο Μετόχι να βρίσκονται στον Κόλπο και μαζί με το ζεστό και υγρό κλίμα του λεκανοπεδίου Καλλονής να κάνουν την περιοχή μοναδική σε βιοποικιλότητα, έναν πραγματικό παράδεισο για τον κόσμο των φυτών και των ζώων.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο μεγάλος φιλόσοφος Αριστοτέλης διάλεξε τον κόλπο Καλλονής σαν τόπο για τα πρώτα στον κόσμο βιολογικά του πειράματα. Αυτή λοιπόν την μοναδική κληρονομιά καλούμαστε να διατηρήσουμε σαν κόρη οφθαλμού, για να την κληρονομήσουν μετά από μας τα παιδιά μας. Καλούμαστε επίσης να την αξιοποιήσουμε, να εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες που παρέχει για άλλα είδη τουρισμού, όπως αυτό των παρατηρητών των πουλιών, και να την κάνουμε γνωστή στα πέρατα του κόσμου. Να σημειώσουμε ότι η δραστηριότητα της παρατήρησης των πτηνών είναι ζωτικής σημασίας για την τοπική οικονομία και έχει υπολογιστεί ότι αυτή η μορφή οικοτουρισμού συνεισφέρει σε αξία περίπου 3 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στην τοπική οικονομία. Αλλά η δραστηριότητα δεν έχει απλώς οικονομικές συνέπειες, προπάντων συμβάλλει στη συνειδητοποίηση της αξίας του περιβάλλοντος χώρου μας, στην προστασία της άγριας ζωής στο νησί, ώστε τα σπάνια είδη πτηνών και ζώων να επιβιώσουν. Σήμερα στις δύσκολες μέρες που περνά η πατρίδα της οικονομικής κρίσης, γίνεται ακόμα περισσότερο επιτακτική η ανάγκη αξιοποίησης αυτού του φυσικού πλούτου. Πιστεύουμε πως με αφορμή το διεθνές ενδιαφέρον για τον κόλπο και το περιβάλλον του, θα μπορούσαμε να οργανώσουμε περιοδικές συναντήσεις υψηλού επιστημονικού επιπέδου, με την εμπλοκή του Πανεπιστημίου Αιγαίου και άλλων φορέων, μετατρέποντας σιγά-σιγά αυτές τις συναντήσεις σε θεσμό. Όμως για να απολαμβάνουμε αυτό το θαύμα της φύσης, τον κόλπο και τον περιβάλλοντα χώρο, αλλά και για να μπορούμε να τον αξιοποιήσουμε, όπως του αρμόζει, θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να προστατέψουμε τη βιοποικιλότητά του, αυτόν τον παράδεισο ζωής που ανακάλυψε ο Αριστοτέλης. Στον χώρο της Ένωσης Κωνσταντινουπολιτών, την Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2015, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση την οποία υποστήριξε με φωτογραφικό και ενημερωτικό υλικό η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Βασικοί ομιλητές ήταν oι: κ. Νεκτ. Βακάλης, πρόεδρος της ΟΛΣΑ, ο κ. Στ. Βαλτάς, πρόεδρος του Συλλόγου Καλλονιατών, ο κ. Γ. Ασημέλλης, πρόεδρος του Φιλοπρόοδου Συλλόγου Αγίας Παρασκευής, ο κ. Αρ. Κυριαζής, με θέμα: Ιστορική Περιήγηση στον Κόλπο Καλλονής, η κ. Τ. Αμπατζή, με θέμα: Κόλπος Καλλονής-Πυρραίων Εύριπος, Πηγή Έμπνευσης του Αριστοτέλη, ο κ. Αν. Δουκέλλης, με θέμα: Ο Αριστοτέλης και η Σκάλα Καλλονής και ο κ. Χρ. Βλάχος, με θέμα: Φωτογραφική Περιήγηση. Η εκδήλωση πλαισιώθηκε από πλούσιο φωτογραφικό υλικό των υπέροχων και σπάνιων πουλιών που έχουν ενδημήσει στον Κόλπο Καλλονής και δημιουργούν τον νέο παράδεισο του υδροβιότοπου, από τις συλλογές των φωτογράφων κ. κ. Χρ. Βλάχου, Ε. Μόσχου. Ακόμη μια έκθεση των ανθρώπινων μεταναστευτικών πουλιών, του φωτογράφου κ. Β. Καζάζη, πλαισίωσε την εκδήλωση.

Σκίτσ α-Κε ίμενο : Ανδρέας Σταυράκης

Dream Cafe Bar Πλατεία Καλλονής Τηλ. 22530 23863

Η Λέσβια Ειρήνη Βαρβαρέσσου στην Εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση Στη «Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» Χάρη Πάτση ανθολογήθηκε η Λέσβια συγγραφέας Ειρήνη Βαρβαρέσου. Η Εγκυκλοπαίδεια αποτελείται από 25 τόμους και καλύπτει την περίοδο από το Βυζάντιο μέχρι σήμερα. Η Ειρήνη Βαρβαρέσου γεννήθηκε στα Σουμούρια Καλλονής Λέσβου, το 1951. Από το 1967 βρέθηκε στην Αθήνα και εργάστηκε ως φωτορεπόρτερ σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Από το 1988 ζει στη Γλυφάδα Πύλου Μεσσηνίας, τόπο καταγωγής του συζύγου της. Έχει εκδώσει το βιβλίο με παραμύθια «Η Χρυσολακουβίτσα» (1964), την ποιητική συλλογή «Διαδρομές ζωής» (2008) και έχει υπό έκδοση μια συλλογή διηγημάτων και μια δεύτερη ποιητική συλλογή. Ποιήματά της, παραμύθια και διηγήματα έχουν δημοσιευθεί στα «Καλλονιάτικα», στην «Αιολίδα» και σε εφημερίδες της Μεσσηνίας. Στην εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση ανθολογείται με τέσσερα ποιήματα. Παραθέτουμε ένα με τον τίτλο «Λέσβος». «Φρουροί ίσκιων τα Τσάμια σου, γερά αρματωμένοι. / Κι’ οι Δρόμοι, τα Ποτάμια σου, Φλέβες που ρέει τ’ ασήμι. / Το Χώμα στα χωράφια σου, Αντίδωρο και Άρτος. /

Τα Ράχτα, τα Λιτρίδια σου, διαμάντια σκορπισμένα. / Σχολειά και Μοναστήρια σου, καράβια ναυλωμένα. / Η Θάλασσα στο σώμα σου, δαντέλα της αρμύρας. / Σε λαγκαδιές σου και βουνά, ηχούν σκοποί της λύρας. | Λάμπουσα κόρη τ’ Όυρανού και αδελφή των Άστρων. / Κήπος Αγίων και Θεού, και της Αγάπης κάστρο. / Ό,τι αναπνέει επάνω σου, είναι Ευλογημένο. / Ό,τι αναβλύζει από Πηγή, είναι Αγιασμένο. / Πορτοκαλένια δειλινά. Αυγές που στραφταλίζουν. / Ήπιος Βοριάς, Νοτιάς ζεστός. Βροχή μαλαματένια. / Η μέρα σου ρόδο λευκό κι’ η νύχτα σου ζουμπούλι. / Και η Γη σου πέπλο πράσινο, που πάνω του χορεύουν, / Ελιές, Μυρτιές και Λυγαριές και κόκκινοι Λαλέδες. / Λέσβος! Νησί μου και Πατρίδα μου! ίαμα της ψυχής μου. / Κόρφος γλυκός για βύζαγμα. Φωλιά για να κουρνιάσω. / Στρώμα με μύρια λούλουδα, πάνω του να ξαπλώσω. / Εσύ είσαι Φίλη κι’ αδερφή και Μάνα και Πατέρας. / Και Έρωτας και Θρησκεία μου. Απέθαντή μου Ελπίδα. / Του ξύπνιου μου το όνειρο, του ύπνου μου το λίκνο. / Αίμα μου! Οξυγόνο μου! Αιώνια μου Άγια Μήτρα.»

φάτεμάτια... [ουζοκουλούρα με άρωμα γλυκάνισου] Υλικά • 1 ποτήρι νερού γεμάτο ούζο, • 1 ποτήρι νερού γεμάτο λάδι • 1 ποτήρι νερού γεμάτο ζάχαρη άσπρη, • 2 κουταλιές σούπας σπόρους γλυκανίσου (όχι τον αστεροειδή) • 4-5 δάκρυα μαστίχας, • 2 κουταλάκια του γλυκού μπέϊκιν πάουντερ, • 1 κουταλάκι του γλυκού σόδα • περίπου 1 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις.

Εκτέλεση Βάζετε στο multi τους σπόρους γλυκανίσου, μαζί με την μαστίχα και μια κουταλίτσα

> του Παναγιώτη Σκορδά

Στείλτε μας και τις δικές σας παλιές ή καινούριες συνταγές. > Επιμέλεια: Δημήτρης Ραδίτσας

ζάχαρη, τα χτυπάτε με μερικές στροφές, ώστε να σπάσουν οι κόκκοι και να γίνουν όσο το δυνατόν πιο σκόνη. Στην λεκάνη που θα κάνετε το ζύμωμα, ρίχνετε το ούζο, το λάδι (ή την μαργαρίνη) και την ζάχαρη και χτυπάτε με τον αυγοδάρτη καλά ώστε να λιώσει η ζάχαρη και να ενωθούν τα υλικά. Στην συνέχεια ρίχνετε στο μείγμα την σκόνη μαστίχας-γλυκανίσου, την σόδα, το μπέϊκιν, ανακατεύετε και πάλι και σταδιακά αρχίζετε να προστέθετε το αλεύρι, μόλις αρχίσει το μείγμα να αποκτά υφή ζύμης αφήνετε κατά μέρος τον αυγοδάρτη και βάζετε χεράκια! Γρήγορα έχετε μια εύπλαστη και μυρωδάτη ζύμη. Την αφήνετε στην άκρη και ετοιμάζετε τα ταψιά σας, στρώνοντας αντικολλητικό χαρτί. Προθερμαίνετε τον φούρνο και πλάθετε κουλουράκια σύμφωνα με το πως σας αρέσουν. Εάν θέλετε μπορείτε να τα πασπαλίσετε με ζάχαρη πριν τα ψήσετε, αλλιώς και έτσι είναι το ίδιο νόστιμα. Ψήνετε στους 160-170 βαθμούς με αέρα (πάντα ανάλογα με τον φούρνο) μέχρι ν’ αρχίσουν να ροδίζουν. Μην τα παραψήσετε χρειάζεται να είναι «μια ιδέα» που έλεγαν και οι μανάδες μας μαλακά όταν βγουν από τον φούρνο, γιατί μετά σφύγγουν. Τα «βιομηχανοποιημένα» με τους κόμπους τους που θυμίζουν κομπολόϊ είναι συνήθως πλασμένα με αλεύρι, ούζο και νερό... είναι τα απολύτως νηστίσιμα της Μεγαλο-Βδομάδας, μιας και δεν έχουν καθόλου λάδι.

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

19

όσα ακούει η πλατεία γράφει ο Σταύρος Βαλτάς

Ας αρχίσουμε με κάτι ευχάριστο, με την ερωτική εξομολογηση ενός νέου ή αλλιώς τα κάλαντα της πρωτοχρονιάς! Εμείς βεβαίως έχουμε τα δικά μας τα Καλλονιάτικα κάλαντα του Ε.Ο.Κ. (Ερασιτεχνικός Όμιλος Καλλονής), που έγραψε ο αείμνηστος Δημητρός Καλλίας, γραμματέας της κοινότητας και ακούραστος εργάτης των πολιτιστικών δρώμενων της Καλλονής των 50s και 60s. Ετέλειωσεν ο χρόνος κι ήρθε η πρωτοχρονιά. Βασιλείου του Μεγάλου να χετε καλή χρονιά. Ο Βασίλειος ο Μέγας Ιεράρχης θαυμαστός. Εις την οικογένειαν σας να ναι πάντα βοηθός. Καλή χρονιά χρόνια πολλά καλή χρονιά χρόνια πολλά Χαρούμενη χρυσή Πρωτοχρονιά. Όμως επικράτησαν και ψάλλονται σε ολόκληρη σχεδόν την Ελλάδα τα σε όλους γνωστά κάλαντα Αρχιμηνιά και αρχιχρονιά… Πρόκειται για στίχους θρησκευτικούς (κάλαντα) και στίχους που απευθύνονται σε κοπέλα (στην αγαπημένη). Μέσα από τα κάλαντα εκφράζονται καλυμμένα τα αισθήματα αγάπης του νέου καλαντιστή προς την αγαπημένη του. Η σειρά των στίχων είναι εναλλάξ ένας στίχος από τα κάλαντα, που αναφέρεται στον Άγιο Βασίλη, και στη συνέχεια ένας στίχος που εκφράζει την αγάπη και απευθύνεται στην κοπέλα, προς την οποία και για την οποία λέγονται τα κάλαντα. Αρχιμηνιά και αρχιχρονιά Ψηλή μου δεντρολιβανιά (που είσαι ψηλή σαν δεντρολιβανιά) και αρχή καλός μας χρόνοςεκκλησιά με τ’ άγιο θόλος (με το καπέλο είσαι σαν εκκλησιά με τον τρούλο) Αρχή που βγήκε ο Χριστός, άγιος και πνευματικός στη γη να περπατήσει, και να μας καλοκαρδίσει (αν βγει να περπατήσει θα ευφρανθούν οι καρδιές μας) Άγιος Βασίλης έρχεται και δεν μας καταδέχεται (δεν καταδέχεται η κοπέλα) από την Καισαρεία συ είσαι αρχόντισσα κυρία (εσύ η κοπέλα μου είσαι αρχόντισσα) Βαστάει εικόνα και χαρτί, ζαχαροκάντιο ζυμωτή (είσαι σαν γλυκό ζυμωμένο, σαν ζαχαροκάντιο) χαρτί και καλαμάρι δες κι εμέ το παλικάρι (κοίτα και μένα το παλικάρι) Το καλαμάρι έγραφε, την μοίρα του την έλεγε (τη μοίρα του παλικαριού, την ατυχία του;;) και το χαρτί ομίλει άγιε μου, άγιε μου καλέ Βασίλη

20

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Χαρά μες σ’ φάτνη τ’ς Βη θλεέμ, χαρά στου κόσμου ούλο υ, χαρά τσι μες στου τζιτζι ρέ, που βράζουμι του πούλ ου. Χριστός γιννιέτι τσ’ ένα γ’ρούν’ κάθιτι κλαί’ του χάλ’ ιντ , γιατί του ξέρ’, για γ’ρου νουπ’χτή ’τοιμάζιν του τσιφάλ’ ιντ!

Στρατής Π. Αναστασέλη ς Η ιστορία ενός ερωτοχτυπημένου νέου στην εποχή της βυζαντινής αυτοκρατορίας, που λέει τα κάλαντα σε μια «αρχόντισσα» και απευθύνει τους στίχους του στη νεαρά καμουφλαρισμένους, για να της εκφράσει τον έρωτά του. Το σενάριο θεωρείται λίγο παρατραβηγμένο, καθώς είναι δύσκολο να υπήρξε τέτοια διάδοση από έναν μόνο νέο. Πιο πειστική είναι η εκδοχή ότι οι στίχοι αυτοί λέγονταν από όλους τους νέους της βυζαντινής εποχής. Τα κάλαντα τότε δεν τα έλεγαν τα μικρά παιδιά αλλά οι νέοι («δες κι εμέ το παλικάρι» λένε στα κάλαντα), που έβρισκαν την ευκαιρία με τα κάλαντα να επισκεφθούν τα σπίτια των αγαπημένων τους κοριτσιών, να τα δουν και να εκφράσουν την αγάπη τους με τον καλυμμένο τρόπο των καλάντων. Πολλοί καλαντιστές από άγνοια της ιστορικής διαδρομής των καλάντων αλλοιώνουν τον στίχο «και δεν μας καταδέχεται» και τον μεταβάλλουν σε «και όλους μας καταδέχεται», γιατί νομίζουν ότι ο Άγιος Βασίλης που έρχεται δεν είναι δυνατόν να μη μας καταδέχεται, αγνοώντας ότι ο στίχος αυτός απευθύνεται στην ακατάδεκτη νέα!!!

Στην ΑΓΚΑΛΙΑ το βραβείο «Raoul Wallenberg» του Συμβουλίου της Ευρώπης Στην ΜΚΟ «Αγκαλιά», που ίδρυσε ο παπά-Στρατής στην Καλλονή και η οποία προσέφερε προσωρινή στέγη, τροφή, νερό και ιατρική βοήθεια, σε πάνω από 17.000 πρόσφυγες και μετανάστες από τον Μάϊο του 2015, αποφασίσθηκε να δοθεί το βραβείο «Raoul Wallenberg» του Συμβουλίου της Ευρώπης. Δημιουργήθηκε το 2012, με πρωτοβουλία της Σουηδικής κυβέρνησης και του Ουγγρι-

κού κοινοβουλίου και το πρώτο βραβείο, δόθηκε το 2014 στον Elmas Arus, Τούρκο σκηνοθέτη με καταγωγή Ρομά. Ανακοινώνοντας την απόφαση της κριτικής επιτροπής, ο Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης Θόρμπγιον Ζάγκλαντ τόνισε ότι «οι δραστηριότητες της ΑΓΚΑΛΙΑΣ αντικατοπτρίζουν τις θεμελιώδεις αξίες του Συμβουλίου της Ευρώπης και συμβάλλουν στην προώθηση και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη και πέραν αυτής». Η τελετή απονομής του βραβείου θα πραγματοποιηθεί στις 13 Ιανουαρίου 2016, στο Μέγαρο του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο Στρασβούργο.

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΕΣ ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΑΝ Στη φωτογραφία οι Καλαντιστές του Ε.Ο.Κ την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1956 σε γειτονιά της Καλλονής. Πιθανότατα στα τελευταία σπίτια της οδού Μητροπόλεως με κατεύθυνση προς τα Δάφια (πριν το γεφύρι του Καθάριου, δεξιά). Από το ντύσιμό τους, φαίνεται ότι ο καιρός θα ήταν καλός για την εποχή. Το χωμάτινο οδόστρωμα είναι στεγνό. Διακρίνονται από δεξιά οι: Π.Τζωάννος, Μιχ. Καζαντζόγλου, Τ. Μανωλάκης , Δημ. Καλλίας, Χαρ. Φαναδαρρέλης, Αρ. Βαρβερίδης, Δημ. Μεϊμάρης, Θεμ. Τζωάννος, Α.Γιάλας, Στ. Βατούσιος, Σαρ. Βαβλαδέλλης, Δημ. Δουκάκαρος, Μιχ. Γυάλας, Κομ. Κομνηνάκης, Ακ. Παλαιολόγος, Χαρ. Συρίγος.

π

σκέψεις με μφιαία αλιά φωτογρα

Η Ακαδημία Αθηνών βραβεύει τον παπά – Στρατή και τον κυβερνήτη και το πλήρωμα του 602 σκάφους του Λιμενικού Σώματος Στις 22 Δεκεμβρίου η Ακαδημία Αθηνών σε πανηγυρική Συνεδρία υπό την προεδρία του Δημητρίου Νανόπουλου βράβευσε με τιμητική διάκριση μετά θάνατον τον συγχωριανό μας ιερέα Ευστράτιο Δήμου, τον δικό μας παπα-Στρατή για την κοινωνική του προσφορά και το ανθρωπιστικό του έργο εν ζωή. Η οργάνωση της ΜΚΟ «Αγκαλιά» περιέθαλψε χιλιάδες ανθρώπους, πρόσφυγες αλλά και ντόπιους, που είχαν ανάγκη. Το βραβείο παρέλαβε ο γιος του Μιχάλης Δήμου, ενώ στην βράβευση παραβρέθηκε ολόκληρη η οικογένειά του. Τα βραβεία όμως για την Λέσβο δεν σταματάνε εδώ. Τιμητική διάκριση επίσης απονεμήθηκε στον κυβερνήτη του 602 σκάφους του Λιμενικού Σώματος Κυριάκο Παπαδόπουλο και σε ολόκληρο το πλήρωμα, στο οποίο υπηρετεί και η Καλλονιάτισα ανθυποπλοίαρχος Ελένη Κέλμαλη,

καθώς και ο Μιχάλης Δήμου, γιός του παπα- Στρατή, για τη διάσωση χιλιάδων προσφύγων! Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο τ. πρόεδρος της ΟΛΣΑ Χριστόδουλος Τσακιρέλλης, ο πρόεδρος του Συλλόγου Καλλονιατών Σταύρος Βαλτάς, οι συγχωριανοί μας ανώτεροι δικαστικοί Βασίλης Μαρκής και Αιμιλία Λίτινα, ο φίλος του Παπα-Στρατή Κωνσταντίνος Πολυχρονόπουλος, που μαγειρεύει για τους άστεγους στις γειτονιές της Αθήνας, και φίλοι της οικογένειας του παπαΣτρατή.

Της Καλλονής η τρύπα…

Tο ποτάμι έστειλε ένα μήνυμα σε όλους μας κατ εμέ ηχηρότατο ότι δεν πάει άλλο την άλλη φορά θα έχουμε χειρότερα… Ένα προφητικό δημοσίευμα από το aeiforiko.blogspot.gr Κυριακή, 30 Νοεμβρίου 2008 Σκέψεις μετά από τις πλημμύρες του 55 του 84 κλπ, σκέψεις μετά την τρύπα του 2007-2008, σκέψεις μετά την πλημμύρα της 14/12/2011, της 17/01/2016... σκέψεις... σκέψεις, πλημμύρες από σκέψεις, που αν δεν πνιξουν τους αρμόδιους, λύση δεν θα βρεθεί. Γ.Τ. ΥΓ.1 Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων Πετρούπολης «Ο Θεόφιλος» μας εκπλήσσει ευχάριστα. Εκτός από το πάντα καλαίσθητο ημερολόγιο τοίχου που κάθε χρόνο εκδίδει και που συναγωνίζεται επάξια τα καλύτερα ημερολόγια της Ελλάδας, αφιερωμένο εφέτος στο αγαπημένο μας νησί και στους αξιόλογους ανθρώπους του των γραμμάτων και της τέχνης, παίζει και θέατρο! Σε σκηνοθεσία της Ελευθερίας Βερβέρη στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Πετρούπολης ανέβασε το έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Η Αυλή των Θαυμάτων». Με τις υπέροχες ερμηνείες και των δικών μας, Αχιλλέα Χιωτέλλη στο ρόλο του Ιορδάνη και Αντώνη Δουκέλλη στο ρόλο του Στέλιου. ΥΓ.2 Ημερολόγια λάβαμε εκτός από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μυτιληναίων Πετρούπολης «ο Θεόφιλος», από την «Εστία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Σίτισης Καλλονής «ΣιτιΖω» (τοίχου) και από τον «Ενοριακό Σύλλογο Δαφίων» (τσέπης). Τους ευχαριστούμε πολύ. ΥΓ.3 Από μικρός είχα μια αποστροφή και μια συνειδητή ανυπακοή σε ό,τι προσπαθούσαν να μου επιβάλλουν σαν μοναδική δυνατότητα χωρίς εναλλακτική πρόταση. Όπως ο μεσημεριανός ύπνος το καλοκαίρι, το μουρουνέλαιο, το πρωινό ποτήρι γάλα ντε και καλά,...! Με λύπη μου βλέπω ότι μπορεί να άλλαξαν με τον καιρό οι «οργανοπαίκτες» αλλά ο χαβάς παραμένει ίδιος! (Όπως έλεγε ο αείμνηστος Χαρίλαος Φλωράκης). Τα μνημόνια, το ευρώ,η ζωή μας που συνεχώς χειροτερεύει, η συνεχής φτωχοποίηση, η ΑΠΑΝΘΡΩΠΗ Ευρώπη ΤΟΥΣ...! Ευχαριστώ, δεν θα πάρω! ΥΓ.4 Μ’ αυτά και με τούτα... φάγαμε τις γιορτές και τρέχουμε τώρα τις σελίδες του νέου ημερολογίου του 2016! Καλή Χρονιά Καλλονιάτες νάχετε όπου κι αν είστε!

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

21

ειδήσεις | σχόλια | διάφορα | σκόρπια & ανέλεγκτα Μέσα από τις σελίδες του Κυβερνοχώρου ...και όχι μόνο > Επιμέλεια: Θεόφιλος Μυζίκας

Αρχισυντάκτης - Kalloninews.gr

Πεζοδρόμηση Καλλονής Με γοργούς ρυθμούς συνεχίζεται η πλακόστρωση των πεζοδρομίων στην Καλλονή τις τελευταίες ημέρες. Οι κάτοικοι με χαρά βλέπουν να ολοκληρώνεται επιτέλους ένα έργο που ήταν μισό, εδώ και πολλά χρόνια και δεν προχώρησε λόγο διαφόρων εμποδίων. Η πλακόστρωση γίνεται στα πεζοδρόμια που είχαν μέχρι πρότινος μόνο τσιμέντο, ενώ θα γίνουν νέα πεζοδρόμια και σε άλλους δρόμους της κωμόπολης, δίνοντας μια άλλη αίσθηση σε κατοίκους και επισκέπτες. Η πλακόστρωση ξεκίνησε μπροστά από τα σχολεία Καλλονής, όπου και έχει ολοκληρωθεί. Πλακόστρωση δεν γίνεται μόνο στα πεζοδρόμια που είναι πάνω στον δρόμο, αλλά και στους δρόμους τους παράλληλους από την κάτω πλευρά, που χρησιμοποιούν δεκάδες πολίτες καθημερινά. Ωστόσο, σύμφωνα με τα όσα πληροφορούμαστε, πεζοδρόμια και πλακόστρωση αυτών θα γίνει και σε άλλους δρόμους που μέχρι σήμερα δεν υπήρχε. Ένας δρόμος στον οποίο θα γίνουν ανάλογου τύπου έργα είναι αυτός του ιερού ναού του Αγίου Νεκταρίου.

Το «ΣΙΤΙΖΩ» στηρίζει... Εδώ και πολλά χρόνια, το «ΣιτίΖΩ» πράττει ένα σπουδαίο έργο, βοηθώντας ανθρώπους οι οποίοι αδυνατούν να έχουν ένα πιάτο φαγητό, για οποιοδήποτε λόγο. Οι άνθρωποι από τη Καλλονή που δραστηριοποιούνται στο ΣιτίΖΩ συνεχώς επιζητούν τρόπους για εξεύρεση πόρων για να βοηθούν τους αδύναμους συμπολίτες τους και στο δύσκολο αυτό έργο βρίσκουν πάντα συνοδοιπόρους και συνταξιδευτές, δείχνοντας πως ακόμη η ανθρωπιά είναι περίσσια. Το προηγούμενο διάστημα κυκλοφόρησε μια λαχειοφόρος αγορά για την οικονομική ενίσχυση του «ΣιτιΖΩ» με έπαθλο μια μπάλα ποδοσφαίρου της ΑΕΛ Καλλονής, υπογεγραμμένη από όλους τους ποδοσφαιριστές.

Κάηκαν... τζετ-σκι στην Καλλονή... Πυρκαγιά σημειώθηκε σε οικοπεδικό χώρο στην Καλλονή Λέσβου. Πιο συγκεκριμένα στις 19-11-15 σημειώθηκε πυρκαγιά, από την οποία καταστράφηκαν 2 ταχύπλοα σκάφη, 2 τζετ σκι, 2 εξωλέμβιες μηχανές καθώς και εξοπλισμός θαλάσσιων σπόρ. Στο συμβάν έλαβαν μέρος τρία (3) οχήματα του Π.Κ Καλλονής με πέντε(5) άνδρες.

22

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Βρέθηκε λύση για το Α.Τ. Καλλονής Εξεύρεση λύσης για την παραμονή του Α.Τ. Καλλονής προέκυψε από τη διαβούλευση στην αστυνομική διεύθυνση στη Μυτιλήνη. Τοπικοί φορείς θα πρέπει να τρέξουν αρκετά θέματα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα για την υλοποίηση αυτή. Πολλοί πολίτες από την Καλλονή βρέθηκαν στην Αστυνομική διεύθυνση. Επίσης δόθηκε δυναμικό παρόν από αυτοδιοικητικούς της Καλλονής. Πάνω από δυο ώρες διήρκεσε η διαβούλευση μεταξύ στελεχών της Αστυνομίας, πολιτικών αρχόντων και άμεσα ενδιαφερομένων.

Αξίζει να σημειωθεί και να τονιστεί πως ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίας Τάξης, Δημήτριος Αναγνωστάκης, μόλις μπήκε στη συνεδριακή αίθουσα ρώτησε αν υπάρχουν έξω πολίτες, παίρνοντας θετική απάντηση. Τότε δίχως δεύτερη σκέψη βγήκε από την αίθουσα και συνοδεία αξιωματικών της Αστυνομίας μίλησε με περίπου 20 πολίτες από την Καλλονή που είχαν έρθει με σκοπό την παραμονή του Α.Τ. Καλλονής εκεί όπου ανήκει. Ο κ. Αναγνωστάκης συνομίλησε μαζί τους για περίπου 20-25 λεπτά ακούγοντας τους με προσοχή, καθησυχάζοντάς τους πως το αστυνομικό τμήμα παραμένει ως έχει και θα βρεθεί λύση για τη παραμονή του στην περιοχή σε ένα πιο ανθρώπινο κτήριο.

παίκτες με προσωπικά τους έξοδα με τη συμβολή και του «ΤΟΠΟΛΙΝΟ». Μάλιστα, τα παιδιά και οι Δάσκαλοι κεράστηκαν πίτσα από τον Βασίλη Καραμήτρο.

Με λαμπρότητα τιμήθηκε η Μάχη του Κλαπάδου

νεολαία να αποκτά σιγά σιγά κοινωνική ευαισθησία σε αυτές τις δύσκολες εποχές που βιώνουμε.. Τέλος ελπίζω η διάθεση για προσφορά και αλληλεγγύη να συνεχιστεί και μετά τις γιορτές, όταν τα φώτα θα έχουν σβήσει, αλλά οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να πεινάνε».

Με λαμπρότητα και κάθε επισημότητα τιμήθηκε η μνήμη της 8ης Δεκέμβρη στον Κλαπάδο.

Έδωσε χαρά στα παιδιά με ιδιαιτερότητες ο Απόλλων Δαφίων Στις 3 Δεκεμβρίου, γιορτάζεται η παγκόσμια μέρα ατόμων με αναπηρία και ο Απόλλων Δαφίων έβαλε το καλύτερο «γκολ» απ’ όλα όσα έχει πετύχει μέχρι τώρα. Έδωσε χαρά σε όλα αυτά τα παιδιά και τους ανθρώπους που συνήθως το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών τους παραμελεί.

Στρατιωτικές αρχές, εκπρόσωποι των εκπαιδευτηρίων Καλλονής, εκπρόσωποι της εκκλησίας, πολιτικές αρχές και σύλλογοι, τίμησαν με κάθε επισημότητα την ιστορική ημέρα της 8ης Δεκεμβρίου, η οποία και σήμαινε την απελευθέρωση του νησιού μας, καθώς έγινε η τελευταία μάχη με τους κατακτητές. Η σημαντικότερη αυτή ημέρα για το νησί μας τιμήθηκε με πλήθος κόσμου.

Ενοριακός Σύλλογος Δαφίων Ο Ενοριακός Σύλλογος Δαφίων με επιστολή του μας ανακοίνωσε το νέο Διοικητικό Συμβούλιό του, όπως προέκυψε μετά τις εκλογές την Κυριακή, 22 Νοεμβρίου 2015. Το νέο Δ. Σ. είναι: Πρόεδρος: Ευστρατία Χατζημπελαντέρη Αντιπρόεδρος: Ελπίδα Βαβαλέρου

Το Λύκειο Καλλονής... υπέρ των φτωχών! Θεάρεστο έργο πραγματοποιήθηκε από τους μαθητές του Γενικού Λυκείου Καλλονής, οι οποίοι απέδειξαν πως εκτός από ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα, τα παιδιά αυτά είναι συνοδοιπόροι στην ανθρωπιά! Η ομάδα των Δαφίων με τον Γενικό αρχηγό Θέμη Σταματέλλη, τον προπονητή Μανώλη Εμμανουήλ και τους παίκτες Βασίλη Καραμήτρο, Γιώργο Κιουλάφα και Παναγιώτη Σελάχα, επισκέφθηκαν το ειδικό Δημοτικό Σχολείο Καλλονής και μοίρασαν δώρα στα παιδιά, χαρίζοντάς τους άπλετο χαμόγελο! Στη συνοδεία ήταν και ένα παιδί από τα τμήματα υποδομής του Απόλλων, ο Δημήτρης Εμμανουήλ. Να σημειωθεί ότι τα δώρα τα πήραν οι

Μέσα σε 4 μέρες κατάφεραν να μαζέψουν έναν αριθμό τροφίμων, που θα δοθούν στην κοινωνική κουζίνα του «Άλλου ανθρώπου», η οποία ταξιδεύει από πόλη σε πόλη, από χωριό σε χωριό και μαγειρεύει, προσφέροντας ένα πιάτο φαί σε όποιον το έχει ανάγκη. Ο μαθητής Παναγιώτης Σελάχας που πήρε τη πρωτοβουλία δήλωσε: «Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλα μα όλα τα παιδιά που ανταποκρίθηκαν και μη (για δικούς τους λόγους). Είναι ευχάριστο να βλέπεις τη

Γραμματέας: Μαρίτσα Τσαλάγκα Ταμίας: Ευφροσύνη Γιοβάνη Μέλος: Ροδούλα Τραγέλλη Αναπληρωματικά Μέλη: Παρασκευή Δουνιά - Ευστρατία Καζαμία Το μήνυμά του είναι το εξής: «Θα δώσουμε όλη την αγάπη και αφοσίωσή μας για να πράξουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για τον Σύλλογό μας, το Χωριό μας, και τον Δήμο μας!.... Ο καινούργιος χρόνος 2016 να είναι ευλογημένος, ειρηνικός και δημιουργικός στον καθένα σας ξεχωριστά, και στα ξενιτεμένα μας αδέρφια, που πάντοτε τα προσμένουμε με μεγάλη λαχτάρα να επιστρέψουν πίσω στη γλυκιά μας πατρίδα!»

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

23

κοινωνική ζωή βαπτίσεις - γεννήσεις

Για τον Μιχάλη Πετρέλη

Η Αθηνά Μισγίρη και ο Παναγιώτης Τσούνης απέκτησαν αγόρι. Στις 3-10-2015 έγινε το πρώτο βάπτισμα στον νεοανεγερθέντα Ι.Ν. Αγίου Νεκταρίου. Βαπτίσθηκε το κοριτσάκι του Παρθένη Μέτσικα και της Χαρίκλειας Τουμπακάρη και έλαβε το όνομα Παναγιώτα. Να τους ζήσουν.

Πέθανε στην Αρίσβη ο Μιχάλης Πετρέλης στα 97 του χρόνια. Ήταν ο τελευταίος Μικρασιάτης πρόσφυγας που είχε μείνει στο προσφυγικό χωριό της Αρίσβης απ’ τον διωγμό του 1922. Είχε τρία παιδιά, δυο κόρες και ένα αγόρι. Ως πατέρας φρόντιζε με πολύ κόπο τα παιδιά του. Αλήθεια, πόσο τραγικό είναι τα τρία παιδιά να κηδεύουν τον πατέρα τους! Σε όλων των συγχωριανών το στόμα είναι έτοιμη η έκφραση που συνοδεύεται από πίκρα και απογοήτευση. Ήταν σεμνός, συνεπής άνθρωπος, χαμηλών τόνων, κι είχε πάντα να πει ένα καλό λόγο για κάθε γνωστό του. Εύχομαι το χώμα που σε σκέπασε να είναι ελαφρύ!

πένθη Πέθανε στην Καλλονή ο Δημήτριος Τσολάκης στις 15 Οκτωβρίου 2015. Πέθανε στην Αρίσβη ο Μιχάλης Πετρέλης στις 30 Δεκεμβρίου 2015. Φρόσω Ντάλλα-Μασκαλάρη στην Αθήνα Μυρσίνη Κλειδαρά-Βάρη στην Αυστραλία Θερμά συλλυπητήρια.

Εκοιμήθη ο Καλλονιάτης Μητροπολίτης Φωτικής Αμβρόσιος Εκοιμήθη ο Καλλονιάτης Μητροπολίτης Φωτικής (πρ. Σερβίων & Κοζάνης) Αμβρόσιος. Η Ιερά Μητρόπολις Σερβίων & Κοζάνης ανακοίνωσε την προς Κύριον εκδημία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φωτικής (πρώην Σερβίων & Κοζάνης) Κυρού Αμβροσίου. Ο μακαριστός Μητροπολίτης Κυρός Αμβρόσιος (Γιακαλής) γεννήθηκε στο Κεράμι Καλλονής Λέσβου το 1940. Χειροτονήθηκε Διάκονος το 1967 και Πρεσβύτερος το 1974. Ήταν απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, Διδάκτωρ (PhD) του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ (St. John’s College) και εργάσθηκε ερευνητικά στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Campion Hall, 1989-90). Διετέλεσε Διευθυντής του Ελληνικού Σχολείου του Κέμπριτζ, Πανεπιστημιακός Εφημέριος των Ορθοδόξων Φοιτητών του Πανεπιστημίου του Έσσεξ (1984-88) και Διευθυντής του Ιδρύματος Νεότητος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών (1991-1994). Υπηρέτησε από το 1991 ως Ιερατικός Προϊστάμενος στον Ι. Ναό Παναγίας Φανερωμένης Χολαργού. Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης χειροτονήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 1998, ενθρονίσθηκε στην Κοζάνη στις 15 Νοεμβρίου 1998 και στις 4 Φεβρουαρίου 2004 υπέβαλε την παραίτησή του. Η εξόδιος ακολουθία και η ταφή τελέσθηκαν την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου στο Άγιον Όρος.

24

Γεώργιος Μαραγκός

Για τον εγγονό μου Ταξιάρχη Αυτό το ποίημα το έγραψε η καλή μου φίλη Ειρήνη βαρβαρέσσου εις μνήμην του. Η απαρηγόρητη γιαγιά, Πηνελίτσα Δρίμου Χάλακα. Στον εγγονό μου Ταξιάρχη Ανθέ μου μοσχομυριστέ και ολόγλυκε καρπέ μου, Βλαστάρι μου ολόδροσο και αγέρωχε Αητέ μου, Των γηρατειών μου στήριγμα και δυό φορές παιδί μου, Παραδεισένιε κήπε μου και σπάνιο Πουλί μου, Ποιο κακό χέρι σούκοψε άσπλαχνα τη ζωή σου; Πως άντεξε ο Ουρανός την άγγουρη φυγή σου; Γλυκέ μου Ταξιάρχη μου, εγγόνι λατρεμένο, Δεν ξέρω αν ζω ή πέθανα, δεν ξέρω αν υπάρχω. Απ’ τη στιγμή που χάθηκες, το κάθε φως εχάθη. Ο ήλιος εσκοτείνιασε και πιά δεν με ζεσταίνει. Γιατί αγαπημένο μου και αθώο μου λαφάκι; Γιατί σου έριξε ο Θεός το βέλος στην καρδιά σου; Γιατί σε πήρε από εμέ, που ήσουν η ζωή μου; Γιατί δεν ανασαίνεις πιά , στην γη για δε βαδίζεις; Γιατί τα χνάρια σου ξανά το χώμα δεν στολίζουν; Γλυκέ μου Ταξιάρχη μου, εγγόνι ζηλευτό μου. Εφτάστερο μου λαμπερό, μοναδική μου σκέψη, Παντοτινή μου συντροφιά, σε νοερά ταξίδια. Ψυχή μου !!! Αίμα μου γλυκό !!! Φύλακα Άγγελε μου !!!! Ειρήνη Βαρβαρέσσου

Δημήτριος Λεμονιάς Στις 9 Οκτωβρίου 2015 πέθανε στην Αμερική ο Δημήτριος Λεμονιάς, σύζυγος της θείας μου, Άννας Γώγου. Εμείς τον γνωρίσαμε από τα ταξίδια που έκανε μαζί με τη θεία μου στην πατρίδα του, την Ελλάδα. Ήταν ένας εξαιρετικός άνθρωπος, γεμάτος καλοσύνη και ευγένεια, και πάντα με το χαμόγελο στα χείλη. Τον αγαπήσαμε και θα τον θυμόμαστε πάντα. Στη θεία μου, θερμή αρωγό του Συλλόγου μας, στέλνουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια, και ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει. Η ανιψιά του Αντιγόνη Μώρου

Σχετικά με τα Κοινωνικά Οι δημοσιεύσεις των Κοινωνικών γίνονταν πάντοτε σε συνεργασία με το Ληξιαρχείο του Δημοτικού Διαμερίσματος Καλλονής. Πλέον, για λόγους προστασίας των προσωπικών δεδομένων (όπως επικαλείται το Ληξιαρχείο), έχει σταματήσει η δημοσιοποίηση από το Ληξιαρχείο. Για οποιαδήποτε κοινωνικό γεγονός που σας αφορά, σας παρακαλούμε θερμά όπως επικοινωνείτε με την σύνταξη του περιοδικού.

Στον Βασίλη Δαδάκη Ένα μόλις βήμα τον χώριζε από το κράσπεδο του πεζοδρομίου της Λεωφόρου Μεσογείων, όταν στις 11/6/2015 η υπερβολική ταχύτητα και η ασύνετη οδήγηση ενός Ι.Χ αυτοκινήτου έκοψε το νήμα της ζωής του, λίγα λεπτά μετά την τηλεφωνική ειδοποίησή του στην Μαρίκα Κυριαζή, για την άφιξή του στο Κεράμι.Το Κεράμι που λάτρεψε και που η παραμονή του σ αυτό μετά την σύνταξή του το 1986, στο ανακαινισμένο σπίτι του παππού του Παλαιολόγου, είχε γίνει τρόπος ζωής του έξι μήνες το χρόνο. Οι ασχολίες του για την παραγωγή λαδιού από το ελαιόκτημά του και κρασιού από το αμπέλι του, για την οικογένειά του, τους γείτονες και φίλους του δεν απορροφούσαν όλη τη δραστηριότητά του. Ενδιαφερόταν συνεχώς για τα προβλήματα του χωριού του από τον καιρό που ήταν υπάλληλος στο Υπουργείο Εσωτερικών, με αποτέλεσμα με τις γνωριμίες που διέθετε να ικανοποιηθούν αρκετές ανάγκες της Κοινότητας Κεραμίου. Το ενδιαφέρον του αυτό και η ικανότητά του να είναι αποτελεσματικές οι προσπάθειές του, το κλήρονόμησε από τον πατέρα του Κωνσταντίνο Δαδάκη, που Tελώνης στη Σκάλα Καλλονής από το 1928, με την επιρροή του στην Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων, συνετέλεσε στη ταχεία ανέγερση του οικισμού Σκάλας Καλλονής, δίνοντας μέρος του μισθού του σε αρτοποιό των Παπιανών για την διατροφή των εργαζομένων στο έργο αυτό. Το 1938, σε ηλικίαμ όλις 3,5 ετών, έχασε τον πατέρα του από τέτανο, σε ατύχημα κατά την επιβίβασή του σε πλοίο της γραμμής στη Χίο, όπου είχε μετατεθεί. Στην παραμονή του στο χωριό, τον προσελκούσαν οι όμορφιές του κάμπου της Καλλονής, άγγιζαν την κλίση του προς το ωραίο όλες τις εποχές του χρόνου, κληρονομιά του παππού του Βασίλη Δαδάκη από την Ανδριανούπολη, που η φήμη του ως ζωγράφου και αγιογράφου τον έφεραν στην Μυτιλήνη, για

……Requiem aeternam….. …Ίσως, σε βρήκε ανήσυχη η …άνοιξη ετούτη, κόρη γλυκιά, της Καλλονής, ξεχωριστό λουλούδι, ο νους σου γιόμησε θαρρείς, απ’ της σοφίας τα πλούτη, μα.. οι χθόνιοι εβόμβισαν ξάφνου.. στερνό τραγούδι…!!!! Με μια ζωντάνια ζηλευτή, ευθύς πάντα, κινούσες, Να δρέψεις το αγλάισμα της κάθε σου ημέρας, Μα ποιος απ’ όλους να σκεφτεί, απ’ όσους αγαπούσες, πως θα πετούσες μακρυά σαν… άυπνος αγέρας; Πρώτη, πάντοτε ήσουνα, σ’ όλες τις εκδηλώσεις, και… συμβουλή καλόγνωμη, για όλους εκρατούσες, μ’ ένα ζεστό χαμόγελο, πρόθυμη, να απλώσεις, μαζί με τη γλυκειά φωνή, καθώς ετραγουδούσες…. Μα.. ο Πλούτων, πάλι έκλεψε, με βία την Περσεφόνη…

-άδεια ζωή, τα βλέμματα όλων μας δακρυσμένα… αιφνίδια, εμείναμε, μεσοστρατίς, πια… μόνοι, που θα κοιτούμε ανέλπιδα, σε μέρη ερειπωμένα…!!!! Η σκέψη μας, πια πάντοτε, θε να σ’ ακολουθεί, στις ράμπες πάνω τ’ ουρανού, μ’ αγγελική αγάπη… καθώς αποφασίστηκε, να φύγεις απ’ τη γη, κι ο λογισμός προσάραξε, στης άβυσσου, μια νάρκη….

-μ’ αξιοπρέπεια, στάθηκες, κυρία.… της γιορτής…

-μα… και στην ύστατη στροφή σου… αξιοπρεπής!

Θάλεια Δράκου (18-3-15)

να δημιουργήσει τις υπέροχες τοιχογραφίες του Αγίου Θεράποντα και να κοσμήσει με τις ζωγραφιές του πολλά αρχοντόσπιτα της Μυτιλήνης. Την κομψότητα, την καλαισθησία στο ωραίο και απλό ντύσιμό του, μαζί με τον αριστοκρατικό του αέρα, τα κληρονόμησε από τη μητέρα του Πίτσα Δαδάκη. Ορφανή κι από τους δύο γονείς της, από την παιδική της ηλικία, μετά την κηδεμονία της μαζί με τα άλλα τέσσερα επιζώντα αδέλφια της από τον παππού μου Νικόλαο Κοντό, την πήρε ο θείος της Νικόλαος Στρατηγός, πρώτος εξάδελφος του παππού μου, στο Πόρτ-Σαιντ της Αιγύπτου, για να επιστρέψει στα 24 της χρόνια στο Κεράμι και να φέρει μαζί της το κοσμοπολίτικπο πνεύμα της εποχής και να αποτελέσουν μαζί με την μητέρα μου Αθηνά Κοντού το καινούργιο πρότυπο στις νέες γυναίκες, στους καλούς τρόπους συμπεριφοράς και σε ό,τι είχε σχέση με το ντύσιμό τους, την οικοικιακή οικονομία, αλλά και την συμμετοχή τους για πρώτη φορά στα πολιτιστικά δρώμενα, όπως στην ιστορική θεατρική παράσταση στη Σκάλα Καλλονής του έργου του Περισιάδη, «Εσμέ, η προσφυγοπούλα».Ηταν δική της πρωτοβουλία η αλλαγή του ονόματός της από Παναγίτσα σε Πίτσα, που ακολούθησαν όλες οι Παναγίτσες των χωριών της Καλλονής. Στοργικός πατερας ο Βασίλης, χωρίς να τις καταπιέζει, έδωσε την ελευθερία στις κόρες του Πέγκυ και Ντιάνα που απέκτησε από τον γάμο του με την Λίνα Φαφούτη,να κάνουν τις επιλογές τους στο γάμο τους και τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό. Η απουσία του θα είναι για πολύ καιρό αισθητή στους εκλεκτούς φίλους του στο καφενείο του Εθνικού κήπου στην Αθήνα, αλλά πιο πολύ στο καφενείο του Κεραμιού και σ’ όλους τους συγχωριανούς του. Το μόνο που μας δίνει παρηγοριά είναι ότι διοχετεύοντας την αγάπη του για το χωριό στις κόρες και τα τρία εγγόνια του, Μελίνα, Μάρκο και Κάρλα θα το ζωντανεύουν με την παρουσία τους, τους καλοκαιρινούς μήνες. Αιμιλία Λίτινα

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

25

συνδρομές ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΠΟΣΟ (€)

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΚΑΡΑΒΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΞΙΩΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΞΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΟΥΚΕΛΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΤΣΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ ΑΪΒΑΛΙΩΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΠΑΤΖΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΠΑΠΑΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΪΒΑΛΙΩΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΤΑΚΤΙΚΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΚΑΜΝΙΩΤΩΝ ΒΑΛΤΑ ΝΙΤΣΑ ΣΤΑΥΡΑΚΗ ΤΖΑΝΕΤΟΥ ΔΑΛΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΑΛΛΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΑΧΟΥΛΙΑ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΝΑΝΑ ΕΝΟΡΙΑΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΑΦΙΩΝ ΚΑΛΗΜΕΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΖΑΧΑΡΗΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΑΓΙΑΣΩΤΟΥ ΝΤΕΪΒΙΣ ΚΡΑΛΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ (εις μνήμη πατρός του Νικολάου) ΑΞΙΩΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΕΛΛΗ ΜΑΙΡΗ ΣΤΥΛΙΑΝΕΛΛΗ ΣΟΦΙΑ ΚΟΒΑΝΗ-ΜΑΡΙΟΛΑ ΜΑΡΙΝΑ ΧΑΤΖΗΜΩΥΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ (ΚΑΤΑΘΕΣΗ) ΒΑΡΒΑΡΕΣΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΣΧΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΓΙΑΣΩΤΟΥ ΠΟΛΥΞΕΝΗ ΤΣΑΚΙΡΕΛΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑΚΕΛΛΗ ΡΙΤΣΑ ΑΝΘΟΥΣΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΤΣΟΥΡΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ

40 20 20 20 20 50 30 50 50 30 30 20 50 50 50 50 20 40 50 50 20 100 100 100 20 20 20 20 30 30 50 20 50 80,44 50 50 10

Σχόλιο για τη χώρα μας και την οικονομία της Έρευνες έχουν δείξει ότι το οικονομικό πρόβλημα της χώρας μας είναι πολύ σοβαρό. Βρισκόμαστε πράγματι σε μια δύσκολη καμπή. Το μέλλον διαγράφεται σκοτεινό και αβέβαιο, οι όποιες ελπίδες που είχαμε για κάποια βελτίωση απομακρύνονται. Τα πράγματα δυσκόλεψαν, γι αυτό πρέπει όλοι να βάλουμε πλάτη, να εξασφαλίσουμε μια σχετική οικονομική σταθερότητα, να βάλουμε νερό στο κρασί μας κι όχι να έχουμε δυο και τρία κινητά, κι άλλες τόσες τηλεοράσεις και πανάκριβα αυτοκίνητα, και μάλιστα με δανεικά. Τρέμω στη σκέψη ότι μπορεί να βρούμε μπροστά μας τις μέρες της Κατοχής, τότε που ο κόσμος λιμοκτονούσε. Τώρα όμως τι γίνεται, έτσι που μας έμαθαν να ζούμε, δηλαδή με δανεικά και με στρεβλά οράματα, να διοριστούμε στο δημόσιο, να πάρουμε τις επιδοτήσεις με ψεύτικα χαρτά, να μάθουμε με πονηριές να κερδίζουμε χρήματα. Γιατί μάθαμε να μην παράγουμε και ένας ολόκληρος κάμπος, της Καλλονής, να μένει ακαλλιέργητος. Έχουμε έτοιμη τη δικαιολογία, «δεν μας συμφέρει», όμως γιατί στους άλλους συμφέρει και σε μας όχι; Αν καλλιεργήσουμε σωστά και παραδοσιακά, με κέφι στις γεωργικές δουλειές, κάτι θα γίνει. Κάποτε πρέπει να βάλουμε τα πράγματα κάτω και τα σκεφτούμε τι μπορούμε να κάνουμε εμείς οι ίδιοι για να βγούμε απ’ το αδιέξοδο. Δεν χρειάζονται πολλά, λίγο μεράκι, λίγη αγάπη για τον τόπο μας, λίγη διάθεση για προσφορά. Δεν πρέπει να τα περιμένουμε όλα απ’ την πατρίδα. Δεν θα αλλάξουμε τον κόσμο, όμως μπορούμε να κάνουμε τη ζωή μας, την καθημερινότητά μας λίγο καλύτερη απ’ ό,τι τη βρήκαμε. Γεώργιος Μαραγκός

Ζαχαρίας Καρίμαλης Ασφαλιστικός & Επενδυτικός Σύμβουλος Λ. Κηφισίας 131, 15124 Μαρούσι τηλ.: 6976795638 2104138888 fax: 2106124942 e-mail: zacharias.karimalis@nnadvisors.gr

[βιβλίοπαρουσίαση] Εξιλέωση

Αντώνη Δουκέλλη • Συγγραφέας: Αντώνης Ν. Δουκέλλης • Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Αιολίδα, Μυτιλήνη 2015, σελ. 405 Ο Αντώνης Ν. Δουκέλλης εμφανίστηκε στα Λεσβιακά γράμματα το 2012 με το εξαιρετικό βιβλίο-λεύκωμα, καρπό αγάπης και γνώσης για τα γενέθλια χώματα. «Η Σκάλα μας (Αγία Άννα). Χθες, σήμερα, αύριο» είναι ένα βιβλίο αναφοράς για τη Σκάλα Καλλονής. Την επόμενη χρονιά μάς έδωσε το μυθιστόρημα «Αλμύρα» και το 2014 ένα ακόμα λογοτεχνικό βιβλίο: «Με γέλιο και με δάκρυ. Μικρές ιστορίες της Σκάλας Καλλονής». Και στα δύο βιβλία του ο συγγραφέας ξεδίπλωνε μερικές πολύ καλές λογοτεχνικές αρετές όπως αφηγηματική άνεση, πειστική ψυχογράφηση των ηρώων, στέρεη πλοκή, χιούμορ, στρωτή και γλαφυρή γλώσσα, κ. ά. Πολλά από τα παραπάνω μπορούμε να τα ανιχνεύσουμε και στο νέο του μυθιστόρημα με τον τίτλο «Εξιλέωση». Η ιστορία, ξεκινάει λίγο πριν τη Μικρασιατική καταστροφή στη Σμύρνη, συνεχίζεται και ολοκληρώνεται στην Ελλάδα και στην Κύπρο. (Αθήνα, Άγιο Όρος, Κατερίνη). Η ζωή και οι περιπέτειες των ηρώων, του Αργύρη, της Αμαλίας, του Τότη, της Ελένης, του Ανδρέα, του Θεόφιλου, της Μιρέλλας, προχωρούν παράλληλα με τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα των δεκαετιών 1910-1930, τα οποία ο συγγραφέας περιληπτικά εκθέτει. Η εξέλιξη της υπόθεσης ξετυλίγεται με πολλές ανατροπές και απροσδόκητα κρατώντας το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο έως το τέλος. Οι τίτλοι των επιμέρους κεφαλαίων έχουν ως εξής: Προμηνύματα ολέθρου, Το τέλος του ονείρου, Τα πάθη τα σεπτά, Ανθρώπων πάθη, Η σωτηρία της ψυχής, Στον αγώνα για την ανεξαρτησία, Πειρασμός, Εξιλέωση.

Να ένα μικρό δείγμα γραφής: «Για τον Αργύρη, αυτό που ζούσε τώρα, ήταν το αντίβαρο στην βασανισμένη του ψυχή. Ήταν μια άγκυρα, που προσπαθούσε να τη γαντζώσει καλά, στις γόνιμες περιοχές του μυαλού του: εκεί όπου αναβλύζει το καλό, η αισιοδοξία, η χαρά, η ελπίδα, η αγάπη για τον άλλον, η συμπόνια, η κατανόηση, η αλληλεγγύη. Υπήρχε όμως και μια άλλη άγκυρα που ήταν κι αυτή γερά πιασμένη, στην απαισιοδοξία, στο σκοτάδι στην απελπισία, στις άσχημες αναμνήσεις, στην εκδίκηση, στη μισαλλοδοξία, στη μιζέρια, στην απαξίωση της ζωής, στην εγκατάλειψη, στο θάνατο. Όσο στερέωνε την πρώτη άγκυρα, τόσο αδυνάτιζε την άλλη και προσπαθούσε να την κόψει, να ελευθερωθεί. Ένιωθε βαθιά, πως τούτη η αλλαγή που συντελούνταν μέσα του ήταν αλλαγή ζωής. Η Αμαλία γινόταν αργά-αργά και αρμονικά, ποθητός προορισμός. {…} «Ο Αργύρης επέστρεψε στο μοναστήρι. Έκρυψε βαθιά στην καρδιά του, σαν πολύτιμο φυλαχτό, τη νύχτα στο κάστρο. Σαν καταφύγιο, όταν οι μαύρες σκέψεις τον τύλιγαν. Και τούτες οι σκέψεις ήταν πολλές και πυκνές τον τελευταίο καιρό. Τρεις μήνες έμεινε κλεισμένος στο μοναστήρι. Πικραμένος από τη συμπεριφορά των ανθρώπων που τόσο είχε βοηθήσει, έβλεπε πως έπεφτε αργά αλλά σταθερά στο ίδιο τέλμα που βρέθηκε, πριν αποφασίσει να επιστρέψει ανάμεσά τους. Οι ενοχές ξαναγύρισαν, πιο έντονες και τον κρατούσαν ξάγρυπνο για νύχτες. Με τον Φώτη είχε κόψει τις επαφές. Έτσι είναι η ζωή: ο καθένας τραβάει το δρόμο του. Έμαθε πως είχε αποκτήσει και άλλο παιδί. Χάρηκε. Μεγάλωσε η απόσταση μεταξύ τους. Σε άλλες εποχές θα ήταν ο πρώτος που θα το μάθαινε. Η καρδιά του χωρούσε πολλές πίκρες. Δεν κρατούσε κακία, αν και θα ήθελε να τον ακουμπά η ευτυχία της οικογένειας και ας μην έκανε δική του». {…} Παναγιώτης Σκορδάς

[βιβλίοπαρουσίαση] Πολιτική Ιστορία της Καλλονής

Στρατή Μισγίρη Ο ακάματος ερευνητής και συγγραφέας Στρατής Μισγίρης εξέδωσε το τριακοστό βιβλίο του. Πρόκειται για το δεύτερο τόμο της «Πολιτικής Ιστορίας της Καλλονής», μιας εργώδους προσπάθειας που ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια και ολοκληρώθηκε πρόσφατα με την έκδοση του δεύτερου τόμου. Ο αγαπητός φίλος Στρατής επί αρκετές δεκαετίες ερευνά και καταγράφει με πολλή επιμέλεια και υψηλό αίσθημα ευθύνης ό,τι αφορά στην Καλλονή, ενώ παράλληλα κατά καιρούς έχει ασχοληθεί και με άλλα θέματα γενικότερου ενδιαφέροντος. Έχει εκδώσει βιβλία και περιοδικά, συλλογές χρονογραφημάτων και άρθρα ποικίλης ύλης, κυρίως όμως ασχολείται και ερευνά με πάθος κάθε πτυχή της ιστορίας της γενέτειρας του. Εκδόθηκε, όπως είπαμε, σε δύο τόμους που καλύπτουν μια μακρά περίοδο ενός και μισού αιώνα. Ο πρώτος τόμος καλύπτει την περίοδο από τα μέσα του 19ου αιώνα ως το 1994. Είναι η περίοδος κατά την οποία η Καλλονή λειτουργούσε ως Κοινότητα, εκτός από κάποια πολύ μικρά διαστήματα, οπότε λειτούργησε ως Δήμος. Η ύλη που περιλαμβάνει αυτός ο τόμος είναι άκρως ενδιαφέρουσα. Ο συγγραφέας ανατρέχει στους μνημειώδεις κώδικες της παλαιάς Αχυρώνας και αξιοποιεί κατάλληλα τις πολύτιμες πληροφορίες τους τις σχετικές με τη λειτουργία του κοινοτικού θεσμού στα χρόνια της οθωμανικής περιόδου. Ο δεύτερος τόμος ξεκινά από το 1995 και φτάνει ως τις ημέρες μας. Η Καλλονή τις πρώτες τέσσερεις τετραετίες λειτουργεί ως αυτοτελής Δήμος με τα άλλα γειτονικά χωριά και στη συνέχεια εντάσσεται στον ένα και μοναδικό Δήμο της Λέσβου. Η ύλη της «Πολιτικής Ιστορίας της Καλλονής» διαρθρώνεται: α) στα σχετικά με την εξέλιξη του κοινοτικού θεσμού, β) στα προ των κοινοτικών ή δημοτικών εκλογών (περιγραφή του προεκλο-

28

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

γικού τοπίου, διεργασίες για την ανάδειξη των υποψηφίων, διεξαγωγή του προεκλογικού αγώνα), γ) στα κατά τις εκλογές (αποτελέσματα, στατιστικοί πίνακες κ.λπ.) και δ) στα μετά τις εκλογές που αναφέρονται κυρίως στην έκθεση και αξιολόγηση του έργου των κοινοτικών αρχόντων. Ο κορμός αυτός της ύλης συμπληρώνεται με την καταγραφή σημαντικών για την ιστορία της Καλλονής γεγονότων που συνέβησαν σ’ αυτές τις χρονικές περιόδους, καθώς και με την παράθεση βιογραφικών στοιχείων και επιγραμματικών κρίσεων των κατά καιρούς κοινοταρχών και δημάρχων και κάποιων άλλων προσώπων που υπηρέτησαν την τοπική αυτοδιοίκηση της Καλλονής. Οι πηγές που χρησιμοποιεί είναι έγκυρες και στο μεγαλύτερο μέρος τους πρωτογενείς, ώστε να προσπορίζεται απ’ αυτές τα επαρκή στοιχεία που απαιτεί μια σοβαρή έρευνα. Εκτός από τους κώδικες της Αχυρώνας που αναφέραμε πριν, αναδιφά στα κοινοτικά και δημοτικά αρχεία, σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής, πρακτικά συνεδριάσεων, ψηφοδέλτια, διακηρύξεις και προγράμματα των υποψήφιων συνδυασμών, προεκλογικούς λόγους, πίνακες αποτελεσμάτων κ.α. Όλα αυτά βέβαια σε συνάρτηση με την προσωπική γνώση και εμπειρία που έχει ο ίδιος των γεγονότων, καθώς επί εξήντα και πλέον χρόνια παρακολουθεί και ζει από κοντά τα σχετικά με την αυτοδιοίκηση της Καλλονής. Εδώ όμως ανακύπτει και το ερώτημα του κατά πόσον αυτό αποτελεί πλεονέκτημα ή μειονέκτημα για την αντικειμενική έρευνα. Ο ίδιος ο συγγραφέας συναισθάνεται και προβληματίζεται πάνω σ’ αυτή τη δυσκολία και γίνεται αποκαλυπτικός στην Εισαγωγή του πρώτου τόμου: «Πρόθεσή μου, γράφει, δε είναι να γίνω συνήγορος κάποιων και κατήγορος άλλων... Άλλωστε η αντικειμενική εξιστόρηση επιβάλλει τον μη επηρεασμό της καταγραφής γεγονότων από προσωπικές αντιδράσεις». Και υποδηλώνει ότι εργάστηκε με καλή πρόθεση και προσπαθώντας να υπηρετήσει την ιστορική αλήθεια. Δεν έχουμε κανένα λόγο να μην το δεχτούμε. Έχω μάλιστα να παρατηρήσω ότι οι κρίσεις για τους κοινοτάρχες και δημάρχους που διατυπώνει είναι κατά κανόνα θετικές. Για τον καθένα έχει κάποια καλά να πει. Αξίζει τέλος να σημειώσουμε καινά υπογραμμίσουμε ότι το βιβλίο επιμελήθηκε και τύπωσε ο ίδιος, όπως εξ άλλου και όλα τα προηγούμενα βιβλία του. Χρήστος Αν. Σταυράκογλου

Διαφημιστικές Ειδήσεις

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

29

30

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Ψητοπωλείο Αλεξανδρή Κρέ παραγω ατα γής μα

ς

Πλατεία Καλλονής

Τηλ: 22530 24777

ΣΕΛΑΧΑΣ Α.Β.Ε.Ε. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΣΦΑΓΕΙΑ - ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΡΕΑΤΩΝ ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΟ - SUPER MARKET

ΚΑΛΛΟΝΗ ΛΕΣΒΟΥ Τηλ.: 22530 22814 ΣΦΑΓΕΙA Τηλ./Fax: 22530 29222