OT editie 1 van 2020

30 KEER SNELLER DAN LOSSE HAKEN

50% KOSTEN VERLAGING De kosten van ophangen en maskeren bedragen ongeveer 2 - 4 % van de totale coating kosten. Het gebruik van HangOn methodes kan deze kosten verlagen tot wel 50%.

e-mail info@hangon.nl www.hangon.nl

Organische Deklagen

Elektrochemie en Metallieke deklagen

Toeleveranciers en Geassocieerden

Algemeen

Vereniging ION

jaargang 64 nummer 1 januari 2020 Hét vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

VOOR ELKE BRANCHE EEN OPLOSSING SPECIALIST IN SPUITAPPARATUUR, DOSEERINSTALLATIES EN ROBOTS

Contact Paint It Da Vincilaan 25 6716 WC Ede

T: F: E: I:

0318-643 260 0318-643 042 info@paintit.nl www.paintit.nl

straalmiddelen.nl straalinstallaties.nl Zie ook pagina 33

“WE MAKE THE INDUSTRIAL COATING PROCESS BETTER”

Elcometer straalapparatuur, gebouwd om langer mee te gaan, intensiever te gebruiken en beter te presteren elcometer.com

Thema (Thermisch) spuiten, verzinken, vacuumtechnieken ¨ en veiligheid

DE MARKTLEIDER IN AUTOMATISERING ...

BEZOEK ONS OP MNE+PROTOTYPING, STAND 4155 & 4156

Glijslijptechniek | Straaltechniek | Reinigingstechniek | AM Solutions | www.rosler.com 2 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 2

www.rosler.com

21-01-20 13:36

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Van de hoofdredacteur

Het weer doet soms vermoeden dat de lente reeds is ingetreden en bij het maken van deze editie is bij mij wel eens de dichtregel omhooggekomen: een nieuwe lente, een nieuw geluid. Nieuw omdat in dit nummer bij verschillende onderwerpen stevig wordt vooruitgekeken, maar dat krijgt pas waarde als je vertrekt vanuit de realiteit: de huidige situatie die sporen van het verleden in zich draagt. Als je dit nummer door de oogharen bekijkt, ontstaat het beeld: er is veel bereikt, maar hoe gaan we nu verder?

Dat zie je bijvoorbeeld in het uitgebreide interview met Gohdar Massom, programmamanager Bedrijven met Gevaarlijke Stoffen bij de Inspectie SZW. Terugbladerend in vorige edities van OT duikt het onderwerp gevaarlijke stoffen herhaaldelijk op en dat is natuurlijk niet vreemd. Ook in het genoemde interview rijst het beeld op dat sommige dingen verbeterd zijn, maar dat er nog veel moet gebeuren.

Vijf jaar geleden hadden we in OT al een artikel over hoog temperatuur verzinken dat toen nog gestalte moest krijgen in Nederland en waartoe vergevorderde plannen bestonden. Nu draait de installatie voor het hoog temperatuur verzinken sinds 2017 en werd het dus hoog tijd om daar eens terug te blikken, maar vooral vooruit te kijken. Wat opviel, is dat verwachtingen en markten zich anders ontwikkelen dan vijf jaar geleden gedacht werd.

Ook vijf jaar geleden was ik bij Dekracoat voor een artikel over de toepassing van PVD-coatings. Nu blijkt er een DLC-machine te zijn bijgekomen (Diamond Like Carbon) evenals een nieuwe ultrasone wasstraat. Ook hier terugblikken en vooruitkijken. Wat opvalt bij de genoemde onderwerpen is: vinger aan de pols houden, vertrouwen hebben en durven!

En zoals altijd hebben we vier pagina’s met actuele en relevante berichten die de levendigheid van ons werkveld uitdrukken.

Ik wens u dus weer veel leesplezier! â—?

Iets soortgelijks valt op te maken uit het uitgebreide artikel over Corrosie Onder Isolatie (COI). Eindelijk is er nu een rapport dat samenvattend de actuele kennis bundelt, maar er ook van uitgaat dat toepassing van de ontwikkelde tools nieuwe vragen oproept. Het rapport markeert ook zeker niet het einde van de kennisontwikkeling op het gebied van COI. En onze branche zal daar zeker aan bijdragen.

m

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 3

OT januari 2020.indd 3

21-01-20 13:36

Column Wereldwijd leidende slijptechniekbeurs

GrindTec

Wordt Nederland een bananenrepubliek?

De wetten en regels die in Nederland worden gemaakt en gehandhaafd, gelden voor iedereen. Dat is in de basis goed, maar geeft ook wel scheefgroei, want een multinational met 10.000 medewerkers is in de praktijk toch net even anders dan een mkb-onderneming met vijf medewerkers. Dat er op het gebied van veiligheid en milieu geen concessies worden gedaan, is nog te verklaren, maar dat er bijvoorbeeld in de beheersing van risico’s zaken daadwerkelijk anders zijn, daar zou toch wel rekening mee moeten worden gehouden.

98

Ofschoon de criteria objectief zijn, is in onze branche vaak niet duidelijk onder welke wet(ten) en regels een bedrijf nu eigenlijk precies valt, en met welke parameters (bijvoorbeeld grenswaarden) rekening moeten worden gehouden. De rol van het bevoegd gezag en de handhaving zou in deze dus ook meer een gids kunnen en moeten zijn, want het is niet erg dat een bedrijf ingedeeld wordt in een bepaalde categorie, maar dat moet wel helder en voor iedereen gelijk zijn. In ieder geval in Nederland, maar eigenlijk in de gehele EU.

18 t./m. 21 maart Messe Augsburg Duitsland www.grindtec.de

% van de bezoekers is algeheel tevreden met het bezoek aan de GrindTec 2018 (volledig).*

83

% van de bezoekers kon er waardevolle nieuwe contacten leggen, 32% informeert zich alleen nog maar op de GrindTec over ontwikkelingen in de branche.*

98

% evalueert het op de GrindTec 2018 aanwezige aanbodspectrum met de cijfers 10 tot en met 7.* *Gelszus Messe-Marktforschung, Dortmund

GrindTec FORUM: Nieuwigheden, trends en perspectieven voorgesteld door

Organisator

Technisch orgaan

EGBERT STREMMELAAR Directeur Vereniging ION

GrindTec 2020

Dat Nederland in wet- en regelgeving regelmatig doorschiet kan worden gestaafd met de rapporten die recent, mede door ION, zijn opgemaakt onder leiding van SIRA en die gaan over noodzakelijk maatwerk in wet- en regelgeving, ook voor de OT-ondernemers.

De werkelijkheid blijkt helaas anders en het komt regelmatig voor dat het bevoegd gezag en handhaving dezelfde wetten en regels hanteren, maar toch tot andere uitkomsten komen en dus andere verplichtingen opleggen. Dat is niet alleen gevoelsmatig oneerlijk, dat is zelfs strijdig met artikel 1 van de Grondwet.

Ongelijkheid lijkt alleen nog maar erger te worden als in 2021 de Omgevingswet zijn intrede zal doen. Dan mag elke gemeente de landelijke wetten en regels min of meer gaan interpreteren als ondergrens, en kan daar zijn eigen beleid op aanvullen. Dit lijkt een basis te zijn voor willekeur.

De samenwerkende brancheverenigingen zetten zich in om te bereiken dat gelijke bedrijven ook gelijk behandeld worden, en dat wetten en regels duidelijk, proportioneel en uitvoerbaar zijn. Dat lijkt soms als vechten tegen windmolens, maar als het niet gebeurt, dan dreigt er toch echt weer (grote) ongelijkheid in Nederland. â—?

4 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 4

21-01-20 13:36

Inhoud Vereniging ION

15 Kick-off Materials+Eurofinish

+Surface 2020 voor veelbelovend event op 3+4 juni in Veldhoven Mikrocentrum, VOM België en Vereniging ION hebben al veel gedaan ter voorbereiding van het grote evenement. Op 16 januari gaven de drie organisaties gezamenlijk informatie over de voortgang, kon er meegepraat worden over de contouren voor een vervolg en was er een presentatie over marketing.

Algemeen

16 Toepassing Wegwijzer gevaarlijke

stoffen maakt risico’s beheersbaar Eén op de zes werknemers loopt het risico ziek te worden door werk met gevaarlijke stoffen. Gezondheidsklachten kunnen direct optreden, maar ook pas jaren na de blootstelling. Om werknemers gezond en duurzaam aan het werk te houden, is het van belang om de juiste maatregelen te nemen. De Wegwijzer gevaarlijke stoffen kan daarbij helpen.

Elektrochemie en metallieke deklagen

22 Thermisch spuiten voor

aerospace bij KMWE Bij KMWE hebben ze jarenlange ervaring op het gebied van thermisch spuiten. Het bedrijf behandelt vooral vliegtuigmotoronderdelen waarvoor de processen Nadcap geaccrediteerd zijn, naast het gecertificeerde AS9100 kwaliteitssysteem. Met welke ontwikkelingen hebben zij te maken en hoe wordt er aan (constante) verbetering gewerkt?

30 Zinkinfo Benelux propageert

12

collectief denken ten faveure van de leden De communicatiecampagne Zeker Zink van Zinkinfo Benelux loopt enkele jaren succesvol, maar toch werd vastgesteld dat de kracht van het thermisch verzinken collectief verder versterkt moest worden. Wat levert het collectief denken op en hoe gaat men hiermee om in een markt waar hevige onderlinge concurrentie heerst?

36 Dekracoat legt zich ook

toe op DLC-coatings Dekracoat had zich volledig toegelegd op PVD-coatings, maar daar is vorig jaar een DLC-machine bijgekomen, evenals een nieuwe ultrasone wasstraat. Hoe werkt Diamond Like Carbon precies en welke producten worden ermee behandeld?

Organische deklagen

26 Praktijkgerichte aanpak ontwikkeld tegen Corrosie Onder Isolatie Corrosie Onder Isolatie is al heel lang een groot probleem in de procesindustrie. Onzichtbaar door de isolatie kan corrosie in de vaak agressieve omgevingen lang ongezien haar gang gaan. Toch was de informatie over effectieve preventie en onderhoudsstrategieën versnipperd.

Hoog tijd dat daar eens verandering in kwam. Nu is er een inzichtelijk rapport.

Hoog temperatuur verzinken onderscheidt zich op veel factoren Sinds 2017 beschikt The Coatinc Company over een locatie waar het hoog temperatuur verzinken wordt toegepast. Hoe functioneert dat precies en welke producten worden er gemaakt?

Wat is het grote verschil met normaal thermisch verzinken? Heeft het hoog temperatuur verzinken de toekomst?

We presenteren de antwoorden.

Inspectie SZW hamert op bronaanpak bij gevaarlijke stoffen Gevaarlijke stoffen en veiligheid op de werkvloer zijn een bekend thema binnen de branche. Hierbij heeft men ook regelmatig te maken met de Inspectie SZW. Hoe denkt die Inspectie over onze branche en wat zijn de aandachtspunten voor dit jaar?

Waar moeten de bedrijven op letten?

Wat gaat de branche dit jaar van de Inspectie SZW merken? We vroegen het de Inspectie SZW.

39 Buitenlandse Media 40 Grenzeloos 43 Brancheregister

Bij de voorpagina: Zoals we weten, komen we verzinkt staal overal tegen en hier en daar zijn daarmee heel mooie projecten gerealiseerd. SnowWorld in Zoetermeer past zeker in dat rijtje. Het gaat om een indoorskibaan met een skipiste. In ons vlakke landje moet je daartoe dus kunstmatig een hoogteverschil creëren met een constructie die je met een gerust hart aan weer en wind kunt toevertrouwen. Foto Jochen Vergote.

18 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 5

OT januari 2020.indd 5

21-01-20 13:36

Agenda

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

ALV, presentatie e-book “Veilig werken met SVHC-/CMR-stoffen” en themabijeenkomst De Algemene Ledenvergadering van Vereniging ION vindt dit jaar iets eerder in het jaar plaats, zodat het gecombineerd kan worden met de presentatie van het e-book “Veilig werken met SVHC-/CMR-stoffen” en een themabijeenkomst. Het e-book is gerealiseerd naar aanleiding van het lopende project met dezelfde naam. Het eerste exemplaar van het e-book zal worden uitgereikt aan Gohdar Massom, programmamanager Bedrijven met Gevaarlijke Stoffen bij de Inspectie SZW, zie ook het interview met hem op pagina 18. Na het officiële gedeelte is er ruimte voor de Nieuwjaarsborrel.

FEBRUARI ● Nieuwjaarsevent ION met presentatie e-book Veilig werken met SVHC-/CMR-stoffen en verkorte ALV 5 februari, Nieuwegein www.vereniging-ion.nl ● Start klassikale cursus Combi-natlakken niveau 1, niveau 2 en Spuiter 6 februari www.vereniging-ion.nl ● Start klassikale cursus Inspectie Staalconservering 10 februari www.vereniging-ion.nl ● Start klassikale cursus Anodiseren niveau 1 13 februari www.vereniging-ion.nl

● Start klassikale cursus In-house Control Medewerker 19 februari www.vereniging-ion.nl

MAART ● RapidPro 2020 04 - 05 maart, Veldhoven www.rapidpro.nl ● Start klassikale cursus Natlakken niveau 3 16 maart www.vereniging-ion.nl ● TechniShow/ ESEF Maakindustrie 17 - 20 maart, Utrecht www.technishow.nl www.maakindustrie.nl ● Start klassikale cursus Natlakken niveau 2 19 maart www.vereniging-ion.nl

● Eindevent COI 24 maart www.vereniging-ion.nl ● Docenten- en examinatorenbijeenkomst Vereniging ION 25 maart www.vereniging-ion.nl ● European Conference on Heat Treatment 25 - 27 maart, Antwerpen www.a3ts.org/echt2020/ ● Start klassikale cursus Anodiseren niveau 2 26 maart www.vereniging-ion.nl ● Start klassikale cursus Galvaniseren deel 1 en start klassikale cursus Chemisch voorbehandelen niveau 1 31 maart www.vereniging-ion.nl

TechniShow/ ESEF Maakindustrie TechniShow positioneert zich als de grootste en belangrijkste vakbeurs in de Benelux op het gebied van industriële productietechnieken, bewerking en verwerking van metalen, kunststoffen, toebehoren en hulpmiddelen. Meer dan duizend draaiende machines, processen en robots zijn er te aanschouwen. ESEF Maakindustrie is het event voor toeleveren, uitbesteden, productontwikkeling en engineering.

De vorige editie was met 27.500 vierkante meter al een succes. Verwacht wordt dat de groei wordt voortgezet. De groei zit bijvoorbeeld in verspanende CNC-machines, productieautomatisering, maar ook in additive manufacturing (AM). Laatstgenoemde technologie zal in de 2020-editie een eigen, prominente plek krijgen.

6 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 6

21-01-20 13:36

ION actueel nieuws

Lees meer nieuws op www.vereniging-ion.nl

Aangezien de verschijningsfrequentie van OT vanaf 2018 is teruggebracht naar acht vindt u het meest actuele nieuws op de website en in de Nieuwsbrief. Dat geldt zeker ook voor het ION-nieuws dat regelmatig geactualiseerd wordt. Op deze pagina wel een kort overzicht van dat nieuws. Door de QR-code* te scannen, komt u op de website met het uitgebreide en meest actuele nieuws. Abonneer u op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw branche!

ONAFHANKELIJK ION-VOORZITTER RIK VAN THIEL AFGETREDEN Na twee succesvolle termijnen van drie jaar is Rik van Thiel op 31 december 2019 afgetreden als voorzitter van Vereniging ION. Tijdens de ALV van 5 februari 2020 kunnen leden afscheid nemen van een gedreven bestuurder die aan de wieg heeft gestaan van wat Vereniging ION nu is. Het bestuur van Vereniging ION heeft op 14 januari conform de statuten een benoemingscommissie samengesteld die op zoek zal gaan naar een nieuwe (onafhankelijke) voorzitter. Totdat die is benoemd, zal Marijke de Vries het bestuurlijke aanspreekpunt zijn.

Rik van Thiel is voor Vereniging ION van groot belang geweest.

Bij zijn aantreden op 1 januari 2014 is ook Vereniging ION ontstaan zodat door de bereikte schaalgrootte op het gebied van wet- en regelgeving “een deuk in een pakje boter geslagen kon worden”. Daarnaast waren er verbeterthema’s, zoals de kwaliteit

UITNODIGING VOOR HET EINDEVENT CORROSIE ONDER ISOLATIE OP 24 MAART Een dertigtal partners uit de chemische industrie heeft samen met Veiligheid Voorop en World Class Maintenance (WCM) een set van praktische tools ontwikkeld om corrosie onder isolatie beter te kunnen managen. WCM-directeur Paul van Kempen: “De combinatie van deze tools gaat de industrie verder helpen.”

Corrosie onder isolatie (COI) is een wijdverbreid probleem in de proces- en (petro) chemische industrie. Het zorgt voor storingen en hoge onderhoudskosten en vormt een groot (omgevings)risico. Zie ook het uitgebreide artikel over COI op pagina 26.

Tijdens een kennisevent geven de COI-projectpartners een gedetailleerde presentatie van alle deliverables om corrosie onder isolatie te voorkomen en/of beter op te sporen. De projectdeliverables betreffen praktische guidelines en tools op het gebied van Risk based CUI-management, NDT (non destructive testing) en Coatings.

Via een WCM-loket, dat we de komende maanden uitwerken, stellen we de deliverables beschikbaar aan de branche.

van de cursussen, de uitbouw van de kwaliteitslabels en het zelfbewustzijn van de branche. Samen met de toen ook nieuw aantredende directeur Egbert Stremmelaar en het (interim) bestuur is daar tot op vandaag vorm en inhoud aan gegeven.

Rik van Thiel was de afgelopen jaren ook als voorzitter betrokken bij Vereniging Qual.ION (kwaliteitslabels Qualicoat, Qualisteelcoat en Qualanod) en bij het ontwikkelen van de recent opgerichte Stichting Innovat.ION. ●

WEBTOOL METAAL EN MILIEU AANGEPAST AAN NIEUWE REGELS Op 1 januari 2020 zijn er weer wetswijzigingen doorgevoerd die relevant zijn voor de oppervlaktebehandelende branche.

Marjan Hillmann heeft de webtool Metaal & Milieu weer geactualiseerd en heeft een lijst met relevante wijzigingen gemaakt.

De webtool is voor leden te benaderen via de knop op de homepagina van het ledengedeelte van de website. De lijst met relevante wijzigingen is tevens ook in het ledengedeelte te vinden, maar dan in het documentenoverzicht. Inloggen kan via de knop inloggen rechtsboven. ● De COI-werkgroepen zijn ook druk met de follow-up van het project. Asset owners die geïnteresseerd zijn in pilots om de COIdeliverables te implementeren, zijn van harte welkom zich aan te melden via info@worldclassmaintenance.com. ● Het kennisevent vind plaats op 24 maart in het Fieldlab CAMPIONE, Ericssonstraat 2 in Rijen. Aanmelden kan via www.worldclassmaintenance.com/ event/eindevent-corrosie-onder-isolatie/

MEER INFORMATIE Meer informatie over bovenstaande nieuwsberichten vindt u op de website. *Een QR-code scan je met een smartphone of iPad. Er zijn apps te downloaden om codes te scannen, op nieuwe toestellen werkt de standaard camera-app als QR-scanner.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 7

OT januari 2020.indd 7

21-01-20 13:36

Kort nieuws Overzicht recent geslaagden Vereniging ION-cursussen INSPECTIE STAALCONSERVERING W. Alaswad, R.M. Kaasjager (Bilfinger Industrial Services B.V.), J.A. Alvarez Rodriguez, F. Meinsma (Tata Steel IJmuiden), L. Bron (Van der Zalm Metaalindustrie B.V.), A. Jansen (Ingenieursbureau Westenberg)

POEDERCOATEN NIVEAU 2 H.A.M. Janse (PI Vught) GALVANISEREN DEEL 1 B. Blanchard (CZL Tilburg) STRALER E.J. Brands (Spuiterij Clay)

INDUSTRIËLE OPPERVLAKTETECHNIEKEN I.F. Falkmann (Ropeblock BV) KWALITEITSBORGING OPPERVLAKTETECHNIEK M. Gurel, M.R. Scheurkogel, F.A. Steenbekkers, S.J.A. Suijlen (KMWE Precision BV). ●

Verkenning circulaire potentie gevelbouw van start Onlangs is een verkennend onderzoek naar de circulaire potentie van de gevelbouw gestart. Het kabinet zegde dit eerder toe aan de Tweede Kamer.

Zij deed dit op initiatief van de drie brancheorganisaties in de gevelbouw, de VMRG, de VKG en de NBvT, die graag de transitie maken naar een circulaire geveleconomie. Het consortium onder leiding van Alba Concepts gaat het onderzoek uitvoeren dat loopt tot juni 2020.

die zij op de markt brengen.

Dit onderzoek zal allereerst bestaan uit een nulmeting van de huidige status wat betreft circulariteit en het klimaateffect van de totale gevelbouw. Vervolgens zullen de doelen bepaald worden en belemmeringen in kaart worden gebracht. Ook zal de haalbaarheid van eerder opgestelde circulaire businessmodellen voor de gevelbouw getoetst worden. Het onderzoek kan

leiden tot afspraken waaraan de overheid en branches zich committeren om te komen tot hoogwaardig hergebruik van producten en grondstoffen in de gehele keten van de gevelbouw. De verkenning wordt afgesloten met een Plan van Aanpak waarmee de gevelbouw aan de slag kan. ● MEER INFORMATIE www.vmrg.nl

Het kabinet streeft naar een volledig circulaire economie in 2050. De bouwsector bestaat uit een divers aantal stakeholders en partijen. De potentie voor een circulaire economie is groot, maar vraagt om een specifieke aanpak per branche om de transitie in gang te zetten. De gevelbranche verkent de mogelijkheden voor producentenverantwoordelijkheid. Dit betekent dat producenten verantwoordelijk zijn voor de kosten en effectiviteit van een verantwoorde afvoer en verwerking van de producten

Nieuwe website van WSB WSB Finishing Equipment heeft onlangs de website vernieuwd met informatie over alle merken en producten die het aanbiedt en met meer gebruiksmogelijkheden voor de websitebezoeker. Hiermee wordt het makkelijker om kennis op te doen en precies te weten welk product voor welke toepassing geschikt is.

Speciaal voor dealers en eindgebruikers van WSB-merken is de website vernieuwd. Ook is directe productregistratie mogelijk via ‘Mijn WSB ACCOUNT’ (rechtsboven op de site onder het knopje

‘inloggen’). De klant kan hiermee een product registreren voor bijvoorbeeld het verlengen van de garantie, voor het gratis ophalen van het product met betrekking tot een service – of garantiebeurt, om zich in te schrijven op de gratis nieuwsbrief of om op de hoogte te worden gebracht van acties. Bij het maken van de nieuwe website is gebruik gemaakt van de feedback op de oude WSB-website. ● MEER INFORMATIE www.wsb-benelux.eu

8 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 8

21-01-20 13:36

Keuzesystematiek handschoenen beschikbaar De juiste handschoenen kiezen op het werk is niet altijd eenvoudig. Wat betekenen de symbolen en letter- en cijfercoderingen die de fabrikant op de handschoenen zet? Per risico is een beslisboom ontwikkeld waarmee het benodigde beschermingsniveau gespecificeerd wordt met de daarbij behorende markering op de handschoen.

De beslisboom geeft inzicht in de te maken keuzes en de betekenis van de symbolen, cijfers en letters. Ook wordt verwezen naar de van toepassing zijnde normen. De basis voor het stappenplan is de risico-inventarisatie & evaluatie.

Daaruit blijkt tegen welke (rest)risico’s de drager moet worden beschermd. Zijn het mechanische, chemische, elektrische of biologische risico’s, hitte of koude of een combinatie van risico’s?

De markering bestaat meestal uit een symbool en een codering die de mate van impact aangeeft. Als alle relevante risico’s zijn doorgelopen, selecteert u de handschoenen waarop de desbetreffende markering en codering is aangebracht. ●

MEER INFORMATIE www.nen.nl/handschoenen

Publicatie NPR voor praktijksituaties van brandwerende gevelkozijnen met beweegbare delen Er bestaat veel onduidelijkheid over de huidige brandwerendheidseisen en beoordelingscriteria van gevelkozijnen met beweegbare delen. Daarom is NPR 6112 ontwikkeld die de toepassing hiervan eenvoudiger maakt. Geïnteresseerden kunnen tot 1 maart 2020 commentaar indienen op de NPR. In NPR 6112 wordt de toeleverende bouwindustrie van gevelkozijnen, de voorbereidende bouwindustrie en de uitvoerende bouwindustrie aan de hand van vijf stappen wegwijs gemaakt in deze materie.

De Europese Commissie heeft aangegeven dat voor Brandwerende gevelkozijnen vanaf 1 november 2019 een Prestatieverklaring opgesteld moet worden en dat de producten voorzien moeten zijn van een CE-label. De Prestatieverklaring en het CE-label is gebaseerd op twee geharmoniseerde Europese normen: NEN-EN 14351-1 en NEN-EN 16034. In de praktijkrichtlijn wordt de koppeling gemaakt tussen de eisen uit het Bouwbesluit en de Prestatieverklaring/CE-label van het toe te passen product. Commentaar indienen op NPR 6112 gaat via normontwerpen.nen.nl. Tot 1

maart 2020 kunnen commentaren worden ingediend. Let op: Dit betreft een verkorte commentaarperiode.

Wilt u als belanghebbende partij meepraten over de ontwikkeling van normen op dit gebied? De normcommissie ‘Ramen en Deuren’ houdt zich bezig met Europese normalisatie van Ramen en Deuren. Stuur voor deelname aan of meer informatie over deze commissie een mail naar mb@ nen.nl. ● MEER INFORMATIE www.nen.nl

Sea Glass autokleur van het jaar Axalta heeft haar kleur van het jaar voor 2020 bekend gemaakt: Sea Glass.

Een moderne turquoise kleur dat schittert en inspeelt op de trend voor frisse kleuren die voor alle voertuigtypen geschikt zijn.

Bij de ontwikkeling van de kleur heeft Axalta zich laten inspireren door de waterwegen en oceanen met een diepte en intense kleur die glinstert in het zonlicht.

Sea Glass is helder en parelmoer en zet de

trend voor 2020. Het heeft reflecterende en doorlatende eigenschappen die kunnen worden gemeten door autonome voertuigdetectiesystemen. Sea Glass is geformuleerd met reflecterende eigenschappen en is zeer goed te detecteren door LIDAR-systemen (Light Detection and Ranging). Het is ook overdraagbaar voor RADAR (Radio Detection And Ranging).

Het Wereldwijde autokleur populariteitsrapport voor 2019 van Axalta meldde dat blauwe voertuigen zeven procent van de

wereldwijde automarkt uitmaken, en op de vijfde plaats staat na wit, zwart, grijs en zilver. Regio’s met het hoogste aantal blauwe voertuigen zijn Noord-Amerika en Europa met tien procent. Sea Glass is ontworpen voor alle voertuigtypen, van compacte en sportvoertuigen tot middelgrote personenvoertuigen en grote SUV’s en vrachtwagens. ● MEER INFORMATIE www.axalta.com/nl/nl_NL.html OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 9

OT januari 2020.indd 9

21-01-20 13:36

Kort nieuws PaintExpo maakt nieuwste ontwikkelingen in industriële coatingtechniek tastbaar Geautomatiseerde en gedigitaliseerde processen, evenals oplossingen voor efficiënte productaanpassing zijn belangrijke trends op het gebied van industriële coatingtechnologie.

Dankzij nieuwe ontwikkelingen kan op efficiënte wijze tegemoetgekomen worden aan de toenemende vraag naar kwaliteit en flexibiliteit, alsmede materiaal- en energie-efficiëntie. Al deze ontwikkelingen komen ruim aan bod op de PaintExpo in Karlsruhe van 21 tot en met 24 april.

PaintExpo dekt de volledige procesvolgorde op het gebied van coatingtechnologie en biedt een uitgebreid overzicht van de nieuwste ontwikkelingen op het vlak van poedercoatings, natlakken en coil coating.

De vakbeurs toont onder meer coatingapparatuur voor vloeistof, poeder-, UV-, dompel- en spoelprocessen, toepassingssystemen, spuitpistolen en verstuivers, automatiserings- en transporttechniek, reiniging en voorbehandeling, milieutechnologie, persluchttoevoer, waterzuivering, maskering, meet- en testtechnologie, recycling en verwijdering. Vrijwel alle gerenommeerde leveranciers nemen deel aan deze toonaangevende vakbeurs voor industriële coatingtechnologie.

Automatisering en digitalisering van oppervlaktetechnieken vormen een

belangrijke trend. Aan de ene kant gaat het om het verzekeren van een verhoogde processtabiliteit, het bereiken van lagere verbruiksniveaus en het voldoen aan toenemende eisen voor meer geïndividualiseerde producten, waaronder kleinere batchgroottes tot enkel stuks oppervlaktebehandeling. Aan de andere kant spelen ook duurzaamheid, economische efficiëntie en het tekort aan gekwalificeerd personeel een grote rol. Naast automatisering is de reductie van overspray een andere belangrijke trend in industriële coatingtechnologie.

ROBOTS Geautomatiseerd coaten met robots is al geruime tijd de state-of-the-art in de automobielindustrie en in diverse andere branches. Ondertussen voelen veel mkbondernemers ook de noodzaak om hun bedrijfsprocessen te automatiseren met behulp van robots die tevens het percentage fouten doen verminderen. Het doel is om de hoge kwaliteit en reproduceerbaarheid van Robotic Painting te combineren met een flexibele en kosteneffectieve oplossing. Daarom zien we steeds meer multi-axis robots die speciaal ontworpen zijn voor de coatingindustrie, evenals robot coatingcabines. Dit resulteert in een hoge herhalingsnauwkeurigheid en uniforme coatinglagen. Ook leiden automatische besturingssystemen tot een gegarandeerde gegevensopslag en -uitwisseling. De integratie van systemen voor de geautomatiseerde bewaking van procesparameters zoals (poeder) lakhoeveelheden, temperatuur, proceslucht en sproeistraalbewaking, evenals de registratie en evaluatie van deze gegevens, worden steeds belangrijker. Dat geldt ook voor de integratie van kwaliteitscontrole in het coatingproces. ●

MEER INFORMATIE www.paintexpo.com

Tien miljoen extra in MIA\Vamil voor circulaire economie Het kabinet trekt in 2020 extra geld uit om investeringen in milieu- en klimaatvriendelijke technieken te stimuleren voor ondernemers. Dat blijkt uit de Milieulijst 2020. Daarnaast trekt het kabinet dit jaar tien miljoen extra uit voor initiatieven op gebied van circulaire economie.

De nieuwe Milieulijst biedt ten opzichte van 2019 meer mogelijkheden voor ondernemers die investeren in demontage, producten van gerecycled materiaal en kringlooplandbouw. De regeling zet ook meer in op het terugdringen van stikstofemissie. De overheid stimuleert ondernemers om duurzaam te investeren. Via de fiscale regelingen Milieu-investeringsaftrek (MIA) en Willekeurige Afschrijving Milieu-investeringen (Vamil) is daarvoor in 2020 een

bedrag van 149 miljoen euro beschikbaar. De MIA\Vamil biedt fiscaal voordeel voor investeringen in duurzame technieken.

Bedrijfsmiddelen die in aanmerking komen voor dit belastingvoordeel staan vermeld op de Milieulijst. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat past deze lijst jaarlijks aan na consultatie met de markt. Nieuw op de Milieulijst zijn productieapparatuur en demontage-apparatuur. Dit is voor het maken van producten die na gebruik makkelijker uit elkaar te halen zijn voor hergebruik of recycling. Zo kunnen ondernemers makkelijk investeren in circulaire producten.● MEER INFORMATIE www.rvo.nl/miavamil

10 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 10

21-01-20 13:36

Maak nu ook de koppeling met oppervlaktetechnieken.com

Hét vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

Voor nadere informatie en/of reserveringen, kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp van Jetvertising b.v., telefoon (070) 399 00 00 of stuur een e-mail aan arthur@jetvertising.nl

T +31 (0)161 24 42 50 | www.kinpompentechniek.nl

Sales Service Engineer Atotech is wereldwijd marktleider in oplossingen voor galvanotechniek en printplaatproductie. Middels een uitgebreid portfolio van systeemen chemie oplossingen, levert het bedrijf chemie, apparatuur en service ter ondersteuning van verschillende industrieën zoals consumentenelektronica –specifiek mobiele apparatuur en computers-, wereldwijde automobielproductie, communicatie-infrastructuur en vele ander industriële eindmarkten. Atotech is een team van 3.800 experts in meer dan 40 landen met een jaarlijkse omzet van $ 1,2 miljard (2018).

Atotech heeft productieactiviteiten in heel Europa, Noord- en ZuidAmerika en Azië. Het hoofdkantoor bevindt zich in Berlijn, Duitsland.

Voor de afdeling Sales in De Meern zijn wij momenteel op zoek naar een fulltime en enthousiaste Sales Service Engineer.

Wat ga je doen: Als Sales Service Engineer bevorder je de verkoop van Atotech producten in de Benelux en Bulgarije. Je draagt zorg voor het bevorderen van de verkoop van bestaande en nieuwe producten. Het uitwerken van offertes voor complete productielijnen of delen daarvan. Je voert technische begeleiding uit bij de klant gedurende de processen met Atotech producten, o.a. bij de installatie en opstart optimalisatie tijdens productie en het bedenken van daarbij behorende oplossingen.

In deze functie ben je voortdurend bezig met het zoeken naar, het volgen van en het inspelen op relevante marktinformatie. Je bent goed in staat een juiste dienstverlening te leveren aan zowel de interne- als de externe klant. Je overlegt en rapporteert rechtstreeks aan de Business Manager.

Vacature

Atotech biedt: • Een zelfstandige functie in een groeiend en klantgericht bedrijf, waarin je een nieuwe impuls kan geven aan je carrière vanuit een verantwoordelijke, veelzijdige en dynamische positie.

• Een enthousiast team, dat bereid is de interne en externe klant een optimale dienstverlening te bieden.

• Een marktconform salaris en goede secundaire arbeidsvoorwaarden.

Atotech vraagt: Als Sales Serice Engineer heb je minimaal 3 jaar relevante werkervaring opgedaan in een soortgelijke functie met een bijbehorend netwerk. Je beschikt over HBO werk- en denkniveau en ervaring in electrochemie (galvanotechniek) is een pré. Je bent communicatief goed onderlegd en beschikt over een goede beheersing van de Nederlandse en Engelse taal.

Uiteraard ben je als Sales Service Engineer commercieel ingesteld en ben je goed in staat om zowel nieuwe- als bestaande klanten te bewerken en te beheren.

Je bent een sterke, positieve en energieke persoonlijkheid, gedreven, proactief en stressbestendig. Als relatiebeheerder ben je een krachtige onderhandelaar en netwerken gaat jou meer dan goed af. Tevens ben je ambitieus, resultaatgericht, analytisch sterk, flexibel en beschik je over een klantgerichte instelling met een groot verantwoordelijkheidsgevoel.

Je kunt goed zelfstandig werken, maar bent tevens een teamspeler.

Zo kun je solliciteren: Wil je meer informatie over de functie dan kun je contact opnemen met Denise Kersten, HR Manager, via denise.kersten@atotech.com of 030-2409014.

We ontvangen graag je motivatie en CV per e-mail. Kijk voor meer informatie over het bedrijf op: www.atotech.com.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 11

OT januari 2020.indd 11

21-01-20 13:36

Elektrochemie en metallieke deklagen

Thema (Thermisch) spuiten, verzinken, vacuümtechnieken en veiligheid

Hoog temperatuur verzinken onderscheidt zich op veel factoren Sinds 2017 beschikt The Coatinc Company in Mook over een locatie waar het hoog temperatuur verzinken wordt toegepast. Hoe functioneert dat precies en welke producten worden er voor welke markten gemaakt? Wat is het grote verschil met normaal thermisch verzinken? Heeft het hoog temperatuur verzinken de toekomst? Hoog tijd om eens af te reizen naar Mook.

In mei 2015 heeft ook een artikel in OT gestaan over de toen vergevorderde plannen voor het hoog temperatuur verzinken in Mook. In dat artikel staat onder meer: Hoog temperatuur verzinken houdt in dat er thermisch verzinkt wordt bij een temperatuur van ongeveer 600 graden Celsius in plaats van ongeveer 450 graden, de normale temperatuur bij thermisch verzinken. Het verschil is verder dat er met een gesloten procesinrichting wordt gewerkt met baden die in de regel (veel) kleiner zijn dan de baden bij

het thermisch verzinken. Maar het grootste verschil zit in het resultaat: verzinkte producten met een dunnere maar hardere laag waarbij scherpe profielen en schroefdraden scherp blijven en niet dichtlopen. Ook gaten lopen veel minder snel dicht.

Nu blijkt dat de locatie in Mook in 2017 is geopend en dat het hoog temperatuur verzinken, ondanks aanvankelijk moeilijke marktomstandigheden, een gestage groei vertoont. Voordat “Mook” openging,

voerde The Coatinc Company het hoog temperatuur verzinken uit in Duitsland, in de installatie in het dorpje Kreuztal (Siegen). Daar staan twee lijnen voor het hoog temperatuur verzinken. Bij de opening was de verwachting dat “Mook” capaciteit van Kreuztal zou overnemen, maar dat pakte anders uit. De locatie in Mook manifesteert zichzelf als PreGa NL, afgeleid van Precision Galvanizing: het grote verschil met normaal thermisch verzinken.

12 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 12

21-01-20 13:36

CAPACITEIT Tobias Wesselow, verantwoordelijk voor PreGa, omschrijft de economische tegenwind de eerste jaren. “We hadden verwacht uit twee markten in Duitsland veel werk te krijgen. Maar toen werden daar de substantiële subsidies op windenergie stopgezet, wat leidde tot scherpe afname in werk. Daarnaast ging het met de automobielindustrie steeds slechter. Kortom, er kwam voor Mook geen werk uit Duitsland.

Gelukkig ontwikkelde de markt in de Benelux zich positiever dan we hadden verwacht. Vooral de Nederlandse markt ontwikkelt zich gunstig. Wij stellen vast dat tachtig procent van de proefstukken die we hier krijgen, zich omzet in werk. Dat is voor allerlei markten. Denk aan de bouw, betonwerken, machinebouw, trailerbouw, geveldragers, hekwerken, trekkers op terminals enzovoorts.”

Philippe Dupont, algemeen directeur van The Coatinc Company: “We zitten hier nu op 66 procent van onze capaciteit. Het volume aan hoog temperatuur verzinken is zo’n 5.000 ton per jaar. Met Kreuztal erbij is dat in totaal ongeveer 18.000 ton per jaar. Daar hebben we trouwens een veel langere aanlooptijd gehad om tot 5000 ton te komen. Het is wel begrijpelijk dat er in tonnen gerekend wordt, maar we hebben hier ook één miljoen bouwdelen die erg licht in gewicht zijn hoog temperatuur verzinkt. In grote lijnen hebben we hier twee soorten klanten. Voor de ene soort is het aanzien van het product heel belangrijk, denk bijvoorbeeld aan hekwerken bij grote villa’s. Die hekwerken moeten heel strak en glad zijn, wat we met hoog temperatuur verzinken gevolgd door poedercoaten makkelijk kunnen bereiken.

De andere soort stelt vooral technische eisen, wat meestal neerkomt op een gegarandeerde goede passing van producten die aan elkaar verbonden moeten worden.

Met hoog temperatuur verzinken hoef je bijvoorbeeld geen schroefdraad na te snijden.”

VOORDELEN Dave Bastiaans, accountmanager Benelux, wijst op een groot verschil tussen het hoog temperatuur verzinken en het

Vlnr: Philippe Dupont, Dave Bastiaans en Tobias Wesselow. normaal thermisch verzinken. “Bij laatstgenoemde heb je kans op verdikkingen en lasnaden die naar boven komen, wat vooral ongewenst is bij klanten die esthetische eisen stellen. De klanten die technische eisen stellen, doen dat omdat het hoog temperatuur verzinken resulteert in een strakkere, gladdere laag waarbij de gewenste passing ook gegarandeerd is (bouten, moeren, sluitdelen enzovoorts).

Dan is nasnijden niet meer nodig en loop je ook geen kans door de zinklaag heen te gaan. Daarnaast blijft de eventueel aangebrachte belettering op producten bij hoog temperatuur verzinken gewoon zichtbaar, lopen gaatjes of een aangebrachte vertanding in een product niet dicht, evenals kleine ribbels die na het hoog temperatuur verzinken hun functie moeten blijven behouden. En bij dit alles blijft de corrosiebescherming voor pakweg dertig jaar intact en hebben de aangebrachte lagen een hardheid van tussen de 270 - 340 Vickers.”

Tobias Wesselow: “We hebben de installatie hier niet voor niets PreGa genoemd.

Met Precision Galvanizing bedoelen we dat we grote series maken waar de zinklaag met grote precisie en met gelijkblijvende kwaliteit wordt opgebracht en die reproduceerbaar zijn. We hebben dus overal dezelfde laagdikte op producten die

in de regel kleiner zijn dan de producten waarop het normaal thermisch verzinken wordt toegepast. De laagdikte is meestal ergens tussen de 30 tot 100 micrometer en deze kunnen we heel nauwkeurig instellen. Dikkere lagen dan 100 micrometer doen we trouwens ook. Als er niet specifiek gevraagd wordt om een laagdikte, dan verzinken wij overeenkomstig de NENEN-ISO 1461 norm. En als er bij esthetisch werk voor de duplex-route wordt gekozen, ben je bij het hoog temperatuur verzinken veel minder tijd kwijt aan het coating klaarmaken”.

HERNIEUWBARE ENERGIE Dave Bastiaans: “Bij normaal thermisch verzinken heb je soms ineens een andere laagdikte. Dat komt door het wisselende silicium- en fosforgehalte in het basismateriaal, het staal. De reactiviteit van het normale verzinkproces ten opzichte van die samenstelling zorgt voor verrassende laagdiktes. Het hoog temperatuur verzinken is daar ongevoelig voor. Deze vorm van verzinken leidt tot een andere samenstelling van de zinklaag die met een hogere hardheid dunner is waardoor je de passing kunt garanderen. Daarnaast vindt het verzinken plaats in een zinkoven die met elektriciteit uit hernieuwbare energie wordt verwarmd. Daar hebben we groene OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 13

OT januari 2020.indd 13

21-01-20 13:36

De gesloten voorbehandeling.

certificaten van. Normaal gebeurt dat in gasgestookte zinkovens. Een kernactiviteit hier vindt dus plaats zonder fossiele brandstof te verstoken en dus zonder uitstoot van CO2. Bepaalde klanten, zoals architecten en overheidsgerelateerde organisaties, vinden dit erg belangrijk. Verder kunnen we dat nauwkeurig op laagdikte gestuurd verzinken, waardoor er dus minder grondstoffen gebruikt worden.”

In Mook is men optimistisch over de verdere groei van het hoog temperatuur verzinken. Tobias Wesselow: “We zitten nu op 66 procent van onze capaciteit, maar ons doel is dat we helemaal vol zitten en ik verwacht dit eind van dit jaar te bereiken.

En dat ondanks de Brexit, de moeilijke inschatting van hoe de economie zich zal ontwikkelen en met name de ontwikkeling in de Duitse automobielindustrie. Ik verwacht daarin een omslag naar elektrische auto’s, wat ons naar mijn overtuiging een voordeel biedt, gelet op de vereiste corrosiebestendigheid en maatvoering van onderdelen. De Duitse automobielindustrie verlangt een hoogwaardige corrosiebescherming, terwijl we door het wegvallen van de verbrandingsmotor en de versnellingsbak veel staal in de auto gaan krijgen met twee doelen. Onder de motorkap en onder de cabine komt een staalgeraamte dat bedoeld is om energie op te nemen bij een ongeluk en voor plaatsing van de elektromotor. Dit staalgeraamte heeft

Voorbeeld van een licht bouwdeel.

een hoogwaardige corrosiebescherming nodig, iets waarin wij zouden kunnen voorzien met onze precisie-onderdelen uit het hoog temperatuur verzinken.”

GROEI Hij wijst erop dat de Duitse automobielindustrie weliswaar laat de stap maakt naar elektrisch rijden, maar dat dit ook wel tot een voordeel kan leiden. Namelijk dat die industrie kan komen met een product dat de kinderziektes al heeft overwonnen. “In Kreuztal zijn we met precisie-onderdelen die hoog temperatuur verzinkt zijn actief voor een nieuw model van Mercedes, de 963E. Dat wordt de eerste SUV die helemaal elektrisch is. Ik denk dat in Europa het kwaliteitsbesef bij auto’s en de overstap naar elektrisch rijden gunstig uitpakt voor het hoog temperatuur verzinken.”

Als de verwachte groei inderdaad leidt tot een volledige capaciteitsbezetting, dan zal plan B in werking treden. Bij de bouw van de hal vier jaar geleden heeft men in de hal al het fundament gestort voor de plaatsing van een tweede zinkoven. Mocht de volledige capaciteitsbezetting naderen, dan kan men binnen vier maanden een tweede zinkoven helemaal operationeel hebben. De voorbehandeling kan twee zinkovens tegelijk voeden.

verzinken heel makkelijk het hoogste niveau van circulaire economie kunnen halen. Je kunt een thermisch verzinkt product heel makkelijk dertig jaar onderhoudsvrij houden in een C3-omgeving.

En als het dan in de afvalfase komt, kun je hetzelfde object makkelijk een tweede leven geven. Ik ben ervan overtuigd dat wij vanuit de circulaire economie en gecombineerd met de campagne Zeker Zink een renaissance gaan krijgen van het waardebesef van het thermisch verzinken. Het zink kan makkelijk van het staal gescheiden worden en het staal kan op hetzelfde niveau gerecycled worden. Daarnaast gaat Nederland afscheid nemen van het gas.

Wij hebben hier een installatie staan voor het hoog temperatuur verzinken zonder CO2-uitstoot. Het thermisch verzinken zal steeds meer waardering krijgen.” ●

MEER INFORMATIE www.coatinc.com Lees verder of reageer

Philippe Dupont: “In Nederland wordt steeds vaker gesproken over een circulaire economie. Ik denk dat we met thermisch

14 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 14

21-01-20 13:36

Vereniging ION

Kick-off Materials+Eurofinish +Surface 2020 voor veelbelovend event op 3+4 juni in Veldhoven Na de aankondiging van het kennis- en netwerkevent van Mikrocentrum, VOM BelgiĂŤ en Vereniging ION is er veel gebeurd ter voorbereiding van het evenement. Op 16 januari tijdens de kick-off werden de bedrijven die zich al hadden ingeschreven bijgepraat over de voortgang, kon er meegepraat worden over de contouren voor een vervolg in 2021 en was er een presentatie over marketing via social media.

Voorafgaand aan de kick-off kwam de Programmacommissie Congresprogramma Materials+Eurofinish+Surface bij elkaar.

Het programma van dat evenement moet van hoge kwaliteit zijn. De Programmacommissie is een groep van twaalf personen uit het bedrijfsleven, kennisinstituten en (semi)overheid die het inhoudelijke programma vorm gaan geven. Op basis van drie parallellijnen worden er blokken van anderhalf of twee uur ingericht met onderwerpen als wet- en regelgeving, normen, materialen, meten, grondstoffen, technieken, marktsegmenten, samenwerkingsmodellen en nog veel meer. Na de vergadering was er een indrukwekkende longlist die de komende tijd verder uitgewerkt gaat worden.

Na een korte pauze gaven de drie organisaties die het evenement dragen een

update van de stand van zaken voor de Materials+Eurofinish+Surface 2020. Hoewel alle zaken die aan de orde moesten komen, uiteraard ook aan de orde kwamen, was men positief over het gepresenteerde.

De hand-out is inmiddels aan de deelnemers gestuurd.

Daarna werd in een interactieve sessie gesproken over de vorm, de locatie en de frequentie van vervolgevenementen.

Zoals altijd, was de tijd te kort, maar zijn er voldoende aanknopingspunten om verder te gaan.

Als derde kwam de marketing van het event aan de orde en werd met name ingezoomd op de mogelijkheden die social media biedt aan de event-deelnemers.

Kortom, bij de aanwezigen begon het evenement al tastbaar te worden wat zich

de komende maanden als een olievlek zal uitspreiden.

Tot slot was er een zeer aangeklede netwerkborrel waarbij deelnemers nog even met elkaar konden napraten en met een gevulde maag na de file op huis aan konden rijden.

Het meinummer van OT zal een extra dikke editie zijn waarin een speciaal katern is opgenomen met heel veel informatie over het evenement op 3 en 4 juni. Maar het is nu al raadzaam om die data in uw agenda te reserveren. â—?

MEER INFORMATIE www.materials-eurofinish-surface.com OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 15

OT januari 2020.indd 15

21-01-20 13:36

Algemeen

(Thermisch) spuiten, verzinken, vacuümtechnieken en veiligheid

Toepassing Wegwijzer gevaarlijke stoffen maakt risico’s beheersbaar Eén op de zes werknemers loopt het risico ziek te worden door werk met gevaarlijke stoffen. Gezondheidsklachten kunnen direct optreden, maar ook pas jaren na de blootstelling. Om werknemers gezond en duurzaam aan het werk te houden, is het van belang om de juiste maatregelen te nemen. Daarbij kan de Wegwijzer gevaarlijke stoffen worden toegepast.

Deze Wegwijzer werd in december gepresenteerd in een workshop op de Stoffendag 2019. De Wegwijzer is ontwikkeld in opdracht van het ministerie van SZW. Het is een hulpmiddel dat ondersteuning biedt bij de ontwikkeling en implementatie van een veilige werkwijze. Door het werken volgens een veilige werkwijze wordt het werk veiliger en blijven medewerkers gezond en inzetbaar. Daartoe is de werkgever verplicht om de juiste maatregelen te nemen. De Wegwijzer beschrijft hoe werkzaamheden moeten worden uitgevoerd, zodat blootstelling aan stoffen beneden de grenswaarden blijft. De Wegwijzer heeft een plaats temidden van andere hulpmiddelen zoals de Zelfinspectietool Gevaarlijke Stoffen en Werkwijze Arbobeleidscyclus gevaarlijke stoffen dat de verplichtingen

van de werkgever, werknemers, de preventiemedewerker, de OR en de arbodienst/ arbokerndeskundige inzichtelijk maakt.

Uitgangspunt is dat de juiste maatregelen worden genomen om veilig te kunnen werken. Daartoe moet de blootstelling aan gevaarlijke stoffen in kaart zijn gebracht.

In hoofdzaak bestaat de aanpak uit vijf stappen: 1 Inventariseren: is er aanleiding om maatregelen te treffen?

2 Beoordelen: wat zijn de knelpunten, hoe beoordeel ik de blootstelling aan gevaarlijke stoffen?

3a Welke maatregelen kunt u nemen?

3b Hoe voert u de maatregelen in?

4 Borging: hebben maatregelen het gewenste effect?

WERKWIJZER GEVAARLIJKE STOFFEN Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Tamara van Ark, heeft vorig jaar in een brief aan de Kamer bekend gemaakt dat er samen met relevante partijen gewerkt wordt aan een Werkwijzer gevaarlijke stoffen. De Werkwijzer beschrijft duidelijk wie in een bedrijf waarvoor verantwoordelijkheid is en welke verplichtingen hieraan zijn verbonden. Dit in het kader van de arbobeleidscyclus, waarin partijen samenwerken voor een goede bescherming van werkenden tegen gevaarlijke stoffen. Het doel hiervan is dat alle stakeholders samen inzicht krijgen in hun taken op het terrein van de arbobeleidscyclus (inclusief blootstellingsregister en gezondheidsdossier) en de daarbij noodzakelijke samenwerking, en elkaar waar nodig kunnen aanspreken op deze taken en verantwoordelijkheden. De Staatssecretaris werkt ook aan verbeteringen in het functioneren van de arbobeleidscyclus. De Werkwijzer is naar verwachting in de eerste helft van 2020 beschikbaar.

STAP 1: INVENTARISEREN Als onderdeel van de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie moet een werkgever ook de blootstelling aan gevaarlijke stoffen beoordelen. Een andere aanleiding om deze blootstelling te beoordelen, is een verandering in het werkproces, werkmiddelen of werkplek.

STAP 2: RISICO’S BEOORDELEN Stap 2 is erop gericht om inzicht te krijgen in de mate waarin werknemers worden blootgesteld aan gevaarlijke stoffen. Hiertoe moeten de risico’s die gerelateerd zijn aan het werken met gevaarlijke stoffen op een bepaalde manier worden beoordeeld.

De blootstelling hangt af van meerdere factoren: de hoeveelheid gevaarlijke stof waaraan een werknemer wordt blootgesteld, hoe vaak deze blootstelling plaatsvindt en de duur van de blootstelling. U kunt het blootstellingsniveau vaststellen op twee manieren: met een kwantitatieve schattingsmethode of kwantitatief model of door zelf te meten of te laten meten.

De blootstellingsbeoordeling moet altijd uitgevoerd of getoetst worden door een deskundige op het niveau van een arbeidshygiënist. Het vastgestelde blootstellingsniveau moet vervolgens worden getoetst aan de grenswaarden uit de inventarisatie.

16 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 16

21-01-20 13:36

ARBEIDSHYGIËNISCHE STRATEGIE De arbeidshygiënische strategie is een hiërarchisch stelsel van beheersmaatregelen voor risico’s.

Hierbij wordt allereerst naar de bron van het probleem gekeken. Als daar niets aan kan worden gedaan, zijn andere maatregelen mogelijk. De arbeidshygiënische strategie ziet er als volgt uit: • Bronmaatregelen – Een werkgever moet eerst de oorzaak van het probleem wegnemen.

• Collectieve maatregelen – Als bronmaatregelen geen mogelijkheden bieden, moet de werkgever collectieve maatregelen nemen om risico’s te verminderen.

• Individuele maatregelen – Als collectieve maatregelen niet kunnen of ook (nog) geen afdoende oplossing bieden, moet de werkgever individuele maatregelen nemen.

• Persoonlijke beschermingsmiddelen – Als de bovenste drie maatregelen geen effect hebben, moet de werkgever de werknemer gratis persoonlijke beschermingsmiddelen verstrekken.

STAP 3A: WELKE MAATREGELEN KUNT U NEMEN Op basis van de Arbowet mag u, naast het uitvoeren van metingen en vergelijking met grenswaarden, ook gebruik maken van zogenoemde “veilige werkwijzen” om volgens de arbeidshygiënische strategie schadelijke blootstellingen te voorkomen.

Een veilige werkwijze beschrijft hoe en onder welke condities bepaalde werkzaamheden moeten worden uitgevoerd zodat de blootstelling aan gevaarlijke stoffen met voldoende zekerheid beneden de grenswaarde (n) blijft. Een veilige werkwijze kan dus bestaan uit (een combinatie van) technische en/of organisatorische maatregelen uit de arbeidshygiënische strategie, maar mag geen gebruik maken van (uitsluitend) het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. Het opstellen en valideren van een veilige werkwijze gebeurt in zes stappen, zoals het kiezen van passende oplossingen, vergelijking van resultaten en periodieke herbeoordeling van de veilige werkwijze.

STAP 3B: IMPLEMENTEREN Als u nieuwe maatregelen gaat invoeren om risico ‘s van werken met gevaarlijke stoffen te voorkomen, is het belangrijk om dit te benaderen als een project met een werkgroep en een werkplan. De werkgroep zorgt ervoor dat het project daadwerkelijk vooruitgang boekt. Heeft u een klein bedrijf, dan kunt u zelf als werkgroep optreden. Het is wel aan te bevelen u te laten ondersteunen door een werknemer.

Het werkplan bevat de afspraken over de uitvoering van het project. Daarin staan onder meer de doelstellingen van het project, de taken van de werkgroep en hoe de werkgroep tijdens de uitvoering met de rest van de organisatie communiceert over het project.

doen. Regelmatig evalueren maakt duidelijk hoe succesvol en effectief de genomen maatregelen zijn en of er bijgestuurd moet worden. Een effectevaluatie vormt een goede manier om zicht te krijgen op het effect van de maatregelen. Om het effect daarvan te meten, kunt u opnieuw de blootstelling beoordelen (stap 2). ●

MEER INFORMATIE www.rie.nl www.arboportaal.nl Lees verder of reageer

STAP 4: BORGEN Om successen van de aanpak te kunnen borgen, is het belangrijk om de aanpak te evalueren. Daartoe is het belangrijk om te benoemen wat u wilt evalueren, hoe u dit wil aanpakken en wie dat wanneer gaat OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 17

OT januari 2020.indd 17

21-01-20 13:36

Algemeen

(Thermisch) spuiten, verzinken, vacuümtechnieken en veiligheid

Inspectie SZW hamert op bronaanpak bij gevaarlijke stoffen Gevaarlijke stoffen en veiligheid op de werkvloer zijn een bekend thema binnen de branche en de aangesloten bedrijven. Bij dit onderwerp heeft men regelmatig te maken met de Inspectie SZW. Hoe denkt die Inspectie over de branche oppervlaktetechnieken en wat zijn de aandachtspunten voor dit jaar? Waar moeten de bedrijven op letten? Gohdar Massom, programmamanager Bedrijven met Gevaarlijke Stoffen bij de Inspectie SZW, beantwoordt onze vragen.

Hoe beschouwt de Inspectie SZW de risico’s op het gebied van veiligheid op de werkvloer in de branche oppervlaktetechnieken?

“Gezien de aard van de werkzaamheden zijn er in deze branche veel processen met risico’s op blootstelling aan gevaarlijke stoffen. In 2018 zijn wij daarom gestart met een inspectieproject in deze branche.

Voorafgaand hieraan hebben wij als Inspectie SZW samen met ION verkenningen gedaan bij bedrijven die met gevaarlijke stoffen omgaan. Zo hebben we de stand van de techniek in de branche vastgesteld.

Bedrijven zijn zelf verantwoordelijk voor goede beheersing van die risico’s. Ze moeten de blootstelling in kaart brengen om te kunnen beoordelen of de maatregelen voldoende waren. Om bedrijven te helpen heeft ION het project Veilige werkwijze opgezet.

Op 5 februari mag ik het eerste exemplaar van het e-book “Veilig werken met SVHC/ CMR stoffen” in ontvangst nemen. ION heeft me verteld dat het een “catalogus” is van maatregelen die bedrijven helpen de best mogelijke keuze te maken, waarbij relevante wet- en regelgeving via links bereikbaar is en waarbij veilige werkwijzen worden gekoppeld aan de blootstellingsrisico’s. De inhoud kennen we nog

niet, maar ik juich het toe dat ION actief informatie deelt met de bedrijven.”

Wat valt de Inspectie SZW op bij bezoeken aan bedrijven in de branche oppervlaktetechnieken?

“We zullen nog verslag doen van onze bevindingen, maar in het algemeen kan ik

wel zeggen dat bij veel geïnspecteerde bedrijven de risico’s van blootstelling aan gevaarlijke stoffen nog onvoldoende worden beheerst. Zo ontbreekt vaak een goede blootstellingsbeoordeling. Dat geldt ook voor algemene preventieve maatregelen en voor de Risico Inventarisatie en - Evaluatie (RI&E). En als die er wel is, is die niet

Gohdar Massom

18 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 18

21-01-20 13:36

altijd volledig. Dat is zorgelijk, omdat het laat zien dat werknemers in deze bedrijven mogelijk onvoldoende beschermd zijn tegen risico’s op blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Als je de blootstelling aan gevaarlijke stoffen niet helder hebt, is het vanzelfsprekend lastig om de juiste maatregelen te treffen.

We zien ook goede voorbeelden. Bij chroom-6 worden de gevaren beter onderkend en er wordt intensief gewerkt aan vervanging van chroom-6 processen door veiligere stoffen. Sommige bedrijven zijn op dat vlak innovatief bezig. We komen bijvoorbeeld geautomatiseerde processen tegen waarbij werknemers vrijwel niet meer worden blootgesteld.”

Wat zijn de aandachtspunten van de Inspectie SZW voor de branche oppervlaktetechnieken voor dit jaar en eventueel voor de jaren hierna?

“In 2020 kunnen herinspecties uitgevoerd worden. Wat zeker een aandachtspunt blijft, is de vervanging van gevaarlijke stoffen. Daarnaast is het belangrijk dat bedrijven, ook als ze persoonlijke beschermingsmiddelen en technische maatregelen inzetten (zoals afzuiging of het afdekken van galvanische baden), kijken of de blootstellig daarmee onder de

grenswaarde blijft. Soms zijn er technische maatregelen genomen, maar dan wordt niet gekeken of de blootstelling daarmee onder de grenswaarde is.

Op het moment dat een bedrijf een door ION opgestelde Veilige Werkwijze volgens de daarbij geldende eisen indient als arbocatalogus en wordt goedgekeurd door de Inspectie SZW, dan wordt deze ook als kader bij de inspecties gebruikt. Als bedrijven de Veilige Werkwijze volgen, hoeven ze niet meer zelf de blootstellingsbeoordeling uit te voeren.”

Veel aandacht gaat uit naar Chroom-6.

Vindt de Inspectie SZW dat bedrijven in de branche oppervlaktetechnieken daar verantwoord mee omgaan?

“In maart 2017 werd de grenswaarde van chroom-6 verlaagd. Met diverse branches waar chroom-6 voorkomt, hebben wij sindsdien als Inspectie intensief contact over vermindering van de blootstelling aan chroom-6. Op basis van de Arbowet is het verplicht dat chroom-6 waar dat kan altijd wordt vervangen door een alternatief dat niet of minder schadelijk is voor de gezondheid. Als bedrijven aan kunnen tonen dat er geen vervanging mogelijk is, dan moeten zij daarvoor adequate beheersmaatregelen nemen.

Omdat er zoveel behoefte is aan informa-

tie over chroom-6, lichten wij op www. inspectieszw.nl de criteria voor veilig werken met chroom-6 uitgebreid toe, evenals het wetgevend kader. Ook is er een checklist waarmee bedrijven de blootstelling per situatie kunnen beoordelen en een overzicht van technisch uitvoerbare beheersmaatregelen. Deze maatregelen zijn algemeen, iedere branche moet zelf kijken naar geschikte maatregelen voor hun werkzaamheden. Als door het toepassen daarvan de blootstelling voldoende wordt beheerst en als dat is onderbouwd met metingen spreken we van een veilige werkwijze.”

Vanaf 1 maart 2017 geldt een verlaagde wettelijke grenswaarde voor blootstelling aan chroom-6-verbindingen van 1 µg/m3. In de praktijk wordt deze grenswaarde als zeer streng beschouwd.

Hoe gaat de Inspectie SZW hierop handhaven?

“De grenswaarde wordt door het ministerie vastgesteld, wij moeten daarop handhaven. Onze inspecteurs kijken tijdens een inspectie goed naar de praktijk. Ze vertellen bedrijven hoe zij zo effectief en efficiënt mogelijk hun verantwoordelijkheid kunnen nemen om te komen tot een duurzame bescherming van de werknemer. Daarbij speelt bewustwording, OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 19

OT januari 2020.indd 19

21-01-20 13:36

persoonlijk gedrag en de voorbeeldfunctie van leidinggevenden en collega’s een grote rol.”

Vindt de Inspectie SZW dat de brancheorganisatie ION een juist standpunt inneemt als het gaat om maatregelen om blootstelling op de werkvloer te voorkomen?

“We zien in het algemeen dat ION de zaken serieus oppakt en het voortouw neemt bij het ontwikkelen van veilige werkwijzen. Ook doet ION veel om het onderwerp gevaarlijke stoffen bij hun leden op de kaart te zetten. Het vergroten van de bewustwording en het sturen op gedragsveranderingen is een belangrijke eerste stap. Wij doen dat als Inspectie ook, bijvoorbeeld met onze zelfinspectietools.

Maar het werkt het beste als we hierin samenwerken met brancheorganisaties en werknemersorganisaties, ieder vanuit zijn eigen rol.

Het is sowieso voor ons als Inspectie SZW erg prettig om contact te onderhouden met zo’n stimulerende branchevereniging, onder meer om ideeën te toetsen. Zelfregulering kan in bepaalde branches interessant zijn maar dan wel met waarborgen.

Waar zitten de risicogebieden en hoe gaan zij die aanpakken? Hebben zij middelen om hun leden aan te zetten tot veilig gedrag? Nemen ze afscheid van leden die het niet goed doen?”

Bij gevaarlijke stoffen hanteert ION de slogan: Vervangen als het kan en autoriseren als het moet en veilig kan. Wat vindt de Inspectie SZW van deze slogan?

“Die slogan vind ik prima. Het onderzoeken van vervanging is echt een eerste stap.

Wij zien dat vrijwel alle bedrijven maatregelen nemen, maar vaak zijn deze niet goed onderbouwd door het ontbreken van de juiste inventarisatie en beoordeling. Er worden bijvoorbeeld wél persoonlijke beschermingsmiddelen ingezet, maar zonder eerst te kijken of er vervangende stoffen beschikbaar zijn met minder gezondheidsrisico’s. De Arbowet schrijft voor dat er naar een beschikbaar alternatief moet worden gekeken: de bronaanpak.

Daar waar vervanging niet haalbaar is, moet het bedrijf aantonen dat het er alles aan heeft gedaan om tot vervanging te komen en dat het in ieder geval onder de blootstellingslimiet (grenswaarden) blijft (SER-lijst). Hierbij moet worden opgemerkt dat voor de stoffen op deeltoepassingen in een aantal gevallen wel een alternatief beschikbaar is en dan kan er invulling worden gegeven aan de vervangingsplicht. In een aantal gevallen is er geen (bewezen) alternatief beschikbaar.

“Toch zien we in de praktijk ook vaak dat het gebruik van een stof als vanzelfsprekend wordt beschouwd, omdat het bijvoorbeeld gebruikelijk is in de branche. Dit terwijl er een minder schadelijk alternatief

beschikbaar is. De CMR-stof kán dan dus worden vervangen en dan hoeft er niet gezocht te worden naar technische en organisatorische maatregelen (bronaanpak).

Hierbij is nog een hoop winst te behalen.

Maar diverse ION-leden zijn al serieus op zoek naar alternatieven!

Recent hebben we hiervoor overigens op www.inspectieszw.nl de Handreiking vervangingsverplichting gepubliceerd.

Na het doorlopen van het schema in de handreiking moet het bedrijf een goed onderbouwd antwoord kunnen geven op de vraag of het gebruik van een stof strikt noodzakelijk is en wat er gedaan is om vervanging mogelijk te maken.”

Wat zou u de ondernemers in de branche oppervlaktetechnieken willen aanraden gelet op de veiligheid op de werkvloer?

“Ons gezamenlijke doel is natuurlijk: nul gezondheidseffecten als gevolg van werken met gevaarlijke stoffen. De weg daar naartoe is ‘road to zero’: voorkomen van gezondheidseffecten, niet ziek worden van je werk. Blootstelling aan gevaarlijke stoffen is een sluipmoordenaar. Werkgevers moeten de risico’s daarvan alle aandacht geven en vol aan de bak gaan om ze te voorkomen. Neem je dat niet serieus, dan stel je je medewerkers willens en wetens bloot aan iets waar ze ernstig ziek van kunnen worden of zelfs aan kunnen overlijden.

Een hulpmiddel is de Zelfsinspectietool Gevaarlijke stoffen, die werkgevers helpt om naar hun organisatie te kijken zoals een inspecteur dat zou doen. De tool helpt met het vierstappenmodel het beleid ten aanzien van gezond en veilig werken met gevaarlijke stoffen vorm te geven. En gebruik de tools en informatie die ION ter beschikking stelt!” ● MEER INFORMATIE www.inspectieszw.nl www.gevaarlijkestoffen.zelfinspectie.nl Lees verder of reageer

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 20

21-01-20 13:36

Oplossingen Voor Oppervlaktebehandeling

Internationaal toonaangevende vakbeurs voor industriĂŤle laktechniek

Airblast - Abrasives Metallische straalmiddelen Niet-metallische straalmiddelen

Tel. : +31 72 5715569 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

21 t/m 24 april 2020 Beurscomplex Karlsruhe, Duitsland

www.paintexpo.com samenwerkingspartner

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 21

OT januari 2020.indd 21

21-01-20 13:36

Elektrochemie en metallieke deklagen

Thema (Thermisch) spuiten, verzinken, vacuümtechnieken en veiligheid

Thermisch spuiten voor aerospace bij KMWE Bij KMWE hebben ze jarenlange ervaring op het gebied van thermisch spuiten.

Het bedrijf behandelt vliegtuigmotoronderdelen die vooral in eigen huis gemaakt worden. Voor die onderdelen zijn de processen Nadcap geaccrediteerd, naast het gecertificeerde AS9100 kwaliteitssysteem. Met welke ontwikkelingen hebben zij te maken en hoe wordt er aan (constante) verbetering gewerkt?

KMWE voert een veelheid aan thermisch spuittechnieken uit, zoals vlamspuiten, autogeen draadspuiten, plasma en HVOFspuiten, alsook elektrisch vlamboogspuiten. De klant bepaalt, via tekeningen en specificaties, welke techniek bij welk product moet worden toegepast. In die specificaties staan verder ook eisen op het gebied van onder meer (micro) hardheid, laagdikte, structuur, oxides, porositeit, hechting, toelaatbaarheid van ongesmolten deeltjes enzovoorts. Om dit te controleren, wordt een veelheid aan testen uitgevoerd op de thermisch gespoten lagen: microscopische analyse, hardheidtesten en hechtingstesten, zoals buigtesten, mechanische treksterktetesten en cuptesten. Bijzonder hieraan is dat de productie en kwaliteitscontrole uitgevoerd worden volgens Nadcap, een wereldwijd accreditatieprogramma voor de luchtvaartindustrie, waar belangrijke OEM’ers aan deelnemen.

NAUWKEURIG GEDEFINIEERD “Ongeveer 90 procent van onze producten is voor de luchtvaartindustrie en het overige voor industriële toepassingen”, vertelt Boudewijn Koch, productiemanager bij KMWE. “Voor de luchtvaartindustrie is alles wat je maakt nauwkeurig gedefinieerd. Als het gaat om thermisch spuiten geldt dat met name voor de toe te passen techniek en het resultaat daarvan. Hoe je het

resultaat bereikt, mag je voor een groot deel zelf invullen en wordt dus bepaald door je vakmanschap, mits je het vastlegt en zo uitvoert bij herhaling. Als je werkt voor klanten in de luchtvaartindustrie heb je Nadcap naast AS9100 nodig, en de instandhouding hiervan is zeer belangrijk.

Afhankelijk van je presteren wordt je cyclus van externe audits ingekort of verlengd. Voor die accreditatie doet Nadcap een audit van vier dagen, waarbij ze de werkprocessen, de apparatuur en het laboratorium helemaal doorlichten. Ze kijken heel goed of je werkt volgens de produc-

tieprocessen zoals die zijn opgeschreven.

Voor de werkzaamheden op het vlak van thermisch spuiten en in het laboratorium hebben we procedures opgesteld.”

VOORBEHANDELING Ruud Lammers, specialist thermisch spuiten, vult aan: “Ook moeten de medewerkers opgeleid en gecertificeerd zijn volgens Nadcap voor de werkzaamheden die ze uitvoeren. Laboratoriummedewerkers mogen afhankelijk van hun vaardigheden bepaalde processen wel of niet uitvoeren.

Het soort lagen waar de meeste klanten uit

Ruud Lammers (l) en Boudewijn Koch in een cabine voor thermisch spuiten.

22 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 22

21-01-20 13:36

niet meer van deze tijd. We werken actief aan een ontwerp van een andere tooling die arbotechnisch beter is, een hogere efficiency heeft en waarmee we de setuptijden kunnen verkorten. Het gaat erom dat medewerkers makkelijker, veiliger en sneller kunnen werken. En het uitdokteren daarvan doen we zelf. Zo werken we ook samen met stagairs en afstudeerders, nationaal en internationaal, om samen ideeën te verwezenlijken en dat motiveert ons.”

F-16 en JSF, foto Ministerie van Defensie de luchtvaartindustrie om vragen, zijn slijtvaste lagen, of lagen die een thermische isolatie bieden. Een nieuwe ontwikkeling zijn de zogenaamde antireflectie lagen waar een industriële klant om vraagt. In mindere mate wordt er gevraagd om corrosiebestendige lagen. De meeste producten die we thermisch spuiten worden ook hier gemaakt. Het gaat voornamelijk om sheet metal producten. De voorbehandeling voor het thermisch spuiten is redelijk compact, maar vereist vakmanschap: ontvetten, stralen en maskeren. Voordat we gaan thermisch spuiten, wordt de kwaliteit van het product onderzocht via nietdestructief onderzoek, zoals penetrantinspectie (FPI), al dan niet gecombineerd met X-ray en visuele inspectie.”

Gestraald wordt er met aluminiumoxide, volgens klantwens, in een bepaalde ruwheid die veelal in de buurt ligt van Ra=2-3 micrometer. In voorgaande jaren is er gekeken naar mogelijkheden om automatisch te gaan stralen. Dat bleek toch niet zo eenvoudig, omdat de meeste leveranciers van straalapparatuur uitgaan van grote series in een doorvoerbeweging.

Maar bij KMWE gaat het praktisch altijd om kleine batches van 40 tot 50 eenheden, met gedeeltelijke straaltoepassing. Dat betekent dat er vaak gewisseld moet worden tussen producten. “En dan wordt automatisch stralen een stuk moeilijker”, zegt Boudewijn Koch. “Maar toch willen we dat gaan doen. We kijken naar andere oplossingen dan de standaard straalinstal-

laties. Er bestaat nog niets concreets op de markt dat precies in ons straatje past en flexibel genoeg is. Dus dat wordt een mooie uitdaging.”

VERBETERINGEN Het zoeken naar verbetering van het straalproces staat in schril contrast met het zoeken naar verbetering in de thermisch gespoten deklagen. “De luchtvaartindustrie is daarin redelijk conservatief”, zegt Ruud Lammers. “Als in die industrie eenmaal iets goed is bevonden, ligt het ook voor lange tijd vast. Wel zien we dat die industrie steeds meer bezig is met 3D-printing. Bij de JSF zien we wel enige verandering, omdat in dat toestel een nieuw type motor zit. Ook wordt er bij de JSF een andere laag toegepast dan bij de F16, maar we mogen niet precies zeggen wat voor laag dat is en hoe die wordt aangebracht. Bij de JSF zijn de lagen wel wat dikker dan we gewend waren.”

Ruud Lammers: “Verder werken we aan een betere bronafzuiging. Het thermisch spuiten vindt bij ons meestal plaats in een rechthoekige cabine waar je aan de ene kant lucht inblaast die je er aan de andere kant weer uittrekt. Dit doe je om poedermateriaal en gassen die tijdens het proces niet verwerkt worden te onttrekken. Door de rechthoekvorm en de hoeveelheid lucht heb je veel turbulentie in de cabine. Bijna driekwart van het poeder dat je spuit en dat niet op het product belandt, verblijft in de cabine. Dat wordt gedeeltelijk afgezogen, maar de rest dwarrelt langzaam naar beneden en dat moet je schoonmaken. In de nieuwe situatie zit de bronafzuiging dichterbij en spuit je in de richting van de afzuiging, die namelijk in het midden van de opstelling komt te zitten. Dan heb je veel minder last van stofvorming. Kortom, we hebben een mooie job, die nog genoeg ruimte voor creativiteit biedt.” ● MEER INFORMATIE www.kmwe.com Lees verder of reageer

Boudewijn Koch: “De F16 vliegt nog steeds, maar zal de komende jaren verder uitfaseren en steeds meer worden vervangen door de JSF. Momenteel behandelen we voor de F16 ongeveer tien producten en voor de JSF zes. We verwachten dat het aantal voor de F16 naar beneden zal gaan en het aantal voor de JSF omhoog.

Maar allesbepalend hierin is de kwaliteit die wij leveren. In het kader van het F16programma kijken we heel goed naar de tooling, het opspannen van de producten.

De huidige werkwijze is arbotechnisch

Bekijk onze bedrijfsfilm:

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 23

OT januari 2020.indd 23

21-01-20 13:36

24 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 24

21-01-20 13:36

Trots op het werk NHOW-HOTEL AMSTERDAM RAI Onlangs is het Nhow-hotel Amsterdam RAI geopend. Dit 91 meter hoge hotel tussen het congrescentrum RAI en de A10 ringweg in Amsterdam heeft 25 verdiepingen en herbergt naast de 650 kamers onder meer meeting- en conferentieruimtes, een televisiestudio, een skybar, galerie, beeldentuin en een spa.

Het gebouw is ontworpen door OMA (Office for Metropolitan Architecture). Het ontwerp is gebaseerd op de driehoekige reclamezuil van de RAI. Door de drie op elkaar liggende driehoeken wijst het gebouw in vele richtingen. De gevel is opgebouwd uit ongeveer 2500 geanodiseerde en eventueel gepolijste aluminium gevelprofielen uitgevoerd in de tint VOM 1 (naturel).

Dit betreft in totaal bijna 37.000 vierkante meter anodisatie-

oppervlakte. Hiervan is 10.000 vierkante meter vooraf gepolijst om meer glans op de gevel te krijgen als de zon erop schijnt.

De gehele buitengevel is voorzien van een laagdikte van A25 micrometer. Er is geanodiseerd volgens het Qualanod-label.

Alucol heeft de gehele voorbehandeling en anodisatie van deze profielen verzorgd. Het bedrijf is trots op dit werk. > Zie ook: https://oma.eu/projects/rai-nhow-hotel

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 25

OT januari 2020.indd 25

21-01-20 13:36

Organische deklagen

Praktijkgerichte aanpak ontwikkeld tegen Corrosie Onder Isolatie Corrosie Onder Isolatie (COI) is al heel lang een groot probleem in de procesindustrie.

Onzichtbaar door de isolatie op leidingen, installaties en kolommen, kan corrosie in de vaak agressieve omgevingen in de procesindustrie doorgaans ongezien haar gang gaan. Daarmee zorgt COI voor een hoge kostenpost en risico’s voor de omgeving. Hoe omvangrijk het probleem ook is, toch was de informatie over effectieve preventie en onderhoudsstrategieën versnipperd. Hoog tijd daar eens verandering in te brengen, zo oordeelde World Class Maintenance.

COI wordt gezien als een sluipmoordenaar.

Daarom heeft World Class Maintenance begin 2018 een intersectorale projectgroep opgericht, die zich ging richten op intensief onderzoek naar dit faalmechanisme en naar effectieve bestrijdingsmethoden. Alle beschikbare kennis moest bij elkaar gebracht worden. In november 2018 ging een breed gedragen project van start dat specifiek de onderzoekstaak van de projectgroep heeft opgepakt. Vanuit de projectgroep werden drie werkgroepen geformeerd, gericht op specifieke werkvelden: Niet-destructief Onderzoek (inspectie), Best Practice voor Risk Based COI Management en de werkgroep Standtijd (levensduur) van coatings.

ION was nauw bij dit project betrokken, met name bij de laatstgenoemde werkgroep waaraan de voorzitter werd geleverd. In die werkgroep is gekeken naar de best practices van de systeemkeuze (coatingsysteem), de effecten en interactie van de systeemkeuze, de vakbekwaamheid van de medewerkers, omgevingscondities en de optimale wijze van aanbrengen van de coating. Coatings vormen als beschermingsmaatregel een essentieel element in de bestrijding van COI. De werkgroepen keken naar apparaten en leidingen van koolstofstaal en RVS, en naar de bestaande praktijk met toegepaste methoden en technieken. Ze hebben vooral gezocht

naar praktische oplossingen op basis van praktijkervaringen. Door intensieve en gestructureerde uitwisseling daarvan kunnen onderhoudskosten en omgevingsrisico’s immers flink naar beneden.

ZWAKSTE SCHAKEL In het kader van het onderzoek is specifiek gekeken naar allerlei factoren die COI bevorderen en die de kwaliteit van bestrijdingsmethoden bepalen – en daarmee het succes dan wel de effectiviteit van een geintegreerde aanpak. Ook hier geldt dat de ketting zo sterk is als de zwakste schakel.

Bij straalwerk zijn bijvoorbeeld de juiste ruwheid en reinheid van groot belang. De kwaliteit van de coating wordt bepaald door de temperatuur bij het aanbrengen, de luchtvochtigheid, de laagdikte en de hechting. En de kwaliteit van de beplating wordt bepaald door een goede afwateringsvoorziening en de kwaliteit van de afdichting van kritische punten, zoals naden en kieren. Bij de aanwezigheid van COI geldt de 80/20-regel: 80% van de corrosie zit op logische plekken en 20% op onlogische plekken. De meest logische plekken om te gaan inspecteren, zijn dan ook plekken waar zich water kan verzamelen: de zogeheten kritische locaties.

In november 2019 heeft de projectgroep, waarin 17 organisaties zijn vertegenwoor-

Geert Henk Wijnants digd die in hun werkpraktijk regelmatig met COI te maken hebben, haar rapport opgeleverd (final draft). Iedereen die met COI te maken heeft, kan met de in het rapport verzamelde praktijkgerichte kennis zijn/haar voordeel doen.

BEHOEFTEN Bij aanvang van het onderzoek werd geconstateerd dat er behoefte is aan: • Een algemeen aanvaarde methode voor prioriteitsstelling (in het beheer) op basis van het COI-risico • Een kwantificering van de effectiviteit van diverse inspectietechnieken • Een methode om inzicht te krijgen in de beschermingsduur die van bepaalde coatings verwacht mag worden om onderbouwd het risico te kunnen bepalen.

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 26

21-01-20 13:36

Corrosie onder isolatie met elektrisch tracing detail.

RESULTATEN De drie werkgroepen zijn op basis van deze behoeften aan de slag gegaan. Uit het rapport kan geconcludeerd worden dat aan deze behoeften tegemoet is gekomen.

De werkgroepen hebben de volgende resultaten opgeleverd: • een managementmethode om het risico van COI te gaan beheersen. Deze methode heeft de vorm gekregen van een best practice, uitgewerkt in lijn met de ISO HLS-structuur, zodat de methode eenvoudig aan al bestaande managementsystemen kan worden toegevoegd.

• In de methode zijn verschillende modules verwerkt voor de praktische uitvoering van COI-management. Deze modules zijn, gelet op het gebruiksgemak én de eenduidigheid, uitgewerkt in de vorm van Excel sheets: - Een op life cycle analyse gebaseerde

kostenafweging, om de toe te passen onderhoudsstrategie (zoals vervangen, inspecteren, modificeren) af te kunnen wegen, evenals de optimale inspectiestrategie indien inspectie gewenst is.

- Bepaling van de meest geschikte NDO-methoden (Niet-destructief Onderzoek) om schade op bepaalde plaatsen (en geometrieën) vast te kunnen stellen.

- Een levensduurverwachting voor coatings, afhankelijk van de voor die levensduur belangrijkste factoren.

- Een risicobeoordeling op basis van de EN 16991 voor een installatie, gegeven de gebruiksomstandigheden, de materiaalsoorten (C-staal/RVS) en de toestand van de isolatie met de daaruit volgende verwachting met betrekking tot corrosiesnelheid en gevolgen van falen.

- Een efficiënte methode om te prioriteren, gebruikmakend van de

risicobeoordeling, om meerdere assets gefaseerd te kunnen onderhouden met behulp van de toegepaste strategie.

• Een powerpointpresentatie die op praktische wijze informeert over de structuur, de impact en de randvoorwaarden van de aanpak. Deze presentatie is gericht op een effectieve toepassing van de methode in een doorlopend programma, en niet in een tijdelijk project. Dit vergroot de betrokkenheid van zowel inspecteurs en operators alsook van het management.

VERVOLG Het vervolg is erop gericht om de best practice breed toe te laten passen, en daar waar fundamentele problemen aan het licht komen deze met behulp van innovaties te gaan beheersen. Kortom, er is nu een best practice beschikbaar die gebaseerd is op de meest recente inzich-

CORROSIE ONDER ISOLATIE Isolatie wordt in de industriële omgeving ingezet om ongewenste koude- en warmteoverdracht te voorkomen. Daarnaast is de isolatie van hete leidingen en vaten ook een veiligheidsmaatregel tegen huidverbranding. Isolatie is alleen functioneel als zij correct is aangebracht. Er mag bijvoorbeeld geen vochtophoping optreden in of onder het isolatiemateriaal. De ommanteling van de isolatie moet dus mechanisch voldoende sterk en vochtwerend zijn. COI treedt op wanneer concessies worden gedaan aan coating en/ of aan isolatie, zoals een onjuiste materiaalkeuze, een niet-gesloten of gedegenereerde oppervlaktebehandeling of een onjuiste montage of beschadiging van de isolatie. COI kan zich sluipenderwijs en onzichtbaar manifesteren en wordt daarom weleens een sluipmoordenaar genoemd. Hiertegen moeten inspectie- en onderhoudsschema’s worden opgesteld. Om corrosie waar te nemen, moet de isolatie worden geïnspecteerd, wat een hoop werk en kosten met zich meebrengt. Eigenaren van risicovolle installaties in de procesindustrie zijn wettelijk verplicht tot regelmatige inspectie van isolatie en van coating.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 27

OT januari 2020.indd 27

21-01-20 13:36

ten en die praktisch toepasbaar is om op effectieve wijze het probleem van COI te gaan beheersen. De toegepaste methode laat zien dat COI met behulp van meerdere maatregelen kosteneffectief te beheersen en te controleren is, vanaf het ontwerp tot en met de gebruiks- en vervangings- en/ of verbeteringsfase. Daarbij is sprake van een ketenbenadering, waardoor risico’s op transparante en traceerbare wijze te beheersen zijn via een risicogebaseerde managementaanpak. Bedrijven in de procesindustrie kunnen het rapport en de tools gebruiken in hun assetmanagement als specifiek COI-programma. Hierbij is aangesloten bij de systematiek van HLS. Dit staat voor High Level Structure en bevat een uniforme standaardopbouw voor ISO-normen. Binnen HLS ligt de focus op risicomanagement en een gestructureerd verbeterproces.

De vraag is nu hoe het rapport in ‘de COIwereld’ gaat landen en hoe het traject nu verdergaat. Iemand die daar een antwoord op kan geven, is Geert Henk Wijnants, secretaris van de projectgroep COI en in het dagelijks leven principal consultant bij Stork Asset Management Technology. “COI is een veelomvattend onderwerp, dat door de veelheid aan invloedsfactoren tamelijk complex is, waardoor er ook een soort mist omheen hangt. Afgaande op de reacties van de deelnemers, denk ik dat we een goed en zinvol project hebben uitgevoerd en dat we in korte tijd iets hebben opgeleverd waar de praktijk mee uit de voeten kan. Bij aanvang hebben we gezegd: we streven niet naar perfectie, want dan ben je drie tot vier jaar bezig, waarin je kennis

door innovaties weer achterhaald raakt.

We hebben nu iets wat 95 procent van de problematiek afdekt. Ik denk dat er met de best practice een standaard is ontwikkeld voor praktische toepassing en merk dat daar veel belangstelling voor is, zowel vanuit het rijk (SZW) als vanuit bijvoorbeeld VNO-NCW (die samenwerkt met stuurgroeplid VNCI). Het bevat tools die direct gebruikt kunnen worden. De deelnemers zullen de inzichten uit het project nu verspreiden onder hun achterban.”

COATINGS De projectaanpak betekende onder meer heel veel informatie tegen het licht houden en zo mogelijk combineren tot een goed bruikbaar systeem. De best practice zal vanaf nu in de praktijk worden toegepast en dat zal ongetwijfeld nieuwe vragen opleveren. Die vragen moeten niet in de lucht blijven hangen. Geert Henk Wijnants verwacht dat er nog voor de komende zomervakantie uitgangspunten zijn gedefinieerd voor een vervolgtraject dat World Class Maintenance zal aansturen. “Met een vervolgtraject moet je niet al te lang wachten, want dan gaat het momentum verloren en zijn mensen weer met andere dingen bezig. In zo’n traject kun je ook innovatieve technieken oppakken die zich aandienen. Momenteel wordt wel eens gesproken over sensoren die je in de isolatie kunt plaatsen om daarmee direct vocht te meten en gealarmeerd te worden. De vraag is hoe betrouwbaar en effectief die sensoren zijn. Daar moet je ervaring mee opdoen in de praktijk voordat je dit in een best practice kunt opnemen.”

SAVE THE DATE Op 24 maart zal op een eind-event het resultaat van het project COI worden gepresenteerd. Op dit moment wordt er gewerkt aan het programma, dus de agenda zal later ter beschikking zijn. Wel lijkt nu al duidelijk dat er een vervolg komt. Er is namelijk wel veel bereikt, maar ook is helder geworden waar aanvullend onderzoek voor nodig is. Nederland heeft als ambitie om in 2030 de meest veilige procesindustrie van de wereld te hebben. Ingebed in het topsectorenbeleid met als titel Safety Delta Nederland (SDN) zal COI als één van de drie speerpunten worden meegenomen. De andere twee speerpunten binnen SDN zijn lekdetectie en de menselijke factor.

Op 24 maart zullen we dus de resultaten van het huidige project laten zien, maar hopen we ook meer te kunnen vertellen over het vervolgproject en SDN. Reserveer die datum dus alvast in uw agenda.

Corrosie onder isolatie bij bochten De Werkgroep coatings was nog niet helemaal klaar toen het eindrapport werd opgeleverd. De groep werkt nog aan een rapportage over de effectiviteit van TSA. Wijnants sluit niet uit dat de huidige onderzoeks- en testmethoden bij coatings verbreed moeten worden richting COI. “De vraag is altijd hoe lang een bepaalde coating op een bepaalde locatie meegaat.

Daar is veel informatie over, gebaseerd op praktijkervaring en op diverse testmethoden, zoals zoutsproeitesten. Maar zodra eenzelfde plaat onder isolatie zit, praat je over heel andere omgevingscondities.

Temperaturen en vochtigheid zijn in de procesindustrie onder isolatie onvergelijkbaar met de toepassingen waar de testmethoden op zijn gericht. De belasting van de coating is dan ook heel anders. Op dat gebied is er nog wel een kennisachterstand. Ik denk dat er nog wel een verdiepingsslag gemaakt moet worden, zodat er gefundeerde uitspraken gedaan kunnen worden over de levensduur van coatings op procesinstallaties.” ●

MEER INFORMATIE www.worldclassmaintenance.com Lees verder of reageer

28 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 28

21-01-20 13:36

24/7

ONZE EXPERTISE

BESCHIKBAAR

IS UW VOORDEEL!!

UW TOTAALLEVERANCIER VOOR DE OPPERVLAKTETECHNIEK MARKTLEIDER * DESKUNDIG ADVIES * KOSTENBESPAREND * EERLIJKE PRIJZEN * OP MAAT GEMAAKT * EIGEN FABRICAGE * ONDERHOUDSVRIENDELIJK * SNELLE SERVICE * OPLEIDINGEN WWW.AMITECH.NL * INFO@AMITECH.NL * HARDERWIJK * NEEM DIRECT CONTACT OP +31 (0)341-429059

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 29

OT januari 2020.indd 29

21-01-20 13:36

Elektrochemie en metallieke deklagen

Thema (Thermisch) spuiten, verzinken, vacuümtechnieken en veiligheid

Zinkinfo Benelux propageert collectief denken ten faveure van de leden Twee jaar geleden is Zinkinfo Benelux, de brancheorganisatie van de thermische verzinkers, gestart met de communicatiecampagne Zeker Zink die de dialoog tussen (eind)klant en verzinker op gang moet brengen en stroomlijnen. Nu stelt die brancheorganisatie vast dat die campagne resultaat heeft, maar dat het noodzakelijk is de kracht van het thermisch verzinken collectief verder te versterken om huidige en toekomstige uitdagingen aan te kunnen. Alle leden moeten de kracht van het collectief denken in praktijk brengen, ook op de werkvloer. Wat levert het collectief denken op en hoe gaat men hiermee om in een markt waar sprake is van hevige onderlinge concurrentie?

Een uitgebreid artikel over de communicatiecampagne Zeker Zink staat in het decembernummer 2017 van OT. Via Zeker Zink is een classificatiesysteem voor thermisch verzinken geïntroduceerd dat een dialoog met de (eind)klant oproept over kwaliteit, afwerking, wederzijdse verwachtingen enzovoorts. Gebleken is dat die campagne bij de leden het collectief denken en doen heeft gestimuleerd, maar dat een intensivering daarvan is gewenst. Dat betekent onder meer dat de leden anders met elkaar om moeten gaan, waarbij ze het pad van ‘the race to the bottom’ moeten verlaten. De leden van Zinkinfo Benelux moeten zich focussen op de meerwaarde van thermisch verzinken ten opzichte van andere oppervlaktebehandelingstechnieken. “Zeker Zink heeft ons geleerd dat we er allemaal beter van worden als we collectief een aantal uitdagingen aangaan en dat betekent onder meer dat de leden meer informatie met elkaar willen delen.

Dat die nieuwe houding tot mooie resultaten kan leiden, wordt nu steeds breder beseft.” Dit zegt Bruno Dursin, directeur van Zinkinfo Benelux.

Hij legt uit: “Om collectief denken echt

handen en voeten te geven en om te voorkomen dat je in ad hoc samenwerkingen blijft steken, heb je een wervend verhaal nodig. Zeker Zink heeft ons geleerd wat de kracht is van het thermisch verzinken en tegelijk wat de uitdagingen zijn. Maar ook dat het ons stimuleert om samen naar gemeenschappelijke onderwerpen te zoeken en gedefinieerde uitdagingen op te pakken. Thermisch verzinkt staal biedt een zeer grote zekerheid en de beste garantie op een levenslang onderhoudsvrij gebruik.

We gingen er gemakshalve vanuit dat de markt deze zekerheidsgedachte breed onderschreef, maar uit gesprekken met architecten, opdrachtgevers en dergelijke bleek dat helemaal niet zo te zijn. Sterker nog: zij wezen ons op mogelijke zwakke plekken. Eén verzinkerij kan nog zó z’n best doen, maar als de anderen er met de pet naar gooien, is die zekerheidsgedachte snel weg.”

GARANTIEVOORWAARDEN Kortom: een collectieve aanpak zal vruchten afwerpen bij de individuele bedrijven.

Dursin heeft bij zijn aantreden in 2010 aan de leden de vraag gesteld waarom

Bruno Dursin de branche als geheel geen garantievoorwaarden kende. Daar is toen niet echt op gereageerd. “Maar toen Zeker Zink liep, zei ik: als we nú geen garantie gaan geven, hoeven we het nooit meer te doen. Die campagne had immers als motto: uw verzekeringspolis tegen corrosie. Toen zijn in vrij korte tijd branchebrede garantievoorwaarden opgesteld. Alle leden gebruiken die nu met dezelfde termijnen, uitsluitingen en dergelijke. Het maakt niet uit naar wie een klant belt: hij krijgt overal dezelfde garantie. Daarmee maak je de boodschap van zekerheid geloofwaardiger.”

30 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 30

21-01-20 13:36

Een ander voorbeeld van een collectieve aanpak is de bereikte energieteruggave bij de Nederlandse overheid. Begin dit jaar hebben de Belastingdienst en Zinkinfo Benelux een afspraak gemaakt waardoor het discontinu thermisch verzinkproces voor een groot deel is vrijgesteld van energiebelasting. Dit ging niet vanzelf.

De Belastingdienst was het lange tijd oneens met de argumentatie van de brancheorganisatie die tot vrijstelling van

energiebelasting zou moeten leiden. Na veel getouwtrek is een akkoord gesloten.

Zie ook de OT van april 2019. Dursin is ervan overtuigd dat dit resultaat nooit was bereikt als leden individueel deze strijd waren aangegaan.

GEVAARLIJKE BRANCHE? Verder zet men zich collectief in op het gebied van veiligheid op de werkvloer. Bij de thermisch verzinkers gebeurt gelukkig

maar zelden een ongeval, maar als dat gebeurt, is het vaak ernstig. “We moeten voorkomen dat de perceptie gaat ontstaan dat je een gevaarlijke branche bent. Die perceptie zou kunnen ontstaan als er hier en daar een ongeluk gebeurt. Ook dit moeten we collectief aanpakken en we hebben reeds een eerste stap gezet. Alle aangesloten verzinkerijen hebben een risico-inventarisatie gemaakt. In 2020 gaan we met deze uitkomsten collectief aan de

Thermisch verzinken. foto: Thielco.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 31

OT januari 2020.indd 31

21-01-20 13:36

Uitkijktoren Hoge Bergse Bos.

Thermisch verzinkte producten.

slag. De uitkomsten van de verschillende risico-inventarisaties worden als het ware op elkaar gelegd waarna voor alle leden dezelfde prioriteiten worden vastgesteld op het gebied van veiligheid, zodat we ons ook op dit punt als branche manifesteren. Deze actie, dus het delen van die informatie, was een aantal jaar geleden niet mogelijk geweest.” Een soortgelijke actie is uitgevoerd op het gebied van gevaarlijke stoffen. Via een inventarisatie bij alle bedrijven is een collectieve lijst van gevaarlijke stoffen opgesteld en op basis daarvan heeft elke verzinkerij dezelfde lijst gekregen waarop men kan zien wat men per stof moet doen om te voldoen aan de wet- en regelgeving. Zodoende is een uniforme aanpak verkregen.

makkelijker realiseren. De uitdaging is collectief te blijven denken terwijl je concurreert in een scherpe markt. Dat gaat beter als je een verbindend verhaal hebt: de kracht van het collectief denken.”

Een ander punt waarop de leden (geanonimiseerd) informatie gaan delen, betreft de analyse van binnengekomen klachten.

Dit is van belang om branchebreed heel goed te weten wat er in de markt speelt en welke verbeterpunten moeten worden opgepakt. De vinger aan de pols houden, gebeurt niet alleen door keuringen en inspecties die de brancheorganisatie uitvoert, maar in de toekomst dus ook door de verzamelde klachtenanalyses. “We gaan de klachten, bijvoorbeeld over duplex of over hechting, rubriceren en daarmee hebben we de aandachtspunten voor alle verzinkers en voor ons als brancheorganisatie.

Voortdurende verbetering kun je daarmee

ZEKERHEIDSGEDACHTE Hij vervolgt: “Het zijn allemaal acties waarbij het noodzakelijk is dat de leden informatie die ze lange tijd het liefst voor zichzelf hielden, nu gaan delen. Men moet dan vaak eerst een drempel over, maar dat gaat een stuk makkelijker met een goed collectief wervend verhaal waarvan de leden ook individueel profiteren. Kijk bijvoorbeeld naar het onderwerp garantie.

Garantie kan geen commercieel wapen zijn. Ieder biedt dezelfde garantie en met elkaar concurreren op dat vlak heeft geen zin. Wel kun je je daarmee als branche onderscheiden ten opzichte van andere oppervlaktetechnieken. De branche stelt zich ten doel om de zekerheid te versterken die thermisch verzinken biedt aan staal; dit bereik je veel sneller als je dat collectief oppakt. Daarom gebruiken de leden ook ons Zeker Zink-handboek en werken ze met hetzelfde manifest en dezelfde poster waarop die zekerheid puntsgewijs wordt opgesomd.”

loog gestimuleerd worden, zodat iedere medewerker het nut van collectief denken inziet en overeenkomstig daarmee handelt. Dursin onderkent dat het in praktijk brengen van het nieuwe gedachtegoed zowel branchebreed als in de bedrijven zelf om aanhoudende aandacht vraagt.

“Ik ga niet beweren dat het overal gladjes verloopt; er is nog werk aan de winkel.

We moeten het in de mindset van onze leden zien te krijgen. Wij moeten ons de komende jaren vasthouden aan onze kernboodschap en die verder uitdragen naar de markt toe via collectieve acties.

Dit vraagt om volharding en herhaling. Wij moeten de lastige inspecteur spelen bij onze eigen leden, maar de betrokkenheid van de bedrijven is ook heel belangrijk.

De leden moeten elkaar ook aanspreken op wat ze hadden beloofd te doen. Wat je zegt, moet je ook doen: practice what you preach. Ik zie dat nu ook opgepakt worden bij de leden. Het elkaar aanspreken was vroeger ondenkbaar.” ● MEER INFORMATIE www.zinkinfobenelux.com Lees verder of reageer

Dit betekent voor de bedrijven dat zij het collectief denken niet alleen naar buiten toe uitdragen, maar ook op de werkvloer moeten invoeren. Ook intern moet de dia-

32 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 32

21-01-20 13:37

SMART SOLUTIONS FOR INDUSTRIAL COATING

DIT IS HANGON HangOn is een partner die klanten helpt om slimme oplossingen te vinden voor ophangen, maskeren en handling om daarmee de productiviteit en de winstgevendheid in hun coating proces te vergroten.

Wij ontwikkelen en produceren in eigen fabrieken en distribueren onze producten naar meer dan 40 landen over de hele wereld.

Wereldwijde standaard in finish oplossingen NTS Finish is als onderdeel van de NTSGroup een toonaangevende specialist op het gebied van voorbehandelen, natlakken, poedercoaten en bedrukken van metalen en kunststof producten. www.nts-finish.nl Accelerating your business

NTS Finish

Glasbeek ad 4.pdf 1 7-11-2013 11:36:19

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

Voor iedere toepassing…

K

• Truck- en Carrosseriebouw • Speciale Voertuigen • Tankwagenbouw • Kipperbouw

• Landbouwmachines • Machinebouw • Restauratie • Enz. Enz.

… het ultieme applicatiesysteem Utrechtsestraatweg 224 • 3911 TX Rhenen • Holland • Tel. +31(0)318-472020 Fax +31(0)318-471911 • E-mail: info@mol-coatings.com • www.mol-coatings.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 33

OT januari 2020.indd 33

21-01-20 13:37

Algemeen

(Thermisch) spuiten, verzinken, vacuümtechnieken en veiligheid

Stappenplan voor vervanging gevaarlijke stof Op de Stoffendag 2019 in december was er logischerwijs veel aandacht voor het gebruik van gevaarlijke stoffen in bedrijven. Dat is niet verbazingwekkend, want jaarlijks overlijden er in Nederland 3000 mensen nadat ze op hun werk werden blootgesteld aan gevaarlijke stoffen. Dit overlijden gebeurt vaak pas nadat de medewerker met pensioen is gegaan. Alle reden dus om onder meer naar een workshop te gaan over vervanging van een gevaarlijke stof door een veiligere stof (substitutie).

Tijdens de centrale presentatie op de Stoffendag werd de blootstelling aan gevaarlijke stoffen omschreven als een sluipmoordenaar, omdat het effect van de blootstelling vaak pas na jaren merkbaar wordt. Kijk bijvoorbeeld naar asbest dat weliswaar sinds 1993 is verboden, maar nog steeds overlijden daaraan in Nederland 800 mensen per jaar door vroegere blootstelling. Heidi Boussen, directeur gezond en veilig werken van het ministerie van SZW, wees er in haar openingstoespraak op dat er altijd gevaarlijke stoffen zullen zijn, maar dat het wel heel belangrijk is dat de risico’s goed geïnventariseerd zijn en dat de medewerkers goed geïnformeerd zijn. Regelmatig gaat dat goed, maar de Inspectie SZW constateert bij bedrijfsbezoeken herhaaldelijk overtredingen en overschrijdingen van bepaalde veiligheidsnormen.

Op de Stoffendag verzorgden Bureau REACH/RIVM een workshop Vervanging van een gevaarlijke stof door een veiligere stof. In de praktijk worden ondernemers, KAM-medewerkers, bedrijfsleiders en medewerkers regelmatig met het vraagstuk substitutie geconfronteerd. In de praktijk blijkt het vaak heel moeilijk om een lang gebruikte stof te vervangen. Er

is angst dat een alternatief minder goed werkt, onbekende neveneffecten heeft of allerlei veranderingen in het werk met zich meebrengt die bestaande gewoontes en werkmethoden overhoopgooien. Maar een groot deel van die angst bestaat uit koudwatervrees, omdat er in de praktijk voldoende geslaagde voorbeelden van substitutie beschikbaar zijn, zo maakten medewerkers van het Bureau REACH/RIVM duidelijk. Wel zijn er allerlei proeven, metingen en literatuuronderzoek nodig om verantwoord over te stappen. Ook moet er energie gestoken worden in het vergroten van het bewustzijn van de medewerkers op het gebied van de omgang met gevaarlijke stoffen.

PRAKTIJKVOORBEELDEN Substitutie moet dus doordacht worden aangepakt en er moet op gelet worden dat de bij elkaar gezochte informatie zoveel mogelijk objectief is. Naast de veiligheidsrisico’s zijn er vaak ook andere redenen voor substitutie. Bijvoorbeeld een Europees of nationaal verbod, omdat het beter voor het milieu is, innovatie (blijf de concurrent een stap voor) of om een beter imago te bewerkstelligen. Ook de wens om Maatschappelijk Verantwoord te Ondernemen of een concrete klantvraag kunnen aanleiding zijn voor substitutie. Bij substitutie moet je er wel goed op letten dat het gebruik van een andere stof inderdaad veiliger is dan de stof die momenteel

TOOLBOX GEZOND WERKEN MET STOFFEN Het ministerie van SZW zet in de Toolbox Gezond Werken met Stoffen de belangrijke gratis tools en informatie op een rij. De Toolbox is onderdeel van de campagne Veilig Werken met (Gevaarlijke) stoffen en heeft als doel bedrijven en arboprofessionals te ontzorgen. De Toolbox richt zich daarbij in het bijzonder op het MKB en op brancheorganisaties. Het bevat belangrijke tools van verschillende partijen en instanties zoals het ministerie van SZW, de Inspectie SZW, RIVM, TNO en andere stakeholders.

Zo bevat de toolkit een Zelfinspectietool, waarmee je zelf kunt controleren hoe je bedrijf ervoor staat en is er voor werknemers een link naar een Stoffencheck-app van Inspectie SZW. En je kunt informatie vinden over een goed en sluitend stoffenbeleid, maatregelen en voorlichting rondom actuele onderwerpen zoals chroom-6.

34 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 34

21-01-20 13:37

Voorraad chemicaliën in een galvanobedrijf.

wordt gebruikt en geen andere nadelige effecten heeft. Substitutie kan grofweg op drie manieren. Je kan de stof vervangen door een veiligere stof, je kan kiezen voor een alternatieve productietechniek of kiezen voor een ander productontwerp.

Volgens Bureau REACH/RIVM gaat het niet om een theoretische exercitie, maar zijn er meerdere geslaagde praktijkvoorbeelden.

Zo is autobedrijf Pon erin geslaagd om binnen een jaar het aantal van 66 CMRstoffen terug te brengen naar twaalf. Dit was te danken aan de stevige wens van de directie, het commitment van het management en aan goede gesprekken met leveranciers (van chemicaliën). Ook het bedrijf Framit Autoschade is binnen korte tijd overgestapt op een thinnervrije werkplaats. Aandachtspunten hierbij waren dat er niet-gevaarlijke alternatieven beschikbaar waren, een intrinsieke motiva-

Giftig. Producten die als giftig aangeduid worden, leveren bij opname via mond, huid of inademing ernstig gevaar op en kunnen dodelijk zijn.

tie vanuit het bedrijf, de tijd die ingeruimd werd zodat (oudere) werknemers konden wennen aan de nieuwe werkmethode en dat er tijdens de opleiding speciale aandacht voor nodig was. Een intrinsieke motivatie wordt vaak concreet als de vraag gesteld wordt: zou ik hier mijn kind laten werken?

STAPPENPLAN Al met al zijn die twee voorbeelden in een overzichtelijke periode zonder grote problemen gerealiseerd. Maar hoe pak je dat nou aan? De eerste stap komt neer op inventariseren en prioriteren: • Maak een lijst met stoffen, identiteit, functie en risico • Bepaal welke gevaarlijke stoffen de hoogste prioriteit hebben om te vervangen • Bepaal de functies van deze stoffen. Zijn ze (on)misbaar?

• Bespreek de mogelijkheden (wensen, eisen) met leveranciers, medewerkers en afnemers.

Voor deze stappen zijn verschillende hulpmiddelen beschikbaar, zie ook het kader.

De tweede stap richt zich op het verhelderen van het gebruik van stoffen in het productieproces: • Kijk naar de functie in het proces of product • Kan de stof worden weggelaten uit het proces of product?

• Kan het proces aangepast worden?

• Zo nee, ga dan op zoek naar alternatieve stoffen.

In de derde stap ga je alternatieven vergelijken: • Welke gezondheids- en milieurisico’s heeft de nieuwe stof?

• Hoe presteert de nieuwe stof in het product of productieproces?

• Is vervanging economisch haalbaar?

• Welke andere effecten heeft de nieuwe stof? Denk ook aan de afvalfase en levensduur.

In de vierde stap ga je de substitutie in een kleinschalige pilot testen en toepassen.

Hier moeten veel gegevens worden verzameld en geïnterpreteerd. Het is belangrijk de substitutie met alle betrokkenen goed door te spreken. Ook moet beseft worden dat het altijd om maatwerk gaat. Een eenmaal gerealiseerde oplossing kun je niet zomaar in andere bedrijfsonderdelen toepassen. ●

MEER INFORMATIE www.chemischestoffengoedgeregeld.nl www.gevaarlijkestoffen.zelfinspectie.nl Lees verder of reageer

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 35

OT januari 2020.indd 35

21-01-20 13:37

Elektrochemie en metallieke deklagen

Thema (Thermisch) spuiten, verzinken, vacuümtechnieken en veiligheid

Dekracoat legt zich ook toe op DLC-coatings Dekracoat was al specialist op het gebied van vacuümtechnieken, doordat het zich volledig had toegelegd op het proces van Physical Vapour Deposition (PVD)-coatings. Vorig jaar is daar een DLC-machine bijgekomen, evenals een nieuwe ultrasone wasstraat. DLC, Diamond Like Carbon, betreft een oppervlaktetechniek die resulteert in een heel harde (en dunne) laag.

Hoe werkt het precies en welke producten worden ermee behandeld?

In 2015 hebben we in OT al een artikel gepubliceerd over Dekracoat, dat voornamelijk ging over de techniek van Physical Vapour Deposition: het fysisch aanbrengen van een materiaal door dampafzetting in een vacuümomgeving. De toepassing van DLC is tamelijk nieuw in Nederland en zou je kunnen zien als een verbijzondering van PVD. De machine daarvoor is aangeschaft, omdat er uit de markt voorzichtige signalen kwamen dat klanten daar wel werk voor hadden. Maar werkgaranties werden niet afgegeven. “We hebben de machine aangeschaft vanuit een onderbuikgevoel en vertrouwen”, zegt Bram van Gijzel die samen met mededirecteur Bas Hendriks eigenaar is van Dekracoat. “We zijn een klein bedrijf met slechts zeven medewerkers, dus voor ons is zo’n aanschaf een kapitaalintensieve investering. Gelukkig kenden we enkele klanten die voor DLC-coatings naar het buitenland gingen en zij hadden aangegeven dat zij wel eens bij ons op de koffie wilden komen als wij zo’n machine zouden hebben.”

Bas Hendriks: “Een sterk punt van ons zijn de korte doorlooptijden; daar zijn onze klanten erg blij mee. Wij proberen altijd

de gemaakte afspraken met de klant ook daadwerkelijk na te komen. Ons uitgangspunt is dat wij onze klanten behandelen zoals wij zelf ook behandeld willen worden. Als wij ‘nee’ moeten verkopen, willen we ook graag uitleggen waarom iets niet

gaat. Daar is de klant ook mee gebaat, in ieder geval veel meer dan wanneer je ‘ja’ zegt en vervolgens de afspraak niet nakomt. Korte doorlooptijden zijn voor veel van onze klanten erg belangrijk, omdat wij vaak aan het eind van een lang traject

Bas Hendriks (l) en Bram van Gijzel voor de DLC-machine.

36 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 36

21-01-20 13:37

Twee PVD-machines in een periode van onderhoud.

zitten, waar ergens onderweg regelmatig vertragingen ontstaan. Daardoor komt de tijdsdruk bij ons te liggen. Daar proberen wij op een nette manier mee om te gaan, door betrouwbaar te zijn. Wij merken dat onze klanten dat waarderen.”

trie worden toegepast, waar het gebruik van smeermiddelen niet is toegestaan. Een andere belangrijke eigenschap van DLC is de losbaarheid. Producten komen na het spuitgieten makkelijker los uit de kunststof matrijs.

EIGENSCHAPPEN Naast de drie machines voor PVD-coatings staat er sinds vorig jaar dus ook een DLC-machine. PVD-coatings hebben een heel harde laag en een lage wrijvingscoëfficiënt, wat resulteert in goede smeereigenschappen. De DLC-machine doet daar nog een schepje bovenop: de opgebrachte laag is nóg harder, heeft goede elektrisch-isolerende eigenschappen en goede smeringseigenschappen (een nog lagere wrijvingscoëfficiënt). Er hoeft niet meer gesmeerd te worden. Waar de meeste PVD-coatings erg geschikt zijn voor het coaten van allerlei verspanende (snij-, boor- en frees-) gereedschappen, zorgen de eigenschappen van DLC voor een goede toepasbaarheid op matrijsdelen. Ook is DLC met name geschikt voor dergelijke gereedschappen die in de voedingsmiddelen- en farmaceutische indus-

Bas Hendriks: “Een ander voordeel van DLC is dat hoogglans-gepolijste onderdelen die een DLC-laag krijgen hoogglansgepolijst blijven, dus niks aan glansgraad verliezen. De afwerking van te spuitgieten producten blijft hartstikke goed. Andere coatings resulteren vaak in een wat matter oppervlak. Met DLC blijft het te spuiten product superglad en strak en daardoor wordt deze coating heel veel ingezet in de matrijzenbouw. Daarnaast biedt de temperatuur bij het DLC-proces een voordeel.

Veel andere coatingprocessen hebben een werktemperatuur van tussen de 450 en 550 graden Celsius. Met DLC blijven we onder de 250 graden. Bij het harden van materialen mag je met de processen die erna komen niet meer boven die ontlaadtemperatuur komen, want dan verlies je aan hardheid. Heel veel materialen laten zich goed harden bij temperaturen van

250 tot 300 graden. Met DLC blijven wij daaronder en dus gaat die hardheid niet verloren.”

VACUÜMKAMER De producten die met het DLC-proces behandeld worden, zijn in de regel klein.

Als maximaal formaat hanteert het bedrijf als ruwe vuistregel een schoenendoos.

Het bedrijf heeft geen takel of heftruck: alles moet te tillen zijn. Verder moeten de producten elektrisch geleidend zijn, zodat het spanningsverschil daarop kan worden overgebracht, waardoor de coating wordt aangetrokken op het product. Dat gebeurt dus in een vacuümkamer, waar eerst alle lucht wordt uitgepompt om zeker te weten dat er geen verontreiniging in achterblijft. Het enige gas dat er tijdens het coatproces wordt ingepompt, is acetyleen. Dit gas wordt gebruikt vanwege het koolstofgehalte. Tijdens het proces wordt dit afgezet.

De laagdikte die met DLC wordt verkregen, is ongeveer anderhalve micrometer. Bij ‘gewone’ PVD is de laagdikte drie micrometer.

De procesduur van het opdampen is bij OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 37

OT januari 2020.indd 37

21-01-20 13:37

Twee met DLC behandelde producten bij Dekracoat.

DLC even lang als bij PVD: tussen de zes en zeven uur. In de regel bedraagt de totale doorlooptijd enkele werkdagen, maar regelmatig worden er bij uitzondering ook spoedklussen uitgevoerd binnen 24 uur.

Een goede communicatie met de klant is hierbij wel een voorwaarde. Wat ook helpt om korte doorlooptijden te realiseren, is de eigen transportdienst, bestaande uit twee bestelwagens. Verzending gaat hierdoor een stuk sneller dan via een pakketdienst. Dit geldt zeker wanneer producten uit België worden verzonden. Behalve verspanende gereedschappen, behandelt Dekracoat ook machineonderdelen, trekringen, stempels en matrijsonderdelen.

WASSTRAAT Behalve een DLC-machine is er vorig jaar ook een nieuwe ultrasone wasstraat geïnstalleerd, met een totale lengte van ruim elf meter. Daarin worden de producten ontdaan van vetten en eventuele restanten uit de productie, zoals spaantjes. Ook kalk en zouten mogen niet op het oppervlak achterblijven, evenals watervlekken.

De wasstraat bestaat uit een aantal baden: te beginnen met een ultrasoon bad, gevolgd door een bad met spoelwater, dan een bad met speciale vloeistof om aluminium producten te reinigen, vervolgens een reinigingsbad met gewoon water.

Dan weer twee ultrasoon baden met een andere samenstelling, gevolgd door een spoelbad en twee baden met demiwater.

Een mandje met producten boven het eerste bad van de wasstraat.

Op het eind zijn er twee droogovens.

Het hele traject verloopt automatisch en tijdgestuurd. In totaal duurt de reiniging ongeveer twintig minuten. Een takelmechanisme boven de baden pikt het mandje met producten op en plaatst dat in het volgende bad.

“Het grote voordeel van deze wasstraat is dat deze veel efficiënter is dan de vorige”, zegt Bram van Gijzel. “In deze wasstraat kunnen alle baden tegelijk bezet zijn, in de vorige was dat niet mogelijk. Ultrasoon betekent dat er trillingen in het water worden gebracht, die leiden tot kleine explosies van een bepaalde golflengte.

Daardoor komt het vuil los van het oppervlak. Terwijl dit proces aan de gang is, wordt het mandje langzaam op en neer bewogen in het bad, zodat de producten overal geraakt worden. In deze wasstraat kunnen we langer doen met het water dan in de vorige wasstraat. En in de nieuwe straat wordt het demiwater gerecirculeerd.

De laatste spoelbeurten met demiwater hebben een geleidingswaarde van twee tot vier microSiemens. De producten zijn daardoor schoon genoeg om in de DLC-machine te worden behandeld. Een DLC-machine is gevoeliger voor vuil dan andere vacuümprocessen.”

zich gelukkig dat het een grote spreiding heeft over verschillende markten: automobielindustrie, medische sector, voedingsmiddelen, verpakkingsindustrie en tandheelkundige bedrijven. Daarnaast is Dekracoat aangesloten bij Brainport Industries, waardoor er veel contacten zijn met potentiële klanten en markten. “Doordat Brainport Industries gezien wordt als een grote club, kunnen we onder die pet makkelijker bij grote bedrijven en potentiële klanten in het buitenland binnenkomen.

Daarnaast worden er ook onderlinge bedrijfsbezoeken georganiseerd, waardoor de leden op een informele manier bij elkaar in de keuken kunnen kijken. Daar steek je altijd wel wat verbeterpunten van op, waar je in je eigen bedrijf wat aan hebt. We hebben de afgelopen vijf jaar een behoorlijk sterke groei meegemaakt, maar hoe dat nu verdergaat, is niet te zeggen.

Diverse spanningen op mondiaal niveau kunnen uiteindelijk ook effect hebben op onze business.” ● MEER INFORMATIE www.dekracoat.nl Lees verder of reageer

SPREIDING Hoe de markt zich verder gaat ontwikkelen, weet niemand, maar Dekracoat prijst

38 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 38

21-01-20 13:37

Buitenlandse media Noël Ruijters scant de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in de rubriek “Buitenlandse Media”. Deze keer het januarinummer van het Jounal für Oberflächentechnik:

UIT DE BRANCHE Zoals we weten, zijn de vooruitzichten voor de Duitse economie minder goed dan in de afgelopen jaren. Er zijn enkele zorgenkinderen, met name de machinebouw (-2% in 2019) en de auto-industrie, die grote veranderingen doormaakt in het kader van CASE (Connectivity, Autonomy, Sharing, Electromobility). Alle automerken hebben omvangrijke besparingsprogramma’s aangekondigd, hetgeen doorwerkt naar de leveranciers. Een rondgang langs diverse partijen in de oppervlaktebehandeling levert echter geen negatief beeld op, en er zijn ook kansen zoals in de digitalisering. Positieve trends zijn er in KTL en corrosiebeschermingslakken, en in diverse branches buiten auto- en machinebouw zijn de vooruitzichten positief, met name in de bouw. Zaken als “insourcing” hebben invloed op het volume dat uitbesteed wordt, en efficiencyverbetering kan aan de kostenkant compensatie opleveren voor dalende inkomsten. Samengevat is de stemming bij de rondgang positiever dan in de Duitse economie als geheel. ●

eerste douchestang. De hoofdvestiging staat in Offenburg, waar de laatste jaren grote investeringen zijn gedaan. In het voorjaar van 2019 nam het bedrijf een kunststof galvano-installatie in gebruik.

30 miljoen investeerde het bedrijf in het nieuwe gebouw. Redenen waren de uitbreiding van de capaciteit, voldoen aan nieuwe regelgeving en om ruimte te scheppen voor nieuwe technologie. Het verbeterde productoppervlak heeft niet alleen optische voordelen, maar biedt tegelijkertijd een betere bescherming en verlengt de levensduur van de kunststof delen.

GALVANO Hansgrohe is een grote naam op het gebied van armaturen en douches. Talrijke vindingen staan op haar naam, zoals de eerste uittrekbare keukenarmatuur en de

NATLAKKEN De fabriek in Görlitz is een belangrijk onderdeel van de Bombardier-groep als het gaat om de productie en veredeling van railvoertuigen. Steeds verdergaande

De installatie werd geleverd door de firma Atotech. De continue procesbewaking met automatische dosering zorgt voor een grote processtabiliteit. Ze is verbonden met SAP en is voor de komende twaalf jaar geautoriseerd voor Chroom VI. Vervuild water wordt over een ionenwisselaar geleid en chroom, koper en nikkel worden teruggewonnen. ● www.hansgrohe-group.com

procesoptimalisatie en steeds hogere kwaliteit vormen de leidraad voor hun succesformule. Oltrogge uit Bielefeld verzorgde voor Bombardier de bouw van een nieuwe installatie. Het in luchtdruktechniek gespecialiseerde bedrijf zorgde voor het gehele traject tot en met after service, conform ISO 8573. Gebrekkige luchtdrukkwaliteit is bij natlakken vaak de oorzaak van kwaliteitsproblemen in het eindproduct. Sinds de installatie in 2017 in gebruik is genomen, noteert de fabriek tien procent meer productiviteit, evenals een tijdsbesparing van tien procent per dag. Dat komt doordat tijdrovende kleurenwissels vervallen. Tegelijkertijd zijn er opvallende doorlooptijdverkortingen. De eindkwaliteit is stabieler en beter reproduceerbaar. De installatie wordt wekelijks ter plaatse getest en er wordt onderhoud uitgevoerd. Kleine reparaties gebeuren direct, zoals ventielen reinigen en filters verwisselen, maar ook pompen en spuitpistolen worden gewisseld. Oltrogge verzorgt de reparaties in de eigen fabriek en bouwt ze aansluitend weer opnieuw in. ● www.oltrogge.de Noël Ruijters is directeur van Bâton Adviesgroep. www.baton.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 39

OT januari 2020.indd 39

21-01-20 13:37

Grenzeloos In deze rubriek een overzicht van nieuwe technologische ontwikkelingen in het buitenland. Het is een vervolg op de rubriek Op zoek naar samenwerkingspartners, met nu een meer technische insteek. Het overzicht laat zien dat in vele landen op soms heel nieuwe manieren gezocht wordt naar verbeteringen in de oppervlaktebehandelingsprocessen.

Soms zit de oplossing in nieuwe technieken, soms blijken bestaande technieken uit andere werkvelden ineens verrassend bruikbaar voor onze branche. Ook gaat het om verbeterprojecten waarvoor partners in het buitenland worden gezocht (zeker ook in het MKB) om de onderzoeken te optimaliseren.

LITOUWS WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEKSINSTITUUT BIEDT ALL-SILICA OPTISCHE COATINGS VOOR FABRIKANTEN VAN LASERSYSTEMEN EN OPTISCHE COMPONENTEN Een optische coatings-laboratorium van een wetenschappelijk onderzoeksinstituut in Litouwen biedt totaal-silica (of germanium) coatings voor toepassing in het spectrale bereik van infrarood tot ultraviolet. Er wordt gebruikgemaakt van sputtertechnologie in combinatie met een schamphoek-depositiemethode, om coatings te produceren met brede en nieuwe eigenschappen.

Het idee achter elke optische coating, is dat een belangrijke mogelijkheid om de fundamentele beperking van laserlichtweerstand van pure optische materialen te overwinnen, wordt bereikt door kunstmatige materialen te ontwerpen met de gewenste optische eigenschappen. Meer specifiek heeft het Optische Coatings Laboratorium een technologie ontwikkeld om totaal-silica (of germanium) optische coatings te vormen, voor toepassing op hoge-reflectie spiegels en hoge-transmissie optische filters.

Er wordt gebruikgemaakt van sputtertechnologie gecombineerd met een schamphoek-depositiemethode, om coatings te maken met brede en nieuwe eigenschappen. Sputtertechnologie maakt gebruik van microscopische deeltjes van een vast materiaal, die worden uitgestoten uit het oppervlak ervan nadat dit materiaal zelf is gebombardeerd door energetische deeltjes van een plasma of gas. De uitgestoten deeltjes worden vervolgens afgezet op een optisch substraat. Door het substraat onder een schuine hoek te plaatsen – de schamphoek-depositietechniek – wordt een eigen-schaduw effect opgewekt, wat de groei veroorzaakt van gekantelde kolomvormige nanostructuren met ellipsvormige dwarsdoorsneden. Dankzij de technologie kan een breed scala aan optische componenten worden gevormd, zoals UV-spiegels, anti-reflectie coatings, spectrale filters in het NIR-spectrale gebied, en faseplaten.

Voordelen en Innovaties Het innovatieve van deze technologie is de productie van de unieke microstructuur van de optische coatings. De schamphoekdepositietechniek wordt ingezet om nanogestructureerde anisotrope lagen

te vormen, door verdamping van amorfe materialen. Het plaatsen van het substraat onder een schuine hoek wekt het eigen-schaduw effect op, wat weer leidt tot de groei van de gekantelde kolomvormige nanostructuren met ellipsvormige dwarsdoorsneden. De combinatie van dergelijke poreuze dubbelbrekende lagen met een relatief kleine brekingsindex en dichte isotrope dunne filmlagen met een hogere brekingsindex, maakt het mogelijk interferentiecoatings met de vereiste eigenschappen te vormen – een hoge transmissie of hoge reflectie.

De belangrijkste voordelen van dit soort optische coatings zijn een hoge transmissie of hoge reflectie van licht bij een hoge laserfluentie. Een ander voordeel is dat echte nulde-orde faseplaten kunnen worden geproduceerd voor iedere golflengte in het spectrale bereik van UV tot IR. Bovendien, omdat het gaat om een op dunne film gebaseerde component, kan het op elk oppervlak worden gecoat: niet-lineaire kristallen, spiegels, glas etc. ● Aanbieding uit: Litouwen Referentie: TOLT20191031001 EEN CORROSIEREMMER VOOR METALEN EN LEGERINGEN IN ZURE MEDIA OP BASIS VAN NANODISPERSIE VAN POLYANILINE WATER Een Bulgaarse academische onderzoeksorganisatie met ervaring in R&D op het gebied van organische chemie, corrosie en elektrochemie heeft een zeer efficiënte corrosieremmer ontwikkeld voor metalen en legeringen in zure media op basis van nanodispersie van polyaniline water. De remmer is geschikt voor beitsprocessen, zuurreiniging, enzovoort.

substrate

500nm

40 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 40

21-01-20 13:37

oxiden, nitriden enzovoort) af te zetten (tot HEA - High Entropy Alloys) met een vooraf bepaalde stoichiometrie.

De verkregen coatings kunnen worden toegepast voor thermische barrière, corrosie- en erosiebestendigheid, verharding, decoratieve doeleinden enzovoort in onder meer de luchtvaart, ruimtevaart, automotive, energie en andere industriële sectoren. Patent is verleend in Oekraïne.

Een prototype is beschikbaar voor demonstratie.

Corrosie is een natuurlijk proces dat een geraffineerd metaal omzet in een stabielere chemische vorm zoals oxide, hydroxide of sulfide. Een academische onderzoeksorganisatie, met een schat aan ervaring in organische chemie en interdisciplinair onderzoek, heeft een zeer efficiënte corrosieremmer van metalen en legeringen in zure media ontwikkeld op basis van waterige polyaniline nanodispersie.

De innovatieve technologie biedt een handige methode voor het toevoegen van onoplosbaar polyaniline aan zure media tijdens beitsen, zuurreiniging, enzovoort.

De remmer zorgt voor effectieve corrosiebescherming bij lage concentraties van 10-40 ppm. Het is ook actief in agressieve media en bij hoge temperaturen en werkt tegen zowel algemene corrosie als putcorrosie. De remmer belemmert de verwijdering van metaaloxiden en andere verontreinigingen van het metaaloppervlak tijdens het beitsen niet. De dispersie is stabiel en heeft een lange houdbaarheid.

Het is gemaakt van direct beschikbare materialen en het proces vereist geen speciale apparatuur en besturingsmethoden, anders dan die beschikbaar zijn in standaard productiefaciliteiten.

De productiekennis, specificaties en testrapporten over het gebruik van de dispersie als corrosieremmer in zure omgevingen zijn beschikbaar voor geïnteresseerde bedrijven onder een productieovereenkomst.

Voordelen en innovaties De corrosiewerende werking van polyaniline is bekend, maar de slechte oplosbaarheid in water beperkt het gebruik ervan.

De waterige polyaniline dispersie heeft de volgende voordelen als corrosieremmer: • De remmer wordt direct in corrosiemedia gebracht.

• Het is stabiel in agressieve media.

• Het is effectief bij zeer lage concentraties (10-40 ppm).

• Bij pH-neutralisatie slaat polyaniline neer, waardoor afvalwaterbehandeling wordt vergemakkelijkt.

Het team is op zoek naar productieovereenkomsten met geïnteresseerde bedrijven om de knowhow te gebruiken voor de productie van de corrosieremmer. ● Aanbieding uit: Bulgarije Referentie: TOBG20191126001 INNOVATIEVE, DOOR DE INDUSTRIE GEVALIDEERDE COATINGTECHNOLOGIE VOOR DE AFZETTING VAN MEERLAGIGE NANO-COATINGS VAN UITEENLOPENDE MATERIALEN Een Oekraïens universitair team heeft een nieuwe coatingtechnologie ontwikkeld op basis van depositie van ionenplasma.

De technologie kan worden gebruikt om meerlagige nano-coatings van uiteenlopende materialen (metalen, halfgeleiders,

Voordelen en innovaties • Breed scala aan coatingsamenstellingen: alle metalen en halfgeleiders kunnen worden gebruikt; nitriden, carbiden en oxiden worden tijdens het coatingproces gevormd.

• Coating kathodematerialen worden gebruikt “zoals ze zijn”, dat wil zeggen dat het niet nodig is om kathoden met een complexe samenstelling te vervaardigen.

• Lage ondergrondtemperatuur (vanaf 40ºC): gebruik van plastic substraat is mogelijk.

• Eenvoudige coatingstoichiometrie en diktecontrole tijdens het proces met elektrische parameters.

• Voorafgaande reiniging van het oppervlak van het substraat inbegrepen.

• Hoge productiviteit en goedkoper dan de bestaande coatingtechnologie.

De klant zoekt een partner voor het afwerken van deze technologie en het ontwikkelen van een businessplan voor het op de markt brengen ervan op basis van een technische samenwerkingsovereenkomst.

Aanbieding uit: Oekraïne Referentie: TOUA20191026001

Als u geïnteresseerd bent in mogelijke samenwerking met één van bovenstaande projecten, kunt u het project onder invoering van het referentienummer vinden op www.een.ec.europa.eu

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 41

OT januari 2020.indd 41

21-01-20 13:37

Nieuwe leden

Colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION). Verschijnt acht maal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren.

REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur).

KULATEC BV Vlasakker 44-46 7761 RD Schoonebeek Tel. +31 524 222 666 info@kulatec.nl www.kulatec.nl Kulatec bouwt kunststof tanks- en apparaten. Het bedrijf is vooral actief in de chemische en oppervlaktebehandelende industrie. Kulatec doet niet alleen het ontwerp en de engineering, maar produceert ook op de eigen locatie in Schoonebeek. Alles wordt klantspecifiek gemaakt. Ze werken samen met de klant om tot een kwalitatief hoogwaardig resultaat te komen. Om op de hoogte te zijn van de laatste ontwikkelingen in oppervlaktebehandelend Nederland en deze kennis direct in hun installaties te kunnen verwerken, heeft Kulatec zich aangesloten bij de vereniging ION. Wij heten dit lid van harte welkom binnen de vereniging!

REALISATIE Hans de Rond (journalistiek binnenland), Chris Versteeg (ontwerp en opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

COMMUNICATIERAAD Hans Bosveld (vereniging ION), Lester Claassens (Schoen Coating), Rob Koppenol (Jetvertising), Jan Lindenaar (Elcometer), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Jaap van Peperstraten (zelfst.), Santino Scherpenborg en Egbert Stremmelaar (vereniging ION).

REDACTIEADRES Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar. Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@ vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief.

ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Arthur Middendorp, arthur@jetvertising.nl. after-sales: advertenties@jetvertising.nl OPMAAK Chris Versteeg, Projekt C, www.projektc.nl DRUK PreVision, Eindhoven www.pre-vision.nl UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl COPYRIGHT 2020 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

42 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 42

21-01-20 13:37

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 / arthur@jetvertising.nl.

Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

ANODEMANDEN (TITAAN)

MEPACO b.v.

T. 071-5892863 Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com www.coatingsystemenvanderlans.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Sir John b.v.

T. 0182-396931 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

ANODEN (TITAAN) Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-2620788 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

CHEMISCH NIKKEL ANODISEER (OPHANGREKKEN) Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

AFZUIGINSTALLATIES

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

BEITSEN/PASSIVEREN Amitech b.v.

T. 0341-429059 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

WSB Wagner Finishing Equipment b.v.

T. 030-241 41 55 verkoop@wsb-benelux.nl / www.wsb-benelux.nl

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

CHEMICALIËN/ OPP. BEHANDELING

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

Multinal Group T. 088-2055300 info@multinal.com / www.multinal.com

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 43

OT januari 2020.indd 43

21-01-20 13:37

Brancheregister DROOGAPPARATUUR

IST Benelux b.v.

T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl / www.infraroodtechniek.nl

FILTERS & POMPEN

Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

T. +31 (0)411-685500 Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

GELIJKRICHTER SYSTEMEN EN BESTURINGEN

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com La Maire Technology T. 0499-219900 / F. 0499-219905 info@la-maire-technology.com www.la-maire-technology.com

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 www.rasco-clemco.nl

ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

FILTERPERS DOEKEN

Ermalo Technical Supply T. 06-51784443 info@ermalo.eu / www.ermalo.eu

FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES, PAINTSTOP)

Mefiag Filters & Pumps b.v.

Heerenveen T. 0513-630230 mefiagbv@onececo.com / www.mefiag.com

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

HAKEN Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

HANGBAANSYSTEMEN

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

INDUSTRIËLE REINIGING

GLASPARELSTRAALCABINES

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN

Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 info@hendor.com / www.hendor.com

HARDCHROOM BADEN (KUNSTSTOF)

Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

INFRAROOD VERWARMINGSAPPARATUUR

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl / www.infraroodtechniek.nl

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

44 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 44

21-01-20 13:37

KLEUR, LICHT- EN OPPERVLAKTEMETING

Konica Minolta Sensing Europe b.v T. 030-2481193 info.benelux@seu.konicaminolta.eu / www. konicaminolta.eu/measuring-instruments

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

NATLAKKEN (AFDEKMATERIALEN)

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

Helmut Fischer Meettechniek b.v.

Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl info@helmutfischer.nl

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Verlab-Hitachi Instruments T. 0162-320633 info@verlab.nl / www.verlab.nl

LAKSTRATEN

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

ONTBRAMEN / ONTBRAAMMACHINES

METALLISEREN/SCHOOPEREN

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

NauMetrics PMI T. 074-3490022 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

NATLAKSPUITAPPARATUUR

LAAGDIKTEMETERS Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS

Amitech b.v.

T. 0341-429059 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

MOFFELOVENS

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Q-Fin Quality Finishing Machines Ontbramen, afronden en finishing DE SNELSTE OPLOSSING T. 0497 -58 10 18 info@q-fin.nl / www.q-fin.nl

ONTLAKKEN (IN LOON)

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Thermo-Clean Heusden-Zolder n.v.

T. 0032-13539060 Thermo-Clean Nederland b.v.

T. 0182 37 46 20

ONTVETTINGSMIDDELEN

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 45

OT januari 2020.indd 45

21-01-20 13:37

Brancheregister POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN) Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

IGP Benelux b.v T. 038- 4600696 info.benelux@igp-powder.com www.igp.powder.com

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN)

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

POEDERCOATINSTALLATIES

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

OPHANGREKKEN VOOR GALVANO

Indufinish b.v.

T. +31(0)591-630003 www.indufinish.com / info@indufinish.com

T. +31 (0)411-685500 Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

PROTECTIVE COATINGS TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 www.tiger-coatings.com

POEDERSPUITAPPARATUUR

EN LAKTECHNIEK

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 info@petsonpaints.com www.petsonpaints.com

SPUITCABINES

OVENS POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 info@wagnersystemen.nl www.wagnersystemen.nl

AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 interpon.benelux@akzonobel.com www.akzonobel.com/powder

POEDERSPUITCABINES

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com EUROLACKE Tiel T. 0344-620662 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl Axalta Coating Systems Unifour b.v.

T. +31 (0)315 641352 info@unifour.nl / www.unifour.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holtrop & Jansma b.v.

Dokkum T. 0519 32 91 00 info@holtrop-jansma.com www.holtrop-jansma.com

46 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 46

21-01-20 13:37

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

STRAALAPPARATUUR

Amitech b.v.

T. 0341-429059 info@amitech.nl / www.amitech.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

W Abrasives Nederland T. 0341-563831 / 06-53788457 info@wabrasives.nl www.wabrasives.com

STRAALKASTEN TITAAN (BEVESTIGINGS-) MATERIALEN

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Muilwijk Finishing

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 www.rasco-clemco.nl

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

STRAALCABINES

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

STRAALMIDDELEN

LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

TRANSPORTSYSTEMEN

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

STRAALINSTALLATIES

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR Airblast-Abrasives b.v.

T. 072-5715569 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

T. +32 9218 7180 Metals.benelux@cellmark.com www.ervin.eu

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020 47

OT januari 2020.indd 47

21-01-20 13:37

Brancheregister www.elacoatings.com

VERDUURZAMEN VAN METAAL

VERWARMINGS- EN KOELELEMENTEN (TITAAN EN RVS)

WATERBEHANDELING

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

VERWERKING AFVALSTROMEN WERPSTRALERS

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl

Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 info@technospray.nl / www.technospray.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

WIJ LATEN U GRAAG ZIEN WAT WE DOEN Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties.

Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

www.hollandmineraal.nl

VERFSPUITAPPARATUUR

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

48 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2020

OT januari 2020.indd 48

21-01-20 13:37

Protection upgraded

Speciaalchemie voor de industriĂŤle reiniging van onderdelen en voor de galvanotechniek n

Verwijderen van lasrestanten, oliĂŤn, vetten en pigmentstoffen voor het galvaniseren

n

Reinigen voor het opbrengen van een multi-metaal-conversielaag met de beste corrosieweerstand

n

Driewaardig decoratief verchromen van heel wit tot heel donker

n

Passiveringen en dikke laag passiveringen voor alle applicaties en kleuren, met en zonder kobalt

SurTec Benelux B.V. Molenweg 17 A Tel. +31 77 308 - 1590 5953 JR Reuver Fax. +31 77 476 - 2033 www.surtec.com heh@surtecbenelux.com

Specialisten op het gebied van straal- en spuitapparatuur

Together we make it work!

V E R K OOP ONDE R HO U D S E R V IC E V E R HUUR

Rijksstraatweg 123, 3316 EG Dordrecht E-mail: info@apeqwiwa.nl

+31 (0)78 613 9610 WWW.APEQWIWA.NL