8 Grootste hoge-temperatuur electrolyzer ter wereld
Colofon
Uitgever
De HandelsCourant b.v. Tiendweg 12
2671 SB Naaldwijk E info@handelscourant.com
Redactie
De HandelsCourant b.v. Tiendweg 12
2671 SB Naaldwijk E redactie@handelscourant.com
Persberichten
E redactie@jetvertising.nl
Advertentieverkoop
Jetvertising b.v.
Rob Koppenol Tiendweg 12
2671 SB Naaldwijk
T (070) 399 00 00
E sales@jetvertising.nl
Advertentie administratie
Pim Koersen
T (070) 399 00 00
E advertenties@jetvertising.nl
Abonnementen administratie
De HandelsCourant b.v. Tiendweg 12
2671 SB Naaldwijk
T (070) 319 80 02
F (070) 319 80 03
E info@handelscourant.nl
Opmaak & productie
De HandelsCourant b.v. Tiendweg 12
2671 SB Naaldwijk
T (070) 319 80 02
F (070) 319 80 03
E info@handelscourant.nl
Inhoud
Nieuws
Precisiebeurs 2025
4 10 24 27
Op de beursvloer
Gasdetectie dekt klein risico met mogelijk grote gevolgen
De waarde van water
Cadmes versterkt klantondersteuning met SolidProfessor en nieuw Service Plan
Robuuste Kabelrups voor Industriële Toepassingen
Agenda
Onderzoek toont dat vraagcreatie Europese industrie weerbaarder en duurzamer maakt
De verduurzaming van de Europese industrie vraagt forse investeringen. En die investeringen zijn alleen rendabel als er ook een structurele markt is voor duurzame productie. Vraagcreatie, het actief creëren van een markt voor duurzaam geprodu-ceerde producten kan een belangrijke en haalbare oplossing bieden, zo blijkt uit een nieuw onderzoek van Deloitte. En kan een essentiële rol spelen voor de Europese concurrentiepositie en weerbaarheid.
De Europese industrie staat onder druk. Terwijl we een duurzaam producerende industrie nodig hebben voor onze producten en om onafhankelijk te zijn. Industriële bedrijven kunnen momenteel echter vaak geen investeringsbeslissingen nemen. Dit komt door korte termijn onzekerheden zoals hoge energiekosten en ontoereikende infrastructuur. En door onvoldoende en onvoorspelbare marktvraag naar duurzaam geproduceerde producten. Voor
veel investeringen is nu geen rendabele businesscase te maken. Structurele marktvraag
In de huidige markt is duurzame productie door alle investeringen aanzienlijk duurder dan conventionele productie. Deloitte becijfert dat het in de Europese energie-intensieve industrie optelt tot een verschil van zo’n 165 miljard euro per jaar. Dit zijn kosten die je niet alleen kunt weg-subsidiëren. De harde waarheid is dat Europese industrie de afgelopen jaren 14% minder broeikasgassen uitgestoten heeft en dat tegelijkertijd de uitstoot van import met 13% gestegen is. Productie in Europa wordt op grote schaal vervangen door import.
Het beleid is nu dat er op bedrijven geduwd wordt om te verduurzamen, met onder andere het CO2-beprijzingssysteem ETS. De gedachte is dat investeringen dan worden gedaan om het betalen van de CO2-prijs te vermijden. Maar als er geen vraag is, komen die investeringen er niet. Dan leidt het slechts tot het sluiten van de
fabriek omdat door de CO2-prijs de productie niet meer uit kan. Ook het Europese invoerheffingssysteem (CBAM) is kwetsbaar en kan worden omzeild, waardoor een ongelijk speelveld in stand blijft voor de Europese industrie.
De ‘missing link’ is het creëren van een structurele marktvraag voor duurzaam geproduceerde producten. Er zijn simpelweg meer kopers nodig. Dan kunnen businesscases voor duurzame investeringen wel uit. De investeringen spreiden zich dan uit over meer afnemers en producten. Het stellen van duurzame producteisen leidt tot een minimaal verschil tussen meer duurzame eindproducten en fossiele eindproducten, het verschil is vaak minder dan 1% berekent Deloitte.
Marktcreatie bestaat al voor enkele producten en blijkt een succesformule, bijvoorbeeld in het bijmengen van bio-brandstof. Deloitte heeft nu gekeken waar meer mogelijkheden zijn. En keek daarbij naar schaal, effectiviteit, zaken als administratieve lasten en de concurrentiepositie. Ook onderzocht de studie hoe bijvoorbeeld de handhaving eruit zou kunnen zien. In heel veel meer sectoren zou vraagcreatie de hefboom kunnen zijn, concludeert de studie.
Centraal onderdeel
Industrial Accelerator Act
Een brede coalitie van organisaties roept daarom de Europese Commissie op om vraagcreatie centraal onderdeel te maken van de Industrial Accelerator Act, waaraan momenteel wordt gewerkt. Zij pleiten voor een Europees programma waarin alle betrokken partijen in ketens
worden betrokken om samen te werken aan het invoeren van vraagcreatie, zoals voor staal, plastic, kunstmest en transportbrandstoffen. Om investeringen in duurzame productie los te trekken moeten wel ook andere randvoorwaarden op orde zijn zoals de infrastructuur en de energieprijzen.
Ingrid Thijssen, voorzitter VNO-NCW ,,Deze studie laat zien dat er een hoopvol en haalbaar perspectief is voor de verduurzaming van onze industrie en de talloze productketens waar zij in opereren. Dat is belangrijk.
We moeten ervoor zorgen dat de industrie in Europa kan verduurzamen. Voor het klimaat, voor onze onafhankelijkheid en voor ons verdienvermogen zodat we onze agenten, verpleegkundigen en docenten kunnen blijven betalen.’’
Voorbeeld: verduurzaming van staalproductie
De studie heeft onderzocht waar verplichte bijmenging van duurzame grondstoffen, oftewel productmandaten, mogelijk zijn met een focus op de staal-, chemie-, kunstmest- en brandstoffenketens. Zo wordt ongeveer 19 % van alle staal dat we gebruiken verwerkt in de automotive sector. Door vraagcreatie aan het eind van een dergelijke keten kan er een businesscase voor verduurzaming van de productie van staal ontstaan, waarmee tot ruim 1.2 miljoen ton aan CO2 uitstoot kan worden voorkomen terwijl prijsstijgingen beperkt blijven (in dit geval ongeveer 0,3%).
BEHIND
BREAKTHROUGH
De wereld beter maken gebeurt niet van de ene op de andere dag. Maar met de juiste ambitie komen we stap voor stap dichterbij. Wij geloven dat doordachte techniek het verschil maakt. Gecombineerd met onze missie hebben we alles wat nodig is om de wereld echt te veranderen.
Zweeds Indutrade heeft
Magistor overgenomen
Magistor, specialist in verspanings- en straaltechniek, is overgenomen door het Zweedse Indutrade. Met de transactie wordt een nieuwe groeifase ingeluid, waarbij Magistor zijn zelfstandige identiteit behoudt en het bestaande managementteam onder leiding van Managing Director Frederik Tattersall de dagelijkse koers voortzet.
In 2019 realiseerde Magistor uit Rijssen een pre-exit via een gedeeltelijke verkoop aan ParticipatieHuis. De pre-exit was ingegeven om de onderneming
Hightech
verder te professionaliseren en de continuïteit met een nieuw managementteam te borgen. De keuze voor Indutrade kwam voort uit de wens om de internationale groei van Magistor te versnellen. Indutrade’s decentrale structuur biedt ruimte voor ondernemerschap en borgt de continuïteit van de bedrijfsvoering. Voor Indutrade sluit de acquisitie aan bij de strategie om gespecialiseerde, innovatieve bedrijven met een sterke nichepositie toe te voegen aan de groep.
Magistor, opgericht in 2003, levert hoogwaardige verspaningsgereedschappen en straalmiddelen aan klanten in sectoren zoals semiconductors, aerospace en defensie. Het bedrijf heeft een sterke positie in de Benelux en onderscheidt zich door langdurige klantrelaties en terugkerende omzet.
schip voor bescherming energie-infrastructuur
Jan De Nul N.V. bouwt een schip dat onderzeese kabels en funderingen van windturbines beschermt tegen schade. Met deze investering speelt het bedrijf in op de groeiende behoefte aan veilige en betrouwbare energienetwerken op zee.
Het schip, de George W. Goethals, is specifiek ontworpen om grote rotsblokken op de zeebodem te plaatsen rond kwetsbare
infrastructuur. Zo worden bijvoorbeeld elektriciteitskabels en windturbinefunderingen beschermd tegen stroming, ankers of sabotage. Het schip kan tot 37.000 ton materiaal vervoeren en installeren tot op 400 meter diepte.
Duurzaam en toekomstgericht
De George W. Goethals is uitgerust met ultralage-emissietechnologie en motoren die draaien op biobrandstof en groene methanol. Dankzij een hybride energiecentrale en vier elektrische graafmachines verlaagt het schip zijn CO2-uitstoot aanzienlijk. Het voldoet aan de strengste Europese emissienormen en toont aan hoe duurzaamheid en technologische innovatie hand in hand kunnen gaan.
De onderneming uit Rijssen realiseert een jaaromzet van circa 15 miljoen euro en verwacht de komende jaren vooral groei in high-tech industrieën zoals semiconductors en aerospace, evenals in de Duitse en Belgische markt.
Indutrade is een internationale industriële groep met meer dan 200 dochterondernemingen en ruim 9.000 medewerkers wereldwijd. Het bedrijf groeit via acquisities van ondernemingen die zelfstandig blijven opereren binnen een decentrale structuur.
Volgens Frederik Tattersall, Managing Director van Magistor, betekent de transactie een belangrijke stap vooruit: “De aansluiting bij Indutrade stelt ons in staat onze internationale groeiambities te realiseren, terwijl we zelfstandig blijven opereren. Voor klanten en medewerkers blijft de vertrouwde manier van werken behouden, met de extra slagkracht van een internationale groep.”
Verbindingen voor de energietransitie
Naast dit schip bouwt Jan De Nul ook twee XL kabelschepen die elektriciteitskabels over lange afstanden kunnen installeren. Die kabels zijn cruciaal om hernieuwbare energie efficiënt te transporteren tussen regio’s en landen.
Illustratie: door Jan de Nul
Bedrijven in Benelux nemen snelst werknemers aan en hebben veel afvallers
Met een gemiddelde duur van 37 dagen en 5 tot 6 gesprekken per kandidaat duren sollicitatieprocessen het kortst in de Benelux vergeleken met buurlanden Frankrijk en Duitsland en het wereldwijde gemiddelde. Per vacature zijn er echter veel meer afvallers: in de Benelux bemachtigt slechts 1 op de 20 (4,9%) kandidaten uiteindelijk de baan, vergeleken met ongeveer 1 op de 9 (11,6%) wereldwijd. Dat blijkt uit grootschalig onderzoek van HRen recruitmentplatform Tellent.
De zakelijke markt kampt binnen veel sectoren met grote personeelstekorten en toenemende werkdruk. Het zet bedrijven onder druk om hun werving zowel aantrekkelijk als efficiënt te maken. Met een gemiddeld sollicitatieproces van 37,1 dagen, scoort de Benelux daarin beter dan de DACH-regio (38,1), Frankrijk (39,1) en het wereldwijde
gemiddelde van 46,3 dagen. De tijdwinst heeft met meerdere factoren te maken. In de Benelux hanteren recruiters veelal kleine, gespecialiseerde talentpools, wat het eenvoudiger maakt om snel geschikte kandidaten te vinden. Daarnaast hakken bedrijven in deze regio sneller knopen door en hebben daardoor minder gesprekken nodig. Ook mogelijkheden om op afstand te werken spelen een grote rol. Zo is 27% van de vacatures in de Benelux ‘remote’, vergeleken met 19% in Frankrijk en 24% in de DACH-regio, wat aansluit op de groeiende voorkeur van kandidaten voor flexibel werken.
Sollicitanten haken snel af Hoewel bedrijven snel werknemers willen aannemen, staan ze voor de uitdaging om kandidaten betrokken te houden gedurende sollicitatieprocessen. Een groot deel van de kandidaten haakt al bij het invullen van sollicitatieformulieren af. In de Benelux geldt dat gemiddeld iets meer dan 40% van de kandidaten niet verder gaat dan deze eerste stap.
Veelvoorkomende redenen voor sollicitanten om vroegtijdig af te haken zijn:
• Lange, ingewikkelde sollicitatieprocessen met te veel of te uitgebreide vragen
• Grote drempels, zoals verplichte assessments of persoonlijkheidstests aan het begin van de sollicitatie
• Overbodige stappen, zoals het moeten uploaden van een cv en vervolgens dezelfde gegevens handmatig moeten invoeren
• Gebrek aan transparantie of consistentie in salaris of werkmodel
• Onduidelijkheid over de volgende stappen in het proces
“De huidige arbeidsmarkt noodzaakt werkgevers om zo efficiënt mogelijk te werven en daarin zijn al grote stappen gezet, maar daarbij wordt vaak vergeten om ook vanuit de situatie van de sollicitant te denken,” zegt Lodewijk de Stoppelaar, directeur Benelux bij Tellent. “Kandidaten verwachten een eerlijk, helder en soepel proces. Als je als werkgever je sollicitatieproces hier niet op afstemt, loop je het risico om de beste kandidaten te verliezen.”
Methodiek
Voor dit onderzoek zijn geanonimiseerde wervingsdata van 5.649 bedrijven, 259.000 vacatures en meer dan 8 miljoen sollicitaties uit 2024 verzameld binnen het platform van Tellent. De analyse omvat gegevens van bedrijven wereldwijd, met een focus op de kernmarkten in Europa: Benelux, DACH en Frankrijk.
Grootste hoge-temperatuur electrolyzer ter wereld gestart op raffinaderij Neste in Rotterdam
Het baanbrekende MultiPLHY project, dat de productie van hernieuwbare waterstof demonstreert, heeft een mijlpaal bereikt: de partners in het consortium hebben de grootste multi-megawatt hogetemperatuur electrolyzer (HTE) ter wereld succesvol opgestart in een industriële omgeving.
Het pilotproject op Neste’s raffinaderij voor hernieuwbare producten in Rotterdam, demonstreert de haalbaarheid van hernieuwbare waterstof als vervanger van fossiele waterstof. Het gebruiken van hernieuwbare waterstof om waterstof geproduceerd met behulp van fossiele grondstoffen te vervangen, is een belangrijke stap om broeikasgasemissies in raffinage te verlagen. De volgende stap in dit demonstratieproject is een testprogramma om de prestaties van de technologie te valideren.
MultiPLHY is een demonstratieproject van consortiumpartners Neste, Sunfire, CEA en ENGIE. De hoge-temperatuur electrolyzer is geleverd door de Duitse electrolyzer fabrikant Sunfire terwijl de waterstof processing unit (HPU) is geleverd door SMS
Group. Neste is verantwoordelijk voor de integratie van de installatie in hun raffinaderij en samen met Sunfire voor het opereren van de installatie. De research and technology organisatie CEA coördineert het project en ENGIE neemt het techno-economische onderzoek voor hun rekening.
“Het MultiPLHY-project geeft Neste waardevolle inzichten en ervaring met het integreren van de productie van hernieuwbare waterstof op industriële schaal in onze raffinaderij. We blijven werken aan het verkennen van de verschillende manieren waarop we fossiel-gebaseerde waterstof kunnen vervangen in onze raffinageprocessen, en aan het reduceren van de broeikasgasemissies van onze eigen activiteiten. Dit demonstratieproject onderstreept ook het belang van samenwerking door de gehele waardeketen,” zegt Jukka Kanerva, Senior Vice President, Renewable Refining bij Neste.
De electrolyzer die in Neste’s raffinageprocessen is geïntegreerd, is gebaseerd op SOEC (Solid Oxide Electrolysis Cell) technologie van Sunfire. De hoge-temperatuur electrolyzer (2,6 MW) bestaat uit twaalf electrolyse-modules en opereert op een hoge temperatuur
van 850°C. Er kan meer dan 60 kg hernieuwbare waterstof per uur worden geproduceerd. Door het gebruik van warmte, heeft de electrolyzer aanzienlijk minder elektriciteit nodig om waterstof te produceren in vergelijking met andere oplossingen in de markt.
“Dankzij hun ongeëvenaarde efficiëntie, gaan onze hogetemperatuur SOEC electrolyzers de voorkeursoplossing zijn voor veel toepassingen waarbij restwarmte beschikbaar is. Het MultiPLHY-project demonstreert dat innovatieve technologie op grote schaal kan worden geïntegreerd in industriële omgevingen. Wij zijn trots op deze mijlpaal,” onderstreept Nils Aldag, CEO van Sunfire.
“Hoge-temperatuur electrolyse heeft het potentieel om hernieuwbare waterstof beter betaalbaar te maken en tegelijkertijd de wereldwijde energie-efficiëntie van verschillende industriële processen te vergroten. De bouw en ingebruikname van de installatie door Sunfire en Neste is een enorme prestatie en een grote stap om groene waterstof concurrerend te maken,” zegt Pierre Olivier, Head of Hydrogen Lab van ENGIE.
“We zijn verheugd met de succesvolle ingebruikname van de hoge-temperatuur electrolyser op Neste’s raffinaderij in Rotterdam. Deze installatie is de grootste in z’n soort in een industriële omgeving en vertegenwoordigt een belangrijke mijlpaal voor zowel de technologie als de schone-waterstof sector. Mijn felicitaties voor alle projectpartners met het realiseren van dit project en het vooruitbrengen van de Europese electrolyse-industrie in het geheel,” zegt Mirela Atanasiu, Head of Unit Operations and Communication, Clean Hydrogen Partnership.
Nieuw congresconcept Tech Dialogues
Antwoord op groeiende behoefte aan strategische kennisdeling in de hightechen maakindustrie
De hightech- en maakindustrie staat onder druk. Innovatiedruk, personeelstekort, digitalisering en geopolitieke onzekerheden dwingen bedrijven tot scherpe strategische keuzes. Juist technisch leiders moeten daarin richting geven, maar vinden zelden hiervoor een moment of podium voor diepgaande kennisuitwisseling. Mikrocentrum speelt in op deze behoefte met een nieuw congresformat: Tech Dialogues.
Deze compacte sessies brengen directieleden, MT-leden, technisch management en leidinggevenden samen rond actuele thema’s die de toekomst van de industrie bepalen. De eerste editie, op 18 november in Veldhoven, Mikrocentrum, staat in het teken van digitale volwassenheid in het MKB. Digitale volwassenheid gaat over hoe volwassen jouw organisatie omgaat met data, technologie en processen. Het draait niet alleen om het hebben van moderne machines, hardware of software, maar vooral om hoe slim je ze inzet en beheert. Sara Hoeflaken, Congresmanager binnen Mikrocentrum, is sinds medio
2025 verantwoordelijk voor de conceptontwikkeling en uitvoering van het nieuwe congresconcept. “Veel technisch leiders worstelen met de balans tussen dagelijkse operatie en strategische vernieuwing,” zegt Sara Hoeflaken. “Ze missen de tijd én het juiste netwerk om hun koers te toetsen, kennis te verdiepen en ervaringen te delen. Met Tech Dialogues bieden wij precies dat: focus, diepgang, ontmoeting en compact, met maximale impact.
Geen standaard congresreeks
Waar traditionele congressen vaak breed en commercieel ingestoken zijn, kiest Mikrocentrum met Tech Dialogues voor kleinschaligheid, inhoudelijke scherpte en een zorgvuldig samengesteld deelnemersveld. Elke editie zoomt in op één strategisch vraagstuk, met praktijkcases en keynotes van experts die hun kennis uit eerste hand delen.
Op 18 november draait alles om digitalisering als voorwaarde voor toekomstbestendig ondernemen. Tijdens het middagprogramma delen onder andere Guido van Gageldonk (Venture Developer Digital Technology bij BOM), Marthijn Koorn (Commercial & Financial Manager, Pentas
Moulding) en Thijs Canjels (Business Innovatie Manager, Faes) hoe zij in hun organisatie omgaan met AI, data en cybersecurity. Aan de hand van praktijkervaringen laten zij zien hoe bedrijven concrete stappen zetten richting digitale volwassenheid én waar het vaak misgaat.
Nauwe aansluiting op sectorbehoeften
Tech Dialogues is geen losstaand initiatief, maar sluit nauw aan op Mikrocentrums bredere missie: het versterken van kennis, innovatie en samenwerking binnen de hightechen maakindustrie. Volgens Timo van Leent, Manager Afdeling Evenementen, is het tijd dat strategische kennisdeling serieuzer wordt gefaciliteerd.
“De uitdagingen van vandaag zijn te complex om alleen op te lossen. Door mensen uit vergelijkbare posities bij elkaar te brengen, creëer je een omgeving waarin niet alleen kennis gedeeld wordt, maar ook nieuwe samenwerkingen ontstaan. Daar is behoefte aan, dat horen we dagelijks vanuit ons netwerk.”
Over Tech Dialogues
Elke editie van Tech Dialogues behandelt een actueel, strategisch thema binnen de maakindustrie. Denk aan digitalisering, systeemintegratie, leiderschap of toekomstbestendig ondernemen. In één congreseditie biedt Mikrocentrum strategische keynotes, praktijkcases, verdiepende dialoog en uitwisseling en een netwerkborrel met collega-beslisser en uitvoerders. “De sprekers worden zorgvuldig geselecteerd op hun praktijkervaring en inhoudelijke expertise. Geen reclamepraatjes, maar écht relevante kennis voor wie koers moet bepalen,” aldus Sara Hoeflaken.
Precisiebeurs 2025
Precisiebeurs 2025: het beheersen van systeemcomplexiteit
Op Precisiebeurs ontmoet je de topspelers van - en ontdek je oplossingen op het gebied van high- en ultraprecisie technologie De Precisiebeurs wordt georganiseerd door Mikrocentrum en is in 2001 geïntroduceerd. Door een combinatie van een internationale beursvloer, uitgebreid congresprogramma en verschillende netwerkprogramma’s die worden gefaciliteerd, staat dit tweedaags evenement bekend als ontmoetingsplek waar toonaangevende technische professionals, fabrikanten, leveranciers, dienstverleners en kennis- en onderwijsinstellingen uit de Benelux elkaar ontmoeten.
Vanaf 2001 is deze vakbeurs uitgegroeid tot dé vakbeurs waar je oplossingen, innovaties en ontwikkelingen ontdekt voor high- en ultraprecisie. Sinds 2024 focust de Precisiebeurs zich op het samenbrengen en creëren van internationale samenwerkingen.
Precisiebeurs 2025 met thema lucht- en ruimtevaart Op 12 en 13 november 2025 vindt de 24e editie van de Precisiebeurs plaats in de Brabanthallen in ’s-Hertogenbosch. Dit toonaangevende kennisen netwerkevent is al jarenlang hét jaarlijkse ontmoetingspunt voor de wereld van hightech en ultraprecisietechnologie. Ook dit jaar kijken professionals uit heel Europa ernaar uit om elkaar te ontmoeten op deze internationale hub voor precisie-
engineering en innovatie.
Met Aero&Space als centraal thema en als eerste hoogtepunt een keynote van de Nederlandse astronaut André Kuipers, staat deze editie volledig in het teken van het vormgeven van de toekomst van precisietechnologie door samenwerking en innovatie.
Oplossingen voor technologische uitdagingen van nu De Precisiebeurs 2025 biedt diepgaande inzichten in de meest urgente technologische uitdagingen binnen de hightech- en maakindustrie. De toenemende complexiteit van systemen (gedreven door AI, software-integratie, mechatronica en edge computing) transformeert de industrie in hoog tempo. Tegelijkertijd stellen nieuwe productiemethoden zoals additive manufacturing steeds hogere eisen aan ontwerpvrijheid, nauwkeurigheid en procesbeheersing. Ook het gedrag van materialen onder extreme bewerkingscondities vraagt om specialistische kennis, net als contaminatiecontrole op moleculair niveau. Vakmanschap ontwikkelt zich: operators worden systeemdenkers en procesanalisten. Gecombineerd met de behoefte aan ultrasnelle maar stabiele bewegingen, worden motion control en metrologie complexer én essentiëler dan ooit.
Innovatienetwerk
Tijdens de Precisiebeurs 2025 komt het hele innovatienetwerk samen: van engineers en inkopers tot onderzoekers, ondernemers en beleidsmakers. Meer dan 350 exposanten uit binnen- en buitenland presenteren hun nieuwste oplossingen, systemen en technologieën. Naast de beursvloer krijgen bezoekers toegang tot een rijk congresprogramma met praktijkcases, technische deep-dives en de nieuwste onderzoek inzichten.
Het programma omvat alle kennis en innovaties die relevant zijn voor de precisietechnologieketen binnen mechatronische engineering en systemen, metrologie, vacuüm en clean, microbewerking en motion, laser en fotonica, productie voor hoge precisie en lucht- en ruimtevaart in de spotlights
De lucht- en ruimtevaart vragen om technologie die onder de meest extreme omstandigheden met uiterste precisie presteert: van hoge snelheden en extreme temperaturen tot vacuümomgevingen en straling. Dat vereist foutloze toleranties, geavanceerde materialen, uiterst nauwkeurige metingen en naadloze systeemintegratiecapaciteiten die de precisie-industrie als geen ander beheerst.
Van satellieten en lichtgewicht composieten tot sensoren voor nieuwe generatie vliegtuigen en optische systemen – bezoekers ontdekken hoe cruciaal precisietechnologie is binnen de lucht- en ruimtevaartsector. Ze ontmoeten de engineers, technologen, onderzoekers en toeleveranciers die
werken aan de volgende generatie aerospace- en ruimtevaarttoepassingen. Want één ding is zeker in de lucht- en ruimtevaart: zonder precisie is er geen vooruitgang.
Keynote van André Kuipers
Een van de absolute hoogtepunten van deze editie is de keynote van astronaut André Kuipers. Als arts, ruimtevaarder en ambassadeur voor wetenschap en technologie deelt hij zijn unieke perspectief op het belang van precisie bij ruimteverkenning. Hij laat zien hoe technologische innovatie essentieel is voor missiesucces en hoe inzichten uit de ruimte net zo goed toepasbaar zijn hier op aarde. Zijn keynote draait om twee centrale thema’s: innovatie en technologie in de ruimte, en energie en duurzaamheid op galactische schaal.
Foto’s: door Mikrocentrum
Bart Kooijmans, Programmamanager
Precisiebeurs: “We zien een duidelijke verschuiving: precisie-engineering draait niet langer alleen om onderdelen of geïsoleerde processen, maar om het beheersen van systeemcomplexiteit. Daarom brengt de Precisiebeurs experts uit ontwerp, productie en metrologie samen – om de kennis te delen die nodig is om voorop te blijven lopen in deze veeleisende omgeving”
Woensdag 12 november. Beursvloer geopend van 10:00 tot 17:00 uur. Gratis netwerkborrel van 17:00 tot 21:00 uur. Donderdag 13 november.
Beursvloer geopend van 10:00 tot 17:00 uur.
Locatie Brabanthallen
Diezekade 2 5222 AK Den Bosch
Betaald parkeren.
Bereikbaarheid met openbaar vervoer, ongeveer 15 minuten lopen vanaf het centraal station.
Programma
12 november, Lecture room 1
11:00 - 11:25
Advancing Aerospace Innovation with Digital Twin Workflows: From Early Modelling to Operations. Paola Andrea Jaramillo Garcia, Technical Manager Application Engineering, MathWorks. Digital twin workflows are transforming the aerospace industry by integrating modelling, simulation, and testing throughout the product lifecycle. This presentation highlights three case studies: ESA and Airbus, developing a launch vehicle upper-stage attitude control framework during early design; AVILUS, accelerating autonomous drone validation with hardware-in-the-loop (HiL) testing; and NASA, optimizing spacecraft power systems during operations. Each case uses MATLAB and Simulink tools for Model-Based Design, simulation, and analytics, enabling rapid iteration, increased reliability, and informed decisionmaking. The unified digital twin approach enhances collaboration, reduces development time, and supports operational excellence—demonstrating how digital twins are pivotal to the next generation of engineered systems.
12:00 - 12:55
GD&T Masterclass: ISO 5459 Datum Definition - Foundation and Practical Aspects. Firat Buyukcivelek. Trainer at Mikrocentrum and Mechanical Architect at ASML. The GD&T Masterclass will focus on ISO 5459 datum definition, covering both foundations and practical aspects. The agenda includes a short introduction followed by a deep dive into key topics. These topics range from Terms and Definitions to the practical role of Datums across design, manufacturing, and inspection. Representation on TPD/PMI and critical aspects such as Datum order and degrees of freedom will be addressed.
14:00 - 14:25
NEBULA Xplorer. Martin Grim. Manager Electronic Engineering, SRON Netherlands Institute for Space Research. NEBULA – Xplorer staat voor “Netherlands Educational Satellite for Exploration of Binary-Linked Astrophysics – X-ray Observer”. Ongeveer vierhonderd studenten helpen SRON, veertien Nederlandse onderwijsinstellingen en vele industriële partners om deze ruimtemissie te ontwikkelen van begin tot eind, onder leiding van wetenschappers en ingenieurs. De missie heeft twee doelen. Het wetenschappelijke doel is beter begrijpen hoe een zwart gat materiaal afsnoept van een ster die er omheen draait. Het educatieve doel is dat studenten van Nederlandse onderwijsinstellingen van binnenuit meemaken hoe je een ruimtemissie van begin tot eind opbouwt. SRON heeft de leiding over NEBULA – Xplorer, waarmee het bijdraagt aan een nieuwe generatie wetenschappers, ontwerpers en technici voor het Nederlandse ruimteonderzoek.
14:30 - 14:55
From James Webb Telescope to Habitable World Observatory. Ramon Navarro. Program Manager NOVA Optical Infrared Instrumentation, NOVA Netherlands Research School for Astronomy.
15:00 - 15:25
Precision optics for next-generation telescopes. Dr. Boris Landgraf. Senior Scientist & Business Developer, cosine innovations.
The R&D consortium SPACE-ECHO, consisting of leading companies and research institutions—including cosine innovations , SRON, VSL, Maastricht University, NOVA, and TNO—are working on developing the advanced knowledge and expertise required for the fabrication of the Einstein Telescope’s mirrors. Within the consortium, work focuses on developing superpolishing techniques for crystalline silicon to achieve the required accuracy and creating specialized measurement equipment to characterize the silicon mirrors.
Second part of the lecture:
NewAthena is the next generation X-ray telescope being prepared by the European Space Agency (ESA) as L-class mission with a planned launch date around 2038. NewAthena is a general purpose observatory featuring an optic with the largest collecting area ever studied. The 2.6 m diameter optic with a 12 m focal length can only be realised thanks to the development of Silicon Pore Optics (SPO) by ESA, cosine and its partners. Building hundreds of such SPO mirror modules in a cost-efficient and timely manner is a formidable task and subject of a dedicated ESA technology development program.
Programma
15:45 - 16:10
The LISA Point Ahead Angle Mechanism, TNO’s contribution to the gravitational wave space mission LISA. Ton Maree. Senior Business Developer Space Instrumentation, TNO.
TNO is committed to advancing space science and reinforcing the Dutch scientific community’s global position. With its strong heritage in space mechanisms, TNO developed the Point Ahead Angle Mechanism (PAAM) as contribution to ESA’s spacebased gravitational wave observatory LISA. The PAAM is a critical component in ensuring accurate laser beam alignment over 2.5 million km, enabling ultra-precise interferometry between three spacecraft The mechanism features a monolithic, non-magnetic structure positioning a mirror on submicrorad stability scales, tested under extreme thermal conditions. This advanced technology also drives innovation in laser satellite communication and deformable mirror systems, showcasing space science as a catalyst for broader technological progress.
16:15 - 16:40
SSL Smart Skills Lab, Prof. Stefan Hild van Maastricht.
12 november, Lecture room 2
11:00 - 11:25
Advancing Multi-Material Additive Manufacturing: From Electronics Cooling to Rocket Engines. Dr. Ir. Davoud Jafari. Assistant Professor, University of Twente. In this talk, I will walk you through our work on multi-material additive manufacturing (AM), spanning metal-metal and metal-ceramic systems. For metalmetal integration, we use cold spray and laser powder bed fusion to enhance the thermal conductivity of nickel-based alloys while maintaining mechanical performance, targeting rocket engine components. For metal-ceramic applications, we directly print highconductivity alloys onto semiconductor substrates to enable advanced electronics cooling. This journey highlights how multi-material AM can address thermal management challenges across scales, bridging innovations from microelectronics to extreme environment propulsion systems.
12:00 - 12:25
2.1 µm ultrafast laser for micro machining: from semiconductor to polymers. Dr. Celia Millon. CEO & Founder, Rayven Laser GmbH.
Ultrafast lasers in the short-wave infrared (SWIR) range—particularly at 2.1 µm – open the door to rethinking key semiconductor processes such
as stealth dicing, bonding, and TSV formation— especially where in-volume structuring or backside access is needed. At this wavelength, short pulses penetrate silicon and germanium, enabling precise subsurface modifications that are inefficient or impossible with near-infrared lasers. RayVen introduces a robust, high-energy solid-state laser platform tailored for these applications. Its plug-andplay design replaces complex OPCPA setups, bringing SWIR processing into industrial environments. With high pulse energy and excellent beam quality, RayVen empowers new process strategies for advanced packaging and 3D integration— bringing SWIR processing from lab to fab.
Industrialisatie: de kloof tussen ontwikkeling en productie overbruggen. Stan Rutten MScBusiness Development / System Architect, DCD. Herken je dat de transitie van productontwikkeling (R&D) naar productie (Ops) soepeler zou kunnen verlopen? Bij DCD begrijpen we de behoeften van de verschillende afdelingen en stakeholders en helpen klanten om de industrialisatie fase van NPI projecten te optimaliseren. Met als doel: een kortere time-tomarket en meer gecontroleerde productie. Industrialisatie begint met het voorbereiden van het product op productie (bv. Design for Manufacturability) en vice versa het productieproces gereedmaken voor het nieuwe product. Risico’s dienen vroegtijdig in kaart te worden gebracht en planmatig gemitigeerd. Tezamen zorgt dit in een schaalbare en efficiënte productie, waarbij Cost-ofNon-Quality (CoNQ) wordt gereduceerd.
Programma
14:30 - 14:55
De toekomst van 3D-metingen met CMM: Complexe vormen en slimme optische sensoren. Dr. Ir. Walter Knulst. Principal Scientist Length Optics, VSL. Hoe meet je complexe, vrijevorm-geometrieën met micron-nauwkeurigheid en gegarandeerde herleidbaarheid? VSL presenteert de nieuwste inzichten uit het Europese ADAM-project over het gebruik van optische sensoren op 3D-coördinatenmeetmachines (CMM’s). Aan bod komen digitale metrologische digital twins, onzekerheidsmodellering en herleidbare meetstrategieën voor hoogwaardige producten. Deze innovaties verbeteren de betrouwbaarheid, kwaliteit en meetnauwkeurigheid van industriële productmetingen — essentieel voor het beheersen van toleranties in geavanceerde productieprocessen.
15:00 - 15:25
Sending bits from space to earth: in-orbit demonstration of laser communication. Dr. Ir. Gert WitvoetSenior Scientist, TNO. Free-space optical communication (FSOC) harnesses the power of light to transmit data through space, promising higher speeds and more security than traditional radio-frequency communication. To demonstrate this technology for direct-to-earth applications TNO has developed and built CubeCAT: a compact 1-litre 1 Gbps terminal for CubeSats. Moreover, an optical ground station (OGS) has been built in The Hague as counterpart. In April 2023 the first CubeCAT prototype has been launched onboard the Norsat-TD satellite; since then, several successful optical links have been established between the OGS and CubeCAT. This presentation will highlight the important first-light results of this in-orbit demonstration.
15:45 - 16:10
L-FIRE: CubeSats as Building Blocks for Distributed Satellite Arrays. Dr. Jasmina Lazendic-GallowayChair for Radio Astronomy and Space, Center for Wireless technology, Eindhoven University of Technology. The Low-Frequency Interferometric Radio Explorer (L-FIRE) is a proposed space-based mission that will deploy a distributed array of 10 or more CubeSats, each equipped with a dipole antenna and operating across the 1–40 MHz band. Spread over a 50 km baseline, the constellation will form an interferometric observatory capable of probing previously inaccessible regions of the radio spectrum. L-FIRE’s science goals include advancing heliophysics, detecting signatures of star–planet
interactions, exploring the interstellar medium and extragalactic sources. The design of this mission involves numerous innovations to be developed in collaboration with the rest of the consortium, including industry partners.
12 november, Lecture room 3
11:00 - 11:25
MUSA-3: chirurgische precisie dankzij Nederlandse robotica. Jean Piere Noten. Marketing & Communication Manager, MTA.
12:00 - 12:55
Cross-Border Innovation: Digital Printing, Testing and Laser Technologies. BOM (Brabantse Ontwikkelings Maatschappij).
14:00 - 14:25
Gel cleaning – the complete cleaning tool for large parts and machinery in aerospace applications. Dr. Dennis Dietrich. Area Sales Representative, OQEMA GmbH
Observing the trends in manufacturing, one thing becomes immediately clear: electronic devices are getting smaller, while the machinery to manufacture them grows larger. This inverse proportionality gives rise to additional challenges when it comes to the creation and maintenance of such large machinery, tooling and related equipment. Cleaning is a common intermediate step, necessary to create quality, with increasing demands. Does cleaning equipment necessarily have to grow with the challenge, or are there smarter alternatives? Here, gel cleaning is introduced as a ‘complete cleaning tool’: Drawing inspiration from cleaning processes in other industries, gel cleaners can be applied to the surfaces of large parts, vehicles and machinery, left on the surface for a prolonged time, and leave behind clean surfaces after washing them off. Reject modern cleaning equipment and embrace tradition – a pressure washer may be all you need to achieve the best cleaning results.
14:30 - 14:55
Automated solvent testing for smarter cleaning processes. Sebastian Hill. Business Development Manager, SAFECHEM. Driek Brouwers. Managing Director, RVS Clean & RVS Finish. Reliable monitoring of solvent baths is key to ensuring stable and effective metal cleaning processes. Traditional manual testing methods, however, are prone to human error and inconsistent results. Advances in automation now make it possible
to monitor solvents in a standardized and reproducible way. Such systems not only provide precise measurement data but also enable realtime alerts, trend analysis for process optimization, and automated digital reporting to support quality assurance and compliance. In this session, RVS, a contract cleaning specialist for the semiconductor industry, will share their practical experience with automated solvent monitoring and its impact on process stability, risk reduction, and predictive maintenance.
15:00 - 15:25
Functionalities through ultrashort pulsed laser texturing: from idea to application. Dr. Ir. Olivier Malek. Senior Engineer Functional Surfaces, SIRRIS. Ultrashort pulsed lasers are increasingly gaining ground in modern manufacturing, often for micromachining precise components. However, another application of these lasers is their exceptional suitability for applying functional textures, as an alternative to (functional) coatings. This includes adjusting the coefficient of friction, wetting with liquids, and the absorption and emission of electromagnetic radiation. In this presentation, we explain how this process works and illustrate it with a striking example from the aerospace industry.
15:45 - 16:10
Safe to launch: CT for AM space parts. Dr. Thomas Kleinteich. Managing Director, TPW Ctinspect GmbH Additive manufacturing (AM) enables the production of highly complex components, especially valuable in aerospace where weight and strength are critical. Before in-flight use, such parts must undergo thorough, ideally non-destructive inspection. We present a case study on the CT-based evaluation of 3D-printed reaction wheel brackets for satellites. Industrial computed tomography (CT) delivers full volumetric data, revealing internal defects like porosities, inclusions, or lack of fusion. Additionally, CT allows for geometric comparison to CAD models, making it a powerful tool for quality assurance of AM parts with complex internal structures.
16:30 - 16:40
Ir. A. Davidson Award by DSPE at the stage in Hall-4
13 november, Lecture room 1
11:00 - 11:25
Challenges in creating a ultra-high vacuum environment for Einstein Telescope. Peter van der Heijden. Vacuum specialist & System architect, VDL ETG.
The Einstein Telescope will be the next generation gravitational wave detector, a significant upgrade of the current Virgo and LIGO detectors. Approximately 120 kilometers of stainless steel vacuum tubes - each 1 meter in diameter - will be installed 300 meters underground. Divided into 24 sections of 3,927m3 separated by gate valves, the infrastructure requires 5 km welded segments manufactured under strict contamination-controlled conditions. Achieving pressures below 5E-11 mbar (100 times lower than current detectors) and ISO 6 particle cleanliness, this system must support ultra-stable laser paths for gravitational wave detection.
12:00 - 12:25
Closing the gap between hardware and software. Yolanda van Dinther. Director Software Development, Thermo Fisher Scientific. This talk explores the fundamental differences between hardware and software development and maintenance in embedded systems. Integration strategies and collaboration techniques that bridge the gap will be described, guided by some real-world experiences. Let’s transform loosely coupled bolts, boards and bits into cohesive systems that perform as one!
12:30 - 12:55
Right Tool, Right Layer. Conscious Simulation Testing of YieldStar Software in a Hardware-Critical Environment. Marijn van Donkelaar. Software Engineer, ASML.
This talk introduces a layered simulation approach developed to address the unique software development challenges of ASML’s YieldStar machines - optical lithography metrology tools essential to reduce chipmaking costs. It will also elaborates on how to break down the architecture of your machine into sensible bits that can be simulated with the ultimate purpose of testing so that individual parts can be tested as a separate module. It also touches on the why this is sensible to do and the advantages of this approach.
IndustrieDE & Utilit y
In 2050 moet de uitstoot van broeikasgassen met 95% afgenomen zijn. ook de waterfootprint moet omlaag. Onze industrie zoekt naar oplossingen. Daarbij zijn drastische aanpassingen in de utilities noodzakelijk. Tegelijk biedt het kansen.
Partnerprogramma
Als partner van Industrie & Utility blijft uw bedrijf top of mind in de doelgroep. Online creëren we meerwaarde via plaatsing van whitepapers, video’s, nieuws en persberichten. In het magazine besteden we aandacht aan de high lights van uw onderneming. Inclusief branded content en advertenties. Deelname wordt samen met u ingekleurd.
Meer weten? Neem dan contact op met Robbin Hofman van Jetvertising b.v.
T +31 (0)70 – 399 00 00 E robbin@jetvertising.nl
• 4 x per jaar magazine in print
• 4 x per jaar magazine online
• 12 x per jaar online nieuwsbrief
• www.industrie-utility.nl
Foto: door Jetvertising
14:00 - 14:25
Selecting the Right Encoder Technology for Aerospace Applications. Corrie Fearon. Product Manager EPD UK, Renishaw Benelux BV.
In the realm of aero, space and airborne applications, selecting the appropriate encoder technology is paramount to ensuring precision, reliability, and overall system performance. This lecture delves into the intricate considerations involved in choosing the right encoder, exploring key factors such as accuracy requirements, dynamic response, environmental conditions and reliability. Attendees will gain insights into various encoder technologies, including optical, magnetic, capacitive, and inductive encoders, and their respective advantages and limitations. The lecture will illustrate how to evaluate and match encoder specifications to specific aero & space application needs, ultimately guiding engineers and designers in making informed decisions that enhance the operational efficacy of airborne systems.
14:30 - 15:30
Lecture room 1 + live stream lecture room 2. Durf te lanceren: waarom investeren in ruimtevaarttechnologie om de hightech- en maakindustrie vooruit te stuwen. André Kuipers. Astronaut en ambassadeur van de aarde. Toen André Kuipers in 2011 de ruimte in ging, keek heel Nederland omhoog. Maar de échte impact van zijn missie landde hier op aarde. Navigatie-, communicatiesystemen, lichtgewicht materialen, sensortechnologie en precisie-instrumenten – stuk voor stuk spin-offs van ruimtevaartonderzoek die onze hightechindustrie versterken.
Tijdens deze sessie reflecteert André Kuipers op de economische en technologische opbrengsten van zijn ruimtevaartmissie voor BV Nederland.
Drie stellingen staan centraal:
1. De Nederlandse industrie heeft de strijd verloren in de ruimtevaartindustrie.
2. De ruimtevaart kost teveel energie – stoppen ermee!
3. Overheid en industrie moeten samen blijven investeren in R&D voor ruimtevaarttechnologie.
Een inspirerende wake-upcall over de noodzaak om te blijven investeren in ruimtevaarttechnologie en innovatie.
15:35 - 16:00
Hoe cost engineering drie keer meer effectief kan zijn door samenwerking. Ir. Mark van Bokhoven. Supplier Collaboration lead, ASML. Pascalle ten Bloemendal.
Cost Improvement PL & Scrum Master, ASML. Volgens Masaaki Imai (oprichter Kaizen Institute) gebruiken productiebedrijven 4× te veel ruimte, 2× te veel mensen en 10× te veel doorlooptijd. Bovendien wordt 80% van de kosten al in de vroege productontwikkelfase bepaald. Cost engineering helpt om kosten vroegtijdig te beïnvloeden, door alle beschikbare kennis binnen het bedrijf te benutten. Zo voorkom je dat kosten pas achteraf worden aangepakt. Wij bieden praktische handvatten voor directe verbetering én structurele optimalisatie.
13 november, Lecture room 2
11:00 - 11:25
Challenges of Materials Engineering at CERN. Stefano Sgobba. Section Head, CERN.
CERN, the European Organization for Nuclear Research, is one of the world’s largest centres for scientific research. A high and complex demand is placed on mechanical design, production facilities and material science. Indeed, the nature of CERN’s research often demands unusual and highly complex materials to be developed and tested. This is the domain of the CERN materials, metrology and nondestructive testing (EN–MME–MM) section, whose mission is to provide material sciences for accelerators and detectors spanning the whole CERN community, in close coordination with the mechanical design and production facilities of the group. The services of the section, provided via cooperation agreements with CERN, are also in wide demand externally.
ITER is a strong example. As of 2009, a major multiyear cooperation agreement is in place specifically covering metallurgical and material testing for the construction of the ITER magnet and vacuum systems. The many results and achievements of this long-lasting cooperation will also be highlighted.
12:00 - 12:25
New Initiative: Model Based Enterprise (MBE) Experience Centre. Johan Veldhuis. DfX & Value Engineering Specialist, Prodrive. Leo Broers. Consultant/Program Manager, Coresy.
The high-tech industry faces challenges such as increasing productivity, developing more complex products, and reducing time-to-market. The Model Based Enterprise (MBE) approach addresses these by designing products in 3D CAD with integrated Product & Manufacturing Information (PMI), reused across the full lifecycle. Many OEMs and suppliers still face barriers, including software maturity, standardization, and digital workflow adoption. The MBE Experience Centre removes these obstacles by showcasing best practices, practical solutions, and providing a neutral platform for collaboration, experimentation, and learning. It helps accelerate adoption, foster innovation, and promote shared knowledge across the supply chain.
12:30 - 12:55
Inflatable structures in space: Providing solutions for recovery and reusability of in-orbit systems and space debris mitigation. Bart van de Laar. System Engineer, Demcon high-tech systems. Commercial space increases accessibility to space through lower cost per kg and more frequent opportunities for launch dates. From the perspective of Demcon, there are two consequences: 1) Recovery of spacecraft without disintegrating during re-entry is one of the factors that make spaceflight cheaper. 2) De-orbiting Low-Earth Orbit (LEO) satellites in their End-of-Life (EoL) more quickly to reduce the accumulation of debris. These consequences are why Demcon focuses on inflatable structures for space in the form of inflatable heat shields and inflatable drag sails. The intention of this presentation is to connect with potential end users and seek out collaboration.
14:00 - 14:25
Plasma Electrolytic Oxidation: Unlocking the potential of lightweight metals. Maurice van Roosmalen. Lead Engineer, TSG Group. In aerospace, strong and lightweight materials are essential for performance and efficiency. Metals such as aluminum, magnesium, and titanium already offer excellent strength-to-weight ratios, but they also come with drawbacks like limited corrosion resistance and surface durability. At TSG we develop machines to be able to do Plasma Electrolytic Oxidation (PEO), a surface treatment that transforms
these materials by creating hard, ceramic-like coatings. This process significantly improves corrosion and wear resistance while maintaining the benefits of low weight. By tailoring surface properties, PEO brings us closer to the ideal material for demanding aerospace applications and beyond, enabling lighter, stronger, and more reliable designs.
The aerospace industry is experiencing exciting developments, ranging from advanced aircraft and defense systems to the emergence of eVTOL and drone technologies. With over five decades of experience, Bossard Aerospace has witnessed how these changes influence supply chains, engineering practices, and the way organizations collaborate across the globe. Today’s focus will be on the lessons learned: how technical expertise, smart logistics, and collaborative approaches can help the industry reduce complexity, gain efficiency, and accelerate innovation. By examining real challenges in aerospace manufacturing and maintenance, we can uncover strategies that may inspire new approaches to working in your own environment.
13 november, Lecture room 3
11:00 - 11:25
Pitches from innovative space solutions. NL Space Campus ESA BIC.
Multiple innovative space organisations and their initiatives presented at the Space Pavillion, will pitch their solutions in maximum 2-3 minutes. A fast paced and dynamic pitch round from the space industry!
12:00 - 12:25
How much design freedom does an extrusion profile offer with tolerances starting at just ±0.02 mm? Rick Gellen. Area Sales Manager, Mifa Aluminium bv.
Extrusion is often associated with standard profiles, but advanced precision extrusion opens up a world of possibilities. With tolerances down to ±0.02 mm, engineers can explore designs that are lighter, more efficient, and tailored for demanding applications –from aerospace to high-tech systems. During this session, Rick Gellen (Mifa) will share practical examples of how tight tolerances and complex geometries influence. Discover how precision extrusion challenges conventional limits and creates new opportunities for engineers aiming at the highest standards in functionality and manufacturability.
12:30 - 12:55
De juiste keuzes op het juiste moment: early supplier involvement! Steven Van Hout. Manager Test Engineering, VDL TBP Electronics. Maken van de juiste keuzes op het juiste moment voor een optimale kwaliteit en de kortste time-to-market.
14:00 - 14:25
Systems are everywhere. Dick Terleth. Retired, Teacher, Mikrocentrum.
As technical systems and organisations continue to grow in complexity, adopting a systems approach to engineering becomes increasingly vital. This lecture will offer a concise introduction to Systems Engineering, outlining its fundamental principles and practices. Furthermore, the session will highlight the advantages of utilising a systems-based methodology. Attendees will gain an understanding of how this approach can effectively address the challenges posed by complex technical environments, ultimately leading to more successful outcomes.
15:35 - 16:00
Grip op productieverbetering: Pre-engineering in de praktijk. Ing. Menno Kooistra. Directeur-Eigenaar, STT Products.
Wat is pre-engineering? En hoe helpt dit om te komen tot een verbeterd productieproces? bij het verbeteren van productieprocessen. In deze lezing laat Menno Kooistra, directeur bij STT Products, zien hoe je met een gestructureerde aanpak sneller tot de beste technische oplossing komt voor specifieke uitdagingen in jullie productieprocessen. We behandelen niet alleen de theorie maar laten ook zien hoe je deze oplossingen met een Proof-ofConcept in de praktijk kunt valideren. Aan de hand van diverse voorbeelden laten we zien hoe preengineering risico’s verlaagt, faalkosten voorkomt en de effectiviteit van je productieproces verhoogt.
16:05 - 16:15
Wim van der Hoek award by DSPE at the stage in Hall-4
AD M INI S T R A TI E S
P. Klein
P.J. Passchier
Loire 184 2491 AL Den Haag (Castellum - gebouw B - zesde verdieping)
T. +31(0)70 4 300 100 E. info@vercauterenadministraties.nl
Op de beursvloer
Verhoog uw productiviteit door proceszekerheid
Gibac Chemie B.V. is leverancier van herstelproducten, koelsmeermiddelen, procesoliën en chemicaliën voor de metaal- en voedingsmiddelenindustrie. Daarnaast leveren wij hoogwaardige reinigings- en filterinstallaties welke bijdragen aan een efficiënte en betrouwbaar productieproces.
Onze dienstverlening omvat tevens de ontwikkeling van producten en processen welke aansluiten bij de actuele behoeften van de markt. Door innovatie en technische expertise ondersteunen wij onze klanten bij het optimaliseren van hun productieprocessen.
Een belangrijk onderdeel van onze activiteiten is het leveren van service en onderhoud aan reinigingsen filterinstal-laties. Hiermee waarborgen wij de bedrijfszekerheid van onze klanten en minimaliseren wij ongeplande stilstand.
Gibac Chemie combineert productkennis, technische ondersteuning en klantgerichtheid om duurzame oplossingen te bieden binnen industriële omgevingen waar kwaliteit en continuïteit voorop staan.
Specialist in verspaningsgereedschappen en metaalbewerking
Met 50 jaar ervaring zijn wij uw betrouwbare partner voor precisiegereedschap, ondersteund door de beste technische specialisten en de beste gereedschappen.
Wij zijn specialist in draaigereedschap, steekgereedschap, schroefdraadsnijders en freesgereedschap, wisselplaat freesgereedschap, frezen, gereedschapshouders en spanklauwen, boren, ruimers en tappen, spiebaan steekgereedschap, CBN, PKD, keramische gereedschappen en tappen.
Bij Hersbach Tools werkt een gepassioneerd team van technische specialisten die dagelijks persoonlijk contact hebben met klanten en leveranciers.In ons assortiment vind je topmerken zoals Paul Horn, SCHUNK, Sumitomo, Combidex, MAS, Korea Technics, Graf, Yamawa, Hofmann & Vratny, Comandtool.
H3-438
Europa’s toonaangevende systeempartner voor kwaliteitsgereedschap
Hoffmann Group u betrouwbare kwaliteitsgereedschappen en de nieuwste innovaties op het gebied van verspaning, spantechniek, meettechniek, slijp- en snijtechniek, bedrijfsinrichting en persoonlijke beschermingsmiddelen. Bij de Hoffmann Group beschikt u over meer dan 500 topmerken uit de verschillende toepassingsgebieden - alles uit één hand. Bovendien maken onze twee sterke productmerken GARANT en HOLEX het merkportfolio compleet.
H6-223
Stand H3-463
Stand
Stand
Doelgroep
Oppervlatetechnieken?
Vraag naar de thema’s!
Voor nadere informatie en/of het reserveren van advertentieruimte kunt u contact opnemen met Yorick Roodenburg van Jetvertising b.v.
T: +31(0)70 399 00 00
E: yorick@jetvertising.nl
Partner in smering en
onderhoud
KSM is voor alle industriële sectoren de aangewezen partner voor het optimaliseren van smeertechnische onderhoudsprocessen en het (volautomatisch) ontzorgen van het emulsiebeheer.
Als leverancier van industriële smeermiddelen, voedselveilige smeermiddelen, metaalbewerkingsvloeistoffen en olievrije koelsmeermiddelen op waterbasis van Quaker Houghton, Castrol, Shell, Fuchs en Aquaslide biedt KSM, naast ruim 65 jaar kennis en ervaring, een uitgebreid pakket aan producten en diensten.
Zoekt u een oplossing en/of ‘second opinion’: neem dan contact met ons. Wilt u meteen op de hoogte zijn van o.a. nieuwe producten en/of oplossingen, KSM nieuws en interessante artikelen/video’s? Volg ons dan via LinkedIn en ontvang automatisch updates.
Stand H5-189
Doelgericht leidend
Parker is een toonaangevende fabrikant van bewegings- en besturingstechnologieën in de Fortune 250. Al meer dan 100 jaar zorgt het bedrijf voor het succes van zijn klanten in een breed scala van industriële en ruimtevaartmarkten. Sterke concurrentievoordelen, een duidelijke strategie en doelen, consistente uitvoering en prestaties, en groeimogelijkheden hebben het bedrijf in staat gesteld om consequent succes te leveren.
Parker heeft zijn unieke bijdrage aan de wereld gedefinieerd door middel van een purpose: Technische doorbraken mogelijk maken die leiden tot een betere toekomst. Als wereldleider op het gebied van bewegings- en besturingstechnologieën speelt Parker een cruciale rol in toepassingen die een positieve impact hebben op de wereld.
Alles voor de hoogst mogelijke first pass yield
Als Electronics Manufacturing Services (EMS)onderneming nemen wij het ontwerpen, assembleren en testen van printed circuit board assemblies (pcba’s) voor onze rekening. Onze kracht zit hem in de betrokkenheid in het vroegste ontwerpstadium met onze early supplier involvement en Design for eXcellence (DfX). Wij beschikken over een fast proto plant en zijn specialist in new product introductions, supply chain management, smart industry, test engineering en box building.
Wij investeren voortdurend in de nieuwste technologieën en beschikken over de modernste apparatuur voor de assemblage van printed circuit boards. Onze pcba’s leveren wij aan vele opdrachtgevers in de sectoren energy & industry, science & health, lighting, semicon & analytics, vision, security & space.
Stand H3-429
Stand H5-150
Reinheid en Innovatie in de Aerospace-industrie
Innovatie als Sleutel tot Succes
In de veeleisende wereld van de luchtvaartindustrie is reinheid geen bijkomstigheid, maar een absolute noodzaak. Zelfs minuscule verontreinigingen, kunnen grote gevolgen hebben voor de veiligheid, prestaties en levensduur van essentiële onderdelen. Dit vraagt om voortdurende waakzaamheid en inventieve oplossingen. Gibac Chemie heeft zich de afgelopen jaren stevig gepositioneerd als een toonaangevende speler in deze branche.
Van Strenge Normen naar Slimme Oplossingen
Als leverancier van hoogwaardige reinigingsoplossingen biedt Gibac Chemie niet alleen producten, maar ook een voorbeeldfunctie op het gebied van het waarborgen van de hoogste standaarden. De toepassing van de Pero SCOPE Technology, een innovatieve optimalisatietechniek van het Duitse bedrijf Pero AG, is hiervan een treffend voorbeeld. Deze technologie wordt gebruikt in industriële reinigingssystemen en monitort continu de toestand van het reinigingsmiddel: temperatuur, verontreiniging, schuimvorming en meer. Dankzij het principe “meten is weten” stuurt het systeem automatisch processen zoals distillatie en verwarming aan, waardoor energie en middelen maximaal efficiënt worden ingezet zonder concessies te doen aan reinigingskracht of technische zuiverheid.
Door de implementatie van de Pero SCOPE Technology voldoen onderdelen consistent aan de strenge reinheidsnormen van de semiconductoren aerospace-industrie. Tegelijkertijd dalen de operationele kosten door een lager energieverbruik, minder verbruiksmaterialen, een afname van chemisch afval en een lagere CO2-uitstoot. De betrouwbaarheid en veiligheid nemen toe doordat vervuiling tot een minimum wordt beperkt, wat een win-winsituatie oplevert voor elke technicus.
Innovatieve Methoden voor Groot Materieel
Niet alle onderdelen passen in een standaardmachine, wat nieuwe uitdagingen met zich meebrengt bij het reinigen en onderhouden van groot materieel en gereedschappen. Juist hier komt innovatie tot zijn recht. Waar voorheen grootschalige reinigingsapparatuur werd ingezet, wordt nu steeds vaker gekozen voor alternatieven die slimmer en efficiënter werken. Gelreiniging, ontwikkeld door Oqema, is hiervan een goed voorbeeld: geïnspireerd door technieken uit andere sectoren wordt een speciale gel aangebracht op grote oppervlakken. De gel, Q-negen, krijgt de tijd om in te werken en wordt daarna eenvoudig afgespoeld, waardoor een brandschoon resultaat ontstaat.
In combinatie met beproefde technieken zoals hogedrukreiniging blijkt deze methode bijzonder effectief en eenvoudig toe te passen. Zelfs de hoogste standaard, Grade 1, wordt moeiteloos gehaald.
Technologische Vooruitgang:
Efficiënt en Veilig
Met deze visie en aanpak bewijst Gibac Chemie dat innovatie en eenvoud uitstekend samengaan en dat technologische vooruitgang de sleutel is tot een schone en veilige toekomst binnen onder andere de semiconductor- en aerospace-industrie.
Onderhoud van Machines en Processen
Naast reiniging speelt ook het onderhoud van machines en processen een essentiële rol in de luchtvaartindustrie. Het gebruik van hoogwaardige koelsmeermiddelen is cruciaal voor het beste eindresultaat, maar de kwaliteit van deze middelen moet gewaarborgd blijven. Goed onderhoud van koelsmeermiddelen is daarom onmisbaar voor een optimaal productieproces. De juiste keuze, zoals de B-Cool 755 – aerospace approved – is hierbij bepalend. Deze vloeistof, oorspronkelijk ontwikkeld voor aluminium, is dankzij een uitgebalanceerde samenstelling ook geschikt voor de bewerking van titanium en andere exotische legeringen. Zelfs bij hogedrukkoeling blijft de B-Cool 755 stabiel en betrouwbaar.
Automatisering en Filtratie
Het beheren van de juiste concentratie en temperatuur van het koelsmeermiddel is essentieel voor de prestaties. Dit kan handmatig, maar innovatieve oplossingen bieden ook hier uitkomst. Een combinatie van een FILCO Masterclean filtratieunit en een automatische koelsmeermiddelmanager van Liquidtool garandeert succes. Veel machines hebben relatief kleine reservoirs, wat problemen veroorzaakt: lucht in de emulsie door hogedrukkoeling ontsnapt niet tijdig, waardoor de emulsie opwarmt en bacteriegroei kan ontstaan. Dit leidt tot stank, huidirritatie en zelfs onverwachte stilstand van machines bij een te laag vloeistofniveau.
De FILCO Masterclean filtratie-unit onderscheidt zich door een hydrostaatfilter dat effectief vuildeeltjes uit de emulsie van alle aangesloten machines verwijdert. Dit zorgt ervoor dat de kwaliteit van het koelsmeermiddel behouden blijft, wat leidt tot betrouwbaardere productieprocessen en lagere onderhoudskosten. Filtratie biedt daarnaast een belangrijk neveneffect: ook microspaantjes worden uit de emulsie gehaald, waardoor onderdelen die in contact komen met de vloeistof minder zwaar worden belast. Dit resulteert in een langere standtijd van verspanende gereedschappen, hogedrukpompen, lagers en spindels. Zo draagt deze aanpak bij aan een duurzame en efficiënte bedrijfsvoering. Daarnaast is er met de FILCO Masterclean filtratieunit, uitgerust met een reservoir van 2.000 liter per systeem, altijd voldoende emulsie beschikbaar voor meerdere machines. De emulsie kan tot rust komen en op constante temperatuur blijven. Een centraal filtratiesysteem maakt het overbodig om per machine afzonderlijke skimmers of beluchtingspompen te gebruiken. De schone emulsie verlengt de levensduur van het koelsmeermiddel, verlaagt onderhoudskosten en zorgt dat het vloeistofniveau altijd in balans is. Zo kan zelfs ’s nachts onbemand worden geproduceerd, waarmee de industrie een flinke stap zet richting efficiëntie en betrouwbaarheid.
Toekomstbestendige Innovatie
De ontwikkelingen binnen de luchtvaartindustrie tonen aan dat voortdurende innovatie en de integratie van slimme technologieën essentieel zijn voor het waarborgen van kwaliteit en veiligheid. Door te kiezen voor vooruitstrevende oplossingen zoals die van Gibac Chemie voldoet de sector niet alleen aan de strengste normen, maar wordt ook de weg vrijgemaakt voor efficiënter, duurzamer en toekomstbestendig werken. Hiermee bewijst de industrie dat vooruitgang en verantwoordelijkheid hand in hand gaan – vandaag én morgen.
Gibac Chemie B.V.
T +31 55 541 35 86
E info@gibac.nl
I www.gibac.nl
Engineering Your Success
Parker Hannifin is wereldwijd marktleider in aandrijftechniek. Met een zeer breed en compleet pakket van zeer hoogwaardige producten is Parker in staat aandrijvingen en besturingen te leveren voor iedere toepassing in iedere markt. Waar u ook kijkt, de onderdelen van Parker zijn overal aanwezig. Parker zorgt ervoor dat alles in beweging komt en dat processen onder controle blijven.
Parker denkt echter niet in componenten, maar in totaaloplossingen. Totaaloplossingen in de vorm van complete systemen, technisch advies en logistieke oplossingen. Parker kan vanaf het beginstadium meedenken met de klant om te zorgen voor efficiëntere processen en dus het verlagen van de kosten en het verbeteren van het resultaat. Onze producten worden geproduceerd in 350 Parker fabrieken overal ter wereld, in de Benelux maken we er een totaal concept van als pre-assembly, complete kit of compleet systeem.
Onze producten en systemen vinden hun weg in diverse markten waaronder olie & gas, semiconductor, scheepvaart, life sciences, mobiel & transport en fabrieksautomatisering. Parker Benelux telt twee verkoop locaties. Het hoofdkantoor staat in Hendrik Ido Ambacht. Hier zit het grootste gedeelte van het verkoopapparaat. Deze vestiging wordt gedeeld met een van onze pneumatiek divisies. In Oldenzaal is het andere verkoop-kantoor gevestigd en dit is tevens de grootste hydraulische systeembouw lokatie
Producten
Parker heeft meer dan 1 miljoen verschillende producten verdeeld over negen technologieën. Een klein overzicht van onze belangrijkste productgroepen: Hydrauliek: pompen, motoren, cilinders, ventielen, power units, accumulatoren, warmtewisselaars, manifolds, besturingssystemen, complete systemen en aggregaten.
De semiconductor markt is een hightech markt die voortdurend in beweging is. Parker heeft meer en meer producten en systemen in het pakket die aansluiting vinden bij deze zeer hoogwaardige markt. Belangrijkste productgroepen: Instrumentatie (Process Control), Pneumatics, Elektromechanica, Fluid & Gas handling, Proces Filtratie, Sealing & Shielding en Systeemintegratie. De prestaties van afdichtingen zijn in de semiconductor markt essentieel om de output van chips te vergroten en downtime te verlagen. Parker ondersteunt deze markt door continu zeer innovatieve materialen te ontwikkelen. Dankzij onze R&D inspanningen heeft Parker diverse elastomeren ontwikkeld om de semiconmarkt verder te brengen in elk proces; van oppervlaktebehandeling tot het testproces van wavers.
Samen kunnen we dus alle processen controleren en beheersen in de precisie industrie!
Parker Hannifin Benelux Nijverheidsweg 3
3341 LJ Hendrik Ido Ambacht
The Netherlands T. +31 (0)541 585 000
E. parker.benelux@parker.com I. www.parker.com
Actueel
Gasdetectie dekt klein risico met mogelijk grote gevolgen
In vrijwel elke industriële productieomgeving bestaat het risico op gaslekkage. “En de gevolgen van een lek kunnen groot zijn, zowel qua veiligheid, als bedrijfseconomisch en met het oog op het milieu”, stelt Peter Adema, specialist gas- en vlamdetectie bij Hitma. “Het is vrijwel altijd verstandig om in een gasdetectiesysteem te investeren, ook als het niet door de verzekeraar of vergunningverlener wordt vereist.”
Gaslekkage in een productieomgeving kan uiteenlopende oorzaken hebben, van scheurtjes in leidingwerk en lekkende pakkingen of afsluitkleppen, tot een kraan die open blijft staan of installatieslijtage door wrijving, temperatuurverschillen of tractie. “Als het zich voordoet, zijn de gevolgen soms groot”, zegt Peter Adema, specialist bij Hitma, dat onder andere producten voor industriële procesbeveiliging, gebouwautomatisering, oliemanagement, dataregistratie, filtratietechnologie en meet- en
regelinstrumenten levert. “De veiligheid en gezondheid van werknemers en omwonenden kan in het geding zijn, het gas dat ontsnapt draagt mogelijk bij aan het broeikaseffect, het productieproces moet mogelijk worden stilgelegd, en apparatuur kan defect raken of minder efficiënt werken door drukverlaging.”
Gezien de mogelijke gevolgen is het opvallend dat vrijwel alle regelgeving rond gasdetectie sectorafhankelijk is. “In de petrochemische wereld zijn er bijvoorbeeld geen algemeen geldende regels voor”, stelt Adema. “Overheden kunnen bij het verlenen van een vergunning eisen rond gasdetectie stellen, maar hoe een bedrijf daar invulling aan moet geven, is niet
Een mobiele detector kan de exacte locatie van een lek visualiseren nadat stationaire sensoren een verhoogde gasconcentratie hebben gemeten.
vastgelegd. Daar moet dan een gespecialiseerd adviesbureau voor in de arm worden genomen.” Er is één uitzondering waarbij wel een algemeen geldende richtlijn geldt: in omgevingen waarin met brand- of explosiegevaarlijke gassen wordt gewerkt, moet detectieapparatuur aan Exen ATEX-richtlijnen voldoen. “Daarmee wordt geborgd dat die apparatuur zelf geen ontstekingsbron is”, aldus Adema.
Lekdetectie in de praktijk Als een bedrijf gaslekdetectie wil laten plaatsen, is de eerste stap dat Hitma samen met de eindklant of installateur in kaart brengt welke gassen moeten worden gedetecteerd en welk type detectie geschikt is. Dat hangt mede af van de vraag of het om toxische of brandbare gassen gaat - maar het kan ook om zuurstofverdrijvende gassen of bijvoorbeeld perslucht gaan. Adema: “Zeker als het om een bestaande bedrijfslocatie gaat, ga
Acoustic Leak Imaging
Gasdetectie vindt plaats middels verschillende technieken: van simpele zeepspray tot optische gasbeeldvorming, lasergebaseerde systemen en snuffelaars - waarbij een speciaal traceergas in leidingwerk wordt ingebracht om vervolgens te ‘traceren’ of dit gas ook buiten de leiding aanwezig is. Een relatief nieuwe ontwikkeling is ultrasone detectie of ‘Acoustic Leak Imaging’ (ALI). Hierbij detecteert een camera hoogfrequent geluid dat door een gaslek kan worden veroorzaakt, en wordt de geluidsbron aangeduid op een scherm. Op die manier kan een mobiele ALI-detector de exacte locatie van een lek visualiseren nadat stationaire sensoren een verhoogde gasconcentratie hebben gemeten.
ik er vaak zelf op bezoek om te zien hoe processen zijn ingericht, om welke gassen het gaat en wat risicovolle lekkage-hotspots zijn. Aan de hand daarvan bepalen we ook waar detectiemiddelen worden opgehangen. Zo hangt het bijvoorbeeld van het soortelijk gewicht van het type gas af of detectoren laag – bij zware gassen – of hoog – bij lichte gassen –moeten worden geplaatst. Het is altijd maatwerk, afhankelijk van de situatie”.
Bij het positioneren van detectiepunten speelt ook de vraag of er een ventilatiesysteem aanwezig is. “Als je een puntdetector hebt waar het gas eerst naartoe moet komen voordat het wordt gemeten, moet je die detector op de juiste plek ten opzichte van het ventilatiesysteem plaatsen. Anders wordt het gas bij lekkage de andere kant op afgezogen en wordt het door de detector gemist.”
Als uiteindelijk een detectieplan is opgesteld, is het aan de installateur om de apparatuur te plaatsen en aan te sluiten. Adema: “Wij adviseren daarbij over de exacte locaties en bijvoorbeeld het type bekabeling, en soms wil de klant dat het detectiesysteem via bijvoorbeeld MODbus met een ander systeem communiceert.” In de meeste gevallen worden meerdere detectiepunten geplaatst die worden gekoppeld aan een centrale. “Dat kan een gasdetectiecentrale zijn zoals wij die leveren, maar ook een PLCof ICS-systeem (programmable logic control / industrial control system, red.) waarop signalen binnenkomen. Als alles fysiek hangt, kalibreren en testen we het systeem en de signalering. Vervolgens kan de installatie in bedrijf worden gesteld.”
Idealiter blijft Hitma het systeem daarna nog jaren volgen, benadrukt Adema. “Het is van groot belang dat een detectiesysteem jaarlijks of
Belangrijke voordelen van ALI zijn dat lekkages vanaf grote (veilige) afstand kunnen worden gedetecteerd, er betrouwbare meetresultaten mee worden bereikt, en het een snelle, gebruiksvriendelijke methode is. Aandachtspunten zijn dat sommige typen lekkages geen ultrasoon geluid maken (bijvoorbeeld het uitdampen van oplosmiddel) en er niet mee worden gedetecteerd, terwijl andere geluidsbronnen –denk aan regendruppels op het fabrieksdak - het geluidsbeeld kunnen verstoren.
Praktijkvoorbeeld: methaanlekkage
In de EU is regelgeving ingevoerd die operators in de olie- en gassector verplicht om LDARprogramma’s (voor lekdetectie en reparatie) te implementeren.
In dat kader moeten regelmatige inspecties plaatsvinden met behulp van geavanceerde technologieën - zoals ALI. Een van de fabrikanten van ALIapparatuur is Distran, waarvan Hitma onder andere de Ultra Pro (X) distribueert, een detector die ook direct een inschatting maakt van de lekkagesnelheid. Bij inspectie van een gasopslagstation met deze detector werden onlangs 81 lekkages gedetecteerd, waarvan 78 het broeikasgas methaan betroffen. Door de emissies te kwantificeren (in gram per uur) werd duidelijk dat een klein aantal van deze lekken verantwoordelijk was voor het merendeel van de uitstoot van het gasopslagstation.
halfjaarlijks wordt gecontroleerd, getest en gekalibreerd. En om de paar jaar moeten de sensoren worden vervangen; dan zijn ze ‘opgebruikt’.” Kalibratie is cruciaal om te voorkomen dat sensoren afwijken van het nulpunt en te vroeg - of erger: te laat - alarm slaan. “We worden soms gebeld door een bedrijf dat ooit sensoren heeft laten plaatsen die ineens alarm slaan zonder dat er gas vrijkomt. Dan blijkt vaak dat jarenlang geen onderhoud aan de detectieapparatuur is gepleegd. Dat kan tot storingen leiden die eenvoudig hadden kunnen worden voorkomen door een onderhoudscontract af te sluiten.”
Voor- en hoofdalarm
Mochten de sensoren een lek oppikken, dan kan bij de meeste systemen die Hitma levert een ‘vooralarm’ en ‘hoofdalarm’ worden afgegeven. Adema: “Een vooralarm geeft aan dat
Sensor voor ultrasoongeluid-detectie (‘Acoustic
een concentratie wordt gemeten waarbij de veiligheid niet direct in het geding is. Er hoeft bijvoorbeeld geen ontruiming plaats te vinden, maar er moet wel worden onderzocht wat er aan de hand is. Bij een hoofdalarm ligt de gemeten gasconcentratie echter boven die veiligheidsgrens en is directe actie geboden.”
Aan die signalen kunnen verschillende acties worden verbonden. “Een simpel voorbeeld is dat eerst een flashlight aangaat, en bij het overschrijden van de hogere drempelwaarde een geluidsalarm. Het bedrijfsbeleid kan bijvoorbeeld zijn dat als dat alarm afgaat, het personeel het pand direct (en schuin ten opzichte van de wind) moet verlaten en op een verzamelplaats wordt opgevangen door BHV’ers.” Andere scenario’s zijn dat bij een bepaald detectieniveau een deel van de productie wordt stilgelegd, of dat bij brand van explosieve gassen de blusinstallatie wordt geactiveerd. “Het detectiesignaal kan ook direct worden doorgestuurd naar een particuliere meldcentrale of naar de brandweer, die dan in actie moet komen. De eindklant moet daar zelf keuzes in maken, al dan niet ingegeven door regelgeving, de verzekeraar of de vergunningverlener.”
Bewustzijn bij bedrijven
In hoeverre bedrijven bekend zijn met het belang van lekdetectie, wisselt volgens Adema per sector en per type bedrijf. “Zo is er binnen de olie- en gasindustrie uiteraard veel aandacht voor veiligheid, en ook lekdetectie is daar onderdeel van. In andere bedrijfstakken is dat minder het geval. In bijvoorbeeld de foodindustrie zijn grotere bedrijven er doorgaans wel bekend mee, maar kleinere bedrijven veel minder; daar hangt het vooral af van de inzet van individuele werknemers op dit onderwerp.”
Het komt volgens hem ook voor dat lekdetectie als overbodige kostenpost wordt gezien. “Dat zie je met name bij bedrijven waarbij de ‘portefeuille bedrijfsveiligheid’ bij oudgediende werknemers is geparkeerd; die vinden preventie soms overbodig ‘omdat er immers nooit een incident heeft plaatsgevonden’. Jongere medewerkers krijgen in hun opleiding tegenwoordig meer mee over het belang van preventie.” Bewustzijn rond lekdetectie is volgens Adema doorgaans ook minder aanwezig bij bedrijven die strenger worden gereguleerd als het om veiligheid gaat. “Juist in sectoren met minder oog voor gaslek- en brandpreventie zie je dat maatregelen worden afgedwongen door de overheid, of doordat een verzekeraar de premie anders verhoogt.”
Sensor voor ultrasoongeluid-detectie (‘Acoustic Leak Imaging’).
Peter Adema geeft regelmatig uitleg in webinars over lekdetectie.
Leak Imaging’).
De waarde van water
Veel industriële bedrijven gebruiken in hun processen grote hoeveelheden water. Tegelijkertijd komt door klimaatverandering waterschaarste in steeds meer gebieden voor. Zijn bedrijven voorbereid op een klimaatbestendige toekomst? Welke rol spelen innovaties hierin? En wat is voor bedrijven de maatschappelijke waarde van water? Jan Appelman, Sigrid Scherrenberg en Lennart Silvis, werkzaam bij Haskoning gaan hier dieper op in.
“Vanuit de overheid is de druk om minder water te gebruiken enigszins afgenomen. Het is niet langer een verplichting, maar vooral een streven om minder water te gebruiken. Toch is de urgentie voelbaar in gebieden met waterschaarste, zoals op de hoge zandgronden, waar bedrijven soms geen aansluiting krijgen of waar uitbreiding niet mogelijk is. Dan zijn bedrijven behoorlijk gemotiveerd om waterhergebruik hoog op de agenda te zetten”, begint Jan Appelman, Consultant water strategy en business development bij Haskoning.”
De techniek is geen issue Ook al is de druk niet altijd overal even hoog, met bestaande techniek is veel mogelijk. Sigrid Scherrenberg, R&D Manager watertechnologie: “Op technologisch vlak is in principe elke gewenste waterkwaliteit te maken, ongeacht de bron. De uitdaging zit in de kosten: drinkwater is vooralsnog erg goedkoop, waardoor het economisch lastig is om afvalwater op te waarderen voor hergebruik.
Jan Appelman, Sigrid Scherrenberg en Lennart Silvis
Bovendien is samenwerking met meerdere partijen nodig, wat in de praktijk vaak complex is.” Scherrenberg geeft een voorbeeld: “Water uit een rioolwaterzuivering kan worden opgewaardeerd tot hoogwaardige kwaliteit, maar dan zijn ook investeringen in transportleidingen nodig om dit water tot in fabrieken te brengen. Wie neemt dit voor zijn rekening?
Andere industriële bedrijven krijgen vanuit een buitenlands hoofdkantoor opgelegd dat ze alleen maar bronnen mogen gebruiken die ook voor drinkwater worden gebruikt waardoor hergebruik van afvalwater geen optie is. Dat projecten niet altijd van de grond komen ligt dus niet zozeer aan de techniek, maar aan andere factoren. De overheid zou een rol kunnen spelen met subsidies, maar vooralsnog zijn er onvoldoende financiële prikkels die een duwtje in de rug geven.”
Innovatie blijft nodig
Toch blijft investeren in innovatie rond waterhergebruik noodzakelijk. Appelman: “Er zijn initiatieven ingericht om de economische groei van de Nederlandse watertechsector aan te jagen. UPPWATER is zo’n voorbeeld. Dit programma ondersteunt de ontwikkeling en toepassing van slimme technologieën die bijdragen aan schoon, voldoende en betrouwbaar water – in Nederland én daarbuiten. Voor diverse pilots en demonstratieprojecten kan dit fonds subsidie verlenen op voorwaarde dat bedrijven samenwerken, voldoende innoveren en exportpotentie hebben. Van deelnemende bedrijven wordt bovendien verwacht dat ze zelf fors in het project investeren.” Scherrenberg vult aan: “Wij doen mee aan een aantal UPPWATER-projecten zoals de Vivimag-technologie, voor fosfaatterugwinning uit slib, en BioPhree, voor vergaande
fosfaatverwijdering. We vinden het maatschappelijk belangrijk om hieraan deel te nemen, ook al vergt dit veel tijd en geld.”
Impact op de omgeving
Niet alleen de business case is belangrijk, ook de maatschappelijke waarde van water. Lennart Silvis, programmamanager van het Haskoning Innovation & Education Fund, gaat hier dieper op in. “Water is niet alleen van jou, maar ook van de buren en van de natuur. Je hebt als bedrijf een verantwoordelijkheid naar je omgeving. Daarom hebben sommige bedrijven in hun duurzaamheidsvisie opgetekend dat ze water positive willen zijn. Ze willen meer water teruggeven aan het gebied waar het vandaan komt dan ze gebruiken in hun bedrijfsprocessen. Zo kijken ze verder dan hun eigen terrein, maar ook naar de impact op de omgeving.” Hij noemt een voorbeeld: “Een papierfabriek met een hoog waterverbruik sloot onlangs de deuren. Dit had tot gevolg dat het grondwaterpeil steeg en er veel wateroverlast ontstond. Zo zie je dat de impact – in twee richtingen – niet te onderschatten is.”
Van business case naar value case
“We hopen daarom dat bedrijven steeds meer oog krijgen voor de maatschappelijke waarde van water”, stelt Silvis. “Dit versterkt je imago en relatie met de omgeving.” Scherrenberg voegt toe: “Binnen UPPWATER willen we hier ook naar kijken. We onderzoeken hoe we de waarde van water anders kunnen bepalen, zodat bedrijven ook naar de value case kijken in plaats van alleen naar de business case. Waterhergebruik loont op meerdere vlakken.”
Silvis: “UPPWATER is een publiek-private samenwerking die stimuleert dat de industrie met kennispartijen, drinkwaterbedrijven en overheden samenwerken. Vroegtijdige samenwerking biedt op termijn vele voordelen, ook als regelgeving nog niet zover is, werk je toch al samen aan mogelijkheden voor vernieuwing.”
Investeren in de toekomst Haskoning werkt zelf ook aan een klimaatbestendige toekomst. Silvis: “Onze missie is “Enhancing Society Together’. We willen de samenleving verbeteren en bouwen aan een duurzame toekomst. Vanuit die gedachte hebben we onlangs het Haskoning Innovation & Education Fund opgericht. Elk
Haskoning Innovation & Education Fund
De eerste stap van het Haskoning Innovation & Education Fund is een samenwerking met de Technische Universiteit Delft. Zij zullen een beroep doen op de eerste donatie uit het fonds, om onderzoek te ondersteunen aan het onlangs opgerichte virtuele Centrum voor Watertechnologie en Deltabestendigheid van de Universiteit.
jaar steken we 12,5% van onze winst in dit fonds. Het bedrag besteden we aan onderzoek, innovatie en onderwijs op het gebied van watertechnologie en klimaatbestendigheid omdat we het belangrijk vinden dat er onderzoek plaatsvindt op deze wereldwijde thema’s. Dat zijn we nu aan het uitwerken en vormgeven.” Samenwerking is
daarbij een belangrijk onderdeel. “De kern van innovatie zit niet alleen in technologie, maar ook in de implementatie ervan. En dat vraagt om samenwerking. Dat is de essentie om succesvol te zijn. Voor bedrijven is het belangrijk om zich dat vroegtijdig te realiseren.”
De TU Delft bereidt momenteel (juni 2025) een onderzoeksvoorstel voor, gebaseerd op het idee dat innovatie ontstaat op het snijvlak van verschillende vakgebieden. Ze combineren kennis over watertechnologie, grondstoffenwinning en deltabestendigheid om binnen 10 jaar te bereiken wat nu nog niet mogelijk is.
Silvis hierover: “We werken nauw samen om ervoor te zorgen dat het voorstel een wereldwijd perspectief heeft en bijdraagt aan de ontwikkeling van de volgende generatie professionals.”
Productnieuws
Cadmes versterkt
klantondersteuning
met SolidProfessor en nieuw Service Plan
Cadmes kondigt een strategische samenwerking aan met SolidProfessor, specialist in online trainingsoplossingen voor ontwerp- en engineeringprofessionals. Tegelijkertijd lanceert Cadmes het vernieuwde Cadmes Service Plan, een uitgebreide serviceformule waarmee Solidworks-gebruikers meer rendement halen uit hun software-investering én hun digitale processen verder optimaliseren.
Het Cadmes Service Plan biedt een uitbreiding op het bestaande Solidworks-onderhoudscontract. Naast toegang tot softwareupdates en technische
ondersteuning, ontvangen klanten aanvullende services die hen helpen sneller, slimmer en efficiënter te werken. Het Service Plan is beschikbaar in twee varianten: Essential en Elite.
Een belangrijk onderdeel van het nieuwe plan is de integratie van de leeromgeving van SolidProfessor. Hiermee krijgen gebruikers on-demand toegang tot hoogwaardige trainingen, tutorials en kennisbronnen die direct aansluiten op hun dagelijkse praktijk. Daarnaast biedt het Cadmes Service Plan toegang tot de Cadmes Academy, assessments, trainingsvouchers, expertsessies en korting op aanvullende diensten.
LVD introduceert Ricobb, een collaboratief cobot-buigsysteem dat naadloos samenwerkt met alle LVD-afkantpersen die sinds 2001 zijn geïnstalleerd. Ontwikkeld door LVD Robotic Solutions (LRS), de robotica- en automatiseringsdivisie van LVD, biedt Ricobb plaatbewerkingsbedrijven een flexibele en prijsvoordelige manier om de buigproductiviteit te verhogen, het tekort aan arbeidskrachten op te vangen, onbemande productie mogelijk te maken en snel te reageren op nieuwe productie-eisen.
“Door samen te werken met Cadmes en ons platform te integreren in het nieuwe Service Plan, kunnen we engineeringteams on-demand toegang bieden tot leermiddelen, praktische trainingen en programma’s op maat. Samen stellen we klanten in staat hun digitale transformatie te versnellen, hun vaardigheden als team te ontwikkelen en een sterkere concurrentiepositie op te bouwen”, aldus Tony Glockler, CEO van SolidProfessor.
“Bij Cadmes geloven we dat echte vooruitgang in de maakindustrie ontstaat door kennis te delen en processen continu te verbeteren, zegt Anoek Schellings, Managing Director Cadmes. Met het nieuwe Service Plan en de samenwerking met SolidProfessor bieden we continu toegang tot actuele kennis, praktische trainingen en begeleiding op maat en helpen we onze klanten daardoor met het versnellen van hun digitale transformatie, als team te groeien en hun concurrentiepositie te versterken.”
Ricobb is compact en gebruiksvriendelijk en is gemakkelijk te verplaatsen, in te stellen en te programmeren. In elke dagen tijd is het systeem geïnstalleerd, getraind en volledig operationeel. Ricobb is een mobiele, veelzijdige cobot. Gekoppeld aan een afkantpers, neemt hij het plooien van kleine, eenvoudige onderdelen over en kan hij snel worden overgezet naar een andere machine wanneer de productie erom vraagt. Na het aankoppelen herkent Ricobb automatisch de afkantpers, waardoor verplaatsen snel en eenvoudig verloopt. LVD
De cobot levert betrouwbare, constante prestaties en werkt autonoom om de output van de afkantpers te maximaliseren. Ricobb is compatibel met alle LVD-afkantpersen die sinds 2001 zijn geïnstalleerd.
Programmeren
Ricobb is eenvoudig te programmeren en vereist minimale training. Dankzij de intuïtieve interface op basis van iconen zijn geavanceerde programmeervaardigheden niet nodig. Alleen de posities voor
grijpen, plooien en herpakken worden aangeleerd. Via eenvoudige, begeleide instructies registreert Ricobb de handelingen en voert ze nadien zelfstandig uit.
Ricobb biedt plaatbewerkers een toegankelijke manier om repetitieve plooitaken te automatiseren. Het vergroot de capaciteit van bestaande afkantpersen zonder infrastructuuraanpassingen en levert betrouwbare prestaties met een snelle terugverdientijd. Extra flexibiliteit ontstaat door op maat gemaakte
grijperextensies, afgestemd op specifieke toepassingen en productiebehoeften, dit binnen het laadvermogen van de cobot.
LVD Robotic Solutions (LRS) werd opgericht in 2022 na de overname van KUKA Solutions Benelux. Met als doel robotautomatisering toegankelijker en betaalbaarder te maken voor fabrikanten, ontwikkelt LRS oplossingen op maat voor heel wat sectoren en toepassingen – van kant-en-klare handlingsystemen tot machinebelading en materiaalstroomoptimalisatie.
Robuuste Kabelrups voor Industriële Toepassingen van het frame zijn eenvoudig te openen en te sluiten, wat de onderhouds- en montagetijd aanzienlijk verkort. Zelfs de modulaire scheidingsschotten, die toegang tot de kabels aan beide zijden van de kabelrups mogelijk maken, kunnen flexibel worden aangepast aan uw behoeften. Bovendien kan de interne indeling tot vijf lagen hoog en breed worden gestapeld, zodat u de interne geleiding van kabels en slangen volledig naar wens kunt indelen.
Met de nieuwe HELUCHAIN PLASTIC LINK 4-45 breidt HELUKABEL zijn portfolio op het gebied van kabelrupssystemen uit met een robuuste, highperformance kabelrups die speciaal is ontworpen voor veeleisende industriële toepassingen. Deze indrukwekkende kabelrups is eenvoudig te monteren, werkt stil en is flexibel genoeg voor gebruik in tal van toepassingen.
De HELUCHAIN PLASTIC LINK 4-45 heeft een binnenhoogte van 45 mm en een binnenbreedte tot wel 400 mm. Hierdoor is de rups inzetbaar in een breed scala aan toepassingen, waaronder de klassieke machinebouw, intralogistiek en materiaaltransport, maar ook in de verpakkingsindustrie, de automobieltechniek en bij het
gebruik van binnenkranen. Eén van de belangrijkste kenmerken van deze kabelrups is het stabiele vierpunts-stopsysteem. Dit maakt het mogelijk om lange, vrijdragende trajecten af te leggen, wat zorgt voor een duurzame en betrouwbare energietoevoer—zelfs bij dynamische bewegingen en zware belastingen. Klikverbindingen in combinatie met een zwaluwstaartprofiel zorgen voor robuuste verbindingen tussen de rupssegmenten. Dit verhoogt de stabiliteit bij zijdelingse belasting en garandeert tegelijkertijd een eenvoudige hantering.
De polygonaal geoptimaliseerde buigradii dragen bij aan een stille werking van de kabelrups en verminderen het bedrijfsgeruis aanzienlijk—een groot voordeel, vooral in geluidsgevoelige omgevingen. Ook de constructie van de binnen- en buitenwanden, die zorgen voor een stabiele geleiding en kunnen worden aangepast aan de voorbelasting van de kabelrups, is een pluspunt.
Bij de ontwikkeling van dit rupssysteem heeft HELUKABEL veel aandacht besteed aan een eenvoudige installatie. De beugels
Voor glijdende toepassingen zijn geoptimaliseerde glijvlakken beschikbaar. Daarnaast kunnen trekontlastingscomponenten, zoals stalen beugelklemmen of trekkrachtenverdelers, worden geïntegreerd voor extra bedrijfszekerheid.
De modulaire flexibiliteit en robuuste constructie van deze geavanceerde HELUCHAIN® PLASTIC LINK 4-45 kabelrups van HELUKABEL maken het product tot een echte uitblinker. Het voldoet aan de hoogste eisen op het gebied van duurzaamheid, eenvoudige installatie en bedrijfszekerheid, wat het uitermate geschikt maakt voor een groot aantal industriële toepassingen. Binnenkort zal dit assortiment worden uitgebreid met extra frameformaten en varianten.
Precisiebeurs
12 - 13 november
Ontmoet en ontdek topspelers en oplossingen op het gebied van high en ultra precisietechnologie.
• Ruim 400 exposanten: ontmoet internationale bedrijven, organisaties, onderwijs- en kennisinstellingen die zich bezighouden met productie, onderzoek en ontwikkeling in het hoog nauwkeurige bereik.
• 40 inspiratiesessies: hoor de laatste ontwikkelingen en insights door vakexperts, exposanten en jonge talenten.
• Netwerkarena: ontmoet hier laagdrempelig branche- en netwerkorganisaties, onderwijs- en wetenschapsinstellingen, studententeams en de Big Science projecten.
• NIEUW! Aero & Space krijgt, als thema, een hoofdrol op de Precisiebeurs 2025. Ontmoet de pioniers achter de volgende generatie lucht- en ruimtevaart.
Locatie: Brabanthallen, Den Bosch
Smart Production Solutions 25 – 27 november
Met zijn unieke concept bestrijkt SPS het volledige spectrum van slimme automatisering. Van eenvoudige sensoren tot tot de visie van een volledig gedigitaliseerde industriële wereld.
De focus ligt op praktische oplossingen per specifieke branche. Vind ter plaatse antwoorden op uw huidige behoeften, evenals mogelijke oplossingen voor de uitdagingen van morgen. Door de deelname van hooggekwalificeerde exposanten en bezoekers wordt een gelijkwaardige uitwisseling mogelijk gemaakt.
Locatie: Messe Nürnberg, Nürnberg (D)
INDUMATION.be
4 - 6 februari 2026
Op 4, 5 & 6 februari schakelt de Benelux-industrie naar de vijfde versnelling tijdens INDUMATION. Onder het motto “Accelerate your industrial autonomous solutions – shift into 5th” ontdekt u een breed aanbod aan technologieën die uw productieprocessen optimaliseren, digitaliseren en automatiseren.
De Benelux-industrie, net zoals de Europese industrie, onderging de laatste jaren, maanden en dagen een serieuze “awakening” op alle niveau’s: conjunctureel, geopolitiek, sociaal, technologisch, ecologisch en zelfs reglementair. Na het ontwaken komt het herrijzen. Seriële disrupties en nieuwe machtsverhoudingen zijn het nieuwe normaal. Reden te meer voor een industrie die investeert in een toekomstbestendige, duurzame, wendbare en robuuste technologie
INDUMATION brengt meer dan ooit de sleutelspelers samen uit hardware, software, integratie en diensten. Samen met Agoria, Indumotion en tal van kennispartners begeleiden we elke maakorganisatie – groot of klein – richting Industrie 5.0: duurzaam, wendbaar en toekomstgericht.
Het technologie-aanbod op INDUMATION is gigantisch, en moet kunnen vertaald worden naar concrete “oplossingen”. Dit is de uitdaging voor ieder industrieel en technologisch profiel die de beurs binnenstapt. INDUMATION biedt concreet, voor de volledige waardeketen van een fabriek, en iedere afdeling/ proces, concrete oplossingstrajecten een overzicht aan oplossingen. U als bezoeker ontdekT zo, in functie van de gezochte oplossing, welke technologie, en welke bedrijven, concreet matchen.
Locatie: Kortrijk Xpo, Kortrijk (B)
TechniShow
10 – 13 maart 2026
TechniShow is dé vakbeurs voor industriële productietechnologie. Al 75 jaar is dit het enige event waar de hele keten van de maakindustrie bij elkaar is.
Driekwart van de bezoekers aan TechniShow is betrokken bij aankoopbeslissingen. Zorg ervoor dat zij jouw bedrijf op het netvlies hebben. Overtuig de bijna 30.000 bezoekers aan TechniShow waarom jij hun beste partner bent en doe mee.
Tijdens TechniShow 2026 staan vier unieke themapleinen centraal, ieder met een eigen focus, uitstraling en toekomstvisie. Hier ontdek je waar de maakindustrie naartoe beweegt en hoe jij daar als bedrijf of professional onderdeel van kunt zijn. Van duurzame productie tot hightech chipfabricage en van defensie-innovatie tot volledig geautomatiseerde fabrieken, de themapleinen zijn de hotspots voor inspiratie, demonstratie en verbinding.
• De FPT Fabriek van de Toekomst inspireert met slimme, geautomatiseerde oplossingen voor efficiënte productie.
• Op het FPT Defensie Plein zie je hoe technologie en maakindustrie samenwerken aan de veiligheid van morgen.
• Het FPT Semicon Plein biedt een blik in de wereld van chips, precisie en hightech samenwerking.
• Green Manufacturing laat zien hoe duurzaamheid niet alleen noodzakelijk, maar ook winstgevend kan zijn.
Locatie: Jaarbeurs, Utrecht
Gids voor professionals in Asset Management, Installatiebeheer en Onderhoud
