Hoofdstuk 19 by Jan Zuidema

Hoofdstuk 19: het zieke kind. De gevolgen voor de borstvoeding. Er zijn unieke overwegingen om de borstvoedende familie te helpen als hun baby of jong kind speciale gezondheidszorg behoeften of ziektes heeft. Deze speciale behoeften worden gesignaleerd door het herkennen van het ontwikkelingsstadium, het beoordelen/vaststellen van de levensstijl van het gezin, het beperken van de ouderlijke stress, het betrekken van de ouders in de directe zorg voor hun kind en het allermeest, het beperken van de scheiding tussen de leden van de familie. Het stoppen met de borstvoeding is zelden nodig voor het kind met een gezondheidsprobleem. Echter voedingspatronen kunnen wel gewijzigd moeten worden. Te vaak wordt er aangenomen dat het nodig is om te stoppen met de borstvoeding. Dit is zelden het geval. Elke familie is uniek. De ervaring van de ene situatie ken nooit gedupliceerd worden, daarom moeten gezondheidswerkers die families helpen veelzijdig zijn en een gedegen kennis hebben van de aard van het gezondheidsprobleem zo dat ze de beste zorg kunnen geven. Competente en meelevende zorg, zijn de top prioriteiten. Als de baby overlijdt zijn kennis van de impact van het ouderlijke leed en hun coping manieren nodig, dit vereist een speciale gevoeligheid, samen met crisisinterventie die nodig zijn om de familie te steunen. Door de ouders te informeren over ieder aspect van het gezondheidsprobleem, hen te betrekken in het nemen van beslissingen, en het ontwikkelen van een goede relatie tussen de gezondheidsmedewerkers en de familie, creëert dit wederzijds respect en maakt het mogelijk om problemen effectief het hoofd te bieden. • de gezondheid, de voeding en de groei van de baby die speciale zorg nodig heeft zijn van primaire aard • borstvoeding kan ongunstig beïnvloedt worden als de baby ziek is of speciale aandacht nodig heeft van de gezondheidszorg • baby's met zekere speciale behoeften aan gezondheidszorg kunnen niet gedijen door alleen drinken direct aan de borst - voedingshouding aanpassen - extra ondersteuning kaak en wangen : dancerhold - gebruik BHS • baby's en hun moeders kunnen vaak een betere borstvoedingservaring hebben met behulp van een competente verpleegkundige of lactatiekundige • bijvoeding of alternatieve voedingsmethoden kunnen nodig zijn om optimale voeding in selecte situaties te verschaffen • het gebruik van aangepaste hulpmiddelen en aanlegtechnieken kan de effectiviteit van de borstvoeding maximaliseren • de melkvoorraad kan gehandhaafd/ondersteund worden tot de baby in staat is om zelf aan de borst te drinken of voor zolang als noodzakelijk is • directe borstvoeding vereist zelden een uitstel of het stoppen ervan • galactosemie is de enige ziekte die een compleet stoppen van het geven van borstvoeding noodzakelijk maakt • met phenylketonurie kan borstvoeding een onderdeel zijn van het PKU-dieet. NB: PKU is het gevolg van het tekort van een enzym dat verantwoordelijk is voor de fenylalanine-metabolisme. Gevaar: stapeling in bloed en weefsel, 0e. de hersenen, heeft invloed op de ontwikkeling van het zenuwstelsel. Om

hersenbeschadiging te voorkomen krijgt men een dieet dat de inname van fenylalanine beperkt. De bloedwaarden worden regelmatig gecontroleerd. • families die een baby hebben die speciale gezondheidszorg behoeften heeft komen veel stressvolle situaties tegen en kunnen chronisch bedroefd zijn voor het verlies van de gezonde baby waar zij van gedroomd hadden • het verlies van een "normale" borstvoedingservaring kan een bijdrage leveren aan de familie stress • de voedende moeders wiens baby overlijdt heeft meevoelende steun nodig • borstvoedingsvriendelijke kinderziekenhuisafdelingen kunnen de unieke stress van de borstvoedende familie verlichten Algemene richtlijnen bij de begeleiding van ouders met een ziek kind • moedig aan om de baby in een andere houding te voeden, bijvoorbeeld rechtop • leer de moeder het gebruik van hulpmiddelen • laat de baby zoveel mogelijk bij het gezin, bij voorkeur thuis • verwijs ouders naar zelfhulpgroepen, internet, boeken e.d. • wijs er op dat BV rust kan brengen • benadruk de goede punten van het zieke kind: "wat is hij sterk", "wat een mooie bos haar" • waardeer elke vooruitgang met BV, hoe klein ook • ondersteun de moeder als zij niet wil doorgaan met BV/lactatie, veroordeel niet • ga mee in de wens/hoop van ouders dat morgen alles beter zal zijn Infecties Borstvoeding beschermt tegen allerlei infecties. Een FV-kind heeft 2x zoveel kans opgenomen te worden in het ziekenhuis met een luchtweginfectie als een BV-kind. Dat betekent niet dat een BV-kind niet ziek wordt. Borstvoeding levert bij zieke kinderen wel een belangrijke bijdrage aan het herstel. Maag/darm infecties (GI = gastro instestinal) Wat door een leek kan worden aangezien voor diarree kan een normaal ontlastingpatroon zijn voor een BV-kind. Ook braken (teruggeven van voeding) is veelvoorkomend bij zuigelingen, alhoewel niet vaak voorkomend bij uitsluitend borstgevoede zuigelingen. Vocht verlaat het lichaam via urine, ontlasting en verdamping via de huid en longen. Door het relatief grote lichaamsoppervlak t.o.v. de lichaamsmassa verliest een baby meer vocht via de huid. Als daar diarree bij komt is er snel gevaar voor uitdroging en acidose. Door diarree verliest de baby naast vocht ook natrium en kalium. Nier- en hartfunctie kunnen hierdoor verstoord raken. Door snel vocht toe te dienen, al dan niet met toegevoegde electrolyten (ORS= Oral Rehydration Solution) kan dit voorkomen worden. Baby's hebben bij de geboorte een reserve aan lichaamsvocht die geleidelijk verdwijnt na 2 â 3 dagen. Daarna zijn baby's erg kwetsbaar bij snelle en extreme veranderingen in de vochthuishouding. Een baby verwisselt dagelijks 40% van zijn vochtvolume. Een volwassene "slechts" 14%. Een baby die een dag niet drinkt is dus

kwetsbaarder dan een volwassene die dezelfde periode niets drinkt. Gewichtsverlies bepaalt de ernst van de uitdroging: 10% is matige uitdroging, 15% is ernstige uitdroging. Aanwijzingen uitdroging • ingevallen fontanel • droge slijmvliezen • minder plasluiers, geconcentreerde urine (jonge kinderen <2 jr kunnen urine slecht concentreren, relatief lage concentratie kan toch al probleem zijn) • koude/klamme extremiteiten, m.n. vingers en tenen • snelle pols, bloeddruk verlaagd, tragere vulling capillaire vate • bij kinderen >3 maanden: geen tranen Bij uitdroging is het frequent geven van BV het allerbeste. Omdat BV zo snel verteert wordt er zelfs bij diarree of snel braken na de voeding altijd wel wat voedingsstoffen en vocht opgenomen. Eventueel kunnen electrolyten per os (lepeltje, spuitje, cupje) bijgegeven worden. Alleen FV-kinderen moeten minder melk krijgen bij diarree. Kunstvoeding kan een extra prikkel tot laxeren zijn. Bij ernstige uitdroging wordt vocht via een infuus toegediend. Voor de toediening van kalium moet een goede nierfunctie zijn. Stapeling van kalium is levensbedreigend. Diarree wordt het meeste veroorzaakt door het ROTA-virus. Als een kind korter dan 6 maanden uitsluitend borstvoeding krijgt heeft het meer kans om tussen de 6-12 maanden het ROTA-virus op te lopen Lu chtweq infecties • meest voorkomende ziekte-oorzaak bij kinderen • meestal veroorzaakt door een virus • kinderen die veel in contact zijn met andere kinderen (kinderdagverblijf) hebben er vaker last van • bv-kinderen hebben meestal minder ernstige klachten dan FV-kinderen • luchtweginfecties beperken zich vaker tot uitsluitend bovenste luchtwegen bij BV-kinderen Symptomen • pasgeborenen : meestal geen koorts! • 3 mnd-3jr -> snel hoge koorts, > 40°C • Snelle ademhaling • Piepende/hijgende ademhaling • Heesheid/schorheid • Hoesten • Neusvleugelen • Vreemde geluiden bij ademhalen: reutelen, ratelen, grotere resonantie en afwezigheid normale longgeluiden (bij onderzoek met stethoscoop) Deze baby zal minder vaak aan de borst willen, soms zelfs weigeren. Als het neusje verstopt is helpt het soms om de baby rechtop te zetten bij het voeden. Bij een ouder kind kan de neus gedruppeld worden 15-20 minuten voor een voeding, of kan het neusslijm verwijderd worden met een pipet.

Als het kind niet uitgedroogd is kan het geen kwaad dat het iets minder eet. Als de acute klachten verdwijnen komt de eetlust meestal binnen 1-2 dagen terug. Als het kind hees/schor wordt en het moeite heeft met ademhalen helpt het soms om 10 minuten in een met stoom gevulde ruimte te zitten (hete douche aan, deur dicht). RVS (Respitory Syncytical Virus) = bronchiolitis (= ontsteking van de bronchioli) • Vaak het gevolg van een virale ontsteking van de bovenste luchtwegen • Komt meestal voor in de winter • Meestal bij jonge kinderen • Duurt ongeveer twee weken • Inademen gaat goed, uitademen moeizaam • Gaat meestal vanzelf over Lonqontstekinq • RVS is vaak de veroorzaker • Soms bacterieel, 90% veroorzaakt door pneumococ • Acuut ziek • Snelle ontwikkeling hoge koorts • Soms met toevallen/stuipen Behandeling • Infuus met antibiotica en kcortsdempende middelen BV kan gegeven blijven worden, ook als er eventueel zuurstof moet worden gegeven. Hersenvliesontsteking - meningitis Als meningitis bij een BV-kind voorkomt is het vaak (maar niet altijd) een virale infectie. De symptomen zijn zeer divers in ernst en voorkomen en kunnen zowel acuut als geleidelijk ontstaan. Dat maakt het erg moeilijk het ziektebeeld te herkennen • Veranderingen in bewustzijn • Misselijkheid en braken • Gespannen grote fontanel • Positief teken van Brudzinski: onderste ledematen buigen spontaan mee als nek wordt gebogen • Niet vast gehouden willen worden De diagnose kan gesteld worden door een lumbaalpunctie. Borstvoeding kan gegeven worden, eventueel moet gekolfd worden. Bacteriële meningitis is zeer ernstig. Tegenwoordig kan er voor een bepaald type meningitis gevaccineerd worden. Middenoorontsteking - otitis media (tweede ziekte-oorzaak bij kinderen) • Komt het meest voor bij kinderen tussen 3 mnd en 6 jr. Bij FV-kinderen komt het vaker voor en duurt het langer • Borstvoeding beschermt door secretoir IgA en door de voedingshouding waardoor minder snel melk in de buis van eustachius komt. • Komt vaak voor na een infectie van de luchtwegen

Symptomen • Acute koorts • Scherpe constante pijn in 1 of beide oren • Baby is geïrriteerd • Zit veel aan zere oor Behandeling • Antibiotica • Één i.m. injectie is net zo effectief als 10 dagen orale antibiotica • Kinderen met otitis media willen vaak meer BV als troost. De baby zal het hoofd zelf zodanig positioneren dat de druk op het oor het minst is Veranderingen in het neurologisch functioneren Hypotonie (lage spierspanning) • Zwakke zuigbeweging • Gebrek aan effectieve tongbeweging • Slechte lipseal, afsluiting door lippen • Onvermogen om voldoende vacuüm op te bouwen • Onvermogen om borst in de mond te houden Wat kan helpen • Andere voedingshouding • Ondersteuning hoofd • Ondersteuning borst • Voorzien in makkelijke melkstroom (compressie, oxytocine) • Tepelhoedje Hypertonie (hoge spierspanning) • Overgevoelige strakke mond • Makkelijke kokhaisreflex • Leunen achterover bij de borst • Buigen hoofd naar achter • Trekken tong terug • Steken tong gestrekt uit Wat kan helpen • Inbakeren waarbij schouders naar voren gebracht worden en armen in middellijn • Voeden in een draagdoek • Soms tepelhoedje als moeder tong van de baby niet goed naar beneden krijgt Downsyndroom (DS) of Trisomie 21 • Kleine mond, grote slappe tong (macroglossia = grote tong) en slappe spierspanning kunnen voor problemen zorgen • Vaker hartafwijkingen • Vaker grotere slijmafzetting in de luchtwegen Voeden in houding waarbij tong niet naar achter in de mond valt (Biological nurturing, Australische houding, zittende houding) kan helpen.

Neuraalbuisdefect = open rug • Als hersenstam is aangetast mag de baby gedurende langere tijd geen BV, soms helemaal niet • Bij een defect (voor de operatieve sluiting) moet uiterst voorzichtig worden omgegaan om beschadiging te voorkomen • Laten boeren moet soms alternatief, afhankelijk van de plaats van het defect • Om energie te sparen moet de voeding niet te lang duren • Vaak wordt geadviseerd te kolven en de voeding via de bekende hulpmiddelen aan te bieden Hydrocephalus = waterhoofd • Vrijwel normaal leven mogelijk bij tijdig ingrijpen • Speciale aandacht voor voedingshouding en ondersteuning hoofd • Bij ernstig hersenletsel is zelf BV geven soms niet mogelijk Stimulansen voor BV bij neurologische afwijkingen • Rustige en comfortabele omgeving, zacht licht, kussens • De moeder een comfortabele houding laten zoeken en verschillende voedingshoudingen voor het kind proberen • Instructie over vasthouden borst • Leer de moeder de "dancer-hand" positie (u-vorm) • Stimuleer de baby door - Wat melk in de mond te laten lopen - lepel over de lippen aaien voor toehapreflex - Duim onder de onderlip/kaak voor goede lipsluiting en zuigreflex • Moedig frequent voeden aan • Eventueel BHS aanbieden zodat baby zich minder hoeft in te spannen

Aangeboren afwijkingen Aangeboren hartafwijking (CHD = Congenital Heart Defect) Symptomen • Slecht zuigen met gewichtsverlies als gevolg • Snel vermoeid • Frequente rustpauzes • Steeds weer opnieuw beginnen, baby houdt honger • Cyanose (blauw zien) • Snelle ademhaling • Snelle pols, moeder kan hartslag van baby soms voelen op eigen lichaam als ze de baby vast heeft BV is vrijwel altijd mogelijk. BV-baby's met CHD komen beter aan dan FV-baby's. Tijdens BV blijft zuurstofgehalte beter op peil.

Afwijkingen van het spijsverteringskanaal Reflux GER = gastro esoephageal reflux = mond es terug geven GERD = aastro esoeohaaeal reflux disease = verarootte beweaeliikheid slokdarm en darmen • Capaciteit van de maag is ie dag gemiddeld 6 ml, tweede dag 12 ml. • Als baby's gewicht gaan verliezen door overmatig terug geven van de voeding zijn er meerdere oorzaken mogelijk - Stenose van de pylorus (maagportier/kringspier) • Hypertrofie van de pylorus, door verdikking of kramp • Komt voornamelijk voor bij mannelijke zuigelingen van 2-6 weken • Komt 2x zoveel voor bij FV-kinderen • Na operatie langzaam opbouwen voeding • Voorzichtig met baby na operatie: bewegingen kunnen reflux weer opwekken ('behandelen alsof de baby van kristal is") - Abnormale draaiing van de darm - Ziekte van Hirsprung (aangeboren vergroting van het colon) - Sommige neurologische afwijkingen De behandeling is vaak operatief en/of medicamenteus Let op: wanneer bij medicatie het advies wordt gegeven om na elke voeding medicijnen toe te dienen, kan bij frequent voeden een overdosis worden gegeven Rechtop voeden wordt vaak geadviseerd, maar nut is discutabel Chylothorax Blokkering van het lymfatische systeem door aangeboren afwijkingen of trauma zoals thoraxoperatie. Chylos vloeistof hoopt zich op in borstholte. Deze vloeistof bevat lymfe en vetten. Moet door middel van een drain uit de borst verwijderd worden. Behandeling bestaat verder uit vetarm, eiwitrijk dieet. Soms volledig parenterale (via infuus) voeding, medicatie om lymfe te verminderen. Borstvoeding rechtstreeks is niet mogelijk, maar vetarm gemaakte moedermelk (door centrifugeren) kan wel. Deze melk moet dan weer gesupplementeerd worden met calorieën, vetten van andere samenstelling en vtiamines. Tracheo-oesophagale fistel (fistel tussen luchtpiip en slokdarm) • Komt zelden voor • Opening laat voedsel via slokdarm in luchtpijp lopen • Hoesten, verslikken, blauw worden tijdens voeding • Toename slijmafscheiding • Duurt even voordat klachten zichtbaar worden omdat BV in het begin kleine beetjes zijn • Opening moet operatief gesloten worden • Positief mondgevoel moet terugkomen, kan paar dagen duren

Anusatresie = ontbreken van anus • Operatief ingrijpen is nodig • Als peristaltiek (darmbewegingen) terugkomen kan BV gegeven worden • Zachte BV ontlasting helpt bij wondgenezing Gespleten gehemelteplaat (schisis) Gradaties : 25% - Cleft Lip only = alleen lipspleet CL CLP : 50% - Cleft Lip and Palate = lip- en gehemeltespleet : 25% - Cleft Palate = alleen gespleten hard en/of zacht gehemelte OP Met een enkelzijdige lipspleet kan vaak goed gevoed worden. Door de baby goed aan de borst te leggen en eventueel een vinger over de spleet te leggen wordt er voldoende vacuüm opgebouwd. Bij een enkelzijdige spleet akn het best de borst aan de kant van het defect worden aangeboden: rechtszijdige spleet - rechterwang van de baby raakt de borst. Bij een dubbelzijdige spleet kun je de baby het beste laten zitten met de benen langs de zij van de moeder. De borst zover mogelijk in de mond duwen zodat deze het defect zoveel mogelijk afsluit. • De toeschietreflex vooraf stimuleren • Eventueel tijdens de voeding de kaak ondersteunen • Een voeding duurt vaak langer: 35-45 min. • Met een afsluitend plaatje zijn er vaak minder voedingsproblemen • Afgekolfde melk kan met een getuite cup, pipet, oogdruppelaar of voedingsspuitje worden gegeven • Met een BHS worden ook vaak goede resultaten geboekt Syndroom van Pierre Robin Complex van afwijkingen in het gelaat waaronder micrognathia (kleine kaak), glossoptosis (tong met retropharyngeale plaatsing). Pharynx is holte direct achter mond en neusholte, boven slokdarm en strotteklepje • Diagnose direct post parfum • Ademhalingsproblemen door positie van de tong • Komt vaak samen voor met gespleten gehemelte • Tong kan met operatie gestabiliseerd worden Borstvoeding levert vaak problemen op (slikproblemen, zuurstofproblemen tijdens voeden). Worden vaak bijgevoed via sonde. De kleine kaak herstelt vaak vanzelf als het kind opgroeit. Choanal atresie (afwezigheid van normale opening in achterste neusholte) Levensbedreigende afwijking direct post-parfum zichtbaar door ademnood. Operatief opening creëren met stent (=gevlochten kousje van stalen draadjes op opening open te houden). • Vaak moeizaam BV door onvermogen door neus te ademen • Onderbreken voeding vaak voor adempauze • Krullen tong op om verslikken te voorkomen • Stent kan verstopt raken door voeding

Eén op de 50 kinderen wordt geboren met een afwijking. De ouders moeten daardoor een teleurstelling verwerken, het is niet het perfecte kind waarop ze gehoopt hadden. Dit wordt soms verergerd doordat de moeder niet in staat is/wordt gesteld om haar eigen kind te voeden. Protocollen in het ziekenhuis m.b.t. borstvoeding rondom operaties verschillen erg. Soms mag tot 2 uur voor de operatie BV gegeven worden, soms moet al 6 uur van tevoren gestopt worden.

STOFWISSELINGSSTOORNISSEN FKU = Phenvl Keton Urie Een tekort aan het enzym phenylalanine hydroxylase vermindert de omzetting van phenylalanine in tyrosine (eiwitten). De stofwisselingstussenprodukten (metabolieten) stapelen zich op en veroorzaken schade aan de hersenen en zenuwstelsel. Met een speciaal dieet kunnen beschadigingen voorkomen worden. Een baby met PKU kan gedeeltelijk BV krijgen. Gala ctose mie Het leverenzym dat galactose in glucose omzet is afwezig. Daardoor komt er teveel aan galactose in het bloed dat kan leiden tot nierbeschadiging, geelzucht, leveren miltvergroting, braken en diarree, later cataract, onvoldoende groei, mentale retardatie, spierslapte en areflexie. Bij tijdige diagnose ken melkvrije voeding onomkeerbare schade aan hersenen en lever voorkomen. Deze afwijking is één van de weinige redenen om met borstvoeding te stoppen. Conaenitale Hvoerthereoïdie - CHT Leidt tot vertraging van de myelinisatie (=ontwikkeling van de isolatielaag rond de neuriet = uitloper zenuwcel), vermindering van het aantal neuronen in de hersenschors, vertraging van de botrijping en groei, myxoedeem (slijmzwelling onderhuidse bindweefsel, met name oogleden en lippen), spierhypotonie. Wordt veroorzaakt door het niet tot ontwikkeling komen van de schildklier door een synthesedefect, geneesmiddelengebruik van de moeder, deficiëntie van het thyroxinebindende globuline. Naast BV of FV altijd medicamenteuze ondersteuning met thyroïde vervanging Diabetes type 1 BV beschermt tegen diabetes bij baby's die daar een verhoogd risico op lopen. Diabetes bij baby's geeft extra uitdagingen • Activiteiten en voedingen zijn niet voorspelbaar • Baby ken niet aangeven dat hij een laag bloedsuiker voelt Soms keuze voor snelwerkende insuline achteraf zodat wel op verzoek gevoed kan blijven worden. • Wegen voor en na de voeding om hoeveelheid moedermelk in te schatten • Eventueel afkolven en afgemeten via fles geven Coeliakie (spreek uit: seuliakie) Opnamestoornis van voedingsstoffen in de darm, met name van vet Het darmslijmvlies gaat kapot door een gevoeligheid voor gluten die voorkomen in tarwe, rogge, haver en gerst. Kunstvoeding en vroege bijvoeding verergeren de

ontwikkeling van coeliakie. De ontlasting is schuimig, stinkt vreselijk en is overvloedig. Er ontstaat een tekort aan in vet oplosbare vitamines A, D, E, K. Cvstic Fvbrosis = CF = taaisliimziekte De afscheiding van de endocriene klieren (pancreas, bronchiale, darm, zweet en speekselklieren) bevat mucus (slijm) dat zeer taai (visceus) is. De stijging van het NaCI in het zweet geeft een belangrijke aanwijzing. De ouders geven aan dat het kind "zout smaakt" als het wordt gekust. Bij pasgeborenen manifesteert de ziekte zich soms door een meconiumileus. Deze ziekte gaat gepaard met recidiverende (=terugkerende) luchtweginfecties ten gevolge van het vastzitten (stase) van taai slijm. Met antibiotica, vernevelen en loskloppen van slijm wordt aan symptoombestrijding gedaan. BV kan gewoon gegeven worden, de antistoffen zijn belangrijk om de luchtweginfecties te beperken. ALLERGIEEN EN VOEDINGSTOFFENINTOLERANTIE De meest voorkomende allergie is koemelkeiwitallergie, Soms is deze zelfs zo sterk dat deze via de moeder wordt doorgegeven aan het uitsluitend borstgevoede kind. Allergie ontstaat vaak bij het vaker blootstellen aan het allergeen = sensibilisatie. De eerste keer heeft het kind geen last, daarna wel. Borstvoeding beschermt tegen voedingsstoffenintolerantie. Symptomen van allergie zijn divers • Neusverkoudheid • Middenoorontsteking • Hoesten • Astma • Oogontsteking • Misselijkheid • Braken • Verminderde eetlust • Luchtweginfecties • Donkere kringen onder de ogen bij een ouder kind • Eczeem • Stinkende diarree • Kolieken • Veel slapen • Schreeuwen • Bloederige ontlasting Als voedingsmiddelen tot dezelfde voedingsgroep behoren, geven zij vaak een vergelijkbare reactie/allergie (bijv. bieslook, uit, knoflook). Andere bekende voedingsmiddelen die allergieën kunnen opwekken via de BV zijn • Chocolade • Broccoli en bloemkool • Uien • Cafeïne Meestal is het voldoende als een moeder het voedingsmiddel uit het dieet schrapt. Vast voedsel moet heel geleidelijk geïntroduceerd worden, één voedingsmiddel tegelijk.

Lactose-intolerantie Is een tekort aan lactase Komt zelden voor bij zuigelingen, lactose is de koolhydraat van moedermelk. Soms secundair na maagdarmziekte of antibioticagebruik of als resultaat van borstvoedings-mismanagement. Deze vorm kan zich weer herstellen. Symptomen • Veelgassen • Sloom • Helder groene, huid irriterende, slijmerige ontlasting Hypoglycemie (laag bloedsuikergehalte) Tijdens de zwangerschap bouwt de foetus een voorraad glucose op die voldoende is voor de geboorte en de eerste 2-3 dagen post partum. Symptomen van hypoglycemie zijn vaag en divers en komt ook voor bij andere ziektebeelden: • Trillen • Prikkelbaar • Slaperig • Zwak huilen • Huilen op hoge toon De oorzaak is vaak een te hoge aanmaak van insuline of een te groot verbruik van de glucose (stress!) Alhoewel voldragen volledig borstgevoede baby's "vatbaar" zijn voor lage bloedsuikers n de eerste twee dagen post partum, is dit volstrekt fysiologisch en het lichaam past zich daarop volledig aan. Het kan ook energie halen uit ketonen. Bij voldoende aanleggen zal de borstvoeding snel op gang komen en zal deze situatie over het algemeen zeer kort duren. Voor prematuren en dysmaturen (te laag geboortegewicht t.o.v. de duur van de zwangerschap zijn lage bloedsuikers wel gevaarlijk. Zij hebben nog geen reserves opgebouwd of deze al verbruikt tijdens de geboorte. Glucosewater per os geeft een snelle stijging van het glucose waardoor er snel veel insuline geproduceerd wordt om deze te verwerken. Daarna komt er weer een snelle daling van het glucose door de overmatige aanwezigheid van insuline (reboundeffect). Daarom is het beter om voeding te geven, dan komt er een langzame stijging van het glucosegehalte. Indien de baby geen voeding kan ontvangen is toediening van glucose via een infuus noodzakelijk. SIDS = sudden infant death syndrome = wiegendood Plotselinge dood tijdens de slaap van een ogenschijnlijk gezonde zuigeling, heel soms een lichte luchtweginfectie aanwezig. Komt het meest voor tussen 2-6 maanden met een piek rond de 10 wk. Komt vaker voor in de winter en sociaal lagere klassen. Het is waarschijnlijk, maar niet bewezen, dat borstgevoede kinderen minder risico lopen dan FV-baby's. Waarschijnlijk is het niet de voeding zelf, maar de voedingsgewoonte die daar debet aan is: rooming in, frequent voeden, slaaphouding Zieken h u iso o name BV kan in een stressvolle periode van onderzoeken en/of opname voor moeder en kind het enige zijn wat nog "gewoon" is. Continuering is daarom altijd waardevol, ook al gaat het gepaard met onderbrekingen.

CHRONISCH VERDRIET EN VERLIES The maqic milk syndrome Ouders dichten moedermelk magische waarde toe. Met name als de moeder zelf geen melk heeft wordt wanhopig op zoek gegaan, soms tegen beter weten in. De ouders denken dan dat afwijkingen 'over gaan" met moedermelk. In sommige gevallen, zoals allergie, kan moedermelk wel verschil uitmaken. Rouw Laat ouders rouwen op hun eigen wijze. Begeleidt de moeder met het afbouwen van moedermelk. Laat met de hand kolven tot de druk er af is. Richtlijnen bij overlijden van de baby • Gebruik de naam van de baby • Erken het verlies van de ouders door een kaartje of telefoontje • Laat gesprekken afhangen van de ouders, laat weten dat je er voor ze bent • Help bij problemen van stuwing; ook na een korte zwangerschap van 20 weken kan deze optreden • Help de ouders om gevoelens te verwoorden