لەڕێگەى هاوبەشەکانمان فشار دروست دەکەین
www.jamawarnews.com
هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات
ساڵی - 32ژماره - 785سێشەممە 2014/02/25
ل3
ده‌روازه‌یه‌ک بۆ زانین سێشەممة /6ڕه‌شه‌مێ 2713/کوردی
مـــۆدیـــلـــی پـــێــکـــەوەژیـــــان بــــۆ عــــێــــراق
2014/02/25زایینی
ساڵی 32
1
قــــــەیـــرانــــى خــــوێـــنــــدنـــى ئــــێـــــواران
ل5 8الپەڕە
ژماره785 :
ل6 www.jamawarnews.com
به‌رێز محه‌مه‌دى حاجى مه‌حمود لە تونس چاویکەوت بە ژمارەیەک لە نوێنه‌رانى سۆسیال دیموکراته‌کانی واڵتانى عه‌ره‌بى و ئه‌وروپا تایبەت بە ~
به‌رواری 2014- 2- 22له‌هۆڵى ئۆتێل رام��اده‌ى پایته‌ختی تونس به‌ئاماده‌بونى به‌رێز محه‌مه‌دى ح��اج��ى مه‌حمود به‌هاورێیه‌تى وه‌ف��دێ��ک��ى ح��زب��ى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان کۆنگره‌ى دامه‌زراندنى هاوپه‌یمانى پێشکه‌وتو خ��وازى سۆسیال دیموکراته‌کان له‌تونس ده‌ستى به‌کاره‌کانى کرد . له‌یه‌که‌م رۆژى کۆنگره‌که‌دا چه‌ندین ووت���ار پێشکه‌شکران ،له‌وانه ووتارى مسته‌فا جه‌عفه‌ر سه‌رۆکى حزبى ته‌که‌تولى تونس ،وت����ارى ن��وێ��ن �ه‌رى سۆسیال دی��م��وک��رات �ه‌ک��ان��ى پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ى ئ���ه‌وروپ���او چ �ه‌ن��د وت��ارێ��ک��ی تر
ل�ه‌الی�ه‌ن حزبه به‌شداربوه‌کانى واڵتانه‌وه پێکه‌شکران. کۆنگره‌که تایبه‌ته به‌حزبه سۆسیال دیموکراته‌کان که‌زیاتر له 50واڵت به‌شداریان له‌کۆنگره‌که ک��ردووه که له‌پایته‌ختى واڵتى تونس ده‌ستى پێکردووه وه‌فدى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان به‌شداره له‌کۆنگره‌که‌دا. له‌په‌راوێزى کۆنگره‌که‌دا به‌رێز محمه‌دى حاجى مه‌حمود و وه‌فدى هاورێى چاویانکه‌وت به نوێنه‌ری سۆسیال دیموکراته‌کانی هۆڵه‌ندا و سوید و مه‌غریب و تونس و یه‌مه‌ن و نوێنه‌رى زۆرب��ه‌ى به‌شداربوانى کۆنگره‌که . له‌دیداره‌کاندا به‌رێز محمه‌دى ح���اج���ى م���ه‌ح���م���ود ت��ی��ش��ک��ى
سه‌رۆکى فراکسیۆنى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان:
سه‌رجه‌م الیه‌نه‌کان کۆده‌نگن له‌پاراستنى ماڵى کوردى
تایبەت بە ~
خسته س��ه‌ر ره‌وش���ى سیاسى کوردستان و ئه‌وپێشکه‌وتنانه‌ى ه�ه‌رێ��م��ى ک��وردس��ت��ان ل �ه‌ب��وارى ئاوه‌دانکردنه‌وه‌و په‌یوه‌ندیه‌کانى له‌گه‌ڵ واڵتان به‌خۆیه‌وه بینیوه
پ��ێ��ش��ک �ه‌وت��ن �ه‌ک��ان��ى ه �ه‌رێ��م��ى ک��وردس��ت��ان و گ �ه‌ش �ه‌پ��ێ��دان��ى دیموکراسى له پرۆسه‌ى سیاسى هه‌رێمى کوردستان به گرنگ و پڕ بایه‌خ وه‌سف کرد.
ل2
عەلى شەال ،سەرکردە لە دەوڵەتى یاسا:
ڕازین بە پێدانى لە %17ى بوودجە بە هەرێمى کوردستان تایبەت بە ~
ع���ەل���ى ش���ەال،ئ���ەن���دام���ى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق و سەرکردە لە دەوڵەتى یاسا لە دیدارێکى تایبەتى ~ ئ��ام��اژە بۆ ئ��ەوە دەک��ات « بە برایانى کورد دەڵێن کە نەرمى نیشان ب��دەن لە تێگەشتنیان ل��ەم��ەس��ەل��ەى ف��ی��دراڵ��ى هەرێم ئەوەى هەرێم هەرێمێکى فیدراڵى ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات « نییە تەنانەت لە کۆنفیدراڵیش زی��ات��رە ئ��ەوەى هەرێم دەیکات هیچ داهاتێکى هەرێمى کوردستان ناگاتە بەغدادا». دەوڵەتە لەسەروو دەوڵەتەوە».
عەلى شەال،ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق و سەرکردە لە دەوڵ���ەت���ى ی��اس��ا ب��ە ~ ڕاگەیاند ئەو قەیرانە نەک ڕووبەڕوى هەرێمى کوردستان بووەتەوە گەر وا ب��ەردەوام بێت ئەو قەیرانە داراییە لە مانگى شەشدا ت��ەواوى عێراق دەگرێتەوە و سەرجەم فەرمانبەران ڕووبەڕوى نەبوونى موچە دەبنەوە. ناوبراو وتیشى ب���رای���ان���ى ک����ورد داواى لە %17ی���ان ک���ردووە ک��ە زی��ات��رە لە ڕێ��ژەى دانیشتوانى هەرێم ،بەاڵم
ئێمە ڕازى بووین لەبەرئەوەى سەرژمێرى نەکراوە ئێستا برا کوردەکان فەرمان دەردەکەن بۆ هەموو عێراقییەکان پەرلەمانتارە ک��وردەک��ان بۆیان هەیە لەسەر پرسى عەمارە و ئەنبار گفتوگۆ بکەن ،بەاڵم پەرلەمانتارەکانى ئێمە بۆیان نییە گفتوگۆ بکەین ل��ەس��ەر هیچ پرسێکى هەرێم ه��ەر کاتێک قسەمان ک��ردووە وتویان ئ��ەوە پرسە پەیوەندى بە پەرلەمانى هەرێم و هەرێمى کوردستانەوە هەیە
ل3
بەڕێوەبەرى ناحیەى سیروان:
ناحیەى سیروان لە ڕووى پرۆژەى خزمەتگوزارییەوە پشتگوێ خراوە تایبەت بە ~
سەرۆکى شارەوانى ناحیەى سیروان لە دیدارێکى تایبەتى ~ ئ��ام��اژە ب��ۆ ئ��ەوە دەکات بۆ یادى کیمیابارانکردنى ه��ەڵ��ەب��ج��ە دواک�����اری س��ااڵن��ى ڕاب����ردووم����ان ه��ەی��ە ب��ۆ ئ��ەو پرۆژانەى کە جێبەجێنەکراون لە ناحیەکەدا». ئ��ەوەى خستەڕوو پەسەند
ن���ەک���رد ب���وودج���ە ک��اری��گ��ەرى ڕاستەخۆى کردۆتە سەر ئەنجامدانى پرۆژەکانمان. قوتبەدین حەسەن ،سەرۆکى ش��ارەوان��ى ناحیەى س��ی��روان بە ~ ڕاگەیاند ناحیەى سیروان لە ڕووى پرۆژەى خزمەتگوزارییەوە پشتگوێ خ��راوە ،ب��ەاڵم لە دواى هەوڵێکى زۆر کۆمەڵێک پرۆژەمان ب��ۆ ئەنجامدا ت��ا ڕادەی��ەک��ى باش گۆڕانکارى بە خۆیەوە بینى ،ئەو
پرۆژانەشى کە ئەنجامدراوە لە ئاست خواستى ئێمەو دانیشتوانى ناحیەى سیرواندا نییە ،چونکە کۆمەڵێک پرۆژەى ترمان هەبوو بڕیار بوو لە ساڵى 2014دا ئەنجام بدرێت ،بەاڵم بەداخەوە تائێستا بوودجە پەسەند نەکراوە تا بوودجە پەسەند نەکرێت نازانین چارەنوسى ئەو پرۆژانەمان بە کۆ دەگات. لەبارە سەوزکردن وتی سااڵنە بڕێکى باش نمام دەنێژین ئەوەى
بتوانین بە سەریدا سەرکەتوو دەبین و خزمەتى بکەین و وشک نەبێت هەروەها ئەمساڵ چوار باخچەمان ب��ۆ چ��وەت��ە ب��وارى جێبەجێکردنەوە لە پرۆژەکەى ئ��ەن��ج��وم��ەن��ى وەزی�������ران کە ڕاگەیەنراوە سێ پرۆژەى ترمان هەیە گەر ئەوانە بچێتە بوارى جێبەجێکردنەوە ڕێژەى سەوزاى لە ناحیەى سیروان بەرەو باشتر دەچێت.
ل4
بەروارى ،2014-2-23سه‌رۆکى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌گه‌ڵ سه‌رۆکى لیستى فراکسیۆنه‌کانى پارله‌مانى کوردستان‌و ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق له‌هه‌ولێر کۆبۆو‌ه . ک��ۆب��وون��هوه ب �ه‌ئ��ام��اده‌ب��ون��ى بەرێزعه‌بدوڵاڵ حاجى مه‌حمود، س���ه‌رۆک���ى ف��راک��س��ی��ۆن��ى حزبى س��ۆس��ی��ال��ی��س��ت دی��م��وک��رات��ى ک��وردس��ت��ان و ع����ارف ت�هی��ف��ور جێگرى س��ه‌رۆک��ى پ �ه‌رل �ه‌م��ان و دکتۆر رۆژن��ورى شاوه‌یس جێگرى س �ه‌رۆک��ى حکومه‌ت ونوێنه‌رانى کورد و سه‌رۆکى فراکسیۆنه‌کانى ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق و سه‌رۆکى فراکسیۆنه‌کانى په‌رله‌مانى کوردستان له‌گه‌ڵ نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆکى حکومه‌تى هه‌رێم به‌رێوه‌چوو
،ک ه تیایدا تاوتوێى ره‌وشى ئێستاى هه‌رێم‌وعێراق و کێشه‌کانى نێوان به‌غداو هه‌رێم وپه‌یوه‌ندى نێوان الیه‌ن ه سیاسیه‌کانى کوردستان‌و پرسى نه‌وت‌و برینى بودجه کرا. له‌وباره‌یه‌وه بەڕێزعه‌بدوڵاڵ حاجى مه‌حمود ،س �ه‌رۆک��ى فراکسیۆنى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان ب ه ~ راگه‌یاند :ت���ه‌وه‌رى کۆبونه‌وه‌که تایبه‌ت بوو گفتوگۆکردن له‌سه‌ر دۆخى ئێستاى هه‌رێمى ک��وردس��ت��ا ن و په‌یوه‌ندى نێوان الیه‌نه سیاسیه‌کانى کوردستان‌و پرسى ن �ه‌وت‌و بڕینى ب�ه‌ش�ه ب��ودج �ه‌ى ه �ه‌رێ��م ل�ه‌الی�ه‌ن به‌غداد و ئ�ه‌و قه‌یرانه داراییه‌ى ڕووبه‌ڕوى هه‌رێم بۆته‌و‌ه به‌تایبه‌ت دابینکردنى موچه‌ى فه‌رمانبه‌ران له‌وباره‌یه‌شو‌ه لێکدانه‌وه‌ى بۆ کراو بیرورا ئاڵو گۆر کرا.
ل2
جێگرى سەرۆکى ئەنجومەنى پارێزگاى کەرکوک:
هێزى پێشمەرگەى کوردستان لە کەرکوکە تایبەت بە ~
جێگرى سەرۆکى ئەنجومەنى پارێزگاى کەرکوک لە دیدارێکى تایبەتى ~ ئ��ام��اژە بۆ ئ��ەوە دەک���ات « ب��ارى ئەمنى پارێزگاى کەرکوک خراپتر نەبووە، بەاڵم دەبێت زۆر ئاگادار بین». ئ�����ەوەش�����ى خ���س���ت���ەڕوو «خەندەقەکەى کەرکوک قۆناغى یەکەمى ت���ەواو ب��ووە ب��ۆ ت��ەواو ک��ردن��ى ل��ە ب��وودج��ەى ئەمساڵ پ��ارەی��ەک��ى ب��اش��ى ب��ۆ ت��ەرخ��ان دەکەین». ڕێ��ب��وار ت��اڵ��ەب��ان��ى ،جێگرى سەرۆکى ئەنجومەنى پارێزگاى کەرکوک بە ~ ڕاگەیاند هێزى پێشمەرگەى کوردستان لە کەرکوک هەیە لە هەموو ناچەکە هێزى پێشمەرگە جێگیر کراوە. ن��اوب��راو وتیشى کۆچکردنى
عەرەبەکان بۆ ناوچە کوردیەکانى دەرەوەى س���ن���ورى ه��ەرێ��م��ى کوردستان گۆڕینى دیمۆگرافیا نییە ،ن��ە ناسنامە و بیتاقەى خۆراکیان دەگۆڕێت و حاڵەتێکەو ڕای���ان ک���ردووە ل��ە شوێنەکانى خ��ۆی��ان��ەوە ه��ات��ون��ەت��ە ن��اوچ��ە دابڕاوەکان. ل����ەب����ارەى ت������ەواو ب��ون��ى خەندەقەکەى ک��ەرک��وک ڕێبوار تاڵەبانى وت��ى قۆناغى یەکەمى ت��ەواو ب��ووە و قۆناغەکانى ترى ماوە بە دانانى کامیراى چاودێرى، ئ���ەو ڕێ��گ��ای��ان��ەى ک���ە پێشتر خەڵک هاتۆتە ن��او کەرکوکەوە نەماوە بەهۆى هەڵکەندنى ئەو خەندەقەوە. ئەوەیشى خستەڕوو لە بوودجە ئ��ەم��س��اڵ پ��ارەی��ەک��ى ب��اش��ى بۆ تەرخان دەکەین بۆ تەواو کردنى کارەکانى.
ل4
2
ساڵی - 32ژماره - 785سێشەممە 2014/02/25
هه‌واڵ و ڕاپۆرت
www.jamawarnews.com
مه‌کته‌بى سیاسى (حسدک) پێشوازیکرد ل ه وه‌فدێکى ئه‌نجومه‌نى نیشتمانى کوردى سوریا ~
به‌رێز عه‌بدوڵاڵ حاجى مه‌حمود کارگێرى مه‌کته‌بى سیاسى و هه‌ڤااڵن فاتح ره‌ووف و رزگار غ��ه‌ف��ور ئ �ه‌ن��دام��ان��ى مه‌کته‌بى سیاسى و تانیا تاهر ئه‌ندامى یه‌ده‌گى مه‌کته‌بى سیاسى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان ل��ه‌ب��اره‌گ��اى مه‌کته‌بى سیاسى له‌شارى سلێمانى پێشوازیان کرد له‌شاندێکى ب��ااڵی ئه‌نجو‌ومه‌نی نیشتمانی ک���وردی س�و‌وری��ا،ک�ه له‌سکرتێرو نوێنه‌رى 12حزب پێکهاتبوون . ل�ه‌دواى به‌خێرهێنان .سه‌ره‌تا د.ح��ه‌ک��ی��م ب��ه‌ش��ار سکرتێرى پارتى دیموکراتى کورد له‌سوریا س��وپ��اس��ىح��زب��ى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستانى کرد بۆ ئه‌و پێشوازییه گه‌رمه‌و رۆڵى حزبى له هه‌نگاوه‌کانى سۆسیالستى
چه‌سپاندنى م��اف�ه‌ک��ان��ى گه‌لى ک��ورد ب �ه‌رز نرخاندو جه‌ختیشى له پته‌وکردنى په‌یوه‌ندیه‌کانیان کرده‌وه .پاشان باسى له‌بارودۆخى کوردستانى خۆرئاوا کردو سوپاسى سه‌رۆکى هه‌رێمى کوردستان و حزب و الیه‌نه‌سیاسیه‌کانى هه‌رێمى کوردستانى کرد بۆ پشتیوانیان
له کوردانى خۆرئاواو هیواشیان خواست رۆڵ��ى زیاتریان هه‌بێت له یه‌کخستن و نزیککردنه‌وه‌ى ه��ێ��زه ک��وردی �ه‌ک��ان��ى س��وری��ا بۆ به‌ده‌ستهێنانى مافى ره‌واى کورد به‌رێگه‌یه‌کى یاسایى و ده‌ستورى و دوور له‌توندوتیژى . ل����ه‌الى خ���ۆش���ی���هوه ب��ه‌رێ��ز
به‌رێز محه‌مه‌دى حاجى مه‌حمود لە تونس چاویکەوت بە ژمارەیەک لە نوێنه‌رانى سۆسیال دیموکراته‌کانی واڵتانى عه‌ره‌بى وئه‌وروپا ~
درێژە... ب��ه‌ڕێ��ز م��ح��ه‌م��ه‌دی حاجی م��ه‌ح��م��ود ب��اس��ى ل���ه ح��زب��ى سۆسیال دیموکراتى کوردستان کرد که‌چۆن له‌به‌رنگاربونه‌وه‌و خه‌بات و قۆناغه سه‌خته‌کان له‌پێناوى مافه‌کانى گه‌لى کورد له‌تێکۆشاندابووه‌و له‌وپێناوشدا چه‌ندین قوربانیداوه ،له‌ئێستاشدا و له‌م قۆناغه‌دا به‌شێوه‌یه‌کى
دیموکراسیانه م �ه‌ده‌ن��ی��ان �ه‌و درێژ به‌سیاسه‌تى خۆى ده‌دات له‌پێناو به‌دیهێنانى مافه‌کانى کورد به‌پشت به‌ستن به‌یاساو ده‌ستورى عێراق و هه‌وڵده‌دات بۆ ده‌ستبه‌رکردنى کۆمه‌ڵگایه‌کى مه‌ده‌نیانه وهاوچه‌رخ. له به‌شێکى ترى دیداره‌که‌دا پ��هی��وه‌ن��دی��ی��ه‌ک��ان��ى ح��زب��ى س��ۆس��ی��ال��ی��س��ت دی��م��وک��رات��ى کوردستان و حزبه سۆسیال دیموکراته‌کان باسیان لێوه‌کراو ،تیایدا به‌رێز محه‌مه‌دى حاجى مه‌حمو لۆگى و په‌یره‌وپرۆگرامى
حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستانى پێشکه‌ش کردن و داواى لێکرد که سه‌ردانى هه‌رێمى ک��وردس��ت��ان بکه‌ن و له نزیکه‌وه له‌گه‌ڵ ئه‌ندامانى حزبى سۆسیالست دیموکراتى کوردستان دی��دارو کۆبوونه‌وه ئه‌نجام بده‌ن ،الى خۆشیانه‌و ه نوێنه‌رى حزب وپاره‌ته سۆسیال دی��م��وک��رات��ه‌ک��ان خۆشحاڵى خۆیان نیشاندا و هیواى زیاتر په‌یوه‌ندیه‌کانیان پته‌وکردنى ل �ه‌گ �ه‌ڵ ح��زب��ى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان ده‌ربڕى.
«عه‌بدوڵاڵ حاجى مه‌حمود» باسى له‌گرنگى یه‌کریزى الیه‌نه‌کان کرد که پێویسته بۆ ئ �ه‌م قۆناغه‌ى ئێستایان به ته‌بایی و یه‌کڕیزی هه‌وڵ بۆ به‌دیهێنانی مافه‌کانی گه‌لی کورد بده‌ن» هه‌روه‌ک ئاماژه‌ى به رێکه‌وتنامه‌ى هه‌ولێر ک��رد که پێویسته الیه‌نه‌کان پابه‌ندبن پێوه‌و
موچەی ئەم مانگە دابەشدەکرێت
له‌هه‌وڵى به‌ده‌ستهێنانى گره‌نتى یاسایى و ده‌ستورى بن بۆ کوردانى سوریا بۆ ئه‌مه‌ش ده‌بێت پاڵپشتى نێوده‌وڵه‌تى به‌ده‌ست بهێنن تا له‌رێگه‌یه‌وه کێشه‌ى سیاسى کورد له‌سوریا یه‌کال بکه‌نه‌وه . ه����ه‌روه‌ک ب �ه‌رێ��ز «ع�ه‌ب��دوڵ�ڵا حاجى مه‌حمود» به وه‌فدى میوانى راگ �هی��ان��د ح��زب��ى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان هاوکارو پشتیوان ده‌بێت له‌هه‌ر جوڵه‌یه‌کى سیاسى به‌ئاراسته‌ى به‌ده‌ستهێنانى م��اف �ه‌ک��ان��ى ک����وردو پاراستنى شوناسى نه‌ته‌وه‌که‌مان .هیواشى خواست ته‌واوى الیه‌نه‌کان به‌گیانى به‌رپرسیارێتیه‌وه مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ ب��ارودۆخ �ه‌ک �ه‌دا بکه‌ن و پێکه‌وه ک��ارى ج��دى بکه‌ن بۆ دارشتنى سیاسه‌تێکى دروس��ت و چه‌سپاو پێویسته هیچ الیه‌نێک په‌راوێز نه‌خرێت و به‌هاوبه‌شى له‌خه‌باتى رزگارى و خۆبه‌رێوه‌بردن به‌رده‌وام بن .
سه‌رجه‌م الیه‌نه‌کان کۆده‌نگن له‌پاراستنى ماڵى کوردى ~
درێژە... بەڕێز عەبدوڵاڵ حاجى مەحمود ئاماژه‌شى ب��وه‌دا که‌ل ه کۆبوونه‌وه‌که‌دا ب���ڕی���اردار ب��ه‌ن��اوى فراکسیۆنه‌کان به‌یاننامه‌یه‌ک له‌مباره‌و‌ه ده‌ربچێت‌و ه �ه‌روه‌ه��ا په‌یوه‌ندیو نێوماڵى کورد زی��ات��ر پ��ت �ه‌وت��ر ب��ک��رێ،ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت��ى له‌پرس ه چاره‌نوس سازه‌کان و پرسه نه‌ته‌واییه‌تیه‌کان ووتشى :سه‌رجه‌م الیه‌نه‌کان کۆده‌نگ بوون له‌پاراستنى ماڵى کوردى و یه‌ک هه‌ڵوێستى له‌پرسه
چاره‌نوس سازه‌کان ،چونک ه له‌ئێستا هه‌ند ێ الیه‌ن واده‌زانن په‌یوه‌ندى نێوان الیه‌ن ه سیاسیه‌کوردیه‌کان الوازب��وه‌‌و کۆده‌نگ نین» .عه‌بدواڵ حاجى مه‌حمود ئه‌وه‌شى خسته‌روو ،که‌له‌ئێستادا چۆن مامه‌ڵ ه ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئ �ه‌م قه‌یران ه بکرێت که‌روبه‌روى هه‌رێم بۆته‌و‌ه له‌وروه‌شه‌وه بڕیاردرا به‌هه‌رمیکانزمێک بێت حکومه‌تى هه‌رێم زاڵ بێت به‌سه‌ر ئه‌و قه‌یرانه‌و موچه‌ى فه‌رمانبه‌ران بۆمانگى شوبات‌و ئادار دابین بکات ،تا چاره‌سه‌ر کردنى ئه‌وکێشه‌و گرفتانه‌ى ل�ه‌گ�ه‌ڵ به‌غدا به‌هه‌ڵواسراوى ماونه‌ته‌وه‌و گفتوگۆکانیش له‌گه‌ڵ به‌غداد به‌رده‌وام ده‌بێت.
بڕینى مووچە سزاى بەکۆمەڵى کوردەکانى هەرێمە ئا :ڕێبین محەمەد
ئەندامێکى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق ڕایدەگەیەنێت «حکومەتى ناوەندى ڕێگرى دەک��ات لە ناردنى پارە بۆ بانکەکانى هەرێمى کوردستان ئەوەش کاریگەرى خراپى هەیە لەسەر ژیان و ئابوورى عێراق». کورد هانا بۆ الیەنە نێودەوڵەتیەکان دەبات ل��ە ک��ۆب��وون��ەوەک��ەى هەولێردا کە نوێنەرانى هەرێمى کوردستان ک��ۆب��وون��ەوە وە داوای����ان ک��رد لە م��ەرج��ەع��ە دی��ن��ی��ەک��ان و ن��ەت��ەوە یەکگرتوەکان کۆنگرەى دەوڵەتانى ئیسالمى و کۆمکارى دەوڵەتانى ع��ەرەب ئەو واڵتانەى پەیوەندیان لەگەڵ عێراق هەیە ،فشار بخەنە سەر حکومەتى عێراق بۆ ئەوەى کۆتاى
بهێنێت بە سیاسەتى گەمارۆدان و پەراوێزخستنى ئابورى بەرامبەر بە هەرێمى کوردستان . لە پاش ڕاگۆرینەوەى نوێنەران و گۆفتۆگۆکردن و تیبینیەکان بڕیاریانداوە بە مانەوەى کوردستان لە سنورى عێراق و پابەند بوون بە دەستورەوە ،بەکارهێنانى سەرجەم مافەکان کە دەستوور بە کوردستانى داوە ،بە تایبەت وەرگرتنى بەشى کورد لە میزانیە و داهاتى عێراقى ،بوودجە و مووچەى فەرمانبەرانى هەرێم وەک کارتى فشار بەکارنەهێنرێت. شکاندنى دەستوورە ه��ێ��م��ن ب���اج���ەالن ئ��ەن��دام��ی ئەنجومەنى کۆمیسیۆنى مافەکانى م���رۆڤ ل��ە ع��ێ��راق ڕایدەگەیەنێت «ن��ەدان��ى م��ووچ��ەى فەرمانبەرانى حکومەتى هەرێم (سزاى بە کۆمەڵە)
و (شکاندن)ى ڕاگەیەنراوى جیهانى مافەکانى مرۆڤە . ڕایگەیاندووە « زەرەر مەندبووى ئەم بارودۆخە هاوالتیانى هەرێمى ک��وردس��ت��ان��ە ب��ە ت��ای��ب��ەت چینى مامناوەندى لە فەرمانبەران کە مووچەکانیان بەدەست نەگیشتووە ماوەى دوومانگ دەبێت « ب��اج��ەاڵن ڕوون���ى ک��ردۆت��ەوە « شکاندنى مافەکانى مرۆڤە و بەتایبەت لە جاڕنامەى جیهانى مافەکانى مرۆڤ مادەکانى 17بڕگەى دووەم و مادەى 21بڕگەى دووەم و 23بڕگەى دووەم و مادەى 25بڕگەى یەکەم» ل���ەگ���ەڵ ئ�����ەوەش ش��ک��ان��دن��ى دەستوورى عێراقى بابى دوو بەشى یەکەم مادەى 14و 15و , 16کە باسى دڵنیاى ژیانێکى بە کەرامەتى هاواڵتیان دەدات ،بەبێ جیاوازى نەژا
د و ڕەنگ و بیروڕا و ڕاى سیاسى» بانکەکان بەتاڵن م��ەح��م��ا خ��ەل��ی��ل ،ئ��ەن��دام��ى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق لەسەر هاوپەیمانى کوردستانى ڕایگەیاند « بانکەکانى ک��وردس��ت��ان بەتاڵ بوونەتەوە لە پارە و ستراتیژیەتى ئابوورى عێراقى تاریکە و ڕوونیە، حکومەتى ناوەندى ڕێگرى دەکات لە ناردنى پارە بۆ بانکەکانى هەرێمى کوردستان ئەوەش کاریگەرى خراپى هەیە لەسەر ژیان و ئابوورى عێراق و دەرچوونە لە یاسا و دەستوورى واڵت» کورد خۆى عێراقى دروست کرد لە ساڵى 2003شتێک نەمابوو بەناوى عێراقەوە کوردەکان چوونە ب��ەغ��دا و عێراقیان ب��ە ه��اوک��ارى عەرەبەکان و لە ژێر سەرپەرشتى
کورت ه هه‌واڵ
ئەمەریکیەکان دروس���ت ک��ردەوە دەستوریان نوسیەوە و حکومەت و دام���ەزراوە دان��رای��ەوە ،دواى بە هێزبوونەوەى عێراق ئێستا عێراق وەک کارتى فشار مووچە و بوودجەى هاواڵتیانى هەرێم ڕادەگرێت .
ری��ک��ارى وەزارەت����ى دارای��ى حکومەتى هەرێم ئاشکرایکرد، ل���ەداه���ات���ى ن���اوخ���ۆ م��وچ��ەى ئ���ەم م��ان��گ��ەى ف��ەرم��ان��ب��ەران داب��ەش��ن��اک��رێ��ت ،لەئێستاشدا حکومەتى ه��ەرێ��م چ��اوەڕوان��ى ب��ەغ��دای��ە ب��ۆ ئ���ەوەى موچەى فەرمانبەرانى هەرێم ڕەوانە بکات داهاتى هەناردەکردنى نەوتى عێراق گەیشتە زیاتر لە ٧ ملیار دۆالر
وەزارەت������ى ن��ەوت��ى ع��ێ��راق ئاشکراى کرد کە بۆ مانگى کانوونى دووەمى رابردوو ،عێراق توانیوویەتى رۆژانە ٢.٢٩ملیۆن نەوت هەناردەى دەرەوەى واڵت بکات ،ئەمەش لەچاو مانگى کانوونى یەکەمى ٢٠١٣ب���ەرێ���ژەی ٤.٨دابەزینى بەخۆوە دیتووە.
ئەعرەجی :حکومەت کۆنترۆڵى چوار پارێزگاى لەدەست داوەو
بەها ئەعرەجی ،ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق رایگەیاند کە چ��وار پارێزگاى عێراق لە کۆنترۆڵى حکومەت دەرچ��ووەو داواى لە حکومەت کرد دەست لەکار بکێشێتەوە
کۆمپانیایەکى کوردى گرێبەستى پااڵوگەى نەینەواى بردەوە
ونبوون ن��اس��ن��ام �هی �ه‌ک��ی ب��اری ش��ارس��ت��ان��ی و باجێکی ک��ۆل��ێ��ژی زم���ان -به‌شی ئینگلیزی ئێواران به‌ناوی (زی���اد له‌تیف کاکه‌سور) ونبووه ،هه‌رکه‌سێ دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ~
ک��ۆم��پ��ان��ی��ای��ەک��ى ک���وردى گرێبەستى پ���رۆژەى پااڵوگەى نەینەواى بردەوە ،کە بڕیارە رۆژانە 90هەزار بەرمیل نەوت بپاڵێوێت. بەپێى رۆژنامەى مەشرق ،پاش چەند مانگ هەڵسەنگاندن و تاوتوێکردنى پ��رۆژەى پااڵوگەى نەینەوا ،کە بڕیارە لە ناوچەى ئەلخەزەر لە شارى حەمدانیە لە پارێزگاى نەینەوا دروستبکرێت.
www.jamawarnews.com
دیدار
ساڵی - 32ژماره - 785سێشەممە 2014/02/25
عەلى شەال ،سەرکردە لە دەوڵەتى یاسا:
3
ڕازیـــن بــە پــێــدانــى لــە %17ى بـــوودجــە بــە هــەرێــمــى کــوردســتــان
دیمانە :عومەر عەبدوڵاڵ
№
عەرەبە سوننەکان هیچ کێشەیەکى داراییان لەگەڵ حکومەتى فیدراڵدا نییە №
ع��ەل��ى ش��ەال،ئ��ەن��دام��ى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق و سەرکردە لە دەوڵەتى یاسا لە دیدارێکى تایبەتى ~ ئاماژە بۆ ئەوە دەکات « بە برایانى کورد دەڵێن کە نەرمى نیشان بدەن لە تێگەشتنیان لەمەسەلەى فیدراڵى هەرێم ئ���ەوەى ه��ەرێ��م هەرێمێکى فیدراڵى نییە تەنانەت لە کۆنفیدراڵیش زیاترە ئەوەى ه��ەرێ��م دەی��ک��ات دەوڵ��ەت��ە لەسەروو دەوڵەتەوە». ن��اوب��راو هێما ب��ۆ ئ��ەوە دەک���ات « هیچ داهاتێکى هەرێمى کوردستان ناگاتە بەغداد.». *ه��ەڵ��وێ��س��ت��ان لەسەر نەناردنى بوودجەى هەرێمى ک��وردس��ت��ان چیە ل��ەالی��ەن مالیکییەوە؟ ئ����ەو ق���ەی���ران���ە ن��ەک ڕووب�����������ەڕوى ه��ەرێ��م��ى کوردستان بووەتەوە گەر وا ب��ەردەوام بێت ئەو قەیرانە دارای��ی��ە لە مانگى شەشدا ت��ەواوى عێراق دەگرێتەوە و س��ەرج��ەم فەرمانبەران ڕووب���ەڕوى نەبوونى موچە دەبنەوە. قەیرانەکە ئەوەیە برایانى کورد لە هەرێمى کوردستان بەبێ پرسى دەوڵەتى عێراق
ن��ەوت ه��ەن��اردەى بازاڕەکانى دەرەوە دەک��ەن و لە هەمان ک��ات��دا ل��ە %17ى ب��وودج��ەى عێراقیان بدرێتێ بەبێ ئەوەى یەک بەرمیل نەوت هەرێم بدەن بە حکومەتى فیدراڵ ناشزانین ئەو نەوتە بەرەو کوێ دەڕوات تەنانەت هیچ داهاتێکى هەرێمى کوردستان ناگاتە بەغداد. *ب����ەاڵم ل���ەم ه��ەن��گ��اوەى ح��ک��وم��ەت��ى ف���ی���دراڵ گ��ەل��ى کوردستان زەرەمەندە یاساش ڕێگە بەوە نادات؟ ق��س��ەک��ە ج���وان���ە ،ب���ەاڵم کاتێک باسى دەوڵەت دەکەین بەشێوەیەکى گشتى و ئامادە نین و ئامادەى دانیشتنەکانى
پەرلەمان نابن بۆ گفتوگۆکردن و تێپەڕاندنى پ��رۆژە یاساى ب��وودج��ە لە ک��وێ دەتوانرێت ه��ێ��زى ی��اس��ا ب��ەک��ار بهێنێت ب��ۆ بەدەستهێنانى ب��وودج��ە خەرجکردنى پارەکاتێک کە بوودجە پەسەند دەکرێت لە %17ى بوودجە ڕەوانەى هەرێم دەکرا ،بەاڵم ئێستا نازانین چ گۆڕانکارێک ک��راوە و ژم��ارەى فەرمانبەرانى هەرێم نازانین چەندە نازانین کارەکانیان چییە ئ��اگ��ادارى داه��ات��ى هەرێمیش نین ،بۆیە ئەوەى لەو داهاتانەى حکومەتى ف��ی��دراڵ بوودجەى فەرمانبەرانى هەرێم بدات بۆیە دەبێت هەمومان ڕێکبکەوین لەسەر تێپەڕاندنى پرۆژە یاساى ب��وودج��ە ،پێویستە ه��ەم��وو هاواڵتیانى عێراق لە بەسرە وە بەغدا و باشوور و هەرێمى کوردستان وەک یەک مامەڵەیان لەگەڵ بکرێت بوودجەیان بۆ دابین بکرێت. * ل��ە ئ��ێ��س��ت��ادا دەرگ���اى وتوێژ لە نێوان بەغداد و هەرێم دانەخراوە باس لەوە دەکرێت ه��ەردوو ال بگەنە ئەنجامێکى باش ئەمە تاچەندە ڕاستە؟ ئێستا هەرێم دەیەوێت نەوت ه��ەن��اردە بکات و داهاتەکەى لە تورکیا دابنێت ئایا بۆچى نابێت بەسرە و عەمارە ئەوە بکەن؟ بەاڵم هەرێم بۆى هەبێت ئ���ەو م��ام��ەڵ��ەی��ە ب��ک��ات ئ��ەوە پرسێکى سیادییە و هەرێم
بەشێکە لە عێراقنەک بەشێک بێت لەسەرو عێراق پێویستە ڕێز لە دەستوور و یاساکانى عێراق بگیرێت دەستوور دەڵێت سامانە سروشتییەکان مافى هەموو گەالنى عێراقە ئەوەى هەرێم دەیکات یەکسانى تێدا نییە لێرەوە بە برایانى کورد دەڵێن کە نەرمى نیشان بدەن لە تێگەشتنیان لەمەسەلەى فیدراڵى هەرێم ئ��ەوەى هەرێم ه��ەرێ��م��ێ��ک��ى ف��ی��دراڵ��ى نییە ت��ەن��ان��ەت ل��ە کۆنفیدراڵیش زیاترە ئەوەى هەرێم دەیکات لە دەوڵەتە لەسەروو دەوڵەتەوە، چونکە ڕێکەوتننامە دەک��ات ل��ەگ��ەڵ دەوڵ��ەت��ى تورکیا بێ ئ��ەوەى ڕەزام��ەن��دى حکومەتى فیدراڵى وەربگرێت.
*ک���ورد و ع��ەرب��ى سوننە وەک یەک ڕووبەڕوى سیاسەتە چەوتەکانى حکومەتى فیدراڵى بونەتەوە حکومەتى فیدراڵى بۆ دەستوور جێبەجێ ناکات؟ ع��ەرەب��ە س��ون��ن��ەک��ان هیچ کێشەیەکى دارای��ی��ان لەگەڵ ح��ک��وم��ەت��ى ف��ی��دراڵ��دا نییە، هەڵوێستیان وەک هەڵوێستى دەوڵەت وایە وەزیرەکانیشیان دەن��گ��ی��ان ب��ە پ���رۆژە یاساى بوودجە داوە دەوڵەت کێشەى لەگەڵ تیرۆریستان هەیە چ لە عەرەبى سوننە بێت یان عەرەبى شیعە بێت لە ئاوەدانکردنەوەدا ب��وودج��ە ب��ە پێى سەرژمێرى دانیشتوان دابەش دەکرێت. برایانى کورد داواى لە %17یان ک���ردووە ک��ە زی��ات��رە ل��ە ڕێ��ژەى
دان��ی��ش��ت��وان��ى ه��ەرێ��م ،ب��ەاڵم ئێمە ڕازى بووین لەبەرئەوەى سەرژمێرى نەکراوە ئێستا برا کوردەکان فەرمان دەردەک��ەن ب���ۆ ه���ەم���وو ع��ێ��راق��ی��ی��ەک��ان پەرلەمانتارە کوردەکان بۆیان هەیە لەسەر پرسى عەمارە و ئ��ەن��ب��ار گ��ف��ت��وگ��ۆ ب��ک��ەن، بەاڵم پەرلەمانتارەکانى ئێمە ب��ۆی��ان نییە گفتوگۆ بکەین لەسەر هیچ پرسێکى هەرێم هەر کاتێک قسەمان ک��ردووە وتویان ئەوە پرسە پەیوەندى بە پەرلەمانى هەرێم و هەرێمى کوردستانەوە هەیە ،کەواتە بۆچى گفتوگۆ پرسێک دەکەن کە پەیوەندى بە پارێزگاکانى ترەوە هەیە؟ئایا ڕەوایە بۆ ئێوە بکرێت و بۆ ئێمە نەکرێت؟ئێمە دەمانەوێت دەستوور جێبەجێ بکرێت هەموومان بە شێوەیەکى ی��ەک��س��ان م��ام��ەڵ��ەى ل��ەگ��ەڵ بکەین. ه��ەم��وو ئ���ەوەان���ەى کە ئەمڕۆ دەوترێت هەوڵێکە بۆ دروستکردن و پەرە پێدانى پ�لان��ێ��ک ک��ە بریتییە لە دابڕانى هەرێم لە بەشەکانى ترى عێراق. ک��ەوات��ە گەشبینى بە ئەنجامەکانى وتوێژەکان؟ ئێمە سورین لەسەر ئەوەى کە بە هەمان شێوەى هاواڵتى هەولێر ماف و دەسکەوتەکان دەبێت بۆ هاواڵتێکى بەسرە دابینبکرێت .
بەڕێوەبەرى ڕێکخراوى : CDO
لەڕێگەى هاوبەشەکانمان لە بەغداد فشار لەسەر حکومەتى عێراق دروست دەکەین
دیمانە ~ :
لە بەغداد و پارێزگاکانى ترى عێراق لە پەیوەندیداین بۆ ئەوەى ئەم بارودۆخە لەمە زیاتر نەخایەنێت №
*ڕێ��ک��خ��راوەک��ان ڕۆڵ��ی��ان هەبووە لەسەر پرسى پەیوەندى دارەکان بە خەڵک؟ ل��ە ک��ۆت��اى م��ان��گ��ى ی��ەک��دا چەندین ک��ۆڕ و ک��ۆب��ون��ەوە و واژۆکۆکردنەوە و و کەمپین و خۆپیشاندان ئەمانە هەموو چ��االک��ەوان��ەک��ان��ى کۆمەڵگەى م���ەدەن���ی���ن و ڕێ���ک���خ���راوە ناحکومێکانن ل��ەس��ەر پرسى پێکنەهێنانى دواک���ەوت���ن���ى حکومەت و ڕێکخراوەکان بێ دەنگ نەبوون و چاالکى خۆیان
هەبووە تاڕادەیەکیش پەنجەیان خستۆتە س��ەر کەموکوڕێکان فشارى زۆریشیان دروستکردووە بە ئاراستەى زوو پێکهێنانى ح���ک���وم���ەت ل���ە ه��ەری��ش��م��ى کوردستان. *ت��اچ��ەن��دە ف��ش��ارەک��ان��ى ڕێکخراوەکان کاریگەرى هەبووە؟ ن��ات��وان��ی��ن ق���ەب���ارەى ئ��ەو فشارانە بپێوین ،چونکە بە تەنها ئێمە نین کە فشار دەکەین الیەنە سیاسییەکان هەریەکە
بۆخۆیان فشار لەسەر ئەوەى تریان. ب��ەه��ەم��ان ش��ێ��وە پ��ارت��ە سیاسییەکان فشاریان لەسەر ب��ارودۆخ��ەک��ە و هەموویان لە ڕاگەیاندنەکانیاندا هەڵمەتى کەسیان خ��ۆى بە کەتەرخەم ن���ازان���ێ���ت ل���ە دواک���ەوت���ن���ى پ��ێ��ک��ن��ەه��ێ��ن��ان��ى ح��ک��وم��ەت، ب��ەاڵم ل��ەم ن��ێ��وەن��دەدا قسەى ڕێ��ک��خ��راوەک��ان��ى کۆمەڵگەى م��ەدەن��ى ل��ە هەمویان ڕونتر،
№
عەتا محەمەد ،بەڕێوەبەرى ڕێ���ک���خ���راوى ( )CDOلە دیدارێکى تایبەتى ~ ئاماژە بۆ ئەوە دەک��ات « لە ڕێگەى هاوکار و هاوبەشەکانمان لە ڕێکخراوە ناحوکومییەکان لە بەغداد هەڵوێست بنوێنین پێموایە دەبێت فشارەکە یەغە ب��ەغ��داد بگرێتپێش ئ���ەوەى یەخەى کەسێکى تر بکرێت».
چونکە پەیامەکە لە بەرژەوەندى گشتییە . *ڕۆڵ����ى ڕێ��ک��خ��راوەک��ان��ى ک��ۆم��ەڵ��گ��ەى م��ەدەن��ى لەسەر گەمارۆى دارایى حکومەتى عێراق لەسەر هەرێمى کوردستان؟ تایبەتیم خوێندنەوەیەکى ه��ەی��ە ب���ۆ ئ���ەم ب���ارودۆخ���ە ئەوەش ئەوەیە لەو ب��اوەڕەدام ئ��ەم گ��ەم��ەی��ە ل��ە ئێمە و لە ق���ەب���ارەى ئ��ێ��م��ە گ���ەورەت���ر، چونکە ئەم گەمەیە گەمەیەکى ن��اوخ��ۆى ک��وردس��ت��ان نییە تا ئێمە فشارمان هەبێت لەسەر دەسەاڵتى هەرێمى کوردستان ڕۆڵمان هەبێت لەسەر شەقام تا بتوانین کارى تێدا بکەین ،بەڵکو ئەم گەمەیە هێندەى گەمەیەکى هەرێمایەتى و نێودەوڵەتییە هێندە کارئەکتەرى هەرێمێتى ڕۆڵ����ى ت��ێ��دا دەب��ی��ن��ێ��ت کە پەیوەندى بە مەسەلەى نەوت و گرێبەستەکان و مەسەلەى گشتییەکانى ن��ێ��وان ه��ەرێ��م بەغدا و کێشەى نێوان هەرێم
دەوڵەتانى دراوسێ و دەوڵەتانى دراوسێ هەیە هێندە پەیوەندى بە پەیوەندى ڕاستەخۆى بەسەر ک��اری��گ��ەری��ە ن��اوخ��ۆی��ەک��ان��ەوە نییە ،ئەم گەمەیە ڕەنگە لەو ڕێ��ک��خ��راوە نێودەوڵەتیانەش گەورەتر بێت کە ئێمە پشتیان پێ دەبەستین و کاریان لەگەڵ دەکەین و هاوبەشى کارەکانمانن هەرچەندە ئێمە لەم بوارەشدا ق��س��ەو پ��ەی��ام��ى خ��ۆم��ان��م��ان هەبووە. *هەڵوێستان لەسەر بەغداد چییە لەسەر نەناردنى موچە؟ لەسەر ئاستى ناوخۆیەکانى هەرێم توانیومانە هەڵوێستمان هەبێت زیاتر فشارەکانى ئێمە ل��ەس��ەر ح��ک��وم��ەت��ى هەرێمى کوردستان ب��ووە ،ئێمە لەگەڵ هاوکار و هاوبەشەکانمان لە بەغداد و پارێزگاکانى ترى عێراق لە پەیوەندیداین بۆ ئەوەى ئەم بارودۆخە لەمە زیاتر نەخایەنێت ئەو کاتە دەبێت ئێمە لە ڕێگەى هاوکار و هاوبەشەکانمان لە
ڕێکخراوە ناحوکومییەکان لە ب��ەغ��داد هەڵوێست بنوێنین پێموایە دەبێت فشارەکە یەخە ب��ەغ��داد بگرێتپێش ئ���ەوەى یەخەى کەسێکى تر بکرێت
4
ڕاپۆرت
ساڵی - 32ژماره - 785سێشەممە 2014/02/25
کارتی دەنگدان
جێگرى سەرۆکى ئەنجومەنى پارێزگاى کەرکوک:
هێزى پێشمەرگەى کوردستان لە کەرکوکە
سەردار محەمەد
دیمانە~ :
ڕێ��ب��وار تاڵەبانى ،جێگرى سەرۆکى ئەنجومەنى پارێزگاى کەرکوک لە دیدارێکى تایبەتى ~ ئ��ام��اژە ب��ۆ ئ��ەوە دەکات « بارى ئەمنى پارێزگاى کەرکوک خراپتر نەبووە ،بەاڵم دەبێت زۆر ئاگادار بین». ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات «خەندەقەکەى کەرکوک قۆناغى یەکەمى ت��ەواو ب��ووە بۆ تەواو کردنى لە ب��وودج��ەى ئەمساڵ پ��ارەی��ەک��ى باشى ب��ۆ تەرخان دەکەین». *پ��ەالم��ارەک��ان��ى داع��ش بۆ سەرکەرکوک تاچەندە مەترسى هەیە؟ مەترسى لە ناوچەکە هەیە
دەبێت هەموو ناچەکە لە حاڵەتى ئەمنیدا ئەحتیاتى خۆى وەربگرێت مەترسییەکە لە هەموو عێراقدا هەیە. *داواى هێزى پێشمەرگەتان ن��ەک��ردوە بێتە ک��ەرک��وک وەک ئەنجومەنى پارێزگا؟ هێزى پێشمەرگەى کوردستان لە کەرکوک هەیە هەر لە حەمرینەوە و لە هەموو ناچەکە هەیە هێزى پێشمەرگە جێگیر کراوە. *ئەو عەرەبانەى کە لە ئێستادا ئاوارە دەبن بە هۆى شەڕى گروپە تێکدەرەکان و سوپاوە مەترسییان هەیە لە سەر ناوچە داگیرکراوەکانى هەرێمى کوردستان؟ م��ەت��رس��ى ه��ەی��ە ،دەب��ێ��ت بە پێى دابەشکردنى ئەمنی بکرێت ئێمە هەموو جار لە ڕێگاى کۆچ
و کۆچبەران بێت و ناوى خۆیان تۆمار بکرێت ،بۆ ئەوەى لە حاڵەتە ئەمنییەکەوە چاودێرى بکرێن. *پێتانوانییە مالیکى بە ئ��ەن��ق��س��ەت ب��ی��ەوێ��ت ژم����ارەى پێکهاتەى ع����ەره‌ب ل��ە ن��اوچ��ە داگیرکراوەکانى کوردستان زیاد بکات؟ نەخێر ،ئەوە حاڵەتێکى ترە، چونکە گۆڕینى دیمۆگرافیا نییە، نە ناسنامە و بیتاقەى خۆراکیان دەگ��ۆڕێ��ت و حاڵەتێکەو ڕای��ان کردووە لە شوێنەکانى خۆیانەوە هاتونەتە ناوچە دابڕاوەکان. *ب����ارى ئ��ەم��ن��ى پ��ارێ��زگ��اى کەرکوک ئایا وەک جاران وانیە یان گۆڕانکارى بەسەر هاتووە لە دواى پەالمارەکانى داعش لە ناوچەکانى تر؟
№
بارى ئەمنى پارێزگاى کەرکوک خراپتر نەبووە №
بەسوتفە لەگۆشەیەکی سەر ئەم زەوی��ی��ەدا لەدایک ب��وم و ئەژیم ،زوو زوو گوێم لەهەواڵی سەیروسەمەرەو چ��اوم ل���ەروداوی قێزەون و دەاللەتی پاشاگەردانی ئەبێت .لەنوسینەکانی رابردومدا ئاماژەم بەکاریگەری پارەو س�����ەروەت و س��ام��ان ک���رد ل��ەس��ەر پێشخستنی ژیانمانم ،بەاڵم قەد چاوەرێی ئەوە نەبووم ئارەزووی کۆکردنەوەی پارە بگاتە ئەو ئاستەی مامەڵە بەزەویەکەی ژێر پێت و داهاتوتەوە بکەیت .ئای چەند کارەساتە لەسایتێکی لەلکترۆنیدا خوێندمەوە گوایە مامەڵە بەکارتی دەنگدانەوە کراوە بەشکو راست نەبێت .خ��وای��ە ئەبێت چ پاڵنەرێک هەبێت بۆ دروستبونی ئەم مامەڵە ئینسان کوژە ،هەزار پرسیارم لەخۆم کرد تۆ بڵێی پ��ارەی کارتی دەنگدانەکان بۆ شیری قوتوی مناڵێک نەبێت ؟ تۆ بڵێی توڕەبونی گەنجێک نەبێت کە لەپاش س ێ و چوار ساڵ تەواوکردنی قۆناغەکانی خوێندن هەندێک جار بەپ ێ ب��ەرەو ب��ازار ئەکەوێتەڕێ .یان تۆ بڵێی هۆکار چاوەروانی کرێکارێک ..پیشەوەرێک..فەرمانبەرێک .کرێچیەک نەبێت لە دواکەوتنی حکومەتەکەی خۆی ؟ لەوانەیە وابێت .نا با لەخۆمەوە بریار نەدەم .باشە گریمان هەواڵەکە راست بوو بەهەر هۆکارێک ..ئایا ئەو کاتە کۆنترۆڵی ماف و کۆنترۆڵی دیموکراسی و کۆنترۆڵی بەهاکانی مرۆڤ بون لەدەستی کێدا ئەبێت ؟ جگە لە سەرمایەدارو پ���ارەدارەک���ان .بەراستی هاورێیان ..کڕینی دەنگ واتە کڕینی شکۆی مرۆڤ و دەستەمۆکردنی ..کڕینی دەنگ واتە کۆیلەکردن جا هۆکاری فرۆشتنەکە برسێتی بێت یان مشەخۆری .دەنگ نابێت بفرۆشرێت ،چونکە دەنگ بڕیاری دیاریکردنی داهاتوو ئەدات ،باشەوخراپە جیائەکاتەوە .دەستەاڵتی ئەهریمەن تێک ئەشکێن ێ و جەهالەت رائەماڵ ێ و خۆسەپاندن و داگیر کردن و نایەکسانی کۆمەاڵیەتی دور ئەخاتەوە .وە هیچ زەمەنێک بەقەد ئەمڕۆ (دەنگ ) گرنگ نەبووە بۆ ویستی وەرچەرخان،ئێمە ئەتوانین لەرێگەی دەنگەکانمانەوە سەربەرز بژین ..وە ئەشتوانین لەرێگەی فرۆشتنی دەن��گ��ەک��ان��م��ان��ەوە ه��ەزار جاری تر بچوک و بەستەزمان بین و لەچوارچێوەی بەزەییدا پشکێک لەمافی رەوای خۆمانمان بدەن ێ .ئێستا هەرچی دەستەاڵتە لەبەردەم (دەنگ )دا چۆکی ئەلەرزێ .دەنگ واتە ( بون ) هەموو بونێکیش وەک چ��ۆن ئەرکی هەیەو بەرپرسیارێتی هەیە ئاواش مافی هەیە ..ئ ێ زۆرن ئەوانەی کە هەر ئەیانەوێت خزمەتبکرێن و سوژدەیان بۆ ببرێت و ماچیان بۆ هەڵبدرێت و لەکۆڵ بکرێن. ئارەزوی (بون ) ناکەن لەدەوروبەریاندا، چونکە لەبونی ئ��ەوان کەم ئەکاتەوە جا بۆیە قەیناکا وەرەق��ەی نەوتەکە بفرۆشن بۆ پرکردنەوەی کەلێنەکانی ژیانتان هەرچەنە لەهەرێم و وواڵتێکدا ئەژین ئەبوو خۆشتر بژینایە،بەاڵم ک��ارت��ی دەن��گ��دان��ەک��ان��ت��ان مەفرۆشن ..چونکە کڕیارەکە ئەیەوێت بەو بڕە پارە نەعلەتییە کە لەسەرچاوەدا هەر هی خۆتە ئەیەوێت بۆ چوارساڵی تر خ��ۆی کوێخاو چ��اوس��اغ بێت ،ب��ەاڵم لەکۆمەڵگەیەکی هۆشیار و هەستیاردا ئەو جۆرە کوێخایانە هەمیشە گڵۆڵەیان لە لێژیدایە.
www.jamawarnews.com
بارى ئەمنى پارێزگاى کەرکوک خراپتر نەبووە ،بەاڵم دەبێت زۆر ئاگادار بین لە حاڵەتێکى ئەوەدا نییە بڵێن ئارامە و پێویستمان بە هیچ نییە ،بۆیە پێویستە لە حاڵەتى ئامادە باشیدا بین. *خەندەقى کەرکوک بە کوێ گەشتووە؟ قۆناغى یەکەمى ت��ەواو بووە و ق��ۆن��اغ��ەک��ان��ى ت���رى م���اوە بە
بەڕێوەبەرى ناحیەى سیروان:
نــاحـــیـــەى ســـیـــروان لــــە ڕووى پـــــرۆژەى خـــزمــەتــگـــوزاریـــیــــەوە پـــشـــتـــگـــوێ خــراوە دیمانە~ :
قوتبەدین حەسەن ،سەرۆکى ش��ارەوان��ى ناحیەى س��ی��روان لە دی��دارێ��ک��ى تایبەتى ~ ئاماژە بۆ ئ��ەوە دەک��ات بۆ یادى کیمیابارانکردنى هەڵەبجە دواکاری سااڵنى ڕاب��ردووم��ان هەیە بۆ ئەو پرۆژانەى کە جێبەجێنەکراون لە ناحیەکەدا». ن��اوب��راو هێما بۆ ئ��ەوە دەک��ات «پەسەند نەکرد بوودجە کاریگەرى ڕاستەخۆى کردۆتە سەر ئەنجامدانى پرۆژەکانمان». نازانین چارەنوسى پرۆژەکانمان بە کوێ دەگات ن��اح��ی��ەى س��ی��روان ل��ە ڕووى پرۆژەى خزمەتگوزارییەوە پشتگوێ خراوە ،بەاڵم لە دواى هەوڵێکى زۆر کۆمەڵێک پ��رۆژەم��ان بۆ ئەنجامدا تا ڕادەی��ەک��ى باش گۆڕانکارى بە خۆیەوە بینى ،ئەو پرۆژانەشى کە ئەنجامدراوە لە ئاست خواستى ئێمەو دانیشتوانى ناحیەى سیرواندا نییە ،چونکە کۆمەڵێک پ��رۆژەى ترمان هەبوو بڕیار بوو لە ساڵى 2014دا ئ��ەن��ج��ام ب��درێ��ت ،ب��ەاڵم بەداخەوە تائێستا بوودجە پەسەند نەکراوە تا بوودجە پەسەند نەکرێت نازانین چارەنوسى ئەو پرۆژانەمان بە کۆ دەگات. پرۆژەکانمان وەستاوە دواکەوتنى بوودجە کاریگەرى
ڕاستەوخۆ هەیە لەسەر دواکەوتنى پرۆژەانمان و کۆمەڵێک پرۆژەمان بڕیار ب��وو ڕابگەیەنرێت بە هۆى پ��ەس��ەن��د ن��ەک��ردن��ى ب��وودج��ەوە پرۆژەکانمان وەستاوە. 20خانوو بۆ فەرمانبەرانە دابەشنەکردنى ئەو خانوانەى کە لە ناحیەى سیروان دروست کراوە ئەوەى من ئاگادار بم هۆکارى دابەشنەکردنى ئ���ەو 50خ��ان��ووە تائێستا هیچ پرۆژەیەکى خزمەتگوزارى بۆ ئەنجام نەدراوە ،بۆیە هەر ماڵێکیش بچێتە ناو ئەو خانوانە توشى ناخۆشێکى زۆر دەب��ێ��ت ،ئێمەش لە ئێستادا هیچ دەسەاڵتێکمان نییە پ��رۆژەى خزمەت گ��وزارى بۆ ئەنجام بدەین، ب��ەاڵم ئ��ەوەى جێگەى خۆشحاڵییە پرۆژەکەیمان ناردووە و ڕاگەیەنراوە گەر بوودجە پەسەند کرا پرۆژەکە دەچێتە ب���وارى جێبەجێکردنەوە لەگەڵ بەڕێوەبەرى ناحیەدا هەوڵى دابەشکردن خانووەکان دەدەین.
ئ���ەو خ��ان��وان��ش 20ت���ی���ان بۆ فەرمانبەرانەو ئەویتریان بۆ هاواڵتیانە بە پێى خاڵ بەندى. قەرەبووى زیان لێکەوتوان دەکەینەوە لە کاتى ئەنجامدانى پرۆژەکانماندا لە ناو ناحیەى سیروان هەر ماڵێک بەر پرۆژەکانمان کەوت قەرەبووى دەکرێتەوە. ب���ۆ ق����ەرەب����وو ک����ردن����ەوەى زیانلێکەوتوانى دەستى ڕژێمى پێشوو ه��ەر داواک��اری��ی��ەک لە هەڵەبجەوە ک��راب��ێ��ت ب���ۆ ق���ەرەب���وو ئێمەش شانبەشانى ئەوان داوامان کردووە. سەوزاى لە ناحیەى سیروان بەرەو باشتر دەڕوات س���ااڵن���ە ب��ڕێ��ک��ى ب���اش ن��م��ام دەنێژین ئەوەى بتوانین بە سەریدا سەرکەتوو دەبین و خزمەتى بکەین و وش��ک نەبێت ه��ەروەه��ا ئەمساڵ چ��وار باخچەمان بۆ چوەتە بوارى جێبەجێکردنەوە ل��ە پ��رۆژەک��ەى
ئەنجومەنى وەزیران کە ڕاگەیەنراوە سێ پرۆژەى ترمان هەیە گەر ئەوانە بچێتە بوارى جێبەجێکردنەوە ڕێژەى س��ەوزاى لە ناحیەى سیروان بەرەو باشتر دەچێت. گەنجانمان پشتگوێ نەخستووە داواکارى گەنجانى ناحیەى سیروان هەمیشە لە س��ەروى پرۆژەکانمان دامان ناوە لە ناو سنورى شارەوانى ناحیەى سیروان چەند شوێنێکمان دابین کردووە بۆ یاریگا. لە ناو پرۆژەکانیشماندا داواى پرۆژە وەرزشییەکانمان کردووە و ئەو توێژەکان پشتگوێ نەخستووە. *داواکارى ؟ ب��ۆ س��اڵ��ی��ادى ک��ی��م��ی��اب��اران��ى کردنى هەڵەبجە ئەو داواکاریانەى سااڵنى ڕاب��ردوو کە نەچوەتە بوارى جێبەجێکردن کە زۆر پێویست لە ڕووى خزمەتگوزارى دواى ئەوەى ئەوەشمان کردووە بەشێک لە پرۆژە و بیناکان بێتە ناو شارەوانى سیروان.
دان��ان��ى ک��ام��ی��راى چ��اودێ��رى، ئ���ەو ڕێ��گ��ای��ان��ەى ک��ە پێشتر خەڵک هاتۆتە ناو کەرکوکەوە نەماوە بەهۆى هەڵکەندنى ئەو خەندەقەوە. *چاوەڕواندەکرێت کە تەواو ببێت کارەکان لەو خەندەقەدا؟ لە بوودجە ئەمساڵ پارەیەکى باشى بۆ تەرخان دەکەین بۆ تەواو کردنى کارەکانى.
لە چاوەڕوانى پێکهێنانی حکومەتدا کەمال قادر
لە کاتى 2013/9/21دەنگماندا ب��ەم��ەب��ەس��ت��ى خ��ۆش��گ��وزەران��ى و هەنگاو ن��ان ب���ەرەو ئ��ارام��ى کۆمەاڵیەتى و دەروون��ى زیاتر دا ،ب��ەاڵم تائێستا ئەو خەونەمان نەهاتۆتە دى کە چاوەڕوانمان دەک����رد ل��ە ک��اب��ی��ن��ەى 8ت��ەم��دا خەونە لەمێژینەکانمان و بەرنامە کۆکراوەکانى سەرجەم لیستەکان بخرێتە ب���وارى جێبەجێکردن گەر کابینەکە لە وادەى خۆیدا پێکبهاتایە ئێستا بەرەو پیربون دەچوو کەچى تائێستا ئەو خەونەى دەنگدەران لە دایک نەبووە. ئ�����ەوەى ک���ە ل���ە ه��ەرێ��م��ى کوردستان دەگوزەرییە هەر جارەو بەبیانوێک پاکانەیەک دەهێنرێتەوە ب��ۆ پێکهنەهێنانى حکومەتى هەرێمى کوردستان لەبەرامبەر پێکنەهێنانى حکومەت فشارەکانى حکومەتى فیدراڵى عێراق بە بیانو دەهێنرێتەوە گەر بۆ ئەمەش بێت ڕەنگە بۆ ئێستا ڕاست بێت بەاڵم بۆ کاتى خۆى وا دەرناچێت. ئ��ەوەى ئێستا بۆ هاواڵتیان گرنگە کە حکومەتێکى بەهێز لە هەرێمى کوردستان دابمەزرێت و چارەسەرى پرسە هەڵوەسراوەکانى ه��ەرێ��م ب��ەغ��دا بکات ب��ۆ ئ��ەوەى هاواڵتیانى کوردستان ڕزگاریان بێت لە قەیرانەکان. لە ئێستادا گەورەترین کارى حکومەت ئ��ەوەی��ە ک��ە کێشەى بوودجەى هەرێم چارەسەر بکات و بەهارى شادى بگەڕێنێتەوە بۆ دڵى جەماوەرى کوردستان .
www.jamawarnews.com
کورد له میدیاکه‌نه‌وه
ساڵی - 32ژماره - 785سێشەممە 2014/02/25
5
ســــیــــاســــەتــــکــــردنــی کــــورد لــــەڕێــــگـــــەى فـــــیـــــلـــــمــــه‌و‌ه وه‌رگێڕانی~ :
ک��وردەک��ان دواى چەندین شۆڕشى خوێناوی ،ئێستا لەبرى خەباتى چەکدارى بۆ خۆناساندن بە جیهان ،بەدواى ڕێگایەکیتردا دەگ��ەڕێ��ن ،گرنگترین ڕێگاش بریتییە لە جیهانى سینەما و فیلم ،واتا سیاسەتکردن لەڕێگەى فیلمەوە. بەهمەنى قوبادى دەرهێنەرى ک����وردى ئ��ی��ران��ى ب��ە فیلمى (ساتێک بۆ مەستى ئەسپەکان) لە ساڵى ()2000دا ناسرا و بە فیلمى جوانى (کیسەڵەکانیش دەف��ڕن) لە ساڵى ( )2004لە ئ��ۆردوگ��اى پەنابەرانى عیراقى لەسەردەمى هێرشى ئەمریکا درێژەى بە فیلمسازییەکەى داوە. قوبادى لە فیلمى (نیوەمانگ) دا جارێکیتر لێهاتوویى خۆى بۆ بەرهەمهێنانى تەنزێکى شاعیرانە کە پێگەى کۆمەڵگەى کوردى نیشان دەدات ،نمایش دەکاتەوە. فیلمى (نیوەمانگ) وەک فیلمى (ئ��اوازەک��ان��ى زێ��دى دای��ک��م)ى ساڵى ( )2002ئینتیمایەکى تایبەتى بۆ موزیک هەیە. موزیکى ئەم فیلمە زۆر جوان بوو و باس لە گەشتى گروپێک لە موزیکزانانى کورد بۆ گێڕانى
کۆنسێرتێک دەک���ات .کەسایەتى سەرەکى ئەم فیلمە پیرەمێردێکى ک��وردە ب��ەن��اوى مامۆ (ئیسماعیل غەفارى) کە موزیکزانێکى بەناوبانگە الى کۆمەڵگەى کوردەکانى تورکیا، عیراق و ئیران .مامۆو گروپەکەى یەکەمین موزیکزانى ک��وردن کە لە عیراقدا دواى هەرەسى سەدام حسێن، بڕیارى گێڕانى کۆنسێرتێک دەدەن. مامۆ بڕیار دەدات ئەم کۆنسێرتە وەک پارچە موزیکێکى ماڵئاوایى لەخۆى پێشکەش بکات .ئەو دە کەس لە ک��وڕەک��ان��ى ب��ۆ هاوڕێیەتى لەگەڵ خۆیدا بانگهێشتى ئەم کۆنسێرتە دەکات .هەندێکیان ئارەزوومەندان‌و هەندێکیان بێ مەیلن بۆ ئەم گەشتە، بەاڵم لەگەڵ ئەمەشدا لەڕووى هەستى بەرپرسیارێتییەوە بە ئۆتۆمبێلێکى ک��رێ گەشتەکەى خ��ۆی��ان دەس��ت پێدەکەن .کاکۆى شۆفێرى پڕ لەوزەى ئۆتۆمبێلەکە (ئەڵاڵ موراد رشتیانى) یە کە وازیهێناوە لە کارەکەى خۆى ک��ە دادوەرى شەڕەکەڵەشێرە تا بتوانێ بێتەناو ئەم گروپەوە. فیلمى (نیوەمانگ) ناسازگارییە ک��ل��ت��وری��ی��ەک��ان��ى ل��ەپ��ێ��ن��او گ���ەڕان ب�����ەدواى ب��ەخ��ت��ەوەری��ى ژی��ان��دا ل��ەب��ەرچ��اون��ەگ��رت��ووە .ل��ەم��اوەى فیلمەکەدا ،مۆبایل لەتەک ئامێرە سازە کۆنەکانى موزیکدا دەبینرێت و تەواوى پیرەمێردەکانى ئەو گوندە
خاوەنى ئیمەیڵى خۆیانن .کاتێک لەپێناو دۆزینەوەى ڕێگاچارەسەرێک بۆ تێپەڕبوون بە سنور ناکۆکییەک لەنێوانیاندا دێ��ت��ەئ��اراوە ،یەکێک لە کوڕەکانى مامۆ الپتۆپەکەى بۆ دۆزینەوەى نەخشەیەک دەکاتەوە (دیارە پێدەچێ پەیوەندى wi-fi لە شاخەکانى زاگرۆس باشە) .لەگەڵ ئەمەشدا کە گۆرانیبێژە ئافره‌تە ئیرانییەکان لە کۆمەڵدا ڕێگەى پێشکەشکردنى کۆنسێرتیان نییە،
مامۆ هەوڵ دەدات هونەرمەند (هەدییە تارانى) بەنهێنی بباتە کوردستانى ع��ی��راق��ەوە .توانستى ق��وب��ادى بۆ دروستکردنى ریالیزمێکى سیحراوى لە گوندێکدا کە دانیشتوانەکەى ()1340 ئافره‌تە گۆرانیبێژى دوورخراوەیە ،لە مەیدانێکدا کە ئافره‌تەکان ساز بۆ ئەم گروپە موزیکژەنە لێدەدەن ،ئەمە ساتێکى لەیادنەچووە. لەم فیلمەدا جارێکیتر لەالیەن سەربازە ئەمریکییەکانەوە ڕێگە لە
مـــۆدیـــلـــی پـــێــکـــەوەژیـــــان بــــۆ عــــێــــراق وه‌رگێڕانی~ :
یانزدە ساڵ لەمەوپێش هەر لەم مانگەدا ،جۆرج بۆش بە نهێنی بە کۆمەڵەی گشتی رێکخراوی نەتەوەیەکگرتووەکانی ڕاگەیاند کە بایەخی ئازادیی حکومڕانی بۆ هەمووانمان روونە ،بەاڵم سەدام حسێن و رژێمەکەى چیتر نابێ لەسەر ڕووى دونیا بمێنن. الوازی�����ی تێگەیشتن ل��ەو چەشنە مەسەلەیە ،دەرەنجامێکی کارەساتباری بۆ ئاشتی جیهان ب���ەدواوە ب��وو ،ل��ەو س��ەردەم��ەدا ج���ۆرج ب���ۆش وەک س��ەرۆک��ى ئەمریکا و ن��وێ��ن��ەری واڵت��ان��ی بلۆکی خۆرئاوا ،ڕێبەرایەتی دەیان دەوڵەتى لەئەستۆدا بوو کە وەک ڕێکخراوى ناتۆ و هاوپەیمانێتیش لەگەڵ یەکێتی ئەوروپا ،نەخشەى رووخاندنى رژێمى عیراق دابڕێژێت و بیخاتە بوارى جێبەجێکردنەوە. میللەتانى عیراق بەتایبەت کورد واتا ئەو دانیشتوانەی کە هیچ ئازادییەکیان لە سایەى رژێمى سەدامدا نەبوو ،پشتیوانى سیاسەتى جۆرج بوش بوون بۆ ڕووخاندنى س��ەدام چونکە ئەو سەرپەرشتى نەخشەى دەوڵەتانی دەکرد. ماوەیەکی زۆر بوو ئەمریکا ل��ەم مەسەلەیە تێگەیشتبوو ک��ە ه��ەل��وم��ەرج��ێ��ک ب��ەدەرل��ە رووخانى رژێمى بەعس ،شیاوی قبوڵ نییە .جێبەجێ نەکردنى
رووخ��ان��ى س���ەدام ،عیراقی ب��ەرەو کامی مەرگ دەب��رد .هەر لەبەر ئەم ه��ۆی��ەش وێ���ڕاى ن��اڕەزای��ى چەندین واڵتى جیهان کە تێڕوانینەکانیان دژ بە نەخشەى رووخاندنى سەدام بوو، زوو جێبەجێکردنى نەخشەکە جیهانی دووچاری سەرسوڕمان کرد .رووخاندنى دیکتاتۆرەکان رێسایەکی جیهانییە کە ناب ێ هیچ کەمتەرخەمییەکى تیادا بکرێت. ک��وردەک��ان ب��ۆ ئ���ەوەی جیهان دڵنیا بن کە بە دروستی پشتیوانى لە نەخشەکە دەک���ەن ،بەنائاشکرا چەندینجار ئاماژەیان بە وەگەڕخستنى هێزەکانیان لە عیراق کرد ،ئەو سوپای عیراقەی کە ڕێگەی لە ئازادی دەگرت، بەرگەى پەالمارى ناتۆى نەگرت. س��ەرج��ەم ئ��ەو م��ەس��ەالن��ەی کە کوردەکان لەو سەردەمەدا رایگەیاند، لەپێناو بەمەدەنیکردنی عیراق ،بەنێو دەوڵەتیکردنى کێشەى کورد ،گۆڕینی
سیستەمی حکومڕان لە دیکتاتۆری و سەربازییەوە ب��ەرەو سیستەمێکى دیموکراسی و بەرەو جیهانێکی مافى م��رۆڤ و ب��ەدەر لەتوندوتیژی ،بۆ چارەسەرى کێشەى عیراق گرنگ بوو، بەاڵم پێدەچ ێ هەموو ئەم مەسەالنە نەیانتوانی بێت کلتورى پێکەوەژیان لە عیراقدا دابین بکات ،هەربۆیەشە رۆژبەرۆژ مەترسى شەڕى ناوخۆیى لەو واڵتەدا دەکرێت ،هەرێمى کوردستانی عیراقیش بەرەو ئەو مەترسییە هەنگاو دەنێت. کوردەکان لە پشتیوانى ئەمریکا بۆ رووخاندنى سەدام حسێن ،پێیانوایە لەدیدی ئایندەوە بە دروستی کاریان کردووە .لە ساڵی (1991ز)ەوە بەهۆی راپەرینى ک��وردەک��ان��ەوە ،ڕێکخراوە نەتەوەیەکگرتووەکان بە شێوەیەکی لێبڕاوانە پشتیوانى خۆى بۆ ئازادی ک��وردەک��ان ڕاگەیاند .لە هەمانکاتدا نزیکەى ( )11ساڵ لەمەوپێش ئااڵی
عیراق لە کۆشکی سەدام هێنرایە خ����وارەوە ،سەدامیش کۆتایی بەژیانی حکومڕانییەکەى خۆی هێنا .لەهەمانکاتدا ل��ەدی��دی وی�لای��ەت��ە ی��ەک��گ��رت��ووەک��ان��ی ئەمریکاوە لە چەند روویەکیترەوە عیراق جێگەی بایەخە ،تەنها چەند هەفتەیەک بەرلەوەی حکومەتى س����ەدام ب��ڕوخ��ێ��ت ،س��ەرۆک��ی ئەمریکا فەرمانی دا تا ه��ەزاران چ��ەک و هێزی ئەمریکی بچنە عیراقەوە ،ئەم هەنگاوە لە ڕاستیدا وەاڵمێکی دۆستانە بوو بۆ هەموو ئەو الیەنانەى کە بەشێوەیەکى پۆزەتیڤ ،وەاڵم���ی پێشنیاری رووخانی سەدامیان دابۆوە. ئ���ەم���ڕۆش ع��ی��راق ب���ەرەو خوێناویبوونى زیاتر دەچێت، ئایا ئەوە چاوەڕوانییەکی زۆرە لە ب��اراک ئۆباما کە تا بتوانێ عیراق جارێکیتر بگۆڕێت؟ ئاشتی نەتەوەکان بهێنێتەدی؟ ریفۆرمی سیستەمی حکومڕانی بکات؟. بەهاریکاریی خ��وداوەن��د، هێندە درەن��گ نییە تا بتوانین عیراق بەرەو پێکەوەژیان بگۆڕین. ئەمە دەب��� ێ ئامانجی هەموو عیراقییەکان بێت ،ئەمە هەمان ئ��ەو شتەیە کە ب��اراک ئۆباما لەبارەى عیراقەوە رایگەیاندووە، ئ��ەو وت��ی تەنها بەهاریکاریی یەکتر ،دەتوانین بگەینە ئەم ئامانجە. نوسینی :رایمۆند ویلی سەرچاوە :رۆژنامەى (لۆس ئەنجلس
هەوڵى ئەوان بۆ تێپەڕبوون بەسنوردا دەگیردرێتەوە ،سەربازەکان خۆیان شاردۆتەوە بەاڵم گوللەکان دەست ب��ە دەس��ت��ڕێ��ژ دەک�����ەن .ب��ەه��ۆى دەستگیرکرانى ئافره‌تە گۆرانیبێژێکى هاوڕێیانەوەو فڕاندنى بۆ شوێنێکى ن��ادی��ار ،سێیەمین هەوڵیشیان ڕووبەڕووى شکست دەبێتەوە .مامۆ جەخت دەکاتەوە کە من لە هەموو شوێنێکى کوردستاندا دەتوانم سازى موزیک و گۆرانیبێژ پەیدا بکەم.
بەاڵم ئەو وردە وردە بەم ئەنجامە دەگات کە کاتەکەى لە کۆتایى نزیک بۆتەوە. ل��ە دەق���ى ن��ی��وەم��ان��گ لە کۆتایى فیلمەکەدا بەدەرکەوتنى هونەرمەندى ناسراو (گوڵشیفتە فەراهانى) دۆخێکى خوازەیى پەیدا دەکات .ئەو کە ئافره‌تێکى زۆر قەشەنگ و جوانە ،بەڵێنى چوونە مەیدان بۆ پێشکەشکردنى کۆنسێرتە موزیکییەکەى بە مامۆ دەدات. -1ئایا ئەو فریشتەیە؟ -2ئ��ای��ا ئ��ەوە خستنەڕووی ڕۆحى کوردستانە؟ لەم فیلمەدا بەهۆى رۆشن نەبوونى زۆرینەى مەسەلەکانەوە، ئاماژە بۆ ئەم مەسەلەیە دەکرێت ک��ە ت��ەن��ان��ەت فریشتەکانیش سنورەکانى خۆیان لەهەمبەر سیاسەتە مەیدانییەکاندا ئەزموون دەکەن .ئەوەى کە لە دەستپێکى فیلمەکەدا بەتەنز دەستپێدەکات وردە وردە لەکۆتایى فیلمەکەدا دەگۆڕێ بۆ تراژیدیا ،لەکاتێکدا کێشەى کورد قۆناغى تراژیدیاى تێپەڕاندووە و بەرەو دونیایەکى نوێ هەنگاو دەنێت. نوسینى :تاى بر سەرچاوە :رۆئافره‌تامەى (بۆستۆن گلۆب)ى ئەمریکى.
تورکیا نەخشەى پەالمار بۆسەر کورد دادەڕێژێت وه‌رگێڕانی~ :
رۆژن��ام��ەى (ئەکشام)ى تورکی دەق��ى چاوپێکەوتنێکى (نەجدەت ئ��ۆزال)ى سەرۆکى ستادی سوپای تورکیاى ب�ڵاوک��ردەوە ،دەرب���ارەى دەستپێکردنى هێرشى زەمینى‌و ئاسمانى سوپاى تورکیا بۆسەر ک��وردس��ت��ان��ى ع��ی��راق ب��ە بیانووى پاکتاوکردنى هێزەکانى ()PKKەوە. لەم چاوپێکەوتنەدا (نەجدەت ئ���ۆزال) ڕایدەگەیەنێت« :تورکیا س����ەرەن����ج����ام ب����ەپ����ێ‌ى م��اف��ە نێودەوڵەتییەکانى خۆى بەگژ پارتى کرێکارانى ک��وردس��ت��ان ()PKK دا دەچ��ێ��ت��ەوە ،س��وپ��اک��ەم��ان لە ئامادەباشیدایە ،لە سەرەتاى وەرزى
ب��ەه��ارەوە هێرش بۆسەر باکورى عیراق دەس��ت پێدەکات ،ئەمەش بەو مەرجەى کە هێزەکانى ()PKK پەالمارى سنورەکانى تورکیا بدات، ئەوا ئێمەش نەخشەى پەالمارەکە جێبەجێ دەکەین». هەروەها تۆڕى تەلەفزیۆنى میللى تورکیا ()Ntvو رۆژنامەى (حورییەت) لەڕاپۆرتێکدا ب�ڵاوى ک���ردەوە کە ئەمریکا و عیراق بەپێى ڕێککەوتن ڕێگە بە تورکیا دەدات تا کوردەکان لەناوببات کە ئ��اژاوە بۆ دەوڵەتى تورکیا دروست دەکەن ،لەهەمانکاتدا بارودۆخى ناوخۆیى تورکیا تائێستا زەمینەى نەڕەخساندووە بۆ ئەوەى ک���ورد و ئ��ەن��ق��ەرە ڕێککەوتنێکى ئاشتەوایى ئیمزا بکەن.
6
بیروڕا
ساڵی - 32ژماره - 785سێشەممە 2014/02/25
هەڕەشە لە کوردانی سوریا دەکرێت
قــــــەیـــرانــــى خــــوێـــنــــدنـــى ئــــێـــــواران
و~ :
رێ��ک��خ��راوی پشتیوانی لەدیموکراسی بۆ ک��ورد لە س��وری��ا رایدەگەیەنێت کە ڕەوش��ی ک��ورد و بارودۆخی رۆژنامەنووسان لە سوریا ب����ەرەو خ��راپ��ی دەچ��ێ��ت، ه��ەڕەش��ەى داخستنیش لە میدیا کوردییەکان دەکرێت. ئەم رێکخراوە لە نوێترین راپ���ۆرت���ی خ��ۆی��دا ک��ە لە رۆژنامەى (international )Herald tribune ب�ڵاوک��راوەت��ەوە ،ئاشکرای کرد :لە سەرەتای ئەمساڵەوە دەیان هاواڵتی کورد لەسوریا دەستگیرکراون و ک��وژراون کە هەندێکیان رۆژنامەنووس و نووسەرن .رۆژنامەکانیش سانسۆری توندیان لەسەرە و رووب�����ەرووی ه��ەڕەش��ەی داخ����ران ب��وون��ەت��ەوە .لە س��ەرەت��ای ئەمساڵیشەوە ( )19رۆژنامەنووس بەتاوانی ب���ەش���داری ل��ە سیاسەتدا دەستگیرکراون. لیژنەی لەالیەکیترەوە ب����ەرگ����ری ل���ە ئ���ازادی���ە دیموکراسییەکان و مافەکانی م�����رۆڤ ل���ەراپ���ۆرت���ێ���ک���دا رایگەیاند :ن��اوی زۆرینەی ئەو هاواڵتییە کوردانەمان لەبەردەستدایە کە لە سوریا زیندانی ک��راون و چەندین رۆژنامەنووسیشیان تێدایە، لەالیەن حکومەتی سورییەوە هەڕەشەش لە پەیامنێرانى میدیا کوردى و بیانییەکان دەکرێت تا واڵتەکە جێبهێڵن. ڕێکخراوى هەواڵنێرانى بێسنور ()RSFی�����ش لە راپ��ۆرت��ێ��ک��دا رای��گ��ەی��ان��د: ن���زی���ک���ەى 425س��ای��ت��ى ک��وردى و جیهانی لەالیەن دەس��ەاڵت��داران��ى حکومەتى سوریاوە بلۆک کراون ،سزاى توندیش بۆ سەردانکەرانى ئ��ەو سایتانەش دان���دراوە. هۆکارەکەشى دەگەڕێتەوە ب��ۆ ڕەخ��ن��ەى ت��ون��دى ئەو س��ای��ت��ان��ە ل��ە ح��ک��وم��ەت��ى سوریا و هاندانى خەڵک بۆ خۆپیشاندان. هەروەها لەو ڕاپۆرتەدا هاتووە« :سایتە بەناوبانگە ی��ۆت��ۆب، جیهانییەکانى پ�لات��ف��ۆرم ،ب�ل�اگ س��پ��ات، کۆمیسیۆنى مافى م��رۆڤ، خ��زم��ەت��گ��وزارى هۆتمەیل‌و ئ��ەم��ازۆن ل��ەڕی��زى سایتە بلۆک کراوەکاندایە ،هەروەها سایتە کوردییەکانى کوردیش پالتفۆرم‌و میدیاکورد‌و دەیان وێبالگیترى ک��وردی بلۆک کراون.
www.jamawarnews.com
عومەر محەمەد ئەمین*
پ��ەل��ەک��ردن ل��ە ف��ێ��رب��وون،ل��ەوە ئ��ەچ��ێ��ت ب��ەش��وێ��ن ک��ەس��ێ��ک��ەوە ک��ەوت��وى ،پێی ن��اگ��ەى ل��ەوەش دەت����رس����ێ����ت ک�����ەون�����ى ب���ک���ەى کۆنفۆسۆس سااڵنە گرفت لە دواى گرفت سەر ه��ەڵ��دەدات ،هەر گرفتەش ک��اری��گ��ەرى خ��ۆى هەیە لەسەر خوێندن،خوێندنى پ��رۆس��ەى ئێواران یەکێکى ترە لە گرفتەکانى پەروەردە ،هەموومان کۆکین کە سەرجەم تاکەکانى گەلەکەمان ڕزگارى بێت لە نەخوێندەوارى، لە دواى ڕاپەڕینیش ئەم بیرۆکەیە پەرەدەسێنێت ،س��ااڵن��ى دواى ڕزگ��ارک��ردن��ى ع��ێ��راق ل��ە ساڵى ()2003وە زیاتر کاریگەرى دەکاتە سەر تاکەکانى کۆمەڵەکەمان ،بۆ بە دەستهێنانى پلە و پۆستى ب��ااڵ ئ��ەم ه��ۆک��اران��ە وای��ک��ردووە (دایک و کچ و باوک وکوڕ ) لە یەک پۆلدا خۆیان ببیننەوە ،بۆ بەدەستهێنانى بڕوانامە ،ئەمەش وایکردووە ژمارەیەکى زۆر ڕوولە مەڵبەندەکانى خوێندن بکات، گرفتێکى گ����ەورەش ب��ەرۆک��ى
ئازاد ئیبراهیم ئەحمەد
پ���ەروەردە بگرێت ،ئ��ەم ج��ۆرە خوێندنە ئ��اس��ای��ى ن��ەب��ووە لە کوردستاندا ،بەڵکو هەڵقواڵوى دواى ڕاپەڕین بووە ،بۆیە لەپاڵ ن��ەب��وون��ى بیناو ک��ەم��ى میالک ئ��ەم��ەش ب���ووە ب��ارگ��ران��ی��ەک��ى گەورە بۆ پرۆسەکە ،هەرچەندە داهاتوویەکى گەش چاوەڕوانى ئەم هەرێمە دەکات لەم بوارەدا، ب��ەاڵم ئ��ەم گرفتانەى دروس��ت کردووە -: أ -نەبوونى مامۆستاو ستافى ئیدارە وەک پێویست ،ئەمەش وایکردووە کە خوێندن لەڕاستەڕێى خۆى البدات ،نەتوانرێت بەباشى بەئاڕاستەى خۆى بڕوات . ب -نەبوونى بیناى پێویست ب��ۆئ��ەم ج���ۆرە خوێندنگایانە، ئ��ەم��ەش وای��ک��ردووە کەسااڵنە بکرێت گۆڕانکارى(جێگۆڕکێ) لەم بینا بۆ ئەو بینا. ج -کێشەى خودى خوێندکاران، واتە ئەم خوێندکارانە کاتى خۆى خوێندنیان تەواو نەکردووە ،ئیتر بە هەر هۆیەکەوەبێت ،ئەمانە زۆربەى کاتەکان کێشە و گرفتیان هەیە ل��ە ن��ێ��وان (خوێندکاران خوێندکاران)و(مامۆستایان و وخ��وێ��ن��دک��اران)و (ئ���ی���دارە و هەردووالیان) ئەمەش وایکردووە بە ب��ەردەوام��ى کێشە و گرفت ببێت لەم ناوەندانەدا . نەبوونى ستافێکى پێویست بۆ پڕکردنەوەى شاغرى وانەکان، ئەمەش وایکردووە بەبەردەوامى ئ��ەم خوێندنى ئێوارانە ستافى کاراى نەبێت ،واتە بەنیوە ناچڵى بەڕێوە دەچێت ،ئەم قوتابخانانە بە بەردەوامى لەکێشە و گرفتدان .
ه -ن��ات��وان��رێ��ت ب��ە ت���ەواوى کۆنتڕۆڵى دەوام بکرێت بە هۆى ئەوەى ئەم خوێندکارانە زۆربەیان کارى ڕۆژان��ە دەک��ەن وە ناتوانن ل��ەک��ات و ساتى خ��ۆی��دا بگەنە دەوام و ن��ات��وان��ن ئەرکەکانى ڕۆژانەیان بە چاکى جێبەجێبکەن ئەمەش گرفتێکى بەردەوامى ئەم خوێندنگایانەیە . ئەم گرفتە هەرچەندە لە ڕووى ڕاگەیاندنەوە بایەخێکى ئەوتۆى پێنەدراوە بە گرفتێکى الوەکى دان���راوە ،ب��ەاڵم ئەگەر ب��ەوردى ڕاڤە بۆ ئەم ( )5خاڵەى سەرەوە بکەین بۆمان دەردەکەوێت کە ئەم کێشە زۆر گەورەیە،ئەوەى لەناو پرۆسەکەدا نەبێت نازانێت چەندین وردەکارى تێدایە ،نەبونى میالک ، ڕازى نەبونى هیچ مامۆستایەک بۆ وەرگرتنى ئیدارە ،کە یەکێکن لەو گرفتانەى وەزارەتى پەروەردە بە سانایی ناتوانێت چارەسەرى بکات ،هۆکارەکەشى ئ��ەو ژمارەیەکە دادەمەزرێت ئەوەندەنییە بەشى دەوامى بەیان بکات تابینێردرێت بۆ دەوامى ئێواران ،بە ڕاسپاردەو وانەبێژیش زۆر بەکەمى کێشەکە چارەسەر دەکرێت ،هۆکارەکەشى ئەم خوێندکارانە بە کۆمەڵێک کێشەو گرفتى تایبەتەوە دێنە سەر ڕەحلەکانى خوێندن زۆربەیان بە ڕێکوپێکى ناتوانن ئەرکەکانیان جێبەجێبکەن بە هۆکارى کێشەى (داب��ی��ن��ک��ردن��ى ب��ژێ��وى ژی��ان��ى بەڕۆژانە و دواکەوتنیان لەگەڵ هاوتەمەنەکانیان ب��ە هۆکارى جیاجیا دواکەوتنى گەشەى بیر و هزریان لەگەڵ هاوتەمەنەکانیان نەبونى پ��رۆگ��رام��ى ج��ی��اواز کە
بگونجێت لەگەڵ تەمەنیان هەمان پرۆگرام تەبەنى دەکرێت کە لە بەیانیاندا ،کەمى کات لە ئێواران زۆرى ئەرک و ڕاپیانەگەشتنیان ب��ە ئ��ەرک��ەک��ان��ی��ان ،دواک��ەوت��ن��ى پرۆگرامەکانیان بە هۆى کەمى م��ی�لاک��ەوە) ئ��ەم گرفتانە واى کردووە بەبەردەوامى خوێندکاران ک��ێ��ش��ەو گ��رف��ت ب��ۆ دەس��ت��ەى کارگێڕی دروس��ت بکەن ،ببنە بەربەست لەبەردەم بەرەو پێش چونى پرۆسەکەداو بەبەردەوامى مامۆستایان خۆیان دوردەگ��رن لە دەوام��ى ئ��ێ��واران بەگشتى و ئامادەییەکان بەتایبەتى ،نەبونى بینای پێویست بەهەمان شێوە ئ��ەوەى ئێستا گ��وزەر دەک��ات لە کوردستاندا نەبونى بینایە بۆ ئ��ەم خوێندنگایانەوە ،تائێستا تەنها خوێندنگایەکیش نییە بینای تایبەتى بەخۆى هەبێت بەبەردەوامى ئەم خوێندنگایانە دەوام��ى دواى دوو دەوام و سێ دەوامى خوێندگا بنچینەیەکانن، ئ���ەم گ��رف��ت��ەش ب��ەب��ەردەوام��ى کێشەیە لە نێوان (خوێندکاران و خوێندکارانى تردا) بە تایبەتى ل��ەس��ەر (پ����اک و خ��اوێ��ن��ى و نەبونى ئ��او و شکاندنى کەل و پ���ەل) ،ب��ۆی��ە ب��ەب��ەردەوام��ى پ��ەروەردە لە لێکۆڵینەوەدایە بۆ چارەسەرى ئەم کێشانە هەندێک جار چارەسەرناکرێت بەناچارى پ������ەروەردە ب��ڕی��ار دەدات بە گواستنەوەى بۆ بینایەکى تر . هەندێک خوێندکار حەزناکەن بچنە ئێواران بە هۆکارى زۆرى تەمەن یان ڕاسب بوون لە ئێواران ئەمەش گرفتێکى ترى گ��ەورەی
ئەم خوێندنگایانەیە. چارەسەر و پێشنیار بۆ چارەسەرکردنى ئەم گرفتە پێویستە وەزارەتى پەروەردە بیر لە چارەسەرى ئەم گرفتە بکاتەوە بەم شێوەیەى الى خوارەوە : یەکەم :بە یاسا ئەم خوێندنە بچەسپێنرێت چ لە ڕووى (تەمەن و کەوتن (ڕاسب)،شوکردن ،ژن هێنان) وا بکرێت هەریەکێک لەم بڕگانە تایبەت مەندى خۆى بدرێتێ بۆ نموونە -1/1تەمەنى خوێندکار زیاتر بکرێت بە ( )3ساڵى تر لەسەر ئەو ڕێنمایەیی ئێستا دانراوە -2/1کەوتن (ڕاسب) لەجیاتى ()2ساڵ بکرێتە ()4-3ساڵ -3/1ژن هێنان ،ش��وک��ردن دەربکرێت لەو ڕێنمایەی کەهەیە، بۆ هەبێت بخوێنێت لە بەیانیان بەمەرجێک دوو خاڵی س��ەروە شمولى بکات . دووەم :ل���ەدواى ئ��ەوەى ئەو ڕێنمایە دەرکرا بەیاسا چەسپێنرا، ئەوکاتە قورسایی لەسەر خوێندنى ئێواران کەم دەبێتەوەو ،مەرج دابنرێت لەسەر هەر خوێندکارێک بڕێک پارە بدات سااڵنە لەبەرامبەر ئەو خوێندنەدا . سێیەم :ئەگەر مەرجى خاڵى یەکەم شمولى نەکرد ،نەیشى توانى لە ئێواران بخوێنێت بەرامبەر بە پارە ئەوا بەبێ بەرامبەر ڕێگەى پێبدرێت تاقیکردنەوەى دەرەکى ئەنجام بدات لە سەرجەم پۆلەکاندا بۆ بە دەس��ت هێنانى بڕوانامەو ئاستى زانستى بەرزتر. *بەرێوەبەرى پەروەردەى دەربەندیخان
نـــەوت ،خــــاڵــــى وەســـتــــانـــدنــــى کــــــورد
ئ����ازاد ئ��ی��ب��راه��ی��م ئ��ەح��م��ەد وەستان ،کە وشەیەکی پێکهاتەى نێو مانشێتەکەمانە ،لەم نوسینەدا بەدوو مانا لێکدەدەینەوە ،مانایەک ئەوەیە کە ئێمە نەوت بووە بەو خاڵەى کە ژیانمانى لەسەر وەستاوە و بەبێ بوونى نەوت تواناى ژیانمان نییە ،واتە ئەوە نەوتە کە بووە بەشادەمارى ژیانی تاکى کورد، ل��ەدەرەوەى نەوت و پێکهاتەکانى نەوت و داهاتى نەوت چیتر بەرهەم و شتێکیتر و توانایەکیترمان نییە کە ژیانمانى پێ ببوژێنینەوە و ببەین بەڕێوە ،ماناى دووەم ئەوەیە ک��ە ب��ەه��ۆى وەستانمان لەیەک ب���واردا کە نەوتە نەمانتوانیوە لەبوارەکانیترى وەک بەرهەمهێنان و بەرهەمى ناوخۆیی و سەرچاوەکانى ئاو و گەشتیارییەکاندا بەرهەمهێنان بکەین بۆیە ئێستا کە فشارەکانى بەغدادمان لەسەرە دەستەوەستان و دەستەپاچە وەستاوین و بەبێ بەرهەمى ن��ەوت ناتوانین تەنها موچەى مانگێکى فەرمانبەرەکانمان دابین بکەین ،واتە لەماناى یەکەمدا
ئەوەیە ئێمە نەوتمان ک��ردە خاڵى یەکەم بۆ ئ��ەوەى ژیانمانى لەسەر بووەستێنین ،بەاڵم لەماناى دووەمیشدا ئەوەیە کە بەهۆى نەشارەزاییمانەوە لەتوانى بەرهەمهێناندا لەبوارەکانیتردا ئەوەتا دەستەوەستان وەستاوین و توانامان نییە لەواریتردا بەرهەمهێنان بکەین و داهاتمان هەبێت .بڕواى تەواوم بەوە هەیە کە مالکى ملمالنێ و شەڕى نەوت بەپلەى یەکەم لەگەڵ کورد ناکات ،بەڵکو ئەوەى دەبینرێت لەسیاسەتى س���ەرۆک وەزی��ران��ى ع��ێ��راق��دا ،ش��ەڕى مانەوەیەتی بۆ ئەوەى دەسەاڵتەکەى درێژ بکاتەوە بەرەو ویالیەتى سێیەمیش ،بۆیە ئەو فشارانە دەخاتە سەر هەرێم تاکو زەمانەتى ک��وردەک��ان وەربگرێت و بتوانێت بۆ خولێکى تر ببێتەوە پیاوی نێو ساحەى سیاسی عێراق و لەماوەى داهاتوودا وەک شاسوارى گۆڕەپانەکە دەربکەوێتەوە ،وات��ە ئەم فشارانە بەبڕواى ئێمە کاتى و سیاسین نەک یاسایی و دەستورى و تەمەنى ئەم فشارانەش بەهەر جۆرێک بێت تاکو هەڵبژاردنەکان یەکالییکردنەوەى ب��ەردەوام��ى دەب��ێ��ت ،بۆیە لەکاتى مانەوەى مالکی لەپۆستەکەیشیدا بۆ
ویاڵیەتى سێیەم بەو مانایە دێت کە مەترسی خولێکیترمان لەبەغداد ل��ەب��ەردەم��دا دەمێنێتەوە ،چونکە شەڕى مالکى شەڕى نەوت و غاز نییە، بەڵکو شەڕە لەپێناو درێژکردنەوەى وی�لای��ەت��ەک��ەى ب��ۆ خولێکیتر و ب��ەردەوام��ی��دان��ە ب��ەق��ای��م��ک��ردن و تۆکمەترکردنى پێگەى خۆى لەعێراق و ناوچەکەدا ،مالکى شەڕى نەوت و غاز ناکات چونکە مالکى نەیتوانیوە لەناوخۆى عێراقدا یاسایەکى تایبەت ب��ەن��ەوت و غ��از دابنێت نەخاسمە بێت و قسە لەسەر یاساى نەوت و غاز لەهەرێمى کوردستاندا بکات، یان بەمانایەکیتر لەکاتێکدا سەرۆک وەزی����ران خ��ۆى م��اڵ��ەک��ەى خۆى لەبەغداد لەشوشەیە و یاسایەکی نییە لەبارەى پرسی نەوت و غازەوە، ئیدى ناتوانێت بەرد بەماڵى ئێمەى کورد بگرێت کە دەستور ڕێگەمان پێدەدات و بەدەستورى کراوە بۆمان. گریمان ئ��ەو بۆچوونە ڕاستە کە مالکى شەڕى نەوت و غازمان لەگەڵ دەکات ،ئەو کات ئەو پرسیارە دێتە پێشێ کە :ئایا ئێمە تاکو کەى هەر سەرچاوەى داهاتمان تەنها نەوت بێت و هەرکات ئێمە پارەى نەوتەکەمان
نەدایە دەستى بەغداد ،ئیدى بەغداد پارەکەمان ڕابگرێت و نەینێرێت و ب��ەردەوام چاوەڕێی دەستى بەغداد و دەسەاڵتەکەى مالکى بین؟ ،بۆیە بەهەر بارێکدا نابێت ئێمە نەوت بگەین بەخاڵى وەستانمان لەژیاندا و بەبێ ن��ەوت چیتر دەروازەی���ەک شک نەبەین و سەرچاوەى یەکەمی پارەبوونمان لەبوونى نەوتەکەمانەوە بێت ،پێویستە کورد ئەم هەڕەشانەى مالکى بەهەند وەربگرێت و لەبەرامبەر بڕینى موچەو بودجەدا لەوە تێبگات و زەنگى ئایندەبینی لێبدات لەهەر بارێکدا کە ئەم هەڕەشانە بەردەوام بن بۆ کورد مایەى زەرەرو زیانە و دەبێت بیر لەسەرچاوەى داه��ات و پارەى تر بکاتەوە ،چونکە ئەوە ڕوونە کە هەموو واڵتانى جیهان خاوەن نەوت نین ،بەڵکو سەرچاوەى تریان هەیە لەپەیداکردنى پ��ارەداو لەخراپترین دۆخى ئابوورى واڵتیشدا سەرچاوەى تریان هەیە کە بتوانن واڵت لەهەر تەنگژەیەکی ئابوورى پێدەرباز بکەن.. کوردستان ب��ەو پێیەى ل��ەت��ەواوى ڕووەکانەوە وەک دەشتەکان ،ناوچە گەشتیارییەکان ،ناوچەى ئابوورى، دەریاچەو ڕووبارەکان و بەنداوەکان،
بەروبومى ناوخۆیی ،سامانى ئ����اژەڵ ،ب��ەره��ەم��ى سپیایی، مەرزەکان ،کە ئەمانە لقەکانى ئابورى و داهاتى لێوەبەرهەم دێت و بۆ بەرهەمهێنانى ناوخۆیی گرنگە و هەڵکەوتەى کوردستان تەواو جیاوازە لەناوچەکانیترى عێراق و لەگەڵ ئ��ەو بەرهەمە س��روش��ت��ی��ی��ان��ەى ک���ە ل��ەژێ��ر خاکەکەماندا هەیە ،دەتوانرێت بکرێن بەسەرچاوەیکی باش بۆ پەیداکردنى پارە و بەکار بهێنرێن و ل��ەب��ری ئ���ەوەى ئێمە تەنها س��ەرچ��اوەى ن��ەوت شک ببەین بۆ پارەو ئەو سەرچاوەیەیشمان ل��ەدەس��ت��ى ب���ەغ���داددا ب��ێ��ت و لەبەرامبەر ن��اردن��ە دەرەوەى ن��ەوت��ى ن��اوخ��ۆدا ،ه��ەڕەش��ەى ق���ودى خەڵکى و هاواڵتیانی هەرێم بکرێت ،ئەوا باشترە ئێمە بەرهەمە ناوخۆییەکانمان گرنگى پێبدەین‌و لەبەرامبەر کەمترین پ��ارە الى ه��اواڵت��ی��ان زۆرت��ری��ن بەرهەمى ناوخۆیی بکڕن و دان‌و ن��ەدان��ى ب��ودج��ە واڵت نەخاتە مەترسییەکى لەم شێوەیەوە کە دەبینرێت.
www.jamawarnews.com
وه‌رزش
170هه‌زار سه‌رباز ئاسایشی مـــۆنـــدیــــالـــی 2014ده‌پــــارێـــــزن
به‌مه‌به‌ستی گرتنه‌به‌ری رێوشوێنی زیاتر بۆ ئه‌نجامدانی پاڵه‌وانێنی تۆپی پێی جامی جیهانی ،2014حکومه‌تی به‌رازیل رایگه‌یاند ک ه به‌نیاز‌ه چه‌ند ه �ه‌زار سه‌ربازێکی تر بۆ زامنکردنی به‌ڕێوه‌چوونی مۆندیال به‌هێمنانه‌و دوور له‌هه‌ر توندوتیژییه‌ک به‌کاربهێنێت. ح��ک��وم�ه‌ت��ی ب���ه‌ڕازی���ل ئ��ام��اژه‌ی به‌وه‌شکرد ک ه ژم��اره‌ی کۆتایی ئه‌و
سه‌ربازانه‌ی ک ه به‌کارده‌هێنرێت ده‌گاته 170هه‌زار که‌س. هاوکات (دیلما ڕۆسیڤ) سه‌رۆکی کۆماری به‌ڕازیل ئاشکرایکرد ک ه له‌کاتی پێویستدا پێده‌چێت هێز‌ه چه‌کداره‌کان ل��ه‌الی��ه‌ن خ��ۆی��ان �هوه ب �ه‌ش��داری��ی له پاراستنی ئاسایشدا بکه‌ن له‌و ڕۆژانه‌ی مۆندیاله‌که‌ی تیادا ئه‌نجام ده‌درێت. ل ه مانگی ته‌مموزی رابردوودا به‌رازیل
بەرشلۆنە تووشی شکست بوویەوە یارییەکانی ھەف��ت��ەی ٢٥لە خولی ئیسپانیادا یانەی ریال مەدرید سەرکەوتنی بەدەست ھێنا. لە یاریگای ئانویتا یانەی ریال سۆسیداد میوانداری یانەی بەرشلۆنە کرد ،تیادا یانەی ریال سۆسیداد بە سێ گ��ۆل بەرامبەر ی��ەک گۆل سەرکەوتنی بەدەست ھێنا.
گۆلەکانی یانەی ریال سۆسیداد لە رێگای یاریزانان ئەلێکساندەر سۆنگ بە ھەڵە لە خۆیانی تۆمارکرد ،ئەنتوان گرێزمان ،داڤێد زورزتۆزا لە خولەکەکانی ٥٩ ، ٥٤ ، ٣٢ تۆمارکرا ،گۆلی یانەی بەرشلۆنە لە رێگای یاریزان لیۆنێل میسی لە خولەکی ٣٦تۆمارکرا.
چه‌ندین خۆپیشاندانی دژ ب ه گه‌نده‌ڵی و خه‌رجکردنی پاره‌یه‌کی زۆر له‌مۆندیاله‌که به‌خۆو‌ه بینبی و هه‌ندێکیشیان گۆڕان بۆ ک��اری توندوتیژیی ،ک ه ئ �ه‌وه‌ش ت��رس و دڵ �ه‌ڕاوک��ێ��ی س��ه‌ب��اره‌ت به دۆخی ئاسایشی له‌کاتی به‌ڕێوه‌چوونی مۆندیالی جامی جیهانی تۆپی پێی له‌و واڵت ه دروستکردووه ،ک ه هاوینی ئه‌مساڵ به‌ڕێوه‌ده‌چێت.
ساڵی - 32ژماره - 785سێشەممە 2014/02/25
میالن کاتی گه‌ڕانه‌وه‌ی بــــــــالـــــۆتـــێــللـــی ڕاگــــه‌یـــانـــد
له پ��اش ئ��ه‌وه‌ی پزیشکانی یانه‌ی میالنی ئیتاڵی پشکنینی سه‌ره‌تاییان بۆ پێکانه‌که‌ی ماریۆ بالۆتێللی هێرشبه‌ری یانه‌که ئه‌نجام دا ،تیمی پزیشکه‌کان رایانگه‌یاند ک�ه‌وا بالۆتێللی بۆ م���اوه‌ی 10رۆژ ل�ه یاریگاکان داده‌بڕێت . ماریۆ بالۆتێللی ئیتاڵی و
یاریزانی یانه‌ی ئه‌ی سی میالنی ئیتاڵی ل�ه ی��اری ی��ان�ه‌ک�هی له ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ی��ان �هی ئه‌تله‌تیکۆ م�ه‌دری��د دووچ���اری پێکان هات له قۆڵی ڕاستیدا به‌م هۆیه‌شه‌وه پشکنینه سه‌ره‌تاییه‌کان ئه‌وه‌یان ده‌رخستووه که ماریۆ بۆ ماوه‌ی 10ڕۆژ له یاریگاکان داده‌بڕێت. لەالیه‌کی تریشه‌وه تائێستا
ئیداره‌ی یانه‌ی میالنێستا جۆری پێکانه‌که‌ی ماتیا دی شیلیۆی به‌رگریکاری ڕانه‌گه‌یاندووه که به‌هه‌مان شێوه دووچاری پێکان ه���ات ل��ه ی��اری��ی��ه‌ک��ه‌دا ،ب��ه‌اڵم چ���اوه‌ڕوان ده‌ک��رێ��ت له م��اوه‌ی چ�ه‌ن��د ڕۆژی داه��ات��وودا کاتی گه‌ڕانه‌وه‌ی یاریزانی ناوبراو دیاری بکرێت.
مارادۆنا تەمەن ٥٣ساڵ دەگەڕێتەوە نێو یاریگایەکان ئەفسانەی توپی پێی ھەڵبژاردەی ئەڕژەنتین دیێگۆ ئارماندۆ مارادۆنا دەگەرێتەوە نێو یاریگایەکان. م��اڵ��پ��ەری م��ی��ت��رۆ-ی بەڕیتانی باڵویکردۆتەوە ،دیێگۆ ئارماندۆ ماردۆنا تەمەن 53ساڵ گرێبەست لەگەڵ یانەی دیپۆرتیڤۆ ریسترا پلە پێنجی خولی ئەڕژەنتینی مۆردەکات. م����اڵ����پ����ەری ب���ەری���ت���ان���ی ب�ڵ�اوی���ک���ردۆت���ەوەش ،ی��اری��زان��ی ئەڕژەنیتینی م��ارادۆن��ا ئامادەیە
گرێبەست لەگەڵ یانەی دیپۆرتیڤۆ ریسترا مۆربکات و لەسەرەتایی مانگی م��ارس ی��ەک��ەم ی��اری وەک یاریزان لەگەڵ ئەم یانەیە ئەنجام بدات. دیێگۆ ئارماندۆ م��ارادۆن��ا وەک ڕاھێ���ن���ەر م��ەش��ق��ی ھەڵ���ب���ژاردەی ئەڕژەنتین ب��ۆ م���اوەی ١٨مانگ داوە ،دواتر لەالیەن یەکێتی تۆپی پێی ئەڕژەنتین دوایی دەرچوونی لە مۆندیال ٢٠١٠دوورخرایەوە.
ڕۆنی گرێبەستەکەی لەگەڵ مانچستەر یونایتد نوێکردەوە
ناونیشان
دوای ئ��ەوەی ل��ەم��اوەی چەند ھەفتەی رابردوودا چەندین ھەواڵی ج���ۆراو ج��ۆر ل��ەس��ەر داھات����ووی وای����ن رۆن����ی ی��اری��زان��ی ی��ان��ەی ماچستەریونایتد ب�ڵاوک��رای��ەوە، دواج������ار ی���اری���زان���ی ن���اوب���راو گرێبەستەکەی لەگەڵ یانەکەی نوێکردەوە. ب��ەپ��ێ��ی گ��رێ��ب��ەس��ت��ە ت��ازەک��ە رۆنی ٤ساڵی تر لەگەڵ یانەکەی دەمێنێتەوە ،لەگەڵ بەرزبوونەوەی
بەیارمەتی تۆرێ سیتیزنس لە یەکسان بوون ڕزگاری بوو
7
موچەی ھەفتانەی بۆ ٣٠٠ھەزار پاوەن کە ئێستا ٢٥٠ھەزار پاوەن وەردەگرێت. رۆن���ی ل��ەم��ی��ان��ی واژۆک���ردن���ی گرێبەستەکە ،رایگەیاند« :ساتێکی خۆشە گرێبەستێکی تازە لەگەڵ یانەکەم ئیمزا دەکەم ،لەئێستادا ھەم��وو بیرو ھۆش��م الی یانەکەم دەب��ێ��ت ،زۆر دڵخۆشم بۆ چەند س��اڵ��ێ��ک��ی ت��ر ل��ەگ��ەڵ ی��ان��ەک��ەم دەمێنمەوە».
کاردیف میوانداری یاری کاسی سوپەری ئەوروپای ٢٠١٤دەکات
تاتا :بەرپرسیارییەتی دۆڕانەکەی بەرشەلۆنە لەئەستۆ دەگرم
سیرینا واز ناهێنێت
8
سەرنووسەر
خاوەنی ئیمتیاز ده‌روازه‌یه‌ک بۆ زانین
عەبدوڵـاڵ حاجی مەحمود
هونه‌ریی
0748 010 8289
توانا عومه‌ر
عومەر غواڵمی
www.jamawarnews.com یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە ( )1981/5/25بە ناوی (رێگای ئازادی)یەوە دەرچووە
عەلى هه‌ڵه‌بجه‌ی :پێویستە فۆتۆ گرافەرى مینەمان هەبێت دایدار :بیالل حمە ساڵح
عەلى هەڵەبجەى ،فۆتۆگرافەر لە دایکبوى 1982وە .لە دیدارێکى تایبەتى ~ ئاماژە بۆ ئەوە دەکات « هەمیشە هەوڵمداوە لە ڕێگەى فۆتۆوە دەنگى ه��ەژاران بگەیەنم بە الیەنى پەیوەندیدار». زۆر لە باوکم دەکرد تا کامیرایەکم بۆ بکڕێت ئاشنا بونى من بە کامیرا دە گ��ەڕێ��ت��ەوە ب��ۆ منداڵێم ئ��ەو دەم��ەى منداڵبوم زۆرم لە باوکم دەکرد تاکو کامیرایەکم بۆ بگڕێت ئەویش بە ڵینى پیام کە دڵ��م نەشکینێت ئ��ەو کاتە بە کامیرایەکى پالستیکى ئاشناى کامێرابوم زۆر دڵ��م پێخۆشبو هەتا ئێستاش ئەو کامیرایەم ماوە لەگەڵ ئەوەشدا هەمیشە لە قوتابخانە زۆربەى جار وێنەى کامیرام دروست ئەکرد.
ناتوانم بێ کامیرا بژیم کامیرا بۆمن باشترین هاوڕێیە، ناتوانم بێ کامیراکەم بژیم . هەوڵمداوە دەنگى هەژاران بگەیەنم کارى فۆتۆ گرافى پێویستى بە تعبیر نییە ،هەر فۆتۆیەک بۆخۆى تعبیرى خۆى دەکات فۆتۆکانى منیش بۆ خۆیان دەدوی���ن هەمیشە ه��ەوڵ��م��داوە دەنگى هەژاران بگەیەنم بە الیەنى پەیوەندیدار بە تایبەتى مندااڵنى بێ باوک. مەرج نییە هەر کەس کامێراى گرت بە دەستیەوە پى بوترێت فۆتۆ گرافەر» بۆ ڕەک��ەزى مینە زۆر پێویستە فۆتۆ گرافەرى مینەمان هەبێت ،چونکە ئێمە لە کۆمەڵگەیەکدا دەژین هیشتا تەقەبولى کۆمەڵێک شت ناکرێت ،بۆیە هەندیک شوین بۆ ڕەگەزى مینە ئاسانترە تاکو بڕوات فۆتۆى تێدا بگریت. لە گوندەکان عەرزى فۆتۆکانم دەکەم ب��ۆخ��ۆم پێمخۆشە ک��ار ل��ە سەر
سروشت و کارى تراژیدا بکەم بە تایبەت لە سەر منداڵ بەرنامەیەکم لە بەردەستە بۆ ئ��ەو ک��ارە کە زۆرب��ەى گوندەکان کوردستان بە سەر بکەمەوەو فۆتۆى ئەو مندااڵنە کە بێ باوکن کاریان لەسەر بکەم لەگەڵ ئ��ەوەش��دا لە گوندەکان بیکەم بە پیشانگایەک ،یەکەم جارە ئەو کارە بکرێت ئێمە هەمیشە پەنامان بۆ شارەکان ب��ردووە ،بۆیە بۆخۆم لە بەرنامەمدایە کە پێشانگایەکى تایبەت بە مندااڵن بکەمەوە و هەر لە گوندەکانیش عەرزى فۆتۆکانم بکەم. کارى فۆتۆساتیل کاریکى قورسە بە تایبەت بۆ کۆمەڵگەى خۆشمان ،بەاڵم منیش بۆخۆم هەمیشە حەزم لیکردووە کارى فۆتۆستایل بکەم ،بەاڵم بە هۆى نەبونى دەرفتەوە بۆم نەگونجاوە وە لە کوردستانیش ئەو کەسانەى کارى فۆتۆ ستایل دەک��ەن بە پەنجەکانى دەست ئەژمێدرین.
قه‌ڵه‌وه‌کان ڕێژه‌یه‌کى زۆرتر هه‌واى پیس هه‌ڵده‌مژن
ئ��ه‌و ت��وێ��ژی��ن�ه‌وه‌ی�ه ک � ه ل � ه الی �ه‌ن په‌یمانگه‌ى پزیشکى مۆنتراڵ ل ه که‌نه‌دا له سه‌ر 1096که‌س که ته‌مه‌نییان ل ه نێوان 5تا 96ساڵى بووه و تووشى زیادبوونى کێشى ل�ه‌ش یا قه‌ڵه‌ویی بوونه‌وه .هه‌روه‌ها زانیارى له سه‌ر 902 که‌س ک ه کێشى له‌شیان سروشتى بوو کۆکرایه‌و‌ه .
ت��وێ��ژه‌ران دواى پێوانى رێ��ژه‌ى هه‌ڵمژینى ه��ه‌واى پیس ل ه نێو ئه‌و که‌سانه‌دا ،چه‌ند نموونه‌یه‌کیان ل ه میزى ئه‌و که‌سانه ل ه رووى ئۆکسجینى قورس و دوا ئۆکسیدى کاربۆن تاوتوێکرد. توێژه‌ران بۆیان ده‌رک �ه‌وت که ئەو که‌سانەى به‌ته‌مه‌ن که تووشى قه‌ڵه‌ویی یا زیاد بوونى کێشى له‌ش ببوونه‌و‌ه ب ه به‌راوه‌رد له‌گه‌ڵ ئه‌و که‌سانه‌ى که کێشى له‌شیان ئاسایی ب��وو هه‌موو رۆژێ��ک %7تا %50که‌ش و ه �ه‌واى پیسیان هه‌ڵمژیبوو و هه‌روه‌ها مندااڵنى قه‌ڵه‌ویش ب ه ب �ه‌راوه‌رد له‌گه‌ڵ ئه‌و مندااڵنه‌ى ک ه کێشى له‌شیان ئاسایی بوو ،هه‌موو رۆژێک % 10تا %24هه‌واى پیسیان هه‌ڵمژیبوو.
بریانکا ریکالم بۆ ئۆتۆمبیل ده‌کات جگه له‌و داهاته‌ی که له رێگای کاری نواندنه‌و‌ه ده‌ستیان ده‌که‌وێت و زۆر جار ژماره‌کان خه‌یاڵین زۆربه‌ی هه‌ره زۆری ئه‌کته‌ران به‌تایبه‌تی ئه‌کته‌ره ناوداره‌کان له‌سه‌ر ئاستی جیهان له‌وانه‌ش ئه‌کته‌رە هیندییه‌کان که ئێستا جه‌ماوه‌رێتیان سنووری هیندستان تێپه‌ڕاندووه .ئێستا زۆرب�هی ئه‌ستێره سینه‌ماییه‌کانی هیندستانی بوونه‌ته مۆدێل بۆ زۆرب���هی مارکه جیهانییه‌کان وه‌ک که‌ره‌سته‌ی جوانکاری و ئامێره ئه‌لکیترۆنیه‌کان و ریکالمی گه‌شتیاری بۆ واڵته‌کان ،به‌م دواییه ئه‌ستێره‌ی ناوداری سینه‌مایی بۆلیۆد بریاناکا شوپرا ریکالمی بۆ پیشانگای ئۆتۆ ئیکسپۆی تایبه‌ت به کۆمپانیای الندرۆڤه‌ری تایبه‌ت به ئۆتۆمبیل ئه‌نجامدا ،شوپرا هه‌رچه‌نده بریندار بوو و پێی به‌سترا ،به‌اڵم ئه‌مه رێگر نه‌بوو له‌وه‌ی ریکالمه‌که ئه‌نجام بدات و ژماره‌یه‌ک وێنه بگرێت له‌کاتی کردنه‌وه‌ی پیشانگاکه ،ئه‌وه‌ی زیاتر بووه مایه‌ی سه‌رنجی ئاماده‌بووان و وێنه‌گران به‌شێوه‌یه‌کی تایبه‌تی ئه‌وه بوو که بریانکا سه‌ره‌ڕای برینی پێی له‌سه‌ر بۆنیتی ئۆتۆمبیله‌که دانیشتبوو بۆ وێنه‌گرتن و به جله ره‌ش و کورته‌‌کانی زیاتر سه‌رنجی ئاماده‌بووانی بۆ الی خۆی راکێشا. شایه‌نی باسه بریانکا به یه‌کێک له ئه‌کته‌ره هیندییه سه‌رنجڕاکێش و وروژێنه‌ره‌کان و خاوه‌ن جه‌ماوه‌رێکی زۆر
«نرخ 500 :دینار»
موچە ،لەنێوان فشار‌و خەمساردیدا رێبین حەسەن
الپتۆپێک بە ئاو کار دەکات
رەن��گ��ە پێتان س��ەی��ر بێت کە ئامێرێکی بێ گیانی دیجیتالی وەک الپتۆپ یان کامێرا بە ئاو کار بکات و وزەی خ��ۆی ل��ە ئ��او وەربگرێت! الپتۆپی جۆری PlantBookکاتێک وزەی نامێنێ دەبێتە بۆرییەک و لەناو گالسێک ئاو دەخرێ و وزەی پێویستی لەو ئاوە وەردەگرێت.
www.JamawarNews.com
RebaziAzadi@Gmail.com
ناونیشان :هەرێمی کوردستان سلێمانی -گردی ڕیعایه -گەڕەکی - 115کۆاڵنی - 7دەرگای 6
ئەو الپتۆپە ت��ەواو لەگەڵ ژینگە دەگونجێت و ب��ە ئ��او ک��ار دەک��ات و گ���ازە زی��ان��ب��ەخ��ش��ەک��ان��ی ژینگە لەخۆیدا دەمژێت و گازی ئۆکسیژن باڵودەکاتەوە ،وەک هەموو رووەکێک کە ئەو کارە ئەنجام دەدەن .وزەی پێویستی الپتۆپەکە ئەوکاتەی کە لە ئاوی دەخەیت ،وەردەگرێت .ئەو الپتۆپە خاوەنی شاشەیەکە کە دوو جامی هەیە و بە ئاسانی دەتوانێت لە گالسێکی ئاوی بخەیت ،بەم جۆرەی الی س���ەرەوە وزەی خ��ۆی ل��ە خۆر وەردەگرێت و الی خ��وارەوەش وزەی خۆی لە ئاو وەردەگرێت ،ئەگەر ئەو الپتۆپە بە کوژاوەیی لە ئاو بخرێت بەتەواوی شەحن دەبێتەوە.
فاسۆلیا پیرى دوا دەخات
لێره‌دا ئاماژه به سوده‌کانی فاسۆلیای سپی ده‌که‌ین بۆ جوانی روخسار. فاسۆلیای سپی الی هه‌موان خۆشه‌ویسته و به رێژه‌یه‌کی زۆر ده‌خورێت. پسپۆڕانی بواری خۆراک دوای ئه‌م تاقیکردنه‌وانه‌ی ئه‌نجامیان داوه بۆیان ئاشکرا بووه که له فاسۆلیای سپیدا جۆرێک له ماده‌ی زینک هه‌یه که ئه‌نزیمێکه گرنگه بۆ نۆژه‌ن بوونه‌وه‌ی کوالجین و ئه‌الستینی پێست و ده‌ورێکی کاریگه‌ری ده‌بینێت بۆ نه‌هێشتنی چرچی پێست و پیری دوا ده‌خات. بۆیه پێویسته فاسۆلیای سپی به رێژه‌یه‌کی باش له سیستمی خۆراکیتاندا بگونجێنن تا ببنه خاوه‌نی پێستێکی ساف و بێ خه‌وش.
وەک ئاشکرایە دۆخى هەرێمى کوردستان بە قۆناغێکى هەستیار‌و ت��ارادەی��ەک مەترسیداردا ت��ێ��دەپ��ەڕێ�ت‌و تائێستاش ن��ەت��وان��راوە م��ژدەى چارەسەرکردنى کێشەکانى نێوان بەغدا‌و هەولێر بەهاونیشتیمانان بدرێت ،ئ��ەوەى روون��ە ئەوەیە کە پێدەچێت ئ��ەم مانگەش (ش��وب��ات) ئەگەر دۆخەکە بەم شێوەیە بمێنێتەوە‌و بەرپرسانى بااڵى هەرێم چاوەڕوانى ڕەحمى مالیکى‌و وەزارەتى دارای���ی حکومەتى ن��اوەن��د ب��ک��ەن‌و ل��ەوالش��ەوە بەرپرسانى بااڵى هەرێم‌و وەزارەتى دارایی لەبرى چارەسەرکردنى ئەم تەنگژە داراییە ،سەرقاڵى لێدواندانى جیاوازبن ،لەو بڕوایەدام کە دەبێت بۆخۆمان لەبازنەى چاوەڕوانى پرسى موچەو ناردنى بوودجە بمێنینەوە ،بێگومان هەموو ئاڕاستەکان ب��ەرەو ئ��ەوە دەچ��ن کە هێشتا هیچ ئاسۆیەکى ڕوون نییە بۆ کۆتاییهێنان بەو مشتومڕە سیاسى‌و میدیاییەى کە لەنێوان ک��وردو حکومەتەکەى مالیکیدا سەریهەڵداوە ،ئەوەش لەالیەک پەیوەندى هەیە بە سووربوون‌و پێداگرتنى مالیکى لەسەر جێبەجێکردنى داواکارییەکانى‌و لەالیەکى تریشەوە پ��ەی��وەن��دى هەیە ب��ە ب��ەردەوام��ى هەوڵەکانى حکومەتى هەرێم لەسەر پرسى هەناردەکردنى نەوت بۆ دەرەوە‌و ئەنجامدانى گرێبەستى زیاتر لەبوارى نەوت‌و وزەدا ،لەئێستاشدا ئەوەى کە تاردەیەکى زۆر گۆمەکەى قوڵتر کردووە بریتیە لەو پرسیارەى بۆچى حکومەتى هەرێم ناتوانێت لەدابینکردنى موچەى فەرمانبەراندا پشت بەداهاتى ناوخۆیی ببەستێت؟ یاخود ئەگەر پشتى ب��ەوەش بەست ئەى ئایا ئەمە تاچەند مانگى تر بەردەوام دەبێت؟ ئایا پەسەندنەکردنى بوودجەى گشتى 2014ى عیراق لەالیەن ئەنجومەنى نوێنەرانەوە وا ناکات کە داڕمانى ئابوورى لەو واڵتەدا رووبدات؟ ئەمانە‌و زۆر پرسیارى تر پێویستیان بە وەاڵمدانەوەیەکى ڕاستگۆیانە و واقیعیانە هەیە ،ب��ەاڵم ئ��ەوەى کە خەڵ لێی تێگەیشتووە ئەوەیە بەردەوامى فشارەکانى مالیکى بۆ سەر موچەخۆرانى هەرێم وەک کارتێکى بەهێز‌و خەمساردى سەرکردایەتى ب��ااڵى سیاسى ک��ورد ب��ەرام��ب��ەر ئ��ەو فشارانە، ناتوانێت دڵى دانیشتوانى هەرێمى کوردستان بەوە بداتەوە کە کوردیش دەتوانێت کارتەکانى خۆى بەکاربهێنێت ،چونکە لەدۆخێکى وەهادا ناکرێت‌و گونجاو نییە دەستوو دامان بەرامبەر بە حکومەتى ناوەند بوەستین ،لەکاتێکدا کە کوردیش دەتوانێت لێدوانەکانى لە نەزەرییەوە بکاتە پڕاکتیک بۆ ئەوەى چیتر بەو شێوەیە یارى بە هەست‌و نەستەکانى دانیشتوانى هەرێم‌و بەتایبەتیش موچەخۆران نەکرێت ،لەبەرئەوەى ئەگەر بەو شێوەیە موچە دوابخرێت کاریگەرییەکى زۆر لەسەر کاروبارى ڕۆژانەى دامودەزگاکانى حکومەتى هەرێم‌و ئەداى فەرمانبەران جێدەهێڵێت ،ئەوەش دواجار دەبێـە هۆى داڕمانى ئیدارى لەهەرێمدا ،پێدەچێت ئەوەش یەکێک بێت لەخەونەکانى مالیکى‌و تەنانەت واڵتانى دراوسێ ،بۆیە دەبێت حکومەتى هەرێم‌و وەزارەتى دارای��ی بتوانن لەنزیکترین دەرفەتدا ئەو فشارە کاڵ بکەنەوە‌و هێندەى ئەو بودجەیەى کە ماوەى چەندین ساڵە ئەگەر کەموکورتیشى تێدا بێت کە لەبەغداوە ڕەوانەى هەرێم دەکرێت دەتوانرێت سود وەربگیرێت ،ئەگەر پالنێکى لەو شێوەیە نەبێت، ئەوا هەمو دروشمەکان بەتایبەتى لەم کاتەدا کە لەچاوەڕوانى دوو هەڵبژاردنداین ،دەبنە بڵقى سەر ئاو ،هاوکات خەڵکیش جارێکى تر ناتوانێت بڕوا بەو شتانە بکات کە پەیوەندى بەژیانى ئاسایی ڕۆژانەوەیەتى.