Zorg zonder muren

Brigitte Claes, coördinator Transmurale Zorg

Dr. Hilde Jansens, coördinator van het HOST-project

Kwaliteitsvolle zorg op maat van de patiënt

Binnen én buiten de ziekenhuismuren

Het behandelings- en genezingsproces van patiënten begint meestal niet bij een opname in het ziekenhuis, en stopt doorgaans niet na het ontslag. Elk proces is een keten van zorg uitgevoerd door verschillende zorgverstrekkers, ook buiten de muren van het UZA. Via het project Transmurale Zorg wil het UZA alle stappen van die keten nog beter op elkaar laten aansluiten.

H

et UZA zet in op transmurale zorg. Wat moeten we daar precies onder

verstaan? Brigitte Claes, coördinator Transmurale Zorg: ‘Letterlijk betekent transmuraal door de muren heen. Het gaat met andere woorden om zorg die zich niet tot één instelling beperkt. De behandelingen die we in een gespecialiseerd ziekenhuis als het UZA verstrekken, maken deel uit van een hele keten van zorgverlening. Transmurale zorg streeft ernaar om die keten zo gecoördineerd en geïntegreerd mogelijk te laten verlopen voor de patiënt. Daarvoor moeten we samenwerken met alle partijen van het zorglandschap, zowel binnen als buiten de muren van het UZA.’

Om welke partijen gaat het concreet? Brigitte Claes: ‘Aan de ene kant de interne partners, van artsen en verpleegkundigen over maatschappelijk werkers, paramedici en apothekers tot logistieke medewerkers. Aan de andere kant werken we samen met de eerstelijnszorg, zoals thuisverpleegkundigen en huisartsen, en met ziekenhuizen en woonzorgcentra.’

Waren die samenwerkingsverbanden er vroeger dan niet? Brigitte Claes: ‘Toch wel, er bestonden al heel wat lovenswaardige initiatieven, en die zullen we zeker behouden. Met dit project willen we al die initiatieven nog beter ondersteunen.’

Waarom is transmurale zorg zo belangrijk voor het UZA? Brigitte Claes: ‘In de eerste plaats voor de patiënten zelf. Dankzij de samenwerking tussen de verschillende zorgverleners hoeven ze niet altijd opgenomen te worden of lang in het ziekenhuis te blijven. Ze kunnen dus sneller in hun vertrouwde omgeving revalideren. De kwaliteit van hun zorg vaart er bovendien bij wanneer alle partners gestructureerd samenwerken.’

‘Een bijkomend voordeel is dat, wanneer de patiënten minder lang in het ziekenhuis blijven, er ook sneller bedden vrijkomen voor andere patiënten. Tijdens de coronacrisis hebben we heel wat mensen thuis kunnen monitoren. Op die manier konden we bedden vrijmaken voor mensen met meer ernstige symptomen. De patienten thuis werden dan vanop afstand goed gevolgd door een team van zorgverleners van het UZA. De veiligheid van de patienten mag uiteraard nooit in het gedrang komen.’

Voor welke patiënten is transmurale zorg bedoeld? Brigitte Claes: ‘Eigenlijk is transmurale zorg van toepassing voor bijna iedereen in het ziekenhuis. Voor je hier terechtkomt, ben je meestal al langsgegaan bij een huisarts of specialist. En na je opname heb je vaak nog verdere verzorging nodig. Het zorglandschap evolueert bovendien zo dat ook patiënten met complexere en/of chronische aandoeningen meer en langer thuis hun zorgen kunnen krijgen.’

‘Alles gebeurt in samenspraak met de patiënten.’

Foto Altrio Thuisverpleging

Hoe zie je de toekomst van transmurale zorg? Brigitte Claes: ‘Het belang zal alleen maar toenemen. De bevolking veroudert en door de vooruitgang van de geneeskunde zijn de overlevingskansen van mensen met een aandoening groter geworden. We zullen dus meer en complexere zorg nodig hebben. Om al die zorg goed te coördineren en te integreren, is het belangrijk dat we niet zomaar alle behandelingen aan elkaar koppelen, maar dat alle partijen binnen het zorglandschap nauw gaan samenwerken.’

Wat zijn de grootste uitdagingen? Brigitte Claes: ‘Praktisch gezien is transmurale zorg niet altijd even evident. De thuisverpleegkundigen investeren momenteel in opleidingen voor specifieke zorg, zoals wondzorg, of het toedienen van medische voeding. Wanneer die gespecialiseerde verpleegkundigen aan huis komen, zullen ze vaak grote afstanden moeten afleggen en dus veel tijd verliezen. Bij patiënten die in het ziekenhuis liggen, heb je dat probleem niet. Ook op logistiek vlak staan we nog voor een grote uitdaging: de zorgverleners moeten thuis over de nodige materialen beschikken. Bovendien is de financiering binnen onze gezondheidszorg vandaag nog niet klaar voor transmurale zorg. Maar gelukkig zijn er gunstige evoluties op komst!’

Heet van de naald: HOST

‘Tijdens de coronacrisis is het belang van transmurale zorg heel duidelijk geworden’, zegt Hilde Jansens, coördinator van het HOST-project. ‘De woon- en zorgcentra hadden een schrijnend tekort aan beschermingsmiddelen, en de expertise in infectiepreventie stond er niet altijd op hetzelfde niveau als in de ziekenhuizen. Om die situatie in de toekomst te vermijden, heeft de overheid een pilootproject gelanceerd dat de transmurale samenwerking moet optimaliseren: HOST (Hospital Outbreak Support Team, red).’

‘Dat pilootproject gebeurt in samenwerking met het Helix-netwerk en wordt gecoördineerd door het UZA. De focus ligt op infectiepreventie en het correct gebruik van antibiotica. Doel van het proefproject, dat over vier jaar loopt: de samenwerking tussen de ziekenhuizen bevorderen en de expertise van de ziekenhuizen ter beschikking stellen van de eerstelijnsgezondheidszorg en de collectiviteiten: woon- en zorgcentra, gehandicaptenzorg, revalidatiecentra ...’

‘Momenteel bevindt het project zich nog in een prille fase. We bekijken hoe we de collectiviteiten kunnen helpen in hun aanpak op het vlak van infectiepreventie en het gebruik van antimicrobiële middelen. In de eerste plaats denken we aan opleidingen organiseren voor het personeel, procedures optimaliseren, ondersteuning in het beheer van materiaal om infecties te voorkomen, … De komende maanden hopen we die ideeën concreet gestalte te kunnen geven.’

1 3 2 4

Aorta-ballon beperkt bloedverlies. Een nieuwe multidisciplinaire techniek, Resuscitative Endovascular Balloon Occlusion of the Aorta (REBOA), maakt het mogelijk om bij ernstige bloedingen tijd te winnen. De ballon gaat via de lies tot in de aorta om de bloedstroom tijdelijk te controleren. De techniek werd in het UZA al een vijftal keer uitgevoerd na intense samenwerking tussen de diensten gynaecologie, anesthesie, thorax-en vaatheelkunde en spoedgevallen. Innovatieve immuuntherapie tegen leukemie. Onderzoekster Diana Campillo Davó van de Universiteit Antwerpen won de Me To You Grant 2021 voor jonge wetenschappers die onderzoek verrichten naar leukemie en aanverwante vormen van beenmerg- en bloedziekten. Met haar team ontwikkelt ze een innovatieve immuuntherapie tegen acute myeloïde leukemie die de kracht van T-celreceptoren (TCR) en chimere antigeenreceptoren (CAR) combineert.

2 3

Kinkhoestprik tijdens zwangerschap. Op welk moment krijgen zwangere vrouwen het best hun vaccin tegen kinkhoest? Hoe evolueert hun immuunrespons en welke beschermende rol heeft moedermelk? Op die vragen zoekt het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties (CEV) van de Universiteit Antwerpen een antwoord met de studie Matimmune. Het team zoekt in totaal 90 zwangere vrouwen die willen deelnemen: www.uza.be/matimmune Onderzoek naar diabetesmedicijn tegen MS. Helpt het betaalbare medicijn metformine tegen de beschadiging van hersenen en ruggenmerg bij toenemende MS? Dat onderzoekt het team van neurologe Barbara Willekens van het UZA met een aantal andere centra binnen het project MACSiMiSE-BRAIN. Het team hoopt dat metformine een mooie aanvulling vormt bij bestaande behandelingen die ontsteking in het zenuwstelsel afremmen.

4