Klimaat

Een stuurgroep van Pentahelix vergadert in Puurs-Sint-Amands. Aan het woord: projectmanager klimaat Bert Serneels.

Regio Rivierenland ziet het leven door een groenblauwe bril

IGEMO is territoriaal coördinator van het Burgemeestersconvenant voor klimaat en energie, de lokale vertaling van de Europese klimaatambities. In 2019 startte IGEMO gesprekken met haar gemeenten, om een Lokaal Klimaatpact af te sluiten en, via participatietrajecten, breed gedragen lokale klimaatactieplannen op te stellen en uit te voeren. Duffel, Berlaar en Puurs-Sint-Amands tekenden als eersten in. We vroegen projectmanager Bert Serneels wat 2020 heeft gebracht.

Dag, Bert. Heb jij in 2020 nog andere gemeenten kunnen overtuigen om het Lokaal Klimaatpact af te sluiten met IGEMO?

“Zeer zeker, in januari 2020 stapten Bornem en Willebroek in en in september 2020 tekende ook Putte het Burgemeestersconvenant 2030. Sint-KatelijneWaver volgde begin 2021 als 7e gemeente, maar da’s voor het volgende activiteitenverslag (lacht). We kunnen dus in meer dan de helft van onze gemeenten een participatief traject volgens de PentaHelixmethodiek opzetten. Daar zijn we heel tevreden over.”

De PentaHelix-methodiek: wat houdt dat precies in?

methodiek, waarmee we in elke deelnemende gemeente 5 noodzakelijke doelgroepen willen betrekken bij het opstellen en uitvoeren van het lokale klimaatactieplan. Naast het lokaal bestuur hebben ook burgers en verenigingen, bedrijven, NGO’s en de academische wereld een belangrijke rol te spelen in het realiseren van de doelstellingen van het Burgemeestersconvenant. In 2030 40% minder CO2 uitstoten ten opzichte van 2012 is namelijk een enorme uitdaging, waar het lokaal bestuur op zijn eentje onvoldoende vat op heeft. Daarom moeten we alle stakeholders mee in het spreekwoordelijke bad krijgen.”

Kun je dat concreet maken? Hoe heb je dat precies aangepakt?

“Samen met de schepen en ambtenaar voor klimaat en duurzaamheid kiezen we in elke gemeente gericht die actoren, die met een positieve ingesteldheid mensen kunnen mobiliseren en goede ideeën hebben rond zowel klimaatmitigatie –de uitstoot van broeikasgassen verminderen dus– als klimaatadaptatie –ons aanpassen aan de klimaatverandering, die nu al plaatsvindt. Klimaat omarmt een breed scala aan thema’s: wonen en renovatie, mobiliteit, duurzaam

ondernemen, hernieuwbare energie, lokale en circulaire consumptie en het creëren van groenblauwe netwerken. Het is daarom van belang een divers samengestelde groep in elke gemeente te bereiken. Denk bijvoorbeeld aan organisaties als Natuurpunt, Velt, burgercoöperatie Klimaan of de Fietsersbond, maar evenzeer werkgevers als Pfizer, Alvance of de plaatselijke UNIZO-afdeling. Ook leden van lokale adviesraden sluiten vaak aan.”

We gaan voor actieplannen, niet voor plannen om in een schuif te leggen.

Bert Serneels - Projectmanager klimaat

… Waarna jullie samen plannen maken?

“Dat klopt, maar het moeten wel actieplannen zijn, geen plannen om in een schuif te leggen (lacht). Ik hoef niet uit te leggen dat mensen samenbrengen om rond klimaat te werken geen evidentie was in 2020. Toch hebben we ongeveer 20 lokale stuurgroepen –vaak online– gehouden met ruim 100 verschillende stakeholders. We overlopen dan wat de essentiële maatregelen zijn om de gemeente klimaatvriendelijker te maken. We kijken eveneens wat het huidige beleid van het lokaal bestuur reeds inhoudt of wat sommige lokale organisaties al gepland hadden. Door daarover in overleg te gaan, proberen we elkaars plannen te versterken en met nieuwe, aanvullende ideeën te komen.”

Bestaan er al veel klimaatacties in Rivierenland of moeten jullie overal vanaf nul starten?

“Neen, integendeel. Het is opvallend hoeveel acties, groot en klein, er al zijn. Alleen worden ze vaak niet in termen van klimaat benoemd. Alle besturen zetten bijvoorbeeld sterk in op fietsinfrastructuur, wat een belangrijke klimaatmaatregel is. Ook het behoud van open ruimte en vergroening staan al hoog op de agenda. Veel bedrijven doen al fantastische maar eerder onbekende acties, bijvoorbeeld rond hernieuwbare energie of mobiliteit. Lokale middenveldorganisaties hebben bovendien een schat aan ideeën, terreinkennis en een lokaal netwerk. Als we al deze goede voorbeelden beter uitdragen en de bestaande positieve energie van alle betrokkenen samenvoegen, ziet de toekomst er groenblauw uit voor Rivierenland (lacht).”

Ook de hogere overheden lijken sinds 2020 het leven steeds meer door een groenblauwe bril te zien.

“Dat klopt, de Europese Commissie lanceerde in volle Coronacrisis haar zeer ambitieuze Green Deal. Het relancebeleid zal de komende jaren een groen investeringsbeleid zijn. Met IGEMO gaan we natuurlijk zorgen dat een deel van de beschikbare middelen naar Rivierenland stroomt. In Vlaanderen kondigden ministers Somers en Demir een Lokaal Klimaat- en Energiepact met de gemeenten aan, bovenop de al eerder aangekondigde Blue Deal, het plan tegen droogte. We kijken ook met belangstelling naar de kansen, die dat zal brengen. We hebben bij IGEMO overigens al heel wat klimaatprojecten lopende, waarop onze gemeenten kunnen intekenen: renovatieprojecten als ‘Van Thermoscan naar Renofan’ en ‘SUPRA/De Renovatiecoach’, mobiliteitsproject MOVE en het 2IMPREZS-project rond energiebesparing op scholen.”

Wat staat er verder nog op de agenda in 2021?

“Naast actie is communicatie hét codewoord van dit nieuwe jaar. We hebben stilaan voldoende ideeën verzameld en willen die vooral in de praktijk brengen. Om dat succesvol te doen, moet iedereen mee op de kar. We zullen dus een brede communicatiecampagne opzetten, zowel in onze deelnemende gemeenten als op regionaal niveau. Je hoort dus zeker nog van ons het komende jaar!”

Met steun van: