Lembranzas 2003-2004

Page 1

ESCÚCHAME ESCUCHEMOS

LEMBRANZAS Curso 2003 - 2004

I.E.S. de Catabois

Autora Portada: Laura Camazón Lourido - 1º E.S.O.

ESCÚCHATE



LIMIAR Témo-lo gusto de presentarvos a nosa revista. Con este traballo intentamos informarvos dos acontecementos que ocorreron ó longo deste curso, nela atoparedes unha mostra das actividades realizadas polos alumnos e alumnas. Está feita coa maior ilusión e entusiamo para que pasedes uns momentos agradables e lembredes todos o traballo que se fixo durante este curso que está a piques de rematar. Neste primeiro número que tedes nas vosas mans, esperamos que sexa o inicio dunha publicación periódica. O noso desexo sería poder publicar unha revista cada trimestre, que informara a toda a Comunidade Escolar do que se fai dende o Instituto. O noso agradecemento á ANPA. pola súa colaboración e as marcas comerciais pola súa axuda económica. ¡ Graciñas a todos ¡


1º A Camazón Lourido, Laura Casal Iglesias, Iago Chedas López, Diego Díaz Ardá, Adán Fernández Castro, Carla Fernández Fernández, Jonathan Fernández Paz, María Fátima Fortuna Vázquez, Alejandro M Freire Calvo, Marcos García Aramburu, Laura García Aramburu, Pablo García Garrote, María Gato Comba, Tamara Herrera Rodríguez, Raquel López Muíño, Francisco Salazar Monteiro, Manuel Yáñez Veiga, José Carlos

1º B Campós Gómez, Cristóbal Carrodeguas Saavedra, Daniel Castro Yáñez, Bruno Díaz Díaz, Joaquín Fernández Fernández, Javier Freire Teijeiro, Alba Hermida Grandal, Lara Martínez Miguélez, Jesús Rodríguez Fernández, Antón Rodríguez Leira, Óscar Sanesteban Lage, Bruno Sanmartín García, Jorge Santana Veiga, Beatriz Suárez Nóvoa, Pablo Tobío Valencia, Alejandro Vázquez Couce, Susana Vilariño Vizoso, Jessica

1º C Aguiar Couce, Noelia Aller Ferreiro, Miguel Camacho Jiménez, Francisco Fernández Puentes, Diego Martín Redondo, Brian Pérez Gutierrez, Natalia Rama Carneiro, Cristina Sedes Veiga, Josu Teijeiro González, Jennifer Vázquez Couce, Estela Villa Fraga, Miguel Ángel Yáñez Veiga, María

1


2º A Aguirre Franco, Jennifer Aguirre Franco, Raquel Aneiros Abad, Sara Arias Pantín, Cristian Barrul Vargas, José Beceiro Fachal, Noelia Bocelo Arias, Yago Bogo Díaz, Beatriz Bouza Seijo, Alejandra Cachaza Rey, Lidia Dacosta Sanmartín, Daniel Díaz Prado, Adrián Dopico Hermida, Miguel Fanego Vilar, Eva Fernández Cabezas, Laura Fernández Horjales, Hadrián Garrido Villamar, Diego

2º B Francos Gómez, David Freire Llago, Cristina Freire Villaverde, Verónica García Enríquez, Miriam García López, Adrián García Morales, Karen García Pérez, Pablo González Pajón, Miriam Leal Pérez, Unai Luáces Pérez, Daniel Milán Agras, Alejandro Monteiro Romero, Sonia Pérez López, Gwendoline Pérez Ordóñez, Bruno Pérez Villaverde, José Angel Pouso Canosa, Jaime Salazar Borja, Angel Suárez Gabarre, Macarena

2º C Bastida Díaz, Francisco Carro Sequeiro, Juan Ramón Fernández Pantín, Noelia Fontes Silvet, Imanol Freire Villaverde, David Gabarriz Fernández, Agustín Pérez Pardos, Sheila Piñeiro Torquemada, Bruno Portela Dopico, Estefania Ramos Bogo, Sandra Reigosa Hermida, Estefania Ríos Aguiar, David Rivas Ríos, Iván Ruiz Ferreño, Sainza Sanmartín Castrillón, Alberto Seco Carneiro, Eros Souto Gómez, Sheyla Sueiras Castro, Alejandro Tapioles Bouza, Jessica Varela García, Ivanna Vázquez López, Javier Vázquez Villalba, Laura Vizoso Hermida, Alejandro

2


3º A Aguirre Franco, Ulises Couce García, Eloy Dopico Rodríguez, Alejandro García Gómez, Zulema Gómez Rodríguez, Lucas Gómez Silva, José Antonio López Fernández, Vanessa Neira Boga, Carlos Rico Martínez, David Rubio Montero, Rubén Torre Castro, Vanesa Valiño López, Erik Yáñez Rivera, Daniel

3º B Aneiros Sabín, Iván Castro Casal, Soraya Cruz Rodríguez, Verónica Díaz Fidalgo, Gabriela Dopico Blanco, Dario Leal Lorenzo, Tamara López Fernández, Lucía Malde García, Clara Caterina Medín Casal, Lucía Morado Beltrán, Deborah Rodríguez Dopico, Silvia Rodríguez Palacios, Daniel Santos Durán, Cristina Tobío Valencia, Rocío Villar Cainzos, Sergio

3º C Amado Sanesteban, Iván Bueno Cal, Adrián Dopico Lorenzo, Mónica Dopico Mosquera, Diego España Margareto, Carlos Leal Lorenzo, José Manuel López Canido, Lorena López Schmalz, Luciana Stefania López Serantes, Iván López Serantes, Luis Manuel Martínez Castro, Asier Méndez Otero, Rubén Padrón Linares, Freddy Javier Piñón Vila, Ángel Mª Puentes Fernández, Yelco Sánchez Graña, Adrián Suárez Gabarre, Alicia Tembrás Díaz, Felipe Vieira Da Silva, Bruno Biank

3


4º A Calaza Martínez, Alberto Couce Corral, Sabela Couce Corral, Tamara Díaz Leal, Ainhoa Feal Rodríguez, Angela Fernández Fernández, Sheila García Pérez, Jesica Gómez Naveiras, Diego López González, Alejandro Núñez Diéguez, José Rivas Yáñez, Moisés Rodríguez Vieira, Cristina Sedes Deus, Noemi Tembrás Milán, Saray Yáñez Díaz, Laura

4º B Bouzón Diaz, Patricia Mª Cabanas Gallego, Alba Fernández Llago, Iria Hermida Grandal, Cristian Miguel López López, Yolanda López Ojea, Cristian López Parada, Belén Montero Barro, Fernando Paz Fernández, Ciprián Pena Pena, Francisco Javier Piñeiro López, Carolina Rejo Piñeiro, Adrián Sabio Rey, Alejandro Sánchez Amor, Walter Veiga Santiago, Iván Manuel Vidal Ramos, Amalia Vizoso Hermida, Cristina

4º C Barca Doce, Daniel Cainzos Lorenzo, Ana Del Río Rodríguez, Daniel Díaz Díaz, Dario Gómez Noya, Catarina González González, Rebeca Meizoso Montero, David Naveiras Gómez, Francisco Pérez Castro, Lorena Piñón Vila, Roberto Pouso Canosa, Natividad Rodríguez Ferreño, Alejandro Saborido Lorenzo, Almudena Santiago Yáñez, Diego Seijas Tizón, Victor

4


AS NOSAS ACTIVIDADES: I Pequeniño. Así mesmo é o noso centro. Talvez dos máis de todo Ferrol, créovolo ben. Niso non enganamos a ninguén, nin tampouco o pretendemos, claro está. Non obstante, e inversamente proporcional a isto parece que son as ganas e o entusiasmo con que xeralmente tentamos abordar e son acollidas calquera das actividades que ano tras ano, curso tras curso, imos realizando desde vello. E para ben ser, xusto sería apuntar tamén, que ás veces con maior, aínda que outras con menor fortuna son levadas a cabo. As novas xeracións, quer de San Xoán, quer de Pazos, quer doutros colexios, vanse enrolando no noso barco e entregándose con xenerosidade a todas e cada unha das tarefas que, desde tempos recuados, temos o orgullo de desenvolver. Comeza o curso. Este, 2003-2004, un máis de entre os tantos transcorridos e que por transcorrer están. Un máis. Outro de tantos. Pero o máis importante, si, a sensación do traballo ben feito ou, polo menos, a boa sensación coa que rematamos, como adoita a ser. O costume, estabelecido xa desde dous anos atrás, fai que o Samaín ou Festa da Cabaza sexa o primeiro dos eventos con que arrancamos as nosas actividades, celebrado na semana en que os Defuntos veñen coincidir, nesta curiosa mestura, nesta estraña simbiose entre a parroquia de vivos e de mortos da que abundantes ríos de tinta se teñen escrito, formando parte do noso acervo cultural. Pouco tempo despois, e tal e como marca o calendario - está en función de como a Semana Santa caia -, celebramos o Entroido, o noso Santo Entroido, choqueiro e burlón, e que con menor ou maior acerto pomos en práctica. Posteriormente, e antes de festexarmos o Día das Letras Galegas - neste ano dedicado a Xoaquín Lorenzo “Xocas”-, novamente o costume fixo que, na primeira semana de maio, fagamos a Festa dos Maios, e mesmo participemos con un confeccionado levándoo ao parque da Asociación de Veciños de Santa Mariña. II “SAMAÍN” Ao igual que fixemos no curso pasado, tamén neste quixemos celebrar o Samaín ou Festa da Cabaza. Esta celebración tan ancestral, cuxas orixes parecen remontar ao tempo da cultura castrexa polo menos, viviuse este ano co aliciente de llelo poder presentar ao grupo de estudantes suecos cos que convivimos no pasado mes de novembro. Dita festa, na que os nosos antepasados disque collían os cranios dos inimigos e púñanos pendurados ás portas da pallozas e nos muros dos castros para amedrentar os seus opoñentes, resultou unha experiencia especial e singular para propios e alleos. (Non cabe dúbida de que o Hallowen é fillo bastardo do noso Samaín e, infelizmente, é cousa que a esmagadora política comercial estende e uniformiza, trastocando por completo o que de veras é noso. Gratifícanos, non obstante, o feito de que os nosos estudantes acaben por descubrir que os seus avós, pais, veciños ou amigos, xentes máis vellas ca eles, tamén o celebraban cando nenos, e deste xeito llelo fixemos ver nunha actividade desenvolvida no curso pasado onde recolleron información directa sobre isto. Velaquí o cuestionario ao que tiveron que responder.) 5


“O DÍA DA CABAZA” (O SAMAÍN)

FICHA / CUESTIONARIO PARA O ALUMNADO

q A Festa da Cabaza (das Caveiras de Melón, Samaín...) é unha celebración que se perde na noite dos tempos. Coñécela? Tela celebrado no teu colexio de primaria ou en calquera outro lugar? Fálanos sobre isto.

q

Os máis vellos (ou, ao mellor, non tanto) deseguro que o celebraban. Investiga acerca disto. Pregunta na casa, na familia, aos veciños... os maiores serán os que máis fácil cho poñan sobre como facían no Día de Defuntos coas cabazas ou melóns. (Sería moi interesante que indicases de que lugar é o informante.)

q

Tenta averiguar se a celebración era cousa tan só dos pequenos ou se tamén os maiores participaban.

q

Na visita aos defuntos, isto é, ao cemiterio, pregunta tamén se a xente levaba rosarios confeccionados con castañas.

q

Todo este ritual da castaña está ligado, sen dúbida, á mesma data de Defuntos. Pregunta igualmente se coñecían o magosto de vello e como o celebraban.

(As respostas ao cuestionario viñeron confirmar o que xa dabamos por feito. Quérese dicir, os alumnos da comarca descubriron que en calquera dos lugares por onde se indagou, Canido, San Mateo, Covas, Mandiá, O Val, Pontedeume, etc., si o celebraban. Facíanse as caveiras, deixábanse nas eiras, nas encrucilladas dos camiños, nas silveiras... para asustar a xente que pasaba. As cabazas servían tamén de farois que logo se utilizaban para alumar no lugar onde se facía a esfolla do maínzo. Fóra da comarca, houbo rapaces que nos falaron do modo de celebración en Santiago, en Lugo, en Sarria..., e todos viñeron a coincidir no mesmo practicamente. E con respecto ás castañas, igualmente os rosarios confeccionados con elas cocidas, eran levados polos pequenos e comidas posteriormente.) 6


XAQUÍN MARÍN

lic G e zd o V La

A castaña, a exaltación do alimento, se cadra máis ancestral tamén, estivo igualmente presente nesa semana en que os amigos suecos nos visitaron. Celebramos, pois, un Magosto. Nesta perfecta simbiose de lume, castañas e cabazas - seica a tradición popular fala de que nos magostos, que se facían nos espazos próximos ao camposanto, ou nel mesmo, cada castaña comida representaba a salvación dunha alma - xuntámonos nunha convivencia francamente difícil de esquecer. Realizamos unha sorte de obradoiro no que, xunto cos amigos escandinavos, elaboramos caveiras de cabaza, non sen antes lles ter explicado en que consistía a tal actividade. Perforámolas, decorámolas, iluminámolas... e exhibímolas finalmente. Paralelamente, ao igual que no ano anterior, fixemos un concurso de elaboración de cabazas decoradas, así como de receitas de cociña, nas que foi imprescindíbel que levasen dous ingredientes: cabaza e castañas. Algunha delas resultou do máis apetitosa.

III

“NADAL” A festa do Nadal ten os seus máis e os seus menos no noso centro. Non fixemos celebración este ano, pero si nos precedentes. Tentar promocionar a idea de que tamén o noso país goza dunha tradición, antiquísima xa, de canto de vilancicos e panxoliñas, foi o noso obxectivo no curso 2002-2003. Así pois, convocamos un concurso para que o alumnado recollese cantigas do Nadal (inclúense aquí tamén, evidentemente, de Ano Novo ós aninovose de Reis) que fosen netamente galegas, e o resultado foi bastante alentador. Así pois, estes son algúns exemplos (pequenos fragmentos tan só vos damos) das cancións recollidas: “Vinde, vinde ver o neno que naceu hoxe en Belén. Miña xoia, miña xoia, é máis feito que ninguén.” (recollido por Eva Fanego, 1ºA, curso 02-03)

7


“Boas noites, meu neniño, boas noites, meu galán. Como che vai o inverno? A min che me vai moi mal.” (recollido por Daniel Luaces, 1ºA, curso 02-03) “Os tres Reis Magos van para Belén, quitaron as zocas para correr ben.” (recollido por Catarina Gómez Noya, 3ºC, curso 02-03) “Noiteboa, Noiteboa, noite de grande alegría, camiñaban para Belén San Xosé e mais María. María como ía encinta, camiñar non podía. San Xosé preguntáballe: Cando parirás María?” (recollido por Miriam García Enríquez, 1ºA, curso 02-03) “Son un pobre galeguiño e veño de Valdoviño, e tráiolle ao meu neniño unha cunca de caldiño. Canta galeguiño, canta, vamos ao baile florido ver o neno Deus que no portal de Belén está nacido.” (Alexandra Bouza Seijo, 1ºA, curso 02-03)

IV

“ENTROIDO” Curso tras curso, o Entroido foise convertendo nunha actividade case que obrigada. É a festa pagá por excelencia. Fálase de antiquísimos ritos relacionados co equinoccio primaveral, que se as festas gregas de Dionisios ou as Saturnalias dos romanos..., mais o que si é claro é que os elementos cristiáns fórono sincretizando até o transformar no que hoxe coñecemos. O entroido márcase en función de como caia o Domingo de Ramos. Corenta días antes será, xa que logo, o Mércores de Cinza. En definitiva, pois, e como dicía Caro Baroja, <<é un fillo, aínda que pródigo, do Cristianismo>>. É o tempo da permisividade, da transgresión, da irreverencia... Nel case todo está permitido e, sobre todo, é o momento da exaltación da carne, de comela a embute, a festa do porco por excelencia, pois que despois viña a período da Coresma e, por tanto, da prohibición de comela. É tradición xa do noso instituto que, durante toda a semana anterior á da festa do Entroido, recomendemos aos alumnos e persoal docente e non docente para que vaian traendo cada día unha peza de enxoval (pendente, algo que cubra o cabelo, gravata, algo pintado na cara...) para así o podermos celebrar. Uns anos atrás fíxose concurso de carteis anunciadores da festa, de máscaras e antefaces, e foi moi concorrido e animado. Noutras ocasións temos feito concurso de coplas. Dámosvos, así pois, algún exemplo destas últimas: 8


“OS MESTRES” Os mestres do meu colexio non saben inglés, só sabe unha mestra da cabeza aos pés. A mestra de matemáticas dinos que dúas e dúas son seis, pero logo nos exames dúas e dúas son tres. Unha mestra de lingua, pero lingua castelá, porque cando le en galego parece que vai para atrás. Un de ciencias naturais, porque cando explica a lección está catro anos coa mesma explicación. Outra mestra sabe galego pero tamén castelán, inglés, francés e ruso, e incluso alemán. A mestra de tecnoloxía fainos traballar sen parar, coas serras e co martelo, pero ela a descansar. O mestre de plástica sabe todo de pintar, pero non entende que nos ten que ensinar. A mestra de sociais sempre chega de repente e dinos que a Antártida non é un continente. O mestre de educación física non quere traballar e cando ten que dar clase, vaise sempre descansar. Logo a de francés, que non para de falar, porque pensa que nós sabemos pronunciar. (Vanesa Torre Castro e Antía Pérez Piñeiro, curso 1º A, curso 01-02)

9


“O CABALO” Os mandamais de Ferrol queren tira-lo cabalo, como non fagamos algo, van deixar un furado. O motivo deber ser, facer un aparcamento, din os que alí gobernan, que este é o mellor momento. Din que levan o cabalo para que paza nas leiras e así estea ben mantidiño para vendelo na feira. O pobo está dividido, se sacalo ou non sacalo, fose bo, fose malo, naceu nesta cidade. Se o seu dono, que era Franco, se levantase da tumba, íase volver tan tolo, que bailaría unha rumba. Ímonos deixar de lerias, co cabaliño e con Franco, que hai cousas máis importantes e delas non se fala tanto. Imos cambiar de tema, que isto é moi aburrido, celebrémo-lo antroido, que é moito máis divertido. É moito máis divertido, ímolo pasar moi ben, que Franco e o seu cabaliño, xa non molestan a ninguén.

(Sandra Corbelle García, 2º B, curso 01-02)

10


V

“OS MAIOS” Falando aínda do vasto campo das nosas tradicións, salta á vista que esta festa non pode ser pasada por alto. Doutra parte, temos o privilexio de contar con que grande parte do noso alumnado procede do colexio de San Xoán e, xa que logo, con moito camiño andado nesta celebración. Son ben anos os que levan festexando os maios neste centro educativo.

Ana, Yolanda e Henrique

Ao igual que acontece con tantas outras das nosas celebracións tradicionais, os Maios, pois que non había de ser doutra maneira, tamén se remontan á noite dos tempos. Estudiosos, antropólogos sobre todo, nin se poñen de acordo acerca das orixes. Certo é, no entanto, que a celebración en si ten que ver coa exaltación da natureza, co espertar desta e a chegada do bon tempo. Ritos animistas dun lado, precristiáns e pagáns por tanto, procedencia centroeuropea, céltica, por outro, pero antecedentes gregos e romanos tamén, son as hipóteses baralladas. En resumo, do que non hai dúbida é de que a protección de vexetais (colleitas) e animais, a celebración do inicio do amor, ao tempo que do espertar da natureza, son os elementos a homenaxear. As manifestacións lúdicas teñen sido diversas. As que sobreviviron son, fundamentalmente, os maios figurados - foron quedando polo camiño os maios humanos, os ramos de maio, as maias, etc. A figura clásica, cónica ou piramidal, nunca se perdeu de todo. Ben é certo que en moitas vilas e cidades si chegou a perderse practicamente, aínda que noutras sempre foi unha celebración que gozou de vigor: Pontevedra, Ourense, Redondela ou Marín. En Ferrol, o popular barrio de Canido nunca deixou de celebralo. Débese recoñecer a este respecto que o feito de ser Santa Cruz a patroa da parroquia, fixo sen dúbida que mantivese a súa fidelidade. Non obstante, tamén é preciso recordar que, a Santa Cruz, o Cruceiro de Canido máis concretamente, é engalanado ao igual que ocorre noutras cidades e vilas, co que o elemento pagán foi asimilado pola celebración cristián no seu beneficio. Así pois, o cruceiro, os altariños de flores e os maios clásicos tamén, conviven sincretizados nesta zona da nosa cidade. Tres anos son os que levamos indo desde o noso centro ata o parque de Santa Mariña cos nosos maios. Tres anos confeccionándoos, clásicos e menos clásicos, pero sempre cargados de entusiasmo. Pirámides, bonecos, carros, casas... callados de verde e de flor. 11


Alumnos/as traballando no maio

VI “DÍA DAS LETRAS GALEGAS” Auga espesa ten chovido desde que no ano 1963 se celebrase por primeira vez esta efeméride. Moitos son os literatos e literatas que teñen desfilado por este día. De Rosalía en diante imos camiño dos corenta e un. A celebración en si acóllese no instituto de moi diversos xeitos. As monografías que nos serven desde a Consellaría de Educación, que cada ano nos fornecen paneis biográficos sobre o autor ou autora homenaxeados, son empregados ano tras ano para facer actividades co alumnado para así coñeceren á persoa a quen o día lle é dedicado. Mesas de exposición con libros ou outro material alusivo, tamén son de uso común para homenaxear o autor ou autora e que os rapaces o coñezan máis. A convocatoria de concursos literarios é outra das facetas abordadas nesta festividade. Especial interese foi o que se convocou hai tres anos con motivo de lle ser dedicado o Día das Letras a Frei Martín Sarmiento. “I Concurso de Recollida de Material Lingüístico-literario da Nosa Comarca”, velaquí o nome con que quixemos honrar a memoria de tan ilustre polígrafo. Neste, o alumnado debía recolectar refráns, ditos e frases feitas, ou léxico específico da nosa comarca con explicacións do seu significado, ou toponimia dun lugar concreto, ou outros similares. Seguidamente dámosvos fe de parte do material recollido: 12


ü

Refráns: “Se quere abril, aínda as portas non deixa abrir” “Os orballos en agosto, son mel e mosto” “ Por Santa Mariña, deixa a sacha e colle a fouciña” “No mes morto, non saches a horta nin capes o porco”

ü

Ditos e frases feitas: “Aí vai o ben que a vella ten” “Oír campás e non saber onde tocan” “Deixa andar o can coa roca, que el ha dar conta da mazaroca”

ü

Traballo de investigación sobre a parroquia de San Mateo de Trasancos (historia, xeografía, tradición...): “En San Mateo de Trasancos veredes o que pasou, o ano noventa e seis cos romeiros de Ferrol. As doce non completas, a hora da procesión, querían levar o santo, en andas para Valón. Os romeiros de Ferrol, polos camiños de Dios, e todos de San Mateo saltaban como castrós. Os rifeños que tal viron, armados e garrapaldos, ata que corría a xente por silveiras e valados. Dese día non falemos, porque o puiden pasar mal, pois máis parecía aquilo un día de carnaval”. (peza orixinal do cancioneiro popular, recollida por Antía Pérez Piñeiro e Tamara Leal Lorenzo, curso 1ºA, ano 01-02) 13


VII

CONCLUSIÓNS Sería faltar á verdade se dixésemos que o que acabamos de apuntar foi todo o traballo desenvolvido ao longo de cada un dos cursos. Simplemente fixemos relación daquelas tarefas que, en certa medida, teñen unha continuidade ao longo de cada ano escolar. Moitas fan xa parte do costume do noso centro. Así, por exemplo, desde que o Correlingua se leva celebrando, sempre se participou nel. Do mesmo xeito, no concurso Poesía e Imaxe, que convoca o Concello, levamos participando desde hai dous anos, e en ambos obtendo premio na categoría de segundo ciclo de ESO, gañado nas dúas ocasións por Alexandre Rodríguez Ferreño, actual alumno de 4ºC. Saídas de carácter cultural, como a feita hai tres anos cos alumnos de 4ºDC a Mondoñedo nun intercambio con alumnos do IES “San Rosendo”, ou o itinerario en lancha e visita ao castelo de San Filipe de todos os alumnos de segundo ciclo, ou a asistencia a obras teatrais como a de Os vellos non deben de namorarse, para alumnos de 3º no curso 2002-2003, ou a actividade de xogos populares (peón, zancos, chave...) levada a cabo na semana das Letras Galegas dese mesmo curso, ou, cómo non, a inauguración da emisoria de radio escolar, Catabois-Radio, no mes de maio desde curso 2003-2004, veñen dar fe dalgunhas das actividades que, acompañadas de maior ou menor éxito, se foron desenvolvendo nos últimos anos.

Departamento de Galego.

14


INTERCAMBIO CON CASTRO CALDELAS A verdade é que a idea do intercambio xa me bulía dentro dende comezo de curso, aínda que non me decidía a tomar a iniciativa debido a que sé por experiencia o traballo que da organizar semellante tinglado, non en vano o ano pasado coordinei o intercambio Castro Caldelas Ponteceso; por iso cando dende Castro Caldelas me chamaron para proponerme repetir a experiencia non o pensei dúas veces e púxenme mans á obra. Teño que dicir que contei dende o principio coa colaboración de moitos compañeiros e compañeiras ás que quero dar as gracias dende aquí; fundamentalmente: Carme coas cartas e a visita a Castro Caldelas; Orlando coa elaboración do caderno de campo, o traballo previo de aula e a súa inestimable guía por Ferrol e San Felipe; Antonia que traballou na aula o tema do bosque autóctono e Miguel que suxeriu a actividade de remo na Cabana e facilitou todo dende a dirección.

Con José Blanco e as súas vacas de raza vianesa

O intercambio foi un ambicioso proxecto interdisciplinar no que se pretendeu que o alumnado de ámbolos dous centros adquirise un coñecemento o máis completo posible da comarca coa que ía facer o intercambio e polo tanto da diversidade da realidade galega, isto implica aspectos socioeconómicos, xeográficos, históricos, relativos á problemática medioambiental, particularidades culturales, etc. En concreto pensamos que era moi importante salientar que a pesares das diferencias entre as dúas comarcas, costeira e industrial unha, agrogandeira e de interior a outra, hai un importante paralelismo entre a situación económica de Ferrolterra totalmente dependente do sector naval e a de Castro Caldelas dependente maioritariamente do sector gandeiro, sectores ámbolos dous moi dependentes das decisións que se toman en Bruxelas; propiciando deste xeito que o alumnado reflexione acerca das consecuencias do proceso de globalización que estamos a vivir. Neste sentido pareceunos moi importante que o alumnado tivera un contacto directo coas persoas que, aportando ideas novas, loitan por manter vivo un sector primario respetuoso co medio, capaz de xerar riqueza de modo sostible, aproveitando os recursos sen destruílos como é o caso dos gandeiros e as mariscadoras. 15


Tamén pensamos que era moi positivo para o noso alumnado ter contacto con galegofalantes da súa idade, podo dicir que para min foi moi grato comprobar como bastantes persoas se lanzaban a falar galego con soltura durante o intercambio ¿Por qué non continuar despois?

Coa presidenta da confraría de Barallobre en San Felipe

Para min foi especialmente gratificante facer esta actividade con dous grupos de alumnos/as que coñezo e aprecio, ver como tras timideces iniciais se relaccionaban e facían boas migas. No caso concreto do alumnado deste IES desfrutei dandolles a coñecer a Terra de Caldelas, unha terra fermosa, que amo e que desgraciadamente esmorece polo abandono rural; desfrutei amosandolles os soutos, os socalcos e propiciando que os meus ex alumnos lles amosasen as súas aldeas, a maquinaria agrícola e o seu modo de vida, no que teñen un grado de responsabilidae e traballo descoñecido para moitos dos chicos e chicas de Ferrol.

Víctor e Marcos ensinándonos a maquinaria agrícola en Sampaio

Durante a nosa visita o mal tempo impediunos facer algunhas actividades e desluciu a ruta de senderismo con cabalos, onde nos choveu a chuzos e por certo moitos aprenderon o que é unha corredoira enlamada, cousa que polo visto non tiñan clara. 16


Durante a visita Ferrol o noso alumnado tivo ocasión de aprender moitísimo acerca da súa propia comarca (outra cousa é que quixeran aproveitala) eu persoalmente sentinme fascinado ó poder ver Ferrol, os estaleiros e o arsenal dende unha perspectiva pouco frecuente durante a viaxe na lancha, na que aproveitamos para tratar o tema da reconversión naval, as súas causas e consecuencias, desgraciadamente tan de actualidade; o impacto dos recheos; os perigos da ubicación da planta de gas dentro da ría.

Orlando explicándonos as características do castelo de San Felipe

Especialmente impactante para min foi o encontro coa presidenta da confraría de mariscadores de Barallobre no marco incomparable do embarcadeiro de San Felipe, onde sen baixar da barca na que faenou durante toda a mañá nos falou do seu traballo, de que a ría pode dar moitos máis postos de traballo se se coida, do impacto negativo dos recheos e do porto exterior sobre as correntes que renovan a auga da ría, das medidas tomadas pola súa confraría para comercializar directamente o producto eliminando intermediarios, etc. Pola tarde, tras visitar o castelo de San Felipe guiados por Orlando, moitas persoas subiron por primeira vez a Monteventoso e a pesares da calima desfrutaron das increíbles vistas que ofrece, tivemos ocasión de estrenarnos có remo gracias ó clube de remo da Cabana e como broche final a un día case perfecto sentimos con toda a súa intensidade (polo menos eu) a beleza salvaxe dos acantilados de Punta Frouxeira. No segundo día desfrutei das explicacións de Orlando acerca do urbanismo ferrolán, abríndome os ollos ante detalles que a historia marcou na cidade e que a miúdo por cotidianos pasan desapercibidos. Pola tarde entramos en Bazán, moitos por primeira vez e puidemos comprobar como tralo muro hai outra cidade. En fin, para min o intercambio foi unha actividade enriquecedora e gratificante en grado sumo, ata o punto de que con que o alumnado aprendera e desfrutara o 10% do que eu, xa me sentiría satisfeito do meu labor. Fernando Martínez

17


TIME FOR ENGLISH FIND THE NAMES OF TEN DIFFERENT CLOTHES

U T R A C K S U I T

N A S S Y V W A E R

D W K B J E A N S I

R L I B L O U S E L

E A R I D T P M O C

S E T R O U S E R S

S H O E S K H P U B

I O U O S U I T P E

L I N K T I R A M L

M R A Y V U T R E T

WRITE THE MISSING VOWELS IN THIS DIALOGUE Paul: Wh-t d- y th-nk -f th-s f-lm? Sarah: - th-nk -t's grt. Th- st-ry's v-ry -nt-r-st-ng. D- y-- l-k- -t? Paul: Y-s, -t's v-ry f-nny. Wh-t d- y th-nk -f th- g-rl? Sarah: Sh-'s bt-f-l, b-t v-ry s-lly. Paul: Ssssh! W-tch th- f-lm -nd d-n't t-lk, l-t m- s-- th- -nd!

KEY TO THE CROSSWORD: tracksuit, suit, trousers, jeans, belt, dress, skirt, shirt, shoes,blouse. KEY TO THE DIALOGUE: What do you think of this film/ I think it's great. The story's very interesting . Do you like it?/ Yes, it's very funny. What do you think of the girl?/ She's beautiful, but very silly./ Ssssh! Watch the film and don't talk, let me see the end!

Solución de los proverbios español-francés 1. De tal palo tal astilla. Tel père tel fils (de tal padre tal hijo). 2. Estar en los huesos. Être maigre comme un clou (estar delgado como un clavo). 3. El león no es tan fiero como lo pintan. Le diable n´est pas aussi noir qu´on le dit (el diablo no es tan negro como se dice). 4. Echar leña al fuego. Jeter de l´huile sur le feu (echar aceite sobre el fuego). 5. Buscarle tres pies al gato. Chercher midi à quatorze heures (buscar las doce a las dos). 6. Matar dos pájaros de un tiro. Faire d´une pierre deux coups (dar con una piedra dos golpes). 7. Parecerse como dos gotas de agua. Se ressembler comme deux gouttes d´eau (=) Manos frías, corazón caliente. Manis froides, coeur chaud (=)

18


PROVERBIOS EN ESPAÑOL Y EN FRANCÉS ADIVINA EL PROVERBIO EN ESPAÑOL (1ª parte de cada viñeta) Y MIRA SU CORRESPONDIENTE FRANCÉS ( 2ª parte de la viñeta).

En los dos siguientes casos el proverbio español y el francés coinciden.

SOLUCIONES EN LA PÁGINA 18

19


LIGAS INTERNAS Neste curso, como nos dous anteriores, o Departamento de Ed. Física organizou unha liga interna en tres modalidades deportivas: fútbol, baloncesto e palas. Aínda que o maior número de equipos foi en palas, como sempre o fútbol foi o que máis interese espertou . Como aspectos máis positivos a destacar, habería que subliña-la case ausencia de verdadeiros problemas (só algún problema menor… ) e a escasa participación das alumnas, moi poucas inscritas nos equipos... Nos vindeiros anos débese mellora-la atención e a responsabilidade dos equipos, xa que moitas veces faltaron ós partidos por despiste e despreocupación. Os equipos teñen que estar moito máis pendentes da programación dos partidos ou non se poderá remata-lo calendario, como sucedeu este ano con palas. Nestes intres a liga de fútbol xa rematou, cos seguintes resultados: 1º. 2º. 3º. 4º. 5º. 6º. 7º. 8º. 9º.

INTOCABLES JEFES ESCORPIONES TRONZAPERNAS ALFALFAS SCHWARZENEGGER SUPEREQUIPO CALAVERA KAMIKAZES

42 PUNTOS 41 PUNTOS 40 PUNTOS 24 PUNTOS 24 PUNTOS 18 PUNTOS 13 PUNTOS 10 PUNTOS 4 PUNTOS

En palas, non terminou nin a primeira volta, pero si en baloncesto, cos seguintes resultados: 1º. FERROL GRIZZLIES 2º. ESCORPIONES 3º. TRONZAPERNAS 4º. FEIRA DOS PORCOS 5º. 3º A 6º. ALFALFAS A 7º. ALFALFAS B 8º. SUPEREQUIPO B 9º. CALAVERA 10º. SUPEREQUIPO A

18 PUNTOS 15 PUNTOS 14 PUNTOS 12 PUNTOS 10 PUNTOS 7 PUNTOS 6 PUNTOS 4 PUNTOS 2 PUNTOS 1 PUNTO

20


Para o vindeiro curso haberá que perfeccionar algunhas cousas para unha mellor organización. ¡E o primeiro ten que se-la colaboración dos participantes!

DUATLÓN O noso centro leva máis de catro cursos participando no deporte escolar na especialidade de duatlón. Este ano como representantes do centro competiron: Bruno Castro de 1º ESO, e Eloy Couce e Daniel Rodríguez de 3º ESO. O duatlón é unha adaptación do triatlón, na que se substitúe a primeira das modalidades, a natación, pola carreira a pé, de modo que esta é a que inicia e remata a proba, cunha parte intermedia de carreira en bicicleta. O duatlón escolar está organizado pola Secretaría Xeral para o Deporte da Xunta de Galicia. Nós pensamos que para que tivese certo sentido a súa celebración, faríase necesaria a creación dun grupo de adestramento estable, de modo que non se limitara a unha participación anecdótica. Habería que ver se algún día podemos ter equipos que adestren e compitan de modo organizado. Se estades interesados, debedes dirixirvos á ANPA do centro e ó Departamento de Ed. Física.

CAPOEIRA Neste curso introducimos unha actividade deportiva novidosa na nosa comarca: A Capoeira, que como puidestes coñecer, é unha arte marcial brasileira que se traballa con música, dunha gran riqueza de movementos, moi completa e expresiva, moi divertida. Para darnos unha primeira clase, estiveron no Instituto o profesor Perna e o Graduado Pingo, ambos do Grupo Ingá de Sao Paulo, que agora desenvolve o seu traballo tamén en Ferrol e comarca. Cremos que todos disfrutastes coa clase, e que saberedes valora-la súa presencia entre nós; e recordámosvos que non é a primeira vez que traemos figuras do deporte, como por exemplo o surfista Paul Canning hai dous anos. E como parece que a Capoeira gustou e espertou o interese de bastantes de vós, queremos informarvos de que se está pensando na posibilidade de organizar clases extraescolares para o vindeiro curso nunha ou dúas tardes semanais. O levalo ou non a cabo dependerá do número de persoas interesadas e da posibilidade de organizalo a través da ANPA. Así que se queredes Capoeira para o vindeiro curso en extraescolares, xa sabedes… falade con algún membro do Departamento de Ed. Física ou formuládeo na Dirección ou ante os vosos representantes no Consello Escolar.

21


PORT-AINE 2004-05-27 “A mellor excursión no Instituto”

Vai ser unha redacción breve, así que comezamos: de tódalas excursións de Catabois, o 99% dos alumnos pensan que é a mellor excursión á que asistiu. O peor foron as 18 horas da viaxe en autobús, aínda que parabamos cada tres ou catro horas, e o pouco que descansamos pola noite.... estabamos seis horas e media nas pistas. Pola mañá, tiñamos que madrugar bastante, levantábamonos ás oito porque o almorzo era ás oito e media na cafetería. O mellor da neve: divírteste, aprendes rápido e coñeces xente. O malo: podeste lesionar se non lle fas caso ó monitor. Podes escoller entre snowboard e esquí. Os monitores son moi bos, e pasámolo moi ben. Ó principio tiñamos medo de caer, porque non sabiamos frear, e despois, ós poucos días, xa baixabamos polas pistas vermellas. No hotel había discoteca e os profesores portáronse moi ben connosco.¡¡ Se fora por nós, voltabamos mañá!! Alumnos de 4º A 22


APRENDER A ESCUCHAR O EL PLACER DE LA ESCUCHA. “Un “maestro de escuchas” es sólo un ayudante, un mayéutico, alguien que prepara, acompaña o dispone espacios, tiempos, proporciones y actitudes para favorecer y posibilitar algo; en este caso, esta experiencia estética que llamamos “escucha”, y que es lo único que importa aquí”. Con esta afirmación del compositor Llorenç Barber, hemos decidido comenzar nuestras líneas dedicadas a la actividad desarrollada por el Departamento de Música. De todos los contenidos expuestos a lo largo del curso hemos destacado, pues, la atención a los relativos a la necesidad de tolerancia respecto a distintos criterios estéticos y a la libertad de expresión. Prioritario es el ambicioso propósito de eliminar todo tipo de prejuicios que hacia repertorios como determinadas músicas tradicionales, la mal denominada “música culta” o “clásica” y el Jazz, tienen desarrollados los alumnos, condicionados permanentemente por una publicidad exclusivista que impide la necesaria objetividad en la recepción de la música como disciplina artística. El fomento de una actitud de comprensión hacia diferentes manifestaciones musicales de diversas culturas y períodos cronológicos se presenta, por tanto, como objetivo fundamental. De esta forma, la audición es un procedimiento básico que determina el fin de la asignatura: el análisis de la vertiente social de la música y su papel como medio de comunicación y expresión. Una encuesta realizada por los alumnos de Cuarto Curso al resto de sus compañeros del centro, sobre el repertorio musical escuchado por este colectivo, revela su desconocimiento y escaso aprovechamiento de las posibilidades de la inacabable oferta sonora. Dicho cuestionario, incluido dentro de un trabajo más amplio comprendido en la programación dentro del campo de la sociología musical y cuya segunda parte se ha centrado en el vaciado de prensa general, aborda la influencia de los estructuras de difusión y la definición de los gustos artísticos. A continuación reproducimos un resumen de los resultados de la encuesta. Las cuestiones propuestas por los propios alumnos pueden agruparse en distintos bloques: En una primera sección relativa a la frecuencia y hábitos de audición, los alumnos reconocen escuchar música habitualmente en torno a un 95-100% (cifras que se repiten a partir del Segundo Curso y que crecen respecto al curso anterior, en que el porcentaje se sitúa en el 75%) El entorno más frecuente de recepción es mayoritariamente la casa familiar (85%), seguida de la discoteca (10%) y el denominado “botellón” (5%). En torno al 70% de los alumnos escuchan o ven programas de música en la radio, televisión e Internet, si bien los índices descienden cuando se contabiliza el número de los que realizan grabaciones (5% en Tercer Curso y 20% en Cuarto Curso). A la pregunta de si estaban satisfechos con la música programada en la radio, el 100% de los alumnos de Primer Curso contestó afirmativamente, indicando como emisoras sintonizadas habitualmente las siguientes: Onda Local (100%), M80 Radio (25%), Cadena 100 (25%). Se observa cierta continuidad en las preferencias, si bien crece el número de los que se pronuncian negativamente (un 15% en Segundo Curso, nivel en que destacan las emisoras de Onda Local: 75%, Los 40 Principales 10%. Europa FM: 10%, Cadena Dial: 5%. Respecto a los alumnos de Tercer Curso, un 87,5% se mostró de acuerdo con la música programada en Onda Local: 80%, Los 40 Principales: 75%, Europa FM: 25%. Un 90% de los alumnos de Cuarto Curso contestó favorablemente, apuntando como favoritas Onda Local: 95%, Los 40 Principales: 70%, Europa FM: 60%, M80 Radio: 35%, Cadena 100: 28%). En referencia a la cuestión de la adquisición de discos a través de copias “pirata”, las cifras revelan un elevado índice de esta práctica, que ronda entre el 75% y 95% (cursos del Segundo Ciclo), no superando la compra de discos el 5%. Solamente el 15% adquiere revistas o libros de música. Otro apartado consultado fue el referido a la atención a la crítica especializada. En el Primer Ciclo, el 100% de los encuestados contestó que no suele consultar las críticas discográficas o de conciertos en la prensa u otros medios de comunicación, 23


APRENDER A ESCUCHAR O EL PLACER DE LA ESCUCHA. “Un “maestro de escuchas” es sólo un ayudante, un mayéutico, alguien que prepara, acompaña o dispone espacios, tiempos, proporciones y actitudes para favorecer y posibilitar algo; en este caso, esta experiencia estética que llamamos “escucha”, y que es lo único que importa aquí”. Con esta afirmación del compositor Llorenç Barber, hemos decidido comenzar nuestras líneas dedicadas a la actividad desarrollada por el Departamento de Música. De todos los contenidos expuestos a lo largo del curso hemos destacado, pues, la atención a los relativos a la necesidad de tolerancia respecto a distintos criterios estéticos y a la libertad de expresión. Prioritario es el ambicioso propósito de eliminar todo tipo de prejuicios que hacia repertorios como determinadas músicas tradicionales, la mal denominada “música culta” o “clásica” y el Jazz, tienen desarrollados los alumnos, condicionados permanentemente por una publicidad exclusivista que impide la necesaria objetividad en la recepción de la música como disciplina artística. El fomento de una actitud de comprensión hacia diferentes manifestaciones musicales de diversas culturas y períodos cronológicos se presenta, por tanto, como objetivo fundamental. De esta forma, la audición es un procedimiento básico que determina el fin de la asignatura: el análisis de la vertiente social de la música y su papel como medio de comunicación y expresión. Una encuesta realizada por los alumnos de Cuarto Curso al resto de sus compañeros del centro, sobre el repertorio musical escuchado por este colectivo, revela su desconocimiento y escaso aprovechamiento de las posibilidades de la inacabable oferta sonora. Dicho cuestionario, incluido dentro de un trabajo más amplio comprendido en la programación dentro del campo de la sociología musical y cuya segunda parte se ha centrado en el vaciado de prensa general, aborda la influencia de los estructuras de difusión y la definición de los gustos artísticos. A continuación reproducimos un resumen de los resultados de la encuesta. Las cuestiones propuestas por los propios alumnos pueden agruparse en distintos bloques: En una primera sección relativa a la frecuencia y hábitos de audición, los alumnos reconocen escuchar música habitualmente en torno a un 95-100% (cifras que se repiten a partir del Segundo Curso y que crecen respecto al curso anterior, en que el porcentaje se sitúa en el 75%) El entorno más frecuente de recepción es mayoritariamente la casa familiar (85%), seguida de la discoteca (10%) y el denominado “botellón” (5%). En torno al 70% de los alumnos escuchan o ven programas de música en la radio, televisión e Internet, si bien los índices descienden cuando se contabiliza el número de los que realizan grabaciones (5% en Tercer Curso y 20% en Cuarto Curso). A la pregunta de si estaban satisfechos con la música programada en la radio, el 100% de los alumnos de Primer Curso contestó afirmativamente, indicando como emisoras sintonizadas habitualmente las siguientes: Onda Local (100%), M80 Radio (25%), Cadena 100 (25%). Se observa cierta continuidad en las preferencias, si bien crece el número de los que se pronuncian negativamente (un 15% en Segundo Curso, nivel en que destacan las emisoras de Onda Local: 75%, Los 40 Principales 10%. Europa FM: 10%, Cadena Dial: 5%. Respecto a los alumnos de Tercer Curso, un 87,5% se mostró de acuerdo con la música programada en Onda Local: 80%, Los 40 Principales: 75%, Europa FM: 25%. Un 90% de los alumnos de Cuarto Curso contestó favorablemente, apuntando como favoritas Onda Local: 95%, Los 40 Principales: 70%, Europa FM: 60%, M80 Radio: 35%, Cadena 100: 28%). En referencia a la cuestión de la adquisición de discos a través de copias “pirata”, las cifras revelan un elevado índice de esta práctica, que ronda entre el 75% y 95% (cursos del Segundo Ciclo), no superando la compra de discos el 5%. Solamente el 15% adquiere revistas o libros de música. Otro apartado consultado fue el referido a la atención a la crítica especializada. En el Primer Ciclo, el 100% de los encuestados contestó que no suele consultar las críticas discográficas o de conciertos en la prensa u otros medios de comunicación, 24


la cifra se rebaja a un 20%. En Tercer Curso, el porcentaje es de un 25% (enseñanza personalizada: 40%, banda de gaitas: 40%, Conservatorio de Música: 20%). El 15% toca algún instrumento o canta (gaita, pandero, tambor, oboe, flauta travesera) y el 15% pertenece a algún tipo de agrupación musical (grupo de gaitas: 40%, Folk: 25%, banda sinfónica: 20%, Hip Hop: 15%). En Cuarto Curso, sólo el 5% recibe una educación musical, el 10% toca algún instrumento o canta y el 8% pertenece a alguna agrupación musical. A la vista de estos datos, dentro del Departamento de Música, la asistencia de los alumnos a conciertos y su contacto directo con los agentes de difusión del hecho musical ocupa un papel preferente en la programación. En su mayor parte, dichas sesiones son organizadas por el servicio de divulgación de la música de la Orquesta Sinfónica de Galicia. El propósito último se cimienta en la participación activa a través de la audición y la relación con el fenómeno de la interpretación musical a través del conocimiento de diversas agrupaciones y repertorios, seleccionados según criterios de adecuación a los contenidos explicados. Durante el presente curso hemos disfrutado de dos audiciones. En la primera, que se produjo el 15 de enero, los alumnos de Segundo Curso presenciaron un concierto en el Auditorio Palacio de la Ópera de Coruña, cuyo programa, titulado “Música de Latinoamérica”, estuvo integrado por piezas basadas en el sustrato folclórico de varios países. Esta especie de antología, en la que se dieron cita ejemplos de este amplísimo repertorio como la guajira, son, corrido, samba o tango, ofreció la oportunidad para la exhibición de combinaciones instrumentales no habituales. Los alumnos de Tercer y Cuarto acudieron, por su parte, el 6 de marzo, a una sesión perteneciente al ciclo denominado “Percumanía II”, en la que se efectuó un recorrido por distintas aproximaciones a la utilización de la percusión a lo largo de los siglos. Tal como apuntan las palabras de Giuseppe Verdi: “Hay algo en la música que es más que melodía y mucho más que armonía: Música”, consideramos que, junto a la exposición de los conceptos teóricos principales del lenguaje musical, un apartado imprescindible se sustenta en el placer proporcionado por la manipulación de los instrumentos musicales. La práctica interpretativa de los alumnos transforma el aula en un laboratorio de experimentación sonora. Otro de los grandes ejes de la asignatura es el análisis y valoración de la Historia de la Música como parte de nuestro patrimonio artístico-cultural, pero especialmente el desarrollo de una postura de tolerancia hacia todo tipo de manifestaciones musicales de otros períodos históricos y ámbitos geográficos. El acercamiento y respeto hacia expresiones artísticas como las músicas populares urbanas y tradicionales no occidentales resulta esencial para la creación de juicios que proporcionen una visión crítica del hecho de la difusión musical a través de los medios de comunicación de masas, supeditada a la publicidad y limitados cánones, así como una valoración de su papel en la sociedad. Finalizamos estas líneas invitando a todos los lectores a participar en la amplia oferta musical que a lo largo de cada curso se programa en las comarcas de Ferrol y Coruña, y cuyas propuestas abarcan desde los conciertos de cámara de las sociedades filarmónicas y audiciones de alumnos y profesores en los conservatorios hasta los ciclos de música contemporánea realizados en el Centro Torrente Ballester, sesiones de la Orquesta Sinfónica de Galicia, Ciclo de Jazz patrocinado por la Fundación Barrié de la Maza, Festival Mozart y Ciclo Música con Raíces organizados por el Ayuntamiento de La Coruña, conciertos y recitales en locales, etc., o a disfrutar de los sonidos de la Naturaleza y el silencio, patrimonio sonoro este último que actualmente permanece marginado de nuestra percepción debido a los elevados índices de contaminación acústica. A modo de despedida incluimos unas palabras del compositor John Cage: “En el Zen dicen: si algo te aburre después de dos minutos, inténtalo durante cuatro. Si aún te aburre, inténtalo durante ocho, dieciséis, treinta y dos, y así sucesivamente. Finalmente descubrimos que no es aburrido en absoluto, sino muy interesante”. Departamento de Música 25


DÍA DEL LIBRO Estamos muy satisfechos con el resultado de la celebración del Día del Libro: - Por un lado se montó la V Feria del libro usado ¡la V!. Uno de nuestros mayores aciertos fue el haber invitado a los alumnos de 6º de San Xoán y de Pazos. - Aprovechamos esta revista para agradecer la presencia de los profesores y alumnos de San Xoán. - Por otro, establecimos un concurso con cuatro modalidades: carteles, marcadores, relato corto y poesía. Aplaudimos la participación de muchos de vosotros y os animamos a que el próximo curso sea más fructífera en cuanto a la modalidad de poesía.

PREMIOS

· Carteles Primer premio: Freddy Javier Padrón Linares (3ºC) Segundo premio: Walter Sánchez Amor (4ºB) Tercer premio: Cristian Miguel Hermida Grandal (4ºB) Fernando Montero Barro (4ºB) Accésit: Cristian López Ojea (4ºB) Iván Manuel Veiga Santiago (4ºB) Pablo García Pérez (2ºB) Lucía Medín Casal (3ºB) Lucía López Fernández (3ºB) Silvia Rodríguez Dopico (3ºB)

·

Marcadores Primer premio: Cristina Vizoso Hermida (4ºB) Segundo premio: Gabriela Díaz Fidalgo (3ºB) Tercer premio: Lidia Cachaza Rey (2ºA) Accésit: Sheila Fernández Fernández (4ºA) Adrián Rejo Piñeiro (4ºB)

·

Poesía Accésit: Iván Aneiros Sabín (3ºB)

·

Narrativa-Relatos Primer premio: María García Garrote (1ºA) Segundos premios: Laura Camazón Lourido (1ºA) Sara Aneiros Abad (2ºA) Eva Fanego Vilar (2ºA) Laura Fernández Cabezas (2ºA) Accésit: Clara Malde García (3ºB)

26


Premiados con María, Pilar y Miguel

VIAJE A UN PLANETA DESCONOCIDO 1969: El hombre pisa la luna 1974: El hombre se acerca a Marte 2015: Yo estoy aquí encerrada, todo a mi alrededor son mandos, luces botones, esferas, pantallas... infinidad de cosas más; mi traje escarlata ceñido por gruesos cinturones, me hace sentir prisionera, si bien pronto seré la primera astronauta que pise una extraña dimensión. La cuenta empieza atrás, 39, 38, 37... yo recorro los momentos de mi infancia, 29, 28, 27... en aquel pequeño pueblo de Galicia, 19, 18, 17... mi madre a la ventana, 9, 8, 7... quizás ahora esté pensando que pronto rozaré la Luna, 6, 5, 4... mi abuela haciendo punto de cruz, 3, 2, 1... bueno dejémoslo y... a lo nuestro, ¡oh! Una llamarada sale del cohete. La base, los hombres, la provincia, la Tierra, todo queda pequeño ante mi veloz nave, las estrellas, las constelaciones; paso cerca de la estrella polar, del reino de Thor, Dios del Trueno. Sí, es un trueno, un estampido; lo que hace variar mi nave: Entro en la 5º Dimensión y enfrente de mí el planeta más poderoso del mundo, el planeta Kree!. Bosques grandísimos y allí una ciudad. ¿Quién lo diría? Un planeta allí. Un rayo aferra mi nave, los mandos no responden, y sin querer soy transportada a una base. Un hombre de arqueadas cejas, dos dientes le sobresalen y trata de sonreírme y al intentarlo una bocanada de sangre le recorre el mentón, sus hombros musculosos con gruesas zarpas tratan de atraparme, me pongo nerviosa, le golpeo con mis manos, pero una sonora bofetada me recorre el rostro y un grito que quiere ser risa, hiela la sangre en mis venas; me golpean forcejeo, uno, dos, tres, cuatro enemigos yacen a mi alrededor. De repente, un golpe sonoro en mi cabeza y con un grito de dolor y espanto que hace que venga mi madre a la habitación, yo despierto. Laura Camazón 1ºA 27


Cartel anunciando a nosa participaci贸n

28


TÍTULO: A historia xamais contada de Brancaneves e o rei Artur.

AUTOR: Constantino Rábade (Betanzos 1952)

REPARTO: Ø Ø Ø Ø Ø Ø Ø Ø Ø

Raiña: Laura Camazón Lourido Brancaneves:María García Garrote Camareira: Carla Fernández Castro Tramunda: Laura García Aramburu Artur-Zapateiro: Alejandro Fortuna Vázquez Soldado-Capitán: Pablo García Aramburu Pregoeiro: Iago Casal Iglesias Espello: Francisco López Muiñ Ananos: Sabio: Tamara Gato Comba Gruñón: Diego Chedas López Dormilón: Francisco López Muiño Mudiño: Marcos Freire Calvo Mocoso: Pablo García Aramburu Chorón: José Carlos Yáñez Veiga Feliz: Fátima Fernández Paz

29


Trátase duna fábula na que se mesturan as historias de Brancaneves e lenda do rei Artur. Interveñen tódolos personaxes que forman parte do conto e o Rei Artur e a fada Tramunda, que axuda a desencantar o Rei que aparece Zapateiro como ó principio. Grupo de Teatro I.E.S. Catabois

30


EXCURSIÓN A GANDARÍO Imos contárvo-las nosas experiencias cando fomos a Gandarío, para participar nun programa organizado pola Xunta de Galicia chamado Atlántida. Iamos decididos a pasalo en grande. O día 12 pola mañá saímos das nosas casas, coas maletas cheas e con moita ilusión. Saímos do Instituto cara a Betanzos, onde paramos a ve-lo parque do Pasatempo. Ó chegar a Gandarío entramos nun salón, no que se atopaban alumnos dun centro de Lugo e no que os monitores se presentaron e nos dixeron as normas básicas de comportamento. Despois iniciamos un xogo para elixi-los grupos para participar nas distintas actividades programadas. Máis tarde fomos ás habitacións para face-las camas e ordena-las nosas cousas, para logo ir a comer. Tiñamos un horario que marcaba as distintas tarefas, participamos en actividades como: viaxe en barco pola ría para ve-las bateas, visita ó acuario Finisterrae da Coruña, intermareal na praia de Santa Cruz onde observamos os distintos tipos de algas e seres mariños, e xogos no albergue. As noites eran moi divertidas, porque xogabamos, fixemos Karaoke e despois nas habitacións non dabamos durmido. Pasámolo moi ben, aínda que nos pareceron poucos días. En resumo, foi unha experiencia xenial. Alumnos/as de 1ºA

31


Trabajos en Plรกstica Alumnos/as de 1ยบ A

32


Proyectos de TecnologĂ­a

33


LA HISTORIA DE UN INTERCAMBIO. Después de llevar más de un año intercambiando cartas con los alumnos de dos centros de educación secundaria de Göteborg, en Suecia, de haber imaginado cómo serían ellos y sus familias, sus costumbres, sus gustos... y un sin fin de cosas más, llegó el ansiado y a la vez temido momento de iniciar el viaje. Así un grupo de 21 alumnos y tres profesores del IES de Catabois emprendieron su singladura en búsqueda de nuevos amigos y nuevas experiencias. Con las maletas cargadas de ilusión marchamos de Ferrol un día 24 de mayo hacia la distante Suecia. Tras el viaje en avión llegamos a nuestro primer destino en este país escandinavo: su capital, Estocolmo, donde habíamos planeado pasar nuestros dos primeros días. Con buen tiempo, nos dedicamos a conocer las zonas más destacadas de la ciudad, entre las que se encuentran su Ayuntamiento, lugar donde se hace entrega anualmente de los premios Nobel, su casco antiguo, “Gamla Stan”, un gran parque donde se muestran construcciones típicas de todo el país, “Skansen”, y otros lugares de interés.

This is a photograph of the group of Galician visitors outside the Town Hall in Stockholm. Nice weather, isnt´it? Tras disfrutar de nuestra estancia en dicha población, el lunes 26, nos desplazamos en un autobús hasta nuestro destino final: Göteborg, a unas 6 horas de viaje. A nuestra llegada pudimos apreciar que la fama de fríos y distantes que poseen los escandinavos no se corresponde con la realidad puesto que fuimos recibidos con mu-cha calidez. Después de superados los nervios del primer momento y el miedo inicial a comunicarse en una lengua extranjera nos sentimos muy a gusto. Durante la semana que pasamos en Göteborg hicimos un poco de todo. Nuestra rutina diaria consistía en pasar las mañanas en los centros escolares participando en las diversas actividades que se habían propuesto para nuestra estancia y acostumbrándonos al ritmo de vida en Suecia. Las tardes, por el contrario, supusieron el momento en que todos nos reuníamos e intercambiábamos opiniones acerca de la marcha de la experiencia. De esta manera, las actividades a desarrollar eran más lúdicas: encuentro en un parque para practicar juegos típicos suecos, merienda al aire libre con actuación musical de los alumnos suecos y entrega de regalos, partido de fútbol, visita en lancha por los canales de la población, visita al parque de atracciones, “Lyseberg”, etc. También tuvimos dos días enteros libres: uno se dedicó a pasarlo con las familias involucrándonos en las actividades que ellas consideraron más intere-santes y el otro, nuestro último día, a conocer una de las islitas que conforman el archipiélago situado en la desembocadura del río Göta Älv. Durante este último día hubo muchas anécdotas que serían muy largas de contar y que vamos a resumir en una que mantendremos en el recuerdo por largo 34


tiempo... ¿Sabéis cómo suena una gaita gallega tocada en lo alto del montículo rocoso más alto de la isla mirando hacia mar abierto?. Pues bien, este fue nuestro agradecimiento a nuestros amigos suecos por habernos hecho disfrutar de una estancia tan inolvidable como la que experimentamos.

In the photograph, you can see the group of visitors talking about Galicia and explaining different things to their Swedish friends. A nuestra vuelta a la ciudad llegó el peor momento: la despedida. Al principio nadie creía que iba a echar una lagrimita en él pero al final la realidad fue bien distinta y no hubo una sino muchas, aunque acompañadas de un gran deseo de volver a encontrar-nos pronto pero en esta ocasión en Ferrol. Regresamos a casa tristes, ya lo sé, es un tópico, pero con la maleta repleta de muchas cosas aprendidas en muy poco tiempo: uno se puede bañar en el mar en Sue-cia, ¡el agua no está tan fría y el tiempo no es tan malo!, hay que descalzarse al entrar en las casas (una cuestión práctica, el suelo es de madera y, por lo tanto, calentito y así se ensucia menos), ¡qué temprano comen y cenan!, que distintas son las aulas en los colegios y la organización de estos, ¡caramba, les entiendo y me entienden cuando hablamos en inglés!, creí que nunca me podría separar de mis padres y ahora resulta que también voy a echar de menos a mi familia sueca... Mil y una experiencias que estarían mejor contadas por cada uno de los protagonistas de esta historia que esperamos se repita en un futuro no muy lejano. VISITA A FERROL. A finales de octubre de 2003 el grupo de alumnos con el que habíamos tenido contacto en Suecia por fin nos visitó en nuestra tierra. Al igual que en la experiencia sueca, se programaron diversas actividades tanto de índole académica como lúdica. Nuestros visitantes además de participar en las actividades lectivas que se habían programado tuvieron la oportunidad de visitar algunas ciudades importantes como Coruña, Santiago o Ferrol, donde además fuimos recibidos por el alcalde de la ciudad. De la misma manera se preocuparon por conocer nuestra forma de vida, probar nuestras comidas y ver un poco del entorno en que vivimos. Como remate final, fuimos entrevistados por un programa de TVG que fue emitido unas semanas más tarde, donde se reflejaba la experiencia vivida. Como conclusión debemos señalar que esta experiencia ha resultado magnífica para todas las partes implicadas. Los alumnos además de conocer a personas de otros países han tenido la oportunidad de visitarlos con el enriquecimiento personal que ello conlleva y tanto los padres como los profesores hemos estado encantados de participar en este tipo de actividades. 35


INDICE

LIMIAR ALUMNOS/AS AS NOSAS ACTIVIDADES INTERCAMBIO CON CASTRO CALDELAS

1-4 5 - 14 15 - 17

TIME FOR ENGLISH

18

PROVERBIOS EN ESPAÑOL Y EN FRANCÉS

24

LIGAS INTERNAS Y OTRAS ACTIVIDADES

25 - 27

APRENDER A ESCUCHAR O EL PLACER DE LA ESCUCHA

28 - 30

DÍA DEL LIBRO

31 - 35

EXCURSIÓN A GANDARÍO

36

TRABAJOS EN PLASTICA

37

PROYECTOS DE TECNOLOGÍA

38

LA HISTORIA DE UN INTERCAMBIO

39 - 40


Autora: Verónica Cruz Rodríguez

CONSELLERÍA DE EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA I.E.S. de CATABOIS Estr. de Catabois, s/n. 15405 Ferrol (A Coruña) Telf./Fax: 981 31 46 54 E-mail: ies.catabois@edu.xunta.es


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.