Yiddish - The Epistles of Paul the Apostle to Seneca, with Seneca's to Paul

‫די עפיסטלעס פון פַולוס דער ַא פַא סטלע צו סענעקַא ‪,‬‬ ‫מיט סענעקַא ס צו פַולוס‬ ‫קַפיטל‪1‬‬ ‫אא ניי סענעקאא צו פאולוס גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬איך רעכן ‪,‬פאולוס ‪,‬איר זענט ינפאא רמד וועגן דעם שמועס ‪,‬וואא ס איז דורכגעגאנגען נעכטן צווישן מיר און מיין לוסיליוס ‪,‬וועגן צביעות און אנדערע סאא בדזשעקץ ;ווארים עס זענען געווען‬ ‫עטלעכע פון דיין תלמידים מיט אונדז;‬ ‫‪2‬ווארים ווען מיר זענען געווען צוריקציענ זיך אין די סאלוסטיאא ן גאא רדענס ‪,‬דורך וואא ס זיי זענען אויך דורכגעגאנגען ‪,‬און וואא לט האא בן געגאנגען אן אנדער וועג ‪,‬דורך אונדזער‬ ‫איבערצייגונג ‪,‬זיי האא בן זיך איינגעשריבן מיט אונדז‪.‬‬ ‫‪3‬איך וויל דיך גלויבן ‪,‬אא ז מיר ווינטשן צו דיין שמועס‪.‬‬ ‫‪4‬מיר זענען געווען זייער צופרידן מיט דיין בוך פון פילע אגרות ‪,‬וואא ס איר האא ט געשריבן צו עטלעכע שטעט און הויפט שטעט פון פראא ווינץ ‪,‬און אא נטהאא לטן ווונדערלעך ינסטראא קשאא נז פאא ר‬ ‫מאא ראא ליש פירונג‪:‬‬ ‫‪5‬אזעלכע געפילן ‪,‬ווי איך מיין אז דו ביסט נישט געווען דער מחבר פון ‪,‬נאר בלויז דער אינסטרומענט פון איבערגעבן ‪,‬כאא טש אמאל סיי דער מחבר און סיי דער אינסטרומענט‪.‬‬ ‫‪6‬ווארים אזוי איז די העכערקייט פון די דאקטרינעס ‪,‬און זייער גרויסקייט ‪,‬אז איך מיין אז דער עלטער פון א מענטש איז קנאפ גענוג צו ווערן געלערנט און פארענדיקט אין דעם וויסן פון‬ ‫זיי ‪.‬איך ווינטשן דיין געזונט ‪,‬מיין ברודער ‪.‬געזעגענונג‪.‬‬ ‫קַפיטל‪2‬‬ ‫פאולוס צו סענעקאא גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬אי ך הא ב נעכט ן באקומע ן אײע ר ברױ ו מי ט פארגעניג ן ‪ :‬אוי ף װעלכ ן אי ך הא ב גלײ ך געקענ ט שרײב ן א ן ענטפער ‪ ,‬װאל ט דע ר ױנגע ר געװע ן אי ן שטוב ‪ ,‬װעמע ן אי ך הא‬ ‫ב געװאל ט שיק ן צ ו דיר‪:‬‬ ‫‪2‬ווארים איר ווייסט ווען און דורך וועמען ‪,‬אין וועלכע צייטן ‪,‬און צו וועמען איך מוז מציל זיין אלץ ‪,‬וואס איך שיק‪.‬‬ ‫‪3‬איך וויל דעריבער ‪,‬אא ז איר זאא לט מיר נישט באא שולדיקן מיט רשעות ‪,‬אויב איך וואא רטן אויף אא רעכט מענטש‪.‬‬ ‫‪4‬איך מיין ‪,‬אא ז איך בין זייער צופרידן מיט דעם משפט פון אא זאא ווערטפול מענטש ‪,‬אא ז איר זענט דערפרייען מיט מיין עפיסטאא לז‪:‬‬ ‫‪5‬ווארים איר וואא לט ניט זיין גערעכנט פאא ר אא צענזאא ר ‪,‬אא פילאא סאא ף ‪,‬אא דער זיין דער לערער פון אא זאא גרויס פרינץ ‪,‬און אא בעל פון אא לץ ‪,‬אויב איר געווען ניט אא פנהאא רציק ‪.‬איך ווינטשן איר אא‬ ‫שטענדיק וווילטאא ג‪.‬‬ ‫קַפיטל‪3‬‬ ‫אא ניי סענעקאא צו פאולוס גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬איך האא ב פאא רענדיקט עטלעכע בענד ‪,‬און זיי צעטיילט אין זייער געהעריק טיילן‪.‬‬ ‫‪2‬איך בין באשלאסן זיי צו לייענען צו דעם קיסר ‪,‬און אויב עס וועט פאא סירן אא גינציק געלעגנהייט ‪,‬איר אויך וועט זיין פאא רשטעלן ווען זיי זענען לייענען;‬ ‫‪3‬אא בער אויב דאא ס קען נישט זיין ‪,‬וועל איך אייך באא שטימן און אייך געבן אא אא נזאא ג אויף אא טאא ג ‪,‬ווען מיר וועלן צוזאא מען לייענען איבער די פאא רשטעלונג‪.‬‬ ‫‪4‬איך האב באשלאסן ‪,‬אויב איך וואלט געקענט מיט זיכערקייט ‪,‬ערשט צו האבן אייער מיינונג דערויף ‪,‬איידער איך האב עס פארעפנטלעכט פארן קיסר ‪,‬כדי איר זאלט איבערצייגט ווערן‬ ‫פון מיין ליבשאפט צו דיר ‪.‬געזעגענונג ‪,‬טייעראא סט פאולוס‪.‬‬ ‫קַפיטל‪4‬‬ ‫פאולוס צו סענעקאא גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬אזוי אפט ווי איך לייען דיינע בריוו ‪,‬שטעל איך זיך פאר ‪,‬אז דו שטעלסט פאר מיט מיר ;און טאא קע ניט איך טראא כטן אא נדערש ‪,‬ווי אא ז איר זענט שטענדיק מיט אונדז‪.‬‬ ‫‪2‬אזוי באלד ווי איר אא נהייבן צו קומען ‪,‬מיר וועלן איצט זען זיך ‪.‬איך ווינטשן איר אא לע וווילטאא ג‪.‬‬ ‫קאפיטל‪5‬‬ ‫אא ניי סענעקאא צו פאולוס גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬מיר זענען זייער זארגן וועגן דיין צו לאא נג אא וועק פון אונדז‪.‬‬ ‫‪2‬וואא ס איז דאא ס ‪,‬אא דער וואא ס זאא כן זייאנען דאא ס ‪,‬וואא ס פאא רשפאא רן דיין בוא?‬ ‫‪3‬אויב איר האא ט מורא פאא ר דעם כעס פון קיסר ‪,‬מחמת דו האא סט פאא רלאא זט אייער פריערדיגע רעליגיע ‪,‬און האא ט אויך געמאא כט פרוזליטעס פון אא נדערע ‪,‬האא ט איר דאא ס צו טענהן ‪,‬אא ז אייער‬ ‫אא קט איז אא זוי ניט געווען פון סתירה ‪,‬נייערט פון משפט ‪.‬געזעגענונג‪.‬‬ ‫קַפיטל‪6‬‬ ‫פאולוס צו סענעקאא און לוסיליוס גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬וועגן די זאכן ‪,‬וועגן וואא ס איר האא ט צו מיר געשריבן ‪,‬עס איז ניט רעכט פאא ר מיר צו דערמאא נען עפעס אין שרייבן מיט פעדער און טינט ‪:‬דער איינער פון וואא ס לאא זן סימנים ‪,‬און דער‬ ‫אנדערער דערקלערט זאכן‪.‬‬ ‫‪2‬ספעציעל ווייל איך ווייס ‪,‬אז עס זענען פאראן נאענט צו דיר ‪,‬אזוי ווי מיר ‪,‬די ‪,‬וואס וועלן פארשטיין מיין זינען‪.‬‬ ‫‪3‬אכטונג איז צו באא צאא לן צו אא לע מענטשן ‪,‬און אא זוי פיל די מער ‪,‬ווי זיי זענען מער מסתמא צו נעמען מאל פון קריגערייא‪.‬‬ ‫‪4‬און אויב מיר ווייזן אן אונטערטעניקן געדולד ‪,‬וועלן מיר יפעקטיוולי איבערקומען אין אלע נקודות ‪,‬אויב אזוי זענען זיי ‪,‬וואס זענען ביכולת צו זען און זיך מודה זיין אז זיי זענען געווען אין‬ ‫דעם אומרעכט ‪.‬געזעגענונג‪.‬‬ ‫קַפיטל‪7‬‬ ‫אא ניי סענעקאא צו פאולוס גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬איך זאא ג מיך זייער צופרידן מיט דעם לייענען דיין בריוו צו די גאא לאא טיאא נס ‪,‬קאא רינטהיאא נס און מענטשן פון אא כאא יאא ‪.‬‬ ‫‪2‬ווארים דער רוח האט אין זיי דורך דיר איבערגעגעבן די געפילן ‪,‬וואס זענען זייער געהויבן ‪,‬געהויבן ‪,‬פארדינסט פון אלע רעספעקט ‪,‬און אויסער אייער אייגענער דערפינדונג‪.‬‬ ‫‪3‬איך קען דעריבער ווינטשן אא ז ווען איר שרייאבן אא זוי ויסערגעוויינלעך זאכן ‪,‬עס זאל ניט זיין פעלנדיק אא עלעגאא נסע פון רייד צונעמען צו זייער מאא דזשעסטי‪.‬‬ ‫‪4‬און איך מוז פאא רמאא גן מיין ברודער ‪,‬כדי איך זאא ל ניט תיכף עפעס אומערלעכן באא האא לטן פאא ר אייך ‪,‬און ניט געטריי זיין מיין אייגענער געוויסן ‪,‬אא ז דער קיסר איז זייער צופרידן מיט די‬ ‫געפילן פון אייערע אגרות;‬ ‫‪5‬ווארים ווען ער האט געהערט די אא נהייב פון זיי לייענען ‪,‬ער האט געזאגט ‪,‬אא ז ער איז געווען סאא פרייזד צו געפינען אא זאא געדאנקען אין אא מענטש ‪,‬וואא ס האט נישט געהאט אא רעגולער‬ ‫בילדונג‪.‬‬ ‫‪6‬צו וועלכן איך האב געענטפערט ‪,‬אז די געטער האבן אמאל גענוצט מיינע אומשולדיגע מענטשן צו רעדן ‪,‬און זיי האבן אים געגעבן א משל פון דעם אין א שלעכטן לאנד ‪,‬מיטן נאמען‬ ‫וואטינוס ‪,‬וואס ווען ער איז געווען אין לאנד רעאטן ‪,‬האט זיך באוויזן צוויי מענטשן ‪.‬צו אים ‪,‬גערופן קאא סטער און פאא לוקס ‪,‬און באקומען אא התגלות פון די געטער ‪.‬געזעגענונג‪.‬‬ ‫קַפיטל‪8‬‬ ‫פאולוס צו סענעקאא גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬כאטש איך ווייס אז דער קייסער איז סיי א פארערער און א טייערער פון אונזער רעליגיע ‪,‬אבער לאז מיך געבן אייך צו עצהן קעגן אייער ליידן קיין שאא דן ‪,‬דורך געבן א טובה צו אונז‪.‬‬ ‫‪2‬איך מיין ‪,‬אא ז איר האא ט זיך טאא קע געמאא כט אויף אא זייער געפערלעכן פרווון ‪,‬ווען איר וואא לט דערקלערן דעם קייסער ‪,‬וואא ס איז אא זוי זייער פאא רקערט צו זיין רעליגיע און וועג פון עבודה ;‬ ‫זעענדי ק אי ז ע ר א מתפלל‪.‬‬ ‫‪3‬איך װײס ניט ‪,‬װאא ס דו האא סט געמײנט ‪,‬װען דו האא סט אים דערצײלט ;אא בער איך רעכן אא ז איר האא ט דאא ס געטאא ן פון צו גרויס רעספעקט פאא ר מיר‪.‬‬ ‫דײן ליבשאא פט‪.‬‬ ‫דײן האא ר ‪,‬דורך געבן צו מיר א‬ ‫‪4‬אא בער איך וויל אא ז איר זאא לט אא זוי נישט טאא ן פאא ר דער צוקונפט ;װאא רום דו האא סט געדאא רפט היטן ‪,‬כדי דו זאא לסט ניט באא לײדיקן א‬

‫‪5‬וואא רעם זיין כעס וועט אונדז נישט ארָאה ווערן ‪,‬אויב ער וועט ממשיך זיין אא ֹויי ם ;און ער וועט ניט זיין בייז צו אונדז צו קיין דינסט‪.‬‬ ‫‪6‬און אויב די קיסרין וועט עשה זיין ווערט צו איר כאא ראא קטער ‪,‬זי וועט נישט כעס ;אבער אויב זי פירט ווי אא פרוי ‪,‬זי וועט זיין פאא רשעמט ‪.‬געזעגענונג‪.‬‬ ‫קַפיטל‪9‬‬ ‫אא ניי סענעקאא צו פאולוס גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬איך ווייס ‪,‬אא ז מיין בריוו ‪,‬אין וועלכן איך האא ב אייך באא קענען ‪,‬וואא ס איך האא ב געלייענט פארן קייסער אייערע עפיסטאא לן ‪,‬האא ט ניט אא זוי פיל ווירקונג ‪,‬ווי די נאא טור פון די זאא כן וואא ס זענען‬ ‫אין זיי;‬ ‫‪2‬וואא ס טאא ן אא זוי שטאא רק אא פטיילן די מחשבות פון מענטשן פון זייער ערשטע מאא נירן און פראא קטיסיז ‪,‬אא ז איך בין שטענדיק געווען סאא פרייזד ‪,‬און איך בין גאא ר קאא נווינסט דערפון דורך פילע‬ ‫אא רגומענטן ביז אא הער‪.‬‬ ‫‪3‬לאא מיר דעריבער אא נהייבן ווידער ;און אויב עפעס איז ביז אא הער אומגעוויינטלעך אא קטאא ד ‪,‬טאא ן איר מוחל‪.‬‬ ‫‪4‬איך האב דיר געשיקט א בוך די קאפיא ווערבורום ‪.‬געזעגענונג ‪,‬טייעראא סט פאולוס‪.‬‬ ‫קַפיטל‪10‬‬ ‫פאולוס צו סענעקאא גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬אזוי אפט ווי איך שרייב צו דיר ‪ ,‬און שטעל מיין נאמען פאר אייער נאמען ‪ ,‬טו איך א זאך וואס איז נישט באקוועם מיט מיר ; און פאא רקערט צו אונדזער רעליגיע‪:‬‬ ‫‪2‬ווארים איך דארף ‪,‬אזוי ווי איך האב אפט געזאגט ‪,‬ווערן אלעס פאר אלע מענטשן ‪,‬און אכטונג געבן אויף אייער מידות ‪,‬מיט וואס די רוימישע געזעץ האט מכבד געווען אלע סענאטארן ;‬ ‫נעמליך ‪,‬צו שטעלן מיין נאמען לעצטענס אין דעם אויפשריפט פונעם אגרת ‪,‬כדי איך זאל נישט לאנג מיט אומבאקוועמליכקייט און בושה זיין מחויב צו טאן וואס עס איז געווען מיין יצר צו‬ ‫טאן ‪.‬געזעגענונג ‪,‬מערסט רעספעקטעד בעל ‪.‬דייטיד די פינפט פון די קאא לענדס פון יולי ‪,‬אין דער פערט קאא נסולשיפ פון נעראא ‪,‬און מעססאא ל‪.‬‬ ‫קַפיטל‪11‬‬ ‫אא ניי סענעקאא צו פאולוס גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬אלעס גליק צו דיר ‪,‬מיין טייערער פאולוס‪.‬‬ ‫‪2‬אויב אא מענטש אא זוי גרויס ‪,‬און אא לע וועג גינציק ווי איר זענט ‪,‬ווערן ניט בלויז אא פראא סט ‪,‬אא בער אא מערסט אא נווינקען פרייאנד צו מיר ‪,‬ווי צופרידן וועט זיין דער פאא ל פון סענעקאא !‬ ‫‪3‬דעריבער ‪,‬איר ‪,‬וואא ס זענט אא זוי אויסגעצייכנט ‪,‬און אא זוי ווייט דערהויבן איבער אא לע ‪,‬אא פילו די גרעסטע ‪,‬האא לט דיך נישט אומגעאיייקט צו ווערן צום ערשטן נאא מען אין דער אויפשריפט‬ ‫פון אא ן אגרתּתורה;‬ ‫זײט אא רוםישער בירגער‪.‬‬ ‫‪4‬כדי איך זאא ל נישט חושד ‪,‬אא ז איר ווילט מיך נישט אא זוי פיל נסיון ‪,‬ווי מיר צו בא אָל ;װאא רום דו װײסט זיך ‪,‬אא ז איר א‬ ‫‪5‬און איך האא ב געקענט זיין אין יענעם אומשטאנד אא דער אין דעם מצב ‪,‬וואא ס איר זענט ‪,‬און אא ז איר זענט געווען אין דעם זעלבן וואא ס איך בין ‪.‬געזעגענונג ‪,‬טייעראא סט פאולוס ‪.‬דייטיד די‬ ‫קסטה פון די קאא לענדאא רס פון אפריל ‪,‬אין די קאא נסולשיפ פון אא פריאא נוס און קאא פיטאא ‪.‬‬ ‫קַפיטל‪12‬‬ ‫אא ניי סענעקאא צו פאולוס גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬אלעס גליק צו דיר ‪,‬מיין טייערער פאולוס ‪.‬דו מיינסט ניט ‪,‬אא ז איך בין גאא ר זארגן און טרויעריק ‪,‬אא ז דיין תמימות זאא ל דיר ברענגען אין ליידן?‬ ‫‪2‬און אז דאס גאנצע פאלק זאל אייך האלטן אז איר קריסטן זענען אזוי פארברעכער ‪,‬און זיך פארשטעלן ‪,‬אז אלע אומגליקן ‪,‬וואס פאסירן מיט דער שטאט ‪,‬זאלן ווערן פאראורזאכט דורך‬ ‫אייך?‬ ‫‪3‬אא בער לאא מיר אא נטראא גן די באא שולדיקונג מיט אא געדולדיקן געדולד ‪,‬און אא פעלירן פאא ר אונדזער תמימות צום הויף אויבן ‪,‬וואא ס איז דער איינציקער וואא ס אונדזער שווערע מאא זל וועט אונדז‬ ‫דערלויבן צו אא דרעסירן ‪,‬ביז צום לאנגן וועט אונדזער אומגליק זיך ענדיגן אין אומבייטנדיקן גליק‪.‬‬ ‫‪4‬פריערדיגע צייטן האבן געשאפן טייראנטן אלכסנדר דער זון פון פיליפוס ‪,‬און דיוניסיוס ;אונדזער אויך האט געשאפן קאא יוס קיסר ;וועמענס יצרים זענען געווען זייערע איינציקע געזעצן‪.‬‬ ‫‪5‬וױא די אפטע פארברענען פון דער שטאט רוים ‪,‬איז די אורזאך אנטפלעקט ;און אויב מעג מען לאזן א מענטש אין מיינע מעשהלעך רעדן ‪,‬און מען זאל דערקלערן די דאזיקע פינצטערע‬ ‫זאכן אן סכנה ‪,‬זאל יעדער זען דעם גאנצן ענין‪.‬‬ ‫‪6‬ד י קריסט ן או ן ײד ן װער ן טאק ע געװע ן באשטראפ ט פא ר דע ם פארברעכ ן פו ן פארברענ ט ד י שטאט ; אא בער דער שלעכטער אומשולדיקער ‪,‬וועלכער האא ט זיך דערפרייען אין‬ ‫רציחה און שוחטים ‪,‬און פאא רשטעלונג זיינע רשעים מיט ליגנס ‪,‬ווערט באא שטימט צו אא דער רעזערווירט ביז זיין געהעריק צייט‪.‬‬ ‫‪7‬און אא זוי ווי דאא ס לעבן פון יעדן גלענצנדיקן מענטש ווערט איצט מקריב געווען אא נשטאא ט דעם איינעם ‪,‬וואא ס איז דער מחבר פון דעם אומגליק ‪,‬אא זוי וועט דער דאא זיקער מקריב ווערן פאא ר‬ ‫רבים ‪,‬און ער וועט מקריב ווערן צו ווערן פאא רברענט מיט פייער אא נשטאא ט אא לע‪.‬‬ ‫זײנען פאא רברענט געװאא רן אין זעקס טעג ;דער זיבעטער האא ט געמאא כט אא סוף צו דער ברענען ‪.‬איך ווינטשן‬ ‫הײזער ‪,‬און פיר גאא נצן כיכרות אא דער אינזלען א‬ ‫דרײסיק א‬ ‫‪8‬הונדערט און צװײ און א‬ ‫איר אא לע גליק‪.‬‬ ‫‪9‬דאטירט דעם פינפטן קאלענדן פון אפריל ‪,‬אין דער קאנסולשאפט פון פריגיוס און באסוס‪.‬‬ ‫קַפיטל‪13‬‬ ‫אא ניי סענעקאא צו פאולוס גרוס‪.‬‬ ‫‪1‬אלעס גליק צו דיר ‪,‬מיין טייערער פאולוס‪.‬‬ ‫‪2‬איר האט געשריבן א סך בענד אין אן אלגארישן און מיסטישן נוסח ‪,‬און דערפאר דארפן אזעלכע געוואלדיקע ענינים און געשעפטן ‪,‬וואס זענען צו אייך איבערגעגעבן געווארן ‪,‬נישט‬ ‫אוועקגעשטעלט ווערן מיט קיין מליצות פון דיבורים ‪,‬נאר מיט עפעס א געהעריגע עלעגאנס‪.‬‬ ‫‪3‬איך געדענק אז דו זאגסט אפט ‪,‬אז אסאך ‪,‬דורך אטאקירן אזא נוסח ‪,‬טוען שאא דן צו זייערע אונטערטעניק ‪,‬און פארלירן דעם כוח פון די ענינים וואס זיי באהאנדלען‪.‬‬ ‫‪4‬אבער אין דעם וויל איך ‪,‬אז איר זאלט אכטונג געבן אויף מיר ‪,‬דהיינו ‪,‬צו אכטונג געבן אויף אמת לאטיין ‪,‬און אויסקלייבן גערעכטע ווערטער ‪,‬כדי איר זאלט בעסער פירן דעם איידעלע‬ ‫צוטרוי ‪,‬וואס איז אין דיר‪.‬‬ ‫‪5‬געזעגענונג ‪.‬דייטיד וויטה פון די נעמען פון יולי ‪,‬לעאא און סאא ווינוס קאא נסולס‪.‬‬ ‫קַפיטל‪14‬‬ ‫פאולוס צו סענעקאא גרוס‪.‬‬ ‫ווײז האא ט געגעבן אא בער ווייניק‪.‬‬ ‫‪1‬אײער ערנסטע באא טראא כטונג האא ט זיך באא וויזן מיט די דאא זיקע אא נטדעקונגען ‪,‬וואא ס די געטלעכע א‬ ‫א‬ ‫‪2‬איך בין דערמיט פאא רזיכערט אא ז איך זייען די מערסט שטאא רק זוימען אין אא פרוכטבאא ר באא דן ‪,‬ניט עפעס מאא טעריאא ל ‪,‬וואא ס איז אונטערטעניק צו קאא רופציע ‪,‬אא בער די דוראא באא ל וואא רט פון‬ ‫גאא ט ‪,‬וואא ס וועט פאא רגרעסערן און ברענגען פרוכט צו אייביקייט‪.‬‬ ‫בלײבן אא ן כלות לע עולאם‪.‬‬ ‫‪3‬דאא ס וואא ס דו האא סט דערגרייכט מיט דייאן חכמה ‪,‬וועט א‬ ‫‪4‬גלויבט ‪,‬אז דו דארפסט אויסמיידן די גלייבענישן פון אידן און גויים‪.‬‬ ‫‪5‬די זאכן ‪,‬וואא ס איר האא ט אין עטלעכע מאא ס אנגעקומען ‪,‬מאא כן וויסן דעם קייסער ‪,‬זיין משפחה און געטרי אי פרענדז מיט חכמה;‬ ‫אײערע געפילן וועלן אויסזעהן אומשולדיק ‪,‬און זיי וועלן נישט פארשטאנען דורך זיי ‪,‬ווייל רוב פון זיי וועלן נישט אכטונג געבן אויף אייערע דיבורים ‪,‬אבער דאס ווארט פון גאט‬ ‫‪6‬און הגם א‬ ‫איז איינמאל איינגעפאלן אין זיי ‪,‬וועט זיי צום סוף מאכן נייע מענטשן ‪,‬שטרעבנדיק צו גאט‪.‬‬ ‫‪7‬געזעגענונג סענעקאא ‪,‬וואס איז מערסט ליב צו אונדז ‪.‬דייטיד אויף די קאא לענדס פון אויגוסט ‪,‬אין די קאא נסולשיפ פון לעאא און סאא ווינוס‪.‬‬