Efengyl Gyntaf Babanod Iesu Grist PENNOD 1 1 Y cyfrifon canlynol a gawsom yn llyfr Joseph yr archoffeiriad, a alwyd gan rai Caiaphas 2 Mae'n dweud bod Iesu wedi llefaru hyd yn oed pan oedd yn y crud, ac wedi dweud wrth ei fam: 3 Mair, myfi yw Iesu Fab Duw, y gair hwnnw a ddygaist allan yn ôl ymadrodd yr angel Gabriel i ti, a’m tad a’m hanfonodd i er iachawdwriaeth y byd. 4 Yn y dri chant a'r nawfed flwyddyn o æra Alecsander, y cyhoeddodd Augustus orchymyn fod pawb i fynd i gael eu trethu yn eu gwlad eu hunain. 5 Felly y cyfododd Joseff, a chyda Mair ei briod efe a aeth i Jerwsalem, ac yna a ddaeth i Bethlehem, fel y trethid ef a'i deulu yn ninas ei dadau. 6 A phan ddaethant trwy yr ogof, Mair a gyffesodd i Ioseph fod ei hamser esgor ar ddyfod, ac ni allai hi fyned rhagddo i'r ddinas, ac a ddywedodd, Awn i'r ogof hon. 7 Y pryd hwnnw roedd yr haul yn agos iawn at fachlud. 8 Ond Ioseph a frysiodd, i gyrchu bydwraig iddi; a phan welodd efe hen wraig o Hebreaid o Jerwsalem, efe a ddywedodd wrthi, Gweddïwch yma, wraig dda, a dos i'r ogof honno, a chei yno wraig yn barod i ddwyn allan. 9 Ac wedi machlud haul, pan gyrhaeddodd yr hen wraig a Joseff gyda hi yr ogof, ac aeth y ddau i mewn iddi. 10 Ac wele, y cwbl oedd wedi ei lenwi o oleuadau, mwy na goleuni lampau a chanhwyllau, a mwy na goleuni yr haul ei hun. 11 Yna yr oedd y baban wedi ei lapio mewn dillad swaddling, ac yn sugno bronnau ei fam St. 12 Pan welsant ill dau y goleuni hwn, synasant; gofynai yr hen wraig i St. Mair, Ai ti yw mam y plentyn hwn ? 13 St. 14 Ar yr hyn y dywedodd yr hen wraig, Gwahanol iawn wyt ti i bob gwraig arall. 15 St. 16 Yr hen wraig a attebodd ac a ddywedodd, O fy Arglwydd, yr wyf fi wedi dyfod yma, i gael gwobr tragywyddol. 17 Yna ein Harglwyddes, St. Mair, a ddywedodd wrthi, Gosod dy ddwylo ar y baban; yr hon, wedi iddi wneuthur, a ddaeth yn gyfan. 18 Ac fel yr oedd hi yn myned allan, hi a ddywedodd, O hyn allan, holl ddyddiau fy mywyd, mi a ofalaf ac a fyddaf yn was i'r baban hwn. 19 Wedi hyn, pan ddaeth y bugeiliaid, a gwneuthur tân, a hwynt yn ddirfawr lawen, y llu nefol a ymddangosodd iddynt, yn moli ac yn addoli y Duw goruchaf. 20 Ac fel yr oedd y bugeiliaid yn cyflawni yr un waith, yr oedd yr ogof y pryd hwnnw yn ymddangos fel teml ogoneddus, am fod tafodau angylion a dynion yn uno i addoli a mawrhau Duw, o achos genedigaeth yr Arglwydd Crist. 21 Ond pan welodd yr hen wraig Hebraeg yr holl wyrthiau amlwg hyn, hi a fawl i Dduw, ac a ddywedodd, Yr wyf yn diolch i ti, O Dduw, Duw Israel, am i'm llygaid weled genedigaeth Gwaredwr y byd. PENNOD 2 1 A phan ddaeth amser ei enwaediad ef, sef yr wythfed dydd, ar yr hwn y gorchmynnodd y gyfraith i'r plentyn gael ei enwaedu, hwy a'i henwaedasant ef yn yr ogof. 2 A'r hen wraig Hebraeg a gymmerth y blaengroen (er eraill a ddywed iddi gymmeryd y llinyn bogail), ac a'i cadwodd mewn bocs alabastr o hen olew pigynard.
3 Ac yr oedd ganddi fab yn gyffurwr, ac yr oedd hi yn dywedyd wrtho, Gwyliwch na werthwch y bocs alabastr hwn o ennaint pigynard, er mwyn offrymu tri chan ceiniog i ti. 4 A dyma'r blwch alabastr hwnnw a gaffaelodd Mair y pechadur, ac a dywalltodd yr ennaint ohono ar ben a thraed ein Harglwydd Iesu Grist, ac a'i sychodd ymaith â gwallt ei phen. 5 Yna ym mhen deng niwrnod y dygasant ef i Ierusalem, ac ar y deugain dydd o'i enedigaeth hwy a'i cyflwynasant ef yn y deml gerbron yr Arglwydd, gan wneuthur yr offrymau priodol drosto, yn ôl gofyniad cyfraith Moses: sef bod pob un. gwryw a agoro y groth a elwir sanctaidd i Dduw. 6 Y pryd hwnnw yr oed Simeon yn ei weled yn disgleirio fel colofn o oleuni, pan oedd y Santes Fair, ei fam, yn ei gario yn ei breichiau, ac a lanwyd o'r pleser mwyaf yn yr olwg. 7 A'r angylion oedd yn sefyll o'i amgylch, yn ei addoli, fel gwarchodwyr brenin yn sefyll o'i amgylch. 8 Yna Simeon wedi nesâu at y Santes Fair, ac estyn ei ddwylo tuag ati, a ddywedodd wrth yr Arglwydd Grist, Yn awr, fy Arglwydd, dy was a gilia mewn tangnefedd, yn ôl dy air; 9 Canys fy llygaid a welsant dy drugaredd, yr hwn a baratoaist i iachawdwriaeth yr holl genhedloedd; goleuni i'r holl bobloedd, a gogoniant dy bobl Israel. 10 Yr oedd Hanna y broffwydes hefyd yn bresennol, ac yn nesau, hi a fawl i Dduw, ac a ddaliant ddedwyddwch Mair. PENNOD 3 1 A bu, pan anwyd yr Arglwydd Iesu yn Bethlehem, dinas yn Jwdea, yn amser Herod y Brenin; y doethion a ddaethant o'r dwyrain i Jerwsalem, yn ôl proffwydoliaeth Zoradascht, ac a ddygasant gyda hwynt offrymau: sef aur, thus, a myrr, ac a'i haddolasant ef, ac a offrymasant iddo eu rhoddion hwynt. 2 Yna y Foneddiges Mair a gymmerth un o'i ddillad swaddling yr hwn yr oedd y baban wedi ei amwisgo, ac a'i rhoddes iddynt yn lle bendith, yr hon a dderbyniasant ganddi hi yn anrheg penrhydd. 3 Ac ar yr un pryd yr ymddangosodd iddynt angel ar ffurf y seren honno a fu gynt yn dywysydd iddynt yn eu taith; goleuni yr hwn a ddilynasant hyd oni ddychwelasant i'w gwlad eu hunain. 4 Wedi iddynt ddychwelyd daeth eu brenhinoedd a'u tywysogion atynt, gan ofyn, Beth a welsant ac a wnaethpwyd? Pa fath o daith a dychwelyd oedd ganddyn nhw? Pa gwmni oedd ganddyn nhw ar y ffordd? 5 Ond hwy a gynhyrchasant y lliain a roddasai y Santes Fair iddynt, o achos hynny y cadwasant wledd. 6 Ac wedi gwneuthur tân, yn ol defod eu gwlad, hwy a'i haddolasant ef. 7 A chan fwrw y llac swrth iddo, y tân a'i cymerth, ac a'i cadwodd. 8 Ac wedi diffodd y tân, hwy a ddygasant y cadach rhwygo heb ei niweidio, yn gymaint a phe na buasai y tân yn cyffwrdd ag ef. 9 Yna y dechreuasant ei gusanu, a'i ddodi ar eu pennau a'u llygaid, gan ddywedyd, Y mae hwn yn wirionedd diamheuol, ac y mae yn wir syndod na allai tân ei losgi, a'i ddifetha. 10 Yna hwy a'i cymerasant, ac a'i gosodasant gyda'r parch mwyaf ymhlith eu trysorau. PENNOD 4 1 A Herod, wedi gweled fod y doethion yn oedi, ac heb ddychwelyd ato, a alwodd ynghyd yr offeiriaid a'r doethion, ac a ddywedodd, Mynegwch i mi ym mha le y ganwyd Crist? 2 A phan attebasant, yn Bethlehem, dinas o Jwdea, efe a ddechreuodd ddyfalu yn ei feddwl ei hun farwolaeth yr Arglwydd Iesu Grist. 3 Eithr angel yr Arglwydd a ymddangosodd i Ioseph yn ei gwsg, ac a ddywedodd, Cyfod, cymmer y bachgen a'i fam, a dos i'r Aipht cyn gynted ag y cano y ceiliog. Felly efe a gyfododd, ac a aeth. 4 Ac fel yr oedd efe yn ystyried ag ef ei hun ynghylch ei daith, y bore a ddaeth arno ef.