1Brenhinoedd
PENNOD1
1YroeddybreninDafyddwediheneiddio,acwedimyndi oedran;arhoddasantddilladamdano,ondnichafoddwres.
2Amhynnydywedoddeiweisionwrtho,Ceisiri’m harglwyddybreninforwynifanc:asafhigerbronybrenin, abyddediddieiannwyli,agorweddyndyfynwes,fely cynhesofyarglwyddybrenin
3Fellychwiliasantamforwyndegdrwyhollarfordiroedd Israel,achawsantAbisagySunemiad,a'idwynatybrenin
4A’rllancesoedddegiawn,acyncaru’rbrenin,acynei wasanaethuef:ondnidoeddybreninyneihadnabodhi.
5YnaymddyrchafoddAdoneiamabHaggith,gan ddywedyd,Myfiafyddafynfrenin:acefeabaratôddiddo gerbydauamarchogion,ahannercantoddynioniredego’i flaen
6Acnidoeddeidadwedieiddigioerioedganddweud, Pamygwnaethostfelhyn?acyroeddyntauhefydynŵr gweddusiawn;a'ifama'igeniefarôlAbsalom
7AcefeaymgynghoroddâJoabmabSerfia,acag Abiatharyroffeiriad:ahwyaddilynasantAdoneiaa’i cynorthwyoddef
8OndnidoeddSadocyroffeiriad,aBenaiamabJehoiada, aNathanyproffwyd,aSimei,aRei,a'rcedyrnoeddyn perthyniDafydd,gydagAdoneia
9AcAdoneiaaladdoddddefaid,ychenagwarthegpesgi wrthfaenSoheleth,yrhwnsyddwrthEn-rogel,aca wahoddoddeihollfrodyr,meibionybrenin,ahollwŷr Jwda,gweisionybrenin:
10OndnialwoddefeNathanyproffwyd,aBenaia,a'r cedyrn,aSolomoneifrawd
11AmhynnyyllefaroddNathanwrthBathsebamam Solomon,ganddywedyd,OnichlywaisttifodAdoneia mabHaggithynteyrnasu,aDafyddeinharglwyddheb wybodhynny?
12Ynawrganhynnytyrd,gadimi,atolwg,roicyngoriti, felygallechachubdyfywyddyhun,abywyddyfab Solomon 13Dos,adosatybreninDafydd,adywedwrtho,Oni thyngaistti,fyarglwyddfrenin,wrthdylawforwyn,gan ddywedyd,Solomondyfabadeyrnasaarfyôli,acefea eisteddarfyngorseddfainc?Pam,ganhynny,ymae Adoneiaynteyrnasu?
14Wele,trabyddieto’nsiaradynoâ’rbrenin,miaddeuaf imewnardyôldi,acagadarnhaafdyeiriau
15ABathsebaaaethimewnatybrenini'rystafell:acyr oeddybreninynheniawn;acAbisagySunemaiddoedd yngweinidogaethui'rbrenin
16ABathsebaaymgrymodd,acaymgrymoddi'rbrenin Adywedoddybrenin,Bethafynnidi?
17Adywedoddhiwrtho,Fyarglwydd,tiadyngoddwrth yrARGLWYDDdyDduwi’thlawforwyn,ganddywedyd, Solomondyfabadeyrnasaarfyôli,acefeaeisteddarfy ngorseddfainc
18Acynawr,wele,maeAdoneiawediteyrnasu;acynawr, fyarglwyddfrenin,nidwytti'ngwybodhynny:
19Acefealaddoddychenagwarthegpasgedigadefaidyn helaeth,acawahoddoddhollfeibionybrenin,acAbiathar
yroffeiriad,aJoabcaptenyllu:ondniwahoddoddefedy wasSolomon
20Athithau,fyarglwydd,Ofrenin,ymaellygaidholl Israelarnatti,iddweudwrthyntpwyaeisteddarorseddfy arglwyddybreninareiôlef
21Felarall,panfyddfyarglwyddybreninyngorwedd gyda'idadau,ycyfrifirfia'mmabSolomonyndroseddwyr 22Acwele,traoeddhietoynsiaradâ’rbrenin,daeth Nathanyproffwydhefydimewn.
23Adywedasantwrthybrenin,ganddywedyd,Wele NathanyproffwydAphanddaethefeimewngerbrony brenin,efeaymgrymoddoflaenybreninâ'iwynebi'r llawr
24AdywedoddNathan,Fyarglwyddfrenin,addywedaist ti,Adoneiaadeyrnasaarfyôli,acefeaeisteddarfy ngorseddfainc?
25Oherwyddymaewedimyndilawrheddiw,acwedi lladdychenagwarthegwedi’upasgiadefaidynhelaeth, acwedigalwhollfeibionybrenin,achapteiniaidyllu,ac Abiatharyroffeiriad;acwele,maentynbwytaacynyfed o’iflaen,acyndweud,Duwafyddo’rbreninAdoneia.
26Ondfi,seffidywas,aSadocyroffeiriad,aBenaiamab Jehoiada,a’thwasSolomon,niwahoddoddefe.
27Awnaethfyarglwyddybreninypethhwn,aphanwyt tihebeifynegii’thwas,pwyaeisteddarorseddfy arglwyddybreninareiôlef?
28YnaateboddybreninDafyddadweud,“Galwchfi Bathseba”Adaethhiiŵyddybrenin,asafoddo’iflaen 29Athyngoddybrenin,adywedodd,Felmaibywyr ARGLWYDD,yrhwnawaredoddfyenaidobob cyfyngder,
30MegisytyngaiswrthyttrwyARGLWYDDDduwIsrael, ganddywedyd,Solomondyfabadeyrnasaarfyôli,acefe aeisteddarfyngorseddynfylle;fellyygwnafynddiau heddiw.
31YnaymgrymoddBathsebaâ’ihwynebi’rddaear,aca ymgrymoddi’rbrenin,acaddywedodd,Byddedfy arglwyddybreninDafyddfywambyth.
32AdywedoddybreninDafydd,“GalwchSadocyr offeiriad,aNathanyproffwyd,aBenaiamabJehoiada ataf.”Adaethantgerbronybrenin.
33Dywedoddybreninhefydwrthynt,Cymerwchgyda chwiweisioneicharglwydd,agadewchiSolomonfymab farchogaetharfymulfyhun,adygwchefilawriGihon: 34AceneionedSadocyroffeiriadaNathanyproffwydef ynoynfreninarIsrael:achwythwchyrutgorn,a dywedwch,Duwafyddo’rbreninSolomon.
35Ynadewchifynyareiôlef,felydeloacyeisteddoar fyngorseddfainc;canysefeafyddynfreninynfylle:acyr wyfwedieibenodiefynllywodraethwrarIsraeladros Jwda
36ABenaiamabJehoiadaaateboddybrenin,aca ddywedodd,Amen:dywededARGLWYDDDduwfy arglwyddfreninfellyhefyd
37Megisybu’rARGLWYDDgyda’mharglwyddybrenin, fellyboedgydaSolomon,agwnaeiorseddynfwyna gorseddfyarglwyddybreninDafydd
38FellyaethSadocyroffeiriad,aNathanyproffwyd,a BenaiamabJehoiada,a'rCerethiaid,a'rPelethiaid,ilawr,a pheriiSolomonfarchogaetharfulybreninDafydd,a'i ddwyniGihon
39AchymeroddSadocyroffeiriadgornolewo’rtabernacl, aceneinioddSolomon.Ahwyachwythasantyrutgorn;a dywedoddyrhollbobl,Duwafyddo’rbreninSolomon 40Adaethyrhollboblifynyareiôlef,achanoddybobl bibellau,allawenychasantâllawenyddmawr,fely rhwygoddyddaearganeusŵnhwynt
41AchlywoddAdoneiaa’rhollwesteionoeddgydagef hyn,wrthiddyntorffenbwyta.AphanglywoddJoabsain yrutgorn,dywedodd,“Pamymaesŵnyddinasmewn cynnwrf?”
42Athrayroeddefeynllefaru,wele,Jonathanmab Abiatharyroffeiriadaddaeth:adywedoddAdoneiawrtho, Tyredimewn;canysgŵrdewrwytti,acyrwytyndwyn newyddionda
43AJonathanaateboddacaddywedoddwrthAdoneia, Ynwir,einharglwyddybreninDafyddawnaethSolomon ynfrenin
44A’rbreninaanfonoddgydagefSadocyroffeiriad,a Nathanyproffwyd,aBenaiamabJehoiada,a’rCerethiaid, a’rPelethiaid,aca’igwnaethantefifarchogaetharfuly brenin:
45ASadocyroffeiriadaNathanyproffwyda’i eneiniasantefynfreninynGihon:acymaentwedidodi fynyoddiynoynllawenhau,felbodyddinaswedicyffroi eto.Dyma’rsŵnaglywsoch.
46AcymaeSolomonhefydyneisteddarorseddy frenhiniaeth
47Adaethgweisionybreninhefydifendithioein harglwyddybreninDafydd,ganddywedyd,Duwawnaed enwSolomonynwellna’thenwdi,agwnaedeiorseddef ynfwyna’thorsedddi.A’rbreninaymgrymoddary gwely
48Afelhynhefydydywedoddybrenin,Bendigedig fyddoARGLWYDDDduwIsrael,yrhwnaroddodduni eisteddarfyngorseddheddiw,a’mllygaidihydynoedyn eiweld
49A’rhollwesteionoeddgydagAdoneiaaofnasant,aca godasant,acaaethantbobuneifforddeihun
50AcofnoddAdoneiarhagSolomon,acagyfododd,aca aeth,acaymafloddyngnghyrnyrallor.
51AmynegwydiSolomon,ganddywedyd,Wele,ymae Adoneiaynofni’rbreninSolomon:canyswele,efea ymafloddyngnghyrnyrallor,ganddywedyd,Tyngedy breninSolomonwrthyfheddiwnaladdeiwasâ’rcleddyf 52AdywedoddSolomon,Osbyddyndangoseifodynŵr teilwng,nisyrthblewynohonoi'rllawr:ondosceir drygioniynddo,byddfarw
53FellyanfonoddybreninSolomon,adaethantagefi lawroddiaryrallorAcefeaddaeth,acaymgrymoddi’r breninSolomon:adywedoddSolomonwrtho,Dosi’thdŷ
PENNOD2
1AnesáodddyddiauDafyddifarw;acefeaorchmynnodd iSolomoneifab,ganddywedyd, 2Yrwyffi’nmyndfforddyrhollddaear:byddyngryfgan hynny,adangosdyhunynŵr; 3AchadwgoruchwyliaethyrARGLWYDDdyDduw,i rodioyneiffyrdd,igadweiddeddfau,a'iorchmynion,a'i farnedigaethau,a'idystiolaethau,felymaeynysgrifenedig yngnghyfraithMoses,felyllwyddechymmhopetha wnelych,aphalebynnagytroech:
4Felyparhao’rARGLWYDDeiairalefaroddamdanaf, ganddywedyd,Osgwyliadyblanteuffordd,irodiogerfy mronmewngwirioneddâ’uhollgalonacâ’uhollenaid,ni byddynaŵrarorseddIsraeliti(meddaiefe).
5TihefydawyddostbethawnaethJoabmabSerfiaimi, a’rhynawnaethiddaugaptenlluoeddIsrael,iAbnermab Ner,aciAmasamabJether,yrhaialaddoddefe,aca dywalltoddwaedrhyfelmewnheddwch,acaroddodd waedrhyfelareiwregysoeddameilwynau,acynei esgidiauoeddareidraed
6Gwnaganhynnyynôldyddoethineb,aphaidâgadael i'wbenllwydddisgyni'rbeddmewnheddwch
7OndgwnagaredigrwyddifeibionBarsilaiyGileadiad,a byddedhwyymhlithyrhaiafwytyantwrthdyfwrdd: canysfellyydaethantatafpanffoaisrhagAbsalomdy frawd.
8Acwele,ymaegydathiSimeimabGera,Benjaminiado Bahurim,yrhwna’mmelltithioddâmelltithddifrifoly dyddyreuthumiMahanaim:ondefeaddaethilawri’m cyfarfodi’rIorddonen,athyngaiswrthoefynenw’r ARGLWYDD,ganddywedyd,Ni’thladdafâ’rcleddyf 9Ynawrganhynnynafyddyneiystyriedynddieuog: canysgŵrdoethwytti,agwyddostbethddylecheiwneud iddo;ondtywallteibenllwydilawri'rbeddâgwaed
10FellyybuDafyddhungyda'idadau,achladdwydefyn ninasDafydd
11A'rdyddiauyteyrnasoddDafyddarIsraeloedd ddeugainmlynedd:saithmlyneddyteyrnasoddefeyn Hebron,athridegathairblyneddyteyrnasoddefeyn Jerwsalem
12YnaeisteddoddSolomonarorseddDafyddeidad;a sicrhawydeifrenhiniaethynfawr
13AdaethAdoneiamabHaggithatBathsebamam Solomon.Adywedoddhi,Aimewnheddwchyrwytti’n dod?Yntauaddywedodd,Mewnheddwch
14Dywedoddhefyd,“Maegenirywbethi’wddweud wrthyt.”Adywedoddhi,“Dywed.”
15Ynadywedodd,“Tiawyddostmaieiddoffioeddy frenhiniaeth,abodhollIsraelwedigosodeuhwynebau arnaffi,felybyddwni’nteyrnasu:ondtroddy frenhiniaeth,acaethyneiddoi’mbrawd:oherwyddeifod yneiddoefoddiwrthyrARGLWYDD”
16Acynawryrwyfyngofynundeisyfiadgennyt,na wrthodfiAdywedoddhiwrtho,Dywedymlaen
17Acefeaddywedodd,Dywed,atolwg,wrthybrenin Solomon,(canysniwrthodaefedyhun,)amiddoroi AbisagySunemaiddynwraigimi
18AdywedoddBathseba,Iawn;mialefarafdrosottiwrth ybrenin
19FellyaethBathsebaatybreninSolomon,isiaradagef drosAdoneiaAchododdybrenini’wchyfarfod,ac ymgrymoddiddi,aceisteddoddareiorsedd,acabarodd osodseddifamybrenin;ahiaeisteddoddareiddeheulaw ef
20Ynadywedoddhi,“Undeisyfiadbachyrwyfynei ddymunogennyt;atolwg,paidâdweudnawrthyf”A dywedoddybreninwrthi,“Gofyn,fymam,oherwyddni ddywedafnawrthyt”
21Adywedoddhi,RhodderAbisagySunemaiddi Adoneiadyfrawdynwraig.
22A’rbreninSolomonaateboddacaddywedoddwrthei fam,Aphamyrwytti’ngofynamAbisagySunameesdros
Adoneia?gofynamyfrenhiniaethhefyddrostoef; oherwyddefeywfymrawdhynaf;sefdrostoef,acdros Abiatharyroffeiriad,athrosJoabmabSerfia
23YnatyngoddybreninSolomoni’rARGLWYDD,gan ddywedyd,FelhynygwneloDuwimi,amwyhefyd,oni baibodAdoneiawedillefaru’rgairhwnynerbynei einioeseihun
24Ynawrganhynny,felmaibywyrARGLWYDD,yr hwna’msefydloddi,aca’mgosododdarorseddDafyddfy nhad,acawnaethdŷimi,felyraddawodd,rhoddir Adoneiaifarwolaethheddiw
25A’rbreninSolomonaanfonoddtrwylawBenaiamab Jehoiada;acefeaymosododdarnofelybufarw.
26AcwrthAbiatharyroffeiriadydywedoddybrenin,Dos iAnathoth,i’thfeysydddyhun;canysyrwytti’nhaeddu marwolaeth:ondni’thladdafyprydhwn,amdyfodwedi dwynarchyrArglwyddDDUWoflaenDafyddfynhad,ac amdyfodwedidygystuddioymmhobpethycystuddiwyd fynhadynddo.
27FellyygyrroddSolomonAbiatharallanofodyn offeiriadi’rARGLWYDD;ermwyncyflawnigairyr ARGLWYDD,yrhwnalefaroddefeamdŷEliynSeilo.
28YnadaethynewyddatJoab:canysJoabadroesaiarôl Adoneia,ernathroesaiarôlAbsalom:affoddJoabi dabernaclyrARGLWYDD,acaymafloddyngnghyrnyr allor
29AdywedwydwrthybreninSolomonfodJoabwediffoi idabernaclyrARGLWYDD;acwele,ymaewrthyrallor.
YnaanfonoddSolomonBenaiamabJehoiada,gan ddywedyd,Dos,rhuthraarno
30AdaethBenaiaidabernaclyrARGLWYDD,aca ddywedoddwrtho,Felhynydywedybrenin,Tyrdallan Acefeaddywedodd,Nage;ondmiafyddaffarwymaA daethBenaiaâgairatybrenin,ganddywedyd,Felhyny dywedoddJoab,acfelhyny’mhatebodd
31Adywedoddybreninwrtho,Gwnafelydywedoddefe, arhuthraarno,achladdaef;felygallochdynnuymaithy gwaeddiniwed,yrhwnadywalltoddJoab,oddiwrthyffi, acodŷfynhad
32AbyddyrARGLWYDDyndychwelydeiwaedarei beneihun,yrhwnaymosododdarddauddynmwy cyfiawnagwellnagef,aca’ulladdoddhwyntâ’rcleddyf, hebi’mtadDafyddwybodhynny,sefAbnermabNer, captenlluIsrael,acAmasamabJether,captenlluJwda
33FellybyddeugwaedyndychwelydarbenJoab,acar beneihadambyth:ondarDafydd,acareihad,acareidŷ, acareiorsedd,ybyddheddwchambythoddiwrthyr ARGLWYDD.
34FellyBenaiamabJehoiadaaaethifyny,aca ymosododdarno,aca’illaddodd:achladdwydefyneidŷ eihunynyranialwch
35AgosododdybreninBenaiamabJehoiadayneileary llu:aSadocyroffeiriadaosododdybreninynlleAbiathar
36A’rbreninaanfonodd,acaalwoddamSimei,aca ddywedoddwrtho,AdeiladaitidŷynJerwsalem,athrig yno,acnacewchallanoddiynoiunman
37Canysydyddybyddychynmyndallan,acyncroesi nantCidron,ybyddi’ngwybodynsicrybyddifarw’nsicr: bydddywaedardybendyhun
38AdywedoddSimeiwrthybrenin,Dayw’rgair:fely dywedoddfyarglwyddybrenin,fellyygwnadywasA thrigoddSimeiynJerwsalemlaweroddyddiau
39Acarddiweddtairblynedd,ffoidauoweisionSimeiat AchismabMaachabreninGath.AdywedasantwrthSimei, ganddywedyd,Wele,ymaedyweisionynGath
40ASimeiagyfododd,acagyfrwyoddeiasyn,acaaethi GathatAchisigeisioeiweision:acaaethSimei,aca ddugeiweisionoGath
41AdywedwydwrthSolomonfodSimeiwedimyndo JerwsalemiGath,a'ifodwedidychwelyd.
42A’rbreninaanfonodd,acaalwoddamSimei,aca ddywedoddwrtho,Oniwneuthumitidynguwrthyr ARGLWYDD,aconiphroffesiaisiti,ganddywedyd, Gwybyddynsicr,ydyddybyddychynmyndallan,acyn cerddediunrhywle,ybyddi’nmarwynsicr?Adywedaist wrthyf,Ygairaglywaisywda
43Pam,ganhynny,nachedwaistlw’rARGLWYDD,a’r gorchymynaorchmynnaisiti?
44DywedoddybreninhefydwrthSimei,Tiawyddostyr hollddrygioniymaedygalonyngwybodamdano,yrhwn awnaethostiDafyddfynhad:amhynnyydychwelyr ARGLWYDDdyddrygioniardybendyhun;
45AbendithirybreninSolomon,asicrheirgorsedd DafyddgerbronyrARGLWYDDambyth.
46FellygorchmynnoddybreniniBenaiamabJehoiada;a aethallan,acymosododdarno,felybufarwAsicrhawyd yfrenhiniaethynllawSolomon.
PENNOD3
1AgwnaethSolomongyfathrachâPharobreninyrAifft,a chymrydmerchPharo,a'idughiiddinasDafydd,nesiddo orffenadeiladueidŷeihun,athŷ'rARGLWYDD,amur Jerwsalemoamgylch
2Yboblynunigaberthoddmewnuchelfeydd,oherwydd nadoeddtŷwedi'iadeiladuienw'rARGLWYDDhydy dyddiauhynny
3AcharoddSolomonyrARGLWYDD,ganrodioyn neddfauDafyddeidad:ynunigaberthoddaca arogldarthoddmewnuchelfeydd
4A’rbreninaaethiGibeoniaberthuyno;oherwydddyna oeddyruchelfafawr:miloboethoffrymauaoffrymodd Solomonaryrallorhonno
5YnGibeonyrymddangosoddyrARGLWYDDi Solomonmewnbreuddwydliwnos:adywedoddDuw, Gofynbetharoddafiti
6AdywedoddSolomon,Tiawnaethosti’thwasDafydd fynhaddrugareddfawr,felyrhodioddefeo’thflaenmewn gwirionedd,acmewncyfiawnder,acmewnuniondebcalon gydathi;athiagedwaistiddoefydrugareddfawrhon,fel yrhoddaistiddofabieisteddareiorsedd,felymae heddiw
7Acynawr,OARGLWYDDfyNuw,tiawnaethostdy wasynfreninynlleDafyddfynhad:aminnauondplentyn bachydwyffi:niwnsutifyndallannadodimewn
8Acymaedywasyngnghanoldybobladdewisaist,pobl fawr,naellireurhifona'ucyfrifoherwyddeu lluosogrwydd
9Fellydyroi’thwasgalonddeallusifarnudybobl,fely gallafwahaniaethurhwngdaadrwg:canyspwyaallfarnu dyboblmorfawrhyn?
10A’rymadroddablesioddyrArglwydd,fodSolomon wedigofynypethhwn
11AdywedoddDuwwrtho,Oherwydditiofynypeth hwn,acnaofynnaistitidyhunhiroes;nagofynnaist gyfoethitidyhun,naceinioesdyelynion;ondgofynnaisti tidyhunddealltwriaethiganfodbarn;
12Wele,gwneuthumynôldyeiriau:wele,rhoddaisiti galonddoethadeallus;felnadoeddnebtebygitio’th flaen,acnichodnebtebygitiardyôl
13Arhoddaisitihefydyrhynniofynnaist,sefcyfoethac anrhydedd:felnafyddnebymhlithybrenhinoeddfelti holldyddyddiau
14Acosrhodidiynfyffyrddi,igadwfyneddfaua'm gorchmynion,felyrhodiodddydadDafydd,ynamia estynnafdyddyddiau.
15AdeffrôddSolomon;acwele,breuddwydoeddhiAc efeaddaethiJerwsalem,acasafoddoflaenarchcyfamod yrARGLWYDD,acaoffrymoddboethoffrymau,aca offrymoddhedd-offrymau,acawnaethwleddi'wholl weision
16Ynadaethdwywraig,oeddynbuteiniaid,atybrenin, acasafasantgereifronef
17Adywedoddyrunwraig,Ofyarglwydd,yrydymfia’r wraighonynbywmewnuntŷ;acesgoraisarblentyngyda hiynytŷ
18A’rtrydydddyddwediimigaelfyngeni,i’rwraighon gaeleigenihefyd:acyroeddemynghyd;nidoedd dieithryngydaniynytŷ,ondni’ndauynytŷ
19Abufarwplentynywraighonynynos;amiddihiei orchuddio.
20Ahiagyfododdarhannernos,acagymeroddfymab oddiwrthyf,traoedddylawforwynyncysgu,aca’i gosododdyneimynwes,agosododdeiphlentynmarwyn fymynwesi
21Aphangodaisyboreiroifymabaryfron,wele,yr oeddwedimarw:ondpanystyriaisefybore,wele,nidfy mabioeddefe,yrhwnaanwydgennyf
22Adywedoddywraigarall,Nage;ondybywywfymab i,a'rmarwywdyfabdi.Adywedoddhon,Nage;ondy marwywdyfabdi,a'rbywywfymabiFelhyny llefarasantgerbronybrenin
23Ynadywedoddybrenin,Dywedun,Dymafymabi sy’nfyw,a’thfabdiyw’rmarw:adywedyllall,Nage;ond dyfabdiyw’rmarw,a’mmabiyw’rbyw
24Adywedoddybrenin,“Dewchâchleddyfimi.”A daethantâchleddyfgerbronybrenin
25Adywedoddybrenin,Rhannwchyplentynbywyn ddau,arhowchhanneri'rnaill,ahanneri'rllall.
26Ynaydywedoddywraigyroeddyplentynbywganddi wrthybrenin,oherwyddyroeddeicholuddionynhiraethu ameimab,adywedodd,Ofyarglwydd,dyroiddi'rplentyn byw,acnaladdefmewnunrhywfforddOnddywedoddy llall,Nafyddedfyuninaceiddotti,ondrhannwchef
27Ynaateboddybreninadweud,“Rhowchiddi’rplentyn byw,apheidiwchageiladdogwbl:hiyweifam”
28AchlywoddhollIsraelamyfarnaroddasai’rbrenin;ac ofnasantybrenin:canysgwelsantfoddoethinebDuw ynddoef,iwneuthurbarn
PENNOD4
1FellyybreninSolomonoeddfrenindroshollIsrael. 2Adyma'rtywysogionoeddganddo;AsareiamabSadoc yroffeiriad,
3ElihoreffacAhia,meibionSisa,ynysgrifenyddion; JehosaffatmabAhilud,ycofnodydd.
4ABenaiamabJehoiadaoeddaryllu:aSadocac Abiatharoeddyroffeiriaid:
5AcAsareiamabNathanoedddrosyswyddogion:a SabudmabNathanoeddyprifswyddog,achyfailly brenin:
6AcAhisaroedddrosyteulu:acAdonirammabAbda oedddrosydreth
7AcyroeddganSolomonddeuddegswyddogdrosholl Israel,yndarparubwydi’rbrenina’idŷ:pobdynyn darparueifisynyflwyddyn
8Adymaeuhenwau:mabHur,ymmynyddEffraim: 9MabDecar,ymMacas,acynSaalbim,aBethsemes,ac Elonbethhanan:
10MabHesed,ynAruboth;iddoefyroeddSocho,aholl wladHeffer:
11MabAbinadab,ynhollranbarthDor;yrhwnyroedd TaffathmerchSolomonynwraigiddo:
12BaanamabAhilud;iddoefyroeddTaanach,aMegido, ahollBeth-sean,yrhonsyddwrthSartanaodanJesreel,o Beth-seanhydAbel-mehola,hydyllesyddytuhwnti Jocneam:
13MabGeber,ynRamoth-gilead;iddoefyroeddtrefiJair mabManasse,yrhaisyddynGilead;iddoefhefydyroedd tiriogaethArgob,yrhonsyddynBasan,chwedego ddinasoeddmawrionâmuriauabarraupres: 14YroeddganAhinadabmabIdoMahanaim: 15YroeddAhimaasynNafftali;cymeroddhefydBasmath merchSolomonynwraig: 16BaanamabHusaioeddynAseracynAloth: 17JehosaffatmabParua,ynIssachar: 18SimeimabEla,ynBenjamin: 19GebermabUrioeddyngngwladGilead,yngngwlad SihonbreninyrAmoriaid,acOgbreninBasan;acefeoedd yrunigswyddogoeddynywlad
20YroeddJwdaacIsraelynniferus,felytywodsyddar lanymôr,ynbwytaacynyfed,acynllawenhau
21AtheyrnasoddSolomonaryrholldeyrnasoeddo'rafon hydwladyPhilistiaid,achydderfynyrAifft:hwya ddygasantanrhegion,acawasanaethasantSolomonholl ddyddiaueieinioes
22AdarpariaethSolomonargyferundiwrnodoedddeg mesurarhugainoflawdmân,athrigainmesuroflawd, 23Degoychenpesgi,acugainoycheno’rporfeydd,a chantoddefaid,heblawceirw,aciwrchod,acewigod,ac adarpesgi
24Oherwyddyroeddganddolywodraethdrosyrhollardal aryrochrhoni'rafon,oTiffsahydatGasa,drosyrholl frenhinoeddaryrochrhoni'rafon:acyroeddganddo heddwchobobtuo'igwmpas
25AthrigasantJwdaacIsraelynddiogel,pobundanei winwyddenathaneiffigysbren,oDanhydBeersheba,holl ddyddiauSolomon
26AcyroeddganSolomonddeugainmilostablau ceffylaui’wgerbydau,adeuddegmilofarchogion
27A'rswyddogionhynnyaddarparasantymborthi'r breninSolomon,acibawbaddeuaiatfwrddybrenin Solomon,pobunyneifis:nidoeddentynbrinoddim
28Haiddhefydagwellti'rceffylaua'rdromedariaida ddygasanti'rlleyroeddyswyddogion,pobunynôlei orchymyn
29ArhoddoddDuwiSolomonddoethinebadealltwriaeth fawriawn,ahelaethrwyddcalon,felytywodsyddarlany môr
30AcyroedddoethinebSolomonynrhagoriarddoethineb hollfeibiongwladydwyrain,ahollddoethinebyrAifft.
31Canysyroeddefeynddoethachna'rhollddynion;nag EthanyrEsrahiad,aHeman,aChalcol,aDarda,meibion Mahol:acyroeddeienwogrwyddymmhobcenhedlo'i gwmpas
32Acefeaddywedodddairmiloddiarhebion:a'iganeuon oeddfilaphump
33Acefealefaroddamgoed,o’rcedrwyddsyddyn Lebanonhydyrisopsy’ntyfuo’rmur:llefaroddhefydam anifeiliaid,acamadar,acamymlusgiaid,acambysgod
34AdaethpoblobobcenedliwrandodoethinebSolomon, ganhollfrenhinoeddyddaear,yrhaiaglywoddamei ddoethinebef
PENNOD5
1AnfonoddHirambreninTyruseiweisionatSolomon; oherwyddclywoddefeeubodwedieieneinio'nfreninyn lleeidad:oherwyddcaroddHiramDafydderioed 2ASolomonaanfonoddatHiram,ganddywedyd, 3TiawyddostnaallaiDafyddfynhadadeiladutŷienw’r ARGLWYDDeiDduwoherwyddyrhyfeloeddoeddo’i gwmpasobobtu,nesi’rARGLWYDDeurhoidan wadnaueidraed.
4Ondynawrymae'rARGLWYDDfyNuwwedirhoi llonyddwchimiobobtu,felnadoesgwrthwynebyddna drwgyndigwydd.
5Acwele,yrwyffiynbwriaduadeiladutŷienwyr ARGLWYDDfyNuw,felyllefaroddyrARGLWYDD wrthDafyddfynhad,ganddywedyd,Dyfab,yrhwna osodafardyorseddyndyle,efeaadeiladadŷi’mhenwi 6Ynawrganhynnygorchymyniddyntdorricoedcedri mioLebanon;abyddfyngweisiongyda'thweisiondi:aci tiyrhoddafgyflogamdyweisionynôlyrhynollaordeini di:oherwyddtiawyddostnadoesyneinplithninebaall fedrutorricoedfelySidoniaid.
7AphanglywoddHirameiriauSolomon,llawenychodd ynfawr,adywedodd,Bendigedigfyddo’rARGLWYDD heddiw,yrhwnaroddesiDafyddfabdoetharyboblfawr hyn
8AHiramaanfonoddatSolomon,ganddywedyd, Ystyriaisypethauaanfonaistatafamdanynt:amiawnaf dyhollewyllysynglŷnâphrencedr,acynglŷnâphren ffynidwydd.
9ByddfyngweisionyneudwynilawroLebanoni'rmôr: abyddafyneucludoarymôrmewnllongaui'rllea benodidiimi,abyddafyneugollwngyno,acheidieu derbyn:athiagyflawnafynymuniad,trwyroibwydi'm teulu
10FellyrhoddoddHiramgoedcedrwyddachoed ffynidwyddiSolomonynôleihollddymuniad
11ArhoddoddSolomoniHiramugainmilofesurauo wenithynfwydi’wdŷ,acugainmesuroolewpur:felhyn yrhoddoddSolomoniHiramflwyddynarôlblwyddyn
12ArhoddoddyrARGLWYDDddoethinebiSolomon,fel yraddawoddiddo:acyroeddheddwchrhwngHirama Solomon;agwnaethantilldaugyfamodâ’igilydd
13AchododdybreninSolomondrethohollIsrael;ac roeddydrethynddegarhugainofiloeddoddynion.
14Acefea’uhanfonoddhwyntiLibanus,dengmilymis ynôldosbarthiadau:misyroeddentynLibanus,adaufis gartref:acAdoniramoedddrosydreth.
15AcyroeddganSolomonddengmilathrigainyndwyn beichiau,aphedwarugainmilogerddwyryny mynyddoedd;
16HeblawpenaethiaidswyddogionSolomonoeddary gwaith,tairmilathrichant,yrhaioeddynllywodraethu'r bobloeddyngweithioynygwaith
17Agorchmynnoddybrenin,ahwyaddygasantgerrig mawrion,cerriggwerthfawr,acherrignadd,iosodsylfaen ytŷ
18AcadeiladwyrSolomonacadeiladwyrHirama’ucerrig a’unaddoddhwynt,a’rpeilwyr:fellyyparatoasantgoeda cherrigiadeiladu’rtŷ
PENNOD6
1Acynybedwarcantaphedwarugainfedflwyddynarôli feibionIsraelddodallanowladyrAifft,ynybedwaredd flwyddynodeyrnasiadSolomonarIsrael,ymmisSif,sef yrailfis,ydechreuoddefeadeiladutŷ’rARGLWYDD
2A'rtŷaadeiladoddybreninSolomoni'rARGLWYDD, oedddrigaincufyddohyd,a'iledynugaincufydd,a'i uchderynddegcufyddarhugain
3A'rporthoflaentemlytŷ,ugaincufyddoeddeihyd,yn ôllledytŷ;adegcufyddoeddeiledoflaenytŷ
4Aci'rtŷygwnaethefeffenestriooleuadaucul
5Acynerbynmurytŷyradeiladoddefeystafelloeddo amgylch,ynerbynmuriau'rtŷoamgylch,ydemla'roracl: acefeawnaethystafelloeddoamgylch:
6Yroeddyrystafellisafynbumcufyddoled,a'rganolyn chwechufyddoled,a'rdrydeddynsaithcufyddoled: oherwyddgwnaethefefuriauculoamgylchytŷo'rtu allan,felnafyddai'rtrawstiau'ncaeleugosodymmuriau'r tŷ
7Aphanoeddytŷyncaeleiadeiladu,fe’ihadeiladwydo gerrigwedi’uparatoicyneiddwynyno:felnachlywidna morthwylnabwyellnacunrhywofferynhaearnynytŷ,tra oeddyncaeleiadeiladu
8Yroedddrwsyrystafellganolarochrdde'rtŷ:acaethant ifynyâgrisiautroellogi'rystafellganol,acallano'rcanol i'rdrydedd
9Fellyadeiladoddytŷ,a'iorffen;agorchuddioddytŷâ thrawstiauabyrddaucedrwydd
10Acynaadeiladoddefeystafelloeddynerbynyrholldŷ, pumcufyddouchder:acyroeddentyngorweddarytŷâ choedcedrwydd
11AdaethgairyrARGLWYDDatSolomon,gan ddywedyd,
12Ynglŷnâ’rtŷhwnyrwytti’neiadeiladu,osrhodidiyn fyneddfau,agwneudfymarnedigaethau,achadwfyholl orchmynionirodioynddynt;ynaycyflawniaffyngairâthi, yrhwnaleferaiswrthDafydddydad:
13AbyddafynpreswylioymhlithmeibionIsrael,acni fyddafyngwrthodfymhoblIsrael
14FellyadeiladoddSolomonytŷ,a'iorffen
15Acadeiladoddfuriau’rtŷo’rtumewnâbyrddau cedrwydd,llawrytŷamuriau’rnenfwd:acefea’u
gorchuddioddhwynto’rtumewnâphren,agorchuddiodd lawrytŷâphlanciauffynidwydd.
16Acadeiladoddugaincufyddarochrau’rtŷ,yllawra’r muriau,âbyrddaucedrwydd:efea’uhadeiladoddhydyn oediddooddimewn,sefargyferyroracl,sefargyferylle sancteiddiolaf
17A'rtŷ,sefydemlo'iflaen,oeddddeugaincufyddohyd
18Achedrwyddytŷoddimewnoeddwedieigerfioâ chnaciauablodauagored:cedrwyddoeddycyfan;ni welwydcarreg
19Apharatooddyroraclynytŷoddimewn,iosodyno archcyfamodyrARGLWYDD
20A'rgafellynyblaenoeddugaincufyddohyd,acugain cufyddoled,acugaincufyddouchder:acefea'i gorchuddioddagaurpur;acfellyygorchuddioddyrallora oeddogedrwydd.
21FellygorchuddioddSolomonytŷofewnagaurpur:ac efeawnaethraniadâchadwynauauroflaenyroracl;ac efea’igorchuddioddagaur.
22Agorchuddioddyrholldŷagaur,nesiddoorffenyr holldŷ:hefydyrhollalloroeddwrthyroracla orchuddioddagaur.
23Acofewnyroraclgwnaethddaugerwbogoed olewydd,pobunynddegcufyddouchder
24Aphumcufyddoeddunasgelli’rcerub,aphumcufydd yrasgellaralli’rcerub:obeneithafynaillasgellhydben eithafyllallyroedddegcufydd
25A’rcerwbaralloeddddegcufyddohyd:yrunmesur a’runmaintoeddi’rddaugerwb
26Yroedduchderuncerwbynddegcufydd,acfellyhefyd ycerwbarall.
27Acefeaosododdyceriwbiaidofewnytŷmewnol:aca estynasantadenyddyceriwbiaid,felycyffwrddoddadainy naillâ'rnaillwal,acadainyceriwbarallâ'rwalarall;a'u hadenyddhwyagyffwrddoddâ'igilyddyngnghanolytŷ
28Acefeaorchuddioddycerwbiaidagaur
29Acefeagerfioddhollfuriau’rtŷo’igwmpasâ delweddaucerfiedigogerwbiaidaphalmwyddablodau agored,oddimewnacoddiallan
30Allawrytŷaorchuddioddagaur,oddimewnacoddi allan
31Acifynedfa’rgafellwnaethddrysauogoedolewydd:y lintela’rpystochroeddpumedranywal.
32Yddauddrwshefydoeddoolewydd;acefeagerfiodd arnyntgerfiadauogerwbiaidaphalmwyddablodauagored, aca'ugorchuddioddagaur,acadaenoddaurarycewbiaid, acarypalmwydd
33Fellyhefydygwnaethefeiddrwsydemlbystolewydd, pedweryddrhanymur
34A’rddauddrwsoeddogoedffynidwydd:dwyddaleny naillddrwsoeddynplygu,adwyddalenydrwsaralloedd ynplygu.
35Acefeagerfioddarnyntgerwbiaid,aphalmwydd,a blodauagored:aca'ugorchuddioddagaurwedi'iosodary gwaithcerfiedig
36Acadeiladoddycynteddmewnolâthairrhesogerrig nadd,arhesodrawstiaucedrwydd.
37Ynybedwareddflwyddynygosodwydsylfaentŷ’r ARGLWYDD,ymmisSif:
38Acynyrunfedflwyddynarddeg,ymmisBul,sefyr wythfedmis,ygorffennwydytŷyneihollrannau,acynôl eihollddullFellyybusaithmlyneddyneiadeiladu
PENNOD7
1OndtairblyneddarddegybuSolomonynadeiladueidŷ eihun,acynagorffennoddeiholldŷ.
2AdeiladoddhefyddŷcoedwigLibanus;eihydoeddgant cufydd,a'iledynhannercantcufydd,a'iuchderynddeg cufyddarhugain,arbedairrhesogolofnaucedrwydd,a thrawstiaucedrwyddarycolofnau.
3Acyroeddwedieiorchuddioâchedroddiuchodary trawstiau,aoeddyngorweddarbumdegadeugaincolofn, pymthegynrhes
4Acyroeddffenestrimewntairrhes,agolauynerbyn golaumewntairrhes.
5A’rhollddrysaua’rpystoeddsgwâr,gyda’rffenestri:a golauynerbyngolaumewntairrhes
6Acefeawnaethborthogolofnau;eihydoeddhanner cantcufydd,a'iledynddegcufyddarhugain:acyroeddy portho'ublaenauhwynt:a'rcolofnauerailla'rtrawst trwchusoeddo'ublaenauhwynt.
7Ynagwnaethgynteddi'rorseddlleygallaifarnu,sef porthyfarn:acfe'igorchuddiwydâchedrountui'rllawr hydyllall.
8Acyroeddganeidŷlle’roeddynbywgynteddarallo fewnyporth,aoeddo’rungwaithGwnaethSolomon hefyddŷiferchPharo,yrhonagymerasaiefeynwraig,fel yporthhwn
9Yroeddyrhainigydogerriggwerthfawr,ynôl mesurau'rcerrigwedi'unaddu,wedi'ullifioâllifiau,o'rtu mewna'rtuallan,hydynoedo'rsylfaenhydygopa,ac fellyarytuallantua'rcynteddmawr
10A’rsylfaenoeddogerriggwerthfawr,sefcerrig mawrion,cerrigoddegcufydd,acherrigowythcufydd 11Acuwchbenyroeddmeinigwerthfawr,ynôlmesurau meininadd,achedrwydd.
12A’rcynteddmawroamgylchoeddâthairrhesogerrig nadd,arhesodrawstiaucedrwydd,argyfercyntedd mewnoltŷ’rARGLWYDD,acargyferporthytŷ.
13A’rbreninSolomonaanfonodd,acagyrchoddHiramo Tyrus
14MabgweddwoeddolwythNafftali,a'idadynŵro Tyrus,gweithiwrpres:acyroeddynllawndoethineb,a dealltwriaeth,achyfrwystraiweithiopobgwaithmewn pres.AcefeaddaethatybreninSolomon,acawnaethei hollwaithef
15Oherwyddefeafwrioddddaugolofnbres,pobunyn ddeunawcufyddouchder:allinynoddeuddegcufydd oeddynamgylchynu'rnaillohonynt
16Acefeawnaethddaugapobrestawdd,i’wgosodar bennau’rcolofnau:uchderynaillgapoeddbumcufydd,ac uchderyllalloeddbumcufydd:
17Arhwydiowaithgwiail,athorchauowaithcadwyn,i'r pennauoeddarbenycolofnau;saithi'runpen,asaithi'r penarall
18Acefeawnaethycolofnau,adwyresoamgylchary naillrwydwaith,iorchuddio’rpennauoeddarybrig,â phomgranadau:acfellyygwnaethefei’rpenarall
19A'rcapiauoeddarbenycolofnauoeddowaithliliyny porth,pedwarcufyddouchder
20Acyroeddganypennauaryddaugolofnbomgranadau hefydoddiuchod,gyferbynâ'rboloeddwrthyrhwydwaith: a'rpomgranadauoeddddaugantmewnrhesioamgylchar ypenarall
21Acefeaosododdycolofnauymmhorthydeml:acefe aosododdygolofndde,acaalwoddeihenwynJachin:ac efeaosododdygolofnchwith,acaalwoddeihenwyn Boas.
22Acarbenycolofnauyroeddgwaithlili:fellyy gorffennwydgwaithycolofnau
23Acefeawnaethfôrtawdd,degcufyddo'rnaillymyl hydyllall:yroeddyngrwnoamgylch,a'iuchderynbum cufydd:allinelloddegcufyddarhugainoeddynei amgylchynuoamgylch
24Athaneiymyloamgylchyroeddcnapiauynei amgylchynu,degmewncufydd,ynamgylchynu'rmôro amgylch:ycnapiauafwriwydynddwyres,panfwriwyd ef
25Yroeddynsefyllarddeuddegych,triynedrychtua’r gogledd,athriynedrychtua’rgorllewin,athriynedrych tua’rde,athriynedrychtua’rdwyrain:a’rmôroeddwedi eiosoduwchbenarnynt,a’uhollgefndiroeddoeddtuagi mewn.
26Acyroeddodrwchllaw,a'iymylwedi'iwneudfel ymylcwpan,gydablodaulili:yroeddyncynnwysdwyfil obathau.
27Acefeawnaethddegsylfaenobres;pedwarcufydd oeddhydunsylfaen,aphedwarcufyddeilled,athri chufyddeihuchder.
28Agwaithysylfaenioeddfelhyn:yroeddganddynt ffiniau,acyroeddyffiniaurhwngysilffoedd:
29Acaryterfynauoeddrhwngysilffoeddyroeddllewod, ychen,acheriwbiaid:acarysilffoeddyroeddsylfaenoddi uchod:acodditano'rllewoda'rychenyroedd ychwanegiadauwedi'ugwneudowaithtenau.
30Acyroeddibobsylfaenbedairolwynbres,aphlatiau pres:acyroeddganbedaircongleithanosodwyr:odany noeyroeddtanosodwyrwedieutodd,wrthochrpob ychwanegiad
31A’igegofewnybennodacoddiuchodoeddgufydd: ondeigegoeddgrwn,ynôlgwaithygwaelod,gufydda hanner:acareigeghefydyroeddcerfiadau,a’uhymylau ynbedwarsgwâr,nidyngrwn
32Athanyterfynauyroeddpedairolwyn;acechelinau’r olwynionoeddwedi’ucysylltuâ’rgwaelod:acuchder olwynoeddgufyddahannercufydd
33Agwaithyrolwynionoeddfelgwaitholwyncerbyd:eu hechelau,a'uceiliau,a'usbociau,oeddentigydwedi'utodd
34Acyroeddpedwaris-osodwribedwarcornelun sylfaen:a'ris-osodwyroeddo'rsylfaeneihun.
35Acymmhenuchafysylfaenyroeddcylchcrwn, hannercufyddouchder:acarbenysylfaenyroeddei silffoedda'iffiniauo'runpeth
36Oherwyddarblatiaueisilffoedd,acareiffiniau,y cerfioddgerwbiaid,llewod,aphalmwydd,ynôlcyfranpob un,acychwanegiadauoamgylch.
37Felhynygwnaethydegsylfaen:yrunbwrw,yrun mesur,acyrunmaintoeddibobunohonynt
38Ynagwnaethddegnoethobres:roeddunnoethyn cynnwysdeugainbath:acroeddpobnoethynbedwar cufydd:acarbobuno'rdegsylfaenunnoeth.
39Acefeaosododdbumsylfaenarochrdde'rtŷ,aphump arochrchwithytŷ:acefeaosododdymôrarochrdde'rtŷ tua'rdwyraingyferbynâ'rde.
40AgwnaethHiramynoethi,a’rrhawiau,a’rbasnau FellygorffennoddHiramwneuthuryrhollwaithawnaeth efei’rbreninSolomonargyfertŷ’rARGLWYDD: 41Yddaugolofn,a'rddaugapo'rpennauoeddarbeny ddaugolofn;a'rddaurwydwaith,iorchuddio'rddaugapo'r pennauoeddarbenycolofnau;
42Aphedwarcantobomgranadauargyferyddau rwydwaith,sefdwyresobomgranadauargyferun rhwydwaith,iorchuddiodaugapypenodauoeddary colofnau;
43A'rdegsylfaen,a'rdegnoetharysylfaeni; 44Acunmôr,adeuddegychendanymôr;
45A’rpotiau,a’rrhawiau,a’rbasgau:a’rholllestrihyn,a wnaethHirami’rbreninSolomonargyfertŷ’r ARGLWYDD,oeddentobresdisglair
46YngngwastadeddyrIorddonenybwrw’rbreninhwynt, ynytirclairhwngSuccothaSarthan
47AgadawoddSolomonyrholllestrihebeupwyso,am eubodynniferusiawn:acnichafwydallanbwysau’rpres.
48AgwnaethSolomonyrholllestrioeddynperthynidŷ’r ARGLWYDD:yralloraur,a’rbwrddaur,yroeddybara dangosarno,
49A'rcanhwyllbrennauoaurpur,pumparyrochrdde,a phumparyraswy,oflaenyroracl,gyda'rblodau,a'r lampau,a'rgefelaur,
50A'rpowlenni,a'rsibrydion,a'rbasglau,a'rllwyau,a'r thuserauoaurpur;a'rcolynnauaur,argyferdrysau'rtŷ mewnol,yllesancteiddiolaf,acargyferdrysau'rtŷ,sefy deml
51Fellyygorffennwydyrhollwaithawnaethybrenin Solomonidŷ’rARGLWYDD.AdugSolomonimewny pethauagysegrasaiDafyddeidad;sefyrarian,a’raur,a’r llestri,aosododdefeymhlithtrysorautŷ’rARGLWYDD
PENNOD8
1YnacasgloddSolomonhenuriaidIsrael,ahollbennau’r llwythau,pennau-cenedlmeibionIsrael,atybrenin SolomonynJerwsalem,iddwynifynyarchcyfamodyr ARGLWYDDoddinasDafydd,sefSeion.
2AhollwŷrIsraelaymgasgloddatybreninSolomonaryr ŵylymmisEthanim,sefyseithfedmis
3AdaethhollhenuriaidIsrael,achodi’roffeiriaidyrarch. 4AdygasantifynyarchyrARGLWYDD,aphabelly cyfarfod,a'rholllestrisanctaiddoeddynybabell;sefy rhaihynnyaddygasantifynyganyroffeiriaida'rLefiaid.
5A’rbreninSolomon,ahollgynulleidfaIsrael,yrhaia ymgasglasantato,oeddgydagefoflaenyrarch,ynaberthu defaidacychen,naellideucyfrifna’ucyfrifoherwyddeu nifer
6AdaethyroffeiriaidagarchcyfamodyrARGLWYDD i'wlle,igafellytŷ,i'rllesancteiddiolaf,sefdanadenyddy cerwbiaid
7Oherwyddyroeddycerwbiaidynlledaenueudau adenydddrosle'rarch,a'rcerwbiaidyngorchuddio'rarch a'ithrosolionoddiuchod
8Athynasantallanypolion,felbodpennau’rpolioni’w gweldallanynyllesanctaiddoflaenyroracl,acni welwydhwyntoddiallan:acynoymaenthydydyddhwn 9Nidoedddimynyrarchondyddwylechengarreg,a osododdMosesynoynHoreb,panwnaethyr
ARGLWYDDgyfamodâmeibionIsrael,panddaethant allanowladyrAifft.
10Aphanddaethyroffeiriaidallano'rllesanctaidd, llenwoddycwmwldŷ'rARGLWYDD, 11Fellyniallai’roffeiriaidsefylliwasanaethuoherwyddy cwmwl:oherwyddyroeddgogoniantyrARGLWYDD wedillenwitŷ’rARGLWYDD
12YnaydywedoddSolomon,Dywedoddyr ARGLWYDDybyddai’ntrigoynytywyllwchtew 13Ynsicr,adeiledaisitidŷifywynddo,llesefydlogiti arosynddoambyth
14Athroddybrenineiwyneb,acafendithioddholl gynulleidfaIsrael:(ahollgynulleidfaIsraelasafodd;)
15Acefeaddywedodd,BendigedigfyddoARGLWYDD DduwIsrael,yrhwnalefaroddâ’ienauwrthDafyddfy nhad,aca’icyflawnoddâ’ilaw,ganddywedyd, 16ErydyddydygaisfymhoblIsraelallano’rAifft,ni ddewisaisddinasoholllwythauIsraeliadeiladutŷ,fely byddaifyenwynddo;onddewisaisDafyddifoddrosfy mhoblIsrael
17AcyroeddyngnghalonDafyddfynhadadeiladutŷi enwARGLWYDDDduwIsrael.
18AdywedoddyrARGLWYDDwrthDafyddfynhad, Ganfodyndygalonadeiladutŷi’mhenwi,gwnaethostyn ddafodhynnyyndygalon.
19Etoniadeiledidi’rtŷ;onddyfabaddawallano’th lwynau,efeaadeilada’rtŷi’mhenwi
20A’rARGLWYDDagyflawnoddeiairalefarodd,acyr wyffiwedicodiynlleDafyddfynhad,acwedieisteddar orseddIsrael,felyraddawoddyrARGLWYDD,acwedi adeiladutŷienwARGLWYDDDduwIsrael.
21Agosodaisynolei’rarch,yrhonymaecyfamodyr ARGLWYDD,yrhwnawnaethefeâ’ntadauni,panddug efehwyntallanowladyrAipht.
22AsafoddSolomonoflaenalloryrARGLWYDDym mhresenoldebhollgynulleidfaIsrael,acestynnoddei ddwylotua’rnefoedd:
23Acefeaddywedodd,ARGLWYDDDduwIsrael,nid oesDuwfeltydi,ynynefoedduchod,nacaryddaearisod, yncadwcyfamodathrugareddâ’thweisionsy’nrhodioger dyfronâ’uhollgalon:
24Yrhwnagedwaistgyda’thwasDafyddfynhadyrhyn aaddewaistiddo:lleferaisthefydâ’thenau,a’igyflawni â’thlaw,felymaeheddiw
25Fellyynawr,ARGLWYDDDduwIsrael,cadwa gyda’thwasDafyddfynhadyrhynaaddewaistiddo,gan ddywedyd,Nibyddynôlgŵrgerfymroniieisteddar orseddfaincIsrael;felygwrandewadyblantareuffordd, felyrhodiantgerfymronfelyrhodiaisttigerfymron
26Acynawr,ODduwIsrael,byddeddyair,atolwg,yn wir,yrhwnaleferaistwrthdywasDafyddfynhad 27OndafyddDuwynwiryntrigoaryddaear?Wele,ni allynefoedd,anefoeddynefoedd,dygynnwysdi;pafaint llaiytŷhwnaadeiledaisi?
28Etoedrycharweddidywas,acareiddeisyfiad,O ARGLWYDDfyNuw,iwrandoaryllefaina'rweddiy maedywasyneigweddïogerdyfronheddiw: 29Felybyddodylygaidynagoredtua’rtŷhwnnosa dydd,seftua’rlleydywedaistamdano,Fyenwfyddyno: felygwrandewiaryweddiawnelodywastua’rllehwn.
30Agwrandoarddeisyfiaddywas,a'thboblIsrael,pan weddïonttua'rllehwn:agwrandoynynefoedd,lley'th breswylfa:aphanglywi,maddau
31Osbyddunrhywunynpechuynerbyneigymydog,a llwyncaeleiosodarnoi'wberiidyngu,a'rllwyndod gerbrondyallorynytŷhwn:
32Ynagwrandodiynynefoedd,agwna,abarndy weision,gangondemnio’rdrygionus,iddwyneifforddar eiben;achyfiawnhau’rcyfiawn,iroiiddoynôlei gyfiawnder
33PanfydddyboblIsraelyncaeleutaroilawroflaeny gelyn,amiddyntbechuyndyerbyn,athroiatatti,a chyffesudyenw,agweddïo,acerfynarnatynytŷhwn:
34Ynagwrandodiynynefoedd,amaddaubechoddy boblIsrael,adychwelhwynti'rtiraroddaisti'wtadau
35Panfyddynefoeddwedieucau,aheblaw,amiddynt bechuyndyerbyn;osgweddïanttua'rllehwn,achyffesu dyenw,athroioddiwrtheupechod,panfyddiyneu cystuddio:
36Ynagwrandodiynynefoedd,amaddaubechoddy weision,a’thboblIsrael,felydysgeiiddyntyffordddday dylentgerddedynddi,arhoiglawardydir,yrhwna roddaisti’thboblynetifeddiaeth
37Osbyddnewynynywlad,osbyddpla,chwyth,llwydni, locust,neulindys;osbyddeugelynyngwarchaearnynt yngngwladeudinasoedd;pablabynnag,paglefydbynnag fyddo;
38Paweddineuddeisyfiadbynnagawneirganunrhyw ddyn,neugandyhollboblIsrael,yrhwnaadnabyddirbob unblaeigaloneihun,acaestynnanteiddwylotua’rtŷ hwn:
39Ynagwrandodiynynefoeddlledybreswylfa,a maddau,agwna,adyroibobdynynôleiffyrdd,yrhwn yradwaenosteigalon;(canysti,hydynoedtiynunig,a adwaenostgalonnauhollfeibiondynion;)
40Felybyddontyndyofnidihollddyddiauybyddantyn bywynywladaroddaisti'ntadau.
41Hefyd,ynglŷnâdieithryn,yrhwnnidywo’thbobl Israel,ondsy’ndodowladbellermwyndyenw;
42(Canysclywantamdyenwmawr,acamdylawgref,ac amdyfraichestynedig;)panddeloefeacygweddïotua’r tŷhwn;
43Clywdiynynefoeddllemaedybreswylfa,agwnayn ôlyrhynollymae'rdieithrynyngalwarnattiamdano:fel ybyddohollboblyddaearynadnaboddyenw,i'thofni, felymaedyboblIsrael;acfelybyddantyngwybodmai dyenwdisyddwedi'ialwarytŷhwn,yrhwnaadeiledais i.
44Osbydddyboblynmyndallaniryfelynerbyneu gelyn,llebynnagybyddi’neuhanfon,agweddïoaryr ARGLWYDDtuagatyddinasaddewisaist,athuagatytŷ aadeiledaisi’thenw:
45Ynaclywynynefoeddeugweddia'udeisyfiad,a chynnaleuhachos
46Ospechantyndyerbyn,(canysnidoesdynnadyw'n pechu,)a'thfodynddigwrthynt,acyneurhoii'rgelyn,fel ycaethgludanthwyiwladygelyn,ymhellneuagos;
47Etoosmeddyliantynywladlley’ucaethgludwyd,ac osedifarhânt,acosgweddïantarnattiyngngwladyrhai a’ucaethgludasant,ganddywedyd,Pechasom,acyrydym wedigwneudynddrwg,gwnaethomddrygioni;
48Acfellyydychwelantatattiâ'uhollgalon,acâ'uholl enaid,yngngwladeugelynion,a'ucaethgludodd,acy gweddïantarnattitua'ugwlad,yrhonaroddaisti'wtadau, yddinasaddewisaist,a'rtŷaadeiledaisi'thenw:
49Ynaclyweugweddia'udeisyfiadynynefoedd,lledy breswylfa,achynnaleuhachos,
50Amaddaui’thboblyrhaiabechasantyndyerbyn,a’u hollgamweddauynyrhaiytroseddasantyndyerbyn,a dyroiddyntdrugareddgerbronyrhaia’ucaethgludasant, felygallontdrugaredduwrthynt:
51Canyshwyywdybobl,a'thetifeddiaeth,yrhaia ddygaistallano'rAifft,oganolffwrnaishaearn:
52Felybyddodylygaidynagorediddeisyfiaddywas,ac iddeisyfiaddyboblIsrael,iwrandoarnyntymmhobpeth aalwantarnat
53Canystia’uneilltuaisthwyntoblithhollbobloeddy ddaear,ifodynetifeddiaethiti,felylleferaisttrwylaw Mosesdywas,panddygaisteintadauallano’rAipht,O ArglwyddDDUW.
54AphanorffennoddSolomonweddïo’rhollweddia deisyfiadhwnatyrARGLWYDD,efeagyfododdoddi gerbronalloryrARGLWYDD,obenlinioareiliniau,a’i ddwylowedi’uhymestyntua’rnefoedd
55Acefeasafodd,acafendithioddhollgynulleidfaIsrael âllaisuchel,ganddywedyd,
56Bendigedigfyddo’rARGLWYDD,yrhwnaroddodd orffwysi’wboblIsrael,ynôlyrhynollaaddawodd:ni fethoddungairo’iholladdewidiondaionus,aaddawodd trwylawMoseseiwas
57ByddedyrARGLWYDDeinDuwgydani,felybu gyda'ntadau:naadawedefeni,acna'ngwrthodni: 58Felygogwyddoefeeincalonnauato,irodioyneiholl ffyrddef,acigadweiorchmynionef,a'iddeddfauef,a'i farnedigaethauef,yrhaiaorchmynnoddefei'ntadauni.
59Abyddedfyngeiriauhyn,yrhaiygweddïaisâhwynt gerbronyrARGLWYDD,ynagosatyrARGLWYDDein Duwddyddanos,felycynnalefeachoseiwas,acachosei boblIsraelbobamser,felybyddoangenypeth: 60Felygwypohollboblyddaearmai'rARGLWYDD syddDduw,acnadoesnebarall.
61Byddedeichcalonganhynnyynberffaithgyda’r ARGLWYDDeinDuw,irodioyneiddeddfau,acigadw eiorchmynion,felymaeheddiw.
62A’rbrenin,ahollIsraelgydagef,aoffrymasantaberth gerbronyrARGLWYDD
63AcoffrymoddSolomonaberthhedd,yrhwna offrymoddefei’rARGLWYDD,dwyfilarhugainoychen, achantarhugainofiloeddoddefaid.Fellyycysegroddy breninahollfeibionIsraeldŷ’rARGLWYDD
64Ydyddhwnnwycysegroddybreninganolycyntedd oeddoflaentŷ’rARGLWYDD:oherwyddynoyr offrymoddefeboethoffrymau,acoffrymaubwyd,abraster yroffrymauhedd:oherwyddyrallorbresoeddoflaenyr ARGLWYDDynrhyfachidderbynyroffrymaupoeth,a’r offrymaubwyd,abrasteryroffrymauhedd
65AcynyramserhwnnwcynhalioddSolomonŵyl,aholl Israelgydagef,cynulleidfafawr,ofynedfaHamathhyd afonyrAifft,gerbronyrARGLWYDDeinDuw,saith niwrnodasaithniwrnod,sefpedwardiwrnodarddeg
66Aryrwythfeddyddanfonoddyboblymaith:a bendithiasantybrenin,acaethanti'wpebyllynllawenac
ynfalchogalonamyrhollddaioniawnaethyr ARGLWYDDiDafyddeiwas,aciIsraeleibobl.
PENNOD9
1AphanorffennoddSolomonadeiladutŷ’rARGLWYDD, athŷ’rbrenin,ahollddymuniadSolomonyrhwnafynnai efeeiwneuthur, 2YmddangosoddyrARGLWYDDiSolomonyraildro, felyrymddangosasaiiddoynGibeon
3AdywedoddyrARGLWYDDwrtho,Clywaisdyweddi a’thddeisyfiadawnaethostgerfymron:sancteiddiaisytŷ hwnaadeiledaist,iosodfyenwynoambyth;abyddfy llygaida’mcalonynoambyth
4Acosrhodidigerfymroni,felyrhodioddDafydddy dad,mewnuniondebcalon,acmewnuniondeb,iwneuthur ynôlyrhynollaorchmynnaisiti,achadwfyneddfaua'm barnedigaethau:
5YnamiagadarnhaforsedddyfrenhiniaetharIsraelam byth,felyraddewaisiDafydddydad,ganddywedyd,Ni byddynllithroitiŵrarorseddIsrael
6Ondosbyddwchchiogwblyntroioddiwrthyfi,chi neu'chplant,acnafyddwchchi'ncadwfyngorchmynion a'mdeddfauaosodaiso'chblaen,ondynmyndacyn gwasanaethuduwiaueraill,acyneuhaddoli:
7YnaytorrafymaithIsraelo'rtiraroddaisiddynt;a'rtŷ hwn,asancteiddiaisi'mhenw,afwriafallano'mgolwg;a byddIsraelynddiharebacynwawdymhlithyrholl bobloedd:
8Awrthytŷhwn,sydduchel,byddpawbaelwheibio iddoynsynnu,acynsibrwd;abyddantyndweud,Pamy gwnaethyrARGLWYDDfelhyni'rwladhon,aci'rtŷ hwn?
9Abyddantynateb,Oherwyddiddyntwrthodyr ARGLWYDDeuDuw,yrhwnaddugeutadauallano wladyrAifft,aglynuwrthdduwiaueraill,a'uhaddoli,a'u gwasanaethu:amhynnyydugyrARGLWYDDarnyntyr hollddrwghwn
10Abuarddiweddugainmlynedd,panadeiladodd Solomonyddaudŷ,tŷ’rARGLWYDD,athŷ’rbrenin, 11(AHirambreninTyrusaddarparasaiiSolomongoed cedrwyddachoedffynidwydd,acaur,ynôleiholl ddymuniad,)ynarhoddoddybreninSolomonugaindinasi HiramyngngwladGalilea
12AdaethHiramallanoTyrusiweldydinasoedda roddasaiSolomoniddo;acnidoeddentynfodlonganddo.
13Acefeaddywedodd,Paddinasoeddyw’rrhaina roddaistimi,fymrawd?Acefea’ugalwoddhwyntyn wladCabulhydydyddhwn
14AcanfonoddHiramatybreninchwedegtalentoaur 15AdymaachosydrethagododdybreninSolomon;i adeiladutŷ’rARGLWYDD,a’idŷeihun,aMilo,amur Jerwsalem,aHasor,aMegido,aGeser
16OherwyddyroeddPharobreninyrAifftwedimyndi fyny,acwedicipioGeser,a'illosgiâthân,acwedilladdy Canaaneaidoeddynbywynyddinas,a'irhoi'nanrhegi'w ferch,gwraigSolomon.
17AcadeiladoddSolomonGeser,aBeth-horonyrIsaf, 18ABaalath,aThadmorynyranialwch,ynywlad, 19AhollddinasoeddytrysorfeyddoeddganSolomon,a dinasoeddeigerbydau,adinasoeddeifarchogion,a'rhyna
ddymunaiSolomoneiadeiladuynJerwsalem,acyn Libanus,acynhollwladeilywodraeth.
20A'rhollboblaadawydo'rAmoriaid,yrHethiaid,y Peresiaid,yrHefiaid,a'rJebusiaid,yrhainidoeddento feibionIsrael,
21Euplanthwyaadawydareuhôlynywlad,yrhaini alloddmeibionIsraeleudifa’nllwyr,aryrheiniycododd Solomondrethgaethwasiaethhydydyddhwn.
22OndniwnaethSolomonunrhywgaethweisionofeibion Israel:ondrhyfelwyroeddenthwy,a'iweision,a'i dywysogion,a'igapteiniaid,arheolwyreigerbydau,a'i farchogion
23Dymaoeddpenaethiaidyswyddogionoeddarwaith Solomon,pumcantahannercant,yrhaioeddyn llywodraethu'rbobloeddyngweithioynygwaith
24OnddaethmerchPharoifynyoddinasDafyddi'wthŷa adeiladasaiSolomoniddi:ynayradeiladoddefeMilo
25AthairgwaithynyflwyddynyroffrymoddSolomon boethoffrymauacoffrymauheddaryralloraadeiladoddi'r ARGLWYDD,acarogldarthalosgoddaryralloroedd gerbronyrARGLWYDDFellyygorffennoddytŷ
26AgwnaethybreninSolomonlyngesolongauyn Esiongeber,syddwrthymylEloth,arlanyMôrCoch,yng ngwladEdom
27AcanfonoddHirameiweisionynyllynges,llongwyr oeddyngyfarwyddâ'rmôr,gydagweisionSolomon 28AdaethantiOffir,achymerasantoddiynoaur,pedwar cantacugaintalent,a'iddwynatybreninSolomon.
PENNOD10
1AphanglywoddbrenhinesShebaamglodSolomon ynglŷnagenw’rARGLWYDD,daethi’wbrofiâ chwestiynaucaled.
2AdaethhiiJerwsalemgydathreffawriawn,gyda chamelodyndwynperlysiau,acaurllaweriawn,ameini gwerthfawr:aphanddaethatSolomon,hiaymddiddanodd agefamyrhynolloeddyneichalon
3ASolomonafynegoddiddieihollgwestiynau:nidoedd dimynguddiedigrhagybrenin,nafynegoddefeiddi.
4AphanweloddbrenhinesShebahollddoethineb Solomon,a'rtŷaadeiladoddefe, 5Abwydeifwrdd,aceisteddiadeiweision,a gweinidogioneiweinidogion,a'udillad,a'igwpanwyr,a'i ddringfayraethifynyidŷ'rARGLWYDD;nidoedd ysbrydynddimwyach.
6Adywedoddwrthybrenin,Gwiroeddyradroddiada glywaisynfyngwladfyhunamdyweithredoedda'th ddoethineb
7Etonichredaisygeiriau,nesimiddod,a’mllygaideu gweld:acwele,niddywedwydwrthyfyrhanner:ymaedy ddoethineba’thlwyddiantynrhagoriaryclodaglywais.
8Gwyneubyddyddynion,gwyneubyddyweisionhyn, sy'nsefyllynwastadgerdyfron,acsy'nclyweddy ddoethineb
9Bendigedigfyddo’rARGLWYDDdyDduw,yrhwna ymhyfrydoddynotti,i’thosodarorseddIsrael:oherwydd caroddyrARGLWYDDIsraelbyth,amhynnyy’thwnaeth ynfrenin,iwneuthurbarnachyfiawnder
10Arhoddoddi’rbreningantacugaintalentoaur,aco beraroglau,trysorfafawriawn,ameinigwerthfawr:ni
ddaethmwyachgymaintoberaroglauâ’rrhainaroddodd brenhinesShebai’rbreninSolomon.
11AllyngesHiramhefyd,yrhonaddygoddauroOffir,a ddygoddoOffirlaweriawnogoedalmug,ameini gwerthfawr.
12Agwnaethybrenino’rcoedalmuggolofnauidŷ’r ARGLWYDD,acidŷ’rbrenin,athelynauhefydanablaui gantorion:niddaethcoedalmugo’rfath,acniwelwyd hwyhydydyddhwn
13ArhoddoddybreninSolomonifrenhinesShebaeiholl ddymuniad,bethbynnagaofynnoddhi,heblaw'rhyna roddoddSolomoniddio'ifrenhiniaethfrenhinolFelly troddhiamyndi'wgwladeihun,hia'igweision.
14Pwysau’rauraddaethiSolomonmewnunflwyddyn oeddchwechantchwedegachwechodalentauaur, 15Heblawhynny,yroeddganddoo'rmarsiandwyr,aco fasnachymarsiandwyrperlysiau,ahollfrenhinoedd Arabia,acolywodraethwyrywlad
16AgwnaethybreninSolomonddaugantodargedauo aurwedi'iguro:chwechantosiclauauraaethiuntarged 17Acefeawnaethdrichantodarianauoaurwedi’iguro; triphuntoauraaethiundarian:a’ugosododdybreninyn nhŷcoedwigLibanus
18Gwnaethybreninorseddfawroifori,a'igorchuddioâ'r aurgorau.
19Yroeddchwegrisi'rorsedd,aphenyrorseddyngrwn o'rtuôl:acyroeddcynhalyddionarynaillochra'rllalli le'rsedd,adaulewynsefyllwrthymylycynhalyddion.
20Acyroedddeuddegllewynsefyllynoarynaillochrac aryllallarychwegris:niwnaedycyffelybmewnunrhyw deyrnas.
21AholllestriyfedybreninSolomonoeddoaur,aholl lestritŷcoedwigLebanonoeddoaurpur;nidoeddyruno arian:nidoeddyncaeleigyfrifynddimynnyddiau Solomon
22OherwyddyroeddganybreninlyngesoTharsisary môrgydallyngesHiram:unwaithmewntairblynedddeuai llyngesTharsis,ganddwynaur,acarian,ifori,acepaod,a pheunod
23FellyroeddybreninSolomonynrhagoriarholl frenhinoeddyddaearorancyfoethadoethineb
24A’rhollddaearageisioddatSolomon,iglywedei ddoethineb,yrhwnaroddasaiDuwyneigalon.
25Adaethantâphobuneianrheg,llestriarian,allestriaur, adillad,acarfau,apherlysiau,ceffylau,amulod,cyfradd flwyddynarôlblwyddyn.
26AchasgloddSolomongerbydauamarchogion:acyr oeddganddofilaphedwarcantogerbydau,adeuddegmil ofarchogion,yrhaiaroddoddefeynydinasoeddargyfer cerbydau,achyda'rbreninynJerwsalem
27AgwnaethybreniniarianfodynJerwsalemmorfawrâ cherrig,agwnaethigedrwyddfodmorhelaethâ'r sycomorwyddsyddynydyffryn
28Adaethpwydâcheffylauallino’rAifftganSolomon: derbynioddmasnachwyrybreninyrllinambris
29Acherbydaddaethifynyacaaethallano’rAifftam chwechantosiclauarian,acheffylamgantahannercant: acfellyydygasanthwyallantrwyeumoddionhwyntiholl frenhinoeddyrHethiaid,acifrenhinoeddSyria
1OndyroeddybreninSolomonyncarullaweroferched dieithr,ynghydâmerchPharo,amerchedyMoabiaid,yr Ammoniaid,yrEdomiaid,ySidoniaid,a'rHethiaid; 2O’rcenhedloeddamyrhaiydywedoddyrARGLWYDD wrthfeibionIsrael,Nacewchimewnatynt,acniddeuant hwyimewnatoch:canysynsicrybyddantyntroieich calonarôleuduwiau:glynuwrthyrhainmewncariada wnaethSolomon
3Acyroeddganddosaithgantowragedd,tywysogesau,a thrichantoordderchwragedd:a'iwrageddadroddeigalon efoddiwrtho.
4CanyspanoeddSolomonynhen,troddeiwrageddei galonarôlduwiaueraill:acnidoeddeigalonynberffaith gyda’rARGLWYDDeiDduw,felyroeddcalonDafyddei dad
5OherwyddaethSolomonarôlAstoreth,duwiesy Sidoniaid,acarôlMilcom,ffieidd-dra'rAmmoniaid.
6GwnaethSolomonddrwgyngngolwgyrARGLWYDD, acniaethynllwyrarôlyrARGLWYDD,felygwnaeth Dafyddeidad.
7YnaadeiladoddSolomonuchelfaiChemosh,ffieidd-dra Moab,ynybrynsyddoflaenJerwsalem,aciMolech, ffieidd-drameibionAmmon.
8Agwnaethyrunfathi'whollwragedddieithr,aoeddyn llosgiarogldarthacynaberthui'wduwiau
9AdigioddyrARGLWYDDwrthSolomon,amiddodroi eigalonoddiwrthARGLWYDDDduwIsrael,yrhwna ymddangosasaiiddoddwywaith,
10Acaorchmynnoddiddoynglŷnâ’rpethhwn,na fyddai’nmyndarôlduwiaueraill:ondnichadwoddyrhyn aorchmynnoddyrARGLWYDD
11AmhynnydywedoddyrARGLWYDDwrthSolomon, Amihyngaeleiwneudgennytti,aphannachadwaistfy nghyfamoda’mdeddfauaorchmynnaisiti,ynsicry rhwygafyfrenhiniaethoddiwrthytti,a’irhoii’thwas.
12Erhynnyyndyddyddiauniwnafhynnyermwyn Dafydddydad:ondmia'irhwygafolawdyfab
13Etonirwygafyrhollfrenhiniaeth;ondrhoddafun llwythi’thfabermwynDafyddfyngwas,acermwyn Jerwsalemaddewisais
14AchyfododdyrARGLWYDDwrthwynebyddi Solomon,sefHadadyrEdomiad:ohadybreninynEdom yroeddefe
15CanyspanoeddDafyddynEdom,aJoabcaptenyllu wedimyndifynyigladdu’rlladdedigion,wediiddoladd pobgwrywynEdom;
16(AmchwemisybuJoabynogydahollIsrael,nesiddo ddinistriopobgwrywynEdom:)
17YnaffoddHadad,efearhaioEdomiaidoweisionei dadgydagef,ifyndi'rAifft;acyroeddHadadeto'n fachgenbach
18AhwyagyfodasantoMidian,acaddaethantiParan:a chymerasantddyniongydahwyntoParan,acaddaethant i’rAifft,atPharobreninyrAifft;yrhwnaroddesiddodŷ, acaosododdiddoluniaeth,acaroddesiddodir.
19AchafoddHadadffafrmawryngngolwgPharo,fely rhoddoddefeiddoynwraigchwaereiwraigeihun,chwaer Tahpenesyfrenhines.
20AchwaerTahpenesaesgoroddiddoGenubatheifab,yr hwnaddiddyfnoddTahpenesynnhŷPharo:aGenubath oeddynnhŷPharoymhlithmeibionPharo
21AphanglywoddHadadynyrAifftfodDafyddwedi cysgugyda’idadau,abodJoabcaptenylluwedimarw, dywedoddHadadwrthPharo,Gadimifynd,felygallwyf fyndi’mgwladfyhun
22YnadywedoddPharowrtho,“Ondbethsyddargoll gennyffi,gandyfodynceisiomyndi’thwladdyhun?” Ateboddyntau,“Dimbyd;ondgadimifyndbethbynnag” 23AchyfododdDuwiddowrthwynebyddarall,Reson mabEliada,affoddoddiwrtheiarglwyddHadadeser breninSoba:
24Acefeagasgloddddynionato,acaaethyngaptenar fyddin,panladdoddDafyddhwyntoSoba:acaethanti Ddamascus,acadrigasantyno,acadeyrnasasantyn Damascus
25AcefeafuynwrthwynebyddiIsraelhollddyddiau Solomon,heblaw'rdrygioniawnaethHadad:acefea ffieiddioddIsrael,acadeyrnasoddarSyria
26AJeroboammabNebat,EffrateadoSereda,gwas Solomon,yrhwnyroeddenweifamynSerua,gwraig weddw,efeagododdeilawynerbynybrenin
27Adyma’rachosiddogodieilawynerbynybrenin: adeiladoddSolomonMilo,acatgyweirioddfylchaudinas Dafyddeidad
28A’rgŵrJeroboamoeddŵrcadarnoddewrder:aphan weloddSolomonfodygŵrifancynddiwyd,efea’i gwnaethefynarlywyddarhollofaltŷJoseff
29Abuaryradeghonno,panaethJeroboamallano Jerwsalem,i’rproffwydAhiaySiloniadeigaelefary ffordd;acefea’igwisgoddâgwisgnewydd;acyroeddent illdauareupennaueuhunainynymaes:
30AcAhiaaddalioddywisgnewyddoeddamdano,aca’i rhwygoddynddeuddegdarn:
31AcefeaddywedoddwrthJeroboam,Cymeritiddeg darn:canysfelhynydywedyrARGLWYDD,DuwIsrael, Wele,miarwygafyfrenhiniaetholawSolomon,aca roddafddegllwythiti:
32(OndbyddganddounllwythermwynfyngwasDafydd, acermwynJerwsalem,yddinasaddewisaisoholl lwythauIsrael:)
33Amiddyntfyngwrthodi,acaddoliAstorethduwiesy Sidoniaid,CemosduwyMoabiaid,aMilcomduwmeibion Ammon,acnirodiasantynfyffyrddi,iwneuthuryrhyn sy'nuniawnynfyllygaid,acigadwfyneddfaua'm barnedigaethau,felygwnaethDafyddeidad
34Etonichymerafyrhollfrenhiniaetho’ilawef:ondmi a’igwnafyndywysoghollddyddiaueieinioesermwyn Dafyddfyngwas,yrhwnaddewisais,amiddogadwfy ngorchmyniona’mdeddfau:
35Ondmiagymerafyfrenhiniaetholaweifab,aca’i rhoddafiti,sefdegllwyth
36Aci’wfabefyrhoddafunllwyth,felybyddogoleuni i’mgwasDafyddynwastadgerfymronynJerwsalem,y ddinasaddewisaisimifyhuniosodfyenwyno
37Amia’thgymerafdi,athiadeyrnasaynôlyrhynolla ddymunodyenaid,athiafyddifreninarIsrael
38Abydd,osgwrandewiaryrhynollaorchmynnafiti,a rhodioynfyffyrdd,agwneudyrhynsydduniawnynfy ngolwg,igadwfyneddfaua'mgorchmynion,fely gwnaethDafyddfyngwas;ynaybyddafgydathi,aca
1Brenhinoedd
adeiladafitidŷsicr,felyradeiledaisiDafydd,arhoddaf Israeliti.
39AbyddafamhynyncystuddiohadDafydd,ondnidam byth.
40FellyceisioddSolomonladdJeroboam.Achododd Jeroboam,affoddi’rAifft,atSisacbreninyrAifft,ac arhosoddynyrAiffthydfarwolaethSolomon
41A’rgweddilloweithredoeddSolomon,a’rhynolla wnaeth,a’iddoethineb,onidydynthwywedi’u hysgrifennuynllyfrgweithredoeddSolomon?
42A'ramseryteyrnasoddSolomonynJerwsalemdrosholl Israeloeddddeugainmlynedd
43ASolomonahunoddgyda’idadau,acagladdwydyn ninasDafyddeidad:aRehoboameifabadeyrnasoddynei le
PENNOD12
1ARehoboamaaethiSichem:canyshollIsraeladdaethi Sichemi’wwneuthurefynfrenin
2AphanglywoddJeroboammabNebat,yrhwnoeddeto ynyrAifft,amhyn,(canysefeaffoesaioŵyddybrenin Solomon,aJeroboamadrigoddynyrAifft;)
3Ynaanfonasantaca’igalwasantefAdaethJeroboama hollgynulleidfaIsrael,acalefarasantwrthRehoboam,gan ddywedyd,
4Gwnaethdydadeinhiauni’ndrwm:ynawrganhynny ysgafnhadiwasanaethtrwmdydad,a’iiautrwma osododdefearnomni,abyddwnni’ndywasanaethudi
5Acefeaddywedoddwrthynt,Ewchymaithetoam dridiau,ynadewchynôlataffi.Aaethyboblymaith.
6A’rbreninRehoboamaymgynghoroddâ’rhenuriaida safasantgerbronSolomoneidadtraoeddefeeto’nfyw,ac addywedodd,Sutyrydychyncynghoriimiatebybobl hyn?
7Allefarasantwrtho,ganddywedyd,Osbyddidi’nwasi’r boblhynheddiw,acosgwasanaethihwynt,acatebhwynt, allefarugeiriaudawrthynt,ynabyddantynweisionitiam byth
8Ondgwrthododdgyngoryrhenuriaidaroddentiddo,ac ymgynghoroddâ'rgwŷrieuaincaoeddwedityfuifyny gydagef,acaoeddynsefyllgereifronef:
9Acefeaddywedoddwrthynt,Pagyngoraroddwchfely gallwnatebyboblhyn,yrhaialefarasantwrthyf,gan ddywedyd,Ysgafna’riauaroddodddydadarnomni?
10Allefaroddygwŷrieuainc,yrhaiadyfasantgydagef, wrtho,ganddywedyd,Felhynydywediwrthyboblhyna lefaroddwrthyt,ganddywedyd,Gwnaethdydadeinhiau yndrwm,ondgwnadihi'nysgafnachini;felhynydywedi wrthynt,Byddfymysbachynfwytrwchusnallwynaufy nhad
11Acynawr,gani’mtadeichllwythoâiautrwm,mia chwanegafateichiau:fynhada’chceryddoddâchwipiau, ondmia’chceryddafâsgorpionau
12FellydaethJeroboama'rhollboblatRehoboamy trydydddydd,felygorchmynnoddybrenin,ganddywedyd, Dewchetoataffiytrydydddydd.
13A’rbreninaateboddyboblynarw,acawrthododd gyngoryrhenuriaidaroddasantiddo;
14Acalefaroddwrthyntynôlcyngoryllanciau,gan ddywedyd,Gwnaethfynhadeichiauyndrwm,aminnaua
chwanegafateichiau:ceryddoddfynhadhefydchwiâ chwipiau,ondminnaua’chceryddafâsgorpionau.
15Amhynnyniwrandawoddybreninarybobl;canys oddiwrthyrARGLWYDDyroeddyrachos,ermwyn iddogyflawnieiairalefaroddyrARGLWYDDtrwyAhia ySiloniadwrthJeroboammabNebat
16PanweloddhollIsraelnadoeddybreninyngwrando arnynt,ateboddyboblybrenin,ganddywedyd,Paran syddiniynDafydd?acnidoesinietifeddiaethymmab Jesse:i’thbebyll,OIsrael:edrychynawrardydŷdyhun, DafyddFellyaethIsraeli’wbebyll
17OndamblantIsraeloeddynbywynninasoeddJwda, Rehoboamadeyrnasoddarnynt.
18YnaanfonoddybreninRehoboamAdoram,yrhwn oedddrosydreth;allabyddioddhollIsraelefâcherrig,nes iddofarw:amhynnybrysioddybreninRehoboamifyndi fynyi'wgerbyd,iffoiiJerwsalem
19FellygwrthryfeloddIsraelynerbyntŷDafyddhydy dyddhwn.
20AphanglybuhollIsraelddyfodoJeroboamynôl,hwy aanfonasantaca’igalwasantefatygynulleidfa,aca’i gwnaethantefynfreninarhollIsrael:nidoeddneba ddilynodddŷDafydd,ondllwythJwdaynunig
21AphanddaethRehoboamiJerwsalem,efeagasglodd holldŷJwda,gydallwythBenjamin,cantaphedwarugain miloddynionetholedig,yrhaioeddynryfelwyr,iymladd ynerbyntŷIsrael,iddwynyfrenhiniaethynôli RehoboammabSolomon.
22OnddaethgairDuwatSemaiagŵrDuw,ganddweud, 23LlefarawrthRehoboammabSolomon,breninJwda,ac wrthholldŷJwdaaBenjamin,acwrthweddillybobl,gan ddywedyd,
24FelhynydywedyrARGLWYDD,Nacewchifyny,ac naymladdwchynerbyneichbrodyrmeibionIsrael: dychwelwchbobuni'wdŷ;canysoddiwrthyffiymae'r pethhwnAmhynnygwrandawsantarairyr ARGLWYDD,adychwelasantifynedymaith,ynôlgair yrARGLWYDD
25YnaadeiladoddJeroboamSichemymmynyddEffraim, acadrigoddyno;acaaethallanoddiyno,acaadeiladodd Penuel
26AdywedoddJeroboamyneigalon,Ynawrydychwely frenhiniaethatdŷDafydd:
27Osâ’rboblhynifynyiwneuthuraberthynnhŷ’r ARGLWYDDynJerwsalem,ynaybyddcalonyboblhyn yntroiynôlateuharglwydd,sefatRehoboambrenin Jwda,abyddantynfylladdi,acynmyndynôlat RehoboambreninJwda.
28Ynaycymeroddybreningyngor,acawnaethddaulo aur,acaddywedoddwrthynt,Gormodichwiywmynedi fynyiJerwsalem:weledydduwiau,OIsrael,a’thddug allanowladyrAifft.
29AcefeaosododdynaillynBethel,a'rllallaosododd efeynDan
30Adaethypethhwnynbechod:canysaethybobli addoligerbronyrun,hydDan
31Acefeawnaethdŷuchelfeydd,acawnaethoffeiriaid o’rrhaiisafo’rbobl,yrhainidoeddentofeibionLefi
32AgosododdJeroboamŵylynyrwythfedmis,ary pymthegfeddyddo'rmis,felyrŵylsyddynJwda,ac offrymoddaryrallorFellyygwnaethefeymMethel,gan
aberthui'rlloiawnaethai:acaosododdymMethel offeiriaidyruchelfeyddawnaethai.
33Fellyefeaoffrymoddaryrallorawnaethaiefeym Methel,ypymthegfeddyddo'rwythfedmis,sefynymisa fwriadasaiefeo'igaloneihun;acaordeinioddŵyli feibionIsrael:acefeaoffrymoddaryrallor,acalosgodd arogldarth
PENNOD13
1Acwele,daethgŵrDuwoJwda,trwyairyr ARGLWYDD,iBethel:aJeroboamasafoddwrthyrallor ilosgiarogldarth.
2Acefealefoddynerbynyralloryngngairyr ARGLWYDD,acaddywedodd,Allor,allor,felhyny dywedyrARGLWYDD;Wele,genirplentynidŷDafydd, Josiahwrtheienw;acarnattiyroffrymoddoffeiriaidyr uchelfeyddsy'nllosgiarogldartharnatti,allosgwyd esgyrndynionarnatti.
3Acefearoddoddarwyddydyddhwnnw,ganddywedyd, Dyma’rarwyddalefaroddyrARGLWYDD;Wele, rhwygiryrallor,athywelltirylludwsyddarni.
4AphanglywoddybreninJeroboamairgŵrDuw,yrhwn alefaisynerbynyrallorynBethel,ynaefeaestynnoddei lawoddiaryrallor,ganddywedyd,Daliwchef.A’rllawa estynnoddefeyneierbynasychodd,felnaallaieithynnu hiynôlato
5Rhwygwydyrallorhefyd,athywalltwydylludwoddiar yrallor,ynôlyrarwyddaroddasaigŵrDuwtrwyairyr ARGLWYDD
6A’rbreninaateboddacaddywedoddwrthŵrDuw, GweddïaynawrwynebyrARGLWYDDdyDduw,a gweddïadrosoffi,felyadfererfyllawimiAgŵrDuwa ymbilioddâ’rARGLWYDD,acadferwydllaw’rbrenin iddoef,acaaethfelyroeddo’rblaen
7AdywedoddybreninwrthŵrDuw,Tyredadrefgydami, acymlacio,arhoddafwobriti.
8AdywedoddgŵrDuwwrthybrenin,Perhoddidihanner dydŷimi,niafimewngydathi,acnifwytawnfaranacni yfwnddŵrynyllehwn:
9Oherwyddfelhynygorchmynnwydimitrwyairyr ARGLWYDD,ganddywedyd,Nafwytafara,nacyfddŵr, nadychwelarhydyrunfforddagydaethost.
10Fellyaetharfforddarall,acniddychweloddarhydy fforddydaethiBethel
11YroeddhenbroffwydynbywynBethel;adaethei feibionacaadroddasantiddoyrhollweithredoedda wnaethgŵrDuwydiwrnodhwnnwynBethel:ygeiriaua lefarasaiefewrthybrenin,hwyaadroddasanthwyhefyd i’wtad
12Adywedoddeutadwrthynt,Pafforddyraethefe? OherwyddgwelsanteifeibionpafforddyraethgŵrDuw, yrhwnaddaethoJwda
13Acefeaddywedoddwrtheifeibion,Cyfrwywchyr asynimiFellycyfrwyasantyrasyniddoef:acefea farchogoddarno,
14AcaethantarôlgŵrDuw,a’igaelefyneistedddan dderwen:acefeaddywedoddwrtho,AitiywgŵrDuwa ddaethoJwda?Yntauaddywedodd,Myfiyw
15Ynadywedoddwrtho,Tyredadrefgydami,abwyta bara
16Acefeaddywedodd,Niallafddychwelydgydathi,na myndimewngydathi:acnifwytaaffara,acniyfafddŵr gydathiynyllehwn:
17OherwydddywedwydwrthyftrwyairyrARGLWYDD, Nafwyteifaranacnayfddŵryno,acnaddychweliifyned arhydyfforddydaethost 18Dywedoddwrtho,“Yrwyffihefydynbroffwydfeltydi; acangelalefaroddwrthyftrwyairyrARGLWYDD,gan ddywedyd,Tyrdagefynôlgydathii’thdŷ,felybwytao faraacyfeddŵr”Ondfeddywedoddgelwyddwrtho 19Fellyaethynôlgydagef,acafwytaoddfarayneidŷ, acayfoddddŵr
20Abu,felyroeddentyneisteddwrthybwrdd,iairyr ARGLWYDDddodatyproffwyda’idugefynôl:
21AcefealefoddarŵrDuwaddaethoJwda,gan ddywedyd,FelhynydywedyrARGLWYDD,Oherwyddi tianufuddhauienau’rARGLWYDD,apheidioâchadw’r gorchymynaorchmynnoddyrARGLWYDDdyDduwiti, 22Onddychwelaist,abwytaistfaraacyfafddŵrynylley dywedoddyrARGLWYDDwrthytamdano,Nafwytafara, acnayfddŵr;niddawdygorffifeddroddydadau
23Abu,wediiddofwytabara,acwediiddoyfed,iddo gyfrwyo’rasyniddo,sefdrosyproffwydaddygasaiefeyn ôl
24Aphanaethefe,cyfarfullewagefaryffordd,aca’i lladdodd:a’igorffafwriwydaryffordd,a’rasynasafodd wrtho,yllewhefydasafoddwrthygorff
25Acwele,dynionaaethantheibio,acawelsantycorff wedieidafluaryffordd,a'rllewynsefyllwrthycorff:a daethant,acaadroddasanthynnyynyddinaslle'roeddyr henbroffwydynbyw.
26Aphanglywoddyproffwyda’idugefynôlo’rffordd, dywedodd,GŵrDuwywhwn,yrhwnaanufuddhaoddair yrARGLWYDD:amhynnyyrhoddoddyrARGLWYDD efi’rllew,yrhwna’irhwygoddef,aca’illaddoddef,ynôl gairyrARGLWYDD,yrhwnalefaroddefewrtho
27Acefealefaroddwrtheifeibion,ganddywedyd, CyfrwywchyrasynimiAhwya’icyfrwyasantef
28Acefeaaeth,acagafoddeigorffwedi’idafluary ffordd,a’rasyna’rllewynsefyllwrthygorff:nifwytaodd yllewygorff,narhwygo’rasyn
29Achodi’rproffwydgorffgŵrDuw,aca’igosododdar yrasyn,aca’idugynôl:adaethyrhenbroffwydi’rddinas, ialaruaci’wgladdu
30Acefeaosododdeigorffyneifeddeihun;agalarasant drosto,ganddywedyd,Och,fymrawd!
31Abu,wediiddoeigladduef,iddolefaruwrtheifeibion, ganddywedyd,Panfyddaffarw,claddwchfiynybeddlle ycladdwydgŵrDuw;gosodwchfyesgyrnwrtheiesgyrn ef
32CanysygairalefoddtrwyairyrARGLWYDDyn erbynyrallorynBethel,acynerbynholldai’ruchelfeydd syddynninasoeddSamaria,ynsicroddodiben
33ArôlypethhwnniddychweloddJeroboamo’iffordd ddrwg,ondgwnaethetoo’rboblisafynoffeiriaidyr uchelfeydd:pwybynnagafynnai,efea’icysegroddefe,ac efeaaethynunooffeiriaidyruchelfeydd.
34Abu’rpethhwnynbechodidŷJeroboam,i’wdorri ymaith,a’iddifaoddiarwynebyddaear
1YprydhwnnwyclafychoddAbeiafabJeroboam 2AdywedoddJeroboamwrtheiwraig,Cyfod,atolwg,a newidiadywedd,felnawyddysmaigwraigJeroboamwyt; adosiSeilo:wele,ynoymaeAhiayproffwyd,yrhwna ddywedoddwrthyfybyddwni’nfreninaryboblhyn 3Achymergydathiddegtorth,achracennau,allestrofêl, adosatoef:efeafynegaitibethafyddi'rbachgen 4AgwnaethgwraigJeroboamfelly,acagyfododd,aca aethiSeilo,acaddaethidŷAhiaOndniallaiAhiaweld; oherwyddyroeddeilygaidwedigwywooherwyddei oedran.
5AdywedoddyrARGLWYDDwrthAhia,Wele,ymae gwraigJeroboamyndyfodiofynpethgennytameimab; canysymaeefeynglaf:felhynafelhynydywediwrthi: canyspanddelohiimewn,ybyddhi’ncymrydarnieibod ynwraigarall
6AphanglywoddAhiasŵneithraed,wrthiddiddodi mewni'rdrws,ynadywedodd,Tyrdimewn,gwraig Jeroboam;pamyrwytyncymrydarnatfodynwraigarall? canysanfonwydfiatatânewyddiontrwm.
7Dos,dywedwrthJeroboam,Felhynydywed ARGLWYDDDduwIsrael,Oherwyddimidyddyrchafu dioblithybobl,a’thwneudyndywysogarfymhoblIsrael, 8Arhwygo’rfrenhiniaethoddiwrthdŷDafydd,a’irhoiiti: acetonibuostfelfyngwasDafydd,yrhwnagadwoddfy ngorchmynion,aca’mdilynoddâ’ihollgalon,iwneuthur yrhynynunigoedduniawnynfyllygaid;
9Ondgwnaethostddrwgynfwynaphawbafuo’thflaen di:canysaethostagwneuditidduwiaueraill,adelwau tawdd,i’mdigioi,a’mbwrwytuôli’thgefn
10Amhynny,wele,miaddygafddrwgardŷJeroboam,ac adorrafymaithoJeroboamyrhwnsy’ntroethiynerbyny mur,a’rhwnsyddwedieigauimewna’rhwnaadawyd ynIsrael,amiadynnafymaithweddilltŷJeroboam,fely tynnirymaithdail,nesiddoddiflannuigyd.
11YrhwnafyddomarwoeiddoJeroboamynyddinas,a fwyty’rcŵn;a’rhwnafyddomarwynymaes,afwyty adaryrawyr:canysyrARGLWYDDa’illefarodd.
12Cyfodganhynny,dosi’thdŷdyhun:aphanddelody draedi’rddinas,byddybachgenmarw
13AbyddhollIsraelyngalaruamdano,acyneigladdu: oherwyddefeynunigoJeroboamaddawi'rbedd, oherwyddbodynddoefrywbethdatuagatARGLWYDD DduwIsraelynnhŷJeroboam.
14HefydbyddyrARGLWYDDyncodibreniniddoar Israel,afyddyntorriymaithdŷJeroboamydyddhwnnw: ondbeth?hydynoedynawr
15CanysyrARGLWYDDaderyIsrael,felysiglircorsen ynydŵr,acaddiwreiddiaIsraelallano'rwladddahon,a roddoddi'wtadau,aca'ugwasgarahwyntytuhwnti'rafon, amiddyntwneudeullwyni,ganddigio'rARGLWYDD
16AcefearoddesIsraelifynyoherwyddpechodau Jeroboam,yrhwnabechodd,acabaroddiIsraelbechu
17AchyfododdgwraigJeroboam,acaaeth,acaddaethi Tirsa:aphanddaethhiatdrothwy’rdrws,bufarw’r bachgen;
18Achladdasantef;agalaroddhollIsraelamdano,ynôl gairyrARGLWYDD,yrhwnalefaroddtrwylaweiwas Ahiayproffwyd
19AgweddillhanesJeroboam,sutyrhyfelodd,asuty teyrnasodd,wele,ymaentwedieuhysgrifennuynllyfr croniclbrenhinoeddIsrael
20A’rdyddiauyteyrnasoddJeroboamoeddddwyflynedd arhugain:acefeahunoddgyda’idadau,aNadabeifaba deyrnasoddyneileef
21ARehoboammabSolomonadeyrnasoddynJwda RoeddRehoboamynunflwyddadeugainoedpan ddechreuodddeyrnasu,atheyrnasoddddwyflyneddar bymthegynJerwsalem,yddinasaddewisoddyr ARGLWYDDoholllwythauIsrael,iosodeienwynoAc enweifamoeddNaama,yrAmmones
22GwnaethJwdaddrwgyngngolwgyrARGLWYDD,a chyffroieigenfigenefâ'upechodauawnaethant,ynfwy na'rhynawnaetheutadau
23Oherwyddhwyhefydaadeiladasantiddyntuchelfeydd, adelwau,allwyni,arbobbrynuchel,athanbobpren gwyrddlas
24AcyroeddSodomiaidhefydynywlad:agwnaethant ynôlhollffieidd-dra’rcenhedloeddayrroddyr ARGLWYDDallanoflaenmeibionIsrael
25Acynybumedflwyddyni’rbreninRehoboamydaeth SisacbreninyrAifftifynyynerbynJerwsalem: 26Acefeagymerodddrysorautŷ’rARGLWYDD,a thrysorautŷ’rbrenin;cymeroddhydynoedycwbl:a chymeroddyrholldarianauaurawnaethSolomon
27AgwnaethybreninRehoboamdarianaupresyneulle, a'urhoiyngngofalpennaethygwarchodlu,oeddyncadw drwstŷ'rbrenin
28Aphanelai’rbreninidŷ’rARGLWYDD,ygwarchodlu a’ucludaihwynt,aca’udygaihwyntynôliystafelly gwarchodlu
29OnidywgweddillhanesRehoboam,a'rcyfanawnaeth, wedi'iysgrifennuynllyfrhanesbrenhinoeddJwda?
30AburhyfelrhwngRehoboamaJeroboamarhydeu hoes
31ARehoboamahunoddgyda’idadau,achladdwydef gyda’idadauynninasDafyddAcenweifamoeddNaama yrAmmonesAcAbiameifabadeyrnasoddyneile
PENNOD15
1Ynyddeunawfedflwyddyni’rbreninJeroboammab NebatyteyrnasoddAbeiamarJwda
2TairblyneddyteyrnasoddefeynJerwsalemAcenwei famoeddMaacha,merchAbisalom.
3Acefearodioddynhollbechodaueidad,awnaethaiefe o’iflaenef:acnidoeddeigalonynberffaithgyda’r ARGLWYDDeiDduw,felcalonDafyddeidad
4EtoermwynDafyddyrhoddoddyrARGLWYDDei DduwlampiddoynJerwsalem,iosodeifabareiôl,aci sefydluJerwsalem:
5OherwyddgwnaethDafyddyrhynoedduniawnyng ngolwgyrARGLWYDD,acnithrooddoddiwrthunrhyw bethaorchmynnoddefeiddohollddyddiaueieinioes,ac eithrioynachosUreiayrHethiadynunig
6AburhyfelrhwngRehoboamaJeroboamhollddyddiau eieinioes
7OnidywgweddillhanesAbeiam,a'rcyfanawnaeth, wedi'iysgrifennuynllyfrcroniclbrenhinoeddJwda?Acyr oeddrhyfelrhwngAbeiamaJeroboam
8AcAbiamahunoddgyda’idadau;achladdasantefyn ninasDafydd:acAsaeifabadeyrnasoddyneile.
9AcynyrugeinfedflwyddyniJeroboambreninIsraely teyrnasoddAsaarJwda.
10Acunmlyneddadeugainyteyrnasoddefeyn JerwsalemAcenweifamoeddMaacha,merchAbisalom 11AgwnaethAsayrhynoedduniawnyngngolwgyr ARGLWYDD,felygwnaethDafyddeidad.
12AcefeasymudoddySodomiaidallano'rwlad,aca symudoddyrholleilunodawnaethaieidadau
13AhefydMaachaeifam,sefhia’idiswyddoddofodyn frenhines,amiddiwneudeilunmewnllwyn;acAsaa ddinistrioddeiheilun,aca’illosgoddwrthnantCidron.
14Ondnithynnwydyruchelfeyddiffwrdd:erhynnyyr oeddcalonAsaynberffaithgyda'rARGLWYDDeiholl ddyddiau.
15AcefeaddugimewnidŷyrARGLWYDDypethaua gysegrasaieidad,a’rpethauagysegrasaiefeeihun,arian, acaur,allestri.
16AburhyfelrhwngAsaaBaasabreninIsraelarhydeu hoeshwynt
17ABaasabreninIsraelaaethifynyynerbynJwda,aca adeiladoddRama,rhagiddoadaelinebfyndallannadodi mewnatAsabreninJwda
18YnacymeroddAsayrhollariana'rauraadawydyn nhrysorautŷ'rARGLWYDD,athrysorautŷ'rbrenin,a'u rhoiynllaweiweision:acanfonoddybreninAsahwyat BenhadadmabTabrimon,mabHesion,breninSyria,yr hwnoeddynbywynDamascus,ganddywedyd, 19Cyfamodsyddrhyngoffiathi,arhwngfynhada’th daddi:wele,anfonaisatatanrhegoarianacaur;tyreda thordygyfamodâBaasabreninIsrael,felygalloefe ymadaeloddiwrthyf
20FellygwrandawoddBenhadadarybreninAsa,ac anfonoddgapteiniaidylluoeddoeddganddoynerbyn dinasoeddIsrael,acadrawoddIjon,aDan,acAbel-bethmaacha,ahollCinneroth,gydahollwladNafftali.
21AphanglywoddBaasahynny,rhoddoddygoraui adeiladuRama,acarhosoddynTirsa
22YnacyhoeddoddybreninAsadrwyhollJwda;ni chafoddnebeieithrio:achymerasantgerrigRama,a'i choed,â'rrhaiyradeiladoddBaasha;acadeiladoddy breninAsaâhwyntGebaBenjamin,aMispa.
23OnidywgweddillhollweithredoeddAsa,a'ihollrym, a'rhynollawnaeth,a'rdinasoeddaadeiladodd,wedieu hysgrifennuynllyfrcroniclbrenhinoeddJwda?Etoyn amsereihenaintcafoddglefydyneidraed
24AcAsaahunoddgyda’idadau,acagladdwydgyda’i dadauynninasDafyddeidad:aJehosaffateifaba deyrnasoddyneileef
25AdechreuoddNadabmabJeroboamdeyrnasuarIsrael ynailflwyddynAsabreninJwda,atheyrnasoddarIsrael ddwyflynedd
26AcefeawnaethddrwgyngngolwgyrARGLWYDD, acarodioddynfforddeidad,acyneibechodef,yrhwnyr oeddefewediperiiIsraelbechu
27ABaasamabAhiia,odŷIssachar,agydfwriadoddynei erbyn;aBaasaa’itrawoddefynGibbethon,aoeddyn eiddoi’rPhilistiaid:canysNadabahollIsraela warchaeoddGibbethon.
28YnnhrydyddflwyddynAsabreninJwdaylladdodd Baashaef,acadeyrnasoddyneile
29Aphandeyrnasoddefe,efeadrawoddholldŷJeroboam; niadawoddiJeroboamnebanadlol,nesiddoeiddifaef,yn ôlgairyrARGLWYDD,yrhwnalefaroddefetrwyeiwas AhiaySiloniad:
30OherwyddpechodauJeroboamabechodd,a'rrhaia baroddiIsraelbechu,trwyeigythruddotrwyyrhwny digioddARGLWYDDDduwIsrael
31OnidywgweddillhanesNadab,a'rcyfanawnaeth, wedi'iysgrifennuynllyfrcroniclbrenhinoeddIsrael?
32AburhyfelrhwngAsaaBaasabreninIsraelarhydeu hoes
33YnnhrydyddflwyddynAsabreninJwdaydechreuodd BaasamabAhiadeyrnasudroshollIsraelynTirsa,pedair blyneddarhugain
34AcefeawnaethddrwgyngngolwgyrARGLWYDD, acarodioddynfforddJeroboam,acyneibechodef,yr hwnyroeddefewediperiiIsraelbechu
PENNOD16
1YnadaethgairyrARGLWYDDatJehufabHananiyn erbynBaasa,ganddweud,
2Oherwyddimidyddyrchafudio'rllwch,a'thwneudyn dywysogarfymhoblIsrael;acherddedynffordd Jeroboam,agwneudi'mpoblIsraelbechu,i'mdigioâ'u pechodau;
3Wele,miadynnafymaithepilBaasa,acepileidŷef;a miawnafdydŷdifeltŷJeroboammabNebat.
4YrhwnafyddomarwoeiddoBaasaynyddinas,a fwyty’rcŵn;acadaryrawyrafwyty’rhwnafyddomarw o’ieiddoynymeysydd.
5OnidywgweddillhanesBaasa,a'rhynawnaeth,a'i gadernid,wedieuhysgrifennuynllyfrcroniclbrenhinoedd Israel?
6FellyyhunoddBaasagyda'idadau,acagladdwydyn Tirsa:atheyrnasoddElaeifabyneileef
7Athrwylaw’rproffwydJehumabHananihefydydaeth gairyrARGLWYDDynerbynBaasa,acynerbyneidŷ, sefamyrhollddrwgawnaethefeyngngolwgyr ARGLWYDD,ganeiddigioefâgwaitheiddwylo,gan fodfeltŷJeroboam;acamiddoefeiladdef
8YnychwechedflwyddynarhugainiAsabreninJwday dechreuoddElamabBaasadeyrnasuarIsraelynTirsa, dwyflynedd
9AchynllwynioddeiwasSimri,captenhannerei gerbydau,yneierbyn,traoeddynTirsa,ynyfedeihunyn feddwynnhŷArsa,goruchwyliwreidŷynTirsa
10ASimriaaethimewn,aca’itrawoddef,aca’i lladdodd,ynyseithfedflwyddynarhugainiAsabrenin Jwda,acadeyrnasoddyneile
11Aphanddechreuoddefedeyrnasu,cyngyntedagyr eisteddoddareiorsedd,efealaddoddholldŷBaasa:ni adawoddiddoefunynpisoynerbynmur,naco’i berthnasau,naco’igyfeillion
12FellyydinistrioddSimriholldŷBaasa,ynôlgairyr ARGLWYDD,yrhwnalefaroddefeynerbynBaasatrwy Jehuyproffwyd,
13AmhollbechodauBaasa,aphechodauElaeifab,yrhai ypechasanttrwyddynt,a'rrhaiygwnaethantiIsraelbechu, ganddigioARGLWYDDDduwIsraelâ'ugwagedd.
14OnidywgweddillhanesEla,a'rcyfanawnaeth,wedi'i ysgrifennuynllyfrcroniclbrenhinoeddIsrael?
15YnyseithfedflwyddynarhugainiAsabreninJwday teyrnasoddSimrisaithdiwrnodynTirsa.Acyroeddybobl wedigwersylluynerbynGibbethon,aoeddyneiddoi'r Philistiaid.
16Achlywoddybobloeddyngwersylluyndweud,“Mae Simriwedicynllwynio,acwedilladdybreninhefyd”Am hynnygwnaethhollIsraelOmri,pennaethyllu,ynfrenin arIsraelydiwrnodhwnnwynygwersyll.
17AcOmriaaethifynyoGibbethon,ahollIsraelgydag ef,acawarchaeasantTirsa
18AphanweloddSimrifodyddinaswedieichymryd,efe aaethibalastŷ’rbrenin,acalosgodddŷ’rbrenindrostoâ thân,acafufarw,
19Ameibechodauabechoddwrthwneuthurdrwgyng ngolwgyrARGLWYDD,wrthrodioynfforddJeroboam, acyneibechodawnaethefe,iberiiIsraelbechu.
20OnidywgweddillhanesSimri,a'rbradawnaeth, wedi'uhysgrifennuynllyfrcroniclbrenhinoeddIsrael?
21YnarhannwydpoblIsraelynddwyran:dilynodd hanneryboblTibnimabGinathi'wwneudynfrenin;a dilynoddhannerOmri
22OndybobloeddyndilynOmriaorfuarybobloeddyn dilynTibnimabGinath:fellyybufarwTibni,a theyrnasoddOmri
23YnyrunfedflwyddynarhugainiAsabreninJwday dechreuoddOmrideyrnasuarIsrael,deuddengmlynedd: chweblyneddyteyrnasoddefeynTirsa
24AcefeabrynoddfynyddSamariaganSemeramddwy dalentoarian,acaadeiladoddarybryn,acaalwoddenw'r ddinasaadeiladodd,arôlenwSemer,perchennogybryn, ynSamaria.
25OndgwnaethOmriddrwgyngngolwgyr ARGLWYDD,agwnaethynwaethnaphawbafuo'iflaen
26CanysefearodioddynhollfforddJeroboammabNebat, acyneibechodef,yrhwnygwnaethefeiIsraelbechu,i ddigioARGLWYDDDduwIsraelâ'ugwagedd
27OnidywgweddillgweithredoeddOmri,a’rhyna wnaeth,a’irymaddangosodd,wedieuhysgrifennuyn llyfrcroniclbrenhinoeddIsrael?
28FellyOmriahunoddgyda'idadau,acagladdwydyn Samaria:acAhabeifabadeyrnasoddyneile
29AcynyddeunawfedflwyddynarhugainiAsabrenin JwdaydechreuoddAhabmabOmrideyrnasuarIsrael:ac AhabmabOmriadeyrnasoddarIsraelynSamariaam ddwyflyneddarhugain
30AcAhabmabOmriawnaethddrwgyngngolwgyr ARGLWYDDynfwynaphawbafuo'iflaenef 31Abu,felpebai’nbethysgafniddorodioym mhechodauJeroboammabNebat,iddogymrydynwraig JesebelferchEthbaalbreninySidoniaid,acaethaca wasanaethoddBaal,aca’ihaddolodd
32AcefeagododdalloriBaalynnhŷBaal,yrhwna adeiladasaiefeynSamaria
33AgwnaethAhabllwyn;agwnaethAhabfwyiddigio ARGLWYDDDduwIsraelnahollfrenhinoeddIsraelafu o'iflaen
34YneiddyddiauefyradeiladoddHielyBetheliad Jericho:ynAbirameigyntafanedigygosododdeisylfaen, a'iphyrthynSegubeifabieuengaf,ynôlgairyr ARGLWYDD,yrhwnalefaroddefetrwyJosuamabNun.
PENNOD17
1AdywedoddEliasyTishbiad,yrhwnoeddodrigolion Gilead,wrthAhab,FelmaibywywARGLWYDDDduw Israel,yrhwnyrwyfynsefyllgereifron,nifyddgwlith naglawyblynyddoeddhyn,ondynôlfyngairi
2AdaethgairyrARGLWYDDato,ganddywedyd, 3Dosoddiyma,athrotua’rdwyrain,acymguddiawrth nantCerith,yrhonsyddoflaenyrIorddonen
4Abydd,ybyddiynyfedo'rnant;acyrwyfwedi gorchymyni'rcigfraindyfwydodiyno
5Fellyaeth,acawnaethynôlgairyrARGLWYDD: canysaeth,acadrigoddwrthnantCerith,yrhonsyddo flaenyrIorddonen
6A’rcigfrainaddygasantfaraachigiddoynybore,a baraachigynyrhwyr;acefeayfoddo’rnant.
7Acarôlychydigamser,sychoddynant,amnadoedd glawwedibodynywlad
8AdaethgairyrARGLWYDDato,ganddywedyd, 9Cyfod,dosiSareffath,yrhonsy'nperthyniSidon,ac arosyno:wele,gorchmynnaisiwraigweddwynody gynnaldi.
10FellycododdacaethiSareffathAphanddaethatborth yddinas,wele,yroeddyweddwynoyncasglucoed:ac efeaalwoddarni,acaddywedodd,Dwgimi,atolwg, ychydigoddŵrmewnllestr,felygallwyfyfed
11Acfelyroeddhi’nmyndi’wnôl,efeaalwoddarni,ac addywedodd,Tyrdâmi,atolwg,damaidofarayndylaw. 12Adywedoddhi,FelmaibywyrARGLWYDDdy Dduw,nidoesgennyfgacen,ondllondllawoflawdmewn casgen,acychydigoolewmewnllestr:acwele,yrwyfyn casgludauffon,felygallwyffyndimewna'ibaratoiimi a'mmab,felygallwneifwyta,amarw
13AdywedoddEleiaswrthi,Nacofna;dosagwnafely dywedaist:ondgwnaimiohonigacenfachyngyntaf,a thyrghiataf,acwedihynnygwnaitiaci’thfab 14CanysfelhynydywedARGLWYDDDduwIsrael,Ni ddiflanna’rbarilblawd,acniphallyllestrolew,hydy dyddyrhoddo’rARGLWYDDlawaryddaear
15Ahiaaeth,acawnaethynôlgairEleias:ahi,acefe,a'i thŷ,afwytasantlaweroddyddiau
16Acniwaharddwydyflawd,acniphalloddyllestrolew, ynôlgairyrARGLWYDD,yrhwnalefaroddefetrwy Elias
17Acwedi’rpethauhyn,aethmabywraig,meistresytŷ, ynglaf;acyroeddeiglefydmorddifrifol,felnadoedd anadlarôlynddo
18AdywedoddwrthEleias,Bethsyddimiawnelwyfâ thi,OŵrDuw?addaethostatafigofiofymhechod,aci laddfymab?
19Acefeaddywedoddwrthi,DyrodyfabimiAcefea’i cymeroddefo’imynwes,aca’idugefifynyi’rllofft,lle yroeddefeynaros,aca’igosododdefareiwelyeihun
20AcefeawaeddoddaryrARGLWYDD,aca ddywedodd,OARGLWYDDfyNuw,addygaisttiddrwg hefydaryweddwyrwyfynbywgydahi,trwyladdeimab?
21Acefeaymestynnoddarybachgendairgwaith,aca lefoddaryrARGLWYDD,acaddywedodd,O ARGLWYDDfyNuw,atolwg,gadienaidybachgenhwn ddodynôlynddo.
22AchlywoddyrARGLWYDDlaisElias;adaethenaidy bachgenynôlimewniddo,acfeadfywiodd
23AchymeroddEleiasybachgen,aca’idugefilawro’r ystafelli’rtŷ,aca’irhoddoddefateifam:acaddywedodd Eleias,Gwêl,ymaedyfabynfyw
24AdywedoddywraigwrthElias,Ynawrwrthhyny gwnmaigŵrDuwwytti,abodgairyrARGLWYDDyn wirioneddyndyenau
PENNOD18
1Acarôlllaweroddyddiau,ydaethgairyrARGLWYDD atEleiasynydrydeddflwyddyn,ganddywedyd,Dos, dangosdyhuniAhab;amiaanfonaflawaryddaear
2AcaethEliasiddangoseihuniAhab.Acyroeddnewyn mawrynSamaria
3AcAhabaalwoddObadeia,yrhwnoeddlywodraethwr eidŷ.(YnawryroeddObadeiaynofni’rARGLWYDDyn fawr:
4Oherwyddbu,panddinistrioddJesebelbroffwydi’r ARGLWYDD,iObadeiagymrydcantobroffwydi,a’u cuddiofesulhannercantmewnogof,a’ubwydoâbaraa dŵr)
5AcAhabaddywedoddwrthObadeia,Dosi’rwlad,at bobffynnonddŵr,acatbobnant:efallaiycawnlaswellti gadw’rceffylaua’rmulodynfyw,rhaginigolli’rholl anifeiliaid.
6Fellyrhannasantywladrhyngddyntigroesidrwyddi: aethAhabunfforddareibeneihun,acaethObadeia fforddarallareibeneihun.
7AcfelyroeddObadeiaaryffordd,wele,Eliasa’i cyfarfu:acefea’ihadnabuef,acasyrthioddareiwyneb, acaddywedodd,AitiywfyarglwyddElias?
8Acefeaateboddef,Myfiyw:dos,dywedwrthdy arglwydd,Wele,ymaeEliasyma
9Acefeaddywedodd,Bethabechaisi,felyrhoddididy wasynllawAhab,i’mlladdi?
10Felmaibywyw'rARGLWYDDdyDduw,nidoes cenedlnatheyrnas,llenadanfonoddfyarglwyddi'thgeisio: aphanddywedasant,Nidywyno;efeagymeroddlwary deyrnasa'rgenedl,na'thgawsant
11Acynawryrwytti’ndweud,Dos,dywedwrthdy arglwydd,Wele,maeEliasyma
12Abydd,cyngyntedagyrafoddiwrthytti,ybydd YsbrydyrARGLWYDDyndyddwyndiiblenadwyfyn gwybod;aphanddelwyfacyndweudwrthAhab,acefena alldygaeldi,efea’mlladdodd:ondyrwyffi,dywas,yn ofni’rARGLWYDDo’mhieuenctid.
13Oniddywedwydwrthfyarglwyddyrhynawneuthum panladdoddJesebelbroffwydi’rARGLWYDD,fely cuddiaisgantobroffwydi’rARGLWYDD,hannercant ohonynt,mewnogof,a’ubwydoâbaraadŵr?
14Acynawryrwytti’ndweud,Dos,dywedwrthdy arglwydd,Wele,maeEliasyma:acefea’mlladdi.
15AdywedoddEleias,FelmaibywARGLWYDDy lluoedd,yrhwnyrwyfynsefyllgereifron,ynsicry byddafynymddangosiddoheddiw
16FellyaethObadeiaigyfarfodAhab,acafynegoddiddo: acaethAhabigyfarfodElias.
17AphanweloddAhabEleias,dywedoddAhabwrtho,Ai tiyw’runsy’ncythrybluIsrael?
18Acefeaatebodd,NidmyfiadrafferthaisIsrael;ondti, athŷdydad,ganitiwrthodgorchmynionyr ARGLWYDD,adilynBaalim
19Ynawrganhynnyanfonwch,achasglwchatafholl IsraelifynyddCarmel,aphroffwydiBaalpedwarcanta hanner,aphroffwydi’rllwynipedwarcant,yrhaisy’n bwytawrthfwrddJesebel.
20FellyanfonoddAhabathollfeibionIsrael,aca gasgloddyproffwydiynghydifynyddCarmel
21AdaethEleiasatyrhollbobl,acaddywedodd,Pahyd ybyddwchyncrwydrorhwngdaufarn?Osyr ARGLWYDDywDuw,dilynwchef:ondosBaal, dilynwchefAcniateboddyboblairiddo
22YnadywedoddEliaswrthybobl,Myfi,sefmyfiyn unig,syddarôlynbroffwydi’rARGLWYDD;ond proffwydiBaalywpedwarcantahanneroddynion.
23Fellyrhoddantinniddaufustach;adewisantunbustach iddynteuhunain,a'idorri'nddarnau,a'iosodargoed,heb roitândano:aminnauabaratoiafybustacharall,aca'i gosodafargoed,hebroitândano:
24Agalwcharenweichduwiau,aminnauaalwafar enw’rARGLWYDD:a’rDuwaatebotrwydân,bydded efeynDduwAcateboddyrhollbobladweud,Dayw’r gair
25AdywedoddEleiaswrthbroffwydiBaal,Dewiswchun bustachichwieichhunain,apharatowchefyngyntaf; oherwyddyrydychynllawer;agalwcharenweich duwiau,ondnaroddwchdândano.
26Achymerasantybustacharoddwydiddynt,a'ibaratoi, agalwarenwBaalo'rborehydhannerdydd,gan ddywedyd,OBaal,clywni.Ondnidoeddllais,nanebyn atebAneidiasantaryrallorawnaed
27Abuarhannerdydd,iEleiaseugwatwarhwynt,a dweud,Gwaeddwchynuchel:canysduwywefe;naillaiy maeefeynllefaru,neuymaeefeynerlid,neuymaeefear daith,neuefallaiymaeefeyncysgu,arhaididdoddeffro 28Agwaeddasantynuchel,athorrasanteuhunainynôleu harferâchyllyllalansetau,nesi'rgwaeddywalltarnynt 29Aphanaethhannerdyddheibio,ahwyabroffwydasant hydamseroffrymuaberthyrhwyr,nadoeddllais,nanebi ateb,nanebiystyried
30AdywedoddEliaswrthyrhollbobl,NesewchatafA daethyrhollboblynagosato.Acatgyweirioddalloryr ARGLWYDDaoeddwedieithorriilawr
31AchymeroddEleiasddeuddegcarreg,ynôlnifer llwythaumeibionJacob,yrhwnydaethgairyr ARGLWYDDato,ganddywedyd,Israelfydddyenw
32Acadeiladoddallorynenw’rARGLWYDDâ’rcerrig: acfewnaethffosoamgylchyrallor,morfawrâdaufesur ohad
33Acefeaosododdycoedmewntrefn,acadorroddy bustachynddarnau,aca’igosododdarycoed,aca ddywedodd,Llenwchbedwarbarilâdŵr,athywalltwchef aryraberthpoeth,acarycoed
34Adywedoddefe,Gwnewchhiyraildro.Agwnaethant hiyraildroAdywedoddefe,Gwnewchhiydrydedddro Agwnaethanthiydrydedddro
35Allifoddydŵroamgylchyrallor;allenwoddyffos hefydâdŵr
36Abu,aramseroffrymu’raberthhwyr,i’rproffwyd Eliasnesáu,acaddywedodd,ARGLWYDDDduw Abraham,Isaac,acIsrael,byddedhysbysheddiwmaitiyw DuwynIsrael,a’mbodi’nwasi,acmaiwrthdyairdiy gwneuthumyrhollbethauhyn
37Clywfi,OARGLWYDD,clywfi,felygwypo’rbobl hynmaitiyw’rARGLWYDDDduw,a’thfodweditroieu calonynôl
38YnasyrthioddtânyrARGLWYDD,acaysoddyr aberthpoeth,a’rcoed,a’rcerrig,a’rllwch,acalyfoddy dŵroeddynyffos
39Aphanweloddyrhollboblhynny,syrthiasantareu hwynebau:adywedasant,YrARGLWYDD,efeywDuw; yrARGLWYDD,efeywDuw
40AdywedoddEleiaswrthynt,DaliwchbroffwydiBaal; nafyddediunohonyntddiancAdaliasanthwy:acaeth EleiasâhwyntilawrinantCison,aca’ulladdoddhwynt yno.
41AdywedoddEliaswrthAhab,Dosifyny,bwytaacyf; canysymaesŵnglawmawr
42FellyaethAhabifynyifwytaaciyfed.AcaethEliasi fynyibenCarmel;acefeaymostyngoddaryddaear,aca osododdeiwynebrhwngeiliniau, 43Adywedoddwrtheiwas,“Dosifynyynawr,edrych tua’rmôr”Acaethifyny,acedrychodd,adywedodd, “Nidoesdim”Adywedodd,“Dosetosaithgwaith”
44A’rseithfedtroydywedoddefe,Wele,ymaecwmwl bachyncodio’rmôr,felllawdynAcefeaddywedodd, Dosifyny,dywedwrthAhab,Paratoadygerbyd,adosi lawr,rhagi’rglawdyatal.
45Acynycyfamser,ynefoeddoeddynddugangymylau agwynt,abuglawmawrAcAhabafarchogodd,acaaeth iJesreel.
46AllawyrARGLWYDDoeddarElias;acefea wregysoddeilwynau,acaredoddoflaenAhabhyd fynedfaJesreel.
PENNOD19
1AcAhabafynegoddiJesebelyrhollbethauawnaeth Elias,ahefydfelylladdoddefeyrhollbroffwydiâ’r cleddyf.
2YnaanfonoddJesebelgennadatEleias,ganddywedyd, Felhynygwnelo’rduwiauimi,amwyhefyd,osnawnaf dyeinioesdifeleinioesunohonynthwyerbynyramser hwnyfory
3Aphanweloddhynny,cododd,acaethameieinioes,a daethiBeersheba,yrhonsy'nperthyniJwda,agadawodd eiwasyno
4Ondefeeihunaaethdaithdiwrnodi'ranialwch,aca ddaethacaeisteddodddanbrenmerywen:acaddeisyfodd amfarw;acaddywedodd,Digonyw;ynawr,O ARGLWYDD,cymerfyeinioes;canysnidwyffi'nwell na'mtadau
5Acfelyroeddyngorweddacyncysgudanbren merywen,wele,ynacyffyrddoddangelagef,aca ddywedoddwrtho,Cyfod,bwyt.
6Acefeaedrychodd,acwelegacenwedi'iphobiaryglo, allestroddŵrwrtheibenAcefeafwytaoddacayfodd, acaorweddoddilawreto
7AdaethangelyrARGLWYDDdrachefnyraildro,aca’i cyffyrddoddagef,acaddywedodd,Cyfod,bwyt; oherwyddymae’rdaithynrhyhiriti
8Acefeagyfododd,acafwytaoddacayfodd,acaaeth yngnghryfderybwydhwnnwddeugaindiwrnodadeugain noshydatHoreb,mynyddDuw
9Acefeaddaethynoiogof,acaletyoddyno;acwele, gairyrARGLWYDDaddaethato,acaddywedoddwrtho, Bethwyttiyneiwneuthuryma,Elias?
10Acefeaddywedodd,Bûmyneiddigeddusiawndros ARGLWYDDDduwylluoedd:canysmeibionIsraela wrthodasantdygyfamod,abwrwilawrdyallorau,a lladdasantdybroffwydiâ’rcleddyf;aminnau,sefmyfiyn unig,syddarôl;acymaentynceisiofyeinioesi’w chymrydymaith
11Acefeaddywedodd,Dosallan,asafarymynydd gerbronyrARGLWYDDAcwele,yrARGLWYDDa aethheibio,agwyntmawrachryfarwygoddy mynyddoedd,acaddrylliasantycreigiauoflaenyr ARGLWYDD;ondnidoeddyrARGLWYDDynygwynt: acarôlygwyntdaeargryn;ondnidoeddyrARGLWYDD ynydaeargryn.
12Acarôlydaeargryntân;ondnidoeddyrARGLWYDD ynytân:acarôlytânllaistawel,distaw
13AphanglywoddEleiashynny,efealapioddeiwyneb yneifantell,acaaethallan,acasafoddymmynedfa’r ogofAcwele,daethllaisato,acaddywedodd,Bethwyt ti’neiwneudyma,Eleias?
14Acefeaddywedodd,Bûmyneiddigeddusiawndros ARGLWYDDDduwylluoedd:oherwyddifeibionIsrael adaeldygyfamod,bwrwilawrdyallorau,alladddy broffwydiâ'rcleddyf;aminnau,seffiynunig,syddarôl; acymaentynceisiofyeinioes,i'wchymrydymaith
15AdywedoddyrARGLWYDDwrtho,Dos,dychwelar dyfforddianialwchDamascus:aphanddelych,eneina HasaelynfreninarSyria:
16AJehumabNimsiaeneinidiynfreninarIsrael:ac EliseusmabSaffatoAbel-meholaaeneinidiynbroffwyd yndyledi
17Abydd,yrhwnaddiancrhagcleddyfHasael,aladd Jehu;a'rhwnaddiancrhagcleddyfJehu,aladdEliseus 18EtomiaadawaisimisaithmilynIsrael,yrhollliniau niphlygasantiBaal,aphobgenaunichusanoddef.
19Fellyefeaaethoddiyno,acagafoddEliseusmab Saffat,ynaredigâdeuddegiauoycheno'iflaen,acyntau gyda'rdeuddegfed:acEliasaaethheibioiddo,acadaflodd eifantellarno
20Acefeaadawoddyrychen,acaredoddarôlEleias,ac addywedodd,Gadimi,atolwg,gusanufynhada'mmam, acynamia'thddilynafdiAcefeaddywedoddwrtho,Dos ynôl:canysbethawneuthumiti?
21Acefeaddychweloddoddiwrtho,acagymeroddiauo ychen,aca’ulladdodd,acaferwoddeucigagofferyr ychen,acaroddesi’rbobl,ahwyafwytasant.Ynaefea gyfododd,acaaetharôlEleias,aca’igwasanaethoddef
PENNOD20
1AchasgloddBenhadadbreninSyriaeihollluynghyd:ac yroeddtridegadaufreningydagef,ameirch,a cherbydau:acefeaaethifyny,acawarchaeoddSamaria, acaryfeloddyneiherbyn
2AcanfonoddgenhadauatAhabbreninIsraeli'rddinas,a dywedoddwrtho,FelhynydywedBenhadad, 3Eiddoffiywdyariana'thaur;dywrageddhefyda'th blant,hydynoedyrhaimwyafteg,ydynteiddoffi.
4AbreninIsraelaateboddacaddywedodd,Fyarglwydd, Ofrenin,ynôldyair,eiddottiydwyffi,a'rhynollsydd gennyf
5Adaethycenhadonynôl,adweud,Felhynydywed Benhadad,ganddywedyd,Erimianfonatatti,gan ddywedyd,Tiaroddiimidyarian,a’thaur,a’thwragedd, a’thblant;
6Etoanfonaffyngweisionatatyforytua’ramserhwn,a byddantynchwiliodydŷdi,athaidyweision;abydd, bethbynnagfyddodymunolyndyolwg,ybyddantynei roiyneullaw,acyneigymrydymaith
7YnagalwoddbreninIsraelhollhenuriaidywlad,a dywedodd,“Ceryddwch,atolwg,agwêlsutmae’rdynhwn ynceisiodrwg:oherwyddanfonoddatafamfyngwragedd, acamfymhlant,acamfyarian,acamfyaur;acni wrthodaisef.”
8Adywedoddyrhollhenuriaida’rhollboblwrtho,Na wrandaarno,acnachydsynia
9AmhynnyydywedoddwrthgenhadonBenhadad, Dywedwchwrthfyarglwyddybrenin,Gwnaffiyrhynoll aanfonaistatdywasarydechrau:ondniallafwneuthury pethhwn.Aethygenhadonymaith,adwyngairynôliddo.
10ABenhadadaanfonoddato,acaddywedodd,Felhyny gwnelo’rduwiauimi,amwyhefyd,osbyddllwch Samariaynddigonilondllawi’rhollboblsy’nfynilyni.
11AbreninIsraelaateboddacaddywedodd,Dywed wrtho,Nacymffrostioedyrhwnsy’ngwregysueiharnais felyrhwnsy’neiddiswyddo.
12AphanglywoddBenhadadynegeshon,acefea’r brenhinoeddynyfedynypabellau,dywedoddwrthei weision,“Gosodwcheichhunainmewntrefn.”A gosodasanteuhunainmewntrefnynerbynyddinas 13Acwele,daethproffwydatAhabbreninIsrael,gan ddywedyd,FelhynydywedyrARGLWYDD,Awelaist ti’rholldyrfafawrhon?Wele,rhoddafhiyndylawdi heddiw;acheiwybodmaimyfiyw’rARGLWYDD 14.AdywedoddAhab,Trwybwy?Adywedodd,Felhyny dywedyrARGLWYDD,Trwywŷrieuainctywysogiony taleithiauYnadywedodd,Pwyadrefna’rfrwydr?Ac atebodd,Ti.
15Ynacyfrifoddefewŷrieuainctywysogionytaleithiau, acyroeddentynddaugantadauarhugain:acareuhôl hwyntcyfrifoddefeyrhollbobl,sefhollfeibionIsrael,yn saithmil
16AcaethantallanganoldyddOndyroeddBenhadadyn meddwiynypabellau,efa'rbrenhinoedd,ytridegdau frenina'icynorthwyodd
17Agwŷrieuainctywysogionytaleithiauaaethantallan yngyntaf;acanfonoddBenhadad,adywedasantwrtho, ganddywedyd,DaethgwŷrallanoSamaria
18Acefeaddywedodd,Boedhwyntallanamheddwch, daliwchhwyntynfyw;neuboedhwyntallanamryfel, daliwchhwyntynfyw
19Fellydaethydynionieuainchynodywysogiony taleithiauallano'rddinas,a'rfyddina'udilynodd
20Alladdasantbobuneiŵr:affoddySyriaid;ac ymlidioddIsraelhwy:adihangoddBenhadadbreninSyria argeffylgyda'rmarchogion
21AbreninIsraelaaethallan,acadrawoddymeircha'r cerbydau,acaladdoddySyriaidâlladdfafawr.
22AdaethyproffwydatfreninIsrael,acaddywedodd wrtho,Dos,ymgryfha,asylwa,agwêlbethawneidi:
canysarddychweliadyflwyddynydawbreninSyriai fynyyndyerbyn.
23AdywedoddgweisionbreninSyriawrtho,Euduwiau hwyywduwiau’rbryniau;amhynnyyroeddentyn gryfachnani;ondgadewchinniymladdyneuherbynyny gwastadedd,abyddwnyngryfachnahwyynsicr 24Agwna’rpethhwn,Cymerybrenhinoeddymaith,pob uno’ile,agosodcapteiniaidyneulleoedd:
25Achyfrifaitifyddin,felyfyddinagollaist,ceffylam geffyl,acherbydamgerbyd:abyddwnynymladdyneu herbynynygwastadedd,acynsicrbyddwnyngryfachna hwyAcefeawrandawoddareullais,acawnaethfelly 26Acarddychweliadyflwyddyn,cyfrifoddBenhadady Syriaid,acaethifynyiAffec,iymladdynerbynIsrael
27AchyfrifwydmeibionIsrael,acyroeddentollyn bresennol,acaethantyneuherbyn:agwersylloddmeibion Israelo’ublaenfeldwyheidbachofeibion;ondllenwodd ySyriaidywlad
28AdaethgŵrDuw,acalefaroddwrthfreninIsrael,aca ddywedodd,FelhynydywedyrARGLWYDD,Oherwydd i’rSyriaidddweud,Duwybryniauyw’rARGLWYDD, ondnidDuwydyffrynnoeddywefe,amhynnyyrhoddaf yrholldyrfafawrhonyndylawdi,achewchwybodmai myfiyw’rARGLWYDD
29Agwersyllasantynaillgyferbynâ’rllallamsaith diwrnodAcfellyybu,aryseithfeddyddycychwynnwyd yfrwydr:alladdoddmeibionIsraelo’rSyriaidganmilo wŷrtraedmewnundiwrnod.
30OndffoddygweddilliAffec,i'rddinas;acyno syrthioddmurarsaithmilarhugaino'rdynionaadawyd AffoddBenhadad,adaethi'rddinas,iystafellfewnol.
31Adywedoddeiweisionwrtho,Weleynawr,clywsom fodbrenhinoeddtŷIsraelynfrenhinoeddtrugarog: rhoddwn,atolwg,sachliainameinllwynau,arhaffauam einpennau,acawnallanatfreninIsrael:efallaiybyddyn achubdyeinioes
32Fellygwregysasantsachliainameullwynau,arhaffau ameupennau,adaethantatfreninIsrael,adweud,“Mae dywasBenhadadyndweud,‘Gadimifyw,atolwg’”Yna dywedodd,“Aywe’nfyweto?Fymrawdywe.”
33Ynaydynionaedrychasantynddyfaladdeuaidim oddiwrtho,aca’idaliasantarfrys:adywedasant,Dy frawdBenhadad.Ynaydywedoddef,Ewch,dewchagef. YnaydaethBenhadadallanato;acefea’iparhaoddifyny i’rcerbyd
34AdywedoddBenhadadwrtho,“Ydinasoedda gymeroddfynhadoddiwrthdydaddi,mia’uhadferaf;a thiawneiheolydditiynDamascus,felygwnaethfynhad ynSamaria”YnadywedoddAhab,“Mia’thanfonafdi ymaithgyda’rcyfamodhwn”Fellygwnaethgyfamodag ef,a’ianfonefymaith
35Adywedoddrhywŵrofeibionyproffwydiwrthei gymydogyngngairyrARGLWYDD,Tarofi,atolwgA gwrthododdygŵreidaroef
36Ynadywedoddwrtho,Amnadwyttiwedigwrandoar laisyrARGLWYDD,wele,cyngyntedagybyddi’n gadaelimi,byddllewyndyladddi.Achyngyntedagy byddai’ngadaeliddofynd,daethllewohydiddo,aca’i lladdodd
37Ynacafoddŵrarall,adywedodd,Tarofi,atolwg.A thrawoddydynef,felwrtheidarofe’iclwyfodd
38Fellyyproffwydaaeth,acaarosoddamybreninary ffordd,aca’igwisgoddeihunâlludwareiwyneb.
39Aphanoeddybreninynmynedheibio,efealefoddary brenin:acaddywedodd,Aethdywasallaniganoly frwydr;acwele,troddgŵro’rneilltu,acaddugŵrataffi, acaddywedodd,Cadw’rgŵrhwn:osbyddargollmewn unrhywffordd,ynabydddyeinioesdiameieinioesef,neu felaralltiadalidalentoarian.
40Acfelyroedddywasynbrysurymaacacw,efeaaeth AdywedoddbreninIsraelwrtho,Fellyybydddyfarn;ti dyhuna’ipenderfynodd
41Acefeafrysiodd,acadynnoddylludwoddiarei wyneb;agweloddbreninIsraelefeifodefeo’rproffwydi.
42Adywedoddwrtho,FelhynydywedyrARGLWYDD, Oherwydditiollwngo’thlawŵraordeiniaisiddinistrio’n llwyr,amhynnyybydddyeinioesdiynmyndamei einioesef,a’thbobldiameiboblef
43AbreninIsraelaaethadrefyndristacynflin,aca ddaethiSamaria.
PENNOD21
1Acwedi’rpethauhyn,yroeddganNabothyJesreeliad winllan,yrhonoeddynJesreel,gerllawpalasAhabbrenin Samaria.
2AcAhabalefaroddwrthNaboth,ganddywedyd,Dyroi midywinllan,felybyddafynarddberlysiau,oherwyddei bodynagosatfynhŷ:arhoddafitiwinllanwellnahi amdani;neu,osbyddynddagennyt,rhoddafitieigwerth mewnarian
3AdywedoddNabothwrthAhab,“A’rARGLWYDDa’m gwaredorhagrhoietifeddiaethfyhynafiaiditi”
4AcAhabaddaethi’wdŷyndrwmacynflinoherwyddy gairalefarasaiNabothyJesreeliadwrtho:canysefea ddywedasai,NiroddafitietifeddiaethfynhadauAcefea orweddoddareiwely,acadroddeiwynebymaith,acni fwytaifara.
5OnddaethJesebeleiwraigato,adywedoddwrtho,Pam ymaedyysbrydmordrist,felnadwytynbwytabara?
6Acefeaddywedoddwrthi,Oherwyddimilefaruwrth NabothyJesreeliad,adweudwrtho,Dyrodywinllanimi amarian;neu,osbyddynddaiti,rhoddafwinllanaralliti amdani:acefeaatebodd,Niroddaffyngwinllaniti.
7AdywedoddJesebeleiwraigwrtho,Aitisy’n llywodraethubrenhiniaethIsraelynawr?cod,bwytabara, allawenydddygalon:rhoddafitiwinllanNabothy Jesreeliad
8FellyhiaysgrifennoddlythyrauynenwAhab,a’u selioddâ’isêlef,acaanfonoddyllythyrauatyrhenuriaid acatypendefigionoeddyneiddinas,ynbywgydaNaboth 9Ahiaysgrifennoddynyllythyrau,ganddywedyd, Cyhoeddwchympryd,agosodwchNabothynuchel ymhlithybobl:
10Agosodwchddauddyn,meibionBelial,o’iflaen,i dystioyneierbyn,ganddywedyd,TiagabloddDduwa’r breninAcynadygwchefallan,allabyddiwchef,fely byddofarw.
11Agwnaethgwŷreiddinas,sefyrhenuriaida’ruchelwyr oeddynbywyneiddinas,felyranfonasaiJesebelatynt,ac felyroeddwedieiysgrifennuynyllythyrauaanfonasaihi atynt
12Cyhoeddasantympryd,agosodasantNabothynuchel ymhlithybobl.
13Adaethdauŵr,meibionBelial,aceisteddasanto’i flaenef:athystiolaethoddgwŷrBelialyneierbynef,sef ynerbynNaboth,yngngŵyddybobl,ganddywedyd, NabothagabloddDduwa’rbreninYnahwya’idygasant efallano’rddinas,aca’illabyddiasantâcherrig,felybu farw.
14YnaanfonasantatJesebel,ganddywedyd,Ymae Nabothwedieilabyddio,acwedimarw
15AphanglywoddJesebelfodNabothwedieilabyddio, a’ifodwedimarw,ynadywedoddJesebelwrthAhab, Cyfod,cymerfeddiantowinllanNabothyJesreeliad,yr honawrthododdefeeirhoiitiamarian:canysnidyw Nabothynfyw,ondynfarw
16AphanglywoddAhabfarwNaboth,cododdAhabi fyndilawriwinllanNabothyJesreeliad,i'wmeddiannu
17AdaethgairyrARGLWYDDatEliasyTishbiad,gan ddywedyd,
18Cyfod,dosilawrigyfarfodAhabbreninIsrael,yrhwn syddynSamaria:wele,ymaeefeyngngwinllanNaboth, lleyraethefeilawri'wmeddiannu.
19Allefarawrtho,ganddywedyd,Felhynydywedyr ARGLWYDD,Aladdaistti,acafeddiannaisthefyd?A llefarawrtho,ganddywedyd,Felhynydywedyr ARGLWYDD,YnylleyllyfucŵnwaedNaboth,yllyfu cŵndywaeddi,sefdywaeddi
20AdywedoddAhabwrthElias,Agefaisttifi,fyngelyn? Acateboddyntau,A’thgefaisdi:oherwydditidyhun werthuiwneuddrwgyngngolwgyrARGLWYDD
21Wele,miaddygafddrwgarnatti,acagymerafymaith dyepil,acadorrafymaithoddiwrthAhabyrhwnsy'n troethiynerbynywal,a'rhwnsyddwedieigauimewnac wedieiadaelynIsrael,
22AgwnafdydŷfeltŷJeroboammabNebat,acfeltŷ BaasamabAhia,amygythruddâ’rhwny’mdigioist,acy gwnaethostiIsraelbechu.
23AllefaroddyrARGLWYDDhefydamJesebel,gan ddywedyd,YcŵnafwytyJesebelwrthfurJesreel
24YrhwnafyddomarwoeiddoAhabynyddinas,ycŵn a'ifwyty;a'rhwnafyddomarwynymaes,a'ifwytygan adaryrawyr
25OndnidoeddnebtebygiAhab,yrhwna’igwerthodd eihuniwneuthurdrygioniyngngolwgyrARGLWYDD, yrhwnagyffrôddJesebeleiwraig
26Acefeawnaethynffiaiddiawnwrthddilyneilunod,yn ôlyrhollbethauagygwnaethyrAmoriaid,yrhaiayrrodd yrARGLWYDDallanoflaenmeibionIsrael.
27AphanglywoddAhabygeiriauhynny,efearwygodd eiddillad,acaosododdsachliainareignawd,aca ymprydiodd,acaorweddoddmewnsachliain,acaaethyn dawel.
28AdaethgairyrARGLWYDDatEliasyTishbiad,gan ddywedyd,
29AwelidisutymaeAhabynymostwnggerfymroni? Oherwyddeifodynymostwnggerfymroni,niddygafy drwgyneiddyddiauef:ondynnyddiaueifabydygafy drwgareidŷef
1ApharhaasantdairblyneddhebryfelrhwngSyriaac Israel.
2AcynydrydeddflwyddynydaethJehosaffatbrenin JwdailawratfreninIsrael
3AdywedoddbreninIsraelwrtheiweision,Awyddoch chwifodRamothynGileadyneiddomni,aninnau’naros, aconichymerwnhiolawbreninSyria?
4AcefeaddywedoddwrthJehosaffat,Aeidigydamii ryfeliRamoth-gilead?AdywedoddJehosaffatwrthfrenin Israel,Yrwyffifelyrwytti,fymhoblfeldybobldi,fy meirchfeldyfeirchdi.
5AdywedoddJehosaffatwrthfreninIsrael,Ymofyn, atolwg,âgairyrARGLWYDDheddiw
6YnacasgloddbreninIsraelyproffwydiynghyd,tua phedwarcantoddynion,adywedoddwrthynt,Aaffiyn erbynRamoth-gileadiryfel,aipeidio?Adywedasant, Ewchifyny;canysyrArglwydda’irhoddhiynllaw’r brenin
7AdywedoddJehosaffat,Onidoesymabroffwydi’r ARGLWYDDhefyd,felygallemymofynagef?
8AdywedoddbreninIsraelwrthJehosaffat,Ymaeetoun gŵr,sefMicheamabImla,drwyddoygallwnymofynâ’r ARGLWYDD:ondyrwyffiyneigasáuef;oherwyddnid ywefeynproffwydodaioniimi,onddrwgAdywedodd Jehosaffat,Naddywededybreninfelly
9YnagalwoddbreninIsraelarswyddog,adywedodd, BrysiaymaMicheamabImla
10AceisteddoddbreninIsraelaJehosaffatbreninJwda bobunareiorsedd,wedigwisgoeugwisgoedd,mewnlle gwagwrthfynedfaporthSamaria;a’rhollbroffwydia broffwydoddo’ublaenhwynt
11AgwnaethSedeceiamabCenaanagyrnhaearniddo’i hun:acefeaddywedodd,Felhynydywedyr ARGLWYDD,A’rrhainygwthi’rSyriaid,nesitieudifa hwynt.
12A’rhollbroffwydiabroffwydasantfelly,ganddywedyd, DosifynyiRamoth-gilead,allwydda:canysyr ARGLWYDDa’irhoddhiynllawybrenin.
13A’rcennadaaethialwMicheaalefaroddwrtho,gan ddywedyd,Weleynawr,geiriau’rproffwydiynmynegi daionii’rbreninagungenau:byddeddyair,atolwg,fel gairunohonynt,allefara’rhynsydddda 14AdywedoddMichea,FelmaibywyrARGLWYDD,yr hynaddywedyrARGLWYDDwrthyf,hynnyalefaraf.
15FellydaethatybreninAdywedoddybreninwrtho, Michea,aawnniynerbynRamoth-gileadiryfel,neua beidiownni?Acateboddef,Dos,allwydda:canysyr ARGLWYDDa’irhoddhiynllaw’rbrenin
16Adywedoddybreninwrtho,Pasawlgwaithytyngafdi naddywedytwrthyfddimondygwirynenwyr ARGLWYDD?
17Acefeaddywedodd,GwelaishollIsraelwedieu gwasgaruarybryniau,feldefaidhebfugail:adywedodd yrARGLWYDD,Nidoesmeistraryrhain:dychwelant bobuni'wdŷmewnheddwch.
18AdywedoddbreninIsraelwrthJehosaffat,Oni ddywedaisiwrthytnafyddaiefeynproffwydodimda amdanaf,onddrwg?
19Acefeaddywedodd,Gwrandoganhynnyairyr ARGLWYDD:GwelaisyrARGLWYDDyneisteddarei
orsedd,aholllu’rnefoeddynsefyllyneiymylarei ddeheulawacareiaswy.
20AdywedoddyrARGLWYDD,PwyaberswadiaAhab, felygalloefefyndifynyasyrthioynRamoth-gilead?A dywedoddunfelhyn,acunarallfelarall.
21Adaethysbrydallan,acasafoddgerbronyr ARGLWYDD,acaddywedodd,Mia’iperswadioddef 22AdywedoddyrARGLWYDDwrtho,Âphabeth?Ac efeaddywedodd,Miaafallan,abyddafynysbryd celwyddogyngngenaueihollbroffwydiAcefea ddywedodd,Tia’iperswadief,acalwyddihefyd:dos allan,agwnafelly
23Ynawrganhynny,wele,rhoddoddyrARGLWYDD ysbrydcelwyddogyngngenaudyhollbroffwydihyn,a llefaroddyrARGLWYDDddrwgamdanatti
24OndnesaoddSedeceiamabCenaana,atharoMicheaar eifoch,adweud,PafforddyraethYsbrydyr ARGLWYDDoddiwrthyfilefaruwrthyt?
25AdywedoddMichea,Wele,tiageiweldydyddhwnnw, paneidiimewniystafellfewnoliymguddiodyhun
26AdywedoddbreninIsrael,CymerMichea,adwgefyn ôlatAmonllywodraethwryddinas,acatJoasmaby brenin;
27Adywedwch,Felhynydywedybrenin,Rhowchydyn hwnynycarchar,abwydwchefâbaracystuddadŵr cystudd,nesimiddodmewnheddwch
28AdywedoddMichea,Osdychweliogwblmewn heddwch,nidyw'rARGLWYDDwedillefarutrwoffi.A dywedodd,Gwrandewch,bobunohonoch
29FellyaethbreninIsraelaJehosaffatbreninJwdaifynyi Ramoth-gilead.
30AdywedoddbreninIsraelwrthJehosaffat,Miawisgaf fywisgoedd,acaafi’rfrwydr;ondgwisgdidywisgoedd AgwisgoddbreninIsraeleiwisgoedd,acaaethi’rfrwydr.
31OndgorchmynnoddbreninSyriai’wddeuddegar hugainogapteniaidoeddynrheolieigerbydau,gan ddweud,“Peidiwchagymladdâbachnamawr,ondâ breninIsraelynunig”
32AphanweloddcapteiniaidycerbydauJehosaffat, dywedasant,YnsicrbreninIsraelydyw.Athroesanti ymladdyneierbyn:agwaeddoddJehosaffat
33Aphansylweddoloddcapteiniaidycerbydaunadbrenin Israeloedd,ynatroasantynôloddiwrtheierlid.
34Athynnoddrhywŵrfwaarfenter,acadrawoddfrenin Israelrhwngcymalau’rharnais:amhynnyefea ddywedoddwrthyrrwreigerbyd,Trodylaw,adwgfi allano’rgwersyll;canysclwyfwydfi
35Achynyddoddyfrwydrydiwrnodhwnnw:achafoddy brenineigynnalyneigerbydynerbynySyriaid,abufarw gyda’rhwyr:arhedoddygwaedallano’rclwyfiganoly cerbyd
36Acaethcyhoeddiadtrwy'rgwersyllynghylchmachlud haul,ganddywedyd,Pobdyni'wddinas,aphobdyni'w wladeihun
37Fellybufarw’rbrenin,adaethpwydagefiSamaria;a chladdasantybreninynSamaria
38AgolchwydycerbydymmhwllSamaria;allyfoddy cŵneiwaedef;agolchasanteiarfauef,ynôlgairyr ARGLWYDDalefaroddefe
39.OnidywgweddillhanesAhab,a'rcyfanawnaeth,a'r tŷiforiawnaeth,a'rhollddinasoeddaadeiladodd,wedi'u hysgrifennuynllyfrcroniclbrenhinoeddIsrael?
40FellyAhabahunoddgyda'idadau;acAhaseiaeifaba deyrnasoddyneile.
41AdechreuoddJehosaffatmabAsadeyrnasuarJwdayn ybedwareddflwyddyniAhabbreninIsrael.
42.DegarhugainaphymthegoeddoedJehosaffatpan ddechreuodddeyrnasu;aphymthegmlyneddarhugainy teyrnasoddynJerwsalemAcenweifamoeddAsuba merchSilhi.
43AcefearodioddynhollffyrddAsaeidad;nithrodd oddiwrthi,ganwneuthuryrhynoedduniawnyngngolwg yrARGLWYDD:etonithynnwydymaithyruchelfeydd; canysyroeddyboblyndalioffrymuacynllosgi arogldarthynyruchelfeydd.
44AgwnaethJehosaffatheddwchâbreninIsrael
45OnidywgweddillhanesJehosaffat,a'iryma ddangosodd,a'rmoddyrhyfelodd,wedieuhysgrifennuyn llyfrcroniclbrenhinoeddJwda?
46AchymeroddefeweddillySodomiaid,aadawydyn nyddiaueidadAsa,allano'rwlad.
47NidoeddbreninynEdomyprydhwnnw:dirprwyoedd ybrenin
48GwnaethJehosaffatlongauoTharsisifyndiOffiram aur:ondnidaethant;oherwyddtorrwydyllongauyn Esiongeber
49YnadywedoddAhasiamabAhabwrthJehosaffat,“Gad i’mgweisionfyndgyda’thweisiondiynyllongau”Ond nifynnaiJehosaffat
50AJehosaffatahunoddgyda’idadau,acagladdwyd gyda’idadauynninasDafyddeidad:aJehorameifaba deyrnasoddyneile
51DechreuoddAhasiamabAhabdeyrnasuarIsraelyn SamariaynyddwyfedflwyddynarbymthegiJehosaffat breninJwda,atheyrnasoddamddwyflyneddarIsrael
52AcefeawnaethddrwgyngngolwgyrARGLWYDD, acarodioddynfforddeidad,acynfforddeifam,acyn fforddJeroboammabNebat,yrhwnabaroddiIsraelbechu: 53OherwyddyroeddyngwasanaethuBaal,acyneiaddoli, acyndigioARGLWYDDDduwIsrael,ynôlyrhynolla wnaetheidad