Kurdish Northern Kurmanji - The Book of 2nd Kings

2Padîşahan

BEŞA1

1PiştîmirinaAhab,MowablidijîÎsraîlêserîhilda.

2AhazyaliSameryayêjişebekeyekêketxwarêûnexweş ketQasidanşandinûjiwanregot:«Herin,jiBaalzebûl, xwedayêEkronêbipirsinkaezêjivênexweşiyêbaşbibim anna»

3LêmilyaketêXudanjiÊlyasêTîşbîregot:«Rabe,here pêşwaziyaqasidanênpadîşahêSameryayêbikeûjiwanre bêje:«MajiberkuliÎsraîlêXwedatuneye,hûndiçinkuji Baalzebûl,xwedayêEkronêbipirsin?»

4NihaXudanwihadibêje:‘Tujiwênivînakutulêsiwar bûyîxwarênabî,lêbelêtudêbimirî’ÛÊlyasçû 5Ûgavaqasidvegeriyancemwî,wîjiwanregot:«Çima hûnnihavegeriyane?»

6Wanjêregot:«Zilamekhatpêşiyameûjimeregot: Herin,vegerinbapadîşahêkuhûnşandineûjêrebêjin: ‘Xudanwihadibêje:‘ManejiberkuliÎsraîlêXwedatune ye,tudişînîBaalzebûl,xwedayêEkronê,jibokubipirsî?Ji bervêyekêtujiwênivînakutulêsiwarbûyî,xwarnabî, lêbelêtudêbimirî.’

7Ûwîjiwanpirsî:«Ewmirovêkuhatpêşiyaweûev gotinjiweregotin,çibû?»

8Wanbersivda:«Ewzilamekîpordirêjbûûkemberekî çermîlipiştawîhebû»Ûwîgot:«EwÊlyasêTîşbîye»

9Hingêpadîşahfermandarekîpêncîkesîbipêncîleşkerên xwereşandbawî.Ewçûbawîûdîtkuewliserêgirekî rûniştiyeWîjêregot:«EyzilamêXwedê,padîşahgotiye: ‘Dakevexwarê’»

10ÛÊlyasbersivdaûjiserokêpêncîleşkeranregot: «HegerezmirovekîXwedêbim,bilaagirjiezmanan bibareûteûpêncîleşkerêntebişewitîne.»Ûjiezmanan agirdaketûwîûpêncîleşkerênwîbişewitîne.

11Wîdîsapêncîfermandarekîdinbipêncîleşkerênxwere şandbawî.Wîbersivdaûjêregot:«EymirovêXwedê, padîşahwihagotiye:‘Zûwerexwarê.’»

12ÛÊlyasbersivdaûjiwanregot:«Hegerezmirovekî Xwedêbim,bilaagirjiezmananbibareûteûpêncî hevalêntebişewitîne»ÛagirêXwedêjiezmananbibareû wîûpêncîhevalênwîbişewitîne

13Ûwîdîsafermandarêpêncîyêsêyembipêncîleşkerên xwereşandÛfermandarêpêncîyêsêyemçûjorûhatûli berÊlyasçûserçokan,jêlavakirûjêregot:«Eymirovê Xwedê,ezjitelavadikim,bilacanêminûcanêvanpêncî xulamêntediçavêtedebiqîmetbe»

14Vaye,agirjiezmanandaketûherduserleşkerênpêncî yênberêbipêncîleşkerênwanreşewitand;jibervêyekê bilanihacanêmindiçavêtedebiqîmetbe

15MilyaketêXudanjiÊlyasregot:«Pêredakevexwarê, jênetirse!»Ûewrabûûpêreçûbapadîşah.

16Ûwîjêregot:«Xudanwehadibêje:‘Jiberkute qasidanşandinekujiBaalzebûl,xwedayêEqronêbipirsin, manejiberkudiÎsraêlêdeXwedayekîtunekuliser peyvawîbipirse?Jibervêyekêtujiwênivînakutulê bûyîxwarêdernakeve,lêbêgumantudêbimirî

17LigorgotinaXudanakuÊlyasgotibû,ewmir.Û YoramdisaladuyemînaYoramêkurêYehoşafatpadîşahê Cihûdayêdelişûnawîpadîşahîkir,jiberkukurêwî tunebû.

18MakirinêndinênAhazyakuwîkirine,dipirtûka trajediyênpadîşahênÎsraêldenehatinenivîsandin?

BEŞA2

1ÛgavaXudandixwestÊlyasbibahozêbibireezmanan, ÊlyasbiÊlîşarejiGîlgalêçû

2ÛÊlyasjiÊlîşaregot:«Ezjiteredibêjim,livirbimîne, çimkîXudanminşandiyeBêtêlê.»ÛÊlîşajêregot:«Bi navêXudanêsaxûbinavêcanête,eztenahêlim»Ûew daketinBêtêlê

3KurênpêxemberanênkuliBêtêlêbûnderketinbaÊlîşa ûjêregotin:«MatudizanîkuXudanîrowêaxayêteji serêterake?»Wîgot:«Erê,ezdizanim;bêdengbimînin»

4ÛÊlyasjêregot:«EyÊlîşa,jikeremaxwelivirbimîne, çimkîXudanminşandiyeErîhayê»Ûwîgot:«Binavê Xudanêsaxûbinavêcanête,eztenahêlim»Ûew gihîştinErîhayê.

5KurênpêxemberanênkuliErîhayêbûnhatinbaÊlîşaû jêregotin:«MatudizanîkuXudanîrowêaxayêtejiserê terake?»Wîbersivda:«Erê,ezdizanim;bêdengbimînin.»

6ÛÊlyasjêregot:«Ezjiteredibêjim,livirbimîne,çimkî XudanezşandimeUrdunê.»Ûwîgot:«BinavêXudanê zindîûbinavêcanête,eztenahêlim.»Ûherduçûn.

7Ûpêncîzilamjikurênpêxemberançûnûjidûrve sekinîndakubibînin;ûewherdulikêlekaUrdunêsekinîn 8ÛÊlyascilêxwehilda,pêçaûliavêdaûewbivîalîûbi wîalîvejihevveqetiyan,ûherdulisererdêhişkderbas bûn

9Ûgavaewderbasbûn,ÊlyasjiÊlîşaregot:«Berîkuez jitebêmhildan,jiminbipirsekaezçibikimjibote»Û Êlîşagot:«Ezjiteredibêjim,biladuqatjiruhêteliser minbe»

10Ûwîgot:«TetiştekîdijwarxwestLêegertuminbibînî gavaezjitebêmhildan,wêjiterewisabe;lêegernewisa be,wênebe.»

11Ûgavaewhîndimeşiyanûdiaxivîn,awabû,erebeyeke agirînûhespênagirînxuyabûnûherduyanjihev veqetandinûÊlyasbibahozêberbiezmananvehilkişiya 12ÛÊlîşadîtûqêriya:«Bavêmin,bavêmin,erebeya Îsraêlûsiwarênwî!»Ûêdîewnedît.Cilênxwegirtûkir duperçe

13WîcilêÊlyasjîkujiserwîketibûhilda,vegeriyaûli kêlekaqeraxaUrdunêrawesta.

14ÛwîcilêÊlyaskujiwîketibûhildaûliavêdaûgot: «XudanXwedayêÊlyaslikuye?»Ûgavawîliavêda,ew bivirûwirveqetiyanûÊlyasderbasbû.

15ÛgavakurênpêxemberanênkuliErîhayêbûnewdîtin, wangot:«RuhêÊlyasliserÊlîşaye»Ewhatinkupêrerû birûbimîninûhetabierdêliberwîtewandin.

16Wanjêregot:«Vaye,pêncîzilamênbihêzbixulamên terehene;emjitericadikin,bilaewherinûliaxayête bigerin,dibekuRuhêXudanewhilgirtibeûbavêjeser çiyayekîanjîgeliyekî»Ûwîgot:«Neşînin»

17Ûgavawanewhetakuşermkir,ewîgot:«Bişîne!»Ji bervêyekêpêncîzilamşandinûsêrojanlêgeriyan,lêew nedîtin

18Ûgavaewvegeriyanbawî(jiberkuewliErîhayê mabû),wîjiwanregot:«Maminjiwerenegot:'Neçin?'» 19ÛxelkêbajêrjiÊlîşaregotin:«Ezjiteredibêjim, rewşavîbajarîxweşe,wekkuxudanêmindibîne,lêav xerabeûerdjîbêbere.»

20Ûwîgot:«Qûzeknûjiminrebîninûxwêtêdebikin» Ûewanînbawî.

21Ûewçûserkaniyaavê,xwêavêtwirûgot:«Xudan wehadibêje:‘Minevavqenckirin;êdîjiwirmirinûerdê bêbertunebe.

22LigorgotinaÊlîşa,avhetarojaîrosaxlemma

23ÛewjiwirhilkişiyaBêtêlêGavaewdirêdediçû, zarokênbiçûkjibajêrderketinûtinazênxwepêkirinûjê regotin:«Herejor,eyserêtazî!Herejor,eyserêtazî»

24ÛewzivirîûliwannihêrîûbinavêXudannifirliwan kirDuhirçênmêjidaristanêderketinûçilûduzarokji wanperçekirin

25ÛewjiwirçûçiyayêKarmelê,ûjiwirvegeriya Sameryayê

BEŞA3

1YehoramêkurêAhabdisalahejdehêyaYehoşafatê padîşahêCihûdayêdeliSameryayêliserÎsraîlêpadîşahî kirûdiwanzdehsalanpadîşahîkir

2ÛwîliberçavêXudanxerabîkir;lênewekbavêxweû nejîwekdiyaxwe:wîpeykerêBaalêkubavêwîçêkiribû, jiholêrakir

3LêdîsajîewbigunehênYêroboamêkurêNebatve girêdayîma,yênkuÎsraêlgunehkiribû;ewjiwandûr neket

4Meşap'adşêMowabêşivanêpezbûûbihirîsedhezar berxûsedhezarberandidap'adşêÎsraêl.

5LêgavaAhabmir,padîşahêMowabêlidijîpadîşahê Îsraêlserîhilda

6ÛpadîşahYoramdihemandemêdejiSameryayêderket ûhemûÎsraêljimartin

7ÛewçûûjiYehoşafatêpadîşahêCihûdayêreşandûgot: «PadîşahêMowabêlidijîminserîhildaye.Tudixwazîbi minrelidijîMowabêwerîşer?»Ûwîgot:«Ezêherimjor Ezjîwekteme,gelêminjîwekgelêteye,hespênminjî wekhespêntene.»

8Ûwîgot:«Emherinkîjanrêyî?»Ûwîbersivda:«Riya kudinavçolaEdomêrederbasdibe»

9PadîşahêÎsraîlê,padîşahêCihûdayêûpadîşahêEdom çûnûheftrojrêçûn,lêjiboartêşêûjibopezênkulipey wandihatinavtunebû

10PadîşahêÎsraîlêgot:«Wey,Xudanvanhersêpadîşahan gazîhevkirdakuwanbidedestêMowab!»

11LêYehoşafatgot:«MalivirpêxemberekîXudantune kuembiriyawîjiXudanbipirsin?»Ûyekjixulamên padîşahêÎsraîlêbersivdaûgot:«EvÊlîşakurêŞafate,yê kuavliserdestênÊlyasrijand.»

12Yêhoşefatgot:«PeyvaXudanbiwîreye»Padîşahê Îsraîlê,YêhoşefatûpadîşahêEdomêçûnbawî

13ÛÊlîşajipadîşahêÎsraîlêregot:«Çikarêminbite heye?Herebapêxemberênbavêxweûpêxemberêndiya xwe!»PadîşahêÎsraîlêjêregot:«Na,Xudanvanhersê padîşahangazîhevkiriyedakuwanbidedestêMowab»

14ÛÊlîşagot:«BinavêXudanêOrdiyanêkuezliberwî radiwestim,birastî,egerezlipêşberîYehoşafatêpadîşahê Cihûdayênenêriyama,minêlitenenêriyaûtenedîta.»

15LênihajiminredengbêjekîbîninGavadengbêj lêdixist,destêXudanliserwîbû

16Ûwîgot:«Xudanwihadibêje:‘Vêgeliyêtijîxendekan bikin

17ÇimkîXudanwehadibêje:«Hûnênebayêbibîninûne jîbaranêbibînin;lêewgelîwêbiavêtijîbibe,dakuhûn, hûnûpezûheywanênwevexwin»

18EvyekliberçavêXudantiştekîsivike:Ewê Mowabiyanjîbidedestêwe.

19Hûnêhemûbajarêndorpêçkirîûhemûbajarênbijare wêranbikin,ûhemûdarênbaşbibirrin,hemûkaniyênavê bigirinûherperçeyekerdêbaşbikeviranxerabikin.

20Ûsibê,gavapêşkêşagoştdihatpêşkêşkirin,vayeavji rêyaEdomêderbasdibûûwelattijîavbû

21ÛgavahemûMowabiyanbihîstinkupadîşahhatineku lidijîwanşerbikin,wanhemûyênkudikarinzirxlixwe bikinûjiyênjortirkomkirinûlisersînorsekinîn.

22SerêsibêzûrabûnûrojliseravêşewqdaûMowabiyan dîtkuavaaliyêdinsorwekxwînêye

23Ûwangot:«Evxwîne!Padîşahbirastîhatinekuştinû hevdukuştineNiha,eyMowab,bilatalanêbikin»

24ÛgavaewgihîştinordîgehaÎsraêl,Îsraêlîrabûnû Moabîliwanxistin,ewjiberwanreviyan.Lêewçûnû Moabîliwelatêwanxistin

25Wanbajarwêrankirinûliserherperçeyekerdêbaşher kesîkevirêxweavêtûtijîkir;ûhemûkaniyênavêgirtinû hemûdarênbaşbirîn;tenêliKirharasetêkevirhiştin;lê belêkêranlidorawêgeriyanûlêxistin

26ÛgavapadîşahêMowabêdîtkuşerjibowîpirdijware, wîheftsedmirovênşûrhildan,dakubigihîjinpadîşahê Edomê,lêewnekarîn

27Hingêwîkurêxweyêmezinkudiviyabûlişûnawî padîşahîbikira,hildaûewliserdîwêrwekqurbana şewitandinêpêşkêşkirLidijîÎsraîlêhêrsekemezinçêbûû ewjiwîveqetiyanûvegeriyanwelatêxwe.

BEŞA4

1JinekêjijinênkurênpêxemberangazîÊlîşakirûgot: «Xulamête,mêrêmin,mir;ûtudizanîkuxulamêteji Xudanditirsiya;deyndarhatiyekuherdukurênminjixwe rebikexulam»

2ÛÊlîşajêregot:«Ezçijibotebikim?Jiminrebêje,di malêdeçiliteheye?»Wêgot:«Xizmetkaratedimalêde jibilîpotekrûntiştekîdintune»

3Paşêgot:«Here,jihemûcîranênxwefiraxênvaladeyn bike;hindikdeynneke.»

4Ûgavatutêkevîhundir,derîliserxweûliserkurênxwe bigireûavêtêxenavhemûwantasanûyatijîjîbide aliyekî.

5Ewjicemwîçûûderîliserxweûkurênxwegirt,yên kufiraxanînbawêûwêavrijand.

6Ûgavakukêrantijîbûn,wêjikurêxweregot:«Kêrek dinjiminrebîne»Lêkurêwêgot:«Kêrekdintune»Û rûnma

7PaşêewhatûjizilamêXwedêregot.Wîgot:«Hererûn bifiroşeûdeynêxwebideûbimayîtuûzarokêntebijîn»

8Rojekê,ElîşaçûŞûnemê,liwirjinekemezinhebûû jinikêewneçarkirkunanbixweHercarakuewderbas dibû,ewdiçûwirdakunanbixwe

9Ûwêjimêrêxweregot:«Vaye,ezfêmdikimkuev mirovekîpîrozêXwedêyekuhertimjibermederbas dibe»

10Ezjitericadikim,werinemliserdîwêrodeyekpiçûk çêbikinûliwirjibowînivînek,maseyek,kursiyekû şemdanekdeyninûgavaewwerebame,ewêliwirrûne

11Ûrojekêhatkuewgihîştwir,zivirînavodêûliwir raza.

12ÛjixulamêxweGêhazîregot:«GazîvêŞûnamîbike» GavaGêhazîgazîwêkir,ewliberwîsekinî.

13Ûwîjêregot:«Nihajêrebêje:‘Vaye,tebihemûvan xemanjibomenihêrî;çijibotebêkirin?Majiboteji padîşahre,anjiserokêartêşêretêgotin?’Wêbersivda: «Ezdinavgelêxwededijîm.

14ÛGêhazîgot:«Madivêemjibowêçibikin?»Gêhazî bersivda:«Birastîjîzarokênwênîninûmêrêwêjîpîre»

15Ûgot:«Gazîwêbike»Ûgavawîgazîwêkir,ewliber derîrawesta

16Ûwîgot:«Nêzîkîvêdemê,ligorîdemajiyanê,tudê kurekîhembêzbikî»Lêwêgot:«Na,xudanêmin,zilamê Xwedê,derewanlixizmetkaraxweneke»

17Jinikducanîbûûdiwêdemêde,wekîkuÊlîşajêre gotibû,ligorîdemajiyanê,kurekanîdinyayê

18Ûgavazarokmezinbû,rojekêewçûbabavêxwe,cem çinînvanan.

19Ûjibavêxweregot:«Serêmin,serêmin!»Ûjixortekî regot:«Wîbibinbadiyawî»

20Ûgavawîewhildaûanîbadiyawî,ewhetanîvroliser çokêndiyawîrûniştûdûremir

21EwçûjorûewdanîsernivînamirovêXwedê,derîliser wîgirtûderket.

22Wêgazîmêrêxwekirûgot:«Jikeremaxwe,yekji xortanûyekjikerênxwejiminrebişîne,dakuezbirevim bazilamêXwedêûvegerim.»

23Ûewîgot:«Çimaîrotudixwazîherîbawî?Neheyva nûye,nejîrojaşemiyêye»Wêjîgot:«Wêbaşbe»

24Paşêwêkerêxwezîvirandûjixulamêxweregot: «Biçeûherepêş;hetakuezjiterenebêjim,siwarbûna xwejibominsistneke»

25EwçûûgihîştçiyayêKarmelêcemzilamêXwedê. GavazilamêXwedêjidûrvewêdît,jixulamêxweGêhazî regot:«VayeewŞûnamîliwire!

26Nihabireve,jikeremaxweherepêşiyawêûjêrebêje: «Tubaşî?Mêrêtebaşe?Zarokbaşe?»Wêjîbersivda: «Başe»

27GavaewgihîştbazilamêXwedêlisergir,wêjilingên wîgirt,lêGêhazînêzîkbûkuwêdûrbixeLêzilamê Xwedêgot:«Devjiwêberde,çimkîcanêwêdihundirêwê deyeûXudanevyekjiminveşartiyeûjiminre negotiye»

28Hingêwêgot:«Gelominjiaxayêxwekurxwest?Ma minnegot:Minnexapîne?»

29HingêjiGêhazîregot:«Piştaxwegirêdeûgopalêmin bigiredestêxweûhere.Gerturastîkesekîwerî,silavêlê nekeGeryeksilavêlitebike,bersivênedewîGopalêmin deyneserrûyêzarok»

30Dayikazarokgot:«BinavêXudanêsaxûbinavêcanê te,eztenahêlim.»Ûewrabûûlipeywêçû.

31Gêhazîjipêşiyawanderbasbûûçoqdanîserrûyê zarok;lênedenghebûûnejîbihîstinJibervêyekêew dîsaçûpêşiyawîûjêregot:«Zarokhînhişyarnebûye»

32ÛgavaÊlîşagihîştmalê,dîtkuzarokmiriyeûliser nivînaxwerazayîye.

33Ewçûhundir,derîliserherduyangirtûjiXudanredua kir

34Ûewhilkişiyajorûliserzarokdirêjkir,devêxwedanî serdevêwî,çavênxwedanîserçavênwîûdestênxwe

danîserdestênwîXwedirêjkirserzarokûgoştêzarok germbû.

35Paşêewvegeriyaûdinavmalêdeçûûhatûçûjorû xweliserwîdirêjkir.Zarokheftcaranpifkirûzarok çavênxwevekirin.

36Gêhazîgazîkirûgot:«GazîvêŞûnamîbike»Gavaew çûbawî,Gêhazîgot:«Kurêxwehilde»

37Paşêewçûhundirûliberlingênwîketûhetaerdêserê xwetewand,kurêxwehildaûderket

38ÛÊlîşavegeriyaGîlgalêLiwelêtxelahebûûkurên pêxemberanliberwîrûniştibûnWîjixulamêxweregot: «Kûzêmezindeyneserûjibokurênpêxemberanşorbe çêke.»

39Yekjiwançûzeviyêdakugiyaberhevbike,rezêkî kovîdîtûhemûgûzênkovîjêberhevkir,çûûewditenûrê deparçekir,çimkîewwannasnedikirin.

40WanşerabjibomêranrijandindakubixwinGavaku ewjişorbeyêdixwarin,qîriyanûgotin:«EymirovêXwedê, dişorbeyêdemirinheye!»Lêewnekarînjêbixwin.

41Lêwîgot:«Wêdemêardbînin»Ûavêtnavtenûrêû got:«Jibogelbirijîninkubixwin»Ûditenûrêdezirar tunebû.

42ZilamekjiBaal-ŞalîşahatûjibozilamêXwedênanê berêpêşî,bîstnanêncehûsîtilêntijîyêndiqalikêdeanî Ûwîgot:«Bidegelkubixwin.»

43Xulamêwîgot:«Ezvêyekêdeynimbersedmirovan?» Wîdîsagot:«Bidegelkubixwin,çimkîXudanwihadibêje: «Ewêbixwinûwêjiwêbimînin.»

44Ewîewdanîberwan,wanxwarûligorgotinaXudan, jiwêma

BEŞA5

1Neman,serokêartêşapadîşahêSûriyê,libaefendiyêxwe mirovekîmezinûbirûmetbû,jiberkuXudanbiwîrizgarî dabûSûriyêEwzilamekîpirbihêzûmêrxasbû,lêbi cizambû.

2ÛSûrîbikomênçekdarderketibûnûkeçikekebiçûkji welatêÎsraêldîlbirinûewxizmetajinaNemandikir

3Ûwêjixatûnaxweregot:«Xwezîaxayêminlicem pêxemberêkuliSameryayêyebûya!Çimkîewêwîji kotîbûnêxelasbikira»

4Yekjiwançûhundirûjiefendiyêxweregot:«Qeçikaji welatêÎsraêlêwihaûwihagotiye»

5PadîşahêSûriyêgot:«Here,here,ezênameyekêji padîşahêÎsraîlêrebişînim.»Ewçûûdehtelantênzîv,şeş hezarzêrûdehcilêndinbixwerebir

6ÛwînameanîbapadîşahêÎsraîlêûgot:«Gavaevname gihîştete,vaye,minxulamêxweNemanbiwêreşandiye bate,dakutuwîjikotîbûnêxelasbikî»

7GavapadîşahêÎsraîlênamexwend,cilênxweçirandinû got:«MaezXwedayêkuştinûvejandinawîme,kuev mirovjiboqenckirinakotîbûnêmirovekîjimindişîne?Ji bervêyekê,jikeremaxwe,liservêyekêbifikirinû bibîninkuewçawalidijîmindixwazedijminatiyêbike»

8GavaÊlîşa,zilamêXwedê,bihîstkupadîşahêÎsraîlê cilênxweçirandine,jipadîşahreşandûgot:«Teçima cilênxweçirandin?Bilanihawerebaminûbizanibekudi Îsraêlêdepêxemberekheye»

9Nemanbihespûerebeyaxwehatûliberderiyêmala Êlîşasekinî

10ÛÊlîşaqasidekşandbawîûgot:«Hereûheftcaranli Urdunêxwebişo,hingêgoştêtewêvegerecemteûtudê paqijbibî»

11LêNemanhêrsbûûçûûgot:«Vaye,mingot,ewêbê gumanwerebaminûbisekineûnavêXudanXwedayê xwegazîbikeûdestêxwelisercihênexweşiyêbixeû bizarobaşbike»

12MaçemênAbanaûFarpar,çemênŞamê,jihemûavên Îsraîlêçêtirnînin?Maeznikarimdiwandexwebişomû paqijbibim?Lomaewbihêrsvegeriyaûçû

13Xulamênwînêzîkbûnûjêregotin:«Bavêmin,eger pêxemberjiteretiştekîmezinbigota,mateewnekira? Çiqasçêtirekugavaewjiteredibêje:‘Bişoûpaqijbibe’?

14PaşêewdaketxwarêûligorgotinazilamêXwedêheft caranxwediÇemêUrdunêdeavêtGoştêwîdîsabûwek goştêzarokekîbiçûkûewpaqijbû.

15Ûewbihemûhevalênxwevevegeriyabazilamê XwedêûhatûliberwîsekinîWîgot:«Vaye,ezniha dizanimkuliseranserêdinyayê,jibilîÎsraîlê,Xwedêtune. Jikeremaxwe,jixulamêxweduabike»

16Lêwîgot:«BinavêXudanêzindî,yêkuezliberwî radiwestim,ezêtiştekîqebûlnekim.»Ûwîewlavakirku wêqebûlbike,lêwîredkir

17Nemangot:«Majikeremate,biladubarênhespanji xulamêtereaxneyêdayîn?Çimkîxulamêteêdîjibilî Xudan,jixwedayêndinrenequrbanaşewitandinêûnejî qurbanêpêşkêşnake»

18BivîawayîXudanxulamêtebibaxşîne,gavaaxayêmin biçeMalaRîmmondakuliwirîbadetbike,ûewxwe bispêredestêminûezliMalaRîmmonserêxwebitewînim, gavaezliMalaRîmmonserêxwebitewînim,bilaXudan divîwarîdexulamêtebibaxşîne

19Ûwîjêregot:«Bixêrûsilametîhere!»Ûewhinekîji wîdûrket.

20LêGêhazî,xulamêElîşa,zilamêXwedê,got:«Vaye, axayêminevNemanêSûrîjidestêwînegirtiye,lêbinavê Xudanêzindî,ezêlipeywîbirevimûhinekîjiwî bistînim»

21GêhazîlipeyNemançûGavaNemandîtkuewlipey wîdibeze,jierebeyêdaketdakupêşwaziyawîbikeûgot: «Mahertiştbaşe?»

22Ûwîgot:«HertiştbaşeXweyêminezşandimeûgot: «Vaye,nihajiçiyayêEfrayîmduxortjikurênpêxemberan hatinebaminJikeremaxwetelantekzîvûducilêndin bidewan»

23Nemangot:«Dutelantbigire,razîbe.»LêNemanew terkkirûdutelantênzîv,digelducilêndin,didukîsikan degirêdaûdanîserduxulamênxweûwanewliberwî hilgirtin

24Ûgavagihîştbircê,ewjidestêwangirtûlimalêdanî Wîewzilamberdaûewçûn

25Lêewçûhundirûliberaxayêxwesekinî.Êlîşajêre got:«Gêhazî,tujikutêyî?»Wîgot:«Xulamêteneçûyetu derê»

26Ûwîjêregot:«Gavakuewzilamjierebeyaxwe vegeriyadakupêşwaziyatebike,madilêminbitereneçû? Mademawergirtinapereyanûcilûberg,zeytûnûrez,pez ûga,xulamûxizmetkarane?»

27Jibervêyekê,kotîbûnaNemanwêhetahetayêliteûli dûndanatebimîne.Ûewjiberwîçû,bikotîbûnekespî wekberfê

BEŞA6

1KurênpêxemberanjiÊlîşaregotin:«Vaye,cihêkuemli cemtedijînjibomepirtenge.»

2Emjitericadikin,bilaemherinhetaÇemêUrdunêûji wirherkestirşekbigireûliwirjixwerecihekîçêkinku emlêbimîninWîgot:«Herin»

3Yekîgot:«Ezjitericadikim,razîbeûbixulamênxwe rehere»Wîjîgot:«Ezêherim»

4EwbiwanreçûûgavaewgihîştinUrdunê,wandarbirîn 5Lêgavayekjiwantîrêjêdibirrî,serêkêrketnavavêû ewqêriyaûgot:«Ax,efendî!Çimkîewdeynkirîbû»

6ÛzilamêXwedêpirsî:«Ewlikuket?»Ûwîcihnîşanî wîdaWîdarekjêkirûavêtwirûhesinavjenîkir

7Jibervêyekêwîgot:«Wêbigirebaxwe»Ûdestêxwe dirêjkirûewgirt.

8HingêpadîşahêSûriyêlidijîÎsraîlêşerkirûbixulamên xwereşêwirîûgot:«Lifilancihîwêwargehaminbe»

9ÛzilamêXwedêjipadîşahêÎsraîlêreşandûgot:«Hayji xwehebekujiwîcihîderbasnebî,çimkîSûrîdaketine wir»

10PadîşahêÎsraîlêmirovşandcihêkuzilamêXwedêjêre gotibûûhişyarîdabûwî,ûxweliwirxilaskir,necarekêû nejîducaran

11JibervêyekêdilêpadîşahêSûriyêjibervêyekêpir xemgînbû,gazîxulamênxwekirûjiwanregot:«Ma hûnêjiminrenebêjinkakîjimealîgirêpadîşahêÎsraîlê ye?»

12Ûyekjixulamênwîgot:«Tukestune,xulamêmin,ey padîşah!LêÊlîşa,pêxemberêkuliÎsraîlêye,gotinênkutu diodeyaxweyarazanêdedibêjî,jipadîşahêÎsraîlêre dibêje»

13Ûgot:«Hereûbiceribîneewlikuye,dakuezbişînim ûwîbînim.»Ûjêregotin:«Vaye,ewliDotanêye.»

14Jibervêyekêwîhespûerebeûleşkerekîmezinşandin wir;ewbişevhatinûdorabajêrgirtin

15GavaxulamêmirovêXwedêsibêrabûûderket,dîtku artêşekbihespûerebeyanbajardorpêçkiriyeXulamêwî jêregot:«Wey,efendiyêmin!Emêçawabikin?»

16Ûwîbersivda:«Netirse,çimkîyênkubimereneji yênkubiwanrene,zêdetirin»

17ÛÊlîşaduakirûgot:«YaXudan,ezjitelavadikim, çavênwîvekekubibîne.»ÛXudançavênxortvekirûwî dît:ûvaye,çiyalidoraÊlîşatijîhespûerebeyênagirînbû

18Gavaewdaketinbawî,ÊlîşaduakirjiXudanreûgot: «Ezjiteredibêjim,vîgelîbikorbûnêlêxe.»Ûwîligor gotinaÊlîşawanbikorbûnêlêxist

19ÛÊlîşajiwanregot:«Nerêye,nejîbajareve;lipey minwerin,ezêwebibimbawîzilamîkuhûnlêdigerin» LêwîewbirSameryayê

20GavaewgihîştinSameryayê,Êlîşagot:«YaXudan, çavênvanmirovanvekekubibînin.»Xudançavênwan vekirûwandît;ûvaye,ewlinavSameryayêbûn

21PadîşahêÎsraîlêgavaewdîtinjiÊlîşaregot:«Bavêmin, geloezwanbikujim?Geloezwanbikujim?»

22Ûwîbersivda:«Tuwannekujî!Matuwankesênkute bişûrûkevanêxwedîlgirtine,dikujî?Nanûavliberwan deyne,dakuewbixwinûvexwinûherinbaefendiyê xwe»

23Ûwîxwarinekemezinjibowanamadekir:ûgavawan xwarinûvexwarin,ewşandinûewçûnbaaxayêxweJi bervêyekêçeteyênSûriyêêdîneketinwelatêÎsraîlê

24Piştîvêyekê,Ben-HadadpadîşahêSûriyêhemûartêşa xwecivandûçûûSameryayêdorpêçkir.

25LiSameryayêxelayekemezinhebûWanewdorpêçkir hetakuserêkerêbiheştêzîvûçaryekakabêgûzêkevokê bipênczîvhatfirotin.

26GavapadîşahêÎsraîlêlisersûrêderbasdibû,jinekêgazî wîkirûgot:«Alîkarîbike,xudanêmin,yapadîşah!»

27Ûwîgot:«HegerXudanalîkariyateneke,ezêjiku alîkariyatebikim?Jiembarê,anjihîlberê?»

28Padîşahjêregot:«Çitekiriye?»Wêjîbersivda:«Vê jinêjiminregot:‘Kurêxwebidekuemîrowîbixwinû emêsibêkurêminbixwin’»

29Mekurêminkelandûxwar.Rojadinminjêregot: «Kurêxwebidekuemwîbixwin»Lêwêkurêxweveşart

30Ûgavapadîşahgotinênjinikêbihîst,cilênxweçirandin ûliserdîwêrderbasbû,gelnihêrîûdîtkuewjihundirve xurxurliserlaşêxwebû

31Hingêwîgot:«Xwedêvêyekêûjivêjîzêdetirbike, hegerîroserêÊlîşakurêŞafatliserwîbimîne.»

32LêÊlîşalimalaxwerûniştibûûrûspîjîlicemwî rûniştibûn;padîşahjipêşiyaxwezilamekşandibûLêberî kuqasidbigihêjebawî,wîjirûspîyanregot:«Hûndibînin kuevkurêqatilçawaşandiyekuserêminjêbike?Binêrin, gavaqasidtê,derîbigirinûliberderîbigirinMadengê lingênaxayêwîlipiştwînayê?»

33Ûhêjîbiwanrediaxivî,nişkêveqasidêpeyabûûgot: «Vaye,evxerabîjiXudane;ezêdîçilibendaXudan bimînim?»

BEŞA7

1HingêÊlîşagot:«GuhbidinpeyvaXudan:Xudanweha dibêje:Sibêdivêdemêde,lideriyêSameryayê,pîvanek ardêtenikwêbişêkelekêûdupîvancehjîwêbişêkelekê werefirotin»

2Hingêxulamekîkupadîşahpêvegirêdayîbû,bersiva zilamêXwedêdaûgot:«Vaye,egerXudanpencereyanli ezmanançêbike,geloevtiştdikarebibe?»Ûwîgot:«Va ye,tuêbiçavênxwebibînî,lêtuêjênexwî»

3Liberderîçarzilamênbizavhebûnûjihevregotin: «Çimaemlivirrûdininhetakuembimirin?»

4Hegerembêjin:«Emêbikevinbajêr»,hingêlibajêrxela heyeûemêliwirbimirin.Egeremlivirbêdengbimînin, emjîdimirinNihawerinûembikevinnavartêşaSûriyan Egerewmesaxbihêlin,emêbijîn;egerewmebikujin,em êbimirin.

5EwditariyêderabûndakuherinwargehaSûriyanGava ewgihîştindawiyawargehaSûriyan,liwirkestunebû.

6ÇimkîXudandengêerebeyênşerûdengêhespan,wek dengêartêşekemezin,dabûordiyaSûriyanûjihevre digotin:«Vaye,padîşahêÎsraîlêpadîşahênHîtîtiyanû padîşahênMisriyanlidijîmekirêkiriyekuwerinserme.»

7Jibervêyekêewrabûnûditariyêdereviyan,ûkon, hespûkerênxwe,hetawargehjîwekîxwehiştin,ûjibo canêxwereviyan

8Ûgavaevbizamgihîştindawiyawargehê,ewketinnav konekîûxwarinûvexwarin,ûjiwirzîv,zêrûcilhildanû çûnûewveşartin;ûdîsavegeriyanûketinnavkonekîdin ûjiwirjîhildanûçûnûewveşartin

9Hingêwanjihevregot:«Emnebaşdikin;evrojroja mizgîniyêye,ûembêdengdimîninGeremhetasibehê

bimînin,wêbelayekbisermedewere;nihawerinem herinûjimalapadîşahrebêjin.»

10Ewhatinûgazîdergevanêbajêrkirinûjiwanregotin: «EmgihîştinwargehaSûriyanûliwirkestunebû,dengê mirovanjîtunebû,lêhespûkerêngirêdayîhebûnûkonjî wekîxwebûn»

11Ûwîgazîdergevanankirûwanevyekgihandin hundirêmalapadîşah.

12Padîşahbişevrabûûjixulamênxweregot:«Ezêniha jiwerebêjimkuSûriyançibimekirineEwdizaninku embirçîne,jibervêyekêewjiwargehêderketindaku xwelizeviyanveşêrinûdibêjin:«Gavaewjibajêr derkevin,emêwansaxbigirinûbikevinbajêr.»

13Ûyekjixulamênwîbersivdaûgot:«Ezjitericadikim, bilahinkespênchespênkulibajêrmanebigirin(vaye,ew wekhemûelaletaÎsraêlênekuliwirmane;vaye,ez dibêjim,ewwekhemûelaletaÎsraêlênekuhatinekuştin)û bilaembişîninûbibînin

14Jibervêyekêwanduhespênerebeyêgirtinûpadîşahli peyartêşaSûriyanşandûgot:«Herinûbibînin»

15EwhetaUrdunêlipeywançûnûvaye,hemûrêtijîcil ûbergûkelûpelbûkuSûrîyandilezûbezêdeavêtine. Qasidvegeriyanûjipadîşahregotin

16ÛgelderketûkonênSûriyantalankirinLigorîgotina Xudan,pîvanekardêtenikbişêkelekêûdupîvancehjîbi şêkelekêdihatfirotin

17Padîşahewaxayêkudestêwîpêvegirêdayîbû,wek nobedarêderîtayînkir.Gelliderîewtepeserkirûewmir, wekkuzilamêXwedêgotibû,demakupadîşahdaketibûba wî

18ÛçawakuzilamêXwedêjipadîşahregotibû,qewimî: «SibêdivêdemêdeliberderiyêSameryayêdupîvanceh bişêkelekêûpîvanekardêtenikbişêkelekêwêhebe!»

19ÛwîxudanîbersivazilamêXwedêdaûgot:«Niha, hekeXudanpencereyanliezmanançêbike,gelotiştekî wisadibe?»Ûwîgot:«Vaye,tuyêbiçavênxwebibînî,lê tuyêjênexwî.»

20Ûwisahatserêwî:Gelliberderîewtepeserkirûew mir

BEŞA8

1HingêÊlîşajiwêjinêregot,kukurêwêsaxkiribû: «Rabe,tuûmalbataxweherinûliherderêkuhûndikarin lêbimînin,bijin,çimkîXudanxelayîdayeûewêheft salanliserwelêtbê.»

2JinikrabûûligorgotinazilamêXwedêkirûçûûbi malbataxwereheftsalanliwelatêFilîstiyanma.

3Piştîheftsalan,jinjiwelatêFilîstiyanvegeriyaûjibo malûerdêxweçûbapadîşahgazîwîbike

4PadîşahbiGêhazî,xulamêmirovêXwedêrepeyivîûgot: «Ezjiteredibêjim,hemûkarênmezinênkuÊlîşakiriyeji minrebêje»

5Gavakuewjipadîşahredigotkawîçawacesedêmirî vejandiye,ewjinakukurêwêvejandiye,jibomalûerdê xwegazîpadîşahkirGêhazîgot:«Ezbenîpadîşah,evew jineûevkurêwêyekuElîşavejandiye.»

6Ûgavapadîşahjijinêpirsî,wêjêregotLomapadîşah karmendekdanîserwêûgot:«Jirojakuwêjiwelêtderket hetaniha,hertiştêkuewlêbûûhemûberhemênzeviyê wêvegerîne»

7ÛÊlîşagihîştŞamêûBen-Hedad,padîşahêSûriyê, nexweşbûûjêregotin:«ZilamêXwedêhatiyevir».

8PadîşahjiHazaêlregot:«Diyariyekêbigiredestêxweû here,bizilamêXwedêrehevdîtinêbikeûbiriyawîji Xudanbipirse,bêje:«Geloezêjivênexweşiyêbaş bibim?»

9HingêHezayêlçûpêşwaziyawîûdiyariyekbixwerebir, jihemûtiştênqencênŞamê,barêçildeve,ûhatliberwî sekinîûgot:«KurêteBen-Hedad,padîşahêSûriyê,min şandiyebateûgotiye:‘Geloezêjivênexweşiyêbaş bibim?’»

10ÛÊlîşajêregot:«Here,jêrebêje:‘Tudikarîbaşbibî’, lêXudanjiminregotkuewêbirastîbimire.

11Ûwîrûyêxwearamkirhetakuşermkirûzilamê Xwedêgiriya

12ÛHezayêlgot:«Çimadigirîxudanêmin?»Ûwîbersiv da:«JiberkuezdizanimtuêçixerabiyêbizarokênÎsraêl bikî:tuêkelehênwanbişewitînîûxortênwanbişûrbikujî, zarokênwanbişkînîûjinênwanênducanîparçebikî.»

13ÛHezayêlgot:«Lêxulamêtekûçikekuevkarêmezin bike?»ÛÊlîşabersivda:«Xudannîşanîmindakutuwêli serSûriyêbibîpadîşah.»

14ÛewjiÊlîşaçûûvegeriyacemaxayêxweXwediyêwî jêregot:«Êlîşajitereçigot?»Ewîgot:«Wîjiminregot kutuêbêgumanbaşbibî.»

15Rojadinwîdestmalekestûrhilda,avêşilkirûliser rûyêxwebelavkir,ewmirûHazaêllişûnawîpadîşahîkir

16ÛdipêncemînsalaYoramêkurêAhabpadîşahêÎsraîlê de,demakuYehoşafatpadîşahêCihûdayêbû,Yehoramê kurêYehoşafatpadîşahêCihûdayêdestbipadîşahiyêkir

17Sîûdusalîbûgavadestbipadîşahiyêkirûheştsalanli Orşelîmêpadîşahîkir

18ÛewdirêyapadîşahênÎsraêldemeşiya,wekmalbata Ahab,çimkîkeçaAhabjinawîbû.ÛwîdiçavêXudande xerabîkir

19LêXudanjiboDawidxulamêxweCihûdatunenekir,ji berkuwîsozdabûwîkuhergavçirayekbidewîûzarokên wî

20DirojênwîdeEdomjibindestêCihûdayêserîhildaûli serxwepadîşahekdanî.

21YorambihemûerebeyênxweveçûSaîrêûbişevrabû ûEdomiyênkudorawîgirtibûnûserokênerebeyanlêxist Gelreviyaûçûkonênxwe.

22LêEdomhetarojaîrojibindestêCihûdaserîhilda HingêLîbnajîdihemandemêdeserîhilda

23ÛkirinêndinênYoramûhemûtiştênkuwîkirin,ma ewdipirtûkatrajediyênpadîşahênCihûdayêdenehatine nivîsandin?

24ÛYorambibavûkalênxwererazayîûlibajarêDawid bibavûkalênxwerehatveşartinLişûnawîkurêwî Ahazyapadîşahîkir

25DisaladiwanzdehêyaYoramêkurêAhabpadîşahê Îsraîlêde,AhazyayêkurêYehorampadîşahêCihûdayêdest bipadîşahiyêkir

26Ahazyabîstûdusalîbûdemakudestbipadîşahiyêkir ûsalekliOrşelîmêpadîşahîkirNavêdiyawîAtalyabû, keçaOmrîpadîşahêÎsraîlê.

27ÛewdirêyamalaAhabdemeşiyaûliberçavêXudan xerabîkir,mînamalaAhab,çimkîewzavayêmalaAhab bû.

28ÛewbiYoramêkurêAhabreçûRamot-Gîladêlidijî HazaêlêpadîşahêSûriyêşerbike;ûSûrîYorambirîndar kirin

29PadîşahYoramvegeriyaYîzreelêdakujibirînênku SuryaniyanliRamayêdabûnwî,demakuewlidijî HazaelêpadîşahêSuryayêşerdikir,başbibeAhazyakurê YehoramêpadîşahêCihûdayêçûYîzreelêdakuYoramê kurêAhabbibîne,jiberkuewnexweşbû.

BEŞA9

1ÛÊlîşapêxembergazîyekjikurênpêxemberankirûjê regot:«Piştaxwegirêdeûvêqutiyarûnbigiredestêxweû hereRamot-Gîladê

2Ûgavatubigihîjîwir,liwirliYêhûkurêYehoşafatê kurêNîmşîbigereûbikevehundir,wîjinavbirayênwî derxeûbibeodeyekehundirîn

3Hingêqutîyarûnhildeûliserserêwîbirijîneûbêje: «Xudanwehadibêje:‘MintewekpadîşahêÎsraîlêmesh kir’Hingêderîvekeûbireveûlibendênemîne»

4Hingêewxort,ewxortêpêxember,çûRamot-Gîladê 5Gavaewhat,dîtkuserokênartêşêrûniştibûnûwîgot: «Eyserokêfermandar,karekîminjitereheye»Yêhûgot: «Jibokêjimehemûyan?»Wîgot:«Jibote,yaserokê fermandar.»

6Ewrabûçûhundirêmalêûrûnliserêwîrijandûjêre got:«XudanXwedayêÎsraêlwehadibêje:‘Eztelisergelê Xudan,liserÎsraîlê,wekpadîşahmeshdikim.

7ÛtuwêmalaAhab,efendiyêxwe,bikujî,dakueztola xwînaxulamênxwe,pêxemberan,ûxwînahemûxulamên Xudan,jidestêÎzebêlêhilînim.

8ÇimkîhemûmalaAhabwêbimire:ûezêjiAhabher kesêkulidîwêrmîzdikeûherkesêkudiÎsraêlêdegirtîû çepe,jiholêrakim.

9EzêmalaAhabwekmalaYêrovamêkurêNebatûwek malaBaaşayêkurêAxiyabikim

10ÛkûçikwêÎzebêlêliaxaÎzreêlêbixwinûkeswê nemînekuwêveşêreÛwîderîvekirûreviya

11HingêYêhûderketbaxulamênaxayêxweûyekîjêre got:«Mahertiştbaşe?Evzilamêdînçimahatiyebate?» Ûwîjiwanregot:«Hûnwîzilamîûgotinênwîdizanin»

12Wangot:«Neraste;nihajimerebêje»Ûwîgot:«Wî wisaûwisajiminregot:‘Xudanwihadibêje:‘Minteli serÎsraîlêkirpadîşah

13Hingêewbilezûbezçûnûherkesîcilênxwehildanû liserderenceyandanînbinxwe,biboriyanlêxistinûgotin: «Yehûpadîşahe»

14JibervêyekêYêhûkurêYehoşafatkurêNîmşîlidijî Yoramkomployekçêkir(Yoram,wîûhemûÎsraêljiber HazaêlpadîşahêSûriyê,Ramot-Gîladêparastibû

15LêpadîşahYoramvegeriyaYîzreelêdakujibirînênku Sûrîlêdabûn,demakuewbiHazaelêpadîşahêSûriyêre şerdikir,liwirbaşbibe)Yêhûgot:«Hegerdilêwebidilê webe,bilakesjibajêrdernekeveûbirevekuhereYîzreelê ûvêyekêbibêje»

16HingêYêhûlierebeyekêsiwarbûûçûYîzreelê,çimkî Yoramliwirrazabû.AhazyahêpadîşahêCihûdayêjî daketibûxwarêdakuYorambibîne

17LiYîzreelênobedarekliserbircêsekinîbûûgavakuew dihat,wîkomaYêhûdîtûgot:«Ezkomekêdibînim.»Û Yoramgot:«Siwarekîbigirinûbişîninpêşiyawanûbila ewjêbipirse:«Maaştîye?»

18Yekîsiwarîçûpêşiyawîûgot:«Padîşahwehadibêje: ‘Maaştîheye?’Yêhûgot:«Çikarêtebiaştiyêheye?Li peyminbizivire»Nobedargot:«Qasidêgazîwankir,lê ewvenegeriya.»

19Hingêwîhespêdinşand,ewhatbawanûgot:«Padîşah wehadibêje:‘Maaştîheye?’Yêhûbersivda:«Çikarêtebi aştiyêheye?Lipeyminwere»

20Ûnobedargot:«Ewhatbawanûvenegeriya.Şêwaza ajotinêmînaşêwazaYêhûkurêNîmşîye;çimkîewbihêrs diajo»

21ÛYoramgot:«Amadebin»Erebeyawîjîhat amadekirinÛYoramêpadîşahêÎsraîlêûAhazyayê padîşahêCihûdayê,heryekbierebeyaxwederketinûli dijîYêhûderketinûliaxaNabotêYîzreelîrastîwîhatin

22ÛgavaYoramYehûdît,got:«Maaştîye,Yehû?»Ûwî got:«HetakuewqasfahîşeyêndiyateÎzebelûsêrbaziyên wêzêdebibin,çiaştîheye?»

23ÛYoramdestênxwezivirandûreviyaûjiAhazyare got:«YaAhazya,xiyanetheye.»

24YêhûbihemûhêzaxwekevankişandûliYoramxist, tîrawîlidilêwîketûewdierebeyaxwedenoqbû

25HingêYêhûjiBidkar,serleşkerêxweregot:«Rabeû bavêjenavzeviyaNabotêYîzreelîÇimkîjibîrmeke,gava ezûtubihevrelipeybavêwîAhabsiwarbûn,Xudanev bardanîsermilêwî;

26Belê,minduhxwînaNabotûxwînakurênwîdît,dibêje Xudan;ûezêdivêzeviyêdeteberdim,dibêjeXudanNiha wîbigirinûbavêjinnavzeviyaerdê,ligorîgotinaXudan.

27LêgavaAhazyapadîşahêCihûdayêevyekdît,birêya malabaxçereviyaYêhûlipeywîçûûgot:«Lierebeyêjî lêxin.»WanlihilkişînaGur,kulikêlekaÎbleamêye,wisa kirEwreviyaMegîdoyêûliwirmir

28XulamênwîewbierebeyekêbirinOrşelîmêûlibajarê Dawidewdigorawîdelicembavûkalênwîveşartin.

29ÛdisalayanzdehêyaYoramêkurêAhabde,Ahazyali serCihûdayêbûpadîşah

30ÛgavaYêhûgihîştYîzreelê,Îzabelêbihîst;rûyêxwe boyaxkir,serêxweşuştûlipencereyênihêrî

31ÛgavaYêhûjiderîkethundir,wêgot:«MaZimrî,yê kuxwediyêwîkuşt,xêrxwaze?»

32Ûrûyêxweberbipencerêvebilindkirûgot:«Kîli aliyêmine?Kî?»Ûliwirdusênemêrliwînihêrîn

33Ûwîgot:«Wêbavêjinxwarê!»Wanewavêtxwarêû hinekjixwînawêlidîwêrûlihespanreşandinûwîewdi binlingandepelixand

34Ûgavaewkethundir,xwarûvexwarûgot:«Herin, nihavêjinanifirkirîbibîninûwêveşêrin,çimkîewkeça padîşahe.»

35Ûewçûnwêveşêrin,lêjibilîserî,lingûkefêndestên wêtiştekîdinnedîtin

36JibervêyekêewvegeriyanûjêregotinÛwîgot:«Ev peyvaXudanekuwîbirêyaxulamêxweÎlyasêTîşbî gotibû:«LiparêYîzreelêkûçikwêgoştêYîzebelêbixwin»

37ÛlaşêÎzabêlêwêliserrûyêzeviyêdinavaxaÎzreêlê dewekzibilbe,dakuewnebêjin:«EvÎzabêle»

BEŞA10

1AhabliSameryayêheftêkurhebûnYêhûname nivîsandinûşandinSameryayê,jibomîrênYîzreêlê,jibo rûspiyanûjibomezinênzarokênAhabûgot:

2Nihagavakuevnamebigihîjewe,jiberkukurênaxayê webiwerene,erebeûhesp,bajarekîdorpêçkirîûzirxjîli cemwene,

3Jikurênefendiyêxweyêherîbaşûguncawbibîne,wîli sertextêbavêwîdeyneûjibomalaefendiyêxweşerbike.

4Lêewgelektirsiyanûgotin:«Vaye,dupadîşahliberwî nesekinînMaemêçawabisekinin?»

5Serkarêmalêûserkarêbajêr,mezinûxwedîkarên zarokanjiYêhûreşandinûgotin:«Emxulamênteneûem êhertiştêkutujimerebibêjîbikin;emêtukesînekin padîşahYakudiçavêntedebaşe,bike»

6Paşêwîcaraduyemnameyekjiwanrenivîsandûgot: «Hekehûnyênmininûhûnguhdidindengêmin,serê kurênaxayêxwebigirinûsibêdivêdemêdewerinbamin liYîzreelêKurênpadîşah,heftêkes,bimezinênbajêrre bûnkuwanmezinkirin.

7Ûgavanamegihîştwan,kurênpadîşahgirtinûheftê kesankuştin,serêwanxistinselikanûşandinYîzreêlê 8Qasidekhatûjêregot:«Serênkurênpadîşahanîne.»Wî got:«Wanliberderiyêderîhetasibêbikindukom»

9Ûsibêewderket,rawestaûjihemûgelregot:«Hûnrast bin!Vaye,minlidijîaxayêxwekomployekçêkirûew kuştLêkêevhemûkuştin?»

10NihabizaninkujigotinaXudan,yakuXudanliser malaAhabgotibû,tişteklisererdênakeve,çimkîXudan tiştêkubinavgîniyaxulamêxweÊlyasgotibû,kiriye 11ÎcarYehûhemûyênkujimalaAhabaliYîzreelêmayî, hemûmezinênwî,mirovênwîûkahînênwîkuşt,hetaku yekjiwanjînehişt

12ÛewrabûçûûçûSameryayêGavakuewliserrêli bermalaşêlkirinêbû,

13YêhûrastîbirayênAhazyapadîşahêCihûdayêhatûgot: «Hûnkîne?»Wanbersivda:«EmbirayênAhazyane,em dadikevinkusilavêlizarokênpadîşahûzarokên şahbanûyêbikin»

14Ûgot:«Wansaxbigirin»Wanewsaxgirtinûliber çalamalaqirkirinêewkuştin,çilûdukes;yekjiwanjî nehişt

15Gavaewjiwirçû,ewrastîYehonadabêkurêRêxabhat kuberbiwîvedihat.Silavdawîûjêregot:«Madilêtejî wekdilêminbidilêtereraste?»Yehonadabbersivda: «Erê,egerrastbe,destêxwebidemin»Ûwîdestêxweda wîûewhilkişanderebeyê.

16Ûwîgot:«Werebiminre,ûxîretaminjiboXudan bibîne»Wanewlierebeyaxwesiwarkir

17ÛgavaewgihîştSameryayê,ligorîgotinaXudanaku jiÊlyasregotibû,hemûyênkujiAhabliSameryayê mabûnkuştin,hetakuewqirkir.

18Yêhûhemûgelcivandûjiwanregot:«Ahabhindik xizmetaBaalkir,lêYêhûwêpirxizmetêjêrebike»

19NihahemûpêxemberênBaal,hemûxulamênwîûhemû kahînênwîgazîminbikin;bilatukeskêmasînemîne, çimkîqurbanekemezinheyekuezjiBaalrebikim;her kesêkukêmasîhebe,ewênejîLêYehûbihîlekarîevyek kir,dakuperestvanênBaaltunebike

20ÛYêhûgot:«JiboBaalcivînekepîrozlidarbixin»Û wanewyekragihand.

21ÛYêhûliseranserêÎsraîlêelaletşandûhemû perestvanênBaalhatin,hetayekjînemakunehatibeEw ketinmalaBaalûmalaBaaljiserîhetabinîtijîbû.

22Ûwîjiserkarêcilûbergxaneyêregot:«Jibohemû bawermendênBaalcilênderxe»Ûwîcilênwanderxîne

23YêhûûYehonadabêkurêRêxabçûnmalaBaalûji perestvanênBaalregot:«Lêbigerinûbibîninkulivirji perestvanênXudankesekdinbiwerenebe,lêtenê perestvanênBaal.»

24Ûgavaewçûnhundirdakuqurbanûgoriyên şewitandinêpêşkêşbikin,Yehûheştêzilamlidervedanîn ûgot:«Geryekjiwanmirovênkuminanînedestêwe bireve,yêkuwîberde,canêwîwêlişûnacanêwîbe.»

25Ûgavakupêşkêşkirinaqurbanaşewitandinêxilasbû, Yehûjinobedarûserhenganregot:«Biçinhundirûwan bikujin;bilatukesdernekeve»Ûwanewbişûrkuştinû nobedarûserhenganewavêtinderveûçûnbajarêmala Baal.

26ÛwanpeykerênkevinjimalaBaalderxistinû şewitandin

27WanpeykerêBaalşikandinûperestgehaBaal hilweşandinûewkirinwargehekebêhnvedanêhetarojaîro 28BivîawayîYehûBaaljiÎsraêlêderxist

29LêbelêjigunehênYêroboamêkurêNebat,yênkuÎsraêl xistibûngunehê,Yêhûjiwandûrneket,angojigolika zêrînaliBêtîlêûliDanê

30XudanjiYêhûregot:«Jiberkutedikirinatiştêkudi çavênminderastedebaşkirûtejibomalaAhabhertiştê kudidilêmindebûkir,zarokêntewêhetanifşaçaranli sertextêÎsraêlrûnin.»

31LêYêhûguhnedakubihemûdilêxweligorqanûna XudanXwedayêÎsraêlbimeşe,çimkîewjigunehên YêroboamênkuÎsraêlxistibûnnavgunehê,dûrneket.

32DiwanrojandeXudandestbibirînaÎsraêlkirûHazaêl lihemûsînorênÎsraîlêewtêkbir

33JiUrdunêberbirojhilatve,hemûwelatêGîladê,Gadî, RûbenîûManasî,jiAroerêkulikêlekaçemêArnonêye hetaGîladêûBaşanê

34MakirinêndinênYêhû,hemûtiştênkuwîkirineû hemûhêzawîdipirtûkadîrokênpadîşahênÎsraêlde nehatinenivîsandin?

35ÛYêhûbibavûkalênxwererazayîûewliSameryayê veşartinÛkurêwîYehoahazlişûnawîpadîşahîkir

36ÛdemakuYehûliSameryayêliserÎsraêlpadîşahîkir bîstûheştsalbû.

BEŞA11

1ÛgavaAtalya,diyaAhazya,dîtkukurêwêmiriye,ew rabûûhemûnifşapadîşahîtunekir

2LêYehoşeba,keçapadîşahYoram,xwişkaAhaziya, YoaşêkurêAhaziyagirtûjinavkurênpadîşahênku hatibûnkuştindizî;ûewûdadîkawîdiodeyarazanêdeji Atalyayêveşartin,dakuewneyêkuştin

3ÛewşeşsalanlimalaXudanbiwêveveşartîmaÛ Atalyaliserwelêtpadîşahîkir

4ÛdisalaheftandeYehoyadaşandûsersedserweran, serhengûnobedarananîcemxweûewanînmalaXudan,û peymanekbiwanreçêkir,ûlimalaXudansondxwarû kurêpadîşahnîşanîwanda

5Ûwîfermandawanûgot:«Evtiştêkuhûnêbikine: SêyekaweyakurojaŞemiyêtêhundir,wênobedarên qesrapadîşahbin

6SêyekjiwanwêliberderiyêSûrêbinûsêyekjîliber deriyêlipiştnobedaranbin.Jibervêyekêdivêhûn çavdêriyamalêbikin,dakuewneyêhilweşandin

7ÛduparjiwehemûyênkurojaŞemiyêderdikevin,wê lidorapadîşahnobedariyamalaXudanbikin.

8Ûhûnêpadîşahdorpêçbikin,herkesçekênxwedidestê xwedebigire.Yêkubikevenavrêzan,bilabêkuştin. Demakuewderdikeveûdemakuewdikeve,hûnêbi padîşahrebin

9SersedanhertiştêkuYehoyadakahînfermandabû,kirin HeryekjiwanmirovênxweyênkurojaŞemiyêdihatinû yênkurojaŞemiyêderdiketinhildanûhatinbaYehoyada kahîn

10ÛkahinrimûmertalênDawidêpadîşah,yênkudi perestgehaXudandebûn,dasersedan

11Ûnobedar,herkesbiçekênxwedidestêxwede,ji goşeyarastêyaperestgehêhetagoşeyaçepêyaperestgehê, likêlekagorîgehêûperestgehê,lidorapadîşah rawestiyabûn.

12Ûkurêpadîşahanîderve,tacdanîserwîûşahidîdawî; ûewkirinpadîşahûewmeshkirin;ûdestênxwelêxistinû gotin:«Xwedêpadîşahbiparêze.»

13ÛgavaAtalyayêdengênobedarûgelbihîst,ewhatba gelliperestgehaXudan

14Ûgavawênihêrî,vaye,padîşahligoradetêlikêleka stûnekêrawestiyaye,ûşahzadeûborrîvanlikêlekapadîşah bûn,ûhemûgelêwelêtşadibûnûbiborrîlêdixistinÛ

Atalyayêcilênxweçirandinûqêriya:Xiyanet,xiyanet.

15LêYehoyadakahinfermandasersedan,serkarênartêşê, ûjiwanregot:«Wêjirêzanderxinûyênkulipeywêtên, bişûrbikujin.»Çimkîkahingotibû:«Bilaewdimala Xudandeneyêkuştin»

16Ûwandestdanîserwê;ûewbirêyakuhesptêde diçûnhundirêmalapadîşahveçûûliwirewhatkuştin.

17ÛYehoyadadinavberaXudan,padîşahûgelde peymanekçêkirkuewêbibingelêXudan;dinavbera padîşahûgeldejî.

18HemûgelêwelêtçûnnavmalaBaalûwêrankirin; gorîgehûpeykerênwîbitevahîperçeperçekirinûkahînê BaalMetanlibergorîgehankuştin.Kahinlisermala Xudanserkardanîn

19Wîsersedûfermandarûcerdevanûhemûgelêwelêt hildanûewpadîşahjimalaXudananînxwarêûbirêya deriyêcerdevanananînmalapadîşahÛewlisertextê padîşahanrûnişt

20Hemûgelêwelêtşabûûbajarbêdengma;ûlibermala padîşahbişûrAtalyakuştin

21GavaYehoaşdestbipadîşahiyêkir,ewheftsalîbû

BEŞA12

1DisalaheftemînaYêhûde,Yehoaşdestbipadîşahiyê kirûçilsalanliOrşelîmêpadîşahîkirNavêdiyawîSîbya jiBîrşebabû

2ÛYehoaşdihemûrojênxwedekuYehoyadakahînşîret lêdikir,tiştêkudiçavêXudanderastbûkir

3Lêbelêcihênbilindnehatinrakirin:Gelhînjîlicihên bilindqurbandidanûbixûrdişewitandin

4ÛYehoaşjikahînanregot:«Hemûpereyêntiştên pîrozkirîyênkutênMalaXudan,pereyênherkesêkuji hesabêderbasdibe,pereyênkuherkesliserwanhatiye danînûhemûpereyênkudidilêherkesîdetêkubîne MalaXudan,

5Bilakahîn,herkesjinasênxwe,wêbibinbaxweûbila şikestinênmalê,liherderêkuşikestinekhebe,tamîrbikin

6LêbelêdisalabîstûsêyanapadîşahiyaYehoaşde kahînanşikestinênxanîtamîrnekiribûn.

7HingêpadîşahYehoaşgazîkahinYehoyadaûkahînên dinkirûjiwanregot:«Çimahûnşikestinênmalêtamîr nakin?Jibervêyekêêdîjinasênxwepereyanwernegirin, lêjiboşikestinênmalêbidin»

8Ûkahînanrazîbûnkuêdîjigelperenestînin,nejî xirabeyênmalêtamîrbikin.

9LêYehoyadakahinsandûqekhilda,qulikekliserqapaxa wêkolaûewlikêlekagorîgehê,lialiyêrastêyêkumeriv têmalaXudan,danîKahînênkuliberderîdimanhemû pereyênkudihatinmalaXudandixistinhundir 10Ûgavawandîtkudisîndoqêdegelekperehene, nivîskarêpadîşahûkahînêmezinhatinûewxistinnav tûrikanûpereyênkudiMalaXudandehatinedîtingotin

11Ûgavakuhatingotin,wanperedandestênwanênku kardikirin,yênkuçavdêriyamalaXudandikirin;ûwanew dandaranûavakerênkulimalaXudandixebitîn, 12Ûjibokevirçêkerûgêrîkvanan,dakudarûkevirên gêrîkbikirindakuşikestinênmalaXudantamîrbikinûji bohertiştêkujibotamîrkirinamalêhatibûveqetandin

13Lêbelê,jipereyênkudihatinMalaXudan,jiboMala Xudantasênzîv,kêran,tas,boriyan,tufiraxênzêran firaxênzîvnehatinçêkirin

14LêwanewperedakarkeranûbiwêperemalaXudan tamîrkirin

15Ûwanbiwankesanrehesabnekir,yênkupereyan didandestênwandakubidinkarkeran,çimkîwanbi dilsozîkardikir

16PereyêsûcûgunehênedihatinanînMalaXudan:ew yênkahînanbûn.

17HingêHazayêlpadîşahêSûriyêhilkişiyaûlidijîGatê şerkirûewgirtHazayêljîrûyêxwedakuhereOrşelîmê 18ÛYehoaşêpadîşahêCihûdayêhemûtiştênpîrozênku Yehoşafat,YehoramûAhazya,bavûkalênwî,padîşahên Cihûdayê,dabûnpîrozkirin,ûtiştênxweyênpîrozûhemû zêrêkudixezîneyênmalaXudanûdiqesrapadîşahde hatibûdîtin,hildaûjiHazaêlêpadîşahêSûriyeyêreşand;û ewjiOrşelîmêderket

19ÛkirinêndinênYoaşûhemûtiştênkuwîkirine,ma ewdipirtûkatrajediyênpadîşahênCihûdayêdenehatine nivîsandin?

20XulamênwîrabûnûkomployekkirinûYoaşlimala Mîllo,kuberbiSîlayêvediçe,kuştin

21ÇimkîxulamênwîYozaxarkurêŞîmeatûYehozabad kurêŞomerewlihevxistinûewmir;ûewlicembavû kalênwîlibajarêDawidveşartinûlişûnawîkurêwî Amatsyapadîşahîkir.

BEŞA13

1DisalabîstûsêyanaYoaşêkurêAhazyaPadîşahê Cihûdayêde,YehoahazêkurêYehûliSameryayêliser Îsraîlêpadîşahîkirûhevdehsalanpadîşahîkir

2ÛwîtiştêkudiçavêXudandexerabbûkirûlipey gunehênYêroboamêkurêNebatçû,yênkuÎsraêlguneh kiribû;ewjiwandûrneket.

3XezebaXudanlidijîÎsraêlêgurbûûewhemûrojênwan dandestêHazaêlpadîşahêSûriyêûdestêBen-Hadadkurê Hazaêl.

4YehoahazjiXudanlavakirûXudanguhdawî:çimkîwî zilmûzordariyaliserÎsraêldît,jiberkupadîşahêSûriyê wanzilmdikir

5(ÛXudanxilaskarekdaÎsraêlê,ûewjibindestêSûriyan derketin:ûzarokênÎsraêlwekberêdikonênxwede rûniştin)

6LêdîsajîewjigunehênmalaYêroboam,yênkuÎsraêl gunehkiribû,dûrneketin,lêdinavwandemeşiyan:û DaristanjîliSameryayêma)

7JigeljiYehoahazpêvepêncîsiwar,deherebeûdeh hezarpeyanehiştin,çimkîpadîşahêSûriyêewqirkiribûnû ewkiribûnwektozakubidarêdihejand

8MakirinêndinênYehoahaz,hemûtiştênkuwîkirineû qehremaniyawîdipirtûkatrajediyênpadîşahênÎsraêldene hatinenivîsandin?

9ÛYehoahazbibavûkalênxwererazayîûewli SameryayêveşartinûlişûnawîkurêwîYoaşpadîşahîkir 10DisalasîûheftemînapadîşahiyaYoaşêCihûdayêde, YoaşkurêYehoahazliSameryayêliserÎsraîlêpadîşahîkir ûşazdehsalanpadîşahîkir

11ÛwîtiştêkudiçavêXudandexerabbûkir;ewjihemû gunehênYêrovamêkurêNebat,yênkuÎsraêlgunehkiribû, dûrneket,lêdinavwangunehandemeşiya

12ÛkirinêndinênYoaş,hemûtiştênkuwîkirinûhêza wîyakuwîbiAmatsyayêpadîşahêCihûdayêreşerkir,ma ewdipirtûkatrajediyênpadîşahênÎsraêldenehatine nivîsandin?

13ÛYoaşbibavûkalênxwererazayîûYêroboamliser textêwîrûniştûYoaşliSameryayêbipadîşahênÎsraêlre hateveşartin

14Elîşajibernexweşiyaxwenexweşketûmir.Padîşahê ÎsraîlêYoaşhatbawîûliserrûyêwîgiriyaûgot:«Bavê min,bavêmin,erebeyaÎsraîlêûsiwarênwî»

15ÛÊlîşajêregot:«Kevanûtîrbigire.»Ûwîkevanûtîr hilda

16ÛjipadîşahêÎsraîlêregot:«Destêxwedeyneser kevanê.»WîdestêxwedanîserkevanêûÊlîşadestênxwe danînserdestênpadîşah

17Ûwîgot:«Pencereyaberbirojhilatveveke»Ûwîew vekir.HingêÊlîşagot:«Tirêbavêje.»Ûwîguleberda.Û wîgot:«TîrarizgariyaXudanûtîrarizgariyêjiSûriyê, çimkîtuwêliAfeqêSûriyêbikujîhetakutuwanjiholê rakî.»

18Ûgot:«Tîrbigire»ÛewgirtÛjipadîşahêÎsraîlêre got:«Lierdêbixe»Ûwîsêcaranlêdaûma

19ÛzilamêXwedêliwîhêrsbûûgot:«Divêtepêncan şeşcaranlêdaba,wêdemêteSûrîhetakuteewjiholê rakiribalêdabûya;lênihatutenêsêcaranSûrîlêdidî.»

20ÛÊlîşamirûewveşartinDidestpêkasalêdekomên Moabîyanêrîşîwelêtkirin

21Gavakuewmirovekîvedişartin,wandîtkukomek mirovheneûewmirovavêtinnavgoraElîşa.Gavakuew mirovhatdanînûdestdahestiyênElîşa,ewvejiyaûliser lingênxwerabû

22LêbelêHazaêlpadîşahêSûriyêdihemûrojên YehoahazdezordarîliÎsraîlêkir

23ÛXudanjiberpeymanaxweyabiBirahîm,Îshaqû Aqûbreliwanrehmkirûdilovanîliwankir,ûhetanihajî nexwestwantunebikeûjiberçavênxwewanneavêt

24BivîawayîHazaêlpadîşahêSûriyêmirûkurêwîBenHedadlişûnawîpadîşahîkir

25ÛYehoaşêkurêYehoahazbajarênkuBen-Hadadêkurê HazaêlbişerjidestêYehoahazêbavêxwestendibûn,ji destêwîdîsastandinYehoaşêsêcaranewxistûbajarên Îsraîlêvegerand.

BEŞA14

1DisaladuyemînaYoaşêkurêYehoahazêpadîşahê Îsraîlêde,AmatsyayêkurêYoaşêpadîşahêCihûdayêbû padîşah

2Ewbîstûpêncsalîbûgavadestbipadîşahiyêkirûbîstû nehsalliOrşelîmêpadîşahîkirNavêdiyawîYehoadanêji Orşelîmêbû.

3ÛwîtiştêkuliberXudanrastbûkir,lênemînaDawidê bavêxwe:wîligorîhertiştîkir,wekîYoaşêbavêxwe

4Lêbelêcihênbilindnehatibûnrakirin:hînjîgelliser cihênbilindqurbandidaûbixûrdişewitand

5Ûgavapadîşahîdidestêwîdexurtbû,wîxulamênxwe yênkupadîşahbavêwîkuştibûnkuştin.

6Lêzarokênqatilannekuşt;ligortiştêkudipirtûka ŞerîetaMûsadehatiyenivîsandin,Xudanfermandaûgot: «Bavjibozarokannayênkuştin,zarokjîjibobavannayên kuştin;lêherkeswêjibogunehêxwewerekuştin»

7WîligeliyêxwêdehhezarEdomîkuştinûbişerSelah girtûnavêwêJoktheelekuhetarojaîrojîlêhatiyedanîn.

8HingêAmatsyaqasidşandinbaYehoaşêkurêYehoahazê kurêYêhû,padîşahêÎsraîlêûgot:«Were,emrûbirûlihev binêrin.»

9PadîşahêÎsraîlêYehoaşêjiboAmatsyayêpadîşahê Cihûdayêpeyamekşandûgot:«GiriyêLubnanêjidara sedrêLubnanêreşandûgot:«Keçaxwebidekurêminji bojinê»LêheywanekîkovîyêLubnanêderbasbûûgiriyê lêda

10TebirastîEdomtêkbir,ûdilêtetebilindkir.Rûmetê vêyekêbikeûlimalêbimîneÇimatubivêyekêremijûl dibî,dakutuûCihûdajîbiterebikevin?

11LêAmatsyaguhneda.JibervêyekêYehoaşpadîşahê ÎsraîlêçûûewûAmatsyapadîşahêCihûdayêliBêtşemeşê, kuyaCihûdayêye,rûbirûlihevnihêrîn

12CihûdaliberÎsraêlêhateşikandinûherkesreviya çadırênxwe

13ÛYehoaşêpadîşahêÎsraîlêAmatsyayêpadîşahê Cihûdayê,kurêYehoaşêkurêAhazya,liBeytşemeşêgirtû hatOrşelîmêûdîwarêOrşelîmêjideriyêEfrayîmheta deriyêgoşeyêçarsedmetrehilweşand 14HemûzêrûzîvûhemûfiraxênkuliMalaXudanûdi xezîneyênmalapadîşahdehatibûndîtin,ûrehînegirtin,û vegeriyaSameryayê.

15NihakirinêndinênYehoaşkuwîkirin,ûhêzawî,û çawawîbiAmatsyayêpadîşahêCihûdayêreşerkir,maew dipirtûkatrajediyênpadîşahênÎsraêldenehatine nivîsandin?

16ÛYehoaşbibavûkalênxwererazayîûliSameryayê bipadîşahênÎsraêlrehateveşartin;ûkurêwîYeroboamli şûnawîpadîşahîkir

17ÛAmatsyayêkurêYoaşpadîşahêCihûdayê,piştî mirinaYoaşkurêYehoahazpadîşahêÎsraîlê,panzdehsalan jiya

18MayêndinênkirinênAmatsyadipirtûkatrajîkên padîşahênCihûdayêdenehatinenivîsandin?

19LiOrşelîmêlidijîwîkomployekçêkirinûewreviya Lakîşê;lêwanlipeywîşandinLakîşêûliwirewkuştin

20EwliserhespananînûliOrşelîmêlicembavûkalên xwelibajarêDawidhateveşartin.

21HemûgelêCihûdayêAzarya,kuşazdehsalîbû,hildaû lişûnabavêwîAmasyaewkirpadîşah.

22Piştîkupadîşahbibavûkalênxwereraza,wîElatava kirûewvegerandCihûdayê

23DipanzdehsaliyaAmatsyayêkurêYoaşpadîşahê Cihûdayêde,YeroboamêkurêYoaşpadîşahêÎsraîlêli Sameryayêdestbipadîşahiyêkirûçilûyeksalanpadîşahî kir

24ÛwîtiştêkudiçavêXudandexerabbûkir:ewjihemû gunehênYêrovamêkurêNebat,yênkuÎsraêlgunehkiribû, dûrneket.

25WîligorgotinaXudanXwedayêÎsraêl,yakubidestê xulamêxweYûnis,kurêAmîtayî,pêxemberêjiGathefer, gotibû,jideriyêHamatêhetaderyayadeştê,sînorêÎsraêlê sererastkir

26ÇimkîXudandîtkuÎsraêlgelekêşkişandiye,negirtî, nemayînûnejîalîkarekîÎsraêlhebû.

27ÛXudannegotkuewnavêÎsraêljibinezmananrake, lêwîewbidestêYêrovamêkurêYoaşrizgarkirin

28MakirinêndinênYêroboamûhemûtiştênkuwîkirin, ûhêzawî,çawawîşerkir,ûçawawîŞamûHamat,yênku didestêCihûdayêdebûn,jiÎsraîlêvegerandin,dipirtûka trajediyênpadîşahênÎsraîlêdenehatinenivîsandin?

29Yêrovambibavûkalênxwere,bipadîşahênÎsraêlre razaûZekeryakurêwîlişûnawîpadîşahîkir

BEŞA15

1DisalabîstûheftemînapadîşahiyaYêrovamêpadîşahê Îsraîlêde,EzaryakurêAmatsyayêpadîşahêCihûdayêbû padîşah

2Şanzdehsalîbûgavadestbipadîşahiyêkirûpêncîûdu salanliOrşelîmêpadîşahîkirNavêdiyawîYecholiaji Orşelîmêbû

3ÛwîtiştêkudiçavêXudanderastbû,ligorîhertiştêku bavêwîAmasyakiribû,kir

4Lêcihênbilindnehatinrakirin:Gelhînjîlisercihên bilindqurbandidanûbixûrdişewitandin.

5ÛXudanpadîşahlêxistûewhetarojamirinaxwebizaro maûdimalekecudadedimaKurêpadîşahYotamliser malêbûûlisergelêwelêtdadbardikir.

6ÛkirinêndinênAzaryaûhemûtiştênkuwîkirin,maew dipirtûkatrajediyênpadîşahênCihûdayêdenehatine nivîsandin?

7EzaryabibavûkalênxwererazayîûewlibajarêDawid bibavûkalênwîveşartûlişûnawîkurêwîYotham padîşahîkir

8DisalasîûheştemînapadîşahiyaAzaryapadîşahê Cihûdayêde,ZekeryakurêYêroboamliSameryayêşeş mehanliserÎsraîlêpadîşahîkir.

9ÛwîtiştêkudiçavêXudandexerabbû,mînabavû kalênwîkir;ewjigunehênYêroboamêkurêNebat,yêku Îsraêlgunehkiribû,dûrneket

10ŞalûmêkurêYabêşlidijîwîkomplokir,libergelew lêxistûkuştûlişûnawîbûpadîşah.

11ÛmayîyakirinênZekerya,vaye,ewdipirtûka trajediyênpadîşahênÎsraêldehatinenivîsandin

12EvpeyvaXudanbûkuwîjiYêhûregot:«Kurêntewê hetanifşaçaranlisertextêÎsraêlrûnin»Ûwisabû

13ŞalûmêkurêYabêşdisalasîûnehemînapadîşahiya ÛzyapadîşahêCihûdayêdedestbipadîşahiyêkirûmehek tevahîliSameryayêpadîşahîkir

14ÇimkîMenahemêkurêGadîjiTîrsahêhilkişiyaûgihîşt SameryayêûliSameryayêŞalûmêkurêYabêşlêxistûew kuştûlişûnawîpadîşahîkir

15ÛkirinêndinênŞalûmûkomployawîyakuwîçêkir, vaye,ewdipirtûkatrajediyênpadîşahênÎsraêldehatine nivîsandin

16HingêMenahemjiTîrsahêveTifsaûhemûyênkutêde bûnûsînorênwêlêxist;jiberkuwanderîjiwîre venekirin,wîewlêxistûhemûjinênducanîyêntêdeperçe perçekir.

17DisîûnehsaliyapadîşahiyaEzaryapadîşahêCihûdayê de,MenahemkurêGadîliserÎsraîlêpadîşahîkirûdeh salanliSameryayêpadîşahîkir.

18ÛwîtiştêkuliberçavêXudanxerabbûkir:ewdi hemûrojênxwedejigunehênYêrovamêkurêNebat,yêku Îsraêlxistibûgunehê,dûrneket.

19ÛPûl,padîşahêAşûrê,hatserwelêtûMenahemhezar telantzîvdaPûl,dakudestêwîpêrebeûpadîşahiyêdi destêwîdexurtbike.

20Menahemjihemûdewlemendênmezin,jiherkesîpêncî şekelzîvberhevkir,dakubidepadîşahêAsûrêLoma padîşahêAsûrêpaşvevegeriyaûliwelêtnema.

21ÛkirinêndinênMenahemûhemûtiştênkuwîkirin, maewdipirtûkatrajediyênpadîşahênÎsraêldenehatine nivîsandin?

22ÛMenahembibavûkalênxwererazayîûlişûnawî kurêwîPekahiyapadîşahîkir

23DipêncîsaliyapadîşahiyaEzaryapadîşahêCihûdayêde, PekahyakurêMenahemliSameryayêliserÎsraîlêpadîşahî kirûdusalanpadîşahîkir

24ÛwîtiştêkudiçavêXudandexerabbûkir:ewji gunehênYêrovamêkurêNebat,yêkuÎsraêlxistibûgunehê, dûrneket

25LêPekayêkurêRemaliya,serleşkerêwî,lidijîwî komplokirûliSameryayê,liqesraqesrapadîşah,biArgob ûAriyeûpêncîzilamênjiGîladiyanreewkuştWîew kuştûlişûnawîbûpadîşah.

26ÛkirinêndinênPekahiyaûhemûtiştênkuwîkirine,va ye,ewdipirtûkatrajediyênpadîşahênÎsraêldehatine nivîsandin.

27DipêncîûdudusaliyapadîşahiyaAzaryapadîşahê Cihûdayêde,PekayêkurêRemalyaliSameryayêliser Îsraîlêpadîşahîkirûbîstsalanpadîşahîkir.

28ÛwîtiştêkudiçavêXudandexerabbûkir:ewji gunehênYêrovamêkurêNebat,yêkuÎsraêlxistibûgunehê, dûrneket

29DirojênPekayêpadîşahêÎsraîlêde,Tîglatpîleserê padîşahêAşûrêhatûÎyon,Habelbetmaaxa,Yanoah,Kadeş, Hazor,GîladûCelîl,hemûwelatêNeftaliyêgirtûewwek dîlbirinAşûrê

30ÛHoşêyakurêElalidijîPekayêkurêRemaliya komployekçêkir,ewlêdaûkuştûdisalabîstanaYotam kurêÛziyadelişûnawîpadîşahîkir

31ÛkirinênPekahîyênmayîûhemûtiştênkuwîkirine, vaye,ewdipirtûkatrajediyênpadîşahênÎsraêldehatine nivîsandin

32DisaladuyemînaPekayêkurêRemaliyapadîşahê Îsraîlêde,YothamkurêÛziyapadîşahêCihûdayêbû padîşah

33Gavadestbipadîşahiyêkir,ewbîstûpêncsalîbûûli Orşelîmêşazdehsalanpadîşahîkir.NavêdiyawîYerûşa bû,keçaSadoq

34ÛwîtiştêkudiçavêXudanderastbûkir:wîligorîher tiştêkubavêwîUzyakiribûkir.

35Lêcihênbilindnehatinrakirin:Gelhînjîlicihênbilind qurbandidaûbixûrdişewitandWîderiyêjorînêmala Xudanavakir.

36NihakirinêndinênYotamûhemûtiştênkuwîkirin, maewdipirtûkatrajediyênpadîşahênCihûdayêde nehatinenivîsandin?

37DiwanrojandeXudandestbişandinapadîşahêSûriyê RezînûPekayêkurêRemaliyaliserCihûdayêkir.

38ÛYothambibavûkalênxwererazayîûlibajarêbavê xweDawidbibavûkalênxwerehatveşartinÛkurêwî Ahazlişûnawîpadîşahîkir.

BEŞA16

1DisalahevdehêyaPekayêkurêRemalya,Ahazêkurê Yotam,padîşahêCihûdayêdebûpadîşah

2Ahazbîstsalîbûdemakudestbipadîşahiyêkirûşazdeh salanliOrşelîmêpadîşahîkirûmînabavêxweDawidtiştê kudiçavêXudanXwedayêxwederastbûnekir

3LêewdirêyapadîşahênÎsraêldemeşiya,erê,ûkurêxwe jîligorkirêtîyênmiletêndinênkuXudanjiberzarokên Îsraêlderxistibûn,jiagirderbaskir

4Ûlicihênbilind,lisergiranûdibinherdarakeskde qurbanpêşkêşkirinûbixûrşewitandin

5HingêRezînpadîşahêSûriyêûPekayêkurêRemalya padîşahêÎsraîlêjiboşerhatinOrşelîmêûdorpêçaAhaz dorpêçkirin,lênekarînwîtêkbibin

6Diwêdemêde,padîşahêSûriyêRezînElatjiSûriyê vegerandûCihûyanjiElatêderxistin;ûSûrîhatinElatêû hetarojaîroliwirdijîn

7LomaAhazqasidşandinbapadîşahêAşûrê Tîglatpîleserêûgot:«Ezxulamûkurêteme.Wereûminji destêpadîşahêSûriyeyêûjidestêpadîşahêÎsraîlêrizgar bike,yênkulidijîminrabûne»

8ÛAxazzîvûzêrêkudiMalaXudanûdixezîneyênmala padîşahdehatibûdîtinhildaûwekdiyariyekjibopadîşahê Asûrêşand

9PadîşahêAşûrêguhdawî:çimkîpadîşahêAşûrêlidijî Şamêderketûewgirt,xelkêwêbirinKîrûRezînkuşt

10PadîşahAhazçûŞamêdakubiTîglatpîleserêpadîşahê AşûrêrehevdîtinbikeûgorîgehekliŞamêdît.Padîşah Ahazşêwazêgorîgehêûnexşeyawê,ligorîhemûkarên wê,jiÛriyakahinreşand.

11ÛÛriyakahingorîhemûtiştênkupadîşahAhazji Şamêşandibûn,gorîgehekçêkirÛriyakahinewçêkir demakupadîşahAhazjiŞamêhat 12ÛgavapadîşahjiŞamêvegeriya,wîgorîgehdît.Ew nêzîkîgorîgehêbûûliserwêqurbanpêşkêşkir 13Ûwîpêşkêşaxweyaşewitandinêûpêşkêşaxweya xwarinêşewitandin,pêşkêşaxweyavexwarinêrijandû xwînapêşkêşênxweyênaştiyêlisergorîgehêrijand 14WîgorîgehasifiraliberXudanjipêşiyamalê,ji navberagorîgehêûMalaXudandeanîûlialiyêbakurê gorîgehêdanî

15PadîşahAhazfermandaÛriyakahinûgot:«Liser gorîgehamezinqurbanaşewitandinasibê,qurbanaxwarinê yaêvarê,qurbanaşewitandinapadîşahûqurbanaxwarinê

yawî,digelqurbanaşewitandinahemûgelêwelêt,qurbana xwarinêyawanûqurbanavexwarinêyawanbişewitîne;û hemûxwînaqurbanaşewitandinêûhemûxwînaqurbanêli serbirijîne.Gorgehasifirjîwêjibominbekuezlê bipirsim.»

16ÛriyakahinligorîhemûfermanênpadîşahAhazkir

17PadîşahAhazsînorênbingehanjêkirûtûwaletjiser wanrakir;ûderyajisergayênsifirênkudibinêwêdebûn daxistûliserrêyekekevirîdanî

18ÛjibopadîşahêAsûrê,wîjimalaXudan,jiboxatirê wî,sitargeharojaşemiyêkuwandimalêdeçêkiribûû deriyêpadîşahêderve,jimalaXudanveqetand

19MakirinêndinênAxazkuwîkirine,dipirtûka trajediyênpadîşahênCihûdayêdenehatinenivîsandin?

20ÛAxazbibavûkalênxwererazayîûlibajarêDawid bibavûkalênxwerehatveşartin.ÛkurêwîHizqiyali şûnawîpadîşahîkir

BEŞA17

1DisaladiwanzdehêyapadîşahiyaAhazêCihûdayêde, HoşêyakurêElaliSameryayêliserÎsraîlênehsalan padîşahîkir

2ÛwîtiştêkuliberçavêXudanxerabbûkir,lênewekî padîşahênÎsraêlênkuberîwîbûn.

3ŞalmaneserêpadîşahêAşûrêlidijîwîderketûHoşêabû xulamêwîûdiyariyandawî

4ÛpadîşahêAşûrêliHoşêayêkomployekdît:jiberkuwî qasidanşandibûbaSopadîşahêMisrêûwekîkuhersal dikir,diyariyekneaniyepadîşahêAşûrêJibervêyekê padîşahêAşûrêewgirtûxistzindanê.

5HingêpadîşahêAşûrêliseranserêwelêthilkişiyaûçûser Sameryayêûsêsalandorpêçkir

6DisalanehanaHoşeade,padîşahêAşûrêSamariagirt, ÎsraêliyanbirAşûrêûewliHalahûliHaborêlikêleka çemêGozanê,ûlibajarênMedbicihkir

7ÇimkîkurênÎsraêllihemberXudanXwedayêxweguneh kirin,yêkuwanjiwelatêMisrê,jibindestêFirewn padîşahêMisrêderxistibû,ûjixwedayêndintirsiyan

8ÛligorqanûnênmiletênkuXudanjiberzarokênÎsraêl derxistinûligorqanûnênpadîşahênÎsraêlêyênkuwan danîne,meşiyan

9ZarokênÎsraêltiştênkulihemberXudanXwedayêwan nerastbûnbidizîkirinûlihemûbajarênxwe,jibircê nobedaranbigirehetabajarêdorpêçkirî,cihênbilindava kirin.

10Ûwanliserhergirekîbilindûdibinherdarekîkeskde peykerûdaristandanîn.

11Ûliwirlihemûcihênbilind,mînamiletênkuXudanji berwanderxistibûn,liwirbixûrdişewitandin;ûtiştên xerabkirindakuXudanhêrsbikin

12Çimkîwanpûtperestîdikir,jibowanXudanjiwanre gotibû:«Vêyekênekin»

13LêXudanbihemûpêxemberanûbihemûdîtinvananli dijîÎsraîlêûlidijîCihûdayêşahidîdaûgot:«Jirêyênxwe yênxerabvegerinûligorîhemûqanûnênkuminjibavû kalênwereemirkiriyeûbirêyaxulamênxwepêxemberan jiwereşandiye,fermanûqanûnênminbiparêzin»

14Lêwanguhdarînekir,mînastûyêbavûkalênxweyên kubaweriyaxwebiXudanXwedayêxweneanîn,stûyê xwehişkkirin

15Wanqanûnênwîûpeymanawîyakuwîbibavûkalên wanreçêkiribûûşahidiyênwîyênkuwîlidijîwanşahidî kiribûredkirin;ûewlipeypûçîtiyêçûnûpûçbûnûlipey miletênlidorawançûn,yênkuXudanliserwanferman dabûkuewjîmînawannekin.

16WanhemûemrênXudanXwedayêxwehiştinûjixwe redupeykerênhelandî,yanîdugolikçêkirinûdaristanek çêkirinûhemûartêşaezmananperizînûjiBaalrexizmet kirin

17Kurûkeçênxwejiagirderbaskirin,falbazîûsêrbazî kirin,ûxwefirotinkuliberçavêXudanxerabiyêbikin,da kuwîhêrsbikin

18JibervêyekêXudanliÎsraêlpirhêrsbûûewjiber çavênxwederxistin;jibilîeşîraCihûda,keseknema

19CihûdajîfermanênXudanXwedayêxweneparast,lêli gorqanûnênÎsraêlênkuwandanînemeşiya.

20XudanhemûnifşaÎsraêlredkirûewtehdîtkirinûew dandestêtalankeran,hetakuewjiberçavênxweavêtin 21ÇimkîwîÎsraêljimalaDawidveqetand;ûwan YêroboamkurêNebatkirpadîşah;ûYêroboamÎsraêlji peyXudandûrxistûwankirgunehekîmezin

22ÇimkîzarokênÎsraêldihemûgunehênYêrovamdeçûn ûjiwandûrneketin

23HetakuXudanÎsraêljiberçavênxwedûrxist,wekku wîbinavgîniyahemûxulamênxwe,pêxemberan,gotibû. ÛÎsraêljiwelatêxwesirgûnîAsûrêhatkirinûhetarojaîro jîhatsirgûnkirin

24PadîşahêAşûrêjiBabîlê,jiKutayê,jiAvayê,jiHamatê ûjiSefarvaîmêmirovanînûlişûnazarokênÎsraêlli bajarênSameryayêbicihkirinWanSameryagirtdestê xweûlibajarênwêbicihbûn.

25Ûdidestpêkajiyanawanaliwirde,ewjiXudan netirsiyanJibervêyekêXudanşêrşandinnavwan,kuhin jiwankuştin.

26JibervêyekêwanjipadîşahêAsûrregot:«Miletênku tejiwirderxistinûlibajarênSameryayêbicihkirin,rêû rêbazênXwedayêwelêtnizanin.Jibervêyekêwîşêr şandinenavwanûewwandikujin,jiberkuewrêû rêbazênXwedayêwelêtnizanin»

27HingêpadîşahêAşûrêfermandaûgot:«Yekîjikahînên kuwejiwiranînebibinwir;bilaewherinliwirbijînûrêû rêbazaXwedayêwelêtfêrîwanbikin»

28HingêyekjikahînênkujiSameryayêsirgûnkiribûnhat ûliBêtêlêbicihbûûfêrîwankirkuçawajiXudanbitirsin

29Lêhermiletekîxwedayênxweçêkirinûewlimalên bilindênkuSameriyançêkiribûndanîn,hermiletekîli bajarênxweyênkulêdiman

30ÛxelkêBabîlêSukkotbenotçêkirin,xelkêKûtNergal çêkirin,xelkêHamatêAşîmaçêkirin,

31AvîyanNîbhazûTartakçêkirinûSefarvîyanzarokên xwejiboAdrammelekûAnammelelek,xwedayên Sefarvaîmê,diagirdeşewitandin.

32JibervêyekêewjiXudanditirsiyanûjiyênherînizm jixwerekahînêncihênbilinddikirin,yênkudimalên cihênbilinddejibowanqurbananpêşkêşdikirin

33EwjiXudanditirsiyanûligoradetênmiletênkujiwir sirgûnkiribûn,jixwedayênxwerexizmetdikirin.

34Hetarojaîroewligoradetênberêtevdigerin:JiXudan natirsin,neligorqanûnênxwe,neligorfermanênxwe,ne jîligorqanûnûfermanênkuXudanjikurênAqûbre,ku wînavêwankirÎsraêl,emirkiriye,tevdigerin

35Xudanpeymanekbiwanreçêkiribûûemirdabûwanû gotibû:«Hûnêjixwedayêndinnetirsin,xwejiwanre neçînin,jiwanrexizmetnekinûqurbanênedin

36LêhûnêjiXudanêkuwebihêzekemezinûbi bazdanekedirêjkirîjiwelatêMisrêderxist,jêbitirsin,jêre îbadetbikinûqurbanêjêrepêşkêşbikin

37Ûqeyde,fermanûqanûnûfermanênkuwîjibowe nivîsandine,divêhûnhetahetayêbicîhbîninûjixwedayên dinnetirsin

38Ûpeymanakuminbiwereçêkiriye,jibîrnekinûji xwedayêndinnetirsin

39LêhûnêjiXudanXwedêyêwebitirsin;ûewêweji destêhemûdijminênwerizgarbike.

40Lêwanguhneda,lêligoradetênxweyênberêkirin

41LomaevmiletjiXudanditirsiyanûhemzarokênwanû hemjîzarokênzarokênwan,jipeykerênwanrexizmet dikirinÇawakubavûkalênwandikirin,ewhetarojaîro jîwisadikin

BEŞA18

1DisalasêyemînaHoşêyakurêEla,padîşahêÎsraîlêde, HizqiyakurêAhaz,padîşahêCihûdayê,destbipadîşahiyê kir

2Ewbîstûpêncsalîbûdemakudestbipadîşahiyêkirû bîstûnehsalliOrşelîmêpadîşahîkirNavêdiyawîjîAbî bû,keçaZekeryabû

3ÛwîligorîhemûtiştênkuDawidbavêwîkir,tiştêkudi çavêXudanderastbûkir

4Wîcihênbilindrakirin,peykerênkevinşikandin,daristan birînûmarêsifirêkuMûsaçêkiribûperçeperçekir;çimkî hetawanrojanzarokênÎsraêllêbuxurdişewitandinûjêre digotinNehuştan

5WîbaweriyaxwebiXudanXwedayêÎsraêlanî;jibervê yekêpiştîwî,dinavhemûpadîşahênCihûdayêdeûdinav yênberîwîde,kesekmînawîtunebû

6ÇimkîewbiXudanvegirêdayîmaûjipeywîderneket, lêfermanênwîyênkuXudanliMûsaemirkiribûn,parast 7ÛXudanbiwîrebû;ûewherkudiçûserfirazdibû;ûwî lidijîpadîşahêAşûrêserîhildaûxizmetîwînekir.

8WîFilîstiyanhetaXezzeyêûsînorênwê,jibircê nobedaranhetabajarêdorpêçkirî,xist 9ÛdisalaçaremînapadîşahHîzkiyade,kusalaheftemîn aHoşêyakurêElapadîşahêÎsraîlêbû,Şalmaneserê padîşahêAşûrêlidijîSameryayêderketûdorpêçkir 10Ûdidawiyasêsalandewanewgirt:hettadisala şeşemînaHîzkiyade,yanîsalanehemînaHoşêya padîşahêÎsraîlêde,Samariahategirtin.

11PadîşahêAşûrêÎsraêliyanbirAşûrêûewliHalahûli HaborêliberçemêGozanêûlibajarênMedyanbicihkir 12ÇimkîwanguhnedandengêXudanXwedayêxwe, peymanawîûhemûtiştênkuMûsaxulamêXudanemir kiribûn,binpêkirinûneguhdanwanûnejîkirin

13NihadisalaçardehêyapadîşahHîzkiyade,padîşahê AsûrêSenaxerîblidijîhemûbajarêndorpêçkirîyên Cihûdayêderketûewgirt

14HingêHizqiyapadîşahêCihûdayêjipadîşahêAsûrêre şandLakîşêûgot:«Mingunehkiriye;jiminvegere,tiştê kutudeynîserminezêhilgirim»ÛpadîşahêAsûrêsêsed telantzîvûsîtelantzêrdaHizqiyapadîşahêCihûdayê.

15ÛHîzkiyahemûzîvêkuliMalaXudanûdixezîneyên qesrapadîşahdehatibûdîtindawî

16DiwêdemêdeHizqiyazêrêjideriyênperestgeha XudanûjistûnênkuHizqiyapadîşahêCihûdayêpêçayî kiribû,qutkirûdapadîşahêAsûrê

17PadîşahêAsûrêTartan,RabsarîsûRabşakehjiLakîşêbi artêşekemezinşandinbapadîşahHîzkiyahlidijîOrşelîmê. EwçûnûhatinOrşelîmêGavaewhatin,hatinûlikêleka lûleyahewzajorîn,kuliserrêyazeviyatijîkere,sekinîn 18Ûgavawangazîpadîşahkir,ElyakîmêkurêHîlkîyayê, serkarêmalê,ŞebnayênivîskarûYoahêkurêAsaf, tomarvan,derketinbawan

19ÛRabşakjiwanregot:«NihajiHîzkiyarebêjin: ‘Padîşahêmezin,padîşahêAşûrêwihadibêje:‘Evçi bawerîyekutupêbawerdikî?

20Tudibêjî,(lêewtenêgotinênpûçin,)Şîretûhêzjibo şerlicemminheneNihatubikêbawerdikîkutulidijî minserîhildidî?

21Niha,vaye,tubiçopavêqamîşaşikestî,angobiMisrê vegirêdayîyî,kuegermirovekxwebispêrewê,ewê bikevedestêwîûwêqulbike:Fir’ewn,padîşahêMisrê,ji bohemûyênkubiwîvegirêdayîne,wisaye

22Lêegerhûnjiminrebêjin:EmbiXudanXwedayêxwe bawerdikin,maneewekuHîzkiyacihênbilindû gorîgehênwîrakirineûjiCihûdaûOrşelîmêregotiye: «HûnêlibervêgorîgehêliOrşelîmêbiperizin?»

23Niha,jikeremaxwe,sozbidexweyêminpadîşahê Aşûrê,ûegertubikaribîsiwarênwanpeydabikî,ezêdu hezarhespanbidimte

24Hingêtuçawarûyêyekserleşkerêxulamênherîbiçûk ênaxayêmindizivirînîûjiboerebeûsiwaranbiMisrêve girêdidî?

25MaeznihabêXudanderketimeservîwelatîkuwêran bikim?Xudanjiminregot:‹Hereservîwelatîûwêran bike›

26HingêElyakîmêkurêHîlkiya,ŞebnaûYoaqjiRabşak regotin:«Ezjitericadikim,bixulamênxwerebizimanê Suryanîbiaxive,çimkîemfêmdikin;ûliberguhêxelkêku lisersûrane,bimerebizimanêCihûyanneaxive.»

27LêRebşakjiwanregot:«Maaxayêminezşandime cemaxayêteûtekuezvangotinanbêjim?Mawîez neşandimcemwanmirovênkuliserdîwêrrûniştine,daku ewjîbiwerepîsiyaxwebixwinûmîzaxwevexwin?»

28HingêRabşakrabûserxweûbidengekîbilindbi zimanêCihûyanqêriyaûgot:«Guhbidingotinênpadîşahê mezin,padîşahêAsûrê!

29Padîşahwihadibêje:«BilaHizqiyawenexapîne,çimkî ewnikarewejidestêwîrizgarbike.»

30BilaHîzkiyawebiXudanbawernekeûnebêje:«Xudan wêmebirastîrizgarbikeûevbajarnayêdestêpadîşahê Aşûrê»

31GuhnedinHizqiyah,çimkîpadîşahêAsûrêwihadibêje: «Peymanekêbiminrebikinûwerinbamin,paşêherkesji rezêxweûjidaraxweyahêjîrêbixwinûherkesjiava kaniyaxwevexwin»

32Hetakuezwebiçimwelatekîmînawelatêwe,welatekî genimûşerabê,welatekînanûrezan,welatekîrûnû zeytûnûhingiv,dakuhûnbijînûnemirinÛguhnedin Hizqiyah,gavaewwedixapîneûdibêje:«Xudanwême rizgarbike»

33Magelojixwedayênmiletantukesîwelatêxwejidestê padîşahêAşûrrizgarkiriye?

34XwedayênHamathûArpadêlikune?Xwedayên Sefarvaîm,HenaûÎvayêlikune?GelowanSamariaji destêminrizgarkirine?

35Jihemûxwedayênwelatan,kîwelatêxwejidestêmin rizgarkir,dakuXudanOrşelîmêjidestêminrizgarbike?

36Lêgelbêdengmaûpeyvekjîbersivawîneda,çimkî fermanapadîşahevbû:«Bersivawînedin»

37HingêElyakîmêkurêHîlkiya,serkarêmalê,Şebna nivîskarûYoahêkurêAsaf,tomarvan,bicilênxweyên çirandîhatinbaHîzkiyaûgotinênRabşaqjêregotin

BEŞA19

1GavakupadîşahHezekiyaevbihîst,cilênxweçirandin, xirarîlixwekirûçûmalaXudan

2WîElyakîm,serkarêmalê,Şebna,nivîskarûrûspiyên kahînan,bixirarîpêçayî,şandinbaÎşayapêxemberkurê Amoz

3Ûwanjêregot:«Hêzekiyawehadibêje:‘Evrojroja tengahiyê,şermezariyêûkufrêye,çimkîzarokgihîştine zayînê,lêhêzazarokanînêtune

4DibekuXudanXwedayêtehemûgotinênRabşaq bibihîze,yêkupadîşahêAşûrê,xwediyêwî,şandiyedaku Xwedayêzindîriswabike;ûgotinênkuXudanXwedayête bihîstiye,şermezarbike.Jibervêyekêduayaxwejiboyên mayîbilindbike

5XulamênpadîşahHîzkiyahatinbaÎşaya

6Îşayajiwanregot:«Wisajiefendiyêxwerebêjin: Xudanwihadibêje:Jigotinênkutebihîstine,yênku xulamênpadîşahêAşûrêbiwanminbêhurmetkirine, netirse.»

7Vaye,ezêdengekîbişînimserwîûewêdengekîbibihîze ûvegerewelatêxwe;ûezêwîdiwelatêwîdebişûr bikujim.

8RabşakvegeriyaûdîtkupadîşahêAşûrlidijîLîbnayê şerdike,çimkîwîbihîstibûkuewjiLakîşêçûye

9ÛgavawîbihîstkuTîrhakahêpadîşahêEtiyopyayêgot: «Vaye,ewderketiyekulidijîteşerbike»,wîdîsaqasidan şandinbaHîzkiyaûgot:

10HûnêjiHizqiyapadîşahêCihûdayêrewihabêjin:Bila Xwedayêteyêkutupêbawerdikîtenexapîneûnebêje: ‘OrşelîmwênekevedestêpadîşahêAsûr’

11Vaye,tebihîstiyekupadîşahênAşûrêçilihemû welatankirine,wanbitevahîwêrankirineMatudêrizgar bibî?

12Geloxwedayênmiletanewênkubavûkalênmin wêrankirin,wekGozan,Haran,RezefûzarokênEdenênli Telasarê,rizgarkirin?

13PadîşahêHamatê,ûpadîşahêArpadê,ûpadîşahêbajarê Sefarvaîm,HenaûÎvayêlikune?

14ÛHîzkiyanamejidestêqasidanwergirtûxwend HîzkiyaçûmalaXudanûewliberXudanbelavkir.

15ÛHîzkiyaliberXudanduakirûgot:«EyXudan, XwedayêÎsraêl,kudinavberakerûbiyanderûdinî,tu Xwedayêhemûpadîşahiyêndinyayêyî,tubitenêyî;teerd ûezmanafirandine»

16YaXudan,guhêxwedeyneûbibihîze;yaXudan,çavên xwevekeûbibîne;ûgotinênSenaxerîbbibihîze,yêkuew şandiyedakuXwedayêzindîriswabike

17Birastîjî,yaXudan,padîşahênAşûrêmiletûwelatên wanwêrankirine,

18Ûxwedayênwanavêtinagir,çimkîewnexwedaybûn, lêkarêdestênmirovan,darûkevirbûn;jibervêyekêwan ewwêrankirin

19Niha,eyXudanXwedayême,ezjitelavadikim,meji destêwîxilasbike,dakuhemûpadîşahiyêndinyayê bizaninkututenêXudanXwedêyî

20HingêÎşayakurêAmozjiHîzkiyareşandûgot: «XudanXwedayêÎsraîlêwihadibêje:‘Minewduakirku tejiminreliserSenaxerîbpadîşahêAsûrêkiriye

21EvpeyvakuXudanliserwîgotiyeye:KeçikaSiyonê tebiçûkdîtiyeûbitekeniyaye;keçaOrşelîmêserêxweli tehejandiye

22Tekêrezîlkirûnifirlikêkir?Tedengêxwelidijîkê bilindkirûçavênxwebilindkir?LidijîPîrozêÎsraêl

23BirêyapeyamberênxweteXudanşermezarkirûgot: «Bigelekerebeyênxweezgihîştimbilindahiyaçiyayan, berbialiyênLubnanêve,ûezêdarênsedrêyênbilindû darênçamêyênbijartebibirrim,ûezêbiçimnavwargehên sînorênwîûnavdaristanaKarmelêwî.»

24Minavênxerîbkolaûvexwar,ûbilingênxwehemû çemêndeverêndorpêçkirîhişkkirin

25Matenebihîstiyekuminevçawakiriye,ûjidemên berêveminewçêkiriye?Nihaminewpêkaniye,dakutu bajarêndorpêçkirîwêranbikîûbikîgirênwêran

26Jibervêyekêniştecihênwanxwedîhêzekpiçûkbûn, ewşaşûşermokbûn;ewwekgiyayêzeviyêûwekgiyayê kesk,wekgiyayêliserbananûwekgenimêkuberî mezinbûnêhatiyeçinînbûn.

27Lêezdizanimcihêmayînate,derketinate,hatinate,û xezebateyalidijîmin

28Jiberkuxezebatelidijîminûbêhnategihîştiyeguhên min,ezêçengelûlensêxwedeynimserpozêteûlensê xwedeynimserlêvênteûezêtedirêyakutulêhatîde vegerînim.

29Ûevêjiterenîşanekbe:Îsalhûnêtiştênkujixwe mezindibinûdisaladuyemîndeyênkujiwêşîndibin bixwin;ûdisalasêyemîndebiçîninûbidirûn,rezêntirîyan biçîninûfêkiyênwanbixwin

30ÛewmayîyênkujimalaCihûdarizgarbûne,wêdîsa berbijêrvekokbidinûberbijorvebidin.

31ÇimkîjiOrşelîmêwêpaşmayiyekderkeve,ûyênkuji çiyayêSiyonêxilasbûnejîwêderkevin:XîretaXudanê Ordiyanwêvêyekêbike.

32JibervêyekêXudanliserpadîşahêAşûrêwihadibêje: «Ewênekevevîbajarî,tîrneavêjewir,bimertalanneyê pêşiyawîûlihemberwîbankavaneke.»

33Xudandibêje,ewêbiwêrêyakuhatiye,biwêrêyaku hatiyevegereûnaçevîbajarî.

34Çimkîezêvîbajarîbiparêzim,dakuwîrizgarbikim,ji boxatirêxweûjiboxatirêDawidxulamêxwe

35ÛwêşevêmilyaketêXudanderketûdiwargeha Asûriyandesedûheştêûpênchezarkeskuştin.Gavaew serêsibêrabûn,dîtinkuewhemûmirîbûn

36LomapadîşahêAşûrêSenaxerîbçûûvegeriyaûli Nînewayêrûnişt

37ÛgavaewlimalaxwedayêxweNisroxdiperizî,kurên wîAdramelechûŞerezerewbişûrkuştinûewreviyan welatêErmenistanêÛkurêwîEsarhadonlişûnawî padîşahîkir

1DiwanrojandeHizqiyajibermirinênexweşketÎşaya pêxemberkurêAmozhatbawîûjêregot:«Xudanwiha dibêje:‘Malaxwerêkûpêkbike,çimkîtuyêbimirîûnejî.

2PaşêrûyêxweberbidîwêrvezivirandûjiXudanredua kirûgot:

3Ezjitelavadikim,yaXudan,nihabibîrbînekaezçawa birastîûbidilêxweyêbêkêmahîlibertemeşiyamûtiştê kudiçavêntedebaşekirimÛHizqiyabixemgînîgiriya

4ÛberîkuÎşayaderkevehewşanavîn,peyvaXudanjêre hatûgot:

5VegereûjiHîzkiya,serokêgelêminrebêje:«Xudan, XwedayêDawidêbavête,wehadibêje:Minduayatebihîst, minhêstirêntedîtinVaye,ezêteqencbikimDiroja sisiyandetuêhilkişîmalaXudan.»

6Ûezêpanzdehsalanlirojêntezêdebikim;ûezêteûvî bajarîjidestêpadîşahêAşûrêrizgarbikim;ûezêvîbajarîji boxweûjiboxulamêxweDawidbiparêzim.

7Îşayagot:«Parçeyekhêjîrbigirin»Wanewgirtûdanîn serbirînûewbaşbû

8HîzkiyajiÎşayaregot:«NîşanakuXudanwêminqenc bikeûezêrojasisiyanbiçimmalaXudandêçibe?»

9Îşayagot:«EvnîşanaXudanwêjiterehebekuXudan wêtiştêkugotiyebike:Gelosiyadehpilepêşvediçe,anjî dehpilepaşvediçe?»

10Hîzkiyabersivda:«Jibosiyêdehpileberbijêrveçûn tiştekîsivike;na,bilasiyadehpilepaşvevegere.»

11ÎşayapêxembergazîXudankirûXudansiyadehpile paşvekişand,kuewligorîdemjimêraAhazberbijêrve diçû.

12DiwêdemêdeBerodaxbaladan,kurêBaladan,padîşahê Babîlê,nameûdiyariyekjiHîzkiyareşand:çimkîwî bihîstibûkuHîzkiyanexweşbûye.

13ÛHîzkiyaguhdawanûhemûmalatiştênxweyênhêja, zîv,zêr,biharatûmelhemahêja,hemûmalaçekênxweû hemûtiştênkudixezîneyênwîdehatibûndîtin,nîşanîwan da;dimalawîdeûdihemûaxawîdetiştektunebûku Hîzkiyanîşanîwannedaba

14HingêÎşayapêxemberhatbapadîşahHîzkiyaûjêregot: «Vanmirovançigotin?Ûewjikuhatinebate?»Hîzkiya got:«Ewjiwelatekîdûr,jiBabîlêhatine»

15Ûwîgot:«Wandimalatedeçidîtine?»Hîzkiyabersiv da:«WanhemûtiştênkudimalamindenedîtineDinav xezîneyênmindetiştektunekuminnîşanîwannedabe»

16ÎşayajiHîzkiyaregot:«GuhbidepeyvaXudan.»

17Vaye,rojtênkuhertiştêkudimalatedeyeûtiştêku bavûkalêntehetarojaîrokomkirine,wêbibinBabîlê.

Tiştekwênemîne,dibêjeXudan

18Ûjikurênteyênkujitederkevin,yênkutudêbibî zarok,wêbêngirtinûewêdiqesrapadîşahêBabîlêde bibinenûx.

19HingêHîzkiyajiÎşayaregot:«PeyvaXudanakute gotiyebaşe»Ûwîgot:«Manebaşekudirojênminde aştîûrastîhebe?»

20ÛkirinêndinênHîzkiyaûhemûhêzawî,ûçawawî hewzekûlûleçêkirûavanîbajêr,maewdipirtûka trajediyênpadîşahênCihûdayêdenehatinenivîsandin?

21ÛHîzkiyabibavûkalênxwererazaûlişûnawîkurê wîMinaşşepadîşahîkir.

BEŞA21

1Minaşediwanzdehsalîbûdemakudestbipadîşahiyêkir ûpêncîûpêncsalanliOrşelîmêpadîşahîkir.Navêdiyawî Hefsîbabû.

2ÛwîtiştêkuliberçavêXudanxerabbû,ligorîkirêtîyên miletêndinênkuXudanjiberzarokênÎsraêlderxistin,kir 3ÇimkîwîcihênbilindênkubavêwîHizqiyawêran kiribûnjinûveavakir;ûwîjiboBaalgorîgehdanînû daristanekçêkir,mînakuAhabpadîşahêÎsraêlkir;ûji hemûartêşaezmananreîbadetkirûxizmetjiwanrekir 4ÛwîdimalaXudandegorîgehçêkirin,kuXudanliser wêgotibû:«EzênavêxweliOrşelîmêdeynim».

5ÛwîdiherduhewşênmalaXudandejibohemûartêşa ezmanangorîgehçêkirin

6Ûkurêxwejiagirderbaskir,demjimêrantemaşekir, sêrbazîkir,ûbiruhênnasûsêrbazanremijûlbû:wîdi çavêXudandegelekxerabîkir,dakuwîhêrsbike 7Ûwîpeykerêdaristanakuwîçêkiribû,diwêmalêde danî,kuXudanjiDawidûkurêwîSilêmanregotibû:«Ezê navêxwehetahetayêlivêmalêûliOrşelîmê,kuminji hemûeşîrênÎsraêlhilbijartiye,deynim.»

8EzêdîlingênÎsraêljiwelatêkumindayebavûkalên wandernaxim,tenêbişertêkuewligorîhemûtiştênku minemirdanewanûligorîhemûqanûnakuxulamêmin Mûsaemirdayewan,tevbigerin

9LêwanguhnedaûMinaşewanxapandkujimiletênku XudanliberkurênÎsraêlqirkiribûxerabtirbikin.

10ÛXudanbixulamênxwe,pêxemberan,got:

11JiberkuMinaşepadîşahêCihûdayêevkirêtkirineûji hemûAmoriyênkuberiyawîbûnxerabtirkiriyeûCihûda jîbipûtênxwegunehkiriye

12JibervêyekêXudanXwedayêÎsraêlwehadibêje:«Va ye,ezêxerabiyekêbînimserOrşelîmûCihûdayêkuher kesêkubibihîze,herduguhênwîwêbişkên»

13EzêxetaSameryayêûpîvazamalaAhabliserOrşelîmê dirêjbikim;ûezêOrşelîmêpaqijbikimmînakumirovek firaxanpaqijdike,paqijdikeûserûbindike

14Ezêmayîyênmîrateyaxweberdimûwanbidimdestê dijminênwan;ûewêbibinnêçîrûtalanjibohemû dijminênxwe;

15Çimkîwantiştêkuliberçavênminxerabbûkirineûji rojakubavûkalênwanjiMisrêderketinhetarojaîromin hêrskirine

16HerwihaMinaşegelekxwînabêgunehrijand,hetaku Orşelîmjiserîhetaserîtijîkir;jibilîgunehêxweyêkuwî Cihûdaxwarkir,bikirinatiştêkudiçavêXudandexerab bû.

17NihakirinêndinênMinaşeûhemûtiştênkuwîkirinû gunehênwî,maewdipirtûkatrajediyênpadîşahên Cihûdayêdenehatinenivîsandin?

18ÛMinaşebibavûkalênxwererazaûlibaxçeyêmala xwe,libaxçeyêÛza,hatveşartinÛAmon,kurêwî,lişûna wîpadîşahîkir

19Amonbîstûdusalîbûdemakudestbipadîşahiyêkirû dusalanliOrşelîmêpadîşahîkirNavêdiyawîMeşûlemet bû,keçaHarûzêjiYotbayêbû.

20ÛwîtiştêkudiçavêXudandexerabbûkir,mînabavê wîMinaşe

21Ûewdihemûrêyakubavêwîlêdimeşiyadedimeşiya ûjipûtênkubavêwîlêdimanrexizmetdikirûjiwanre diheband

22ÛwîXudanXwedayêbavûkalênxweterkkirûdirêya Xudandenemeşiya.

23XulamênAmonlidijîwîkomplokirinûpadîşahdi malawîdekuştin.

24ÛgelêwelêthemûyênkulidijîpadîşahAmonkomplo kiribûnkuştin;ûgelêwelêtkurêwîYoşiyalişûnawîkir padîşah

25MakirinêndinênAmonkuwîkirine,dipirtûka trajediyênpadîşahênCihûdayêdenehatinenivîsandin?

26ÛewdigoraxwedelibaxçeyêUzzahateveşartinû kurêwîYoşiyalişûnawîpadîşahîkir

BEŞA22

1Yoşiyaheştsalîbûdemakudestbipadîşahiyêkirûsîû yeksalliOrşelîmêpadîşahîkir.NavêdiyawîYedîdabû, keçaAdayajiBoskatêbû

2ÛwîtiştêkuliberXudanrastbûkir,dihemûrêya Dawidêbavêxwedemeşiya,neberbirastêveûnejîber biçepêveçû

3ÛdisalahejdehêyapadîşahYoşiyade,padîşahŞafanê kurêEzaliya,kurêMeşûlam,nivîskarşandmalaXudanû got:

4HerecemHîlkîyakahînêmezin,dakuewzîvêkutêxe malaXudan,kunobedarêndergehvanjigelkomkirine, bihejmêre

5Bilaewwêbidindestêkarkirênkuçavdêriyamala Xudandikin;bilaewjîwêbidinkarkirênkudimala Xudandene,dakuşikestinênmalêtamîrbikin

6Bodaran,avakeranûkevirênkevirî,ûjibokirînadarû kevirênneqişandîjiboçêkirinaxanî.

7Lêbelê,jibopereyênkudabûndestêwan,hesabjiwan nehatkirin,jiberkuwanbidilsozîkardikir

8ÛHîlkîyakahînêmezinjiŞefanênivîskarregot:«Min pirtûkaŞerîetêliMalaXudandît»HîlkîyapirtûkdaŞefan ûwîewxwend

9Şefanênivîskarhatbapadîşahûxeberdawîûgot: «Xulamêntepereyênkudimalêdehatinedîtinberhev kirineûdanedestêwanênkukarêxwedikin,yênku çavdêriyamalaXudandikin.»

10Şefanênivîskarjipadîşahregot:«KeşîşHilkiyayê pirtûkekdayemin»ÛŞefanewliberpadîşahxwend

11Ûgavapadîşahgotinênpirtûkaqanûnêbihîst,cilênxwe çirandin

12PadîşahfermandakahînêHîlkîyayê,Ahîkamêkurê Şafan,AxborêkurêMîxaya,ŞafanênivîskarûAsahiya xulamêpadîşahûgot:

13Herin,jibomin,jibogelûjibohemûCihûdayêliser gotinênvêpirtûkakuhatiyedîtinjiXudanbipirsin,çimkî xezebaXudanlidijîmemezine,jiberkubavûkalênme guhnedanegotinênvêpirtûkê,dakuligorîhemûtiştênku lisermehatinenivîsandinbikin.

14HingêkahînHîlkiyaûAhîkamûAxborûŞafanû AsahiyaçûnbapêxemberHûlda,jinaŞalûmêkurêTîkvayê kurêHarhas,xizmetkarêcilûbergan(ewliOrşelîmêli zanîngehêdima)ûbiwêrepeyivîn

15Wêjîjiwanregot:«XudanXwedayêÎsraêlwihadibêje: ‘Jiwîzilamêkuweşandiyebaminrebêjin: 16Xudanwehadibêje:«Vaye,ezêliservêderêûliser niştecîhênwêxerabiyêbînim,yanîliserhemûgotinên pirtûkakupadîşahêCihûdayêxwendiye

17Jiberkuwanezterikandinûjixwedayêndinrebuxur şewitandin,dakubihemûkarêndestênxweminhêrsbikin; jibervêyekêhêrsaminwêlidijîvêderêpêketîûneyê vemirandin.

18LêjipadîşahêCihûdayêre,yêkuweşandiyekuhûnji Xudanbipirsin,wusajêrebêjin:‘XudanXwedayêÎsraêl wihadibêje:‘Lisergotinênkutebihîstine; 19JiberkudilêtenermbûûtexweliberXudannizimkir, gavatebihîstkuminlidijîvîcihîûlidijîniştecîhênwîgot, kuewêbibinwêranîûnifir,ûtecilênxweçirandûliber mingiriya,minjîdengêtebihîst,dibêjeXudan 20Loma,ezêtebigihînimbabavûkalênteûtuyêbiaştî digoraxwedewerîveşartin.Çavêntewêhemûxerabiya kuezêbînimservîcihînebîninÛwanevyekjipadîşahre anî

BEŞA23

1PadîşahşandûhemûrûspiyênCihûdaûOrşelîmêliba wîcivandin

2Padîşah,hemûzilamênCihûdayêûhemûniştecihên Orşelîmê,kahînûpêxemberûhemûgel,jibiçûkheta mezin,biwîreçûnmalaXudanûhemûgotinênpirtûka peymanêyakulimalaXudanhatibûdîtin,diguhênwande xwend.

3PadîşahliserstûnekêrawestaûliberXudanpeymanek çêkirkulipeyXudanbimeşeûferman,şahidîûqanûnên wîbihemûdilûcanêxwebiparêzin,dakupeyvênvê peymanêyênkudivêpirtûkêdehatinenivîsandinbicîh bîninÛhemûgelliberpeymanêrawestiya

4PadîşahfermandakahînêmezinHîlkîyaûkahînênpola duyemînûnobedarênderîkuhemûfiraxênkujiboBaal,ji bodaristanêûjibohemûartêşaezmananhatibûnçêkirin,ji perestgehaXudanderxinûewliderveyîOrşelîmêli zeviyênKîdronêşewitandinûxweliyawanbirBêtêlê 5Ûwîkahînênpûtperest,yênkupadîşahênCihûdayêjibo şewitandinalicihênbilindênlibajarênCihûdayêûli deverênderdoraOrşelîmêtayînkiribûn,ewênkujiBaal,ji roj,jiheyv,jigerstêrkanûjihemûartêşaezmananrebixûr dişewitandin,jierdêavêtin.

6ÛewjimalaXudan,liderveyîOrşelîmê,birberbiçemê KidronêveûliçemêKidronêşewitand,ewperçeperçekir ûbûtozûtozawêavêtsergorênzarokêngel.

7WîmalênsodomiyanênlikêlekaMalaXudan,kujinan jiboDaristanêperdeçêdikirin,hilweşand

8WîhemûkahînjibajarênCihûdayêderxistinûcihên bilindênkukahînanliwirbixûrdişewitandin,jiGebaheta Bîr-Şevayê,qirêjkirinûcihênbilindêndergehênkuliber deriyêYêşû,waliyêbajêrbûn,kulimilêçepêyêmirovekî liberderiyêbajêrbûn,hilweşand

9LêkahînêncihênbilindliOrşelîmênehatinsergorîgeha Xudan,lêwandinavbirayênxwedenanêbêhevîrtirşk dixwarin

10ÛwîTofêt,kuligeliyêzarokênHinnomêye,qirêjkir, dakukesekkurankeçaxwejiboMoloxjiagirderbas neke

11ÛwîhespênkupadîşahênCihûdayêdabûnrojê,liber deriyêMalaXudan,liberodeyaNathanmelexêserwer,ku liderdorêbû,rakirûerebeyênrojêbiagirşewitandin

12ÛgorîgehênkuliserjûrajorînaAhazbûn,ku padîşahênCihûdayêçêkiribûn,ûgorîgehênkuMinaşeli

2Padîşahan

herduhewşênmalaXudançêkiribûn,padîşahhilweşandû jiwirşikandûtozawanavêtçemêKîdronê.

13ÛcihênbilindênkuliberOrşelîmêbûn,limilêrastêyê çiyayêfesadêbûn,yênkuSilêmanpadîşahêÎsraîlêjibo Aştoretê,tiştêkuqirêjiyaSîdoniyanbû,jiboKemoşê,tiştê kuqirêjiyaMoaviyanbû,ûjiboMilkomê,tiştêkuqirêjiya zarokênAmmonbû,avakiribûn,padîşahewqirêjkirin

14Ûwîpeykerênkevinperçeperçekirin,ûdaristanbirîn, ûcihênwanbihestiyênmirovantijîkirin

15HerwihagorîgehakuliBêtêlêbûûcihêbilindêku YêroboamêkurêNebat,yêkuÎsraêlgunehkiribû,çêkiribû, hemewgorîgehûhemjîcihêbilindhilweşandûcihê bilindşewitand,ewperçeperçekirûbûtozûdaristan şewitand

16ÛgavaYoşiyazivirî,gorênkuliçiyêbûndîtûşandû hestiyênjigoranderxistûlisergorîgehêşewitandinûew qirêjkir,ligorîgotinaXudanakuzilamêXwedê ragihandibû,yêkuvangotinanragihandibû

17Hingêwîgot:«Ewçisernavekuezdibînim?»Xelkê bajêrjêregotin:«EvgorazilamêXwedêye,yêkuji CihûdayêhatûvantiştênkutelidijîgorîgehaBêtîlêkirine ragihand.»

18Ûwîgot:«Bilaewbitenêbe,bilakeshestiyênwî nehejîne»Wanhestiyênwîûhestiyênpêxemberêkuji Sameryayêhatibû,hiştin.

19ÛhemûmalênbilindênkulibajarênSameryayêbûn, yênkupadîşahênÎsraîlêjibohêrskirinaXudançêkiribûn, YoşiyajiholêrakirinûligorîhemûkirinênkuliBêtîlê kiribû,biwankir

20Ûhemûkahînêncihênbilindênkuliwirbûnliser gorîgehankuştinûhestiyênmirovanliserwanşewitandin ûvegeriyaOrşelîmê

21Padîşahemirdahemûgelûgot:«CejnaDerbasbûnêji boXudanXwedayêxwepîrozbikin,wekkudipirtûkavê peymanêdehatiyenivîsandin»

22BêgumanjirojênhakimênkuliÎsraîlêhakimîdikirinû nejîdihemûrojênpadîşahênÎsraîlêûnejîyênpadîşahên Cihûdayêde,CejnaDerbasbûnêyawehanehatiye pîrozkirin

23LêdisalahejdehêyapadîşahYoşiyade,evCejna DerbasbûnêliOrşelîmêjiboXudanhatepîrozkirin 24ÛYoşiya,kesênkubicinanbawerdikirin,sêrbaz, pûtperest,pûtperestûhemûtiştênkirêtênkuliwelatê CihûdaûliOrşelîmêhatibûndîtin,jiholêrakirin,daku peyvênqanûnêyênkudipirtûkakukahinHilkiahdiMala Xudandedîtibûdehatibûnnivîsandin,pêkbîne.

25Ûberîwîtupadîşahekmînawîtunebûkubihemûdilê xwe,bihemûcanêxweûbihemûhêzaxwe,ligorîhemû qanûnaMûsa,berêxwedaXudan;ûpiştîwîjîtukesmîna wîderneket

26LêXudanjihêrsaxweyamezinakulidijîCihûdayêpê hatibû,jiberhemûtahrîkênkuMinaşeewtahrîkkiribû, venegeriya

27ÛXudangot:«EzêCihûdayêjîjiberçavênxwederxim, çawakuminÎsraêldûrxist,ûezêvîbajarêOrşelîmêku minhilbijartiyeûwêmalakumingotiye:‘Navêminwêli wirbe,bavêjim.»

28NihakirinêndinênYoşiyaûhemûtiştênkuwîkirin, maewdipirtûkatrajediyênpadîşahênCihûdayêde nehatinenivîsandin?

29Dirojênwîde,FirewnNexopadîşahêMisrêliberçemê FiratêlidijîpadîşahêAsûrêderket.ÛYoşiyapadîşahlidijî wîçûûgavawîewdît,liMegîdoyêewkuşt

30XulamênwîewbierebeyekêjiMegîdoyêbirin Orşelîmêûdigorawîdeveşartin.GelêwelêtYehoahazê kurêYoşiyahildan,ewmeshkirinûlişûnabavêwîkirin padîşah

31Yehoahazbîstûsêsalîbûdemakudestbipadîşahiyê kirûsêmehanliOrşelîmêpadîşahîkirNavêdiyawî Hamutalbû,keçaYêremyajiLîbnayêbû

32Ûwîligorîhemûkirinênbavûkalênxwe,tiştêkudi çavêXudandexerabbûkir

33ÛFir'ewnNexaoewliRîblayê,liwelatêHamatê,girt dakuliOrşelîmêpadîşahîneke;ûsedtelantzîvûtelantek zêrliwelêtbacdanî

34ÛFir’ewnNexaho,ElyakîmkurêYoşiyalişûnabavê wîYoşiyakirpadîşahûnavêwîguhertûkirYehoyakîm,û YehoahazbirMisrêûewliwirmir

35YehoyakîmzîvûzêrdaFirewn;lêwîligorîfermana Firewnbacliserwelêtdanîdakupereyanbide:wîjiher kesîligorîbacêzîvûzêrjixelkêwelêt,jiherkesî,berhev kirdakubideFirewnNexaho.

36Yehoyakîmbîstûpêncsalîbûdemakudestbi padîşahiyêkirûliOrşelîmêyanzdehsalanpadîşahîkir NavêdiyawîZebûdahbû,keçaPedayajiRûmayêbû.

37Ûwîligorîhemûkirinênbavûkalênxwe,tiştêkudi çavêXudandexerabbûkir

BEŞA24

1Dirojênwîde,padîşahêBabîlêNebûkadnezarderketser rêûYehoyakîmsêsalanbûxulamêwî;paşêewzivirîûli dijîwîserîhilda

2ÛXudankomênKildaniyan,komênSûriyan,komên MoabîûkomênzarokênAmonşandinserwî,ûewşandin serCihûdayêdakuwêhilweşînin,ligorîgotinaXudan,ya kuwîbixulamênxwepêxemberangotibû.

3BirastîjîevbifermanaXudanhatserCihûdayê,daku wanjiberhemûgunehênMinaşe,ligorîhemûtiştênkuwî kirine,jiçavêxwedûrbixe.

4Ûherwehajiboxwînabêgunehakuwîrijand:çimkîwî Orşelîmbixwînabêgunehtijîkir;kuXudannexwestku lêborînêbide.

5NihakirinênmayîyênYehoyakîmûhemûtiştênkuwî kirine,maewdipirtûkatrajediyênpadîşahênCihûdayêde nehatinenivîsandin?

6HingêYehoyakîmbibavûkalênxwererazaûlişûnawî kurêwîYehoyakînpadîşahîkir.

7PadîşahêMisrêcarekedinjiwelatêxwederneket,çimkî padîşahêBabîlêjiçemêMisrêhetaçemêFiratêhertiştêku yêpadîşahêMisrêbû,girtibû

8Yehoyaxînhejdehsalîbûgavadestbipadîşahiyêkirûsê mehanliOrşelîmêpadîşahîkirNavêdiyawîNehuştabû, keçaElnathanêjiOrşelîmê

9Ûwîligorîhemûtiştênkubavêwîkiribû,tiştêkudi çavêXudandexerabbûkir

10DiwêdemêdexulamênNebûkadnesarpadîşahêBabîlê lidijîOrşelîmêderketinûbajardorpêçkirin

11ÛpadîşahêBabîlêNebûkadnezarlidijîbajêrhatû xulamênwîewdorpêçkirin.

12ÛYehoyaxîn,padîşahêCihûdayê,çûbapadîşahê Babîlê,ewûdiyawî,xulamênwî,mîrênwîûefserênwî;û

2Padîşahan

padîşahêBabîlêdisalaheştemînapadîşahiyaxwedeew girt.

13ÛhemûxezîneyênmalaXudanûxezîneyênqesra padîşahjiwirderxistûhemûfiraxênzêrînênkuSilêman padîşahêÎsraîlêdiperestgehaXudandeçêkiribû,wekku Xudangotibû,perçeperçekir

14ÛwîhemûOrşelîm,hemûmîrûhemûmêrxasênbihêz, dehhezardîlûhemûhostaûhesinkarbirin;jibilîxelkê herîbelengazêwelêt,keseknema

15ÛwîYehoyaxînsirgûnîBabîlêkir,ûdiyapadîşah,jinên padîşah,efserênwîûmêrxasênwelêtjiOrşelîmêsirgûn kirinBabîlê

16Ûhemûmêrxasênbihêz,hefthezar,ûhezarhostaû hesinkar,hemûyênbihêzûjiboşeramade,padîşahê BabîlêewjîdîlgirtinBabîlê

17ÛpadîşahêBabîlêlişûnawîbirayêbavêwîMatanya kirpadîşahûnavêwîguherandSedekiya

18Sedekiyabîstûyeksalîbûdemakudestbipadîşahiyê kirûliOrşelîmêyanzdehsalanpadîşahîkir.Navêdiyawî Hamutalbû,keçaYêremyayêjiLîbnayêbû

19ÛwîtiştêkudiçavêXudandexerabbû,ligorîhertiştê kuYehoyakîmkiribû,kir.

20ÇimkîjiberhêrsaXudanliOrşelîmûCihûdayê,hetaku ewjiberçavênxwederxistin,Tsedekiyalidijîpadîşahê Babîlêserîhilda.

BEŞA25

1Ûdisalanehanapadîşahiyaxwede,dimehadehemde, dirojadehemamehêde,padîşahêBabîlêNebûkadnezarbi hemûartêşaxwevehatOrşelîmêûlihemberwêçadir danînûlidorawêkelehavakirin

2ÛbajarhetasalayanzdehêyapadîşahSedekiya dorpêçkirîbû.

3Ûdirojanehêmehaçarande,libajêrxelagiranbûûji boxelkêwelêtnantunebû

4Bajarhateperçekirinûhemûleşkerênşerbişevbirêya deriyêdinavberadudîwarande,kuliteniştabaxçeyê padîşahbû,reviyan(Kaldanîlidorabajêrbûn)ûpadîşah berbideştêveçû.

5ÛartêşaKildaniyanlipeypadîşahketinûlideştên Erîhayêgihîştinwîûhemûartêşawîjiberwîbelavbû

6HingêwanpadîşahgirtûbirinRiblayêbapadîşahê Babîlêûliwirhukmliserwîdan

7ÛkurênSedîkyaliberçavênwîkuştinûçavênSedîkya derxistin,ewbizincîrênsifirgirêdanûbirinBabîlê.

8Ûdimehapêncemînde,dirojaheftemînamehêde,ku salanozdehemînapadîşahêBabîlêNebûzaradane,xulamê padîşahêBabîlê,Nebûzaradan,serleşkerêcerdevanan,hat Orşelîmê

9ÛwîmalaXudanûmalapadîşahûhemûmalên Orşelîmêşewitand,ûmalaherzilamekîmezinbiagir şewitand

10ÛhemûartêşaKildaniyan,kubifermandarêparêzvanan rebûn,dîwarênOrşelîmêlidorawanhilweşandin

11NihaNebûzaradan,serleşkerêparêzvanan,yênmayîyên kulibajêrmabûnûreviyayênkuxwespartinpadîşahê Babîlê,ûyênmayîyênjielaletê,birin

12Lêserwêrênobedaranjifeqîrênwelêthiştkurezvanû cotkarbin.

13StûnênsifirênkudiMalaXudandebûn,bingehû deryayasifirakudiMalaXudandebû,Kildaniyanperçe perçekirinûsifirêwanbirinBabîlê

14Tencere,şût,kêran,kevçîûhemûfiraxênsifirênku xizmetêpêdikirin,birin.

15Serokêparêzvananagirpêketin,tasûtiştênzêr,zêrûzîv hildan

16Herdustûn,yekderyaûbingehênkuSilêmanjiboMala Xudançêkiribûn;sifirêvanhemûamûranbêgiranîbû

17Bilindahiyastûnekêhejdehgabûûserêwêjisifirbû Bilindahiyaserêstûnêsêgabû;xemilandinawêyabi çengelanûhinarênlidoraserêstûnêhemûjisifirbûStûna dinjîbixemilandinaçengelanmînavanbû.

18ÛserwerênobedaranSerayiyakahînêsereke,Sêfaniya kahînêduyemûsênobedarênderîhildan

19Ûjibajêrefserêkkuliserşervananhatibûdanînûpênc kesjiwanênkuliberpadîşahbûnûyênkulibajêrbûn,û nivîskarêserekeyêartêşêkugelêwelêtdicivandûşêstkes jigelêwelêtênkulibajêrbûn,hilda.

20Nebûzaradan,serleşkerêcerdevanan,evhildaûbir RiblayêbapadîşahêBabîlê

21PadîşahêBabîlêliRiblayê,liwelatêHamatê,ewkuştin ûCihûdajiwelatêxwehatinsirgûnkirin

22ÛjibogelêkuliwelatêCihûdayêmabû,ku NebûkadnezarpadîşahêBabîlêewhiştibû,wîGedalyakurê Ahîkam,kurêŞafan,liserwankirserwer

23Ûgavahemûserokênartêşan,ewûmirovênwan, bihîstinkupadîşahêBabîlêGedalyakiriyewalî,Îsmaîlê kurêNetanya,YohananêkurêKareyah,Serayakurê TanhûmetêNetofatî,ûYaazanyakurêMaaxatî,ewû mirovênxwehatinbaGedalyaliMîspayê.

24Gedalyajiwanûjimirovênwanresondxwarûgot:«Ji xulamtiyaKildaniyannetirsinLiwelêtbijînûxizmeta padîşahêBabîlêbikinûwêjiwerebaşbe.»

25Lêdimehaheftemînde,ÎsmaîlêkurêNetanya,kurê Elîşama,jinifşêpadîşahî,bidehzilamênpêrehatû Gedalyakuşt,ewûCihûûKildaniyênkuliMîzpayêbiwî rebûnmirin

26Hemûgel,çibiçûkçimezin,ûserokênartêşanrabûnû hatinMisrê,çimkîjiKildaniyanditirsiyan.

27ÛdisalasîûheftemînasirgûnkirinaYehoyaxîn padîşahêCihûdayêde,dimehadiwanzdehêde,dirojabîst ûheftemînamehêde,padîşahêBabîlêEvilmerodax,di salakudestbipadîşahiyêkirde,serêYehoyaxînpadîşahê Cihûdayêjizindanêderxist

28Binermîpêrepeyivîûtextêwîjitextêpadîşahênkuli Babîlêbiwîrebûnbilindtirdanî

29Ûcilênzindanaxweguherand:ûhemûrojênjiyanaxwe hertimliberwînandixwar

30Xercêwîhertimjialiyêpadîşahvedihatdayîn,rêjeya rojanejiboherrojê,dihemûrojênjiyanawîde