Javanese - The Book of 2nd Chronicles

Page 1


2Babad

BAB1

1SangPrabuSuleman,putraneSangPrabuDawud, santosaingkarajan,lanPangeranYehuwah,GustiAllahe, nunggilkaropanjenengane,sartangluhurakepanjenengane banget.

2SangPrabuSulemanbanjurngandikamarangwong Israelkabeh,parapanggedheningwadya-balasewulan wadya-balasatus,parahakimlansakehegubernuring Israelkabeh,yaikuparapanggedheningkulawangsa

3SangPrabuSulemandalahwongsapasamuwankabeh padhatindakmenyangtenggerpangurbananingGibeon; AmargaingkonoanaTarubPasamuwaningAllah,kang digawedeningNabiMusa,abdineSangYehuwah,ingaraarasamun.

4NangingpethineGustiAllahwisdigawadeningSang PrabuDawudsakaKiryat-Yearimmenyangpanggonan singwisdicawisakedeningSangPrabuDawud,amarga dhewekewisngedegaketarubanaingYerusalem 5Kajabaikumisbyahtembagakangdigawedening BezaleelbinUribinHurikuanaingngarepeTarubSucine SangYehuwah;

6SangPrabuSulemanbanjurmunggahmranamenyang ingmisbyahtembagaanaingngarsaneSangYehuwah, kanganaingTarubPasewakan,lannyaosakekurban obaransewuingmisbyahiku

7IngbengiikuGustiAllahngatingalmarangSangPrabu Sulemansartangandika:“Nyuwunaapakangbakal Sunparingakemarangkowe”

8SangPrabuSulemanbanjurmaturmarangGustiAllah: “Padukasampunparingsih-kadarmaningkangageng dhatengSangPrabuDawud,ramakawula,sahasampun ngangkatkawuladadosratunggentosipanjenenganipun.

9Saiki,dhuhYehuwah,GustiAllah,mugikarsaanetepi prasetyaPadukadhatengSangPrabuDawud,ramakawula; 10Sapunikamugikarsaaparingkawicaksananlankawruh, supadoskawulasagedmedallanmlebetwontening ngajengipunbangsapunika,awitsapaingkangsaged ngadiliumatPadukapunika,ingkangagengsanget?

11GustiAllahbanjurngandikamarangSangPrabu Suleman,"Amargaikianaingatimu,lansampeyanora njalukkasugihan,kasugihanutawakamulyan,utawa nyawamungsuhmu,landurungnjalukumurdawa;nanging kowenjalukkawicaksananlankawruhkanggoawakmu dhewe,supayakowebisangadiliumatingSun,kangwus Sunangkatkowedadiratu

12Kawicaksananlankawruhwiskaparinganmarangkowé; Ingsunbakalmaringikasugihan,kasugihanlankamulyan marangsira,kangdurungtaundarbenipararatusadurunge sira,lanorabakalanaingsapungkurirakangkaya mangkono

13SawusemangkonoSangPrabuSulemantindak menyangingtenggerpangurbananingGibeon,sakaing ngarepeTarubPasewakan,ingYerusalem,lanjumeneng ratuingIsrael

14SangPrabuSulemanbanjurnglumpukakekretalan prajuritjaranan,sartaduwekretasewupatangatuslan prajuritjarananrolasewu,kangdilebokakeingkutha-kutha kretalananaingngarsaneSangPrabuingYerusalem.

15SangPrabubanjurndadèkakésalakalanemasanaing Yérusalèmngantikayawatu,sartawit-witaneres didadèkakékayawitara-arakanganaingLebak.

16SangPrabuSulemandhawuhnggawajaransakaing tanahMesir,lanparasudagarSangPrabupadhanampani benanglenakanthirega.

17Wong-wongmaubanjurpadhangetokakékrétaperang sakaMesirreganénematussekel,lanjaransijiregané satusseket.

BAB2

1SangPrabuSulemanmutusakearepyasapadaleman kagemasmaneSangYehuwahlanpadalemankanggo karajan.

2SangPrabuSulemannulingaturakewongpitungpuluh ewukanggonggawamomotan,lanwolungpuluhewu kanggonebanginggunung,lantelungewunematus kanggongawasi

3SangPrabuSulemanbanjurutusanmarangingngarsane SangPrabuHuram,ratuingTirus,matur:“Kaya anggonmutumindakmarangSangPrabuDawud,ramaku, lanngutuskayuereskanggongedegakepadalemankanggo padunungane,iyaugamarangaku.

4Lah,akuyasapadalemankagemasmaneSangYehuwah, GustiAllahku,kanggongaturakemarangPanjenengane, lankanggongobongmenyananaingngarsane,kanggoroti sajiankangajeg,lankanggokurbanobaranesuklansore, ingdinaSabat,ingrembulananyar,laningdinariyaya riyayaPangeranYehuwah,GustiAllahkitaIkiminangka pranatankanggoIsraelingsalawas-lawase

5Denepadalemankangdakdegakeikugedhe,amarga Allahkitaikuagungngungkulisakehingallah

6Nangingsapakangbisayasapadalemankanggo Panjenengane,awitlangitlanlangiteorabisangenggoni?

Sintentakawulapunika,deneanggenkulabadhe ngedegakendalem,kejabanamungkanggengobong kurbaningngarsanipun?

7Mulanéakukirimiwongsingpintergawéemas,slaka, tembaga,wesi,wungu,abanglanbiru,singpinterngubur karowong-wongsingpintersingnunggilkaroakuing YéhudalaningYérusalèm,singdiparingakédéning bapakkuDawud

8Akuugangirimwiteres,witcemaralanwitcendana sakaLibanon,amargaakungertiyenparaabdimubisa negorkayuingLibanon;lan,lah,paraabdiningsunbakal nunggilkaroparaabdinira.

9Malahkanggonyawisakekayuakehbangetkanggoaku, amargaomahsingbakaldakdegakebakalgedhebanget 10Lah,Ingsunbakalmaringimarangparaabdinira,kang padhanegorkayu,gandumrongpuluhewukor,gandum rongpuluhewukor,anggurrongpuluhewubath,lanlenga rongpuluhewubath.

11SangPrabuHuram,ratuingTirus,banjurmangsuli kanthiserat,kangdikirimmenyangingngarsaneSang PrabuSuleman,"SarehneSangYehuwahtresnamarang umate,mulaPanjenenganewusngangkatkowedadi ratune"

12Hiramtumulingandikamaneh:“PinujiaPangeran Yehuwah,GustiAllaheIsrael,kangnitahakelangitlan bumi,kangwusmaringakeSangPrabuDawudputrakang wicaksana,kangwicaksanalanwicaksana,kangbisayasa

padalemankagemSangYehuwahlanpadalemaning karajan.

13Lansaikiakuwisngutuswongsinglicik,singpinter, sakabapakkuHuram,

14AnakewongwadonsakabaniDhan,lanbapaknewong Tirus,pintergaweemaslanslaka,tembaga,wesi,watulan kayu,kainwungu,biru,lenaaluslanabang;ugakanggo ngukirsadhengahjinisukir,lankanggonemokaké sakehingpakaryankangbakalkaparingakémarang panjenengané,karowong-wongsingpinter,lankarowongwonglicikégustikuDawud,bapakmu

15Mulané,gandum,sair,lengalananggur,singwis diomongkébendarané,karebènkirimmarangparaabdiné.

16AkubakalnegorkayusakaLibanon,sacukupesacukupe, lankayu-kayuikubakaldakgawamenyangYopenganggo kapal-kapalingsegara.lansiragawanenmunggah menyangYerusalem

17SangPrabuSulemannulingetangsakehewongmanca ingtanahIsrael,miturutcacaheSangPrabuDawud,kang ramalanketemusatusseketewutelungewunematus

18Wong-wongmaupadhadidadekakepitungpuluhewu daditukangbeban,wolungpuluhewudaditukangmotong inggunung,lantelungewunematusdadipengawas kanggonglakokakepagaweankanggorakyat

BAB3

1SawusemangkonoSangPrabuSulemanwiwityasa padalemaneSangYehuwahanaingYerusaleminggunung Moria,ingkonoSangYehuwahngatingalmarangSang PrabuDawud,kangrama,ingpanggonankangwus dicawisakedeningSangPrabuDawudanaingpanutone Ornan,wongYebus

2Banjurwiwitngedegakeingdinakapindhosasikapindho, ingtaunkapingpapatpamarentahane

3Ikiprekara-prekarasingdiwènèhakémarangSuléman kanggombangunPedalemanéAllah.Dawanemiturut ukuransingkapisanyaikusawidakasta,lanambanerong puluhasta

4Empersinganaingngarepepadalemanikudawane manutambanepadalemanmau,rongpuluhasta,dhuwure satusrongpuluh,laningnjeronedilapisimasmurni

5Pedalemanékanggedhémaubanjurditutupikarowit cemara,kangdilapisiemasmurni,sartaingdhuwuré dilebokakéwitkurmalanrante

6Padalemanmaudihiasnganggowatusinglarang-larang kanggokaendahan,lanmasParwaim

7Padalemanmauugadilapisimas;lanukir-ukirankerub ingtembok

8Banjuryasapadalemankangmahasuci,dawanemanut ambanepadalemanmau,rongpuluhastalanambanerong puluhasta.

9BobotpakumauseketsekelemasKamar-kamar ndhuwurdilapisimas

10IngPedalemanéAllahsingMahasuci,dhèwèkéyasa kerubrecaloro,dilapisimas

11Swiwinekerub-kerubikudawanerongpuluhasta, swiwinekerubsijilimangastatekaningtemboke padaleman,lanswiwiliyanelimangasta,ngantitekan swiwinekerubliyane.

12Swiwinekerubsijinelimangastatekaningtemboking padaleman,lanswiwiliyanelimangasta,mathukkaro swiwinekerubliyane

13Swiwinekerub-kerubmauambanerongpuluhasta; 14Dhèwèkéyasageberésakakainwungutuwa,wungu nom,jinggalanlenaalus,banjurdigarapkerub

15Ingsangarepepadalemanmauiyayasatugulorokang dhuwuretelungpuluhlimaasta,lankretakanganaing dhuwursabenanalimangasta

16Panjenenganébanjurgawérantekayasinganaing PedalemanéAllah,banjurdipasangingpucukingcagak; banjurgawedelimasatus,banjurkapasangingrante

17Dhèwèkéyasatugu-tuguingsangarepéPadalemanSuci, sijianaingsisihtengenlansijinéanaingsisihkiwa;Sing tengendijenengiYakhin,laningsisihkiwajenengeBoas

BAB4

1Ugayasamisbyahtembaga,dawanerongpuluhasta, ambanerongpuluhastalandhuwuresepuluhasta

2Ugayasasegaracor-corandawanesepuluhastasaka pinggirtekanpinggir,bunderbunderlandhuwurelimang asta;langarisdawanetelungpuluhastangubengi

3Ingngisoreanarupasapi,kangngubengisakubenge: sepuluhasta,ngubengisegara.Sapikalihlarik,nalika dipuntuang

4Sapikangtelumadheplor,telumadhepmangulon,telu madhepmangidul,telumadhepwetan,lansegaraanaing sadhuwure,lansisihmburikabehanaingnjero

5Dhuwuréambanetangan,lanpinggirékayapinggir mangkok,karokembangbakung;lannampalanisitelung ewusiram

6Dhèwèkéugayasajembangansepuluh,limaditataing sisihtengenlanlimaingsisihkiwa,kanggongumbah; nangingsegaraikukanggoadusparaimam

7Panjenenganébanjuryasapadamaranmassepuluhmanut wujudé,banjurdipasangingPadalemanSuci,limaingsisih tengenlanlimaingsisihkiwa

8Dhèwèkéyasamejasepuluh,dilebokakéingPadaleman Suci,limaingsisihtengenlanlimaingsisihkiwa. Dhèwèkéyasamangkokemassatus

9Salajengipunpanjenenganipundamelplataranipunpara imam,plataraningkangagengtuwinlawang-lawang plataran,sahalawangipundipunlapisitembaga

10Segaramaubanjurdilebokakeingsisihtengenwetan, ingsisihkidul.

11Hirambanjuryasakuwali,soroklanbokorSangPrabu Huramnulingrampungakepagaweankangkatindakake kanggoSangPrabuSulemankanggopadalemaningAllah;

12Yaikucagakloro,pomole,lankapitalkanganaing pucukingcagakloro,lankembanglorokanggonutupi pommellorokanganaingpucukingcagak;

13Lanwohdelimapatangatuskanggokembangloro; delimarongjajaringsabenkembang,kanggonutupi pommelloroingkapitalsinganaingcagak

14Panjenenganeiyayasakreta-krekanlanjembanganjembangananaingdhuwureompak-ompak;

15Segarasijilansapirolasingsangisore

16Kwali,sodok,pancingdaginglansakehepirantine,iya digawedeningHuram,ramane,kanggoSangPrabu SulemankanggopadalemaneSangYehuwah,saka tembagakangkinclong

17AnaingLebakYordan,SangPrabunyuntakmauana inglemahlempungingantaranéSukotlanZeredata. 18KayamangkonoSangPrabuSulemanyasapirantipirantimauakehbanget,amargabobotetembagaikuora bisaditemokake.

19Sulémanugayasasakehingprabotkanggo padalemaningAllah,misbyahemaslanmeja-mejakanggo masangroti.

20Kajabaiku,padamaranlanpadamarane,kangkudu diobongmituruttata-caraneanaingngarepePedaleman Allah,yaikuemasmurni;

21Lankembang-kembang,lampu-lampu,lanjepitedigawe sakamaslanmasmurni;

22Lampit,bokor-bokor,bokor-bokorlanpadupanpadupanemasmurni,lanlawangingPadalemanSuci, lawang-lawangingnjeropapansucilanlawang-lawanging PadalemanSuciikuemas

BAB5

1Mangkonosakehingpagaweankangkatindakakedening SangPrabuSulemankanggopadalemaneSangYehuwah wusrampung;salaka,emaslansakehepirantinepadha dilebokakeingpasimpenaningpadalemaningAllah

2SawusemangkonoSangPrabuSulemanbanjur nglempakakeparatuwa-tuwaneIsraellansakehe panggedheningtaler,parapanggedheningkulawangsane wongIsrael,menyangYerusalem,kanggongunggahake pethiprasetyaneSangYehuwahsakaingkuthaneSang PrabuDawud,yaikuSion

3MulanéwongIsraèlkabèhpadhanglumpukanaing ngarsanéSangPrabunalikariyayaingsasikapitu

4LankabehtuwaIsraelteka;lanwongLewipadha ngangkatpethi.

5PethilanTarubPasewakanlansakehepirantisucikang anaingTarubSucipadhadiunggahakedeningparaimam lanparawongLewi.

6SangPrabuSulemanlansakehepasamuwaneIsraelkang padhanglumpukanaingngarepepethimau,padha nyembelehwedhusgembellansapi,kangcacaheorakena kaetunglanorakenakaetang

7ParaimambanjurnglebokaképethiprajanjianéPangéran menyangpanggonané,ingkamarsingpalingsuci,ing panggonansingpalingsuci,ingsangisoréswiwinékerub

8Amargakerub-kerubmaupadhangebarakeswiwineing sadhuwurepanggonanepethi,lankerub-kerubikunutupi pethilanpikulane

9Sakehepikulanmaupadhadiundhuh,ngantiujung-ujung pikulanmaukatonsakaingpethiingsangarepe PedalemanéAllah;nangingpadhaorakatontanpaLaning kanangantisaiki

10Ingkonooraanabarangapa-apakajabapapanlorokang dilebokakedeningNabiMusaanaingHoreb,nalika PangeranYehuwahdamelprajanjiankarowongIsrael, nalikapadhametusakaingtanahMesir

11Barengparaimampadhametusakaingpasucen, (amargasakeheimamkanganaingkonopadhakasucèkaké, lanorapadhangladèniingpakumpulané

12UgaparawongLewi,kangpadhadadipenyanyi,yaiku Asaf,HemanlanYedutun,karoanak-anakelansadulursadulure,padhamanganggomoriputih,padhaduwekecer, clempunglanclempung,padhangadeganaingpojok

wetanmesbèh,karoparaimamsatusrongpuluhkang ngunekakekalasangka;)

13Nalikaparajuruslomprètlanjurukidungpadhadadi siji,padhakeprunguswaranésiji-sijinekanggongluhuraké Pangéran.lannalikapadhanguwuh-uwuhnganggo slomprètlanclempunglanclempung,sartapadha ngluhurakéPangéran,pangucapé,"AmargaPanjenengané ikubecik;awitsih-kadarmanelanggengingsalawaslawase,mulapadalemanmaukebakmendhung,yaiku padalemaneSangYehuwah;

14Mulanéparaimamorabisangadegngladènimega, mergakamulyaningAllahngebakipadalemanéAllah

BAB6

1SangPrabuSulemanbanjurngandika:“Pangeran YehuwahwusngandikamanawaPanjenenganebakal dedalemanaingpepeteng

2NangingIngsunwusyasapadalemankanggosira,lan papanpanggonaniraingsalawas-lawase

3SangPrabubanjurnolehlanmberkahisapasamuwane Israelkabeh;

4Panjenenganébanjurngandika,“PinujiaPangéran, AllahéIsraèl,singwisnetepiapasingdipangandikakaké nganggocangkemémarangDawud,bapakku,

5WiwitnalikaIngsunngentasakeumatingSunmetusaka ingtanahMesir,Ingsunoramilihkuthaingantarane sakehesukuIsrael,kanggombangunpadaleman,supaya asmaningSunanaingkono;AkuugaoramilihwongsijisijiadadiratuningumatingSunIsrael

6NangingAkuwismilihYérusalèm,supayajenengkuana ingkono;lanwismilihDawuddadipemimpinumatingSun Israel

7AnaingpanggaliheSangPrabuDawud,ramaku,arep yasapadalemankagemasmaneSangYehuwah,Gusti AllaheIsrael

8NangingSangYehuwahngandikamarangSangPrabu Dawud,ramaningsun:Amargaanaingatimuarep ngedegakepadalemankanggoasmaningSun,mulane anggoniranindakakekanthibecik.

9Nangingkowéorabakalmbangunomah;nanging anakmukangbakalmetusakawetengmu,ikukangbakal mbangunpadalemankanggoasmaningSun.

10MulaneSangYehuwahwusnetepipangandikanekang wuskadhawuhake,awitakuwusjumenengnggentosiSang PrabuDawud,leluhurku,lanjumenengingdhampare Israel,kayakangwuskaprasetyakakedeningSang Yehuwah,sartawusmbangunpadalemankagemasmane SangYehuwah,GustiAllaheIsrael

11IngkonoIngsunlebokakepethi,kangisineprasetyane SangYehuwah,kangdianakakekarowongIsrael

12Panjenenganébanjurjumenenganaingsangarepé mesbèhéPangéran,anaingngarsanéumatIsraèlkabèhlan ngacungakéastane

13AwitdeneSangPrabuSulemanyasaundhak-undhakan tembagadawanelimangasta,ambanelimangastalan dhuwuretelungasta,landipasanganaingsatengahe plataran;

14“DhuhPangéran,AllahipunIsraèl,botenwontenAllah ingkangkadosPadukawonteningswargalaningbumi. kangnetepiprasetyanlansih-kadarmanmarangparaabdi

Paduka,ingkanglumampahwonteningngarsaPaduka kanthigumolongingmanah.

15PadukaingkangsampunnetepijanjiPadukadhateng abdiPadukaDawud,ramakawula;lanngandikanganggo cangkem,lanwisrampungkarotanganmu,kayaingdina iki

16Mulanésaiki,dhuhPangéran,AllahéIsraèl,mugi karsaanetepijanjiPadukadhatengabdiPadukaDawud, ramakawula,mengkéné:“IngngarsaningSun,orabakal anawongsiji-sijiakangbakallenggahingdhamparIsraèl Nangingsupayaanak-anakmupadhangati-atimarang lakunesupayamanutangger-anggeringSun,kayadene anggonmulumakuanaingngarsaningSun.

17Sapunika,dhuhYehuwah,GustiAllahipunIsrael,mugi karsaakayektenanpangandikaPadukaingkangsampun PadukadhawuhakendhatengabdiPadukaDawud.

18NangingapatenanGustiAllahbakaldedalemkaro manungsaingbumi?lah,swargalanswarganinglangitora bisangebakikowé;apamanehomahsingwisdakbangun iki!

19Mulanémuga-mugapandongalanpanyuwunéabdi-Mu, dhuhYehuwah,GustiAllahkawula,mugikarsaa miyarsakakensesambatsahapandonganipunabdiPaduka wonteningngarsaPaduka

20Supayamripatmurina-wengimirsaniingomahiki,ing panggonansingwiskokkandhakake,yenbakaldilebokake ingkono;mugikarsaamiyarsakakenpandonganipunabdi Padukawonteningngriki.

21Mulané,rungoknapanyuwunéabdiPadukalanumat PadukaIsraèldhatengpapanmenikalanyensampeyan krungu,ngapura.

22Manawaanawongkanggawedosamarangpepadhane, lanwongmaukatetepakesupaos,lanbanjursumpahana ingngarepemisbyahmuingpadalemaniki;

23Padukamugikarsaamiyarsakakensakingswarga,saha tumindakasahangadiliparaabdiPaduka,kanthimales dhatengtiyangduraka,kanthimalestumindakipundhateng sirahipunpiyambaklankanthimbenerakewongmursid, kanthimenehidhewekemiturutkabenerane

24LanmanawaumateIsraelpadhakatindhesdening mungsuh,amargapadhagawedosamarangkowe;lan bakalbalilanngakonijenengsampeyan,lanndedongalan panyuwuningngarepsampeyaningomahiki;

25Padukamugikarsaamiyarsakakensakingswarga,saha PadukamugikarsaangapuntendosanipunumatPaduka Israel,sahawangsuldhatengingnagariingkangPaduka paringakendhatengparaleluhuripun

26Nalikalangitditutuplanoraanaudan,amargapadha nglakonidosamarangPaduka;Nangingmanawawongwongmaupadhandedongaanaingpanggonaniki,lan ngakoniasmane,lanpadhamratobatsakadosane,nalika padhaditindhes;

27Padukamugikarsaamiyarsakakensakingswarga,saha Padukamugikarsaangapuntenkalepatanipunparaabdi Paduka,sahaumatPadukaIsraèl,manawiPadukaparing pitedahdhatengtiyang-tiyangwaubabmargiingkangleres, ingkangkedahdipuntindakaken.lannekakakeudan marangtanahira,kangwussiraparingakemarangumate daditanahpusaka

28Manawaingnagarakonoanapailan,pageblug, bledosan,walang,utawaulat;manawamungsuhepadha

ngepungingkutha-kuthanenegarane;apawaelarautawa penyakitapawae:

29Banjurpandongautawapanyuwunapawaesingkudu diucapakedeningsapawae,utawasakakabehumatmu Israel,nalikasabenwongngertisedhihlansedhihnedhewe, banjurpadhangacungaketanganeanaingpadalemaniki

30Padukamugikarsaamiyarsakakensakingswargapapan padununganPaduka,sahaPadukamugikarsaangapunten, sahaparingpiwalesdhatengsabentiyangmiturutsakehing tindakipun,ingkangPadukapirsamanahipun(amarga kowémungngertiatineparaanakingmanungsa:)

31SupayapadhangabektimarangPanjenenganelan lumakumiturutdalane,salawasepadhauripanaingtanah kangwusPadukaparingakemarangparaleluhurkawula

32Lanbabwongmanca,kangdudupanunggalaniraumat PadukaIsrael,ingkangrawuhsakingnagariingkangtebih, awitsakingasmaPadukaingkangagung,astaPaduka ingkangkakuwatansahaastaPadukaingkangkaacungaken; yenpadhatekalanndedongaingomahiki;

33Padukamugikarsaamiyarsakakensakingingswarga, sakingpapanpadununganPaduka,sahanindakaken samukawisingkangdipunsesakakendeningtiyangmanca dhatengPaduka;supadossakehingbangsaingsalumahing bumiwanuhdhatengasmaPaduka,sahangabektidhateng Paduka,kadosdeneumatPadukaIsrael,sahasami mangretos,bilihpadalemaningkangkawuladadosaken punikaasmaPaduka

34Manawaumatépadhametuperangnglawanmungsuhé liwatdalansingbakalkokkongkoni,lanpadhandedonga marangkowémenyangingkuthasingwisDakpilihlan padalemansingDakdekèkakékanggoasmamu;

35Padukamugikarsaamiyarsakakenpandonganipunsaha panyuwunipunsakingswarga,sahaPadukamugikarsaa ngluwariprakawisipun.

36Manawawong-wongmaupadhagawédosamarang kowé(amargaoraanawongsiji-sijiakangoranglakoni dosa),nuliPanjenengannesumarangwong-wongmau, banjurpadhakaulungakéingtanganémungsuh-mungsuhé, lanpadhadiboyongmenyangtanahsingadohutawa cedhak;

37Nangingmanawawong-wongmaupadhanganggepyen anaingtanahkangdiboyong,banjurmratobatlan ndedongamarangsiraanaingtanahpambuwangan,kanthi ngucap:Kawulasampunsaminindakakendosa,sampun nindakakenkalepatansahatumindakduraka;

38Manawawong-wongmaupadhabalimarangsira klawangumolongingatinelangumolongingnyawaneana ingtanahpambuwangan,kangwuspadhadiboyong,sarta ndedongatumujumarangtanahe,kangwusPaduka paringakemarangparaleluhure,marangkuthakangwus sirapilihlanmarangpadalemankangwusSunedegake kanggoasmane;

39Padukamugikarsaamiyarsakakenpandongasaha panyuwunipunsakingswarga,sakingpapanpadunungan Paduka,sahamugikarsaaparingpangapuntendhateng umatPadukaingkangsampunnglampahidosadhateng Paduka.

40DhuhAllahkawula,mugiPadukamugikarsaamirsani, mugikarsaamirsanipandongaingkangkatindakaken wonteningpapanpunika.

41Mulanésaiki,dhuhPangéranAllah,Padukamugi karsaajumenengwonteningpaleremanPaduka,dalah pethikekiyatanPaduka

42DhuhYehuwah,GustiAllah,sampunngantos sumingkirakenpasuryanipuntiyangingkangPadukajebadi, Padukamugikarsaangengetisih-kadarmanipunabdi PadukaDawud

BAB7

1BarengSangPrabuSulemanrampunganggonendedonga, anagenitumurunsakainglangit,numpeskurbanobaran lankurbansembelehan;lankamulyaningPangeran Yehuwahngebakipadalemanmau

2ParaimamorabisalumebuingPedalemanéAllah,merga padalemanéPangéranngebakikamulyanéPangéran.

3BarengwongIsraèlkabèhpadhaweruhgenitumurunlan kamulyanéPangéraningPedalemanéAllah,banjurpadha sujudnyembahingbumianaingtrotoar,banjurpadha sujudlanngluhurakéPangéran,pangucapé,"Amarga Panjenenganéikubecik;awitsih-kasetyanelanggenging salawas-lawase.

4SangPrabulanrakyatkabehbanjurpadhanyaosake kurbansembelehananaingngarsaneSangYehuwah

5SangPrabuSulemanbanjurnyaosakekurbansembelehan sapirongpuluhewulanwedhussatusrongpuluhewu

6Paraimampadhanindakakepakaryanedhewe-dhewe, ugaparawongLewinganggopirantimusikeSang Yehuwah,kangdigawedeningSangPrabuDawudkanggo ngluhurakeSangYehuwah,awitsih-kasetyanelanggeng ingsalawas-lawase,nalikaSangPrabuDawudngidungake pamujisokurlanparaimamngunekakekalasangkaanaing ngarepe,lanwongIsraelkabehpadhangadeg

7Sulemanuganucekaketengahplatarankanganaing sangarepepadalemaneSangYehuwah,amargaanaing konoanggonenyaosakekurbanobaranlangajihekurban slametan,amargamisbyahtembagakangdigaweSang PrabuSulemanorabisanampakurbanobaran,kurban dhaharanlangajihe

8IngnalikaikuugaSangPrabuSulemannganakakeriyaya pitungdinalanwongIsraelkabeh,yaikupasamuwankang akehbanget,wiwitsakaingdalanmenyangHamatnganti tekaningkaliMesir.

9Ingdinakangkapingwoluwong-wongpadhanganakaké pasamuwankhusyuk,amargapadhanganakaképanyucian misbyahpitungdinalanriyayapitungdina.

10Ingtanggalpingtelulikursasikapitu,wong-wongmau didhawuhimulihmenyangkémahékanthibungahlan bungahmergasakakabecikansingditindakakédéning AllahmarangDawud,Suléman,lanumatIsraèl 11MangkonougaSangPrabuSulemanngrampungake padalemaneSangYehuwahlanpadalemaneSangPrabu, lansakehingpanggaliheSangPrabuSulemankanggo nindakakeingpadalemaneSangYehuwahlaning padalemanedhewe,padhakatindakakekanthibecik 12IngwayahbengiSangYehuwahngatingalmarangSang PrabuSulemanlanngandikamarangSangPrabu:“Ingsun wusmiyarsakakepandongamu,lanpanggonanikiwus SunpilihkanggoIngsunminangkapapankurban sembelehan.”

13ManawaIngsunnutuplangitsupayaoraanaudan, utawayenIngsundhawuhmarangwalang-walangsupaya

padhamanganbumi,utawayenIngsunndhatengake pagebluganaingsatengahingumatingSun; 14ManawaumatingSun,kangsinebutasmaningSun,padha ngasorakeawakedhewe,ndedongalanngupayamarang Ingsun,sartaninggallakunekangala;IngkonoIngsun bakalmiyarsakakesakaingswarga,sartaIngsunbakal ngapuradosanesartabakalmarasakenagarane

15Saikimripatkubakalkabuka,lankupingkunggatekake pandongasingkatindakakeingpanggonaniki

16AwitsaikiIngsunwismilihlannucèkaképadalemaniki, supayaasmaningSuntetepanaingkonoingsalawaslawase,lanmripatlanatikubakaltansahanaingkono 17Denesira,manawasiralumampahanaing ngarsaningSunkayadeneSangPrabuDawud,leluhurira, tuwinnindakakeapakangwusSunprentahakemarangsira, sartanetepipranataningSunlanpranataningSun; 18IngkonoIngsunbakalnetepakedhamparingkarajanira, kayakangwusSunprasetyakakemarangSangPrabu Dawud,ramamu,mangkene:Ingsunorabakalkelangan wongkangdadipanguwasaingIsrael

19Nangingmanawakowepadhanyingkurlannyingkur pranatan-pranataningSunlandhawuh-dhawuhingSun,kang wusSunparingakemarangkowe,banjurlungangabekti marangallahliyanelannyembahmarangiku; 20BanjurbakalDakjupuksakaoyod-oyodsakatanah-Ku, singwisDakparingaké;lanpadalemaniki,kangwus SunsucèkakékanggoasmaningSun,bakalDakbuwangsaka ingngarsaningSun,lanbakalDakdadèkaképaribasanlan pacelathoningantaranésakehingbangsa

21Lanomahsingdhuwurikibakalnggumunakesaben wongsingliwat;temahbanjurmuni:YagénéPangéran nindakakémangkonomarangtanahkénélanpadalemaniki?

22Lanbakaldijawab:AmargapadhaninggalPangeran Yehuwah,GustiAllaheparaleluhure,kangngentasake wong-wongmausakaingtanahMesir,lannyepengallah liyanelannyembahlanngabektimarangiku,mulane Panjenenganendhatengakebilaiikimarangwong-wong mau

BAB8

1Ingpungkasanrongpuluhtaun,nalikaSangPrabu SulemanyasapadalemaneSangYehuwahlanpadalemane dhewe

2Kutha-kuthakangdibalèkakédéningHurammarang SangPrabuSulémanikubanjurdidegakédéningSuléman landidadèkakéwongIsraèlmanggoningkono

3SangPrabuSulemanbanjurtindakmenyangHamatzoba lanbisangalahake

4PanjenenganeyasaTadmoranaingara-arasamunlan sakehekuthagedhong-gedhongkangdiyasaanaingHamat

5PanjenenganeyasakuthaBèt-HoroningdhuwurlanBètHoroningngisor,kutha-kuthasingbètèng-bètèng,temboké, gapuranélanbètèngé;

6Baalatlansakehingkutha-kuthapanyimpenankagungane SangPrabuSuleman,sakehekuthakreta,kutha-kuthane paraprajuritjaranan,sartasakehekangdikarepakedening SangPrabuSulemankanggombanguningYerusalem,ing Libanonlaningsatanahpangwasane

7AnadenesakehekekarenewongHet,wongAmori,wong Feris,wongHewilanwongYebus,kangduduwongIsrael,

8Nangingpanunggalaneanak-anakekangisihkarianaing tanahkono,kangorakatumpesdeningwongIsrael,iku padhadiparingakedeningSangPrabuSulemankanggo mbayarpajegngantisaprene.

9NangingwongIsraèloradidadèkakébatur-tukon SulémanNangingwong-wongmaupadhadadiprawira, panggedheningperwira,panggedheningkretalanprajurit jaranan.

10IkiparapanggedheningpunggawaneSangPrabu Suleman:rongatusseket,kangngerehrakyat

11SangPrabuSulemantumulingiridputrineSangPrabu PringonsakaingkuthaneSangPrabuDawudmenyanging padalemanekangwuskayasakakekanggodheweke, amargadhewekekandha:“Bojokuorabakalmanggonana ingomaheSangPrabuDawud,ratuingIsrael,amarga panggonan-panggonanikusuci,panggonanepethining PangeranYehuwah”

12SawusemangkonoSangPrabuSulemanbanjur nyaosakekurbanobarankonjukmarangPangeran YehuwahanaingmisbyaheSangYehuwahkangkabangun anaingngarepeserambi

13MalahsabendinapadhanyaosnamanutdhawuheNabi Musa,ingdinaSabat,ingsasianyar,laningdina-dina riyaya,pingtelusabentaun,yaikuingriyayaRotiTanpa Ragi,ingRiyayaMinggulaningRiyayaTarub.

14ManutdhawuheSangPrabuDawud,kangrama,banjur netepakegolongan-golonganingparaimamlanparawong Lewipadhanindakakepangibadah,supayapadha ngluhurakelanngladenianaingngarepeparaimam,kaya kangdadikuwajibansabendinane,ugaparajurujaga gapuraingsabengapurane,amargamangkonodhawuhe SangPrabuDawud,abdiningAllah

15Wong-wongmauoranyimpangsakadhawuhéraja marangparaimamlanparawongLèwiingbabapawaélan babraja-brana

16SaikikabehpakaryaneSangPrabuSulemanwis disiapakengantidinamadegepadalemaneSangYehuwah lanngantirampungMulanépadalemanéYéhuwahwis rampung

17SawusemangkonoSangPrabuSulemantindak menyangEzion-GeberlanmenyangElotingpinggirsagara ingtanahEdom

18Hirambanjurngutusparaabdinelanparaabdinekang duwekawruhbabsegaraBanjurpadhatindakkaropara abdineSangPrabuSulemanmenyangOfir,lansakaing konopadhanjupukemaspatangatussekettalenta,digawa menyangingngarsaneSangPrabuSuleman

BAB9

1NalikaratuingSyebakrungukabarbabSangPrabu Suleman,banjurtekakanggonyobakanggoSangPrabu SulemankaropitakonanangelingYerusalem,karo pasukanakehbanget,lanuntasingnggawarempah-rempah, lanemasakehbangetlanwatularang,lannalikadheweke sowaningngarsaneSangPrabuSuleman,dheweke rembugankaroSangPrabuSulemanbabkabehsingana ingatiné

2SangPrabuSulemanbanjurnyritakakesakehe pitakonane,lanoraanabarangkangndheliksakaSang PrabuSulemankangoradikandhakake

3NalikaratuingSyebamirsanikawicaksananeSangPrabu Sulemanlanpadalemankangdiadegake, 4Landhaharaningmejane,lenggaheparaabdine,para abdinelansandhangane;parajuruunjukanlan pangagemane;lanmunggahmenyangPedalemanéAllah; oraanarohmanehingdheweke

5AturwangsulanemarangSangPrabu:“Pancenbener kangdakrunguanaingtanahku,babtumindakmulan kawicaksananmu

6Nangingakuoraprecayamarangpangandikane,nganti akuteka,lanmripatkuwisweruh,lansathithiksaka kawicaksananmuorakandhakaroaku,amargakowe ngluwihikabarsingdakrungu.

7RahayuparaabdiPaduka,saharahayuparaabdiPaduka punika,ingkangtansahngadegwonteningngarsaPaduka sahamirengakenkawicaksananPaduka.

8PinujiaPangeranYehuwah,GustiAllahmu,kang keparengnglenggahakekoweingdhampare,dadiratu kagemPangeranYehuwah,GustiAllahmu,amargaGusti AllahmungasihimarangIsrael,supayapadhakatetepake ingsalawas-lawase,mulanePanjenenganenjumenengake koweratunewong-wongiku,supayanindakakekaadilan lankaadilan

9SangPrabubanjurmaringimarangSangPrabuemas satusrongpuluhtalenta,lanrempah-rempahakehbanget lanwatularang-larang,lanoraanarempah-rempahkaya singdiparingakedeningratuingSyebamarangSangPrabu Suleman.

10ParaabdinéHuramlanparaabdinéSuléman,singpadha nggawaemassakaOfir,padhanggawawitcendanalan watularang.

11Wit-witancendhanamauSangPrabuyasaundhakundhakaningpadalemaneSangYehuwahlaningkadhaton, sartaclempunglangambuskanggoparapenyanyi,nanging ingtanahYehudaoraanakangkayamangkono

12SangPrabuSulemanbanjurmaringimarangratuing Syebasakehekangdikarepake,apawaekangdijaluk, kajabakangdigawamarangSangPrabuWongwadonmau banjurmbaliklanlungamenyangnegarane,dalahpara bature.

13AnadenebobotemaskangkatekanakemarangSang PrabuSulemansajronesetaunnematussawidaknem talenta;

14Kejabasingdigawadeningparapedaganglanpara sudagarSakehingratuingArablanparagubernuring nagaraikupadhanggawaemaslanselakamarangSang PrabuSuleman

15SangPrabuSulemanyasatamengemasgemblengan rongatussekel;

16Landigawetamengtelungatusemasgemblengan,siji tamengtelungatussekelSangPrabubanjurkalebokake ingomahalasLibanon.

17SangPrabuugayasadhampargedhesakagadhing, dilapisimasmurni

18Ingdhamparmauanaundhak-undhakannem,karo ancik-anciksikilemas,kangdipasangingdhampar,laning sisihkiwatengenepalenggahan,lansingalorongadeging sandhingedhampar

19Singarolasngadegingsisihkiwalaningsisihliyane ingundhak-undhakannem.Oraanakarajankangkaya mangkonomau

20Sakehingprabotombèn-ombènéSangPrabuSuléman sakaemas,lansakèhéprabotingPadalemanSuciingAlas Libanonsakaemasmurni,oraanakangsalaka;ikuoraana apa-apaingdinaneSangPrabuSuleman.

21Prau-praunérajamenyangTarsisbebarengankaropara abdinéHuram,sabentelungtaunsepisankapal-kapal Tarsistekanggawaemas,slaka,gadhing,ketheklanmanuk merak.

22Ingbabkasugihanlankawicaksanan,SangPrabu Sulemanngungkulisakehingratuingbumi

23Sakehingratuingbumipadhangupayasowaning ngarsaneSangPrabuSuleman,supayangrungokake kawicaksanane,kangkaparingakedeningGustiAllahana ingsajroningatiné

24Sabentaunpadhanggawapisungsung,yaikuprabot slaka,prabotemas,sandhangan,gegaman,rempah-rempah, jaranlanbihal,sabentaun

25SangPrabuSulemankagunganpatangewukandhang kanggojarananlankreta,lanrolasewuprajuritjaranan; kangdipasrahakeanaingkutha-kuthakreta,lankaroraja ingYerusalem

26Panjenenganéjumenengratuingsakehingratu,wiwit sakaingbengawanKalingantitekaningtanahFilistilan ingtapelwatesétanahMesir

27SangPrabubanjurndadèkakésalakaingYérusalèm kayawatu,lanwit-witaneresdidadèkakékayawitanjir singanainglebak-lebakkangakèhbanget

28Wong-wongmaupadhanggawajaranansakaingtanah MesirlansakasakehingnagaramarangSuléman

29AnadenekekareneriwayateSangPrabuSuleman,kang wiwitanlanpungkasan,ikurakwuskatulisananaingkitab NabiNatanlaningwejanganeSangPrabuAhia,wongSilo, laningwahyuneIdo,wongsidik,nglawanYerobeambin Nebat?

30SangPrabuSulemananggonengastapaprentahanana ingYerusalemkabehpatangpuluhtaunlawase

31SangPrabuSulemannulikeparengkeparengngaso nunggilkaroparaleluhure,banjurkasarekakeanaing kuthaneSangPrabuDawud,kangrama

BAB10

1SangPrabuRehabeambanjurtindakmenyangSikhem, amargawongIsraelkabehpadhatekaingSikhemarep njumenengakeratu

2BarengSangPrabuYerobeambinNebat,kanganaing Mesir,keplayusakaingngarsaneSangPrabuSuleman, krungubabiku,SangPrabuYerobeambalisakaingtanah Mesir

3BanjurpadhakongkonannimbaliPanjenenganéSang PrabuYerobeamlanwongIsraelkabehpadhasowanlan maturmarangSangPrabuRehabeammangkene: 4Bapakmundadèkakébebansingabotmarangawaké déwé,mulanésaikikowékudungentèknapengabdiané bapakmusingabotlanabot

5Panjenenganébanjurngandikamarangwong-wongmau, "Sawisételungdinabalimréné."Wong-wongmaubanjur padhamangkat

6SangPrabuRehabeambanjurrembugankaroparatuwatuwakangwuspadhasugenganaingngarsaneSangPrabu Suleman,kangrama,kalawanmatur:“Punapaingkang

panjenenganparingakendhatengkawulasupadoswangsul dhatengbangsapunika?

7Wong-wongmaupadhamaturmarangPanjenengané: “Yènkowénduwéwelasasihmarangbangsaikilan nyenengkéwong-wongkuwi,lanngucapsingapikmarang wong-wongkuwi,wong-wongkuwibakaldadiabdimuing salawas-lawasé

8Nangingpanjenenganenglirwakakepituturkang diwulangakedeningparawongtuwamarangpanjenengane, lanbanjurrembugankaroparanom-nomankangpadha ngladenidheweke,kanganaingngarepe

9Panjenenganébanjurngandikamarangwong-wongmau, "Apapituturmu,supayaakubisawangsulanmarangwongwongiki,singwisngandikamarangaku,mangkene: Ngentheng-enthengakemomotansingditanggungbapakmu marangaku?"

10Paranom-nomankangpadhadiwasapadhamatur marangpanjenengane,pangandikane:“Padukamangsuli mangkenemarangwong-wongkangpadhamaturmarang sira,mangkene:Bapakmunekakakemomotanku,nanging kowepadhangenthengakeaku;mangkenepangandikanira marangwong-wongmau:Drijicilikkubakalluwihkandel tinimbangbangkekanebapakku

11Awitdenebapakkundhatengakepasanganmusingabot, nangingakubakalmbebanipasanganmuluwihakeh; bapakkundhatengikowenganggopecut,nangingaku bakalnggebugikowenganggopecut

12IngtelungdinaneSangPrabuYerobeamlanrakyat kabehpadhasowanmenyangingngarsaneSangPrabu Rehabeam,kayakangkadhawuhakedeningSangPrabu: “Ingdinakatelunepadhamranamanehmaranging ngarsane”

13SangPrabubanjurparingwangsulankanthikasar;Sang PrabuRehabeamninggalpitedaheparawongtuwa.

14Aturwangsulanéparanom-nomanmau,pangucapé: “Bapakkundadèkakébebanmuabot,nangingakubakal nambahi.

15MulanéSangPrabuorangrungokaképangandikané rakyatmau,mergasakakarsanéAllah,supayaPangéran netepipangandikanélumantarAhia,wongSilo,marang YérobéambinNebat

16BarengwongIsraèlkabèhweruhyènSangPrabuora karsamiyarsakaké,rakyatbanjurpadhamaturmarang SangPrabu:"PunapapandumankawulasakingDawud?" lankitaoraduwepusakainganakéIsai:sabenwong menyangtarubmu,heIsrael!WongIsraèlkabèhbanjur padhamulihmenyangkémahé

17Nangingwong-wongIsraèlsingmanggoningkuthakuthaingYéhuda,Rehabeamdadiratuné

18SawusemangkonoSangPrabuRehabeambanjurngutus Hadoram,kangngawasipajeg;WongIsraelmbenturiwatu ngantimati.NangingSangPrabuRehabeamenggal-enggal minggahingkretanelanngungsimenyangYerusalem 19LanwongIsraelmbalelamarangkulawarganéDawud ngantisaprene

BAB11

1BarengSangPrabuRehabeamtekaningYerusalem, banjurnglumpukaketuruneYehudalanBenyaminsaka wongsatuswolungpuluhewuwongpilihan,kangpadha

dadiprawira,arepperangnglawanwongIsrael,supaya kaprabonbisabalimanehmarangSangPrabuRehabeam.

2NangingpangandikaneSangYehuwahmarangSemaya, abdiningAllah,mangkene:

3KandhaamarangRehabeambinSuleman,ratuing YehudalanmarangwongIsraelkabehingYehudalan Benyamin,mangkene:

4MangkenepangandikaneSangYehuwah:Siraajapadha mangkatlanajanglawanparasaduluriraWong-wongmau padhangestokakepangandikaneSangYehuwah,banjur padhabalisakaingperangnglawanYerobeam

5RehabeambanjurmanggoningYerusalemlanmbangun kutha-kuthabetengingYehuda.

6PanjenenganeyasaBetlehem,EtamlanTekoa, 7Bètzur,Soko,Adulam, 8Gat,Maresa,Zif, 9Adoraim,Lakhis,Azeka, 10lanZora,AyalonlanHebron,kanganaingYehudalan ingBenyaminkutha-kuthabeteng.

11Bètèng-bètèngédikuwatké,dilebokképerwira-perwira, lanbarang-barangpangan,lengalananggur

12Ingsabenkuthadilebokakétamenglantumbak,lan didadèkakésantosabanget,lanYéhudalanBenyamin padhamèlu

13ParaimamlanparawongLèwiingsatanahIsraèlkabèh padhasowaningngarsané

14Wong-wongLèwipadhaninggalpangonan-pangonané lantanah-pusakané,lantekaningYéhudalanYérusalèm, mergaYérobéamlananak-anaképadhadisingkirkésaka nindakkétugasimammarangYéhuwah

15Panjenenganébanjurngangkatimamkanggotenggertenggerpangurbanan,parasétanlanpedhèt-pedhètsing digawé

16Sawiséiku,sakasakehingtalerIsraèl,wong-wongsing padhangupayamarangPangéran,AllahéIsraèl,tekaing YérusalèmarepnyaosakékurbanmarangPangéran,Allahé paraleluhuré.

17Dadinéwong-wongkuwinguwatkékarajanYéhudalan nguwatkéRéhabéamanakéSulémansuwénételungtaun 18RehabeambanjurmundhutgarwaMahalatanaké YerimotanakéDawudlanAbihailanakéÉliabanakéIsai; 19Kangpadhanglairakeanak;Yeush,Syamarialan Zaham.

20SasampunepunikaDaneMaakhaanakeistriAbsalom kangpeputraAbia,Atai,ZizalanSelomit

21SangPrabuRehabeamluwihtresnamarangMaakha, putrinePangeranAbsalom,ngluwihikabehgarwanelan garwane,(amargarabiwolulaslanselirsawidak,sarta peputralanangwolulikurlanwadonsawidak)

22SangPrabuRehabeambanjurngangkatAbiabin Maakhadadipanggedheningparasadulure,amargakarsane arepnjumenengakeratu.

23Panjenenganenindakakekawicaksananlannyebarake sakeheanak-anakeanaingsatanahYehudalanBenyamin, menyangingsabenkuthabeteng,sartapadhadiparingi panganakehLandhewekekepenginakehgarwa

BAB12

1BarengSangPrabuRehabeamwusnetepakekarajanlan santosa,banjurninggalangger-anggeringYehuwahlan wongIsraelkabeh

2IngtaunkangkapinglimajamaneSangPrabuRehabeam, SangPrabuSisak,ratuingMesir,nglurugiYerusalem, amargapadhamurtadmarangPangeranYehuwah

3Kanthikrétarolasatuslanprajuritjaranansawidakewu, lanwong-wongsingpadhametusakaingtanahMesir tanpawilangan;wongLubim,wongSukkilanwong Etiopia

4Kutha-kuthabetengingtanahYehudabanjurdirebut, banjurtekaningYérusalèm

5NabiSemayabanjursowanmarangingngarsaneSang PrabuRehabeamlanparapanggedheneYehuda,kang padhanglumpukanaingYerusalemmargasakaSisak, sartangandikamarangwong-wongmau:“Mangkene pangandikaneSangYehuwah:Kowewuspadhaninggal Aku,mulanekoweiyapadhaSunpasrahakemarang tanganeSisak.

6MulanéparapanggedhéningIsraèllanrajapadha ngasorakéawakédhéwé;banjurpadhamuni:Pangeran Yehuwahikuadil.

7BarengSangYehuwahmirsa,yenpadhangasorake awakedhewe,SangYehuwahbanjurngandikamarang Semaya,mangkene:“Wong-wongikupadhangasorake awakedhewe;mulaneIngsunorabakalnumpeswongwongiku,nangingIngsunbakalparingkaluwaran;lan bebenduningSunorabakalkawutahakemarangYerusalem lumantartanganeSisak

8Nangingwong-wongmaubakaldadiabdiné;supaya wong-wongmaupadhangertileladi-Kulanngladènipara karajaningnegara-negara

9SangPrabuSisak,ratuingMesir,nglurugiYerusalemlan ngrampasraja-branaingPedalemanéAllahlanraja-brana ingpadalemanéSangPrabu;kabehtameng-tamengemas singdigaweSangPrabuSulemanugadiboyong

10NangingSangPrabuRehabeamyasatamengtembaga landipasrahakemarangparapanggedheningwadya-bala kangnjagalawangingkraton

11BarengSangPrabulumebuingPedalemanéAllah,para pengawalmaupadhatekanjupuklandigawabalimenyang kamarjaga

12Nalikapanjenenganengasorakeawakedhewe, bebenduneSangYehuwahbanjursumingkirsakadheweke, supayaoranyirnakakepanjenenganebabarpisan;

13SangPrabuRehabeambanjursantosaanaing Yerusalemlananggonengastapaprentahan,amarga Rehabeamnalikajumenengratuyuswanepatangpuluhsiji taun,deneanggonengastapaprentahananaingYerusalem pitulastaun,kuthakangwuskapilihdeningPangeran YehuwahsakaingsakehetalerIsrael,kagemasmaneana ingkonoLanibunejenengeNaama,wongAmon

14Lantumindakala,amargaoranyiapakeatinekanggo nggolekiPangeranYehuwah

15AnadenelelakoneSangPrabuRehabeam,kangwiwitan lankangpungkasan,ikurakwuskatulisananaingkitab NabiSemaya,lananggitaneIdo,wongsidik,babsilsilah? LananaperangantaraneRehabeamlanYerobeamterusterusan

16SangPrabuRehabeamnulikeparengngasonunggil karoparaleluhurelankasarekakeingkuthaneSangPrabu Dawud,deneSangPrabuAbia,kangputra,jumenengratu nggentosipanjenengane.

1IngtaunkangkapingwolulasjamaneSangPrabu Yerobeam,SangPrabuAbiajumenengratuingYehuda.

2Telungtaunanggonengastapaprentahananaing YerusalemIbunéasmanéMikha,anakéUrièlsakaGibéa LananaperangantaraneAbialanYerobeam

3SangPrabuAbianataperangkarowadya-balanekang gagahprakosa,yaikupatangatusewuwongpilihan;

4AbiabanjurjumenenganaingpagununganZemaraim, ingpagununganEfraim,sartangandika:“HeYerobeamlan wongIsraelkabeh,rungokna!

5ApakowépadhaorangertiyènPangéran,AllahéIsraèl, wismasrahakékarajaningIsraèlmarangDawuding salawas-lawasé,yaikudhèwèkélananak-anakénganggo prajanjianuyah?

6NangingSangPrabuYerobeambinNebat,abdineSang PrabuSulemanbinDawud,jumenenglanmbalelamarang gustine.

7Ingkonoanawong-wongkangtanpaguna,yaikuwongwongdursila,lanpadhasantosanglawanSangPrabu Rehabeam,putraneSangPrabuSuleman,nalikaSang PrabuRehabeamisihenomlanalusatine,lanorabisa nglawanwong-wongmau

8LansaikikowépadhamikirarepnglawanKratonéAllah singanaingtanganéparaturunéDawud;Denekoweiku akehbanget,lankowepadhaduwepedhetemas,kang digawedeningYerobeamdadiallahkanggokowe.

9ApakowéorapadhanundhungparaimaméPangéran, tedhak-turunéHarunlanparawongLèwi,lankowéwis padhangangkatimamkayaparabangsaingnegaraliya? supayasabenwongtekaarepnucèkakéawakénganggo sapilanangnomlanwedhusgèmbèllanangpitu,kududadi imamkanggowong-wongsingduduallah.

10Nangingkanggokita,PangeranYehuwahikuGusti Allahkita,lankitaoranilarPanjenengane;lanparaimam kangpadhangladenimarangSangYehuwah,yaikupara turuneHarunlanparawongLewipadhanindakake pagaweane

11Sabenesuklansorepadhangobongkurbanobonganlan menyankanggoPangeranYehuwah;lanpadamaranmas karopadamarane,kanggomurubsabensore;nangingkowé wisnilarPanjenengané.

12Delengen,GustiAllahpiyambaknunggilkarokitadadi panglimakita,lanparaimamkarongunekakekalasangka kanggonguwuh-uwuhmarangkowe.HéwongIsraèl,aja padhaperangnglawanPangéran,Allahéparaleluhurmu; awitkowéorabakalmakmur.

13NangingSangPrabuYerobeamndhatengakewongwongndhelikanaingmburine;

14BarengYehudanolehmburi,lah,peranganaingngarep lanmburi,banjurpadhasesambatmarangSangYehuwah, lanparaimampadhangunekakekalasangka

15WongYehudabanjurpadhasurak-surak,lannalika wongYehudapadhasurak-surak,GustiAllahbanjur nggebagYerobeamlanwongIsraelkabehanaingngarepe AbialanYehuda.

16WongIsraèlbanjurpadhamlayusakaingngarepé Yéhuda,lanGustiAllahngulungakéwong-wongmau marangtangané.

17Wong-wongmaupadhadipatènidéningAbialanbalané, ngantimatiwongIsraèllimangatusewuwongpilihan

18MangkonougawongIsraelnalikasamana,lanwong Yehudamenang,amargapadhakumandelmarang PangeranYehuwah,GustiAllaheparaleluhure

19SangPrabuAbiabanjurngoyakYerobeamlanngrebut kutha-kuthasakaingngarsane,yaikuBetelsawewengkone, YesanadalahsawewengkonelanEfraindalah sawewengkone

20YérobéamorakuwatmanèhingjamanéAbia,mulané digebugidéningAllah,temahséda

21NangingAbiadadisantosa,banjurrabipatbelas,lan peputralananglorolikurlanwadonnembelas

22AnadenekekareneriwayateSangPrabuAbia,lakune lanpangandikane,ikurakwuskatulisananaingkitabNabi Ido

BAB14

1SangPrabuAbianulikeparengngasonunggilkaropara leluhure,banjurdisarekakeanaingkuthaneSangPrabu Dawud,deneSangPrabuAsa,putrane,jumenengratu nggentosipanjenenganeIngjamané,negaraikisepi sepuluhtaun.

2SangPrabuAsanindakakeapakangbeciklanbenerana ingpaningalingSangYehuwah,GustiAllahe

3Mesbèh-mesbèhédéwa-déwaliyanélantengger-tengger pangurbanandirubuhké,lanreca-recanédirubuhké 4LandhawuhmarangYehudasupayangupayamarang PangeranYehuwah,GustiAllaheparaleluhure,lan nindakakeangger-anggerlanangger-angger

5Tengger-tenggerpangurbananlanreca-recauga disingkirakesakaingsakehingkuthaingYehuda,temah karajanikutentremanaingngarsane

6Panjenenganeyasakutha-kuthabetenganaingYehuda, amargatanahikutentremlanoraanaperangingtaun-taun iku;amargaPangeranYehuwahwusmaringikatentreman 7MulanépanjenenganébanjurngandikamarangYéhuda: “Ayopadhambangunkutha-kuthaikilanngubengi tembok-tembok,menara-menara,gapura-gapuralan palang-palang,nalikatanahmauisihanaingngarepkita; AmargakitapadhangupayamarangPangeranYehuwah, GustiAllahkita,kitapadhangupayamarangPanjenengane, lanPanjenenganeparingkatentremanmarangkitakabeh Dadipadhambangunlanmakmur.

8SakaingYehudaSangPrabuAsaduwéwadya-balakang nggawatamenglantumbak,telungatusewu;lansaka Benyamin,kangpadhanganggotamenglanpanah,rong atuswolungpuluhewu,kabehpadhaprawiragagah prakosa.

9BanjurZerah,wongEtiopia,nyerangwong-wongmau, nggawatentarasèwuewulankrétaperangtelungatus banjurtekaningMaresa

10SawusemangkonoSangPrabuAsabanjurmetu nglawanpanjenengane,lanpadhadiaturakeperanganaing LebakZefataingMaresa

11SangPrabuAsabanjursesambatmarangPangeran Yehuwah,GustiAllahe,mangkene:“DhuhYehuwah, Padukamugikarsaamitulungi,punapakaliyantiyang kathahutawiingkangtanpadayaawitkawulasami ngandeldhatengPaduka,sahaatasasmaPadukakawula samilumampahnglawangolonganpunika.DhuhYehuwah, PadukapunikaAllahkawula;ajangantianamanungsa kangngalahakékowé

12SangYehuwahbanjurnggebagwongEtiopiaanaing ngarepeAsalaningngarepeYehuda;lanwongEtiopia padhamlayu

13Asalanwong-wongsingndhèrèkaképadhadioyakoyakngantitekaningGerar,temahwongÉtiopiapadha katumpes,ngantiorabisapulihamargapadhaditumpes anaingngarsaneSangYehuwahlaningngarepebalane; lanakehbangetjarahane.

14SakehingkuthaingsakubengéGérarpadhadigempur; amargapadhawedimarangSangYehuwah,banjurpadha njarah-rayahsakehingkutha;amargaakehbangetjarahane 15Kemah-kemahékewanugadigebugilandiboyongi wedhusgèmbèllanunta,banjurbalimenyangYérusalèm.

BAB15

1RohingAllahtumujumarangAzaryabinOded 2SangPrabubanjurmetunemoniSangPrabuAsalan ngandikamarangpanjenengane:“Padharungokna,dhuh Asa,lankabehYehudalanBenyaminkabeh;Pangeran Yehuwahnunggilkarokowe,nalikakowepadhanunggil karoPanjenengane;lanyensampeyannggoleki Panjenengane,bakalketemukarosampeyan;nangingyen koweninggaldheweke,dhewekebakalninggalkowe

3SaikiwissuwéwongIsraèloraanaGustiAllahsing sejati,tanpaimamsingmulang,lantanpahukum

4Nangingnalikapadhanandhangkasusahan,padha mratobatmarangPangeranYehuwah,GustiAllaheIsrael, lannggolèkiPanjenengané,banjurketemu

5Ingnalikaikuoraanatentremrahayutumrapwongkang metulankanglumebu,nangingsakehewongkangpadha manggoningnagara-nagaraikupadhanggegirisi

6Bangsa-bangsalankutha-kuthapadhadisirnakake, amargaGustiAllahnggegirisiwong-wongmaukanthi sakehingkasangsaran

7Mulanékowékudukuwat,lantanganmuajangantilemes, awitpenggawémubakaldiwènèhiganjaran.

8BarengSangPrabuAsamidhangetpangandikalan pamedharsabdaNabiOdèdiku,banjurkendellan nyingkirakebrahala-brahalakangnisthasakaingsatanah YehudalanBenyaminkabèh,lansakaingkutha-kutha kangdirebutsakaingpagununganEfraim,lanmisbyahé PangérankanganaingsangarepéserambiSangYehuwah dianyaraké

9SangPrabubanjurnglempakakesakehewongYehuda lanBenyaminlanwong-wongmancakangpadhamelu, sakaingEfraim,ManasyelanSimeon,amargapadhaakeh bangetpadhasowanmarangingngarsanesakaingIsrael, barengweruhyenPangeranYehuwah,GustiAllahe, nunggilkaropanjenengane

10BanjurpadhanglumpukanaingYerusalemingsasi katelu,taunkangkapinglimalaspaprentahaneSangPrabu Asa

11IngwektuikuugapadhanyaosakemarangPangeran Yehuwahsakajarahankangpadhadigawa,yaikusapi pitungatuslanwedhusgembelpitungewu

12Lanpadhanggaweprajanjiankanggonggoleki PangeranYehuwah,GustiAllaheparaleluhurekanthi gumolongingatinelangumolongingnyawane;

13SingsapaorangupayamarangPangéran,AllahéIsraèl, kududipatèni,dadicilikutawagedhé,lanangutawawadon

14Wong-wongmaupadhasupaosmarangPangérankanthi swarasoralansurak-surak,slomprètlanslomprèt.

15WongYehudakabèhpadhabungah-bungahmerga sumpahé,mergawissupaosklawangumolongingati,lan nggolèkiPanjenenganéklawankepéngin.lanpadha ketemu,lanSangYehuwahparingkatentremaning sakubenge

16AnadenebabMaakha,ibuneSangPrabuAsa,banjur disingkirakesakajumenengratu,amargadhewekewis nggawerecaingAsyer,banjurAsanegorbrahalane,dicap landiobongingkaliKidron

17Nangingtengger-tenggerpangurbananoradisingkirake sakaingIsrael,nangingpanggaliheSangPrabuAsasajege sugengetetepsampurna

18Sawusemangkonobanjurdigawamenyang padalemaningAllahbarang-barangkangwisdisucekake deningramanelankangwisdiresmekakedhewe,yaiku salaka,emaslanpiranti-piranti

19Lanoraanaperangmanehngantitelungpuluhlima tauneSangPrabuAsa

BAB16

1Ingtaunkangkapingtelungpuluhnempaprentahane SangPrabuAsa,SangPrabuBaesa,ratuingIsrael, nglurugiYehudalanngedegakeRama,supayaoraana wongkanglumebuingngarsaneSangPrabuAsa,ratuing Yehuda.

2SangPrabuAsabanjurngetokakéslakalanemassaka ingpasimpenaningpadalemaningSangYehuwahlaning padalemaningSangPrabu,banjurdikirimmenyanging ngarsaneSangPrabuBenhadad,ratuingSiria,kang manggoningDamsyik,matur:

3Ingantaranéakulankowéwisanaprajanjian,kayasing anaingantaranébapakkulanbapakmulungaa,langgar prajanjianmukaroBaesa,ratuingIsrael,supayadheweke ninggalaku.

4SangPrabuBenhadadnulingrungokakepangandikane SangPrabuAsalanngutusparapanggedheningwadyabalanenglurugikutha-kuthaingIsrael.Iyon,Dhan, Abelmaimlansakehingkutha-kuthapanyimpenaning Naftali

5BarengBaesamidhangetbabiku,banjurmandheg anggonengedegakekuthaRamalanngendhegake pagaweane

6SangPrabuAsabanjurnimbaliwongYehudakabèh; watu-watuingRamalankayu-kayuane,kangdigunakake deningBaesakanggombangun;banjurmbangunGebalan Mizpa

7NalikasamanaHanani,wongsidik,sowanmaranging ngarsaneSangPrabuAsa,ratuingYehuda,sartamatur: “AmargasirangendelakeratuingSirialanorangandelake marangPangeranYehuwah,GustiAllahmu,mulawadyabalaneratuingSiriabisaoncatsakaingtanganira

8ApawongEtiopialanLubiduduwadya-balakangakeh banget,kanthikretalanbalajarananakehbanget?nanging margasirakumandelmarangSangYehuwah,mulane padhadipasrahakemarangingtanganira

9AmargapaningalingSangYehuwahmrana-mreneana ingsalumahingbumi,supayasantosatumrapwong-wong kangtumemenatinemarangPanjenenganeIngbabiki

2Babad

sampeyanwistumindakbodho,mulanewiwitsaiki sampeyanbakalduweperang.

10SangPrabuAsadukamarangwongsidikmau,banjur dilebokakeingpakunjaran.amargadhewekenesubanget karodheweke.LaningwektusingpadhaAsanganiaya wongsawetara

11Lah,lelakoneSangPrabuAsawiwitwiwitanlan pungkasan,ikukabehkatulisananaingkitabbabpararatu ingYehudalanIsrael

12Ingtaunkangkapingtelungpuluhsangapaprentahane SangPrabuAsanandhanggerahingsikile,ngantigerahe sayagedhebanget;

13SangPrabuAsanulikeparengngasonunggilkaropara leluhure,lansedaingtaunkangkapingpatangpuluhsiji paprentahane

14Panjenenganébanjurdisarèkakéanaingpasaréané dhéwé,kangwiskagawékanggodhéwéanaingkuthané Dawud,banjurdisèlèhakéingpaturonkangkebakambuné manislanmanékawarnarempah-rempah,kangdicawisaké déningahliwangi-wangian;

BAB17

1SangPrabuYosafat,putrane,jumenengratunggentosi panjenengane,lansantosanglawanwongIsrael.

2SangPrabubanjurndhatengakewadya-balaingsakehing kuthabetengingYehuda,sartandhatengakewadya-bala ingtanahYehudalaningkutha-kuthaingEfraim,kang direbutdeningSangPrabuAsa,kangrama

3PangeranYehuwahnunggilkaroSangPrabuYosafat, margasakalakuneSangPrabuDawud,leluhure,lanora ngupayamarangBaal;

4NangingpadhangupayamarangPangéran,Allahé leluhuré,lannglakonidhawuh-dhawuhé,oranuruti panggawénéwongIsraèl

5MulaneSangYehuwahnyantosakakekarajananaing astane;WongYehudakabehpadhanggawapisungsung marangSangPrabuYosafat;lankagungankasugihanlan kamulyaningturahmbrawah

6LanatinégumunggunganaingdalanéPangéran,malah tengger-tenggerpangurbananlanbrahala-brahalasaka Yéhudadisirnakaké

7Ingtaunkatelunepaprentahane,panjenenganengutus parapanggedhene,yaikuBenhail,Obaja,Zakharia, NetaneellanMikha,supayamemulanganaingkutha-kutha ingYehuda.

8Lankarowong-wongmaubanjurngutuswongLewi, yaikuSemaya,Netanya,Zebaja,Asael,Semiramot, Yonatan,Adonia,TobialanTobadonia,wongLewi;lan karoparaimamElisamalanYoram

9Wong-wongmaupadhamemulanganaingYéhuda,lan padhanggawakitabTorètéPangéran,lanngubengisakèhé kuthaingYéhudasartamulangmarangwong-wongmau

10Sakehingkarajaningsakiwa-tengenéYehudapadha wedimarangPangéran,temahpadhaoranglawanYosafat 11AnaugawongFilistisawetarasingnggawapisungsung marangYosafatlanselakapisungsung;Jawa1994:Wong Arabnggawawedhusgèmbèl,wedhusgèmbèllanang pitungewupitungatuslanwedhusberoklanangpitung ewupitungatus.

12SangPrabuYosafatsayasangsayamulya;banjuryasa bètèng-bètènglankutha-kuthapanyimpenaningYéhuda

13Dhèwèkénduwèniakèhurusaningkutha-kuthaing Yéhuda,lanparaprejuritsinggagahprakosaanaing Yérusalèm

14Ikicacahewong-wongmaumiturutkulawangsane: SakaYehuda,parapanggedheningwadya-balasewu;Adna, panggedhene,lankarowong-wonggagahprakosatelung atusewu

15IngsandhingeanaYohanan,panggedhene,lankaro wongloroatuswolungpuluhewu

16SabanjureanaAmasiabinZikri,kangkanthikersa ngurbanakeawakemarangPangeranYehuwah;lankaro wongrongatusewuprajuritgagahprakosa

17LansakaBenyamin;Éliada,sawijiningprawirakang gagahprakosa,karowongrongatusewusikeppanahlan tameng

18IngsandhingéYozabadlanwongsatuswolungpuluh ewukangsiagakanggoperang

19Wong-wongmaupadhangladèniSangPrabu,kejaba wong-wongsingdilebokakédéningSangPrabuanaing kutha-kuthabetengingsaindhengingYehuda

BAB18

1SangPrabuYosafatndarbenikasugihanlankamulyan kangakehbanget,banjurnunggalkaroSangPrabuAkhab.

2Sawusepirang-pirangtaunbanjurtindakmenyanging ngarsaneSangPrabuAkhabmenyangSamariaSangPrabu Akhabnyembelehwedhuslansapiakehbangetkanggo dhewekelankanggowong-wongsingpadhakarodheweke, lanmbujukdhewekesupayamunggahbarengkaro dhewekemenyangRamot-Gilead.

3SangPrabuAkhab,ratuingIsrael,ngandikamarang SangPrabuYosafat,ratuingYehuda:“Punapa panjenengankersatindakkaliyankuladhatengRamotGilead?Paringwangsulane:“Ingsunikikayasira,lan umatingSunpadhakaroumatingira;lankitabakal bebarengankarosampeyaningperang.

4SangPrabuYosafatbanjurngandikamarangratuing Israel:“Panjenengansaminyuwunpirsadhateng pangandikanipunSangYehuwahingdintenpunika.

5Mulané,ratuingIsraèlnglumpukaképaranabipatang atus,lanngandikamarangwong-wongmau:"Apaaku bakallungamenyangRamot-Giléadperang,apaakuora? Wong-wongmaupadhamatur:"Munggaha;awitGusti Allahbakalmasrahkémarangtanganéraja

6NangingSangPrabuYosafatngandika:“Apaingkene oraananabineSangYehuwahkejaba,supayakitapadha takonmarangdheweke?

7SangNataingIsraèlbanjurngandikamarangSangPrabu Yosafat:“Ingsunisihanawongsiji,kangbisakitapirsa marangSangYehuwahamargadhewekeorataumecakake kabecikanmarangaku,nangingtansahala.SangPrabu Yosafatbanjurngandika:“Siraajangantingandika mangkono

8RajaIsraèlbanjurnimbalisalahsijiningpunggawanélan ngandika:“MikhabinYimlaenggal-enggaljemput

9SangprabuingIsraellanSangPrabuYosafat,ratuing Yehuda,padhalenggahingdhampare,padhamanganggo panganggone,lanpadhalinggihingpapankangkosong anaingngarepegapuraSamaria;lankabehnabipadha medharwangsitanaingngarepe

10SangZedhekiabinKenaanabanjurgawesungu-sungu wesi,sartangandika:“MangkenepangandikaneSang Yehuwah:KanthiikisiranundhungwongSirianganti tumpes.

11Sakehingnabipadhamecakayamangkono,pangucape: “SiralungaamenyangRamot-Gilead,lanpadhamajua, amargaSangYehuwahbakalmasrahakekuthaikumarang ingtanganeSangPrabu.”

12UtusanekangmangkatnimbaliMikhabanjurngandika marangNabiMikha:“Lah,pangandikaneparanabiiku karsaamratelakakekabecikanmarangSangPrabukalawan sarujuk;Pramilamugikarsaaparingpangandikaingkang sae.

13Mikhabanjurmatur:“DemiPangéraningkanggesang, punapaingkangdadospangandikanipunAllahkawula, punikaingkangkulaaturaken.”

14BarengwissowaningngarsanéSangPrabu,SangPrabu ngandikamarangpanjenengané:“Mikha,punapakula badhétindakdhatengRamot-Giléadperang,punapakula boten?Panjenenganébanjurngandika,"Sirapadha munggaha,lanbakalpadhakapasrahnamarangtanganmu" 15SangPrabubanjurngandikamarangwongmau: “Kapingpiraanggonmudaksupatani,supayakoweora ngomongapa-apakajabamungsatemenedemiasmane SangYehuwah?

16Panjenenganébanjurngandika,"AkuweruhwongIsraèl kabèhpadhabuyaranainggunung-gunungkayawedhus gèmbèlsingoraduwépangon."mulanepadhabali menyangomahekanthitentrem

17RajaIsraèlbanjurngandikamarangYosafat:“Apaaku orangandhanikowénèkdhèwèkéorabakalmedhar wangsitsingbecikmarangaku,nangingmungpiala?

18Panjenenganéngandikamanèh,"Mulané,rungokna pangandikanéPangéran!AkuweruhPangeranYehuwah lenggahingdhampare,lansakehewadya-balaingswarga jumenenganaingtengenlankiwane

19PangandikanéPangéran,"SapasingbakalmbujukAhab, ratuingIsraèl,supayalungamenyangRamot-Giléad?Lan kangsijingandikamangkono,lanliyanengandikakaya mangkono.

20BanjuranarohmetulanngadegingngarsanéPangéran lanmatur:“Ingsunbakalmbujukdhèwèké”IdaSang HyangWidiWasararisngandikaringdanesapuniki: 21Pangandikané,"Akubakalmetulandadirohgorohana ingcangkemésakehingnabiné"Pangéranngandika, "Kowébakalmbujukdhèwèké,lankowéugabakal menang

22Mulané,lah,Pangéranwisnekakakérohgorohing cangkeméparanabimuiki,lanPangéranndhawuhaképiala marangkowé

23ZedhekiabinKenaanatumulinyedhaklannapukpipi Mikhasartangandika:“KadospunditindakipunRohipun SangYehuwahsakingkulabadhengandikadhateng panjenengan?

24Mikhabanjurngandika,"Lah,sampeyanbakalweruh ingdinanalikasampeyanmlebuingkamarnjerokanggo ndhelikakeawakmu."

25SangNataingIsraèlbanjurngandika:“Mikha tampananalangawanenbalimenyangingngarsanéAmon, gubernurkuthalanmarangYoas,putranéSangPrabu; 26Landhawuha:MangkenepangandikaneSangPrabu: Wongikileboknaingpakunjaran,lanwenenanarotining

kasangsaranlanbanyukasangsaran,ngantiakubalikanthi tentrem.

27Mikhabanjurngandika,"Manawakowebalikanthi tentrem,mesthiPangeranYehuwahorangandikalumantar aku."Panjenenganébanjurngandika,"Rungokna,kowé kabèh"

28SangNataingIsraellanSangPrabuYosafat,ratuing Yehuda,tindakmenyangingRamot-Gilead.

29RajaIsraèlbanjurngandikamarangYosafat:“Aku bakalnyamarlanlungamenyangperang;nangingsira nganggoajubahiraMulanératuingIsraèlnyamur;lan padhalungamenyangperang

30NangingratuingSiriandhawuhiparapanggedhening wadya-balakreta,dhawuhe:“Siraajapadhaperangkaro wongcilikutawawonggedhe,kajabamungkaroratune Israel.”

31Barengparapanggedheningwadya-balakrétaweruh SangPrabuYosafat,banjurpadhamatur:“Ikiratuing Israèl.”Mulanépadhangubengipanjenenganéarepperang, nangingYosafatnguwuh-uwuh,lanYéhuwahnulungi panjenengané;lanGustiAllahmirsawong-wongmau supayapadhaninggalPanjenengané.

32Barengparapanggedheningwadya-balakrétapadha sumurup,yènikududuratunéIsraèl,banjurpadhamundur sakangoyakpanjenengané.

33Ingkonoanawongsingnyekelgandhewo,nulinempuh rajaIsraèlanaingantaranégandhèngtalinéamargaaku tatu.

34Ingdinaikuugaperangsayatambahakeh,nangingratu ingIsraeltetepngadegingkaretanenglawanwongSiria ngantisurup,lanwancisurupsrengengebanjurtilardonya.

BAB19

1SangPrabuYosafat,ratuingYehuda,balimenyanging dalemeingYerusalemkanthislamet

2SangPrabuYehubinHanani,wongsidik,metunemoni SangPrabuYosafatlanmaturmarangSangPrabuYosafat: “Apakowekudunulungiwongdurakalantresnamarang wongkangsengitmarangPangeranYehuwah?mulane bebenduneanaingngarsaneSangYehuwahmarangkowe 3Nanginganaprekara-prekarasingbecikingkowe, amargakowewisnyingkirakeparabrahalasakaingtanah konolannyawisakeatimukanggonggolekiGustiAllah 4SangPrabuYosafatdedalemanaingYerusalem,banjur ndlajahiwong-wongmausakaingBersyebangantitekan ingpagununganEfraim,banjurpadhabalimenyanging ngarsanePangeranYehuwah,GustiAllaheparaleluhure. 5Panjenenganebanjurngangkathakimingtanahkonoana ingsakehekuthabetengingYehuda,sabenkutha 6Lanngandikamaranghakim-hakim,"Ngati-atiapasing sampeyanlakoni,amargasampeyanngadiliorakanggo manungsa,nangingkanggoPangeranYehuwah,sing nunggilkarosampeyaningpengadilan"

7MulanésaikikowépadhawediamarangPangéran;padha ngati-atilanlakonana,amargaPangeranYehuwah,Gusti Allahkita,oraanakaluputan,oradumehwonglanora nampapisungsung

8AnaingYérusalèmYosafatngangkatparawongLèwi, paraimamlanparapemimpinékulawangsanéIsraèl, kanggonetepipaukumanéPangéranlanprekara-prekara nalikabalimenyangYérusalèm

9Wong-wongmaupadhadidhawuhimangkene: “Mangkonougasiralakonanakanthiwedi-asihmarang PangeranYehuwah,kalawantumemenlankalawantemen 10Lanapasababesadhengahsadulurmukangpadha manggoningkuthane,anaingantaranegetihlangetih, antaraneangger-anggerlanangger-angger,katetepanlan pranatan,kowepadhangeling-elingsupayaajapadhanerak marangPangeranYehuwah,temahbebendunebakalnekani kowelanparasadulurmu

11Lah,ImamAgungAmaryadadipemimpinmuing sakehingprakarakagemSangYehuwah;lanZebajabin Ismael,panggedheningturuneYehuda,kanggokabeh prakaraSangPrabu;Tumindakkanthikendel,lanPangeran Yehuwahbakalnunggilkarowongkangbecik

BAB20

1Sawiséiku,wongMoablanbaniAmonlanwongAmon padhatekanglawanYosafatperang.

2BanjuranawongkangpadhatekamarangSangPrabu Yosafat,mangkene:“Anawongakehkangtekasakaing sabrangingsagara,ingsabrangSiria;Lah,lagianaing Hazazontamar,yaikuEngadi

3SangPrabuYosafatwedilanbanjurngupayamarang PangeranYehuwah,sartangundhangakepasaanaing satanahYehudakabeh

4Yehudatumulipadhanglumpukarepnyuwunpitulungan marangSangYehuwah;

5SangPrabuYosafatbanjurjumenenganaing pasamuwaneYehudalanYerusalem,anaingpadalemane SangYehuwah,ingngarepeplatarananyar.

6Lanmatur:DhuhYehuwah,GustiAllahipunparaleluhur kawula,punapaPadukapunikaAllahingswarga?lanapa siraorangerehsakehingkarajanparabangsa?laning tanganmuapaoraanakekuwatanlankekuwatan,ngantiora anasingbisanglawansampeyan?

7PunapaPadukaduduGustiAllahkawula,ingkang sampunnundhungitiyang-tiyangingnagaripunikasaking ingngajengipunumatPadukaIsrael,sahaPaduka paringakendhatengturunipunRamaAbraham,mitra Paduka,ingsalami-laminipun?

8Wong-wongmaubanjurpadhamanggoningkonolan padhayasapadalemansucikanggoasmaPaduka,sarta ngandika:

9Manawanalikaanabilai,kayapedhang,paukuman, pageblug,utawapailan,akupadhangadeganaingngarepe padalemanikilananaingngarsaPaduka,(amargiasma Padukawonteningpadalemanpunika),sartakawula sesambatdhatengPadukaingsajroningkasangsaran kawula,Padukamugimiyarsakakensahanulungi 10Lahsaiki,lah,wongAmon,MoablanpagununganSeir, kangorakoklilaninempuhwongIsrael,nalikapadhametu sakaingtanahMesir,nangingpadhanyingkurlanora numpes;

11Lah,Akupitutur,caranepadhamenehiganjaranmarang aku,tekakanggonundhungkitametusakakagungan Paduka,ingkangsampunPadukaparingakendhatengkula minangkawarisan

12DhuhAllahkawula,punapaPadukabotenngadili tiyang-tiyangpunika?amargaakuoraduwekekuwatan nglawanpasukangedheikisingtekanglawanaku;Kawula samimbotenmangertospunapaingkangkedahkula

lampahi,nangingmripatkawulasamitumengadhateng Paduka.

13WongYehudakabèhpadhangadeganaingngarsané Pangéran,dalahanak-anaké,bojonélananak-anaké.

14BanjurYahazielbinZakhariabinBenayabinYeielbin Matanya,wongLewi,turuneAsaf,katekanRoheSang Yehuwahanaingsatengaheumat;

15Panjenenganébanjurngandika,"Rungokna,héwong YéhudakabèhlankowésingmanggoningYérusalèmlan kowé,rajaYosafat,Pangéranngandikamarangkowé:Aja padhawedilanorasumelangmargasakawongakèhiki; awitperangkuwidudukowé,nangingGustiAllah

16Sesuksiramudhunanglawanwong-wongmau,lah padhamunggahingkarangZis;Kowébakalpadhaketemu anaingpungkasaningkali,ingsangarepéara-arasamun Yéruèl.

17Siraorapreluperangingperangikisesuklungaa nglawanwong-wongmau,amargaSangYehuwahbakal nunggilkarokowe.

18SangPrabuYosafattumulitumungkultumuli sumungkemingbumi;

19ParawongLewi,yaikubaniKehatlanbaniKorak, padhangadegngluhurakePangeranYehuwah,Gusti AllaheIsraelkanthiswarasora

20Esuk-esukpadhatangilanmangkatmenyangara-ara samunTekoa;PracayaamarangPangéran,Allahmu,temah kowébakalmantep;precayamarangparanabiné,mula kowébakalpadhabegja.

21Barengwisrembugankarobangsaiku,panjenengane banjurngangkatjurukidungkonjukmarangSang Yehuwah,supayapadhangluhurakekaendahaning kasuceningan,nalikapadhalumakuanaingngarepe wadya-balasartangucap:“PujiaPangeranYehuwah!awit sih-kasetyanelanggengingsalawas-lawase.

22Barengpadhawiwitpadhangidunglanngidungake pamuji,SangYehuwahbanjurndhatengakendhelik nglawanbaniAmon,MoablanpagununganSeir,kang padhatekanglawanYehuda;lanpadhadigebugi 23WongAmonlanwongMoabpadhanglawanwongwongingpagununganSeir,arepmatenilannyirnakake wong-wongmau;

24BarengYehudatekaningmenarajagaingara-ara samun,wong-wongmaupadhanyawangwongakehiku, lah,anamayitkangpadhaambrukingbumi,oraanakang oncat

25BarengSangPrabuYosafatlanbalanépadhatekaarep ngrampasbarang-barangé,banjurpadhanemukasugihan akèhbanget,karomayit-mayitlanperhiasan-perhiasan kanglarang-larang,kangpadhadicopotkanggoawaké dhéwé,luwihakèhtinimbangsingbisadiboyong 26Ingdinakangkapingpapatpadhanglumpukanaing LebakBeraka;Amargaingkonopadhamemujimarang PangeranYehuwah,mulanepanggonankonodiarani LebakBerakangantisaprene

27Banjurpadhabali,sabenwongYehudalanYerusalem, lanYosafatanaingngarepe,balimenyangYerusalemkaro bungah;amargaSangYehuwahwusndadekakewongwongpadhabungah-bungahmargasakamungsuhe 28BanjurpadhatekaningYérusalèmnggawaclempung lanclempunglantrompètmenyangPedalemanéAllah.

29Sakehingkarajaningnegara-negarakonopadhawedi marangGustiAllah,mergakrungunèkPangéranperang nglawanmungsuhéIsraèl

30MulanékarajanéYosafatdadiayem,awitGustiAllahé paringkatentremaningsakubengé.

31SangPrabuYosafatjumenengratuingYehudaIbuné asmanéAzubaanakéSilhi

32PanjenenganenulinglakonilakuneSangPrabuAsa, kangrama,lanoranyimpangsakaiku,nindakakeapakang beneranaingpaningalingSangYehuwah

33Nangingtengger-tenggerpangurbananoradisingkirake, amargawong-wongmaudurungnyiapakeatinemarang GustiAllaheparaleluhure.

34AnadenekekareneriwayateSangPrabuYosafat,kang wiwitanlanpungkasan,ikukabehkatulisananaingkitab YehubinHanani,kangkasebutingkitabepararatuing Israel

35SawusemangkonoSangPrabuYosafat,ratuing Yehuda,nunggalkaroSangPrabuAhazia,ratuingIsrael, kangtumindakalabanget

36SasampunepunikaIdaSangHyangWidiWasararis makaryaprau-praukakotaTarsis,turprau-praupunika raganeringEzion-Geber

37EliezerbinDodawasakaMaresamedharwangsit nglawanSangPrabuYosafat,pangandikane:“Sarehne kowenunggalkaroSangPrabuAhazia,SangYehuwah ngrusakpanggawemuPrau-praunépadharemuk,nganti orabisamenyangTarsis.

BAB21

1SangPrabuYosafatnulikeparengngasonunggilkaro paraleluhurelankasarekakeingsandhingeparaleluhure anaingkuthaneSangPrabuDawud.SangPrabuYoram, putrane,jumenengratunggentosipanjenengane

2AnadeneparasadulureparaputraneSangPrabuYosafat, yaikuAzarya,Yehiel,Zakharia,Azarya,Mikhaellan Sefaca

3Wong-wongmaubanjurdiparingipisungsungpisungsunggedhé,yaikusalaka,emaslanbarang-barang singlarang-larang,karokutha-kuthabetengingYehuda amargaikukangmbarep

4BarengSangPrabuYoramjumenengdadipaprentahane kangrama,panjenenganesantosalanmatenisakehepara sadherekekalawanpedhanglanparapanggedheneIsrael liyane.

5Yoramnalikajumenengratuyuswatelungpuluhloro taun,deneanggonengastapaprentahaningYerusalem wolungtaun

6IdaSangHyangWidiWasararismalaksanayangraturatuIsraele,samaliharingkulawarganIdaSangHyang WidiWasa.

7NangingSangYehuwahorakarsanyirnakaketurune SangPrabuDawud,margasakaprasetyankangwus katindakakekaroSangPrabuDawud,lanmargasaka prasetyanebakalparingpepadhangmarangpanjenengane lanparaputraneingsalawas-lawase.

8IngjamanéwongÉdommbrontaksakaingpangwasané Yéhuda,lanpadhangangkatratu

9SangPrabuYorambanjurtindakkaroparapanggedhene dalahsakehekreta-kretaperange,banjurtangiingwayah

bengilanmateniwongEdomkangngubengipanjenengane lanparapanggedheningkreta.

10DadinéwongÉdommbrontaksakaingtanganéYéhuda ngantisaprene.IngnalikaikuugaLibnambalelasakaing tangane;amargawusnilarPangeranYehuwah,Gusti Allaheparaleluhure

11Ugayasatengger-tenggerpangurbanananaing pagununganYehudalannjalariwong-wongingYerusalem padhalakujinalanmeksaYehudanindakakéiku

12LananaseratansakaNabiEliamarangpanjenengane, mangkene:MangkenepangandikanePangeranYehuwah, GustiAllaheSangPrabuDawud,leluhurmu:Amargakowe oranglakonilakuneSangPrabuYosafat,leluhurmu,lan ingdalaneSangPrabuAsa,ratuingYehuda, 13NangingkowéwisnglakonilakunépararatuingIsraèl, lanwongYéhudalanwong-wongsingmanggoning Yérusalèmnindakkélakujina,kayaturunéAkhab,lan matènisedulur-sedulurmusingluwihapikkatimbangkaro kowé.

14Lah,Yéhuwahbakalnggebagbangsamu,lananakanakmu,bojomulankabèhbandhanmunganggowewelak kanggedhé.

15Kowébakalnandhanglelaragedhélaranéwetengmu, ngantiwetengmuborokmergalarasabendina

16SangYehuwahbanjurndhatengakesemangatewong FilistilanwongArabkangpadhamanggoningsacedhake wongEtiopia,nglawanYoram

17Wong-wongmaubanjurmlebuingYéhudalannyerbu kuthakonolandijarah-rayahsakehingbarang-barangkang anaingkraton,paraputralanparagarwané;temahoraana anaklanangsingditinggal,kejabaYoahas,anaksingragil. 18SawusemangkonoPangeranYehuwahndhatengake lelarakangorabisaditambaniingwetenge

19Sawusemangkono,sawuserongtaunsuwene,ususe metumergalara,mulasedamargasakalelarakanglara Wong-wongmauorangobongwong-wongmaukaya kobonganéparaleluhuré.

20Nalikajumenengratuikuyuswanetelungpuluhloro taun,deneanggonengastapaprentahaningYerusalem wolungtaun,denepanjenenganetindaktanpakarep. NangingbanjurdisarekakeanaingkuthaneSangPrabu Dawud,nangingoraanaingpasareanepararatu

BAB22

1Wong-wongingYérusalèmbanjurnjumenengakéraja Ahazia,putranésingwuragil,nggentosipanjenengané, amargawadya-balakangtekakarowongArabmenyang kémahwismatèniwongtuwakabèhSangPrabuAhazia binYoram,ratuingYehuda,jumenengratu

2Ahaziayuswapatangpuluhlorotaunnalikajumeneng ratu,deneanggonengastapaprentahaningYerusalem lawasesetahunIbunéasmaAtalia,anakéOmri

3PanjenenganeuganglakonilakuneturuneAkhab,amarga ibunedadipenasehatesupayanindakakepiala

4Mulanépanjenenganénglakoniapasingalaanaing paningalingéPangéran,kayatedhakéAkhab,mergawongwongkuwidadipenaséhatésakwisébapakéséda,nganti disirnakké

5Panjenenganeuganurutipituturewong-wongmau,nuli meluYorambinAhab,ratuingIsrael,perangnglawan Hazael,ratuingSiria,anaingRamot-Gilead

6SangPrabubanjurbalimenyangYizreelkanggonambani margasakatatuneanaingRamanalikaperangnglawan Hazael,ratuingSiriaSangPrabuAzaryabinYoram,ratu ingYehuda,tindaknemoniYorambinAhabingYizreel, amargadhewekelara.

7AnadeneSangPrabuAhazianumpesikusakaingGusti AllahnalikarawuhingngarsaneSangPrabuYoram, amarganalikarawuhe,panjenenganetindakkaroSang PrabuYoramnglawanYehubinNimsi,kangdijebadi deningSangYehuwahkanggonyirnakaketuruneSang PrabuAkhab

8NalikaYehunindakaképaukumanmarangkulawargané AkhablanketemukaroparapanggedhéingYéhudalan paraseduluréAhazia,singpadhangladèniAhazia,banjur dipatèni

9SangPrabubanjurnggolèkiAhazia,banjurdicekel, (amargandhelikanaingSamaria),banjurdigawamenyang ingngarsaneSangPrabuYehu,lansawisédipatèni,banjur dikubur,amargapadhakandha,yèndhèwèkéikuanaké Yosafat,singnggolèkiPangérankanthigumolongingatiné MulanéturunéAhaziaoranduwékuwasakanggonjaga karajan.

10NangingbarengAtalya,ibuneAhazia,mirsa,yen putranewismati,banjurnumpessakehingturuneSang PrabuYehuda.

11NangingYosabeat,putrinéSangPrabu,njupukYoas binAhazia,dicolongsakaingantaranéparaputranéraja singdipatèni,landilebokakéingkamarturu.Mulané Yosabéat,anakéRajaYoram,garwanéimamYoyadha, (amargadhèwèkéadhineAhazia),ndhelikakédhèwèké sakaAtalia,temahoradipatèni.

12Nemtaunlawasepanjenenganendhelikanaing padalemaningAllah,deneSangPrabuAtalyajumeneng ratuingnagaraiku.

BAB23

1IngtaunkangkapituSangPrabuYoyadasantosalan ngejakprajanjiankaroparapanggedheningwadya-bala satus,yaikuAzaryabinYeroham,IsmaelbinYohanan, AzaryabinObed,MaaseyabinAdayalanElisafatbinZikri

2BanjurpadhangubengiYehudalannglumpukakepara wongLewisakaingsakehingkuthaingYehudalanpara panggedheningkulawangsaneIsrael,banjurpadhatekan ingYerusalem

3Wongsapasamuwankabèhbanjurpadhagawéprajanjian karoSangPrabuanaingpadalemaningAllahSangPrabu banjurngandikamarangwong-wongmau,"Lah,putrane SangPrabubakaljumenengratu,kayakangwus kapangandikakakedeningSangYehuwahtumrappara putraneSangPrabuDawud"

4Ikiprekarasingkudusampeyanlakoni;Sapratelon panunggalanmukanglumebuingdinaSabat,yaikupara imamlanparawongLewi,padhadadijurujagalawang; 5SapratelonékuduanaingdaleméSangPrabu;lan saprateloninggapurapondhasi,lankabehwongkuduana ingplataranpadalemaneSangYehuwah.

6Nangingajangantianawongsiji-sijialumebuing PedalemanéAllah,kajabaparaimamlanparawongLèwi singpadhangladèni;bakalpadhalumebu,amargapadha suci,nangingkabehbangsapadhanjagamarangSang Yehuwah

7WongLèwikudungubengiraja,sabenwongnggawa gegamané;lansapabaekanglumebuingdalem,iku kapatrapanpati,nangingkowepadhanunggalkaroSang Prabunalikalumebulanmetu.

8WongLèwilanwongYéhudakabèhpadhanindakaké apasingdidhawuhakédéningimamYoyadha,lansaben wongpadhanglumpukakébalanésingareplumebuing dinaSabbat,bebarengankarowong-wongsingarepmetu ingdinaSabat,mergaimamYoyadhaoranglilani pakumpulané

9ImamYoyadhamasrahkémarangperwira-perwirasatus tumbak,tamenglantameng,singdadikagunganéRaja Dawud,singanaingpadalemanéAllah.

10Wongsabangsakabehpadhadilestarekake,sakaing sakiwatengenePadalemanSucingantitekaningsisih kiwanePadalemanSuci,ingsandhingemisbyahlan padalemane,anaingsakubengeSangPrabu

11BanjurpadhangiridputraneSangPrabumetu,lan nganggomakuthalanmenehipepenget,lanbanjurdiangkat dadirajaSangPrabuYoyadhalanparaputranebanjur njebadipanjenengane,sartapadhangucap:

12BarengSangPrabuAtalyamidhangetswaraningrakyat kangpadhalumayulanngluhurakeSangPrabu,nulisowan ingpadalemaneSangYehuwahmarangrakyate

13SasampunepunikaSangPrabujumenenganaing sadhuwuretuguinglawang,parapanggedhelanpara panggedheningkalasangkaanaingngarepeSangPrabu; Athaliabanjurnyuwek-nyuwekpangagemanelankandha: Kiana,Kianat!

14ImamYoyadhatumulingiridparatetindhihingwadyabalasatuslanngandikamarangwong-wongmau:“Wong wadonikugawanenmetusakabarisan,lansapasing ngetut-buridhewekedipateniklawanpedhang”Amarga imamngandika,"AjadipatenianaingPedalemanéAllah."

15Wong-wongmaubanjurpadhanyekeliwongwadon mau;Barengwistekaninggapurajaraningsacedhake kadhaton,banjurdipatenianaingkono.

16Yoyadhabanjurnganakaképrajanjianingantarané panjenenganélanantaranérakyatkabèhlanantaranéraja, supayapadhadadiumatéAllah.

17WongkabèhbanjurpadhamaranipadalemanéBaal, dirubuhaké,mesbèh-mesbèhélanreca-recanépadha remuk-remuklanmatèniMatan,imaméBaalanaing ngarepemesbèh

18SangPrabuYoyadhauganetepakepakaryaning padalemaneSangYehuwahlumantarparaimam,para wongLewi,kangdiedum-edumdeningSangPrabuDawud anaingpadalemaneSangYehuwah,kanggonyaosake kurbanobarankagemSangYehuwah,kayakangkatulisan anaingangger-anggereNabiMusa,kanthisurak-suraklan kidung,kayakangwuskatetepakedeningSangPrabu Dawud.

19Wong-wongmaubanjurnetepakewong-wongsingjaga gapuraningpadalemaneSangYehuwah,supayaajaana wongkanglumebuingnajis

20SawusemangkonoSangPrabunulinjupukpara panggedheningwadya-balasatus,parapanggedhene,para gubernurrakyatlansakehingrakyatingnagaraiku,nuli ngudhunakeSangPrabusakaingpadalemaneSang Yehuwah,nulipadhalumebuinggapurakangdhuwur, tumujuingkadhaton,sartanglenggahakeSangPrabuana ingdhamparingkarajan

21Wong-wongingnagarakonopadhabungah-bungah,lan kuthamaubanjurayem,sawisématèniAtalyaklawan pedhang

BAB24

1NalikajumenengratuYoasyuswapitungtaun,dene anggonengastapaprentahaningYerusalempatangpuluh taunIbunéasmaZibiasakaBersyeba

2SangPrabuYoasnindakakeapakangbeneranaing paningalingSangYehuwahsajegeimamYoyadha 3Yoyadabanjurmundhutgarwaloro;lanpeputralanang lanwadon.

4SawusemangkonoSangPrabuYoaskersandandosi padalemaningSangYehuwah

5ParaimamlanparawongLewipadhadiklumpukakelan dipangandikani:“PadhamenyangamenyangingkuthakuthaingYehuda,nglumpukakedhuwitsakawongIsrael kabehkanggondandanipadalemaneGustiAllahmusaben taun,lanpadhaenggal-enggalprakaraikuNangingwong Lewiorakesusu

6SangPrabubanjurnimbaliYoyadha,panggedhene,sarta ngandikamarangpanjenengane:“Yagenekoweoranjaluk marangwongLewisupayapadhangeterakepisungsung sakaingYehudalansakaingYerusalem,miturutdhawuhe NabiMusa,abdineSangYehuwahlanpasamuwaneIsrael, kanggoTarubPasewakan?

7ParaputraneSangPrabuAtalia,wongwadondursilaiku, padhangrusakpadalemaningAllah;lansakehebarangbarangkangkasucekakeingpadalemaneSangYehuwah ikupadhadisaosakemarangBaal.

8SawusedhawuheSangPrabu,wong-wongmaupadha gawepethilandilebokakeingnjabaanainggapuraning padalemaneSangYehuwah.

9Wong-wongmaunulipadhangumumakémarang YéhudalanYérusalèm,supayapadhanyaosakémarang PangéranpajegsingdiparingakédéningMusa,abdiné AllahmarangwongIsraèlanaingara-arasamun

10Sakehingpanggedhelanrakyatkabehpadhabungahbungah,banjurpadhadigawamlebulandicemplungakeing pethingantirampung

11Ingnalikapethidigawamenyangkantorérajadening tanganéwongLèwi,lannalikapadhaweruhdhuwitsing akeh,paniterarajalanpunggawaImamAgungtekalan ngosongakepethi,lannjupuklandigawabalimenyang panggonane.Mangkonougasabendinane,lanngumpulake dhuwitakehbanget

12SangPrabulanYoyadhabanjurmasrahakemarang wongkangpadhanindakakepagaweaningpadalemane SangYehuwah,sartanyewotukangbatulantukangkayu kanggondandanipadalemaneSangYehuwah,lanugakang gawewesilantembagakanggondandanipadalemaneSang Yehuwah

13Wong-wongmaubanjurpadhanyambut-gawé,temah padharampunggawéané,banjurpadhangadegaké padalemaningAllahkayakangkadhawahan,sartapadha nyantosakaké.

14Sawisérampung,dhuwitturahanépadhadigawa menyangngarsanéSangPrabulanYoyadha,sing didadèkaképrabotkanggoPedalemanéAllah,yaikuprabot kanggongladènilankanggopisungsung,lansendoklan pirantiemaslanselakaLanpadhanyaosakekurbanobaran

anaingpadalemaningSangYehuwahsajegeSangPrabu Yoyadha.

15NangingYoyadawissepuhlanwissedalanseda Nalikaseda,yuswanesatustelungpuluhtaun.

16SangPrabubanjurkasarekakeanaingkuthaneSang PrabuDawudanaingsatengahepararaja,amargaanggone nindakakekabecikaningIsrael,marangGustiAllahlan marangbrayate.

17SawiséYoyadhaséda,parapanggedhéingYéhuda padhatekalansujudmarangSangPrabuSangPrabu banjurmidhangetakemarangwong-wongmau

18Wong-wongmaubanjurpadhaninggalpadalemané Pangéran,Allahéparaleluhuré,lanpadhanyembah marangbrahalalanbrahala-brahala

19NangingPanjenenganéngutusnabimarangwong-wong mau,supayapadhabalimarangPangéran;lanpadhaseksi marangwong-wongmau,nangingpadhaorangrungokake 20SangImamZakhariabinYoyadhabanjurkatedhakan RohingAllah,kangjumenenganaingsadhuwurerakyat, sartangandikamarangwong-wongmau:“Pangandikane GustiAllahmangkene:Yagenekowepadhanerak dhawuhePangeranYehuwah,temahorabisasukses?

AmargakowepadhaninggalPangeranYehuwah, Panjenenganeiyawusnilarkowe

21Wong-wongmaubanjurpadhasekuthonnglawan panjenengane,landibenturiwatu,miturutdhawuheSang PrabuanaingplataranpadalemaneSangYehuwah 22MulaneSangPrabuYoasoraelingmarangsihkadarmaneSangPrabuYoyadha,kangramamarang panjenengane,nangingmateniputraneBarengwisseda, dhewekekandha,"PangeranYehuwahmirsanilannjaluk. 23Ingpungkasaningtaun,wadya-balaSirianglurugi panjenengané,banjurpadhatekaningYéhudalan Yérusalèm,numpessakehingpanggedhéningbangsasaka ingsatengahérakyat,lansakehejarahanepadhadikirim menyangingngarsaneratuingDamsyik

24Amargawadya-balanewongSiriakangtekakanthi sathithik,lanSangYehuwahngulungakewadya-balakang akehbangetmarangingtangane,amargapadhanyingkur marangPangeranYehuwah,GustiAllaheparaleluhure. MulanépadhanglakokaképaukumanmarangYoas 25Barengpadhalungasakaingngarsane,(amargalara kangabot),paraabdinedhewepadhasekuthonnglawan panjenenganemargasakagetiheparaputraneImam Yoyadha,banjurdipatenianaingpaturone,temahseda, banjurdisarekakeanaingkuthaneSangPrabuDawud, nangingoradikuburanaingpasareanepararatu

26Lanikiwong-wongsingpadhasekuthonnglawan Panjenengané;ZabadbinSimeat,wongwadonAmon,lan YozabadbinSimrit,wongMoab

27Anadenebabparaputrane,abotebeban-bebankang ditanggulangilanmbangunpadalemaningAllah,lahiku kabehkatulisananaingkitabsejarahepararatuSang PrabuAmazia,putrane,jumenengratunggentosi panjenengane

BAB25

1NalikajumenengratuSangPrabuAmaziayuswaselikur taun,deneanggonengastapaprentahaningYerusalem lawasesangangtaunKangibuasmaneYoadan,wonging Yerusalem

2Panjenenganenindakakeapakangbeneranaing paningalingSangYehuwah,nangingorakalawan gumolongingati

3Barengkarajanéwismantep,panjenenganébanjurmatèni paraabdinésingmatèniraja,ramané.

4NangingPanjenenganéoramatènianak-anake,nanging nindakakekayakangkatulisaningangger-anggeringTorèt kanganaingkitabéMusa,kangkadhawuhakédéning Pangéranmengkéné,"Parabapaajangantimatimargasaka anak-anake,lananak-anakajangantimatimargasaka wongtuwa,nangingsabenwongmatimargasakadosané dhéwé"

5SangPrabuAmaziabanjurnglumpukakeYehuda,banjur didadekakepanggedheningwadya-balasewulan panggedheningsatus,miturutkulawangsane,anaing satanahYehudalanBenyaminkabeh;

6DhewekeuganyewawongIsraelsatusewusinggagah prakosakanthidhuwitsatustalentaselaka

7NanginganaabdiningAllahkangsowanmaranging ngarsanesartamatur:“DhuhSangPrabu,wadyabalaIsrael sampunngantosmèlupanjenengan;AwitdenePangeran YehuwahoranunggilkarowongIsrael,yaikusakehebani Efraim

8Nangingyensampeyanareplunga,lakonana,singkuwat kanggoperang:GustiAllahbakalnggawesampeyantiba ingngarepemungsuh,amargaGustiAllahkuwasa mitulungilannyirnakake

9SangPrabuAmaziabanjurngandikamarangabdining Allah:“Nangingpunapaingkangbadhekulalampahi tumrapsatustalentaingkangkulaparingakendhateng wadya-balaIsrael?NangingabdiningAllahmangsuli, "PangeranYehuwahbisamenehisampeyanluwihakeh tinimbangiki"

10SangPrabuAmaziabanjurmisahakewong-wongmau, yaikuwadya-balakangtekasakaingEfraim,supayapadha mulih,mulanepsubangetmarangYehuda,temahpadha mulihkanthinepsubanget.

11SangPrabuAmaziabanjursantosalanmimpinrakyate menyangingLebakAsinlanmateniwongSeirsepuluh ewu.

12AnadenewongYehudaisihisihuripsepuluhewu, padhadiboyongmenyangingpucakinggunungparang, dibuwangsakaingpucakingparang,ngantipadharemuk.

13Nangingwadya-balaneSangPrabuAmaziabali,supaya orameluperang,padhanempuhkutha-kuthaingYehuda, wiwitsakaSamariangantitekanBèt-Horon,lanmatèni telungewuwonglannjarah-rayahakèhbanget

14SawiséAmaziatekasakanyembelèhwongÉdom,allahallahéwongSeirdigawamenyangallahé,lannyembah marangwong-wongmaulanngobongmenyan

15MulanebebenduneSangYehuwahmulad-mulad marangSangPrabuAmazia,banjurngutusnabimarang panjenengane,kangmaturmarangpanjenengane:“Yagene kowengupayaallahebangsaiku,kangorabisangluwari bangsanedhewesakaingtanganmu?

16Nalikalagiomong-omongankarowongmau,Sang Prabungandikamarangpanjenengane:“Punapa panjenengandadospamrayoginipunSangPrabu?sabar; kokkududitabuh?Nabiikubanjurora,lanngandika,"Aku ngertiyenGustiAllahwismutusakekanggonyirnakake sampeyan,amargasampeyannindakakeikilanora ngrungokakepituturku"

17SangPrabuAmazia,ratuingYehuda,banjurutusan marangSangPrabuYoasbinYoahasbinYehu,ratuing Israel,kadhawuhanmatur:

18SangPrabuYoas,ratuingIsrael,utusanmarangSang PrabuAmazia,ratuingYehuda,matur:“Ereng-ereng ingkangwonteningLibanonutusandhatengwiteres ingkangwonteningLibanonkadhawuhanmangkene: “Anakmuwadonwenehnadadigarwaneanakkulanang.” BanjuranakewangalakingLibanonnyabranglanngidakidakeriiku

19Kowékandha:LahkowéwisngalahakéwongÉdom; lanatimungegungakekowengantigumunggungkenging punapadenepanjenengandalembadheganggu-gugat, satemahpanjenengandalemkaliyanYehudasamiambruk? 20NangingAmaziaoragelemngrungokakeAmargaiku sakaGustiAllah,supayapadhadiulungakemenyang tanganemungsuhe,amargapadhangupayaallaheEdom 21SangPrabuYoas,ratuingIsrael,tindak;banjurpadha pandeng-pandengan,iyalanSangPrabuAmazia,ratuing Yehuda,anaingBet-Semes,ingtanahYehuda 22YehudabanjurpadhakasengsarandeningwongIsrael, temahpadhalumayumenyangingtarubedhewe-dhewe.

23SangPrabuYoas,ratuingIsrael,nimbaliSangPrabu Amazia,ratuingYehuda,binYoasbinYoahas,anaing Bèt-Semes,banjurdigawamenyangYérusalèm,lan mbubrahakétémbokéYérusalèmwiwitsakagapuraÉfraim ngantigapurapojok,patangatusasta

24Sakehingemaslanslakasartasakehingprabotkang tinemuanaingpadalemaningAllahkaroObed-Edom,rajabranakedhatonsartaparasanderabanjurbalimenyang Samaria.

25SawiséYoasputranéYoahas,rajaIsraèlséda,Amazia binYoas,ratuingYéhuda,isihuriplawasélimalastaun 26AnadenekekareneriwayateSangPrabuAmazia,kang wiwitanlanpungkasan,lahikurakwuskatulisananaing kitabsejarahepararatuingYehudalanIsrael?

27BarengSangPrabuAmazianyingkurmarangSang Yehuwah,banjurpadhasekuthonnglawanpanjenengane anaingYerusalem;banjurlumayumenyangLakhis, nangingwong-wongmaupadhautusanmenyangLakhis nututidhewekelandipatenianaingkono

28Wongmaubanjurdigawanganggojaranlandisarekake ingsandhingeparaleluhureanaingkuthaYehuda.

BAB26

1WongYehudakabehbanjurpadhanjupukUzia,kang umurnembelastaun,lannjumenengakeratunggentosi SangPrabuAmazia,kangrama

2PanjenenganeyasaElotlanmbalekakemanehmarang Yehuda,sawuseSangPrabukeparengkeparengngaso nunggilkaroparaleluhure.

3Nalikajumenengratuikuyuswanenembelastaun,dene anggonengastapaprentahaningYerusalemlawaseseket lorotaunIbunéasmanéYékoliasakaYérusalèm

4Panjenenganenindakakeapakangbeneranaing paningalingSangYehuwah,kayakangkatindakakedening SangPrabuAmazia,kangrama

5IngjamanéZakharianggolèkiGustiAllah,singwis ngertiwahyunéGustiAllah.

6Sawusemangkonopanjenenganetindakperangnglawan wongFilisti,lanmbubrahaketembokeGat,tembokYabne

lantembokAsdod,sartambangunkutha-kuthaing sakubengeAsdodlaningantaranewongFilisti.

7GustiAllahnulungipanjenenganénglawanwongFilistin lanwongArabsingmanggoningGurbaallanwong Mehunim.

8WongAmonpadhamènèhipisungsungmarangUzia; amargadhewekenguatakeawakebanget

9UgaUziayasamenara-menaraingYérusalèminggapura pojok,inggapurainglebaklaningpojokbètèng,sarta dikuwataké

10Ugayasamenara-menaraanaingara-arasamunlan ndhudhuksumur-sumurakeh,amargaraja-kayaneakeh banget,ingpategalanlaninglebak-lebak,ugawongtani lantukangkebonangguringpagununganlaningKarmel, amargadhewekesenengnemoni

11Uziaugaduwéwadya-balaperang,kangpadhamangkat perangkanthiwadyabala,miturutcacahékangdiwènèhaké déningjurutuliséYeièllanpanggedhéningMaaseya, dipimpindéningHananya,salahsijinéperwiraraja.

12Gunggungeparapanggedheningkulawangsanepara prawirakanggagahprakosaanarongewunematus

13Wong-wongmauanawadya-balanételungatusewu pitungewulimangatus,kangpadhanglurugiperangkanthi kakuwatankanggedhé,mbiyantuSangPrabunglawan mengsah.

14Uzianyawisaketameng,tumbak,ketopong,jubah, gandhewolanslenthungkanggongleburwatu

15IngYérusalèmPanjenenganéyasamesin-mesinsing diciptakakédéningwong-wongsingpinter,kanggo dipasangingmenara-menaralaningbètèng-bètèng,kanggo ngunèkaképanahlanwatugedhé.Lanasmanenyebaradoh banget;amargaditulungikanthinggumunake,ngantidadi kuwat

16Nangingbarengwissantosa,atinégumunggungnganti sirna,merganerakPangéran,Allahé,lanlumebuing PedalemanéAllahkanggongobongmenyananaing misbyahdupa.

17ImamAzaryabanjurmlebungetutaképanjenenganélan karoimam-imamYéhuwahwolungpuluh,singpadha gagahprakosa.

18Wong-wongmaupadhanglawanSangPrabuUzialan maturmarangpanjenengane:“OraUzia,sirangobong menyankagemPangeranYehuwah,nangingparaimam turuneHarun,kangwuskasucekakekanggongobong menyanawitkowéwisnerak;lanorabakaldadikamulyan sakaPangeranYehuwah,GustiAllah.

19SangPrabuUzianesubanget,laningtanganenyekel padupankanggongobongmenyan.

20ImamAgungAzaryalansakehingimampadha mandengmarangpanjenengane,lahbathukelarakusta, banjurditundhungmetusakaingkonoiya,dhewekeuga enggal-enggalmetu,amargaSangYehuwahwusnggebag dheweke

21SangPrabuUzianandhanglaralaralarakustanganti tumekaingdinasedane,landedalemanaingomahdhewedheweamargalaralarakusta;Awitsakaingpadalemane SangYehuwahSangPrabuYotam,putraneSangPrabu Yotam,kangngadilirakyatingnagaraiku

22AnadenekekareneriwayateSangPrabuUzia,kang wiwitanlanpungkasan,ikuwuskatulisdeningNabi YesayabinAmos

23SangPrabuUzianulikeparengkeparengngasonunggil karoparaleluhure,banjurdisarekakeingsandhingepara leluhureanaingpategalanpanguburanepararatu;awit wong-wongpadhangucap,"Wongikularakusta."

BAB27

1NalikajumenengratuYotamyuswaselikurtaun,dene anggonengastapaprentahaningYerusalemnembelastaun IbunéasmanéYérusa,anakéZadok

2Panjenenganenindakakeapakangbeneranaing paningalingSangYehuwah,kayakangkatindakakedening SangPrabuUzia,kangrama,nangingoralumebuing padalemaneSangYehuwahLanwong-wongisih nindakakekorupsi

3Panjenenganeyasagapurakangdhuwuringpadalemane SangYehuwah,laningtembokOfelanggoneyasaakeh 4Ugayasakutha-kuthaingpagununganYehuda,laning alas-alasyasabètènglanmenara.

5PanjenenganeugaperangnglawanratunebaniAmon,lan bisangalahakewong-wongmauIngtaunikuugabani Amonmaringisalakasatustalenta,gandumsepuluhewu korlansairsepuluhewuSemonougabaniAmonkang mbayarmarangpanjenengane,ingtaunkapindholankatelu

6MulanéYotamdadikuwat,mergawisnyawisakélakuné anaingngarsanéPangéran,Allahé

7AnadenekekareneriwayateSangPrabuYotam,sakehe perangelanlakune,lahikuwuskatulisananaingkitabbab pararatuingIsraellanYehuda

8Nalikajumenengratuyuswaneselikurtaun,dene anggonengastapaprentahaningYerusalemnembelastaun. 9Yotamnulikeparengngasonunggilkaroparaleluhure, banjurdisarekakeanaingkuthaneSangPrabuDawud

BAB28

1NalikajumenengratuAkhasyuswanerongpuluhtaun, deneanggonengastapaprentahaningYerusalemnembelas taun,nangingoranindakakeapakangbeneranaing paningalingSangYehuwah,kayaSangPrabuDawud,kang rama

2AwitpanjenenganénglakonilakunépararatuingIsraèl lanugagawérecacorankanggoparaBaal.

3PanjenenganeugangobongmenyananaingLebakBani Hinomlanngobonganak-anakeinggeni,manutpanggawe nisthaparabangsakangpadhaditundhungdeningSang YehuwahsakaingngarepewongIsrael

4Panjenenganeuganyaosakekurbanlanngobongmenyan anaingtengger-tenggerpangurbanan,ingtengger-tengger laningsangisorewit-witankangijo

5MulanePangeranYehuwah,GustiAllahe,masrahake panjenenganemarangingtanganeratuingSiria;WongwongmaudigebugilandiboyongmenyangDamsyikLan dhewekeugadipasrahakemarangingtanganeratuing Israel,landipatenideningrajapatigedhe

6PekahbinRemalyamateniwongingYehudasatusrong puluhewuingsedina,kabehpadhaprawira;amargapadha ninggalPangeranYehuwah,GustiAllaheparaleluhure

7LanZikri,sawijiningprawiraingEfraim,mateni Maaseya,putraneSangPrabu,lanAzrikam,gubernuring dalem,lanElkana,singjejereSangPrabu

8Wong-wongIsraèlbanjurpadhadiboyongdéningpara sadulurérongatusèwu,yaikuwongwadon,lananglan wadon,sartanjarah-rayahakèhbangetlandigawa menyangSamaria.

9NangingingkonoananabineSangYehuwah,jenenge Odèd,nulitindakanaingngarepewadya-balakangteka ingSamarialanngandikamarangwong-wongmau:“Lah, mergaSangYehuwah,GustiAllaheparaleluhurmu,duka marangYehuda,mulanewusmasrahakewong-wongmau menyangingtanganmu,lankowepadhadipatenikalawan bebendunengantitekaninglangit

10Nangingsaikikowépadhaarepnguwasaniwong-wong YéhudalanYérusalèmdadibatur-tukonlanbatur-tukonmu, nangingapakarokowéorapadhanglakonidosamarang Pangéran,Allahmu?

11Mulanésaikipadhangrungoknaaku,lanwong-wong tawanansingpadhakoktawanisakasedulur-sedulurmu padhabalia,mergabebendunéPangéransingmulad-mulad marangkowé.

12ParapanggedhenebaniEfraimsawetara,yaikuAzarya binYohanan,BerekhyabinMesilemot,Yehizkiabin SalumlanAmasabinHadlai,padhangadegnglawan wong-wongsingtekasakaperang

13Lanngandikamarangwong-wongmau,"Siraaja nggawawong-wongtawananmrene,amargaakuikiwis nyinggungmarangPangéran,sampeyanpenginnambahi dosalanpanerakkita,amargapanerakkitagedhebanget, lanbebendubangetmarangwongIsrael.

14Wong-wongkangsikepgegamanmaupadhaninggal tawananlanjarahananaingngarepeparapanggedhelan sapasamuwankabeh.

15Wong-wongkangpadhadisebutakeasmanebanjur padhatangi,padhangeterakeparatawananlansakehe wongkangwudapadhadisandhangi,padhadisandhangi landisandhangi,padhadiwènèhimanganlanngombé, dijebadilandiboyongikuldikabèh,digawamenyang Yérikho,kuthawitkurma,banjurbalimenyangSamaria.

16NalikasamanaSangPrabuAkhasutusanmarangpara ratuingAsyurkanggonulungipanjenengane

17AmargawongEdompadhatekamanehlannggebugi Yehudalanmboyongtawanan

18WongFilistiugawisnglurugikutha-kuthaing pagununganlaningsakiduleYehuda,lanngrebutBetSemes,Ajalon,GederotlanSokodalahdesa-desane, Timnadalahdesa-desane,ugaGimzolandesa-desane, banjurpadhamanggoningkono.

19AwitdeneSangYehuwahnurunakeYehudamargasaka SangPrabuAkhas,ratuingIsrael;amargawongYehuda padhawudalannerakmarangSangYehuwah

20Tilgat-pilneser,ratuingAsyur,nemonipanjenengane lannguwatirakepanjenengane,nangingorandayani

21SangPrabuAkhasmundhutpandumansaka padalemaneSangYehuwah,sakaingpadalemaneSang Prabulansakaingomaheparapanggedhe,banjur diparingakemarangratuingAsyur,nangingSangPrabu oranulungi

22Nalikalaginandhangkasusahan,panjenenganémalih nerakmarangPangéran,yaikuSangPrabuAkhas

23Amargadhewekenyembelihkurbanmarangallaheing Damsyik,kangmatenidheweke,lanngandika:“Amarga paraallahepararajaingSirianulungiwong-wongiku, mulaneakubakalnyaosakekurbanmarangwong-wong

mau,supayapadhanulungiakuNangingwong-wongmau dadikarusakankanggodhewekelankabehIsrael.

24SangPrabuAkhasbanjurnglumpukaképiranti-piranti PedalemanéAllahlanngremuk-remukbarang-baranging PedalemanéAllah,lanlawang-lawangépadalemané Pangéranditutuplandidadekakemisbyah-misbyahing sabenpojokingYérusalèm

25IngsabenkuthaingYéhuda,dhèwèkéyasatenggertenggerpangurbanankanggongobongmenyankanggo allah-allahliyané,langawédukanéPangéran,Allahépara leluhuré

26Anadenekekarenelelakonelansakehinglakune,kang wiwitanlanpungkasan,ikukabehkatulisananaingkitab babpararatuingYehudalanIsrael

27SangPrabuAkhasnulikeparengngasonunggilkaro paraleluhurelandisarekakeanaingkuthaYerusalem, nangingoradigawamenyangpasareanepararatuingIsrael

BAB29

1Hizkiawiwitjumenengratunalikayuswaselikurtaunlan sangangpuluhsangataunanggonengastapaprentahaning YerusalemIbunéasmanéAbia,anakéZakharia

2Panjenenganenindakakeapakangbeneranaing paningalingSangYehuwah,kayakangkatindakakedening SangPrabuDawud,kangrama

3Ingsasikapisaningtaunkangkapisanpaprentahane, panjenenganembukaklawang-lawangepadalemaneSang Yehuwahlandidandani

4ParaimamlanparawongLèwibanjurdiklumpukaké menyangalun-alunwétan.

5Wong-wongmaupadhadipangandikani:“Rungokna,he, parawongLèwi,padhanucèkakéawakédhéwé,lanpadha nucèkaképadalemanéPangéran,Allahéparaleluhurmu, lansingnajispadhaunen-unenmetusakaingpasucen

6Paraleluhurkitapadhaneraklannindakakeapakangala anaingpaningalingSangYehuwah,GustiAllahkita,lan padhanyingkurPanjenenganelannyingkursakaing padalemaneSangYehuwah,sartapadhamundur

7Lawang-lawangeserambiugapadhakatutup,lampulampupadhadipatenilanorangobongmenyanlanora nyaosakekurbanobarananaingpasucenmarangGusti AllaheIsrael.

8MulanéYehudalanYérusalèmbebendunéPangéran banjurdiulungakémarangkarubedan,kagètlanmèlu-mèlu, kayasingkokdelengkaromripatmu.

9Awitlah,leluhurkitapadhatiwasdeningpedhang,lan anak-anakkitalananglanwadonlanbojokitapadhadadi tawananmargasakaiku

10SaikianaingatikuarepgawéprejanjiankaroPangéran, AllahéIsraèl,supayabebendunésingnggegirisinyingkiri kita.

11He,anak-anakku,saikiajapadhanglalekake,amarga PangeranYehuwahwusmilihkowesupayapadhangadeg anaingngarsanelanngabektimarangPanjenengane,lan supayakowepadhangladenilanngobongmenyan

12ParawongLewibanjurpadhangadeg,yaikuMahatbin Amasai,YoelbinAzarya,sakabaniKehat,lansakabani Merari:KisybinAbdilanAzaryabinYehalelel,lansaka wongGerson;YoahbinZimalanEdenbinYoah; 13SakaturuneElisafan;SimrilanYeiellansakaturune Asaf;ZakharialanMatanya:

14SakabaniHeman;YehiellanSimeilansakabani Yedutun;SemayalanUziel.

15Wong-wongmaubanjurnglumpukakésadulur-saduluré lanpadhanucèkakéawakédhéwé,nulipadhasowanmanut dhawuhéSangPrabu,miturutpangandikanéPangéran, kanggongresikipadalemanéPangéran

16ParaimambanjurlumebuingPedalemanéAllahing sajeroningPedalemanéAllahkanggongresikilanngirid metusakehingnajiskangtinemuanaingpadalemanéAllah menyangplataranpadalemanéAllahWong-wongLèwi banjurpadhanjupuk,kanggodigawametumenyanging KaliKidron

17Ingdinakapisansasikapisanpadhawiwitnucèkaké,lan ingdinakawolusasiikupadhatekaingserambiné Pangéranlaningtanggalnembelassasikapisanpadha rampung.

18Wong-wongmaubanjursowanmarangngarsaneSang PrabuHizkialanmatur:“Kawulasampunnajisaken sakehingpadalemanipunSangYehuwahlanmisbyah kurbanobarandalahsakehepirantine,mejarotisajian dalahsakehepirantine

19LansakehingprabotkangdibuwangdeningSangPrabu Akhasnalikapaprentahane,margasakapanerakne,ikuwus padhadaksiyapakelandisucekake

20SawusemangkonoSangPrabuHizkiawunguesuk-esuk, nglumpukakeparapanggedhenekuthaikulantindak menyangpadalemaneSangYehuwah

21Banjurpadhanggawasapilanangpitu,wedhusgèmbèl lanangpitu,cempéwedhusgèmbèlpitu,lanwedhusberok lanangpitu,kanggokurbanpangruwatingdosakanggo kraton,kanggopasucenlankanggoYéhuda.IdaSang HyangWidiWasararisngutusparaimam,paraputrane DaneHarun,kasedayangringmesbyangIdaSangHyang WidiWasa.

22Sapi-sapimaubanjurdisembeleh,langetiheditampa deningparaimam,banjurdikepyurakeingmisbyah 23Wedhusberoklanangkanggokurbanpangruwating dosabanjurdisaosakemarangSangPrabulaningngarepe pasamuwan;lanpadhanumpangitanganmarangwongwongmau.

24Paraimambanjurnyedaniwong-wongmaulan ngluwarigetiheanaingmisbyah,kanggonganakake pirukunkanggowongIsraelkabeh,amargaSangPrabu dhawuhsupayakurbanobaranlankurbanpangruwating dosakanggowongIsraelkabeh

25WongLèwibanjurdilebokakéanaingpadalemané Allahnganggokecer,clempunglanclempung,manut dhawuhéDawudlanGad,wongsidikraja,lannabiNatan, mergamengkonodhawuhéYéhuwahlumantarparanabiné

26ParawongLèwipadhangadegnganggopirantiné Dawud,lanparaimamnggawakalasangka

27SangPrabuHizkiabanjurdhawuhngaturakekurban obarananaingmisbyahBarengkurbanobarandiwiwiti, kidungkagemSangYehuwahugadiwiwitinganggo kalasangkalanpiranti-pirantikangkatetepakedeningSang PrabuDawud,ratuingIsrael

28Wongsapasamuwankabèhbanjurpadhanyembah,para jurukidungpadhangidung,lanparawongkangpadha ngunekakekalasangka

29Barengwisrampunganggonenyaosake,SangPrabulan sakehewongkangpadhaanaingkonopadhasujud nyembah

30SangPrabuHizkialanparapanggedhebanjurdhawuh marangparawongLewisupayapadhangidungakemasmur konjukmarangSangYehuwah,sranapangandikaneSang PrabuDawudlanSangAsaf,wongsidik.Lanpadha ngidungaképamujikalawanbungah,lanpadhatumungkul lansujud

31SangPrabuHizkiabanjurmangsuli,pangandikane: “Saikikowewispadhanyucekakeawakmumarang PangeranYehuwah,nyedhakalannggawaakurban sembelehanlanpisungsungpanuwunmenyanging padalemaneSangYehuwahSawusemangkonoumat padhanyaosakekurbansembelehanlanpisungsung panuwun;lansakèhékurbanobongankangtanpabudi.

32Cacahékurbanobaransingdigawadéningumatikuana sapipitungpuluh,wedhusgèmbèllanangsatuslanwedhus gèmbèlrongatus.

33Lanbarang-barangsingdisucekakeyaikusapinematus lanwedhusgembeltelungewu

34Nangingparaimammungsithikbanget,ngantiorabisa nyirnakakekabehkurbanobaran,mulaneparasadulure, wongLewi,padhanulungingantirampungpagaweane,lan ngantiparaimamliyanepadhanucekakeawakedhewe.

35Kurbanobaranugaakèhbanget,karogajihékurban slametanlankurbanunjukankanggosabenkurbanobaran MulanépangibadahingpadalemanéPangéranditata.

36Hizkialanrakyatkabèhbungahbanget,mergaGusti Allahwisnyawisakéwong-wongmau

BAB30

1SangPrabuHizkiabanjurutusanmarangwongIsraellan Yehudakabeh,lanuganulislayangmarangEfraimlan Manasye,supayapadhalumebuingPedalemanéAllahing Yérusalèm,kanggongriyayakakéPaskahkonjukmarang Pangéran,AllahéIsraèl

2AmargaSangPrabulanparapanggedhenelansakehe pasamuwaningYerusalemwismbudidayasupaya ngriyayakakePaskahingsasikapindho

3Amargaingwektuikupadhaorabisanindakake,amarga paraimamdurungnyucekakeawakedhewelanwongwongpadhaorapadhanglumpukingYerusalem 4PrakaraikundadekakekeparengeSangPrabulan sapasamuwankabeh.

5Wong-wongmaubanjurpadhanetepakedhawuhsupaya wara-waramarangwongIsraelkabeh,wiwitingBersyeba ngantitekaningDhan,supayapadhatekangrayakake PaskahkonjukmarangPangeranYehuwah,GustiAllahe Israel,anaingYerusalem,amargawissuweoranindakake kayakangkatulisan

6Parautusanbanjurpadhanglairakélayang-layangsaka SangPrabulanparapanggedhéingsatanahIsraèllan Yehuda,lanmanutdhawuhéSangPrabu,mangkene:He, wongIsraèl,padhamratobatamarangPangéran,Allahé Abraham,IskaklanIsraèl,temahPanjenenganébakalbali marangkekarepépararatuingAsyur

7Ajapadhakayaparaleluhurmulanparasadulurmu,kang padhanyimpangmarangPangeranYehuwah,GustiAllahe paraleluhure,mulanepadhamasrahakewong-wongmau dadisepikayakangpadhasiradeleng

8Saikikowéajapadhawangkotkayaparaleluhurmu, nangingpasrahnamarangPangéranlanlumebuaing pasucené,kangwuskasucèkakéingsalawas-lawasé,lan

2Babad

padhangabektimarangPangéran,Allahmu,supaya bebendunémulad-muladsakaingkowé.

9Amargamanawakowepadhamratobatmanehmarang PangeranYehuwah,parasadulurmulananak-anakmu bakalpadhamelasimarangwong-wongkangpadhadadi tawanan,temahpadhabalimenyangingtanahkene, amargaPangeranYehuwah,GustiAllahmuikuwelasasih lanwelasasih,lanorabakalnyingkurmarangkowe, manawakowepadhabalimarangPanjenengane

10ParautusanebanjurpadhanglangkungitanahEfraim lanManasyesakakuthamenyangkuthangantitekaning Zebulon,nangingpadhadipoyokilandipoyoki

11NangingwongAsyer,ManasyelanZebulonpadha ngasorakeawakedhewelantekaingYerusalem

12UgaingYehudaastaneGustiAllahmaringakeatisiji kanggonindakakedhawuheSangPrabulanpara panggedhe,miturutpangandikaneSangYehuwah 13IngsasikapindhoingYérusalèmanawongakèhkang padhanglumpukarepngriyayakakériyayaRotiTanpaRagi. 14Banjurpadhangadeglannyingkirakemisbyah-misbyah kanganaingYerusalem,lanmesbèh-mesbèhkanggodupa padhadisingkirakélandibuwangingkaliKidron. 15Ingtanggalpatbelassasikapindhobanjurpadha nyembelèhPaskah,lanparaimamlanparawongLèwi padhaisin,banjurpadhanucèkakéawakédhéwélan nggawakurbanobonganmenyangPedalemanéAllah 16Wong-wongmaubanjurpadhangadeganaing panggonane,manutangger-anggeréNabiMusa,abdiné Allah

17Amargaanaingpasamuwanakehsingoranucekake, mulanewongLewipadhakawajibannyembelehPaskah kanggosabenwongkangoranajis,kanggonucekake marangPangeranYehuwah

18AmargaakehbangetsakawongEfraim,Manasye, IsakharlanZebulon,singoranucekakeawakedhewe, nangingpadhamanganPaskah,orakayakangkatulisan NangingHizkiandedongakanggowong-wongmau, pangandikane:"DhuhYehuwah,Padukamugikarsaa paringpangapunten"

19KangnyawisakeatinekanggonggolekiGustiAllah, yaikuPangeranYehuwah,GustiAllaheparaleluhure, sanadyanoranajismanutkasucenepasucen

20IdaSangHyangWidiWasamirengangindikDane Hizkia,rarismarasakenrakyate

21Wong-wongIsraèlsinganaingYérusalèmpadha nganakakériyayaRotiTanpaRagilawasépitungdina kanthibungahbanget

22SangPrabuHizkiabanjurparingpanglipurmarang sakehingwongLewi,kangpadhamulangakekawruhbab SangYehuwah,ngantipitungdinasuweneriyayaiku padhamangan,nyaosakekurbankeslametanlanngakoni marangPangeranYehuwah,GustiAllaheparaleluhure.

23Wongsapasamuwankabèhpadharembuganarep ngrayakaképitungdinamanèh,lanpadhangrayakaké pitungdinamanèhkanthibungah

24AmargaHizkia,ratuingYehuda,maringimarang pasamuwansapilanangsewulanwedhusgembelpitung ewu;lanparapanggedhengaturakemarangpasamuwan sapilanangsewulanwedhussepuluhewu;

25SapasamuwanéYéhudakabèh,paraimamlanpara wongLèwi,lanwong-wongsingpadhatekasakaingIsraèl

lanwong-wongmancasingpadhamanggoningYéhuda, padhabungah-bungah.

26MulanéanakabungahangedhéingYérusalèm,merga wiwitjamanéSulémananakéDawud,ratuingIsraèl,ora anasingkayangonoingYérusalèm.

27Paraimam,wongLèwibanjurpadhangadeglan mberkahiwong-wongmau,lanswaranépadha dirungokaké,lanpandongapadhamunggahing padalemanékangsuci,ngantiinglangit

BAB31

1Barengikumaurampungkabeh,wongIsraelkabehkang padhaanaingkonopadhamangkatmenyangingkuthakuthaingYehuda,padhangremuk-remukreca-recane, nugelibrahala-brahalalantengger-tenggerpangurbanan sartamisbyah-misbyahingtanahYehudalanBenyamin kabeh,ugaingEfraimlanManasyepadhadibubrahake, ngantitumpeskabeh.WongIsraelkabehbanjurpadhabali menyangtanahdarbeke,menyangingkuthanedhewedhewe

2Hizkiabanjurnetepakegolongan-golonganeparaimam lanparawongLewimiturutgolongane,yaikuparaimam lanparawongLewikanggokurbanobaranlankurban keslametan,kanggongladeni,ngaturakepanuwunlan ngluhurakeinggapura-gapuraningTarubPangeran Yehuwah

3Panjenenganeuganetepakepandumanerajakanggo kurbanobaran,yaikukurbanobaranesuklansore,kurban obarankanggodinaSabat,rembulananyarlankanggo riyaya,kayakangkatulisingangger-anggeringAllah.

4Wong-wongsingmanggoningYérusalèmdidhawuhi mènèhipandumankanggoparaimamlanparawongLèwi, supayapadhadikuwatakéingangger-anggeréPangéran.

5Barengdhawuhmaukababar,wongIsraèlpadha ngetokakéwoh-wohankawitangandum,anggur,lenga, madulansakehingpametunépategalan.lanprasepuluhan sakasamubarangkabehpadhadigawametulubèr

6LankanggowongIsraellanYehuda,singmanggoning kutha-kuthaingYehuda,padhauganggawapisungsung prasepuluhansapilanwedhusgèmbèl,lanpisungsung prasepuluhansakapisungsungsuci,kangkasucèkaké marangPangéran,Allahé,landitumpuk-tumpuk.

7Ingsasikatelupadhamiwitimasangpondhasitumpukan, lanrampungingsasikapitu

8BarengHizkialanparapanggedhepadhatekalan ndelengtumpukanmau,banjurpadhamemujimarang PangeranYehuwahlanumateIsrael.

9Hizkiabanjurndangukaroparaimamlanparawong Lewibabtumpukanmau

10ImamAzaryapangarepingkulawargaZadhokbanjur mangsuli:"Wiwitwong-wongwiwitnggawapisungsung menyangPedalemanéAllah,akuwiskebakpanganlanisih akèhlansingisihanatokogedheiki

11Hizkiabanjurdhawuhnyiyapakekamar-kamaring PedalemanéAllah;lanpadhanyawisake, 12Lannggawapisungsung,pisungsungprasepuluhanlan pisungsung-pisungsungsingdiresmekakekanthitumemen; 13LanYehiel,Azazia,Nahat,Asael,Yerimot,Yozabad, Eliel,Ismakya,MahatlanBenaya,padhadadipengawas ingsangisoretanganeKononialanSimei,sadulure,miturut

dhawuheSangPrabuHizkialanAzarya,panggedhening padalemaningAllah.

14KorebinYimna,wongLèwi,singjagagapuraingsisih wétan,ngawasipisungsung-pisungsungmarangGusti Allah,kanggombagi-mbagipisungsung-pisungsung marangPangéranlanbarang-barangsingpalingsuci

15SabanjureanaingkuthaEden,Miaminamin,Yesua, Semaya,AmaryalanSekhanya,anaingkutha-kuthanepara imam,kangkatetepakemarangparasaduluremiturut golongan-golongan,iyakanggedhelankangcilik

16Kejabasarasilahewonglanang,wiwitumurtelungtaun sapandhuwur,ngantisabenwongkanglumebuing padalemaningSangYehuwah,ikupandumanesaben dinanekanggongladeniingkawajibanemiturutgolongane; 17Cacahingsarasilahéparaimammiturutkulawangsané lanparawongLèwisingumurérongpuluhtaun sapandhuwur,miturutkuwajibanémiturutgolongané; 18Lankanggosarasilahekabehanak-anake,bojone,anakanakelananglanwadon,kabehanaingpasamuwankabeh, amargapadhanyucekakeawakedheweingjabatanekanthi suci

19UgasakaparaimamturuneHarun,kanganaing pategalan-pategalaningkutha-kuthane,anaingsabenkutha, yaikuwong-wongkangwiskasebutjenenge,kanggo mènèhipandumanmarangsakehingwonglananging antaranéparaimamlanmarangsakehingwongLèwikang kacathetingsarasilah

20MangkonougakangditindakakedeningHizkiaanaing satanahYehudakabeh,lannindakakekangbeciklanbener lanbeneranaingngarsanePangeranYehuwah,Gusti Allahe.

21Laningsabenpakaryansingdiwiwitikanggongabdi ingPedalemanéAllah,angger-anggeringTorètlananggerangger,kanggongupayaGustiAllahé,dhèwèkénindakaké kanthigumolongingatine,lanmakmur

BAB32

1Sawuseikulankatetepane,SangPrabuSanherib,ratuing Asyur,rawuhlanlumebuingYehudalanngepungkuthakuthakangbeteng-betengsartangiraarepngrebutkuthakuthaiku

2BarengHizkiamirsa,yènSanhéribwistekalanarep nglawanYérusalèm,

3Panjenenganepadharembugankaroparapanggedhene lanparaprawira,supayangempetbanyunesumbering sajabanekutha,banjurpadhanulungipanjenengane

4Mulanéwongakèhpadhanglumpuk,singnutupi sakehingsumberlankalisingmilianaingsatengahétanah kono,karongucap:“YagénépararajaingAsyurpadha tekalannemubanyuakèh?

5Panjenenganebanjursantosalanmbangunsakehe tembokkangwisremuk,banjurdiunggahakengantitekan menara-menaralantembokliyaneingnjaba,lanmbangun MiloanaingkuthaneSangPrabuDawud,langawepanah lantamengakehbanget

6SangPrabubanjurnjumenengakeparapanggedhening perangnglumpukakewong-wongmauanaingngarsane anainglurung-lurunggapuraningkutha,sartapadha dipangandikanikanthipanglipur:

7Padhakuwatlankendel,ajawedilanajakuwatirmarga sakaratuingAsyurlanmarangsakehewadya-balakang padhandhèrèkaké;

8Anatanganedaging;nangingPangeranYehuwah,Gusti Allahkita,nulungikitalannglawanperangkita.Jawa1994: Wong-wongpadhangendelaképangandikanéHizkia,ratu ingYéhuda

9SawusemangkonoSangPrabuSanherib,ratuingAsyur, ngutusparapunggawanemenyangYerusalem,(nanging panjenenganepiyambakngepungLakhisdalahsakehe panguwasane),marangSangPrabuHizkia,ratuing Yehuda,lanmarangsakeheYehudakanganaing Yerusalem,dhawuhe:

10MangkenepangandikaneSangPrabuSanherib,ratuing Asyur:“Kangpundianggonirangandel,denesirapadha ngepungYerusalem?

11ApaHizkiaorambujukkowé,supayapadhamatipailan lankasatan,kanthingucap:Pangéran,Allahkita,bakal ngluwarikitasakatanganératuingAsyur?

12Hizkiaikurakwisnyingkiraketengger-tengger pangurbananelanmesbèh-mesbèhélandhawuhmarang YéhudalanYérusalèmmangkene:Sirapadhanyembahana ingngarepemisbyahsijilanngobongmenyananaingkono?

13Apakowéorangertiapasingditindakkékaropara leluhurkumarangwong-wongingnegaraliya?Apapara allahebangsa-bangsaingtanahkonobisangluwaritanahe sakaingtanganku?

14Sapataingantaranesakeheallahebangsa-bangsakang wustumpesdeningparaleluhurku,kangbisangluwari umatesakaingtanganku,ngantiGustiAllahmubisa ngluwarikowesakaingtanganku?

15Mulané,ajangantiHizkianasarakékowélanmbujuk kowékayamengkono,lanajangantipadhangandel marangPanjenengané,awitoraanaallahsakabangsa utawakarajansingbisangluwariumatésakatangankulan sakatanganéparaleluhurku

16ParaabdinémalahnglawanmarangPangéranAllahlan Hizkia,abdiné

17Dhewekeuganulislayangkanggonyenyamahmarang PangeranYehuwah,GustiAllaheIsrael,lannglawan marangPanjenengane,pangandikane:Kayadenepara allaheparabangsaingnegaraliyaorangluwaribangsane sakaingtanganku,mangkonougaGustiAllaheHizkiaora bakalngluwariumatesakaingtanganku

18Wong-wongYahudipadhanguwuh-uwuhkanthiswara soramarangwong-wongingYérusalèmkanganaing sandhuwurébètèng,supayapadhanggegirisilanngganggu; supayabisangrebutkutha.

19Wong-wongmaupadhanglawanGustiAllahé Yérusalèm,kayadénéparaallahébangsa-bangsaingbumi, singgawéanétanganémanungsa

20MulaneSangPrabuHizkialanNabiYesayabinAmos padhandedongalansesambatmarangswarga

21PangeranYehuwahbanjurngutusMalaekate,kang nyirnakakesakehingprawirakanggagahprakosa,para panggedhelanparapanggedheneanaingpakemahaneratu ingAsyur.Muladhewekebalimenyangnegaranekanthi isinBarengwislumebuingpadalemaneallahe,wongwongkangmetusakaingwetengedhewebanjurmateni kalawanpedhang.

22MangkonougaSangYehuwahnylametakeSangPrabu Hizkialanwong-wongingYerusalemsakaingtangane

SangPrabuSanherib,ratuingAsyur,lansakaingtangane wong-wongliyane,lannuntunwong-wongmauing sakubenge

23Akèhwongsingpadhanyaosaképisungsungmarang PangéraningYérusalèmlanpisungsungmarangHizkia, ratuingYéhuda,temahpanjenenganékaluhurakéanaing ngarsanésakehingbangsa

24NalikasamanaHizkianandhanglarangantiseda,banjur ndedongamarangSangYehuwah,sartabanjurngandika marangSangPrabu,sartadiparingipratandha

25NangingHizkiaoramalesapa-apamarang panjenenganéamargaatinégumunggung,mulané panjenenganélanYéhudalanYérusalèmnempuhbebendu.

26EwadeneSangPrabuHizkiangasorakesariranemarga sakagumunggungingatine,iyalanwongingYerusalem, temahbebenduneSangYehuwahoratumekaingjamane Hizkia

27Hizkianduwènikasugihanlankamulyansingakèh banget,lanpanjenenganéyasagedhongpasimpenan kanggosalaka,emas,watularang,rempah-rempah,tameng lanbarang-barangperhiasansingéndah

28Ugagudhang-gudhangkanggopametuninggandum, anggurlanlenga;lankandhangkanggokabehjiniskewan, lankandangkanggowedhus

29Kajabaiku,panjenenganenyawisakekutha-kuthalan pandumanwedhus-wedhuslansapi-sapiakehbanget, amargaGustiAllahwismaringiraja-branaakehbanget

30HizkiaikiugangalangikalindhuwurGihon,terus mudhunmenyangsisihkulonkuthaDawudLanHizkia suksesingkabehkaryane

31NangingtumrapparautusaneparapanggedheingBabil, kangpadhautusansowaningngarsanékanggonyuwun pirsababmukjijatkangkelakonanaingnagarakono,Gusti Allahbanjurnilarpanjenenganékanggonyoba,supaya ngertisakehingatiné

32AnadenekekareneriwayateHizkialankabecikane,lah ikuwuskatulisananaingwahyuneNabiYesayabinAmos laningkitabbabpararatuingYehudalanIsrael

33SangPrabuHizkianulikeparengkeparengngaso nunggilkaroparaleluhure,banjurdisarekakeanaing kuburaneparaputraneSangPrabuDawudkangpinunjul Manasye,putrane,jumenengratunggentosipanjenengane

BAB33

1Manasyenalikajumenengratuyuswarolastaun,dene anggonengastapaprentahaningYerusalemlawaseseket limataun.

2Nangingnindakakéapakangalaanaingpaningalingé Pangéran,kayakangnisthadéningparabangsakangpadha ditundhungdéningAllahsakaingngarepéwongIsraèl

3Panjenenganeyasamanehtengger-tenggerpangurbanan kangwusdirubuhakedeningSangPrabuHizkia,kang rama,lanyasamisbyah-misbyahkanggoBaal,langawe reca-reca,sartanyembahmarangsakehingwadya-balaing langitsartangabektimarangiku

4Panjenenganeugayasamisbyah-misbyahanaing padalemaneSangYehuwah,kangwuskapangandikakake deningSangYehuwah:IngYerusalemasmaningSunbakal anaingsalawas-lawase.

5Panjenenganebanjuryasamisbyah-misbyahkanggo sakehingwadya-balainglangitanaingplataranloroing padalemaneSangYehuwah

6Anak-anakebanjurpadhanyabranggenianaingLebak BaniHinom,uganguwasanijaman,nggunaknejam-jaman, ilmusihir,lanmaranisetanlantukangsihir;

7IdaSangHyangWidiWasatumulimasangrecaukirukiran,inggihpunikarecaingkangsampunkadamel, wonteningpadalemaningAllah,ingkangsampun kapangandikakakendeningGustiAllahdhatengSang PrabuDawudlanSangPrabuSuleman,putranipun:“Ing padalemanikilaningYerusalem,kangwusSunpilihana ingngarepesakehingtalerIsrael,Ingsunbakal nglestarekakeasmaningSuningsalawas-lawase

8IngsunorabakalnyingkirakesikileIsraelmanehsakaing tanahkangwusSuntetepakekanggoparaleluhurira; supayapadhangati-atinindakakesakehingdhawuhingSun, manutangger-anggerlankatetepanlanpranatankang lumantarNabiMusa.

9MulanéManasyendadèkakéwongYéhudalanwongwongingYérusalèmpadhakesasar,lannglakonising luwihalatinimbangparabangsasingwisditumpesdéning PangéransakangarepewongIsraèl

10PangeranYehuwahbanjurngandikamarangManasye lanmarangumate,nangingpadhaorangrungokake.

11MulanéPangéranbanjurndhatengakepara panggedhéningwadya-balarajaingAsyur,kangpadha nyekelManasyeingsajroningeri,banjurdirantikalawan blenggulandigawamenyangBabil

12Nalikalaginandhangsangsara,banjurndedonga marangPangeranYehuwah,GustiAllahe,lanngasorake awakedheweanaingngarsaneGustiAllaheparaleluhure 13PanjenenganébanjurndedongamarangPanjenengané, lanbanjurkarsamiyarsakaképanyuwuné,banjurdigawa balimenyangYérusalèmmenyangingkratonéManasye banjurngertiyenPangeranYehuwahikuGustiAllah 14Sawusemangkonopanjenenganeyasatemboking sanjabanekuthaneSangPrabuDawud,ingsisihkulone Gihon,inglebak,ngantitekaninggapuraiwak,lan ngubengiOfel,nulididegakedhuwurbanget,lan didhawuhipanggedheningperanganaingsakehekutha betengingYehuda

15IdaSangHyangWidiWasararisnyirnayangdewadewaasingmiwahbrahalasakingpadalemanIdaSang HyangWidiWasa,miwahsakancanpamorboranaturane sanekawangunringpagununganIdaSangHyangWidi WasamiwahringkotaYerusalem

16MesbèhéPangérandidandani,banjurnyaosakékurban slametanlankurbanpamujisokur,sartadhawuhmarang YéhudasupayapadhangabektimarangPangéran,Allahé Israèl

17Nangingwong-wongisihpadhanyaosakékurbaning tengger-tenggerpangurbanan,nangingmungkanggo Pangéran,Allahé

18AnadenekekareneriwayateManasye,pandongane marangGustiAllahe,lanpangandikaneparasidikkang kapangandikakakemarangPangeranYehuwah,Gusti AllaheIsrael,ikukabehwuskatulisananaingkitabbab pararatuingIsrael

19Lanpandongane,lancaraneGustiAllahparingpiwales marangdheweke,lansakehingdosane,lankaluputane, apadenepanggonan-panggonankangdienggongedegake

tengger-tenggerpangurbanan,sartangedegakebrahalalan reca-recan,sadurungekaasorake;

20Manasyenulikeparengngasonunggilkaropara leluhure,banjurdisarekakeanaingomahe,deneAmon, putrane,jumenengratunggentosipanjenengane.

21Amonnalikajumenengratuyuswanerongpuluhtaun, lananggonengastapaprentahaningYerusalemrongtaun

22Nangingpanjenenganénindakakéapasingalaanaing paningalingéPangéran,kayasingditindakakédéning Manasye,ramané,mergaAmonnyaosakékurbanmarang sakèhérecaukir-ukiransingdigawédéningManasyè, bapakné,lanngabektimarangwong-wongmau; 23Lanorangasorakéawakédhéwéanaingngarsané Pangéran,kayaManasye,bapakné,wisngasorakéawaké dhéwé;nangingAmonluwihakehnglanggar

24Paraabdinebanjurpadhasekuthonnglawan panjenengane,banjurdipatenianaingomahedhewe 25Nangingwong-wongingnagarakonomatènikabèh wongsingpadhasekuthonnglawanrajaAmon;WongwongingnagarakononjumenengakeYosia,putrane,dadi ratunggentosipanjenengane

BAB34

1NalikajumenengratuYosiayuswawolungtaun,dene anggonengastapaprentahananaingYerusalemtelung puluhsijitaun

2Panjenenganénindakakéapakangbeneranaing paningalingéPangéran,lannglakonilakunéDawud, leluhuré,oranolaknengenutawangiwa

3Amargaingtaunkawolupaprentahane,nalikaisihenom, panjenenganewiwitngupayamarangGustiAllaheSang PrabuDawud,leluhure,laningtaunkangkapingrolas wiwitnyirnakakeYehudalanYerusalemsakaingtenggertenggerpangurbanan,brahala-brahala,reca-recanukirlan recacor-coran

4Mesbèh-mesbèhéBaalpadhadirubuhakéanaing ngarsané;lanreca-recakanganaingdhuwur,padhaditegor; lanbrahala-brahala,reca-recaukir-ukiranlanreca-recacorcoranpadhadiremuk-remuklandidadekakelebu,banjur dibuyarakeingkuburanewong-wongkangpadhanyaosake kurbanmarangwong-wongmau

5Balung-balungéimamdiobongingmesbèh-mesbèhé,lan YéhudalanYérusalèmdiresiki

6Mangkonougaingkutha-kuthaingManasye,Efraimlan Simeon,ngantitekanNaftali,ingsakubengekutha-kuthane.

7Sawisémesbèh-mesbèhlanbrahala-brahalapadha dirubuhaké,reca-recanéukir-ukiranmaudigebugidadi bubuk,lanreca-recanédibubrahingsatanahIsraèlkabèh, banjurbalimenyangYérusalèm

8Ingtaunkangkapingwolulaspaprentahane,nalika panjenenganenyirnakakenagaralanpadalemane,banjur ngutusSafanbinAzalyalanMaaseya,gubernuringkutha kono,lanYoahbinYoahas,jurusekretariat,supaya ndandanipadalemaneSangYehuwah,GustiAllahe

9BarengpadhatekaningngarsaneImamAgungHilkia, banjurpadhamasrahakedhuwitkangdigawamenyang PedalemanéAllah,kangdiklumpukakedéningwongLèwi kangjagalawang,sakatanganéManasyelanÉfraim,lan sakakekarenewongIsraèlkabèhlansakakabèhYéhuda lanBènyaminbanjurpadhabalimenyangYérusalèm

10Wong-wongmaubanjurdipasrahakémarangpara tukangsingngawasiPedalemanéAllah,landiwènèhaké marangwong-wongsingnyambutgawéingPedalemané Allah,kanggondandanilanndandanipadalemanmau.

11Wong-wongmaupadhadiwènèhakémarangtukangtukanglantukang-tukangbangunan,kanggotukuwatu tatahanlankayukanggopanyambungan,lankanggo masangomah-omahsingdirusakdéningpararatuing Yéhuda

12Wong-wongmaupadhanindakakepakaryankanthi tumemen,denekangdadipanguwasayaikuYahatlan Obaja,wongLewisakabaniMerari;lanZakharialan Mesulam,sakabaniKehat,kanggomaju;lanwongLewi liyane,sakehewongkangpinterpirantimusik

13Ugapadhangawasiwong-wongkangpadhangusungi momotanlanpadhangawasisakehewongkangnindakake pagaweaningsadhengahpangibadah;

14Barengwong-wongpadhangetokakédhuwitsing digawamenyangPedalemanéAllah,imamHilkianemu kitabangger-anggeréAllahsingdiparingakélumantar Musa

15HilkiamangsulimarangSafan,panitera,"Kulasampun nemuKitabTorètwonteningPedalemanipunAllah"Lan HilkiamasrahakekitabmarangSafan

16SafantumulingusungkitabmaumarangSangPrabu, sartangaturiwangsulanemarangSangPrabu, pangandikane:“Sakabehingapakangwuskaparingake marangparaabdidalem,ikupadhadilakoni.

17DhuwitkangtinemuanaingpadalemaningSang Yehuwahbanjurdiklumpukake,banjurdipasrahake marangparapanggedhelanmarangparaburuh.

18Safan,sekretarisnegara,maturmarangSangPrabu: “ImamHilkiawismaringikitabmarangakuSapanbanjur diwacakakeanaingngarsaneSangPrabu.

19BarengSangPrabumidhangetpangandikaneanggeranggeringToret,banjurnyuwek-nyuwekpangagemane 20SangPrabubanjurparingdhawuhmarangHilkia, AhikambinSafan,AbdonbinMikha,Safan,sekretaris negara,lanAsayaabdineSangPrabu:

21Lungaa,nyuwunamarangSangYehuwahtumrapaku lanwong-wongkangisihkarianaingIsraellaning Yehuda,babpangandikanekitabkangtinemu,amarga bebenduneSangYehuwahkanggedhebangetmarangkita, amargaparaleluhurkitapadhaoranetepipangandikane SangYehuwahlannindakakeapakangkatulisingkitabiki 22LanHilkialanwong-wongsingwiskatetepakedening SangPrabupadhasowanmarangNabiHulda,garwane SalumbinTikvatbinHasra,penjagalemari;(Saiki dhewekemanggonanaingYerusalem,ingkuliah:)lan wong-wongmaupadhangandikamarangdheweke

23Wangsulanewongwadonmau:“Makaten pangandikanipunPangeranYehuwah,GustiAllahipun Israel:Kandhananamarangwongkangngutuskowesowan ingngarsaningSun

24MangkenepangandikaneSangYehuwah:Lah,Ingsun bakalndhatengakebilaimarangpanggonanikilanmarang parapendhudhuke,yaikusakehingipat-ipatkangkatulisan anaingkitabkangwusdiwacaanaingngarsaneratuing Yehuda

25AmargapadhanyingkurIngsunlanngobongmenyan marangallahliyane,supayapadhagawegerahing panggalihingSunmargasakasakehingpakaryaning

tangane;mulanebebenduningSunbakalkawutahakeing panggonaniki,lanorabakalsirep.

26AnadeneratuingYehudakangngutuskowepadha nyuwunpirsamarangSangYehuwah,kowepadhakandhaa mangkene:MangkenepangandikanePangeranYehuwah, GustiAllaheIsrael,babpangandikakangkokrungu

27Sarehneatimuwisaluslanngasorakeawakmuanaing ngarsaneGustiAllah,nalikakrungupangandikanemarang panggonanikilanmarangwong-wongingkono,banjur ngasorakeawakmuanaingngarepku,nyuwek-nyuwek sandhanganmulannangisanaingngarepku;Ingsunuga wismirengakepangandikaneSangYehuwah

28LahsirabakalSunklumpukakemarangparaleluhurira, lansirabakalkaklumpukakeanaingkuburanirakanthi tentrem-rahayu,lanmripatiraorabakalweruhsakehebilai kangbakalSuntindakakemarangpanggonanikilan marangwong-wongkangmanggoningkonoMulané wong-wongmaupadhangaturaképangandikanéSang Prabu.

29SangPrabubanjurutusannglumpukakésakehing pinituwaingYéhudalanYérusalèm

30SangPrabubanjurlumebetingpadalemaneSang YehuwahlansakehewongYehudalanwonging Yerusalem,paraimam,parawongLewilansakeherakyat, gedhelancilik,banjurmacaingkupingekabeh pangandikanekitabprajanjiankanganaingpadalemane SangYehuwah

31SangPrabubanjurjumenenganaingpanggonanelan nganakakeprajanjiananaingngarsaneSangYehuwah, supayalumakunurutiSangYehuwahlannetepidhawuhe, pepengetlankatetepanekalawangumolongingatinelan gumolongingnyawane,supayanindakakepangandikane prajanjiankangkatulisingkitabiki

32Wong-wongsinganaingYérusalèmlanBenyamin padhandadèkakésupayapadhamanutWong-wonging YérusalèmpadhanglakoniprejanjianéGustiAllah,Gusti Allahéparaleluhuré.

33SangPrabuYosiabanjurnyingkirakesakehekang nisthasakaingsakehingnagarakangdadikagunganewong Israel,sartandhatengakesakehewongkanganaingIsrael padhangabektimarangSangYehuwah,GustiAllaheLan ingsalawas-lawasewong-wongmauoranyingkurmarang PangeranYehuwah,GustiAllaheparaleluhure.

BAB35

1YosiaugangriyayakakéPaskahkonjukmarangPangéran ingYérusalèm;

2Paraimambanjurdiparingikawajiban,lanpadha diwurungakekanggonindakakepangibadahanaing padalemaneSangYehuwah

3WongLèwipadhamulangikabèhwongIsraèl,sing padhasutyimarangPangéran,mangkéné:“Pethisucikuwi simpennaanaingpadalemansingdiyasadéningSuléman binDawud,ratuingIsraèlikuorabakaldadimomotaning pundhakmu

4Lanpadhanyiapakedhewemiturutkulawangsane, miturutgolonganmu,miturutserataneSangPrabuDawud, ratuingIsrael,lanmiturutserataneSangPrabuSuleman, putrane.

5Lanpadhangadegaanaingpasucenmiturutgolonganing kulawangsaneparaleluhureparasadulurira,yaiku golonganewongLewi

6MulanépadhanyembelèhnaPaskahlannucèkakéawaké dhéwélannyawisnaparasadulurmu,supayapadha nglakoniapasingdidhawuhakédéningPangéranlumantar Musa

7SangPrabuYosiabanjurmènèhiwedhusgèmbèllan wedhusgèmbèl,kabèhkanggokurbanPaskah,kanggo kabèhwongsingpadhateka,gunggungételungpuluhewu lansapilanangtelungewu

8Parapanggedhenepadhanyaosakemarangrakyat,para imamlanparawongLewi:Hilkia,ZakharialanYehiel, parapanggedheningpadalemaningAllah,marangpara imamkanggokurbanPaskahrongewunematussapicilik lansapitelungatus.

9Konania,SemayalanNetaneel,parasadulure,lan Hasabya,YeiellanYozabad,parapanggedhenewong Lewi,padhamasrahakemarangwongLewikanggokurban Paskahlimangewusapiciliklansapilimangatus

10Sasampunepunikalampahansampunkalaksanayang, paraimamtumulijumenengwonteningpapanpiyambakpiyambaklanparatiyangLèwimiturutdhawuhipunSang Prabu

11Wong-wongmaunulinyembelehPaskah,lanpara imamnyiramgetihesakatangane,lanwongLèwipadha dikuliti

12Kurban-kurbanobonganpadhadisingkirake,supaya padhadisaosakemiturutgolongan-golonganegotrahgotrahebangsa,kanggonyaosakemarangPangeran Yehuwah,kayakangkatulisingkitabNabiMusa.Lan padhakarosapi

13Paskahmaubanjurdipanggangnganggogeni,manut pranatan,nangingpisungsung-pisungsungsuciliyané padhadigodhogingkuwali,kuwalilanwajan,banjur diedum-edumakémarangwongkabèh

14Sawusemangkonobanjurpadhanyawisakekanggo awakedhewelankanggoparaimam,amargaparaimam turuneHarunpadhanindakakekurbanobaranlangajih ngantibengi;mulanewongLewipadhanyawisakekanggo awakedhewelankanggoparaimamturuneHarun

15Anadeneparapenyanyi,paraputraneSangPrabuAsaf, padhaanaingpanggonane,miturutdhawuheSangPrabu Dawud,SangAsaf,SangHemanlanSangYedutun,wong sidikSangPrabu;lanparapenjagagapurapadhangenteni ingsabengapura;padhaorabisaninggalakelayanan; kanggoparasadulurewongLewipadhanyawisake 16IngdinaikusakehingpangibadahmarangSang Yehuwahpadhadicawisake,yaikuriyayaPaskahlan nyaosakekurbanobarananaingmisbyahPangeran Yehuwah,miturutdhawuheSangPrabuYosia 17IngwektuikuwongIsraèlkangpadhaanaingkono padhangriyayakakéPaskahlanriyayaRotiTanpaRagi 18LanoraanaPaskahsingdianakakéingIsraèlwiwit jamanénabiSamuel;sakehingratuingIsraelorapadha ngriyayakakePaskahkayakangdianakakedeningSang PrabuYosia,paraimam,parawongLewi,lansakehe YehudalanIsraelkangpadhaanaingkono,apadenewong ingYerusalem 19IngtaunkangkapingwolulaspaprentahaneSangPrabu Yosia,Paskahikidianakake

20Sawusemangkono,nalikaSangPrabuYosianyawisake PadalemanSuci,SangPrabuNekho,ratuingMesir, nempuhperangnglawanKarkemisingpinggirEfrat; 21Nangingpanjenenganébanjurkongkonanutusan marangpanjenengané,matur:“Apaurusankukarokowé, dhuhratuingYéhuda?Ingdinaikiakuoranekanikowé, nangingnglawanomahsingdienggoperang 22NangingSangPrabuYosiaoragelemnoleh,malah nyamarsupayabisaperangkaropanjenengane,lanora ngrungokakepangandikaneSangPrabuNekhosakaing dhawuheGustiAllah,lanbanjurnempuhperanganaing lebakMegido

23ParapamanahtumulimbedilmarangSangPrabuYosia; SangPrabubanjurngandikamarangparapunggawane: “Kulamugikarsaamrana!amargaakutatubanget

24Parapunggawanebanjurnulimetusakakretaiku, banjurdilebokakeingkretakangkapindho;Panjenengané banjurdigawamenyangYérusalèm,banjurséda, disarèkakéingsalahsijipasaréyanéparaleluhuré.Lan kabehYehudalanYerusalemnangisimarangYosia

25NabiYeremiatumulingidungakepangadhuh-adhuh margasakaSangPrabuYosia,denesakehingpenyanyi lananglanwadonpadhangucapakepangidungbabSang PrabuYosiangantisaprene,lanpadhadadipranatanana ingIsrael.

26AnadenekekarenelelakoneSangPrabuYosialan kabecikane,kayakangkatulisaningangger-anggering Allah,

27Lankelakuané,singwiwitanlansingpungkasan,lah wiskatulisananaingbukubabpararatuingIsraèllan Yéhuda.

BAB36

1Wong-wongingnagarabanjurpadhangrebutYoahasbin Yosia,lannjumenengakeratuingYerusalemnggentosi kangrama.

2Yoahasnalikajumenengratuyuswatelulikurtaun,dene anggonengastapaprentahaningYerusalemtelungsasi

3SangNataingMesirbanjurnundhungpanjenenganeing Yérusalèm,sartangukumtanahikusatustalentasalakalan satalentaemas

4SangNataingMesirbanjurnjumenengakeElyakim, sadulure,dadiratuingYehudalanYerusalem,lanasmane malihdadiYoyakimNekhobanjurnjupukYoahas, seduluré,digawamenyangMesir.

5Yoyakimnalikajumenengratuyuswaneselikurtaun, deneanggonengastapaprentahananaingYerusalem lawasesewelastaun,sartanindakakeapakangalaanaing paningalingSangYehuwah,GustiAllahe

6SangPrabuNebukadnezar,ratuingBabil,nglawan panjenengane,banjurkaiketingbelenggu,arepdiboyong menyangBabil

7Nebukadnezaruganggawabarang-baranging PedalemanéAllahmenyangBabil,dilebokakéing padalemanéingBabil

8AnadenekekareneriwayateSangPrabuYoyakim, panggawenekangnisthalankangtinemuanaingdheweke, lahikuwuskatulisaningkitabbabpararatuingIsraellan Yehuda,deneYoyakhin,putrane,jumenengratunggentosi panjenengane

9Yoyakhinyuswawolungtaunnalikajumenengratu,dene anggonengastapaprentahaningYerusalemtelungsasi sepuluhdina,sartanindakakeapakangalaanaing paningalingSangYehuwah.

10Barengwisentektaun,SangPrabuNebukadnezar utusanngiridpanjenenganemenyangingBabilkaro prabot-prabotingpadalemaneSangYehuwah,sarta njumenengakeZedhekia,sadulure,dadiratuingYehuda lanYerusalem

11Zedhekiayuswaselikurtaunnalikajumenengratu,dene anggonengastapaprentahaningYerusalemlawasesewelas taun

12Panjenenganenindakakeapakangalaanaing paningalingSangYehuwah,GustiAllahe,lanora ngasorakesariraanaingngarsaneNabiYeremia,kang ngandikasakapangandikaneSangYehuwah.

13PanjenenganeugambalelamarangSangPrabu Nebukadnezar,kangwusnjalaripanjenenganesupaosdemi Allah,nangingmangkokakegulunelanmangkokakeatine supayaoramratobatmarangPangeranYehuwah,Gusti AllaheIsrael

14Kajabaiku,sakehepangarepingimamlanrakyatpadha neraksakehingtumindaknisthakangditindakakedening parabangsa;lannajisakepadalemaneSangYehuwahkang wuskasucekakeanaingYerusalem.

15PangeranYehuwah,GustiAllaheparaleluhure,utusan marangwong-wongmaulumantarparautusanemarga Panjenenganewelasmarangumatelanmarangpadalemane.

16Nangingwong-wongmaupadhamoyokiparautusane GustiAllah,ngremehakepangandikane,lannylewengake paranabine,ngantibebenduneSangYehuwahnjedhul marangumate,ngantioraanatambane

17MulanépanjenenganéndhatengiratunéwongKasdim, singmatèniparanom-nomanénganggopedhanganaing padalemaningpasucené,lanoramelasimarangwonganom utawaprawan,wongtuwautawawongsingwistuwa,lan wong-wongmaukabèhdipasrahkémarangtangané.

18Sakehingbarang-barangingPedalemanéAllah,gedhécilik,raja-branaingPedalemanéAllahlanraja-brananéraja lanparapanggedhéné;KabehmaudigawamenyangBabil. 19PedalemanéAllahdiobongi,témbokéYérusalèm dirubuhké,kedhatonédiobongnganggogenilanbarangbarangsingapik-apikdirusakkabèh.

20Wong-wongsingoncatsakapedhangdigawamenyang Babil;ingkonopadhadadiabdinelanparaputranenganti jumenengekarajanPersia.

21KanggonetepipangandikaneSangYehuwahlumantar NabiYeremia,ngantinegaranepadhangrasakakedinadinaSabate;

22IngtaunkapisanjamaneKoresy,ratuingPèrsia,supaya kaleksananpangandikanéPangéranlumantarpangandikané NabiYeremia,PangérannggugahsemangatéKoresy,ratu ingPèrsia,lanbanjurwara-waraingsakèhingkarajané,lan ugadituliskanthitulisan:

23MangkenepangandikaneSangPrabuKoresy,ratuing Persia:Sakehingkarajaningbumiwuskaparingake marangakudeningPangeranYehuwah,GustiAllahing langit;landhewekewisndhawuhiakusupayambangun omahkanggodhewekeingYerusalem,ingYehudaSapata panunggalanmusakasakeheumate?PangeranYehuwah, GustiAllahe,nunggilkarodheweke,supayadheweke munggah

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.