Hovo Rotterdam Studiegids Zomeracademie 2013 by Hovo Rotterdam

Hovo Zomeracademie 2013

Erasmus Universiteit Rotterdam

Hovo Rotterdam: 26 juni t/m 12 juli. Hovo Den Haag: 23 april t/m 15 mei

erKind es op g colle nsdagwoe ddag mi

Voor iedereen vanaf 50 jaar.

Wat is Hovo Rotterdam? Studeren zonder de verplichtingen van huiswerk of tentamens? Korte colleges volgen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam? Dat kan tijdens de Zomeracademie van Hovo Rotterdam! Bij Hovo Rotterdam kan iedereen vanaf 50 jaar terecht voor programma’s op academisch niveau, een vooropleiding is niet nodig. Bij ons kunt u uw oude interesses volgen en nieuwe ontdekken! In april en mei zijn er ook drie programma’s in Den Haag. We verwachten in het studiejaar 2013-2014 in Den Haag een uitgebreider programma te kunnen aanbieden. Wat bieden we? In de Hovo Zomeracademie bieden we korte cursussen en colleges op het gebied van kunst, economie, geschiedenis, filosofie en meer. Over de literatuur van Kafka, werelderfgoed, Parijse cultuur en filosofie waarin wordt uitgelegd dat u zich niets wijs moet laten maken. U kunt kiezen uit korte cursussen, dagvullende programma’s en hoorcolleges van twee tot vijf dagdelen. Wie zijn onze docenten? Onze docenten zijn enthousiaste hoogleraren, docenten en onderzoekers van de Erasmus Universiteit Rotterdam en daarbuiten. Zij hebben hun hart verpand aan het geven van goed onderwijs en vinden in u hun ideale, altijd geïnteresseerde en ook kritische publiek. Waar vindt u ons? De Rotterdamse colleges vinden plaats aan de Erasmus Universiteit, campus Woudestein. Bij sommige programma’s wordt een excursie aangeboden. De Haagse colleges vinden plaats in het ISS aan de Kortenaerkade te Den Haag. Wat krijgt u? Bij de prijzen zijn koffie/thee in de pauzes en in enkele gevallen een eenvoudige lunch inbegrepen. Details vindt u bij de cursusbeschrijving. Hovo Kinderuniversiteit Samen met uw kleinkinderen, neefjes of buurmeisje naar de Universiteit? Dat kan bij de Hovo Kindercolleges: een leven lang leren kan immers niet vroeg genoeg beginnen! (pagina 34 en 35) Mede namens het Hovo Team wens ik u deze zomer veel plezier bij de Zomeracademie van Hovo Rotterdam. Lya van Staveren Alle adresgegevens vindt u op pagina 36. De Hovo studiegids 2013 - 2014 verschijnt begin juni 2013. 3

Hovo Zomeracademie 2013

Inhoudsopgave

Hovo Zomeracademie 2013 Algemene informatie

Lezingencyclus Sociale Wetenschappen

Den Haag

1221LLH Spanje in Beeld: grote Spaanse meesters en musea

Duurzame en bevol- 06 dr. Yvette deontwikkeling Groot kingsgroei mondiaal probleem 1222HCH Machtigeals Vrouwen van Egypte Janko Duinker MA 07 Prof.dr. Wim Couwenberg e.a. 1223KCH Muziek en literatuur in(kerndocent) Den Haag drs. Simon Burgers

Rotterdam Duurzame ontwikkeling dreigt een cliché te worden voor alles wat Zomerlezing goed is. Het wordt te pas en te onpas gebruikt. Het is daarom zaak duidelijk te onderscheiden tussen echte en onechte duurzaamheid. Data 1231AL Duurzaam en verantwoord ondernemen: 29 januari t/m 19 maart De gangbare nationale en internationale discussie over duurzaam2009 zich planet, nog steeds een beperkte bandbreedte. heid kenmerkt ‘people, profit’door prof.dr. J.P. Balkenende 10 Wat ontbreekt is de samenhang ervan met het wereldarmoede Tijd vraagstuk en de migratieproblematiek evenals de problematiek van donderdag, wereldbevolking. Er is dringend behoefte aan de snelgroeiende Kunstgeschiedenis, muziekwetenschap, 13.30-16.00 uur verbreding en verdieping van de duurzaamheidsdiscussie. Dat de letteren en architectuur Locatie ecologische voetafdruk in het rijke Westen vele malen groter is dan Woudestein het evenredige aandeel op ruimte, water en aardse rijkdom1231DC Lucretius, natuur van delucht, dingen men waarop dat Westen recht heeft, wordt nog onvoldoende in Kosten drs. Martine van Kassen 13 zijn consequenties beseft. (Hovo-plusprijs ) De bedoeling van deze cyclus is de duurzaamheidproblematiek ver1231EL Onbestaanbaar beestenspul, fantasiewezens in Aantal bijeenkomsten der uit te diepen en daarbij nadrukkelijk ook de problematiek van de Middeleeuwen drs. Nelleke Kan - van Dishoeck 14 acht hoorcolleges van de groeiende wereldbevolking te betrekken. De tweedeling tussen twee uur Noord en Zuid in demografisch opzicht komt daarbijen uiteraard 1231GL Spanje in Beeld: grote Spaanse meesters musea ook aan de orde, evenals de consequenties daarvan. Zoals duurzame Maximum aantal 16 dr. Yvette de Groot deelnemers ontwikkeling niet langer een links thema is, kan het bevolkings40 vraagstuk niet langer als een rechts item genegeerd worden. 17 1231HL Cinema Souvenirs drs. Peter Bosma

712AL

Literatuur Duurzame ontwikkeling en bevolkingsgroei als mondiaal probleem, Civis Mundi 2/3, 2008

1231JL Parels in de bollenstreek: Cobra en Tajiri De cyclus wordt ingeleid door prof.dr. S.W. Couwenberg, Emestaats ritus hoogleraar drs. Liselot de Jong en bestuursrecht en directeur/hoofdre18 dacteur Civis Mundi en nader uitgewerkt door drs. P. Gerbrands 1231KC Cursus Concertant drs. Kees Wisse 19 (historicus en oprichter/voorzitter van de Club van 10 Miljoen), prof. B. Goudzwaarddrs. (emeritus hoogleraar economische politiek, 1232AL Odysseus Hein van Dolen 20 Vrije Universiteit), drs. J. Juffermans (senior medewerker educa1232CP ‘Frank Lloyd Wright’ dipl.ing. Birgit M. Jürgenhake 22 tie en innovatie van De Kleine Aarde), prof. H. Lyklema (emeritus hoogleraar fysische Wageningen dr. M. 1232FP Schrijven, eenchemie, handschrift mw. GreetjeUniversiteit), Arends e.a. 25 van Hulten (oud staatssecretaris Verkeer en Waterstaat), dr. E.C. 1233AL Het getekende verhaal: over boekillustratie Nieuwenhuys (universitair docent departement metajuridica, en prof. prof.dr. P. de Waart UniversiteitenLeiden) wereldliteratuur André van(emeritus Oudvorst hoogleraar 26 Volkenrecht, Vrije Universiteit). 1233BL Het leven en werk van Michelangelo (1475-1564)

drs. Johan Holtrop

1234EC

Duitse Literatuur: Kafka Trixie Hölsgens MA

Geschiedenis en sociale wetenschap

1231BL

De ondergang van Napoleon, 1813 - 1815

dr. Jan Schulten

1231CC

Toetanchamon, God, Kind, Koning Janko Duinker MA 12

1234AC

De vele facetten van Parijs drs. Simon Burgers

1234BL

Economie van vandaag prof.dr. Philip Hans Franses

1234DC

Communicatie bij dieren dr. Esteban Rivas

Filosofie 1231FC

Laat je niets wijsmaken! prof.dr. Jan Bransen

1232BP

De Socratische methode drs. Henk Weltevreden

Exacte wetenschappen

1232DL

Spiralen in kunst en wetenschap

dr. AndrĂŠ Noest en dr. Leo Minnigh

1232EL

Unesco Werelderfgoed dhr. Marcel van Schoor

1234CL

Geologie van de Coolsingel dr. Leo Minnigh

Kinderuniversiteit 1233CK Spelletjes dr. Jan Brinkhuis

1233DK Superhelden in de mythologie drs. Hein van Dolen

1233EK

Het oude Egypte - Hoe bouw je een piramide?

Janko Duinker MA

Algemene informatie, inschrijving

en betaling

Algemene voorwaarden en annulering Inschrijfformulieren

36 38

Hovo Zomeracademie 2013

Hovo Den Haag 2013

►Hoorcollege Den Haag

Kunstgeschiedenis

Spanje in beeld: grote Spaanse meesters en musea Dr. Yvette de Groot

1221LLH

Data Maandag 22 april, woensdag 24 april, maandag 13 mei en woensdag 15 mei 2013 Tijd 10:30 – 12:30 uur Locatie ISS, Den Haag Kosten €128,Aantal bijeenkomsten 4 Bijzonderheden Naar aanleiding van deze cursus staat i.s.m. Labrys reizen een reis gepland naar Spanje in september 2013. Tijdens deze reis naar Bilbao, Toledo en Madrid zullen werken van grote meesters de revue passeren. Zie voor meer informatie: www. labrys-reizen.nl/europa/ hovospanje-september

Ondanks het grote kunsthistorische belang van Spaanse meesters als El Greco, Velázquez en Goya kunnen wij in ons land eigenlijk nauwelijks kennis van hun werk nemen. Deze korte collegeserie brengt Spanje dichterbij: in de eerste drie colleges maakt u kennis met deze drie grote meesters en hun oeuvres, met daarbij ook aandacht voor hun beïnvloeding op tijdgenoten en latere kunstenaars. Het laatste college gaat in op wereldberoemde Spaanse musea als het Prado (Madrid) en het Guggenheim Museum (Bilbao). El Greco (1541-1614) was een Spaanse meester van Griekse herkomst (El Greco betekent de Griek), die in zijn tijd als een controversieel kunstenaar werd beschouwd wegens zijn onconventionele, schokkende weergave van religieuze onderwerpen. De belangrijkste werken van El Greco hangen in zijn woonplaats Toledo, waar hij ook veel portretopdrachten kreeg. Diego Velázquez (1599-1660) maakte zijn belangrijkste werken als hofschilder in opdracht van koning Philips IV en diens naaste omgeving. In het Prado hangen ongeveer 50 van de in totaal 120 werken die hij schilderde. Francisco de Goya (1746-1828) was net als Velázquez hofschilder, maar gaf daarnaast op indringende wijze de schokkende gebeurtenissen van zijn tijd weer. Goya is op dit moment de kunstenaar die kwantitatief en kwalitatief het best vertegenwoordigd is in het Prado. Recentelijk is het Prado aanzienlijk vergroot, waardoor de kunst van bovengenoemde meesters toegankelijker is gepresenteerd. Ook de andere grote musea in Madrid, zoals Museum Thyssen-Bornemisza en het Centro de Arte Reina Sofía, waar Picasso’s wereldberoemde werk Guerníca hangt, kregen een ingrijpende opknapbeurt. In Bilbao zorgde het spraakmakende door Frank Gehry ontworpen Guggenheim Museum zelfs voor een stedenbouwkundige impuls. Deze museale vernieuwingen vormen de directe aanleiding tot deze collegereeks.

Dr. Y. de Groot is een gepromoveerd kunsthistorica. Ze was adjunct-directeur van Museum Flehite te Amersfoort en heeft tegenwoordig haar eigen bedrijf Museumtopics. Zij werkt veel als docent voor diverse HOVO-instellingen. Daarnaast begeleidde zij meerdere kunsthistorische reizen naar Spanje.

Hovo Den Haag 2013

►Cursus Den Haag

Oudheidkunde

De machtige vrouwen van het Oude Egypte Janko Duinker MA / Huis van Horus

Cleopatra, … wie kent haar niet? Al dan niet in de belichaming van Elizabeth Taylor. Hoewel men over het algemeen van mening is dat het Oude Egypte een door mannen geregeerde maatschappij was blijkt bij nader onderzoek al snel dat Cleopatra geen uitzondering was. In alle perioden van de Egyptische geschiedenis komen vrouwen voor, die meer invloed hadden dan menig man in dezelfde functie. De focus zal liggen op de koninginnen en de koningsmoeders van verschillende perioden. Cleopatra zal aan bod komen, maar ook Hetepheres, de moeder van de Cheops en natuurlijk Neferteti en Hatshepsut, de machtige koninginnen van het Nieuwe Rijk. U maakt kennis met de algemene verhoudingen tussen mannen en vrouwen in het Oude Egypte. Tegelijkertijd worden de uitzonderingen in het ambtenarenapparaat aan de orde gebracht. Al in de zesde dynastie (ca. 2200 v Chr.) bekleedde een vrouw de post van vizier. De rest van de bijeenkomsten worden besteed aan de koninklijke vrouwen en koninginnen van het Oude Egypte. Er zijn vrouwen die geregeerd hebben als farao. Het is echter ook interessant om te kijken naar de koningsmoeders. Zij bestuurden het land als regent uit naam van de farao die vaak te jong was om de macht uit te oefenen en hadden zodoende een veel minder zichtbare positie. Aan het einde van de cursus is er een mogelijkheid om deel te nemen aan een excursie naar het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden onder begeleiding van de docent (bij voldoende belangstelling). Dag 1: Introductie,verhoudingen tussen de seksen in het Oude Egypte Dag 2: Hetepheres, de moeder van de grootste piramidebouwer uit de geschiedenis Dag 3: Hatshepsut, de eerste vrouwelijke farao Dag 4: Neferteti, slinkse echtgenote of zelfstandig farao? Dag 5: Cleopatra, de beroemdste en meest mysterieuze vrouw uit het Oude Egypte J. Duinker MA heeft egyptologie, kunstgeschiedenis en wijsbegeerte gestudeerd aan de Universiteit van Leiden. Sinds 2008 doceert hij aan verschillende HOVO-instellingen door heel Nederland en is hij verbonden als voorzitter aan de egyptologische stichting Het Huis van Horus.

1222HCH Data Dinsdag 23 april, dinsdag 7 mei, dinsdag 14 mei, dinsdag 21 mei en dinsdag 28 mei 2013 Tijd 10:00 – 12:30 uur Locatie ISS, Den Haag Kosten €150,Aantal bijeenkomsten 5

Hovo Zomeracademie 2013

►Cursus Den Haag

Kunst- en cultuurgeschiedenis De wederzijdse invloed van muziek & literatuur Drs. Simon Burgers

1223KCH Data Woensdag 17 april, woensdag 24 april, woensdag 1 mei en woensdag 8 mei 2013 Tijd 13:30 – 16:00 uur Locatie ISS, Den Haag Kosten €128,Aantal bijeenkomsten 4 Literatuur Mede in overleg met de deelnemers wordt een lees- en luisterlijst opgesteld.

In deze cursus wordt ingegaan op de fascinerende kruisbestuiving tussen muziek en literatuur. Grote componisten hebben zich veelvuldig laten inspireren door literaire werken en literaire motieven. Denk aan de gedichten van Goethe, de Faustlegende en de mythe van Orpheus. Omgekeerd, in literatuur speelt muziek soms een prominente rol. Dat geldt bijvoorbeeld voor boeken van Simon Vestdijk, Maarten ’t Hart, Anna Enquist en Leo Tolstoj. Beide invalshoeken worden in deze cursus gecombineerd. Vanuit het vertrekpunt ‘literatuur’ gaan we onder meer muziek van Schubert, Schumann en Wolf met dezelfde teksten vergelijken; gaan we het Faust-thema belichten; verdiepen we ons in Poesjkin’s gedicht over de vergiftiging van Mozart door Salieri, de opera daarover van Rimsky-Korsakof en de film van Miloš Forman. Vanuit de muziek gaan we onder meer in op Bach’s Goldbergvariaties in werk van Anna Enquist en Thomas Bernard; op de rol van muziek in het werk van Vestdijk; op de verrassende wijze waarop muziek in literatuur is ‘vertaald’ door de Amerikaanse filosoof Hofstadter.

Drs. S. Burgers studeerde compositie aan het Rotterdams Conservatorium. Hij componeerde kamermuziek, liederen, orkestwerken, toneel- en filmmuziek. Daarnaast is hij neerlandicus en docent aan de Haagse Hogeschool. Samen met zijn dochter Laura schreef hij de jeugdroman Copycat – oog in oog met je dubbelganger.

MIDDAG

Ochtend

MIDDAG

Ochtend

MIDDAG

Ochtend

Het Getekende verhaal

Odysseus

Socratisch gesprek

Frank Lloyd Wright

Toetanchamon

De ondergang van Napoleon

Lucretius

Unesco Natuurlijk werelderfgoed

Odysseus

Spiralen

Toetanchamon

De ondergang van Napoleon

Het Getekende verhaal Spiralen Onbestaanbaar beestenspul Cinema Souvenirs Spiralen Michelangelo Kinderuni: Superhelden in mythologie

Spanje in beeld

Onbestaanbaar beestenspul

Spiralen

Schrijven, een handschrift

Excursie: Parels in Bollenstreek

Film: Cinmea Souvenirs

Cinema Souvenirs

Zomerlezing J.P. Balkenende

Spanje in Beeld

De ondergang van Napoleon

Excursie: Geologie Coolsingel

Film: Cinema Souvenirs

Schrijven een handschrift

Geologie van de Coolsingel

De vele facetten van Parijs

Odysseus

Taal bij dieren 11 juli

09 juli

10 juli

Vrijdag

12 juli

Taal bij dieren

Kafka

Cursus Concertant

Lucretius

Toetanchamon

De vele facetten van Parijs

05 juli

Taal bij dieren

Kafka

De vele facetten van Parijs

28 juni

Hovo Zomeracademie dagindeling 2013

Unesco Natuurlijk werelderfgoed

Kinderuni: Hoe bouw je een piramide? Kafka

Michelangelo

Schrijven, een handschrift

Pareltjes in de bollenstreek

08 juli

Laat je niets wijsmaken!

Cursus Concertant

Frank Lloyd Wright

Cursus Concertant

Pareltjes in de bollenstreek Schrijven, een handschrift

Economie van vandaag

Het Getekende verhaal

Spanje in Beeld

Frank Lloyd Wright

Spanje in Beeld

Socratisch gesprek

De vele facetten van Parijs

Laat je niets wijsmaken!

Lucretius

De ondergang van Napoleon

Odysseus

04 juli

02 juli

01 juli

03 juli

Taal bij dieren

Michelangelo Kafka

Economie van vandaag

De vele facetten van Parijs

Kinderuni: Spelletjes

27 juni

Woensdag Donderdag 26 juni

24 juni

25 juni

Maandag Dinsdag

Dagindeling Zomeracademie 2013

Hovo Zomeracademie 2013

►Zomerlezing

Interdisciplinair

Duurzaam en verantwoord ondernemen: ‘People, Planet, Profit’ Prof.dr. Jan Peter Balkenende

1231AL Datum Maandag 8 juli 2013 Tijd 14:00 – 15.30 uur Locatie Woudestein Kosten €12,- Bijzonderheden U kunt ‘EY Hofstadlezing Online Magazine’ te lezen ter oriëntatie. Deze verschijnt maart 2013.

In deze lezing zal prof.dr. Jan Peter Balkenende ingaan op de zakelijke en ethische belangen rondom verantwoord en duurzaam ondernemerschap. Na een schets van de actuele internationale ontwikkelingen op dit terrein, zal de lezing ten eerste ingaan op de nieuwe samenwerkingsvormen die ontstaan tussen de publieke, private en non-profit sector, om mondiale-, sociale- en milieuvraagstukken op te lossen. De heer Balkenende gaat verder in op de relatie tussen duurzaamheid en innovatie. Ten derde zal de verankering van verantwoord en duurzaam ondernemerschap in de strategie van bedrijven aan bod komen. Tot slot zal de Dutch Sustainable Growth Coalition aan bod komen; een initiatief van acht CEO’s van Nederlandse multinationals om in het bedrijfsleven het gedachtegoed rondom ‘people, planet, profit’ op strategische wijze te positioneren.

Prof.dr. J.P. Balkenende, werkzaam bij Partner Corporate Responsibility Ernst & Young, is hoogleraar ‘Governance, Institutions and Internationalisation’ aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij heeft economische en sociale geschiedenis en Nederlands recht aan de Vrije Universiteit gestudeerd. Hij promoveerde op het proefschrift ‘Overheidsregelgeving en maatschappelijke organisatie’. Van 2002 tot 2010 was hij minister-president van Nederland.

Hovo Zomeracademie 2013

►Hoorcollege

Geschiedenis

De ondergang van Napoleon, 1813 - 1815. Mythe en werkelijkheid van een nationale held dr. Jan Schulten

Na de catastrofale nederlaag in Rusland in 1812 bouwde Napoleon in 1813 een nieuw leger op en bestreed hij met wisselend succes zijn tegenstanders ten oosten van de Elbe. Hij verloor de slag bij Leipzig (16-19 oktober 1813), ook wel de Volkerenslag genoemd, waarna de Franse legers naar Frankrijk teruggedreven werden. Op 6 april 1814 deed Napoleon afstand van zijn keizerstroon en werd hij naar het eiland Elba verbannen. Na zijn onverwachte terugkeer in Frankrijk op 28 februari 1815 verloor hij op 18 juni 1815 de slag bij Waterloo en volgde zijn verbanning naar het eiland Sint Helena, waar hij op 5 mei 1821 overleed. Tijdens de cursus worden de politieke en militaire ontwikkelingen uit de periode 1813 – 1815 behandeld om meer inzicht te krijgen in de plaats die Napoleon in de wereldgeschiedenis inneemt. In het bijzonder kijken we naar het verloop en de gevolgen van de veldslagen bij Leipzig en Waterloo. Behalve bajonetten heeft Napoleon ook veel pennen in beweging gebracht. Daarom wordt aandacht besteed aan de opvattingen van Heinrich Heine, Victor Hugo en Charles de Gaulle over Napoleon. Ook wordt de vraag aan de orde gesteld of Napoleon met Hitler vergeleken mag worden. Het graf van Napoleon in de Dôme des Invalides en de Arc de Triomphe in Parijs worden nog steeds door velen bezocht en spelen een belangrijke rol in de beeldvorming over Napoleon. Op het ontstaan en het belang van die monumenten wordt in de cursus nader ingegaan.

Dr. J.W.M. Schulten werd aan de Koninklijke Militaire Academie tot officier opgeleid, studeerde geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en promoveerde aan de Universiteit Leiden. Hij publiceert regelmatig over militair-historische onderwerpen.

1231BL Data Maandag 1 juli, woensdag 3 juli, maandag 8 juli en woensdag 10 juli 2013 Tijd 10:00-12:30 uur Locatie Woudestein Kosten €128,Aantal bijeenkomsten 4

Hovo Zomeracademie 2013

►Cursus

Oudheidkunde

Toetanchamon, God, Kind, Koning Janko Duinker MA / Huis van Horus

1231CC Data Maandag 1 juli, vrijdag 5 juli en maandag 8 juli 2013 Tijd 10:00 – 12:30 uur Locatie Woudestein Kosten €110,Aantal bijeenkomsten 3

In deze cursus gaat u op zoek naar de bekendste farao aller tijden, Toetanchamon. Deze koning, die op de troon kwam op zeer jonge leeftijd in zeer roerige tijden, heeft altijd ontzettend tot de verbeelding gesproken. Hoe is de troonsopvolging gegaan? Is Toetanchamon uiteindelijk vermoord? Hoe is zijn graf gevonden en wat lag er allemaal in? In deze cursus gaat u op zoek naar de populaire farao vanuit verschillende perspectieven. U kijkt vanuit diverse wetenschappelijke disciplines naar de geschiedenis van de farao die zo beroemd is maar waar eigenlijk zo weinig over bekend is. Natuurlijk gaat u een kijkje nemen naar de schatten die gevonden zijn in het ongeschonden graf van de koning maar ook zullen we hiëroglyfische teksten gaan lezen (in vertaling) om een beter besef te krijgen van de regering van Toetanchamon. De tijd die zijn vader geregeerd heeft vanuit een compleet nieuwe hoofdstad in Egypte was een van de roerigste periodes uit de geschiedenis van dit land. Deze visie deelden de Egyptenaren zelf klaarblijkelijk ook, want ze hebben geprobeerd de herinnering van Toetanchamons vader uit te wissen. Wat veel minder mensen weten is dat Toetanchamon dit zelfde lot was beschoren in de geschiedschrijving van de Egyptenaren. Ook hij komt niet voor in de analen van dit volk. De cursus is als volgt opgezet: Dag 1 Toetanchamon en zijn familie; uitslagen van recent DNA onderzoek Dag 2 Het graf, de ontdekking en de schatten Dag 3 De naweeën van een bijzondere periode; het vernietigen van een herinnering

J. Duinker MA heeft egyptologie, kunstgeschiedenis en wijsbegeerte gestudeerd aan de Universiteit van Leiden. Sinds 2008 doceert hij aan verschillende HOVO-instellingen door heel Nederland en is hij verbonden als voorzitter aan de egyptologische stichting Het Huis van Horus.

Hovo Zomeracademie 2013

►Cursus

Letteren

Lucretius’ De natuur van de dingen Het epicurisme verklaard Drs. Martine van Kassen

Lucretius’ leerdicht De rerum natura (De natuur van de dingen) uit de eerste eeuw v.Chr., behoort tot de hoogtepunten van de Latijnse literatuur. In prachtige, monumentale verzen zet de auteur de leer van de Griekse filosoof Epicurus (vierde eeuw v.Chr.) uiteen. In het epicurisme is het hoogste doel voor de mens het geluk, nader gedefinieerd als genot. Angst voor de goden en angst voor de dood vormen de grootste obstakels bij het streven naar dit doel. Beide angsten blijken ongegrond, als je eenmaal weet hoe de wereld in elkaar zit. Lucretius, ‘de profeet van de moderne wetenschap’, verkondigt met grote bevlogenheid dat alles bestaat uit atomen en lege ruimte, voert daarvoor talloze bewijzen aan met details die soms opmerkelijk eigentijds aandoen, en legt uit wat de ethische consequenties van Epicurus’ opvattingen zijn. De leer van Epicurus is vaak verguisd, omdat men zijn ideeën reduceerde tot een platvloerse genotzucht. Maar het ligt veel subtieler: in zijn oorspronkelijke vorm leidt het epicurisme paradoxaal genoeg juist tot een sobere levenswijze. Dit alles wordt in drie colleges besproken. We beginnen met een beknopt overzicht van de Griekse filosofie vóór Epicurus, daarna volgen een bespreking van het epicurisme en van Lucretius en lezen we een tekst van Epicurus en passages uit De natuur van de dingen. We gebruiken daarbij de onvolprezen vertaling van Piet Schrijvers uit 2008. Kennis van Grieks en/of Latijn is niet nodig.

Drs. M.C.E. van Kassen heeft in Leiden klassieke talen gestudeerd. Zij was vele jaren werkzaam in het voortgezet onderwijs en heeft voor Hovo Rotterdam cursussen over Griekse mythen en Griekse en Latijnse literatuur en filosofie gegeven.

1231DC Data Maandag 1 juli, woensdag 3 juli en vrijdag 5 juli 2013 Tijd 10.00 - 12.30 uur Locatie Woudestein Kosten €110,Aantal bijeenkomsten 3 Maximum aantal deelnemers 30 Literatuur ‘Lucretius, De natuur van de dingen’, (vert. P. Schrijvers), Historische Uitgeverij 2008. Indien u het boek bestelt via Hovo (zie (zie de inschrijfformulieren op de website of achterin), kunt u het boek kopen tegen een gereduceerd tarief van €35,-, in plaats van het reguliere €45,95

Hovo Zomeracademie 2013

►Hoorcolleges

Kunstgeschiedenis

Onbestaanbaar beestenspul, fantasiewezens in de Middeleeuwen Drs. Nelleke Kan - van Dishoeck

In de Middeleeuwen schijnen er talloze fascinerende wezens op aarde te leven. Wat hebben de mensen van toen toch met basilisken, mantichoren, feniksen, griffioenen, draken en soortgelijk geData broed? Sommige bestaan al in de Oudheid en hebben zich daarna Maandag 8 juli en uitstekend weten te handhaven. woensdag 10 juli 2013 Er zijn ook merkwaardige mensensoorten, zoals de blemmiae of Tijd skiapoden, die aan de randen van de aarde wonen. Wie heeft ze ooit gezien? In ieder geval staan ze met illustraties en al beschreven 10:00-12:30 uur in encyclopedieën, die met name in de 13e eeuw worden samengesteld. Ook in ons land met Jacob van Maerlants ‘Der naturen Locatie bloeme’. Zelfs de Bijbel maakt er melding van. Woudestein Wat hebben deze fantasiedieren te betekenen op Romaanse kapitelen of als waterspuwers aan Gotische kathedralen? Ook elders in Kosten de kunst komen zij overal te voorschijn en spelen zij hun rol in de €70,boodschap, die het Christendom brengt. Eén geldt er in dit uitgelezen gezelschap als heel speciaal: de eenAantal bijeenkomsten hoorn, een dier met heilzame krachten. Hij wordt veelvuldig af2 gebeeld en speelt de hoofdrol in twee tapijtreeksen uit ongeveer 1500, die tot de meest bijzondere in de kunstgeschiedenis gerekend worden. Na de Middeleeuwen lijkt er minder ruimte te komen voor dit soort wezens. De moderne wetenschap komt op en men gaat ze met andere ogen bekijken. Maar: verdwijnen ze daarom echt van het toneel en zijn ze in onze tijd werkelijk uitgestorven?

1231EL

Drs. P.L. Kan - van Dishoeck studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit Leiden en was werkzaam in het HBO. Zij verzorgt cursussen, lezingen, rondleidingen en reizen voor diverse groepen.

Hovo Zomeracademie 2013

►Cursus

Filosofie

Laat je niets wijsmaken! Over gezond verstand en wetenschap Prof.dr. Jan Bransen

Onze samenleving verwetenschappelijkt. Steeds meer onderdelen van het gewone leven worden gedomineerd door deskundigen die wetenschappelijke kennis bezitten en daardoor beter dan gewone mensen lijken te weten wat goed voor ons is. Soms is dat best begrijpelijk. Met een kapotte auto ga je immers naar een garage. Als de auto het daarna weer doet, ben je tevreden, ook al kun je zelf niet echt beoordelen of de rekening klopt. Soms ligt het echter veel gecompliceerder en niet alleen in financieel opzicht. Als ik met mijn kind vastloop, dan kan ik wel naar de pedagoog, maar die kan de opvoeding niet van mij overnemen. Zij kan mij wel advies geven, maar van wie kan ik leren hoe ik met dat advies om moet gaan? Dat kun je precies niet van een deskundige leren! Dat is een mooie paradox. De deskundige moet een beroep op jouw gezonde verstand doen om jou advies te kunnen geven. Dat gezonde verstand moet je dus al hebben voor je iets aan een deskundige hebt. Maar hoe kom je aan gezond verstand? Wat is het? En waarom keert de wetenschap zich zo vaak nadrukkelijk tegen ons gezonde verstand, terwijl je het juist nodig hebt om iets aan wetenschap te kunnen hebben? Over die vragen gaan we twee dagen stevig nadenken. Zelf. Met ons gezonde verstand. Meer heb je daar namelijk niet voor nodig.

Prof.dr. J.A.M. Bransen is hoogleraar filosofie van de gedragswetenschappen aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij verdiept zich vooral in de problematiek van zelfkennis en schrijft over filosofie voor een breder publiek.

1231FC Data Maandag 1 juli en woensdag 3 juli 2013 Tijd 10:00 – 15:00 uur Locatie Woudestein Kosten €135,Aantal bijeenkomsten 2 collegedagen, inclusief lunch Literatuur Jan Bransen, ‘Laat je niets wijsmaken. Over de macht van experts en de kracht van gezond verstand’, Zoetermeer: Klement, 2013. €22,50

Hovo Zomeracademie 2013

►Hoorcollege

Kunstgeschiedenis

Spanje in beeld: grote Spaanse meesters en musea Dr. Yvette de Groot

1231GL Data Maandag 1 juli, woensdag 3 juli, maandag 8 juli en woensdag 10 juli 2013 Tijd 10:30 – 12:30 uur Locatie Woudestein Kosten €128,Aantal bijeenkomsten 4 Bijzonderheden Naar aanleiding van deze cursus staat i.s.m. Labrys reizen een reis gepland naar Spanje in september 2013. Tijdens deze reis naar Bilbao, Toledo en Madrid zullen werken van grote meesters de revue passeren. Zie voor meer informatie: www. labrys-reizen.nl/europa/ hovospanje-september

Hovo Zomeracademie 2013

►Hoorcollege

Kunst- en cultuurwetenschappen Cinema Souvenirs Drs. Peter Bosma

Het centrale thema van deze cursus is de herinnering. Filmarchieven bevatten stapels filmblikken met opnamen die een herinneringsbeeld hebben vastgelegd, souvenirs van bewegende beelden uit vervlogen tijden. Welke betekenis heeft dit cultureel erfgoed? We vertonen twee films van Nederlandse filmmakers die het archiefmateriaal op een creatieve manier verwerken en meteen een reflectie geven op de vergankelijkheid van het materiaal en van de getoonde werkelijkheid. De vroege cinema is een fascinerende periode van experimenten en ontdekkingen, een aantal filmmakers geven in hun eigen werk een hommage aan de pioniers van de zwijgende film. The Artist is een goed voorbeeld, het succes van deze film wordt in de hoorcolleges in context geplaatst. Ook het aspect van herinnering aan de filmbeleving komt aan de orde, het bezoek aan de bioscoop door de tijd heen. Welke souvenirs heeft u zelf overgehouden aan uw kijkervaringen in de filmzaal? Als case studie nemen we Ossessione van Visconti. We hanteren hierbij de invalshoek van de verbeelding van hartstochten door de tijd heen, vanaf de Italiaanse divafilm in de jaren ’10 tot heden. We hopen dat alle deelnemers na afloop een gloedvolle en duurzame herinnering zullen koesteren aan de hoorcolleges rondom het thema ‘Cinema Souvenirs’. Maandag 8 juli 13:30 – 15:30 uur: College Dinsdag 9 juli 13:00 – 17:00 uur: twee filmvoorstellingen Moeder Dao, de schildpadgelijkende (Vincent Monnikendam, 1995), The Artist (2011) Woensdag 10 jul 13:30 – 15:30 uur: College Donderdag 11 juli 13:00 – 17:00 uur: twee filmvoorstellingen Lyrisch Nitraat (Peter Delpeut, 1991), Ossessione (Visconti, 1943)

Drs. P. Bosma studeerde theaterwetenschap aan de Universiteit Utrecht en heeft een brede onderwijservaring in het hoger onderwijs. Daarnaast heeft hij twintig jaar gewerkt als filmprogrammeur bij LantarenVenster. Deze achtergrond klinkt op gevarieerde wijze door in de teksten die op zijn website beschikbaar zijn (www.peterbosma.info).

1231HL Data College: Maandag 8 juli en woensdag 10 juli 2013 Filmvoorstellingen: Dinsdag 9 juli en donderdag 11 juli 2013 Tijd 13.30 – 15.30 college, 13.00 – 18.00 film Locatie Woudestein en LantarenVenster, Rotterdam (Otto Reuchlinweg 996) Wilhelminapier Kosten €105,- (incl. filmvoorstellingen) Aantal bijeenkomsten 4

Hovo Zomeracademie 2013

►Hoorcollege

Kunstgeschiedenis

Pareltjes in de bollenstreek: Cobra en Tajiri Drs. Liselot de Jong

1231JL Data College: Maandag 1 juli en donderdag 4 juli 2013 Excursie (ca. 1,5 uur): Dinsdag 9 juli 2013

Dag en tijd 13.30 – 16.00 uur Locatie Woudestein en Kasteeltuin Lisse Kosten €95,Aantal bijeenkomsten 2 colleges en een excursie (vervoer op eigen gelegenheid) Maximum aantal deelnemers 30

Cobra werd in 1948 opgericht in Parijs. De Cobragroep bestond uit kunstenaars uit Denemarken, België en Nederland, onder anderen Asger Jorn, Pierre Alechinsky, Corneille en Karel Appel. Wat is het verband tussen de Cobrabeweging en de misschien minder bekende, maar verrassende kunstenaar Tajiri? Shinkichi George Tajiri was een Nederlands-Amerikaanse kunstenaar van Japanse afkomst. Hij werd geboren in Los Angeles in 1923 en overleed in Baarlo in 2009. De Tweede Wereldoorlog bracht de kunstenaar voor het eerst in Europa om daar te vechten als vrijwilliger in het Amerikaanse leger. In 1948 emigreerde Tajiri vanuit de Verenigde Staten naar Frankrijk. Hij ging wonen in Parijs, tussen de avant-garde van Montparnasse. Daar kwam hij in contact met de Cobraleden, met wie hij gezamenlijk exposeerde in 1949 in het Stedelijk Museum in Amsterdam. In 1956 vestigde Tajiri zich definitief in Nederland, aanvankelijk in Amsterdam en later in Baarlo. Aan de beeldend kunstenaar Shinkichi Tajiri is dit jaar de buitenpresentatie van het Cobra Museum in Amstelveen gewijd. ‘Cobra buiten’ vond vorig jaar voor het eerst plaats in de beeldentuin van Kasteel Keukenhof in Lisse. Het landgoed, waar tijdelijk de beelden van Tajiri worden getoond, is een onontdekt pareltje in het hart van de bollenstreek. Tijdens de colleges in Rotterdam gaan we ons verdiepen in deze veelzijdige kunstenaar en zullen we zijn werk plaatsen in de context van de Cobrabeweging. In het programma is tevens een excursie opgenomen waarbij u wordt rondgeleid op de beeldententoonstelling van Tajiri in de kasteeltuin in Lisse.

Drs. L. de Jong heeft kunstgeschiedenis gestudeerd in Groningen. Zij werkte tien jaar als conservator in het Bonnefantenmuseum in Maastricht. Daarna heeft zij zich beziggehouden met hedendaags design en was zij werkzaam voor Pakhuis Amsterdam. Al vele jaren geeft zij cursussen en lezingen over kunst en vormgeving (www.kunstinvorm.nl).

Hovo Zomeracademie 2013

â&#x2013;şCursus

Muziekwetenschappen Cursus Concertant Drs. Kees Wisse

Het gebeurt niet vaak dat er live musici aanwezig zijn bij een cursus musicologie van Hovo Rotterdam. Vorig jaar met de Cursus Concertant gebeurde dat wel. Samen met de docent namen jonge musici, veelal talentvolle studenten van het Rotterdams Conservatorium, een stuk muziek stevig onderhanden. Cursisten en uitvoerenden waren enthousiast over dit bijzondere format om een compositie intensief te behandelen. Daarom wordt deze zomer een nieuwe editie van Cursus Concertant aangeboden. Opnieuw is er de mogelijkheid om in drie colleges met docent en muzikanten drie werken tot in detail te benaderen en van alle kanten te bekijken en beluisteren. Er klinken verschillende interpretatiemogelijkheden om te laten horen hoe gedifferentieerd een stuk gespeeld kan worden. Akkoorden en melodielijnen worden naar voren gehaald om vorm en structuur van een stuk te verduidelijken. De cursus geeft ook de mogelijkheid tot interactie tussen musici, cursisten en docent met vragen, opmerkingen en discussie. Tijdens de colleges hebben de cursisten de bladmuziek tot hun beschikking zodat alles precies te volgen is. Exact noten lezen is daarbij overigens niet vereist. Ook zonder die kennis is een muziekpartituur uitstekend te volgen. De volgende tukken worden onder de loep genomen (onder voorbehoud): 1. Carl Philip Emanuel Bach: Sonate voor fluit solo en Claude Debussy: Syrinx voor fluit solo 2. Johann Sebastian Bach: Die Kunst der Fuge 3. Johannes Brahms: Sonate voor cello en piano

Drs. C.H. Wisse (1961) studeerde muziekwetenschap aan de Universiteit van Utrecht. Lange tijd was hij stafmedewerker bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest en artistiek adviseur bij Holland Symfonia. Momenteel is hij freelance musicoloog, geeft lezingen cursussen, concertinleidingen en schrijft artikelen en toelichtingen op het gebied van muziek.

1231KC Data Maandag 1 juli, woensdag 3 juli en vrijdag 5 juli 2013 Tijd 13:30 â&#x20AC;&#x201C; 16:00 uur Locatie Woudestein Kosten â&#x201A;Ź110,Aantal bijeenkomsten 3 Bijzonderheden Partituren van de muziekstukken worden uitgedeeld tijdens de eerste bijeenkomst.

Hovo Zomeracademie 2013

►Hoorcolleges

Letteren Odysseus

Drs. Hein L. van Dolen

1232AL Data Dinsdag 2 juli, donderdag 4 juli, dinsdag 9 juli en donderdag 11 juli 2013 Tijd 10.00 - 12.30 uur Locatie Woudestein Kosten €128,Aantal bijeenkomsten 4 Literatuur (sterk aanbevolen) Hein L. van Dolen, ‘Odysseus’, uitgeverij Hermaion, Lunteren, 2006, ISBN-10: 90-5027-139-1; ISBN-13: 978-90-5027139-1, €24,95

De Odyssee is onbetwistbaar een van de fraaiste dichtwerken die ooit is geschreven. Sinds het ontstaan van dit werk, waarschijnlijk rond 725 v.Chr., zijn talloze studies verschenen die de dichter Homerus en zijn twee heldendichten Ilias en Odyssee betreffen. De geboorteplaats, het leven en de werkwijze van deze begaafde ‘bard’ zijn altijd onderwerp van discussie geweest, evenals de vraag of beide boeken wel van zijn hand waren en wat de betekenis van deze twee geschriften is geweest voor de antieke mens en de latere generaties. Tijdens deze cursus wordt aandacht besteed aan zoveel mogelijk facetten van de dichter en zijn werk. Vervolgens komt het dagelijkse leven ten tijde van Homerus aan bod: hoe woonde men, wat werd er gegeten en gedronken, hoe kleedden de mensen zich, waaruit bestonden de ceremonies en offers, welke begrafenisriten waren er en heeft Homerus de schrijfkunst beheerst? Aan de persoon van Odysseus zal uitgebreid aandacht worden besteed, zijn avonturen, karakter, uiterlijk en dood. Daarna komen de reizen van Odysseus en zijn zoon aan de orde. Aan de hand van dia’s worden de plaatsen bekeken waar deze twee mannen zouden zijn geweest. Bovendien worden tal van theorieën besproken die in verschillende eeuwen zijn geopperd over de locaties van Odysseus’ zwerftochten. Ten slotte wordt gesproken over de figuur van Odysseus zoals die bij latere Griekse en Europese schrijvers voorkomt.

Drs. H.L. van Dolen is werkzaam als vertaler, publicist en reisleider. Hij heeft een groot aantal publicaties op zijn naam staan, zoals de veelgeprezen vertalingen van het werk van Herodotus, komedies van Aristofanes, tragedies van Sophocles, Fabels van Aisopos en Verzwegen verhalen van Procopius. Bovendien heeft hij bestsellers geschreven over de Griekse mythologie, Romeinse verhalen, en de Byzantijnse geschiedenis.

Hovo Zomeracademie 2013

►Practicum

Filosofie

De Socratische methode Drs. Henk Weltevreden

Socrates (470-399 v.Chr) zocht naar universele antwoorden op fundamentele vragen. De persoonlijke ervaringen van de mens werd hierbij ingezet. Het goed luisteren en vertrouwen krijgen in de twijfel - als middel tot mogelijke antwoorden, was zijn methodiek. Het Socratisch Gesprek probeert door systematisch overleg een gemeenschappelijk antwoord te vinden op een fundamentele vraag, zoals: Is vriendschap aantrekking van het gelijke? Onder welke voorwaarde wordt onenigheid vruchtbaar? Wat is toeval? Is schoonheid dat wat genot verschaft? Binnen de cursus kiezen we een van deze uitgangsvragen. Het gaat daarbij niet om abstracte vragen, maar om persoonlijke ervaringen, concrete probleemstellingen die berusten op voor iedere deelnemer toegankelijke ervaringen. In het Socratisch Gesprek wordt dus vanuit een concreet voorbeeld een antwoord gezocht op een algemene vraagstelling. Deze concrete ervaring wordt zo zuiver mogelijk opnieuw ondervraagd. Het waarnemen van een concrete gebeurtenis en dit via taal zo zuiver mogelijk formuleren spelen hier een cruciale rol. De achtergronden en relevantie van deze eeuwenoude Socratische Methode, ontwikkeld vanuit het denken van Plato, zal als introductie binnen de cursus naar voren komen.

Drs. H. Weltevreden studeerde af in de wijsbegeerte, volgde een postdoctorale opleiding in das Sokratische Gespräch op de Philosophisch-Politische Akademie e.V. in Duitsland. Hij doceerde in Japan en de Volksrepubliek China. Hij is schrijver en programmaker bij de VPRO / RVU / NPS / Humanistische Omroep en de Wereld Omroep.

1232BP Data Dinsdag 2 juli en donderdag 4 juli 2013 Tijd 10.00 - 12.30 uur Locatie Woudestein Kosten €95,Aantal bijeenkomsten 2 Maximum aantal deelnemers 20

Hovo Zomeracademie 2013

►Practicum

Architectuur

Frank Lloyd Wright Zijn werk en invloed op architecten in Nederland Dipl.ing. Birgit Jürgenhake

1232CP Data Dinsdag 2 juli hele dag en donderdagochtend 4 juli 2013 Tijd 2 juli: 10:00 - 12:00 workshop Lunch 13:00 - 15:30 workshop 4 juli: 10:00 - 12:30 workshop Locatie Woudestein Kosten €118,Aantal bijeenkomsten 2 (een hele dag met lunch en een ochtend)

Alvar Aalto 1939: “However, in no event should I like to miss an opportunity to contact personally the only architect in the world whom I have truly admired” Wereldwijd geldt Frank Lloyd Wright als een van de grootste architecten. Hij bouwde in bijna 70 jaar tijd meer dan 600 gebouwen. Hij was een architect die zich niet conformeerde met de bouwstijl van de tijd, maar zijn eigen weg ging. Tijdens dit korte practicum leert u zijn werk kennen en de tijd waarin hij werkte. Wie waren zijn meesters? Hoe heeft zijn werk zich ontwikkeld? Waarom was hij zo belangrijk? Wright begon zijn architectencarrière als tekenaar op architectenbureaus. Later volgen zijn eerste eigen projecten, bekend als prairiehuizen, die hem ook bekendheid in Europa gaven. In Nederland werd hij het grote voorbeeld voor de architecten van de ‘De Stijl’ beweging. De prairiehuizen waren het begin van zijn levenswerk en hij legde toen al de uitgangpunten voor zijn architectuur vast, waarvan hij nooit meer zou afwijken. In het practicum zullen wij met foto’s, tekeningen en filmmateriaal zijn werk vanaf het begin van zijn carrière tot het einde leren kennen. We kijken ook kort naar zijn invloed in Nederland. Het huis ´Fallingwater´ is een van zijn meesterwerken. Maar ook de iets minder bekende projecten komen aan bod. Zijn werk brengt ons onder andere naar Japan en naar vele plaatsen in de V.S. In 1957 schreef Wright zijn testament met betrekking tot de architectuur, waarin hij vanuit zijn eigen visie de hoofdlijnen voor een nieuwe architectuur formuleerde. Hij benadrukte een architectuur in harmonie met de natuur. Ook experimenteerde hij met organische vormen voor zijn gebouwen.

Dipl. Ir. B.M. Jürgenhake is architect, werkt als assistent-professor aan de Faculteit Architectuur van de TU Delft en sinds 2002 als docent voor het Hovo-onderwijs. Daarnaast werkt zij aan haar proefschrift over de gevel in de Nederlandse woningbouw van de 20e eeuw.

Hovo Zomeracademie 2013

►Hoorcollege

Geologie

Spiralen in de wiskunde, natuur en kunst Dr. André Noest en dr. Leo Minnigh

Spiraalvormen ontstaan in de natuur als gevolg van velerlei mechanismen, en op vele schalen - van sterrenstelsels tot DNA. Naast direct in het oog springende spiraalvormen zoals slakkenhuisjes, schapenhoorns, waterkolken of orkanen, zijn er ook minder bekende maar intrigerende voorbeelden. Bijvoorbeeld de snelle kristalgroei rond spiraal-defecten, of de spontane aggregatie van vele apart levende slijmschimmelcellen tot een tijdelijk organisme dat `intelligent’ beweegt door zijn omgeving, en zo de overlevingskansen vergroot van althans een deel van de cellen. Voor de mens is de spiraal al sedert lang een intrigerende vorm geweest die op vele manieren is geuit. De oudste spiraalvormen komen in verschillende culturen als rotsgravures voor, Leonardo da Vinci is door de spiraal geïnspireerd, Bruegel, Van Gogh, Escher en vele anderen hebben met spiralen gewerkt. Verder heeft de mens de spiraal ook tot nut gemaakt: wenteltrap, schroef, watervijzel, of kurkentrekker. De cursus heeft de vorm van vier hoorcolleges. Afwisselend en aanvullend zullen daarin de wiskundige, natuurkundige en biologische aspecten van spiraalvormen en hun groeiwijze aan de orde komen. De vele, vaak fraaie, natuurlijke verschijningsvormen zullen rijk worden geïllustreerd. Explicatie van de vormingswijzen toont allereerst hoe uiteenlopend deze zijn, maar levert ook zicht op enkele gemeenschappelijke basisprincipes. Tot slot zal de spiraal in cultuur- en kunstuitingen aan bod komen en zult u op een andere manier kijken naar Pieter Bruegels ‘Toren van Babel’ en naar een litho van Escher.

Dr. A.J. Noest was als docent/onderzoeker bij Universiteit Utrecht gespecialiseerd in mathematische analyse van complexe biologische systemen zoals het visuele brein, het immuunsysteem en ecoevolutionaire dynamica. Dr. L.D. Minnigh was visiting professor in de structurele geologie in Brazilië en is verbonden geweest aan de TU Delft. In 2004 verscheen van zijn hand het boek “Inventief probleemoplossen”.

1232DL Data Dinsdag 9 juli en woensdag 10 juli 2013 Tijd 10:00 - 12:30 uur Locatie Woudestein Kosten €70,Aantal bijeenkomsten 2

Hovo Zomeracademie 2013

►Hoorcollege

Geologie

Natuurlijk Werelderfgoed Marcel van Schoor

1232EL

UNESCO zet zich in voor selectie, bescherming en behoud van o.a. natuurlijk Werelderfgoed. Veel van de UNESCO-natuurerfgoederen Data hebben een belangrijke geologische- en geomorfologische waarde. Dinsdag 2 juli en Tijdens de cursus wordt een aantal van die gebieden besproken. donderdag 4 juli 2013 Zonder uitzondering bezitten zij een landschap met een boeiend verhaal. Dat landschap wordt voor een groot deel bepaald door de Tijd geologische opbouw van de ondergrond. We belichten krachten 13:30 – 16:00 uur als gebergtevorming, vulkanisme, afbraak en erosie en hoe deze Locatie het landschap opbouwen. Baanbrekende inzichten over hoe deze Woudestein krachten de aarde vorm geven vinden hun oorsprong in een aantal van de UNESCO gebieden die besproken worden. Kosten Gebieden met een rijke geologie kenmerken zich bijna altijd door €70 een hoge mate van biodiversiteit. In de te bespreken natuurerfgoeAantal bijeenkomsten deren is de invloed van de geologie op de aanwezige flora en fauna 2 duidelijk aanwezig. Om deze reden bezitten zij een hoge waarde voor onderzoek en educatie. De geologische inbreng levert daarbij Literatuur (aanbevolen) een interessante en hoogst actuele bijdrage via de dimensie tijd; ‘The World’s Heritage. The bestselling guide to als historische wetenschap die de geschiedenis van de aarde bestuthe most extraordinary deert, laat zij de grootschalige veranderingen zien die het aardse places’ Uitgever: Collins, systeem op de lange- én zelfs de korte termijn kan ondergaan. 2nd edition 2012. ISBN Ook gaan we in op de rol van de mens in het landschap en op de 978-0007435616 vraag in hoeverre geologische waarden gevaar lopen. Het verlies van geologische waarden is bijna altijd onomkeerbaar. Vaak gaat het om de resultaten van processen uit het verleden die niet meer gereconstrueerd kunnen worden. Achtereenvolgens komen onder andere aan bod: vulkanische processen en eilandvorming (IJsland, Canarische Eilanden, Eolische Eilanden), vorming van gebergten (Dolomieten, Alpen: Glarus), gletsjerlandschappen (Alpen: Jungfrau-Aletsch), geologie en kustvormen (Jurassic Coast; East Devon en Dorset) en landschappen van (semi-) woestijngebieden (Wadi Rum, Grand Canyon).

M. J. van Schoor, heeft gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam en is maatvoerder/landmeter bij USG Innotiv en op dit moment gedetacheerd bij de afdeling Georegistraties van de gem. Rotterdam / Reisleider bij SNP.

Hovo Zomeracademie 2013

►Cursus

Grafologie

Schrijven, een handschrift

Mw. G. Arends, D. Schermer, drs. M de Monchy, en mw. K. Fuyiki

In vier middagen bespreken we met u de diverse facetten van schrift en schrijven. Van het ontstaan van schrift tot aan……het verdwijnen van schrift? Schrijven door de eeuwen heen. Een geschreven brief ontvangen heeft iets speciaals, iets heel persoonlijks, iets waardevols. Degene die de brief heeft geschreven komt dichterbij, je hoort hem bijna praten. Denk ook aan briefwisselingen die voor de geschiedenis duidelijke betekenis hadden. Hoe kijken we naar een geschreven stuk, naar een brief waarin er steeds minder aandacht voor het geschreven woord is? Schrijft u nog wel eens? Is dat een prettige ervaring? Waar let u op bij schrijven? Kunt u nog iets terug zien van hoe u leerde schrijven? Een grafoloog kijkt naar handschriften. De grafologie legt verbanden tussen de persoonlijkheid van de schrijver en de geschreven tekst. Wij nemen u voorzichtig mee op die zoektocht. Dat nauwkeurige kijken gebeurt al zolang de mensheid schrijft. De grafoloog dient uiterst discreet om te gaan met zijn onderzoek en is daarom na zijn studie lid van de Orde van Grafologen. Bij de laatste bijeenkomst ervaren we dat schrijven hetzelfde is als lopen. Horen we de woorden: elke dag twintig minuten lopen is erg goed, ook voor de hersenen? Wat doet schrijven dan met ons? “Schrijven is bewegen en wie beweegt, die leeft!”, dat is de basis van schrijfbewegingstherapie.

D. Schermer: Pedagoog, met grote ervaring in diverse disciplines van basis- en voortgezet onderwijs en onderwijsbegeleiding. Schrijver van ‘Speurtocht door de geschiedenis van het handschrift’. Mw. Kiyo Fujiki: studeerde Engels in Japan. Psycholoog (VU). Grafoloog en adviseur personeelsselectie. Verbonden aan de Universiteit Leiden. (Business Consultant) Mw.drs. M. de Monchy: Psychologie OU en Grafologie. Voormalig voorzitter Orde van Grafologen. AGB de Monchy c.s. (Alg.Grafologisch Bureau: grafologie en forensische schriftexpertise). Discipline : Grafologie als psychodiagnosticum Mevr. M.H.Arends- Scheers: PABO, onderwijs. Grafoloog en kindergrafoloog. Verbonden aan Stichting voor schrijfpedagogische hulp Haenen van der Hout.

1232FP Data Dinsdag 2 juli, donderdag 4 juli, dinsdag 9 juli en donderdag 11 juli 2013 Tijd 13.30 - 16.00 uur Locatie Woudestein Kosten €128,Aantal bijeenkomsten 4

Hovo Zomeracademie 2013

►Hoorcollege

Letteren & kunstgeschiedenis

Het getekende verhaal: over boekillustraties en wereldliteratuur Prof.dr. André van Oudvorst

1233AL

Was u als kind ook verzot op de tekeningetjes bij Puk en Muk? Terwijl moeder het verhaal voorlas, tuurde je aandachtig naar die Data vrolijke mannekes, die – achteraf – verdacht veel leken op Max en Woensdag 26 juni, Moritz van Wilhelm Busch. En in Alice in Wonderland maakten de woensdag 3 juli en tekeningen van John Tenniel ruimschoots goed wat er in haar wewoensdag 10 juli 2013 derwaardigheden aan onbegrijpelijks school. Het kinderlijke plezier Tijd in plaatjeskijken en prentenboeken keerde een half mensenleven 10.00 - 12.30 uur later onverwacht terug toen ik De brave soldaat Schwejk in handen kreeg met de meesterlijke karikaturen van Josef Lada. Locatie Sinds de geboorte van de boekdrukkunst maakt de illustratie deel Woudestein uit van het gedrukte boek. De oudste manier om een boek te illustreren was de houtsnede, later opgevolgd door de kopergravure Kosten €110,en de lithografie. Daarna werden nieuwe technieken ontwikkeld om de fotografie in gedrukte teksten te integreren. Prentenboeken Aantal bijeenkomsten waren oorspronkelijk voor jong en oud, maar door de uitbreiding 3 van het lezende publiek in de 18de eeuw kregen illustraties steeds meer een zakelijk karakter (atlassen, reisverslagen, handboeken en wetenschappelijke werken). Het prentenboek trok zich geleidelijk terug in het domein van het kinderboek. Toch hebben uitgevers in de voorbije twee eeuwen altijd brood gezien in bibliofiele edities van meesterwerken uit de wereldliteratuur, geïllustreerd door bekende beeldende kunstenaars en graveurs. Denk daarbij aan Dante’s Goddelijke Komedie, Don Quichot en de Baron von Munchausen, verlucht door Gustave Doré. Na een inleiding over de geschiedenis van de boekillustratie krijgt voorbeelden te zien van de ‘symbiose’ van tekst en beeld. Bekende illustratoren en graveurs komen voorbij: o.a. Heinrich Füssli, Aubrey Beardsley, Eugène Delacroix, evenals onze landgenoten Adriaan van de Venne, Jan Luyken, Alexander Ver Huell, Theo van Hoytema en Peter Vos.

Prof.dr. A. van Oudvorst doceert Europese literatuurgeschiedenis in Brussel (V.U.B.) en verzorgt sinds 1995 HOVO-cursussen op het gebied van Nederlandse letterkunde, algemene en vergelijkende literatuurwetenschap.

Hovo Zomeracademie 2013

►Hoorcollege

Kunstgeschiedenis

Het leven en werk van Michelangelo (1475-1564) Drs. Johan Holtrop

Michelangelo is een van de grote namen uit onze kunstgeschiedenis. Het gebeurt niet vaak dat een kunstenaar betrokken is bij een aantal kunstwerken in zowel de schilderkunst, beeldhouwkunst als de architectuur, die wij nu koesteren als de grote monumenten uit de hoog-renaissance. Een groot kunstenaar wordt altijd door de juiste omstandigheden gemaakt. Michelangelo is in zijn jeugd in de leer geweest bij Ghirlandaio, een succesvol schilder uit Florence. Dat stelde hem in staat later de opdracht van de Sixtijnse kapel te aanvaarden, eigenlijk tegen zijn zin in want hij voelde zich vooral beeldhouwer. Architectuuropdrachten kreeg hij in eerste instantie door zijn banden met de familie de Medici. Door die ervaring kon hij later bouwmeester van de Sint Pieter worden, de belangrijkste kerk van het Christendom. Maar het zijn niet alleen de omstandigheden, het is ook de man zelf: Michelangelo was trots en humeurig, iemand die conflicten niet uit de weg ging en het liefst werkte. Omdat hij tijdens zijn leven al beroemd werd is zijn leven goed gedocumenteerd. Deze mix van omstandigheden, tijdsgewricht en persoonlijke eigenschappen vormt de basis voor een boeiende geschiedenis waardoor zijn werk voor ons gaat leven en weer mensenwerk wordt. We kijken in deze cursus ook naar Michelangelo’s bronnen: zijn voorgangers, de christelijke iconografie en de oudheid. We kijken naar zijn invloed op de kunstgeschiedenis, naar kunsttheorie, materieel-technische aspecten en de huidige stand van zaken in het wetenschappelijk onderzoek over Michelangelo. Een bijzonder aspect van de cursus is het visuele materiaal. Omdat we bijvoorbeeld bij de Sixtijnse kapel de wordingsgeschiedenis nauwgezet volgen, zullen we ook veel close-up beeldmateriaal zien.

Drs. J. Holtrop is kunsthistoricus. Hij werkt(e) als tentoonstellingsmaker, criticus, schrijver en docent voor verschillende instellingen, zoals voor diverse HOVO’s in den lande vanaf 1996.

1233BL Data Woensdag 26 juni, woensdag 3 juli en woensdag 10 juli 2013 Tijd 13.30 – 16.00 uur Locatie Woudestein Kosten €110,Aantal bijeenkomsten 3

Hovo Zomeracademie 2013

►Hoorcollege

Kunst- en cultuurgeschiedenis De vele facetten van Parijs Drs. Simon Burgers

1234AC Data Donderdag 27 juni, vrijdag 28 juni, donderdag 4 juli, vrijdag 5 juli en donderdag 11 juli 2013 Tijd 10:00 – 12:30 uur

Locatie Woudestein Kosten €150,Aantal bijeenkomsten 5

De cursus biedt een mix van historische, literaire, musicologische en kunstzinnige invalshoeken. Parijs en muziek. Al eeuwen is Parijs een centrum van muziek. Daarom aandacht voor onder meer Chopin, Berlioz, Ravel en de geruchtmakende première van Strawinsky’s Le sacre du printemps. Parijs en film. Geen mooier filmdecor dan de straten, pleinen en kades van Parijs. De dramatische slotscène uit Last Tango in Paris op de Bir Hakeimbrug over de Seine, de postbode op de Tour Montparnasse in Paris, je t’aime, Alain Delon in regenjas in Le clan des Siciliens, we gaan ze stuk voor stuk bekijken. Gebouwen van Parijs. In deze cursus even niet de Eiffeltoren en de Sacré-Coeur… die kennen we al. De variatie aan fascinerende gebouwen in Parijs is eindeloos. Kasteeltjes, kerken, bruggen, futuristische kantoorgebouwen, middeleeuwse stukken stadsmuur; het is er allemaal en vaak kriskras door elkaar. We besteden speciaal aandacht aan geheimzinnige en charmante bouwwerken die de meeste toeristen links laten liggen. Geschiedenis van Parijs. Meer dan tweeduizend jaar historie heeft de stad achter zich, vol drama, grandeur en misère. We zullen een stel gebeurtenissen bespreken die ons helpen te begrijpen waarom de stad is geworden tot wat ze nu is. Parijs en literatuur. We lezen en bespreken samen delen van werken waarin Parijs een prominente rol speelt. Zowel Franse werken (in vertaling) komen aan bod, zoals die van Simenon, als Nederlandse, bijvoorbeeld De wandelaar van Adriaan van Dis. Varia. Wanneer van toepassing, zullen bovenstaande thema’s opgeluisterd worden door een mooi chanson, een kleurrijk impressionistisch schilderij of een beroemde foto. Tijdens elk college komen meerdere invalshoeken aan de orde. Speciale wensen van deelnemers kunnen medebepalend zijn voor de keuze van de deelonderwerpen. Drs. S. Burgers studeerde compositie aan het Rotterdams Conservatorium. Hij componeerde kamermuziek, liederen, orkestwerken, toneel- en filmmuziek. Hij is tevens neerlandicus en docent. Samen met zijn dochter Laura schreef hij de jeugdroman ‘Copycat – oog in oog met je dubbelganger’. De afgelopen jaren woonde hij ieder voorjaar enkele maanden in Parijs.

Hovo Zomeracademie 2013

â&#x2013;şHoorcolleges

Economie

Economie van vandaag (college sluit aan bij de actualiteit in juni 2013) Prof.dr. Philip Hans Franses (kerndocent) e.a.

Economie van vandaag plaatst huidige actuele economische onderwerpen in een breder perspectief. Een of meerdere wetenschappers van de Erasmus School of Economics geven u een kijkje achter de schermen. Wat zijn de oorzaken en gevolgen van actuele gebeurtenissen? Waarom worden bepaalde beslissingen wel en waarom juist niet genomen en wat zijn de invloeden hiervan? Om nauw aan te kunnen sluiten bij de actualiteit, is het exacte onderwerp op het moment van verschijnen van deze gids (maart 2013) nog niet gekozen. Wordt het de nasleep van de eurocrisis, de aanstaande crash op de huizenmarkt, de haperende Chinese machine, of juist een heel ander thema? De keuze wordt gemaakt door prof. dr. Philip Hans Franses, decaan van de Erasmus School of Economics en die keuze zal gebaseerd zijn op de artikelen die verschijnen op www.economieopinie.nl

Prof.dr. P.H. Franses is hoogleraar Toegepaste Econometrie en hoogleraar Marketing Research aan de Erasmus School of Economics (ESE) van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij is hier sinds 1987 werkzaam (toen hij begon als AiO bij Prof. Kloek) en staat sinds jaar en dag hoog genoteerd in rankings van Nederlandse economen. Sinds 2006 is hij tevens decaan van de ESE.

1234BL Data Donderdag 27 juni en donderdag 4 juli 2013 Tijd 10.00 - 12.30 uur Locatie Woudestein Kosten â&#x201A;Ź70,Aantal bijeenkomsten 2

Hovo Zomeracademie 2013

►Practicum

Geologie

De Geologie van de Coolsingel Dr. Leo Minnigh

1234CL Datum Donderdag 11 juli 2013 Tijd College: 10:00 - 12:30 Lunch Excursie: 13:30 - 16:00 Locatie Woudestein en de Coolsingel in Rotterdam Kosten €50,- (inclusief lunch) Aantal bijeenkomsten 1 en een excursie Maximum aantal deelnemers 30

Langs de Coolsingel in Rotterdam staan veel gebouwen waarin natuursteen is verwerkt, bijvoorbeeld het Stadhuis en De Bijenkorf. De stenen in die gebouwen geven een prachtig beeld van de drie types waarin gesteentes kunnen worden verdeeld: sedimentgesteentes, stollingsgesteentes en metamorfe gesteentes. Dikwijls is veel meer te zien aan deze gesteentes dan wanneer ze in hun natuurlijke omgeving in het veld worden gevonden. Tijdens het inleidende hoorcollege zal nader worden ingegaan op de kenmerken van de drie hoofdtypes. Met name de omstandigheden waaronder deze gesteentes zijn gevormd (soms diep in de aardkorst) zal worden belicht. Hierbij zijn druk, temperatuur en chemische samenstelling bepalend. Bovendien zal tijdens het college een aantal van de belangrijkste gesteentevormende mineralen worden besproken. Gedurende de ongeveer 2,5 uur durende wandeling wordt een en ander nader bekeken. Er is een grote variëteit te bewonderen, waarbij de aandacht op het gesteente, de structuren, de mineralen en eventuele fossielen wordt gevestigd. Een korte samenvatting van het college en de gesteentes die tijdens de wandeling zullen worden bekeken, zal worden uitgereikt.

Literatuur Aanbevolen: Onvermoede weelde – Natuursteengebruik Rotterdam 1850-1965; uitg. Matrijs, ISBN 978 90 5345 440 4 €34,95

Dr. L.D. Minnigh was visiting professor in de structurele geologie in Brazilië en is verbonden geweest aan de TU Delft. In 2004 verscheen van zijn hand het boek ‘Inventief probleemoplossen’.

Hovo Zomeracademie 2013

►Hoorcollege

Sociale wetenschappen

Taal en communicatie bij dieren Dr. Esteban Rivas

Vogels zingen, mensen praten, honden blaffen en kikkers kwaken: overal communiceren dieren. Onderzoek onder allerlei diersoorten heeft een schat aan inzichten over communicatie en taal bij dieren opgeleverd, maar vraagt ook om een kritische blik. Dag 1: Communicatie en menselijke taal: kenmerken en definities. Om te begrijpen wat taal nu eigenlijk is, beginnen we met wat theorie over menselijke taal. Ook kijken we naar de interpretatie van dierlijke communicatie: alleen een uiting van passies en emoties, of kunnen dieren ook verwijzen naar verschillende zaken in de wereld? Dag 2: Taalonderzoek met grote mensapen. In allerlei, vaak controversiële onderzoeken, is geprobeerd mensapen gesproken woorden te laten uitspreken, gebaren of geometrische symbolen te leren. De docent deed zelf een studie met gebarende chimpansees. Welke resultaten zijn hieruit af te leiden en welke controverses spelen er? College 3: Communicatie- en taalonderzoek met vogels. Alle vogelsoorten hebben verschillende soorten roepen: contact houden, emoties uiten en alarm slaan. Hoe herkent u deze roepen? Zangvogels, papegaaien en kolibries zingen liederen met een specifieke opbouw en functie, die ze leren van hun ouders. Wat zijn hier de overeenkomsten met menselijke taal? En wat zijn de resultaten van het taalonderzoek met de papegaai Alex? College 4: Communicatie van honden, katten en paarden en taalonderzoek met honden. In het laatste college behandelen we de communicatie van deze gezelschapsdieren, waarbij met name recent onderzoek met honden en hun begrip van menselijke communicatie aan bod komt. Na deze cursus heeft u een nieuwe kijk op hoe dieren communiceren en heeft u inzicht in de vraag in hoeverre we van taal kunnen spreken. Naast verrassende inzichten in de dieren om ons heen krijgt u ook een beeld van de soms hoog oplopende controverses op dit gebied. Dr. E.C.M. Rivas studeerde psychologie in Utrecht en filosofie in Amsterdam. Hij specialiseerde zich in de cognitie, de communicatie en het bewustzijn van dieren, en in dierenethiek. Rivas promoveerde in 2003 aan de Radboud Universiteit Nijmegen op een onderzoek over de beroemde Washoe en de andere gebarende chimpansees in de VS.

1234DC Data Donderdag 27 juni, vrijdag 28 juni, donderdag 4 juli en vrijdag 5 juli 2013 Tijd 13:30 – 16:00 uur Locatie Woudestein Kosten €128,Aantal bijeenkomsten 4 Bijzonderheden Passieve kennis van Engels is een vereiste, omdat niet al het filmmateriaal is ondertiteld. Wegens succes is deze cursus is een herhaling van de Zomeracademie van vorig jaar.

Hovo Zomeracademie 2013

►Cursus

Letteren

Duitse Literatuur: Kafka Trixie Hölsgens MA

1234EC Data Donderdag 27 juni, vrijdag 28 juni, donderdag 4 juli en vrijdag 5 juli 2013 Tijd 13.30 - 16.00 uur Locatie Woudestein Kosten €128,Aantal bijeenkomsten 4 Literatuur Boek is niet verplicht. De handouts – die tijdens de cursus uitgedeeld worden – verschaffen alle benodigde tekstfragmenten. De Duitse teksten te vinden via de website: gutenberg. spiegel.de. De werken die besproken worden zijn de verhalen: Die Verwandlung (De gedaanteverwisseling), Das Urteil (Het vonnis), In der Strafkolonie (In de strafkolonie) en de romans: Der Prozess (Het proces) en Das Schloss (Het slot).

Franz Kafka (1883-1924) is een auteur die bij velen bekend is, maar helaas vaak erg eenzijdig – in de meeste gevallen sterk biografisch – gelezen wordt. In deze cursus zullen we aan de hand van Nederlandstalige tekstfragmenten de belangrijkste thema’s uit zijn werk bespreken. Op die manier wordt getracht een nieuw licht op Kafka te werpen en de cursist in staat te stellen na afloop van de cursus zelfstandig de besproken werken verder te doorgronden. De cursus is verdeeld in vier bijeenkomsten waarbij steeds een bepaald thema centraal staat. In de eerste sessie, die tevens een inleiding is tot de biografie van Kafka, staat diens modernisme centraal: in hoeverre schrijft Kafka een nieuw soort literatuur? In de volgende sessie worden Kafka’s beroemde verhalen Die Verwandlung en Das Urteil besproken en het daarin voorkomende absurdisme. In week twee van de cursus wordt ten eerste het gruwelijke verhaal In der Strafkolonie en de daarin plastisch beschreven wreedheid behandeld. De cursus wordt afgesloten met een blik op de romans Der Prozess en Das Schloss en de zinloosheid en vervreemding die deze werken karakteriseren. Aan de hand van gezamenlijke lezing (close reading) van de uitgedeelde tekstfragmenten worden de werken geïnterpreteerd en in een kader geplaatst; voor zover dit bij Kafka mogelijk is. Daarnaast is er ook aandacht voor enkele filosofen en schrijvers die pogingen hebben gedaan om grip te krijgen op het werk van Kafka. Bij elke sessie ontvangt de cursist een samenvatting.

Mw. B.D.L.M. Hölsgens MA is werkzaam bij de opleiding Duitse Taal en Cultuur van de Universiteit van Amsterdam, hier studeerde zij ook Duitse Letterkunde, Wijsbegeerte en Literatuurwetenschap. Daarnaast verzorgt zij als zelfstandige cursussen rondom filosofie en letterkunde, o.a. aan HOVO Amsterdam en Rotterdam.

Kinderen samen met grootouders (ooms, tantes, of een buurvrouw) De Hovo Kinderuniversiteit is een uniek initiatief. Samen met een leergierig kind gaat u naar de universiteit voor een college van deskundigen over onderwerpen die boeiend zijn voor jong en oud. De Hovo Kinderuniversiteit bestaat uit drie afzonderlijk te volgen colleges van elk één middag. Voor wie is de Hovo Kinderuniversiteit bedoeld?

De Hovo Kinderuniversiteit is bedoeld voor alle kinderen van (bijna) 8 tot 12 jaar met een begeleider. Omdat de reguliere colleges bij Hovo Rotterdam een leeftijdsgrens van 50 jaar kennen, is dit ook de minimumleeftijd voor de begeleiders. Iedere begeleider mag maximaal twee kinderen meenemen. Inschrijving zonder kinderen is niet mogelijk. Waar kan ik uit kiezen?

Er zijn drie programma’s - Spelletjes - Hoe bouw ik een piramide - Superhelden in de Mythologie Hoe lang duurt een programma?

De bijeenkomsten zijn op woensdagmiddag en duren twee keer 45 minuten met een pauze. Waar vinden de programma’s plaats?

De colleges vinden plaats in een van collegezalen op de Erasmus Universiteit Rotterdam. Wat kost een programma?

Het kindercollege kost €12 voor volwassenen (minimumleeftijd 50 jaar) en €6 voor kinderen van (bijna) 8 – 12 jaar. In de pauze krijgen de volwassenen een kopje koffie of thee en is er fris voor de kinderen. Neem wel zelf pen en papier mee, want zo gaat dat op de universiteit!

Hovo Kinderuniversiteit 2013

Hovo Kinderuniversiteit

Hovo Kinderuniversiteit 2013

►Hoorcollege Hovo Kinderuniversiteit

Wiskunde

Spelen en winnen – leer de geheimen van bekende en nieuwe spelletjes! 1233CK Datum Woensdag 26 juni 2013 Tijd 13.30 – 15.30 uur Locatie Woudestein Kosten €12,- vanaf 50, €6,- van 8-12 jaar Aantal bijeenkomsten 1

Dr. Jan Brinkhuis Spelletjes spelen doe je voor je plezier. Maar toch! Eigenlijk is het wel leuk als je dan wint! We gaan naar een paar bekende spelletjes kijken, zoals Monopolie en Risk, en uitleggen hoe je die nog beter kunt spelen dan je nu al kunt. Maar we gaan je ook wat leuke nieuwe spelletjes leren. Bij sommige spelletjes vertellen we ook een geheim. Hiermee kan je altijd winnen van iemand die het geheim niet kent.

Dr. Jan Brinkhuis werkt bij het Econometrisch Instituut van de Erasmus Universiteit Rotterdam en is dol op rekenen, wiskunde en spelletjes!

►Hoorcollege Hovo Kinderuniversiteit

Oudheidkunde

Het Oude Egypte Hoe bouw je een piramide? 1233EK

Janko Duinker MA

Datum Woensdag 3 juli 2013

De piramides van het Oude Egypte behoren tot de meest bijzondere en vreemde gebouwen op de aarde. Tot de bouw van de Eiffeltoren Tijd waren de twee grote piramides van Giza de hoogste gebouwen ter wereld. Maar hoe hebben de oude Egyptenaren dit gebouwd meer 13.30 – 15.30 uur dan 4000 jaar geleden? En waarom eigenlijk? Wat betekenen de vreemde schachten die precies op sterrenbeelden zijn gericht? In Locatie dit college komen al deze vragen aan de orde. Of we ze kunnen Woudestein beantwoorden is verre van zeker. Kosten €12,- vanaf 50, €6,- van 8-12 jaar Aantal bijeenkomsten 1

Janko Duinker MA studeerde egyptologie in Leiden en werkt bij Het Huis van Horus. Hij is zelfs een keer verdwaald in een piramide!

Hovo Kinderuniversiteit 2013

►Hoorcollege Hovo Kinderuniversiteit

Oudheidkunde

Goden en superhelden in het oude Griekenland Drs. Hein L. van Dolen

In het oude Griekenland waren er veel goden. De meesten van hen woonden op de hoogste berg, de Olympos. Zij waren onsterfelijk en eeuwig jong, maar voor de rest leken ze helemaal op de mensen. Ze konden gemeen zijn, elkaar bedriegen en dwarszitten. De belangrijkste god, Zeus, had moeite om de orde te bewaren en maakte zowat iedere avond ruzie met zijn jaloerse vrouw Hera. Vaak genoeg daalde een god of godin af naar de mensenwereld om de mannen of vrouwen te straffen die het te hoog in hun bol hadden gekregen. Ook diep onder de grond, in de onderwereld, waren goden te vinden. Zij beheersten het schimmenrijk en als je daar eenmaal na je dood was beland, kon je nooit meer terug. Toch is het één man gelukt, maar het is slecht met hem afgelopen…Daarnaast hebben in die vroege tijden heel wat stoere helden geleefd. Krachtpatsers als Herakles en Theseus hebben ijselijke avonturen meegemaakt en talloze monsters verjaagd en gedood. Anderen reden op gevleugelde paarden door de lucht of hadden vleugelschoenen aan. Er was een koning met ezelsoren, een meisje dat in een koe werd veranderd en een eendje dat door een stier op zijn rug over zee werd meegenomen. We gaan een hele middag besteden aan de mooie, spannende en soms droevige verhalen uit de Griekse mythologie. Goden, helden en mensen komen aan bod, beroemde en griezelige belevenissen van ongelukkige families, verre reizen en bijna onmogelijke heldendaden worden naverteld en prachtige platen uit het boek Op naar de Olympos worden vertoond.

Drs. H.L. van Dolen weet alles over het oude Griekenland. Hij schreef heel veel boeken, ook twee boeken voor kinderen: - De Farao en de dief - Op naar de Olympos Hij leest zijn kleinkinderen hier graag uit voor.

1233DK Datum Woensdag 10 juli 2013 Tijd 13.30 – 15.30 uur Locatie Woudestein Kosten €12,- vanaf 50, €6,- van 8-12 jaar Aantal bijeenkomsten 1

Hovo Zomeracademie 2013

Inschrijving, betaling en bevestiging Aanmelden Aanmelden voor een Hovo-programma doet u bij voorkeur via onze website www.hovorotterdam.nl, maar kan ook via het inschrijfformulier achter in deze gids. Plaatsing voor een programma geschiedt op volgorde van binnenkomst van de formulieren. Inschrijfformulieren, voor zowel de Rotterdamse als de Haagse cursussen, kunt u sturen naar: Erasmus Academie BV, Afdeling Hovo Rotterdam Postbus 1738 – kamer M5-13 3000 DR Rotterdam Bevestiging van aanmelding Na het insturen van een digitaal inschrijfformulier ontvangt u omgaand per e-mail een bevestiging van uw aanmelding. Let op!: Dit is niet de bevestiging van plaatsing! Het is uitsluitend een bevestiging dat uw digitale inschrijfformulier in goede orde is verzonden. Bij het insturen van een aanmelding per post, krijgt u geen bevestiging van deze verzending maar later slechts een bevestiging van plaatsing. Bevestiging van plaatsing De bevestiging van plaatsing proberen wij zo snel mogelijk te sturen (het streven is binnen drie weken). De bevestiging is tevens het bewijs van toegang. In uw bevestiging wordt de locatie (gebouw) van het programma vermeld. Indien u uw e-mail adres op het inschrijfformulier vermeldt, ontvangt u uw post van Hovo zoveel mogelijk per mail, tenzij u expliciet aangeeft dit niet te willen. Indien u geen e-mail adres invult ontvangt u uw bevestiging per post. Betaling Betaling vindt plaats via automatische incasso. Afschrijving geschiedt rond de dag van aanvang van het programma door Erasmus Academie BV. Wilt u liever niet per automatische incasso betalen? Geef dit aan op het inschrijfformulier; tegen extra betaling van €7,50 administratiekosten stuurt Hovo Rotterdam u een factuur. Locaties Alle Rotterdamse programma’s vinden plaats op de Erasmus Universiteit Rotterdam, campus Woudestein in het Expo- en Congrescentrum (M-gebouw), tenzij anders vermeld. Op de digitale schermen in de hal van het M-gebouw, vindt u de exacte locatie (het lokaal) van uw programma. De Haagse programma’s vinden plaats in het ISS (International Institute of Social Studies) Den Haag aan de Kortenaerkade 12, 2518 AX. Wachtlijst Als u niet kunt worden geplaatst in het programma van uw keuze, 36

Hovo Weblokaal Het Hovo Weblokaal is de digitale leeromgeving van Hovo Rotterdam en Den Haag. Ook bij een aantal zomerprogramma’s is een weblokaal geopend waarop presentaties of ander materiaal beschikbaar worden gesteld, exclusief voor de deelnemers van uw cursus.

Algemeen Hovo Rotterdam Hovo Rotterdam is in 1988 opgericht als initiatief van het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Sinds 1998 maakt Hovo deel uit van Erasmus Academie BV, onderdeel van EUR Holding BV waarvan de Erasmus Universiteit Rotterdam de enige aandeelhouder is. Erasmus Academie BV biedt postacademische opleidingen, masterclasses en opfrisprogramma’s. Hovo Rotterdam is aangesloten bij HOVO Nederland. Sinds 2012 organiseert Hovo Rotterdam ook een aantal programma’s in Den Haag. Het ligt in de bedoeling dit programma in het studiejaar 2013-2014 uit te breiden. Literatuur Bij sommige programma’s wordt literatuur sterk aanbevolen. U bent echter niet verplicht tot aanschaf. Deelnemersorganisatie SPES SPES-Rotterdam (Stichting Permanente Educatie Senioren) is een stichting met als oogmerk de belangenbehartiging van Hovo-studenten en het bieden van ondersteuning aan het Hovo-bureau in praktische zin. SPES biedt extra informatie aan leden en organiseert af en toe speciale ledenactiviteiten. U kunt op het inschrijfformulier aangeven (achterkant) of u zich hiervoor wil aanmelden. Openingstijden Het Hovo-bureau is geopend van maandag t/m donderdag van 9.00 tot 17.00 uur en vrijdag van 09.00 tot 15.00 en is telefonisch iedere werkdag bereikbaar van 9.30-12.00 en van 13.30-14.30 uur. Vragen Op onze website www.hovorotterdam.nl vindt u nadere informatie. Voor vragen kunt u ons bereiken via hovo@erasmusacademie.nl Website Zie voor uitgebreide informatie over Hovo Rotterdam, zoals de Hovo Kennisbon, Hovo Plusprijs, Hovo Steunfonds, Commissie Hovo, HOVO Nederland en de faciliteiten op campus Woudestein van de Erasmus Universiteit Rotterdam onze website www.hovorotterdam.nl 37

Hovo Zomeracademie 2013

wordt u automatisch op de wachtlijst geplaatst en ingeschreven voor uw alternatieve keuze(s) (indien aangegeven). Als er alsnog een plaats vrijkomt bij het programma van uw eerste keuze, neemt Hovo contact met u op.

Hovo Zomeracademie 2013

Algemene voorwaarden en annulering De annuleringsvoorwaarden zijn gebaseerd op de algemene voorwaarden van Erasmus Academie BV. Kijk voor de volledige versie van de algemene voorwaarden op www.hovorotterdam.nl of www.erasmusacademie.nl. De algemene voorwaarden zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer 24263757. Voor Hovo Rotterdam geldt een aangepast artikel in verband met annulering van de opleiding. 1. Annulering van een programma door een deelnemer is alleen mogelijk na schriftelijke opzegging bij het secretariaat van Hovo Rotterdam. Onder een schriftelijke opzegging verstaan wij een email of brief. 2. Bij annulering worden de volgende kosten in rekening gebracht: tot 8 dagen voor aanvang van het programma is deelnemer, indien zijn deelname door Hovo Rotterdam schriftelijk is bevestigd, 10% van de overeengekomen prijs als administratiekosten verschuldigd met een minimum van â&#x201A;Ź25. Na het verstrijken van de annuleringstermijn is deelnemer, tenzij sprake is van, door deelnemer aan te tonen, zwaarwegende omstandigheden, waarbij de zwaarwegendheid van de omstandigheden ter beoordeling van Hovo Rotterdam is, het volledige cursusgeld verschuldigd. Het aantal dagen tussen de aanvang van het programma en de annulering wordt berekend vanaf de dag dat de schriftelijke annulering door Hovo Rotterdam is ontvangen. Deze voorwaarden gelden ook indien u kort voor aanvang inschrijft. 3. Bij verhindering van een deelnemer kan een vervanger worden aangewezen, mits dit vooraf schriftelijk aan Hovo Rotterdam is meegedeeld. 4. In het geval de omstandigheden hiertoe nopen of het aantal aanmeldingen voor een programma onvoldoende is, behoudt Hovo Rotterdam zich het recht voor het programma te annuleren. Zij informeert deelnemers hieromtrent zo spoedig mogelijk. In geval van annulering worden betaalde cursusgelden volledig en zo spoedig mogelijk gerestitueerd. Annulering van een studiereis of excursie door Hovo Rotterdam geeft geen recht op kosteloze annulering van de bijbehorende hoorcolleges of cursus. 5. Hovo Rotterdam is gerechtigd bij het organiseren van een programma af te wijken van de aankondiging, indien redelijkerwijs van haar niet gevergd kan worden dat zij het programma onverkort uitvoert zoals aangekondigd. 6. Gehele of gedeeltelijke terugbetaling van het betaalde cursusgeld vindt alleen plaats indien het programma wegens bijzondere omstandigheden niet doorgaat. 7. Als een docent door overmacht niet optreedt, zal Hovo een vervangende bijeenkomst organiseren. Als een cursist op die dag verhinderd is, zal geen geld worden gerestitueerd.

Algemene informatie

Jaarthema Lezingencyclus

Interdisciplinair Mogelijkheden en grenzen van voorspelbaarheid Hovo Rotterdam Prof.dr. Harm Bart en prof.dr. Koo van der Wal Hovo Zomeracademie 2013 NIET INVULLEN

Deze cyclus past in het jaarthema ‘Maakbaarheid’. De mogelijkNW 713FD heid om onze leefwereld effectief te beïnvloeden hangt immers ten DL ... x WL ... x Info nauwste samen met de mogelijkheid om effectieve voorspellingen Data Par. te doen. Voor de wat verder weg gelegen Datum toekomst ligt voorspel27 januari t/m 31 maart len moeilijk. Over het aloude streven van de mens om aan de hier 2009 Gegevens deelnemer invullen s.v.p.) gelegen beperkingen(inteblokletters ontkomen gaat het in deze lezingenserie. In het verder terug zocht men als regel contact Tijd M/V Titulatuur Initialen gelegen verleden Achternaam dinsdag, 11.30-12.30 uur met de bovennatuurlijke machten die geacht werden de toekomst Straat te overzien en daarop directe invloed uit te oefenen. Een bena- Locatie Postcode/Plaats deringswijze in de sfeer van het magische of E-mail religieuze. Met de Woudestein van de moderne (natuur)wetenschap kwam het voorspelTelefoonopkomst Geboortedatum len – inclusief het daarmee verbonden beïnvloeden van de loop der Kosten Mobiel Studentenkaartnummer (indien (Hovo-plusprijs bekend) ) dingen – meer in de rationele sfeer te liggen. Op bepaalde gebieBankrekeningnr. Naam rekeninghouder den zijn de mogelijkheden om adequate voorspellingen te doen Aantal bijeenkomsten langs die weg vergroot. Anderzijds zijn in de afgelopen decennia tien bijeenkomsten van – juist vanuit de exacte wetenschappen – fundamentele beperkin- één uur Hovo bericht u zoveel mogelijk per e-mail. Wilt u alleen papieren post? Kruis hier aan per post gen van voorspelbaarheid in zicht gekomen, zoals in systemen met Maximum aantal zogeheten chaotisch gedrag. Onderaanmelding die systemen zijn er die voor deelnemers Achtergrondinformatie (indien eerste bij Hovo) de mens van het grootste praktische belang zijn. 40 Hoogst genoten opleiding Grenzen van voorspelbaarheid dienen zich ook aan daar waar het Hoogst uitgeoefende functie of beroep nieuwe, het onverwachte en creatieve zich meldt. Hieraan zal in het Literatuur aandacht worden besteed in de (drie) lezingen van prof. Uitgebreide samenvatHoe kentbijzonder u Hovo? tingen (ca. 4 pagina’s per Van der Wal. zitting, dus totaal ca. 40

Inschrijfformulier 1

Ik schrijf mij in voor de volgende programma(‘s):

Bij (zie dit studiegids) onderwerp Titel spelen diepe achtergrondkwesties, waaronder de Cursuscode programma vraag naar de mate waarin de toekomst überhaupt ‘open’ is – of niet alles op voorhand vast ligt. Een en ander confronteert ons met tussen wat (kunnen) weten en wat voor ons verhet spanningsveld borgen blijft, tussen wat wij kunnen beïnvloeden en wat zich – wellicht zelfs principieel – aan onze sturing onttrekt.

pagina’s). prijs

Bijzonderheden Deze cyclus is een bewerking van de in het cursus€ jaar 2004-2005 gegeven € lezingenreeks ‘Voorspellen, van glazenbol tot chaostheorie’. € Evenals toen wordt bij het opzet € Prof.dr. H. Bart en prof.dr. G.A. van der Wal zijn, respectievelijk, ten van de lezingencyclus emeritus hoogleraar wiskunde en emeritus hoogleraar wijsbe‘Lucretius’ (1231DC) volgen en bestel het bijbehorende boek via Hovogestreefd voor €35 Cursusboek Ik ga cursus naar € algemene geerte aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. toegankelijkheid, ook (kosten kinderuniversiteit en/of Lucretius cursusboek optellen bij totaalbedrag) TOTAALBEDRAG € voor bij die onderwerpen Kinderuniversiteit Piramides (1233EK) Spelletjes (1233CK) (1233DK) waarSuperhelden een bèta-aspect aan verbonden is. Naam kind 1

leeftijd

Naam kind 2

leeftijd

[z.o.z]

Inschrijfformulier 1 (vervolg) Hovo Rotterdam Hovo Zomeracademie 2013 Alternatieve keuze Plaatsing geschiedt automatisch indien het programma van uw voorkeur vol is. Als plaatsing voor uw 1e voorkeur alsnog mogelijk is, dan neemt Hovo contact op. Cursuscode

Titel programma

Cursuscode

Titel programma

Afschrijving cursusgeld Hierbij ga ik akkoord met de algemene voorwaarden, en verleen hierbij een eenmalige machtiging aan de Erasmus Academie om het bedrag van €………. af te schrijven van mijn bankrekeningnummer (hierboven in te vullen).

Factuur Ik geef geen toestemming voor automatische incasso en ontvang een factuur voor het verschuldigde cursusgeld plus €7,50 administratiekosten.

Inschrijving en betaling Het cursusgeld van de zomerprogramma’s wordt in de week van aanvang afgeschreven.

Overig Ja, ik wil in principe als cursusbegeleider optreden voor cursus ....................................... (vul code(s) in) (SPES neemt mogelijk contact met u op) Ja, ik wil graag dat u een studiegids stuurt naar het volgende adres en ontvang bij een inschrijving van een nieuwe cursist een Hovo Kennisbon t.w.v. €12,50 (www.hovorotterdam.nl). naam van evt. nieuwe cursist adres van evt. nieuwe cursist

Handtekening Handtekening deelnemer

Stuur dit inschrijfformulier volledig ingevuld en ondertekend naar Hovo Roterdam, kamer M5-13 Postbus 1738, 3000 DR Rotterdam of fax naar nummer 010-408 9101 Voor meer informatie bel 010-4082465. U kunt zich ook online aanmelden via www.hovorotterdam.nl

Hovo Rotterdam Hovo Zomeracademie 2013 NIET INVULLEN

DL ...

Inschrijfformulier 2

Datum

WL ...

Par.

Info

Gegevens deelnemer (in blokletters invullen s.v.p.) Titulatuur

Initialen

Achternaam

M/V

Straat Postcode/Plaats Telefoon

E-mail

Geboortedatum

Mobiel

Studentenkaartnummer (indien bekend)

Bankrekeningnr.

Naam rekeninghouder

Hovo bericht u zoveel mogelijk per e-mail. Wilt u alleen papieren post? Kruis hier aan

per post

Achtergrondinformatie (indien eerste aanmelding bij Hovo) Hoogst genoten opleiding Hoogst uitgeoefende functie of beroep Hoe kent u Hovo?

Ik schrijf mij in voor de volgende programma(‘s): Cursuscode (zie studiegids)

Titel programma

prijs

€

Cursusboek

Ik ga cursus ‘Lucretius’ (1231DC) volgen en bestel het bijbehorende boek via Hovo voor €35

€

(kosten kinderuniversiteit en/of Lucretius cursusboek optellen bij totaalbedrag) Kinderuniversiteit

Piramides (1233EK)

Spelletjes (1233CK)

TOTAALBEDRAG

€

Superhelden (1233DK)

Naam kind 1

leeftijd

Naam kind 2

leeftijd

[z.o.z]

Inschrijfformulier 2 (vervolg) Hovo Rotterdam Hovo Zomeracademie 2013 Alternatieve keuze Plaatsing geschiedt automatisch indien het programma van uw voorkeur vol is. Als plaatsing voor uw 1e voorkeur alsnog mogelijk is, dan neemt Hovo contact op. Cursuscode

Titel programma

Cursuscode

Titel programma

Factuur Ik geef geen toestemming voor automatische incasso en ontvang een factuur voor het verschuldigde cursusgeld plus €7,50 administratiekosten.

Inschrijving en betaling Het cursusgeld van de zomerprogramma’s wordt in de week van aanvang afgeschreven.

Handtekening Handtekening deelnemer

Hovo Rotterdam doorstuderen vanaf je vijftigste

Erasmus Academie BV Hovo Rotterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Burgemeester Oudlaan 50 3062PA Rotterdam M-gebouw, kamer M5-13

+31 (10)4082465 hovo@erasmusacademie.nl

Postbus 1738 3000DR Rotterdam