Hovo zomeracademie 2015 by Hovo Rotterdam

Tijd voor verdieping

Hovo Zomeracademie en Kinderuniversiteit 2015 17 juni t/m 3 juli 2015 Kindercolleges op woensdagmiddag Voor iedereen vanaf 50 jaar

Hovo Zomeracademie 2015 Wat is Hovo Rotterdam? Studeren zonder de verplichtingen van huiswerk of tentamens? Korte colleges volgen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam? Dat kan tijdens de Zomeracademie! Bij Hovo Rotterdam kan iedereen vanaf 50 jaar terecht voor programma’s op academisch niveau, een vooropleiding is niet nodig. Bij ons kunt u uw oude interesses volgen en nieuwe ontdekken! Wat bieden we? In de Hovo Zomeracademie bieden we korte cursussen en colleges op het gebied van kunst, economie, geschiedenis, filosofie en meer. Over Chagall, cursussen met nadruk op Rotterdam, Nederlandse literatuur en de hedendaagse staat van de economie. U kunt kiezen uit korte cursussen, hoorcolleges en dagvullende programma’s. Wie zijn onze docenten? Onze docenten zijn enthousiaste hoogleraren, docenten en onderzoekers van de Erasmus Universiteit Rotterdam en daarbuiten. Zij hebben hun hart verpand aan het geven van goed onderwijs en vinden in u hun ideale, altijd geïnteresseerde en ook kritische publiek.

Waar vindt u ons? De Rotterdamse colleges vinden plaats aan de Erasmus Universiteit, campus Woudestein. Bij sommige programma’s wordt een excursie aangeboden. Wat krijgt u? Bij de prijzen zijn koffie/thee in de pauzes en in enkele gevallen een eenvoudige lunch inbegrepen. Details vindt u bij de cursusbeschrijving. Hovo Kinderuniversiteit Samen met uw kleinkinderen, neefjes of buurmeisje naar de Universiteit? Dat kan bij de Hovo Kinderuniversiteit: een leven lang leren kan immers niet vroeg genoeg beginnen! (pagina 28) Mede namens het Hovo Team wens ik u deze zomer veel plezier bij de Zomeracademie van Hovo Rotterdam. Lya van Staveren

De Hovo studiegids 2015-2016 verschijnt naar verwachting eind juni 2015.

Inhoudsopgave Rotterdam Zomerlezing 1434AL

Art Nouveau: een liefde op het eerste gezicht

Frans Leidelmeijer

Kunstgeschiedenis, muziekwetenschap en letteren 1431DL 1431EL

Museumbezoek: Marc Chagall (ochtendgroep) dr. Yvette de Groot Museumbezoek: Marc Chagall (middaggroep)

1432EL

Florence in de zestiende eeuw: De cultus van de invenzione

1431BL

Steden in Holland, met aandacht voor Rotterdam drs. Nelleke Kan - van Dishoeck 10

1431HL

Humor in de Nederlandse literatuur: Godfried Bomans

dr. GĂŠ Vaartjes

1433AL

Vandaag koop ik alle kleuren: het levensverhaal van een man en zijn psychoses

ir. Karin Anema

1431AL

Luciano Berio: componist van de moderne emotie

drs. Kees Wisse

drs. Ernest Kurpershoek

(Cultuur)geschiedenis

1432FL

Leven - dood - leven in de Griekse mythologie

drs. Carool Popelier

1432CL

Rotterdam en de herinneringscultuur van het bombardement, 1940-2015

dr. Susan Hogervorst

1431GL

De Amerikaanse Burgeroorlog: De ingrijpendste periode in de Amerikaanse geschiedenis

drs. Bouke de Vos

1433DL

Rotterdam in de jaren â&#x20AC;&#x2DC;30: het Interbellum

drs. Feico Houweling

1433CL

Dramatische cursus Griekse tragedie

drs. Hein van Dolen

1434BL

Banksy, Street-art en hedendaagse cultuur

Hoo Man Chan MA

1435AL

Beeld & Wereld. De Geschiedenis van de Populaire Cultuur

drs. Gawie Keyser

Hovo Zomeracademie 2015

Economie, psychologie en sociale wetenschappen 1432AL

Economie van vandaag

prof.dr. Philip Hans Franses

1433BL

Containers!: De beste uitvinding van de laatste 100 jaar

dr. Bart Kuipers

1431CL

(On)bewuste be誰nvloeding van gedrag: Een dag met Andreas Wismeijer

dr. Andreas Wismeijer

Socratisch Gesprek

drs. Henk Weltevreden

Filosofie 1432BP

Exacte wetenschap 1431FL

De dynamische aarde

dr. Leo Minnigh

1432DL

HET BREIN: van farao tot fMRI

prof.dr. Kees Brunia

1435BL

De geologie van de Coolsingel

dr. Leo Minnigh

Kinderuniversiteit 1433EK

Geheimen!

dr. Andreas Wismeijer

1433FK

Kruistocht in Spijkerbroek: Vroeger was alles slechter!

drs. Richard Kroes BA

1433GK

Hoe word je een mummie?

Janko Duinker MA

1433HK

Detective speurtocht naar het diepe verleden van de Aarde

dr. Leo Minnigh

1433JK

Onverslaanbare krachtpatsers

drs. Hein van Dolen

Inschrijving, betaling en bevestiging 32 Algemeen 33 Algemene voorwaarden en annulering 34 Inschrijfformulieren 35

Hovo Zomeracademie 2015

middag

KINDERUNI: • Hoe word je een mummie? KINDERUNI: • Kruistocht in Spijkerbroek • Humor in de Nederlandse Literatuur • Museumbezoek: Chagall (middaggroep) • Rotterdam in de jaren ‘30

1 juli

middag

• Florence in de 16e eeuw • Leven en dood in de Griekse tragedie • HET BREIN van farao tot fMRI

30 juni

• Socratisch Gesprek • Rotterdam en het bombardement

29 juni

• Steden in Holland: Rotterdam • (On)bewuste beïnvloeding van gedrag

middag

• Florence in de 16e eeuw • Banksy, street-art en hedendaagse cultuur • Leven en dood in de Griekse tragedie

middag

• De dynamische Aarde • Humor in de Nederlandse Literatuur • De Amerikaanse Burgeroorlog • (On)bewuste beïnvloeding van gedrag

• De dynamische Aarde • Humor in de Nederlandse Literatuur • Museumbezoek: Chagall (middaggroep) • De Amerikaanse Burgeroorlog

middag

• Museumbezoek: Chagall (ochtendgroep) • Containers! • Steden in Holland: Rotterdam • Luciano Berio Componist van de moderne emotie

• Socratisch Gesprek • Economie van vandaag • Luciano Berio Componist van de moderne emotie • HET BREIN van farao tot fMRI

KINDERUNI: • Speurtocht naar de aarde KINDERUNI: • Onverslaanbare Krachtpatsers • Rotterdam in de jaren ‘30

middag

• Containers! • Dramatische cursus Griekse tragedie • Steden in Holland: Rotterdam • Vandaag koop ik alle kleuren: een psychose

24 juni

23 juni

• De dynamische Aarde • De Amerikaanse Burgeroorlog • Florence in de 16e eeuw • Banksy, street-art en hedendaagse cultuur

middag

• Socratisch Gesprek • Rotterdam en het bombardement

2 juli

• De dynamische Aarde • De Amerikaanse Burgeroorlog • Florence in de 16e eeuw • Banksy, street-art en hedendaagse cultuur • Leven en dood in de Griekse tragedie

middag

• Socratisch Gesprek • Economie van vandaag

25 juni

KINDERUNI: • Geheimen

• Museumbezoek: Chagall (ochtendgroep) • Steden in Holland: Rotterdam • Luciano Berio Componist van de moderne emotie

18 juni ZOMERLEZING: • Frans Leidelmeijer Art Nouveau, Liefde op het eerste gezicht

17 juni

22 juni

Donderdag

Woensdag

Dinsdag

Maandag

Dagindeling Zomeracademie 2015

• Geologie van de Coolsingel (excursie) • Rotterdam in de jaren ‘30

middag

• Beeld & Wereld. De Geschiedenis van de Populaire Cultuur • Dramatische cursus Griekse tragedie • Geologie van de Coolsingel (college) • Vandaag koop ik alle kleuren: een psychose

3 juli

• Rotterdam in de jaren ‘30

middag

• Beeld & Wereld. De Geschiedenis van de Populaire Cultuur

26 juni

• Beeld & Wereld. De Geschiedenis van de Populaire Cultuur

19 juni

Vrijdag

Zomerlezing kunstgeschiedenis Art Nouveau Een liefde op het eerste gezicht Frans Leidelmeijer

Die liefde op het eerste gezicht dateert al vanaf 1969, toen ik tijdens een vakantie in Parijs oog in oog stond met de Metro-ingangen. Deze sierlijke toegang, aan beide zijden geflankeerd door imposante, gestileerde bloemen van groen gepatineerd gietijzer, maakten een onuitwisbare indruk op me. Ze leken wel uit het plaveisel te groeien! Tijdens mijn verblijf in Parijs ben ik me gaan verdiepen in de ontwerpen van deze bijzondere architect, Hector Guimard. In de vele boekhandels van Parijs bleek een groot aantal verschillende boeken over deze ontwerper verkrijgbaar te zijn. Toen is de liefde voor de Art Nouveau stijl geboren. Langzamerhand is toen het idee bij mij gerijpt om allerlei objecten uit die periode te gaan verzamelen. Ik struinde markten, uitdragerijen en veilingen af. In die tijd bestond er niet veel waardering meer voor de objecten uit bovengenoemde periode. Daar wilde ik verandering in brengen. Door zelfstudie, onderzoek in archieven en het fysieke contact met de objecten heb ik een gedegen kennis ontwikkeld, die heeft geleid tot de publicatie van het boek Art Nouveau en Art Deco in Nederland. Mijn carrière als kunsthandelaar en expert is hierdoor in een stroomversnelling geraakt. Mijn streven om die vergeten kunststromingen opnieuw tot leven te brengen is geslaagd.

1434AL Data Donderdag 18 juni Tijd 14.00 – 15.30 uur Locatie Woudestein Kosten € 15 Aantal bijeenkomsten 1

F. Leidelmeijer is kunsthandelaar, publicist, expert, gecertificeerd taxateur/ makelaar toegepaste kunst 1880-heden. Werkt sinds 1990 in die hoedanig heid mee aan het tv-programma Tussen Kunst en Kitsch. Hij heeft de Nederlandse toegepaste kunst 1880-1940, waaronder de stijlen, Nieuwe Kunst, Amsterdamse School, Nieuwe Haagse School, De Stijl en het functionalisme in Nederland en het buitenland bekend gemaakt, en is daarvoor geridderd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Zie voor zijn verdere cv onze website.

Hoorcollege kunstgeschiedenis Museumbezoek Marc Chagall Dr. Yvette de Groot

1431DL Data colleges Maandag 22 juni Woensdag 24 juni Datum excursie Donderdag 25 juni (hele dag) Tijd 10.30 - 12.30 uur

1431EL Data colleges Maandag 22 juni Woensdag 24 juni

Het komt zelden voor dat er in onze omgeving een grote overzichtsoverzichtstentoonstelling van het werk van Marc Chagall (1887-1985) gehouden wordt. Gelukkig gebeurt dit wel komend voorjaar in Brussel. Het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten brengt meer dan 200 werken van Chagall van over de hele wereld samen. Vroege schilderijen vanaf 1908 tot zijn laatste monumentale werken uit de jaren â&#x20AC;&#x2122;80. Kortom, een tentoonstelling om reikhalzend naar uit te kijken. De dagexcursie naar Brussel eindigt in stijl met een bezoek aan de bij Brussel gelegen Fondation Folon. De Belgische kunstenaar Jean-Michel Folon (1934-2005) had net als Chagall een tedere blik vol dromen. Daarnaast was Folon ook in zijn kunstuitingen net zo veelzijdig: aquarellen, tekeningen, affiches, sculpturen en glas-in-loodramen. Vaak met een onverwachte wending, die u blij zal verrassen.

Datum excursie Vrijdag 26 juni (hele dag) Tijd 13.30 - 15.30 uur Locatie Woudestein Kosten â&#x201A;Ź 175,- (Inclusief busvervoer/ koffie met lekkers/ entree en rondleiding Chagalltentoonstelling/ entree Fondation Folon) Aantal bijeenkomsten 2 en een dagexcursie

Dr. Y. de Groot is een kunsthistorica. Ze was adjunct-directeur van Museum Flehite in Amersfoort. Thans heeft zij haar eigen bedrijf Museumtopics en werkt veel als docent voor verschillende HOVO-instellingen. Voor LabrysLabrysReizen begeleidt zij internationale culturele groepsreizen.

Hovo Zomeracademie 2015

Hoorcollege kunstgeschiedenis Florence in de zestiende eeuw De cultus van de invenzione Drs. Ernest Kurpershoek

De Florentijnse renaissance van de vijftiende eeuw is een begrip. Maar veel meer dan een nabloei van de renaissance was de zestiende eeuw in Florence een bruisende periode vol vernieuwingsdrang. Florence werd in deze tijd de wieg van een internationale kunststroming die bekend is geworden onder de naam maniërisme. Vooral één aspect van de Florentijnse renaissance trad in de zestiende eeuw naar voren: de waardering voor de invenzione (vindingrijkheid, originaliteit). Het creëren van een eigen stijl, het bedenken van iets nieuws werd een voorwaarde om tot de artistieke top te behoren. Een kunstenaar werd bewonderd als een andere god die, met de zichtbare wereld als materiaal, iets geheel oorspronkelijks kan scheppen. Want, zo was de opvatting, de wereld is niet één keer geschapen, maar zo vaak als er originele kunstenaars zijn geweest. De artistieke vrijheid die de kunstenaar werd gegund, in combinatie met de eeuwenoude Florentijnse traditie van vakmanschap en technische know-how resulteerde in vaak verbluffende kunstwerken die nog altijd fris en modern overkomen. De beelden van Michelangelo, Giambologna en Benvenuto Celllini (die een geruchtmakende autobiografie schreef), de schilderingen van Pontormo en Bronzino, de architectuur van Michelangelo, Vasari en Sangallo hebben de kunst definitief van de banden van het verleden bevrijd. Ook op andere gebieden was de zestiende eeuw een vruchtbare periode. Daarom wordt in de cursus behalve aan (tuin) architectuur en beeldende kunsten ook aandacht besteed aan de bijzondere verrichtingen op gebied van literatuur en muziek.

Drs. E. Kurpershoek is een Amsterdamse kunsthistoricus, en is werkzaam als docent, publicist en reisleider. Hij is gespecialiseerd in Italiaanse kunst en architectuur en geeft cursussen bij onder meer HOVO en het Nationaal Restauratie Centrum. Hij heeft meegewerkt aan tal van publicaties; onder andere het boek Italiaanse fresco’s dat lovend werd ontvangen.

1432EL Data Dinsdag 23 juni Donderdag 25 juni Dinsdag 30 juni Donderdag 2 juli Tijd 13.30 – 16.00 uur Locatie Woudestein Kosten € 130,Aantal bijeenkomsten 4 Literatuur (aanbevolen) C.A. Luchinat, The Medici, Michelangelo & the art of late Renaissance Florence, Yale University Press, 2002 F. Bocchi, The beauties of the city of Florence; a guidebook of 1591, London 2006 H. Th. van Veen, Cosimo I de’ Medici vorst en republikein; een studie naar het heersersimago van de eerste groothertog van Toscane (1537-1574), Meulenhoff 1998

Hoorcollege kunstgeschiedenis Steden in Holland, met aandacht voor Rotterdam Dr. Nelleke Kan â&#x20AC;&#x201C; van Dishoeck

1431BL Data Maandag 22 juni Woensdag 24 juni Maandag 29 juni Woensdag 1 juli Tijd 10.00 - 12.30 uur Locatie Woudestein Kosten â&#x201A;Ź 130,Aantal bijeenkomsten 4

Wie door de provincies Noord- en Zuid-Holland reist, valt het onmiddelonmiddellijk op: in een mum van tijd ben je in de volgende stad. Dat is al sinds de Middeleeuwen zo. Veel Hollanders zijn stadsbewoners en dat tekent de cultuur van dit graafschap. De meeste steden krijgen stadsrechten in de 13de eeuw; zij ontwikkelen een samenleving met bestuur en rechtspraak, een veelzijdig kerkelijk leven, met handel en ambachten. Hier hebben de inwoners, van hoog tot laag, van intellectueel tot ongeletterde, van rijk tot arm hun plek. Vanaf de Middeleeuwen tot in de 18de eeuw volgen we de stedelijke samenleving langs het pad van de kunstwerken, die in deze setting ontstaan. Welke boodschap willen de ambtsdragers in het stadhuis uitdragen en wat betekent dat voor de aankleding en inrichting ervan? Wat voor gezelschap vormen de schutters, die de stad verdedigen en de openbare orde handhaven? Handel en nijverheid worden gereguleerd door de gilden, die soms machtige organisaties vormen en ook zij laten hun zichtbare sporen na. Het kerkgebouw, markant midden van de stad, is een verzamelpunt voor iedereen; men heeft daar van alles te zoeken. En wat zijn de gevolgen, als de Reformatie zijn intrede doet? Dat wil nog wel eens een spannend omslagpunt zijn. En toch ook weer niet. In de cursus bekijken we deze aspecten in de verschillende steden van het graafschap Holland. Met ruime aandacht voor Rotterdam, de handelsstad die mede vorm geeft aan deze ontwikkelingen.

Drs. P.L. Kan - van Dishoeck studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit Leiden en was werkzaam in het HBO. Zij verzorgt cursussen, lezingen, rondleidingen en reizen voor diverse groepen.

Hovo Zomeracademie 2015

Hoorcollege letteren Humor in de Nederlandse literatuur Godfried Bomans Dr. Gé Vaartjes

‘Humor is overwonnen droefheid’ Nederlandse humoristische schrijvers, met de schijnwerper op Godfried Bomans Ruim veertig jaar na zijn dood leeft Godfried Bomans (1913-1971) voor veel Nederlanders in de herinnering nog steeds voort als een bekende schrijver en televisiepersoonlijkheid. Met boeken als Pieter Bas, Erik of het klein insectenboek en Kopstukken vestigde hij zijn naam als humoristisch auteur. Ook zijn vele optredens op radio en televisie toonden Bomans als een humoristische, geestige en ironische persoonlijkheid. Maar achter die façade van grollen en grappen ging een onzekere, angstige man schuil die een leven lang trachtte te genezen van wonden die hij in zijn kindertijd had opgelopen. Niet voor niets omschreef Bomans ‘humor’ als ‘overwonnen droefheid’. Ook zei hij eens: ‘Humor is het litteken van de wond’.

1431HL Data Maandag 22 juni Woensdag 24 juni Maandag 29 juni Tijd 13.30 - 16.00 uur Locatie Woudestein Kosten € 110,Aantal bijeenkomsten 3

In twee colleges worden de persoon, schrijver en televisiepersoonlijkheid Godfried Bomans – en diens droefheid en wonden - tot leven gewekt. Een inleidend college geeft een beeld van humor en ironie in de Nederlandse literatuur in de twintigste eeuw, de eeuw van Bomans. Uiteenlopende schrijvers als Simon Carmiggelt, Annie M.G. Schmidt, Henriëtte van Eyk, Guus Vleugel en Top Naeff zullen hierbij aan bod komen, uiteraard met teksten van hun hand.

Dr. G.M.C. Vaartjes is Neerlandicus (R.U. Leiden, 1982) en werkzaam als parttime-docent aan Gymnasium Haganum in Den Haag. Daarnaast is hij biograaf en publicist.

Hoorcollege letteren Vandaag koop ik alle kleuren Het levensverhaal van een man en zijn psychoses Ir. Karin Anema

1433AL Data Woensdag 1 juli Vrijdag 3 juli Tijd 10.00 - 12.30 uur Locatie Woudestein Kosten € 70,Aantal bijeenkomsten 2

Vandaag koop ik alle kleuren opent de rijke geesteswereld van Twan, een man bestempeld met de diagnose schizofrenie. Een man die ons aller existentiële problemen in het groot ervaart, zoals angst voor controle verlies en voor uitsluiting. Een verontrustende ervaring. Beeldend en meeslepend legt schrijfster Karin Anema de mens achter schizofrenie bloot. Het college met beeld neemt u mee in de fascinerende wereld van Twan. Van het slachthuis van zijn vader waar hij als jongen werkt, via psychoses, een gedwongen opname en een leven in opvanghuizen, tot het wonen in een eigen huis en het vinden van een baan. Een wereld waarin Twan zich uiteindelijk staande houdt met een Spartaanse levensstijl en vrij van medicatie. Zijn leven lang legt Twan zijn eenzame strijd vast in een persoonlijk archief: aantekeningen, correspondentie, schilderijen en psychiatrische rapporten. Wanneer Twan Karin Anema ontmoet, voeren zij lange gesprekken en ontsluiten zij samen zijn bijzondere archief en zijn kunst. Het college is een fascinerende reis naar de rafelranden van het menselijk brein en een ode aan de wilskracht van een man die niet als een patiënt bestempeld wilde worden. U krijgt een intrigerende inkijk in zijn belevingswereld. Een aangrijpend verhaal van een man die door extreme perioden van controleverlies is gegaan en toch zijn leven op de rails heeft weten te krijgen, een verhaal dat ontroert en tegelijk verbijstert. Actueel, gezien de discussie over de tweedeling in mensen met een zogenaamd gezond brein en een ziek brein. Ir. K. Anema is wetenschapsjournaliste en auteur van onder meer literaire reisboeken zoals Mexicaanse sneeuw, De weg naar Villarbón, De Noorse liefde van W.F.Hermans, De groeten aan de koningin – reis door Suriname, De laatste grens – op rendiertrek met de Sámi, en Anders dan Afrika – reis naar het hart van Ethiopie. Zie: www.karinanema.com

Hovo Zomeracademie 2015

Hoorcollege muziekwetenschap Luciano Berio Componist van de moderne emotie Drs. Kees Wisse

Het lijkt alsof het einde van de Tweede Wereldoorlog voor de muziek een radicale breuk betekent. Componisten zetten het verleden resoluut aan de kant en beginnen geheel blanco aan een totaal nieuw concept van muziek dat met elektronica, microtonen en toevalsmuziek, - om maar een paar voorbeelden te noemen - leidt tot een geheel nieuwe en abstracte definitie van muziek.

1431AL

Niet voor een Italiaan, later Amerikaan Luciano Berio. Hij blijft uitgaan van een emotionele schoonheid van de muziek, zoals die al eeuwen bestond. Vanuit dat verleden streeft hij ernaar om, met de moderne middelen van zijn tijd, de hedendaagse muziek mooi te laten zijn; muziek die niet alleen tot het oor en het verstand, maar ook tot het hart doordringt. Zaken als harmonie en melodie mogen vernieuwend worden gebruikt, maar moeten altijd hartverwarmend blijven. Voor Berio is muziek puur menselijk. Vaak gebruikt hij de menselijke stem, soms zingend maar soms ook sprekend, waarbij de stem niet alleen muziek brengt maar deze verbindt met de betekenis van de woorden die geuit worden. In zijn instrumentale muziek gaat het om de verbinding van mens en instrument, die zo intensief is dat zij als het ware één worden, zoals hij prachtig verbeeldt in zijn diverse Sequenza’s voor uiteenlopende instrumenten. Zelfs in zijn elektronische muziek laat hij de tere, maar hechte band tussen componist, machine, uitvoerder en toehoorder nooit los.

Tijd 10.00 – 12.30 uur

Data Maandag 22 juni Dinsdag 23 juni Woensdag 24 juni

Locatie Woudestein Kosten € 110,Aantal bijeenkomsten 3

Drie middagen kunt u zich onderdompelen in deze unieke klankwereld van Luciano Berio. Om te ontdekken dat moderne muziek, minstens even intens als muziek uit het verleden, wel degelijk onze ziel kan beroeren.

Drs. C.H. Wisse studeerde muziekwetenschap aan de universiteit van Utrecht. Lange tijd was hij stafmedewerker bij het Rotterdams PhilharmoPhilharmonisch Orkest en artistiek adviseur bij Holland Symfonia. Momenteel is hij freelance musicoloog, geeft lezingen, cursussen, concertinleidingen en schrijft artikelen en toelichtingen op het gebied van muziek.

Voordrachtscollege geschiedenis Leven – dood – leven in de Griekse mythologie Drs. Carool Popelier

1432FL Data Dinsdag 23 juni Donderdag 25 juni Dinsdag 30 juni Tijd 13.30 - 16.00 uur Locatie Woudestein Kosten € 110,Aantal bijeenkomsten 3

Dit is wel een heel bijzonder onderdeel van het Hovo zomerprogramma. Academisch geschoold classicus Carool Popelier legt zich al jaren toe op het toegankelijk maken van de Griekse mythologie voor een volwassen, al dan niet klassiek geschoold publiek. Op die manier is hij een zeer gewaardeerd en veelgevraagd voordrachtskunstenaar geworden. Op zinderende en unieke wijze brengt hij – in verhaal, Nederlandse literatuur, beeld en muziek op cd – de Griekse mythen tot leven. Daardoor worden zij tegelijk verhalen van onze tijd en de mens van nu. In drie sessies, verspreid over twee weken, komen drie universele thema’s voorbij: schepping en geboorte, het verlangen iemand te kunnen behoeden voor de dood, en de seizoenen van het leven. Thema’s die niet alleen in de Oudheid speelden, maar nog steeds actueel zijn en een grote rol spelen in ons eigen leven van alledag!

Drs. C. Popelier studeerde Klassieke Taal- en Letterkunde aan de UniversiUniversiteit Leiden. Na 22 jaar docent klassieke talen geweest te zijn heeft hij zich nu al weer ruim 30 jaar toegelegd op het bewerken en vertellen van Griekse en andere mythen in verhaalvoorstellingen voor een volwassen publiek.

Hovo Zomeracademie 2015

Hoorcollege geschiedenis Rotterdam en de herinneringscultuur van het bombardement, 1940-2015 Dr. Susan Hogervorst

Op 14 mei 2015 is het 75 jaar geleden dat een nazi-bombardement de binnenstad van Rotterdam verwoestte. Dit herdenkingsjaar is een goede aanleiding om te analyseren hoe Rotterdam sinds mei 1940 met dit verwoestende verleden is omgegaan. In dit hoorcollege doen we dat op basis van het boek ‘Rotterdam en het bombardement. 75 jaar herinneren en vergeten’ (Boom, 2015) dat Susan Hogervorst samen met Patricia van Ulzen schreef. Centraal staat de vraag hoe de herinneringscultuur van het bombardement zich gedurende 75 jaar heeft ontwikkeld, en hoe veranderingen daarin kunnen worden verklaard. Welke betekenis heeft het beroemde monument van Zadkine in deze herinneringscultuur? Sinds wanneer is 14 mei eigenlijk een gedenkdag? Past de markering van de ‘brandgrens’ in een trend, of is het eerder een breuk met voorgaande ontwikkelingen? En hoe kan een fenomeen als ‘Opbouwdag’, dat jarenlang de 14 mei-herdenking van de publieke agenda verdrong, worden verklaard? Dag 1 staat voor de pauze in het teken van het begrip herinneringscultuur en het onderzoeken daarvan. Na de pauze richten we onze blik op Rotterdam, en staat de eerste fase van de herinneringscultuur aan het bombardement centraal: 1945-1947. In deze periode krijgt de publieke herinnering aan het bombardement gestalte. Bovendien werd ook op nationaal niveau vorm gegeven aan de oorlogsherinnering. We gaan in op dit spanningsveld tussen de lokale en de nationale oorlogsherinnering. Op dag 2 vervolgen we onze weg langs de verschillende fasen in de publieke herinnering van het bombardement, met 1953, 1980 en 2007 als belangrijke momenten.

1432CL Data Dinsdag 30 juni Donderdag 2 juli Tijd 10.00 - 12.30 uur Locatie Woudestein Kosten € 95,- (inclusief het boek ‘Rotterdam en het Bombardement’) Aantal bijeenkomsten 2 Literatuur (verplicht) ‘Rotterdam en het bombardement. 75 jaar herinneren en vergeten’ (Boom, 2015) van S. Hogervorst en P. van Ulzen Dit boek is inbegrepen bij het cursusgeld.

Dr. S.M. Hogervorst studeerde Maatschappijgeschiedenis aan de EUR. In 2010 promoveerde ze op een onderzoek naar herinneringsculturen van concentratiekamp Ravensbrück in Europa (Onwrikbare herinnering, Verloren 2010). Sinds 2011 is ze universitair docent Historische cultuur en geschiedenisdidactiek aan de Open Universiteit.

Hoorcollege Geschiedenis De Amerikaanse Burgeroorlog De ingrijpendste periode in de Amerikaanse geschiedenis Drs. Bouke de Vos

1431GL Data Maandag 22 juni Donderdag 25 juni Maandag 29 juni Donderdag 2 juli Tijd 13.30 - 16.00 uur Locatie Woudestein Kosten â&#x201A;Ź 130,Aantal bijeenkomsten 4 Bijzonderheden Dit is een herhaling van de gelijknamige cursus uit 2014.

Het huidige Amerika valt volgens historici niet te begrijpen zonder althans enige kennis van de Amerikaanse Burgeroorlog. Voor AmeriAmerikanen vormt deze bloedige burgerkrijg, van 1861 tot 1865, veruit de belangrijkste periode in hun geschiedenis. De oorlog bracht in de Verenigde Staten een omwenteling teweeg die zijn weerga niet kende. Die maakte het land tot wat het nu is: nog steeds het machtigste ter wereld. Nog altijd hebben sommige politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in Amerika hun oorsprong in wat zich rond de Burgeroorlog afspeelde. De Amerikaanse Burgeroorlog was een krachtmeting tot het uiterste tussen Noord en Zuid. De uiteindelijke lont in het kruitvat was de verkiezing van Abraham Lincoln tot president en de daaropvolgende afscheiding van de Zuidelijke staten. Wat was de oorzaak? Ging het om het steeds diepergaande geschil over de slavernij? Of was het de groeiende economische en politieke kloof tussen beide landsdelen? Waarom moest die oorlog liefst vier jaar duren, ten koste van meer dan een miljoen slachtoffers? De Burgeroorlog was en is Amerikaâ&#x20AC;&#x2122;s kostbaarste en vreselijkste oorlog. Historisch gezien wordt ze wel de eerste totale oorlog genoemd, en in zekere zin een oefening voor de Eerste Wereldoorlog. In vier colleges gaan we in op de voorgeschiedenis van de oorlog, vooral het oplopende conflict over de slavernij, en de toenemende spanning tussen Noord en Zuid. We staan stil bij het begin, verloop en einde van de oorlog, en de lange nasleep.

Drs. B. de Vos, politicologie VU Amsterdam, is persvoorlichter bij WageWageningen Universiteit & Researchcentrum. Hij heeft grote belangstelling voor krijgsgeschiedenis en bestudeert al jaren de Amerikaanse Burgeroorlog.

Hovo Zomeracademie 2015

Hoorcollege geschiedenis Rotterdam in de jaren ‘30 Het Interbellum Drs. Feico Houweling

De periode tussen de Wereldoorlogen is misschien de mooiste tijd die Rotterdam ooit heeft beleefd. De stad had een solide economische basis dankzij de haven en de bevolking was door de recente import enorm uitgebreid. Begin jaren dertig sloeg de crisis toe, maar tegelijkertijd was er op alle fronten een nieuw elan. Nieuwe stadsdelen kregen vorm en de binnenstad bruiste van het leven. Tal van foto’s en films getuigen van deze bijzondere tijd. We zien het Hofplein dat bruist van het verkeer en mensen, de Hoogstraat is een winkel- en uitgaansstraat van internationale allure, de Schiedamsedijk is minstens even beroemd als de Reeperbahn. Om nog niet te spreken van de nieuwe Bijenkorf, het Beursgebouw, Museum Boijmans en de Kuip die allemaal in deze tijd gereedkomen. We concentreren ons in deze zomercolleges op de jaren dertig, maar de jaren twintig worden niet vergeten, want die vormden de aanloop naar deze tijd. Was de opbloei van Rotterdam in de jaren dertig typisch Rotterdams te noemen of was het meer een periode die elke stad zou kunnen beleven? En zo ja, wat was er dan specifiek Rotterdams? Wanneer het lukt om het ‘echt Rotterdamse’ helder in beeld te krijgen, kunnen we ook eens kijken naar de stad na de oorlog. Missen we iets ten opzichte van de jaren dertig en wat zou dat kunnen zijn?

1433DL Data Woensdag 24 juni Vrijdag 26 juni Woensdag 1 juli Vrijdag 3 juli Tijd 13.30 – 16.00 uur Locatie Woudestein Kosten € 130,Aantal bijeenkomsten 4 Aanbevolen literatuur F. Bordewijk, Karakter, 1938. Bijzonderheden Dit is een herhaling van de gelijknamige curus uit 2014.

Drs. F. Houweling studeerde een combinatie van Scandinavistiek en Eigentijdse Geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij doceert Nederlandse en Europese geschiedenis aan diverse Hovo-instellingen.

Cursus cultuurgeschiedenis Dramatische cursus Griekse tragedie Drs. Hein van Dolen

1433CL Data Woensdag 1 juli Vrijdag 3 juli Tijd 10.00 - 12.30 uur Locatie Woudestein Kosten â&#x201A;Ź 98,Aantal bijeenkomsten 2 Maximaal aantal deelnemers 20

De antieke toneelkunst blijft tot op de dag van vandaag de toeschouwers intrigeren. Er gaat geen theaterseizoen voorbij zonder dat een of meer Oudgriekse tragedies worden opgevoerd, al dan niet in een gemodernigemoderniseerde versie. De daarin gestelde levensvragen en dilemmaâ&#x20AC;&#x2122;s weten het publiek te boeien en trekken nog altijd volle zalen. De dramatische cursus Griekse tragedie bestaat uit twee delen. Eerst wordt begonnen met een repertorium waarin de belangrijkste facetten van de antieke uitvoeringen aan de orde komen. De geschiedenis van het Griekse treurspel, de praktijk van de opvoeringen, de drie tragediedichters, hun kwaliteiten en eigen inbreng, met name van Euripides, de jongste van de drie. Prijzen, kosten, aankleding, indeling van een toneelstuk, spelers, koor, stof, overlevering en de bekende drie eenheden worden in een kort bestek besproken. Het tweede deel bestaat uit een nauwgezette bestudering, close reading, van een van de bekendste treurspelen uit de Oudheid: Hippolytos van Euripides. De deelnemers krijgen tevoren de vertaling van dit befaamde toneelstuk toegestuurd plus een aantal vragen die ze thuis kunnen bekijken en die in de collegezaal klassikaal beantwoord zullen worden. Deze cursus heeft een maximum aantal deelnemers van 20!

Drs. H.L. van Dolen is werkzaam als vertaler, publicist en reisleider. Hij heeft een groot aantal publicaties op zijn naam staan, zoals de veelgeprezen vertalingen van het werk van Herodotus, komedies van Aristofanes, tragedies van Sophocles, Fabels van Aisopos en Verzwegen verhalen van Procopius. Bovendien heeft hij bestsellers geschreven over de Griekse mythologie, Romeinse verhalen, en de Byzantijnse geschiedenis.

Hovo Zomeracademie 2015

Hoorcollege cultuurgeschiedenis Banksy: Street-art en hedendaagse cultuur Hoo Man Chan MA

De eigentijdse kunst die door de wereldberoemde anonieme kunstenaar Banksy wordt gemaakt, is uitgesproken in meerdere opzichten: esthetisch is het vaak lyrisch maar ook rauw, met een sociaal beladen boodschap die echter vaak ook sarcastisch qua visuele weergave is. Banksy’s Street Art begeeft zich vervolgens ook nog eens op de rand van het maatschapmaatschappelijk geaccepteerde en lijkt lijnrecht tegenover de gevestigde kunst te staan. Toch is er meer te zien dan tegendraadse kunst door een tegenwerkende kunstenaar die tegen de bekende en geaccepteerde principes van onze kunst, cultuur en maatschappij werkt. Banksy’s sjabloon- en graffitibeelden en de achterliggende ideeën sluiten aan bij herkenbare humane gevoelens en bij onze ideeën over de maatschappij. Het sentiment dat uit de muurschilderingen spreekt die Banksy in 2005 aanbracht op de Israëlische Westoever-barrière, is daar een duidelijk voorbeeld van. Ook in artistiek opzicht sluiten Banksy’s straatbeelden aan bij kunstvormen uit de ons bekende kunsttraditie. Al gebeurt dat niet op een vanzelfsprekende manier en lijkt het vaker zelfs onherkenbaar. Maar een confrontatie met de straatkunst van Banksy doet je op een spannende, verlichtende en humoristische manier beseffen hoe je als kijker je verhoudt tot het traditionele, esthetische en maatschappelijke in de kunst. De verschillende lagen in zijn werk maken die confrontatie en bewustwording boeiend.

1434BL Data Donderdag 25 juni Dinsdag 30 juni Donderdag 2 juli Tijd 13.30 – 16.00 uur Locatie Woudestein Kosten € 110,Aantal bijeenkomsten 3 Bijzonderheden Voor het volgen van “Banksy” is een elementair begrip van Engels nodig.

H.M. Chan MA heeft Cultuurgeschiedenis vanaf de Verlichting gestudeerd aan de Universiteit van Utrecht. Zijn specialisatie was gericht op Goethes Faust & de Romantische Faust-poëzie. Hoo Man werkt als spreker & docent in verscheidene grote musea in Rotterdam en Den Haag en is docent Italiaanse taal.

Hoorcollege cultuurwetenschappen Beeld & Wereld. De Geschiedenis van de Populaire Cultuur Drs. Gawie Keyser

1435AL Data Vrijdag 19 juni Vrijdag 26 juni Vrijdag 3 juli Tijd 10.00 – 12.30 uur Locatie Woudestein Kosten € 110,-

Populaire cultuur is een verzamelnaam voor een rijk scala aan kunstzinkunstzinnige uitingen en culturele artefacten gemaakt voor een massapubliek, van cartoons en strips tot film en televisie, van reclame tot games en popmuziek. Al deze vormen hebben één ding gemeen: het beeld. De wijze waarop het beeld ervaringen oproept en betekenissen vormt over een complexe wereld bepaalt onze reactie erop. De cursus Geschiedenis van de Populaire Cultuur focust op deze ervaringen en betekenissen aan de hand van een tweeledige probleemstelling: wat zien we als we kijken naar de producten van de populaire cultuur, hoe verleiden ze ons? En wat is de invloed van deze blik op ons leven, hoe helpt populaire cultuur ons te reflecteren over actuele filosofische, psychologische en maatschappelijke kwesties in de wereld?

Aantal bijeenkomsten 3 Literatuur (aanbevolen) Keyser, G., Encyclopedie van de Populaire Cultuur, L.J. Veen, Amsterdam (2006)

Drs. G. Keyser studeerde communicatiewetenschappen aan de Universiteit van Johannesburg, Zuid-Afrika, en aan Baylor University, Waco, Texas. Momenteel is hij freelance-docent bij diverse instanties, onder meer Het Domein voor Kunstkritiek en Stichting Instituut voor de Maatschappelijke Verbeelding (www.ivmv.nl). Ook is hij werkzaam als vaste filmcriticus voor De Groene Amsterdammer en Omroep HUMAN. Vaste medewerker van de radioprogramma’s OBA Live en OBA Live Filosofie. Auteur van het wekewekelijkse blog Gawie Weet Raad (Omroep HUMAN).

Hovo Zomeracademie 2015

Hoorcollege economie Economie van vandaag Prof.dr. Philip Hans Franses

Economie van vandaag plaatst huidige actuele economische onderonderwerpen in een breder perspectief. Een of meerdere wetenschappers van de Erasmus School of Economics geven u een kijkje achter de schermen. Wat zijn de oorzaken en gevolgen van actuele gebeurtenissen? Waarom worden bepaalde beslissingen wel en waarom juist niet genomen en wat zijn de invloeden hiervan? Om nauw aan te kunnen sluiten bij de actualiteit, is het exacte onderwerp op het moment van verschijnen van deze gids (april 2015) nog niet bekend. Gaat het over de economische gevolgen van anti-Europese sentimenten? Het voorzichtige herstel van de economie in Nederland? Of wat er op dit moment gaande is in Griekenland? De keuze wordt gemaakt door prof.dr. Philip Hans Franses, decaan van de Erasmus School of Economics, en die keuze zal gebaseerd zijn op de artikelen die verschijnen op www.economieopinie.nl

1432AL Data Dinsdag 23 juni Donderdag 25 juni Tijd 10.00 - 12.30 uur Locatie Woudestein Kosten â&#x201A;Ź 70,Aantal bijeenkomsten 2

Prof.dr. Ph.H.B.T. Franses is hoogleraar Toegepaste Econometrie en hooghoogleraar Marketing Research aan de Erasmus School of Economics (ESE) van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij is hier sinds 1987 werkzaam en staat sinds jaar en dag hoog genoteerd in rankings van Nederlandse economen. Sinds september 2006 is prof.dr. Franses tevens decaan van de ESE.

Hoorcollege economie Containers! De beste uitvinding van de laatste 100 jaar Dr. Bart Kuipers

1433BL Data Woensdag 24 juni Woensdag 1 juli Tijd 10.00 - 12.30 uur Locatie Woudestein Kosten € 70,Aantal bijeenkomsten 2 Literatuur Het prijswinnende essay van Bart Kuipers over containers zal worden uitgereikt. Bart Kuipers zal dit essay bewerken met aanvullende informatie, toegesneden op de cursus.

In twee colleges wordt besproken waarom de container de beste uitvinding van de afgelopen 100 jaar zou zijn aan de hand van vier thema’s. Allereerst bespreken we de korte geschiedenis van de container. Waarom was deze eigenlijk nodig en hoe is de ontwikkeling van de container in de afgelopen halve eeuw verlopen? Het tweede thema adresseert de impact van de container op de Nederlands economie. Twee sleutelbegrippen zijn afgeleid van de container: allereerst de ontwikkeling van de wederuitvoer, waarbij ons land zich heeft getransformeerd tot een distributieland en waarbij het distributiecentrum een centraal element is. Ten tweede de doorvoer van containers. Wat zou er met de Nederlandse economie gebeuren als wij zouden stoppen met de doorvoer van containers? In het tweede college gaan we in op de vele nadelen die aan de container kleven: milieu- en klimaateffecten, inefficiënties zoals het omvangrijke vervoer van lege containers: welke innovaties zijn nodig om deze nadelen op te heffen? Het laatste thema behandelt de toekomst van de container. Blijft deze ook de komende honderd jaar belangrijk voor de Nederlandse en wereldeconomie? Hoe ziet de container er in de toekomst uit? Is er een opvolger van de container denkbaar? Zullen containerschepen in de toekomst nog veel groter worden dan nu?

Dr. B. Kuipers, economisch geograaf, is werkzaam als senior onderzoeker bij RHV, aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij heeft ervaring van ruim twee decennia in het onderzoek naar zeehavens, goederenvervoer, ruimtelijk-logistieke organisatie en binnenhavenontwikkeling, opgedaan bij het Ministerie van V&W, de TU Delft, TNO en de Erasmus Universiteit. In oktober 2014 werd hij door de Koninklijke Hollandse Maatschappij der Wetenschappen bekroond met een gouden medaille voor zijn essay ‘De container is de beste uitvinding van de afgelopen 100 jaar’.

Hovo Zomeracademie 2015

Hoorcollege psychologie (On)bewuste beïnvloeding van gedrag Een dag met Andreas Wismeijer Dr. Andreas Wismeijer

Tijdens deze korte cursus zal duidelijk gemaakt worden dat het meeste bewuste gedrag dat wij vertonen nog altijd veel onbewuste elementen bevat. Verschillende moderne theorieën over gedrag zullen worden uitgelegd en met behulp van aansprekende voorbeelden geduid.

1431CL

Het zal duidelijk worden hoe zeer wij beïnvloed worden door bewuste en onbewuste prikkels. Ook leren wij hoe we deze kunnen gebruiken om gedrag (dat van onszelf en van anderen) te veranderen. Gedrag staat dus centraal in deze cursus. Waarom vertonen we gedrag, waar komen deze gedragingen vandaan en vooral: hoe bewust zijn we ons hiervan?

Tijd 10.00 – 16.00 uur (hele dag, inclusief lunch)

Een greep uit het aanbod van begrippen en theorieën die besproken zullen worden: - embodied cognition (hoe en wat wij denken kan niet los gezien worden van het lichaam waarin dat denken plaatsvindt); - ego depletion (waarom een dieet volgen leidt tot minder zelf-controle in andere gebieden); - cognitieve dissonantie (wat gebeurt er wanneer wij gedrag vertonen dat strijdig is met onze mening/opvatting); - evolutionaire psychologie (de invloed van oeroude omgevingssituaties is nog steeds helder terug te zien anno 2015); - persoonlijkheidspsychologie (hoe onze persoonlijkheid beïnvloedt welke situaties en mensen wij opzoeken en hoe dat ons weer beïnvloedt).

Kosten € 78 (inclusief lunch)

Data Maandag 29 juni

Locatie Woudestein

Aantal bijeenkomsten 1 Literatuur (suggestie) Wismeijer, A. & Bots, M. (2009). Geheimen. De psychologie van wat we niet vertellen. Nieuw Amsterdam. ISBN: 9789046806371.

Dr. A.A.J. Wismeijer is persoonlijkheidspsycholoog en heeft gestudeerd en is gepromoveerd aan de Universiteit van Tilburg. Ook is hij werkzaam geweest aan de Autonome Universiteit van Barcelona. Momenteel werkt hij als docent en onderzoeker aan de Universiteit van Tilburg en Nyenrode Business Universiteit.

Ronde tafel bijeenkomst filosofie Socratisch Gesprek Drs. Henk Weltevreden

1432BP Data Dinsdag 23 juni Donderdag 25 juni Dinsdag 30 juni Donderdag 2 juli Tijd 10.00 - 12.30 uur Locatie Woudestein Kosten € 250,Aantal bijeenkomsten 4

Het Socratisch Gesprek probeert door systematisch overleg een gemeenschappelijk antwoord te vinden op een fundamentele vraag. Het gaat daarbij niet om abstracte vragen, maar om persoonlijke ervaringen, concrete probleemstellingen die berusten op voor iedere deelnemer toegankelijke ervaringen. In het Socratisch Gesprek wordt dus vanuit een concreet voorbeeld een antwoord gezocht op een algemene vraagstelling. Deze concrete ervaring wordt zo zuiver mogelijk opnieuw ondervraagd. Het waarnemen van een concrete gebeurtenis en dit via taal zo zuiver mogelijk formuleren spelen hier een cruciale rol. Het gesprek zal zo veel mogelijk genotuleerd worden als noodzakelijk didactisch onderdeel van de methode. De achtergronden en relevantie van deze eeuwenoude Socratische methode, ontwikkeld vanuit het denken van Plato, zal als introductie binnen de cursus naar voren komen. Het aantal deelnemers is zeer beperkt. Niet meer dan 11!

Maximaal aantal deelnemers 11

Drs. H. Weltevreden studeerde af in de wijsbegeerte, volgde een post-docpost-doctorale opleiding in `das Sokratische Gespräch’ op de Philosophisch-Politische Akademie e.V. in Duitsland. Hij gaf les in Japan en de Volksrepubliek China. Hij is (literair) auteur en programmaker bij de VPRO/NPS/VARA/Humanistische Omroep en de Wereld Omroep.

Hovo Zomeracademie 2015

Hoorcollege geologie De dynamische aarde Dr. Leo Minnigh

De aarde is een zeer dynamische planeet. Niets ligt dan ook meer op dezelfde plaats als miljoenen jaren geleden. Hele continenten verschuiven ten opzichte van elkaar, oceanen verdwijnen en nieuwe ontstaan. De ontdekking hiervan, het begrip hoe dat allemaal komt en welke drijvende krachten daar achter zitten, zijn pas 50 jaar oud. In het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw groeide een verklarende theorie die bekend is geworden onder het begrip “platentektoniek en oceaanbodemspreiding”.

1431FL

Al veel eerder hadden geologen en anderen theorieën over het voorkomen van aardbevingen en vulkanen en om de processen die gebergteketens veroorzaken te begrijpen. Geen van die theorieën was bevredigend; men zag niet het verband tussen die verschillende verschijnselen. De meteoroloog Alfred Wegener echter kwam in het begin van de jaren twintig wel met een allesomvattende theorie: drijvende continenten. Maar Wegener werd snel verguisd om zijn verklaring voor het drijvende en voortstuwende mechanisme. Oog voor zijn uitstekende waarnemingen had men niet meer. Pas in de hoogtijdagen van de koude oorlog kwamen er zoveel nieuwe gegevens vrij dat met wereldwijd enthousiasme de nieuwe theorie van de platentektoniek en oceaanbodemspreiding werd geaccepteerd. Het betekende een omwenteling in de aardwetenschappen. In vier hoorcolleges zullen het ontstaan, de achtergronden en de nieuwste ontwikkelingen van deze theorie worden belicht. Dan begrijpen we ook waarom in Nederland de kans op een zware aardbeving gering is en dat onze enige werkende vulkaan op Saba ligt, waarom de vulkanen van Indonesië zo gevaarlijk explosief zijn, terwijl je er op Hawaii rustig naar kan staan kijken. Met de kennis van nu is het ook steeds beter mogelijk reconstructies te maken van de wereldkaart zoals die er honderden miljoenen jaren geleden heeft uitgezien.

Tijd 13.30 - 16.00 uur

Data Maandag 22 juni Donderdag 25 juni Maandag 29 juni Donderdag 2 juli

Locatie Woudestein Kosten € 130,Aantal bijeenkomsten 4

Dr. L.D. Minnigh studeerde geologie in Leiden. Hij was visiting professor in Brazilië, heeft bij verschillende geologische adviesbureaus gewerkt en was wetenschappelijk informatie-specialist aardwetenschappen bij de TU Delft. In 2004 verscheen van zijn hand het boek ‘Inventief probleemoplossen’.

Cursus neurowetenschappen HET BREIN: van farao tot fMRI Prof.dr. Kees Brunia

1432DL Data Dinsdag 23 juni Tijd 10.00 – 16.00 uur (hele dag, inclusief lunch) Locatie Woudestein Kosten € 78,- (inclusief lunch) Aantal bijeenkomsten 1 Literatuur aanbevolen HET BREIN van farao tot fMRI Dit boek kan ter plekke aangeschaft worden bij de docent.

Deze cursus is een ontdekkingsreis die begint rond 1862 als een Amerikaan een oude papyrusrol koopt op de markt in Luxor in Egypte. Die bevat een cursus traumatologie, geschreven door een arts van de farao voor zijn collega’s. Voor het eerst in de geschiedenis wordt er een verband gelegd tussen hersenen en motoriek. Daarna komen we Hippocrates tegen, die jonge artsen duidelijk maakt dat epilepsie wijst op een hersenafwijking en niet op bezetenheid. Rond 150 van onze jaartelling is Galenus in de straten van Rome bezig om secties te verrichten, op honden, varkens en apen. Hij is de eerste die met het mes probeert de structuur van het lichaam te ontrafelen. Tijdens het snijden vertelt hij allerlei wetenswaardigheden, die door omstaanders worden opgeschreven en die de basis vormen – naast zijn eigen geschriften – van wat we nu weten over de kennis van toen. Na zijn dood is het ruim 1000 jaar stil gebleven. Anatomie wordt niet meer bestudeerd tot Vesalius in Brussel begint het vak nieuw leven in te blazen. Hij maakt de eerste anatomische atlas (1543), terwijl een eeuw later de bloedsomloop wordt ontdekt door Harvey. Nog later worden de hersenen onderzocht en schrijft Willis in Londen een boek over het brein. De tekeningen zijn van Wren, die we kennen als de architect van St Paul ’s Cathedral. Dit en nog veel meer komt aan de orde op onze reis door de geschiedenis van de neurowetenschap, waarbij we ook zullen zien dat we niet ons brein zijn.

Prof.dr. C.H.M. Brunia deed zijn artsexamen in 1959, behaalde hierna zijn doctoraal psychologie in 1962 en specialiseerde zich tot zenuwarts (1959-1964). Hij was docent fysiologie aan de RUU (1959 – 1972) en is verbonden als neuroloog aan de dr. Hans Bergerkliniek Breda sinds 1964. Hij is hoogleraar Fysiologische Psychologie aan de UVT sinds 1971.

Hovo Zomeracademie 2015

Cursus geologie De geologie van de Coolsingel Dr. Leo Minnigh

Langs de Coolsingel in Rotterdam staan veel gebouwen waarin natuursteen is verwerkt. Die stenen geven een prachtig beeld van de drie types waarin gesteentes kunnen worden verdeeld: sedimentgesteentes, stollingsgesteentes en metamorfe gesteentes.

1435BL

Dikwijls is veel meer te zien aan deze gesteentes dan wanneer ze in hun natuurlijke omgeving in het veld worden gevonden. Tijdens het inleidende hoorcollege zal nader worden ingegaan op de kenmerken van de drie hoofdtypes. Met name de omstandigheden waaronder deze gesteentes zijn gevormd (soms diep in de aardkorst) zal worden belicht. Hierbij zijn druk, temperatuur en chemische samenstelling bepalend. Bovendien zal tijdens het college een aantal van de belangrijkste gesteentevormende mineralen worden besproken. Gedurende de ongeveer 2½ uur durende wandeling wordt een en ander nader bekeken. Er is een grote variëteit te bewonderen, waarbij de aandacht op het gesteente, de structuren, de mineralen en eventuele fossielen wordt gevestigd. Een korte samenvatting van het college en de gesteentes die tijdens de wandeling zullen worden bekeken zal worden uitgereikt.

Tijd 10.00 – 16.00 uur (inclusief lunch, hele dag)

Datum Vrijdag 3 juli

Locatie Woudestein Kosten € 78,- (inclusief lunch) Aantal bijeenkomsten 1 Literatuur Aanbevolen boek: Onvermoede weelde – Natuursteengebruik Rotterdam 1850-1965; uitg. Matrijs, ISBN 978 90 5345 440 4 Bijzonderheden Dit is een herhaling van de gelijknamige cursus uit 2014.

Het maximum aantal deelnemers is 30.

Hovo Kinderuniversiteit Kinderen samen met grootouders (ooms, tantes of een buurvrouw) De Hovo Kinderuniversiteit is een uniek initiatief. Samen met een leergierig kind gaat u naar de universiteit voor een college van deskundigen over onderwerpen die boeiend zijn voor jong en oud. De Hovo Kinderuniversiteit bestaat uit een aantal afzonderlijk te volgen colleges van elk één middag.

Voor wie is de Hovo Kinderuniversiteit bedoeld? De Hovo Kinderuniversiteit is bedoeld voor alle kinderen van (ongeveer) 8 tot 12 jaar met een begeleider. Omdat de reguliere colleges bij Hovo Rotterdam een leeftijdsgrens van 50 jaar kennen, is dit ook de minimumleeftijd voor de begeleiders. Iedere begeleider mag maximaal twee kinderen meenemen. Inschrijving zonder kinderen is niet mogelijk. Waar kan ik uit kiezen? Er zijn dit jaar 5 programma’s:

Hoe lang duurt een programma? De bijeenkomsten zijn op woensdagmiddag, van 14.00 tot 16.00, en duren twee keer 45 minuten met een pauze. Waar vinden de programma’s plaats? De colleges vinden plaats in een van collegezalen op de Erasmus Universiteit Rotterdam. Probeer niet te verdwalen tussen de vele andere studenten!

• Geheimen Dr. Andreas Wismeijer – woensdag 17 juni

Wat kost een programma? Het kindercollege kost € 15 voor volwassenen (minimumleeftijd 50 jaar) en € 8 voor kinderen van (ongeveer) 8 – 12 jaar.

• Kruistocht in Spijkerbroek Drs. Richard Kroes – woensdag 24 juni

In de pauze krijgen de volwassenen een kopje koffie of thee en is er fris voor de kinderen.

• Hoe word je een mummie? Janko Duinker BA – woensdag 24 juni • Speurtocht naar de aarde Dr. Leo Minnigh – woensdag 1 juli • Onverslaanbare Krachtpatsers Drs. Hein van Dolen – woensdag 1 juli

Hovo Zomeracademie 2015

Kindercollege psychologie Geheimen! Dr. Andreas Wismeijer

1433EK Data Woensdag 17 juni Tijd 14.00 – 16.00 uur

Geheimen zijn heel bijzonder: Iedereen heeft ze en toch mag niemand ze weten. Maar het is moeilijk iets geheim te houden, hoe komt dat? En waarom hebben we eigenlijk geheimen? Dr. Andreas Wismeijer zal jullie er heel veel over leren. Niet alles natuurlijk, sommige dingen moeten nu eenmaal geheim blijven….Kom jij ook? Dr. A. J. Wismeijer is een psycholoog. Hij onderzoekt waarom mensen doen zoals ze doen, zoals waarom mensen soms geheimen hebben voor elkaar. Hij vertelt daar graag over in het hele land, en nu ook aan jullie, zodat het geen geheim meer is waarom mensen geheimen hebben voor elkaar!

Kindercollege geschiedenis Kruistocht in Spijkerbroek Vroeger was alles slechter! Drs. Richard Kroes

Wie het boek ‘Kruistocht in spijkerbroek’ heeft gelezen, is het vast wel opgevallen: vroeger was alles héél anders. En dat is ook zo: in de Middeleeuwen leefden de mensen in een hele andere wereld dan wij. De échte verschillen tussen toen en nu zijn nog véél groter dan in het boek van Thea Beckman. Dolf, de hoofdpersoon uit het verhaal, is opgegroeid in de twintigste eeuw. Hij weet zich nog heel aardig te redden als hij bijna achthonderd jaar terug in de tijd reist. Dat moet natuurlijk ook, want zonder een hoofdpersoon die zichzelf weet te redden heb je geen mooi verhaal. Maar in werkelijkheid zouden kinderen uit onze tijd - zoals Dolf - het niet lang volhouden in de Middeleeuwen. Zelfs volwassenen zouden al snel het loodje leggen, zó anders was het toen. Ik ga jullie in de les uitleggen hoe dat zit en waar die verschillen vandaan komen. Vóór de pauze vertel ik over hoe anders de Middeleeuwen waren. Ná de pauze vertel ik over kruistochten.

Locatie Woudestein Kosten € 15,- voor volwassenen € 8,- voor kinderen Aantal bijeenkomsten 1

1433FK Data Woensdag 24 juni Tijd 14.00 – 16.00 uur Locatie Woudestein Kosten € 15,- voor volwassenen € 8,- voor kinderen Aantal bijeenkomsten 1 Literatuur (suggestie) Heb je het boek ‘Kruistocht in spijkerbroek’ gelezen? Mooi zo! De film gezien? Is ook prima! Geen van tweeën? Kom dan toch maar :)

Drs. R. Kroes heeft geschiedenis en klassieke archeologie gestudeerd aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij spreekt ook veel talen, zoals het mysterieuze Hebreeuws en Perzisch. Hij werkt nu als archeoloog in Leiden. Daar adviseert hij mensen die iets willen bouwen, een huis bijvoorbeeld of een stal. En hij vertelt natuurlijk over geschiedenis! 29

Kindercollege egyptologie Hoe word je een mummie? Janko Duinker

1433GK Data Woensdag 24 juni Tijd 14.00 – 16.00 uur

In Egypte werden mensen gemummificeerd na hun dood. Maar hoe word je eigenlijk een mummie? In dit kindercollege legt Janko Duinker uit hoe dit allemaal werkt. Wat moest er gebeuren na iemands overlijden om een mummie te worden? Welke rituelen werden hierbij uitgevoerd? De Egyptenaren wikkelden hun doden in linnen lappen, en begroeven ze in graven, soms wel 20 meter onder de grond. De bedoeling was dat het lichaam van de overledenen bewaard bleef voor het leven na de dood. Maar komen mummies dan ook echt tot leven? In films wel; in het echt gaat dat iets anders, maar het kan wel erg spannend zijn in Oudegyptische graven.

Locatie Woudestein Kosten € 15,- voor volwassenen € 8,- voor kinderen Aantal bijeenkomsten 1

Janko Duinker weet veel over de Oude Egyptenaren, want hij studeerde vroeger Egyptologie. Hij werkt bij het Huis van Horus en is zelfs een keer verdwaald in een piramide!

Kindercollege geschiedenis Onverslaanbare krachtpatsers Drs. Hein van Dolen

1433JK Data Woensdag 1 juli Tijd 14.00 – 16.00 uur

Wie kent niet de heldendaden van de grote Herakles en zijn bewonderaar Theseus? Herakles kreeg niet minder dan twaalf taken opgedragen die voor een gewoon mens onmogelijk te vervullen waren. Maar zo’n krachtfiguur als hij draaide zijn hand er niet voor om. Veelkoppige waterslangen, levensgevaarlijke leeuwen en vleesetende paarden, ja zelfs de driekoppige Hellehond werden door hem bestreden. En dan was er Theseus, de latere koning van de stad Athene. De gruwelijkste booswichten gaf hij een koekje van eigen deeg. En op Kreta heeft hij de mensenvretende Minotaurus, half mens, half stier met een zwaard doorboord, misschien wel zijn grootste prestatie. Maar zij zijn zeker niet de enige helden in het oude Griekenland geweest en een paar van hen zullen eveneens ter sprake komen. Ook de daden van Perseus en Orfeus zijn het vertellen waard.

Locatie Woudestein Kosten € 15,- voor volwassenen € 8,- voor kinderen Aantal bijeenkomsten 1

Drs. H.L. van Dolen weet alles over het Oude Griekenland. Hij schreef heel veel boeken, ook twee boeken voor kinderen: De Farao en de Dief en Op naar de Olympos! Hiervoor heeft hij zelfs de Hotze-de-Roos-prijs gewongewonnen van de kinderjury! Hij leest zijn eigen kleinkinderen hier graag uit voor.

Hovo Zomeracademie 2014

Kindercollege geologie Detective speurtocht naar het diepe verleden van de Aarde Dr. Leo Minnigh

Een detective heeft soms maar een paar kleine waarnemingen waarmee hij toch in staat is de dader op te sporen. Een vingerafdruk, een graafspoor of een omgevallen bloempot kunnen voldoende zijn. Een geoloog moet het soms ook met een paar kleine aanwijzingen doen om iets te weten te komen over de geschiedenis van onze aarde. Stapje voor stapje gaan we in 2 uur steeds verder terug in de tijd tot meer dan 4000 miljoen jaar. Wat vertelt het mammoetbot dat op de Maasvlakte wordt gevonden? Waren de dinosauriërs koudbloedige reptielen en hoe kwamen hun eieren uit? En wat was de explosie die 450 miljoen jaar geleden plaatsvond? Vroeger dacht men dat rond die tijd de eerste dieren waren ontstaan. Maar nu weten we dat er daarvoor ook al heel veel verschillende dieren hebben geleefd. Die leefden allemaal in zee, want op het land was het veel moeilijker om in leven te blijven. Nog verder terug gaan we met onze speurtocht. De aarde was helemaal met ijs bedekt. Het was een superijstijd en onze planeet wordt dan wel de sneeuwbalaarde genoemd. Hoe zijn we dat te weten gekomen en hoe is de aarde al dat ijs weer kwijt geraakt?

1433hK Data Woensdag 1 juli Tijd 14.00 - 16.00 uur Locatie Woudestein Kosten € 15,- voor volwassenen € 8,- voor kinderen Aantal bijeenkomsten 1

Nog dieper duiken we het verleden in. We gaan kijken waar al het ijzer uit de grond wordt gehaald. Enorme grote mijnen waar heel veel ijzer voorkomt. Hoe zijn die ontstaan en wat komen we nog meer te weten? Het is dan al meer dan 2000 miljoen jaar geleden. Tot slot zijn we bijna bij het begin van de aarde. Dan is er nog heel veel niet duidelijk. Waar komt al het water uit de oceanen vandaan, waarom is de draaias van de aarde scheef en heeft de maan hiermee misschien ook nog iets te maken?

Dr. L. D. Minnigh studeerde geologie: hij heeft heel wat stenen, aarde en vuurspuwende bergen onderzocht! Hij is gek op bergen die er een beetje raar uitzien en heel hoog zijn.

Inschrijving, betaling en bevestiging Aanmelden Aanmelden voor een Hovo-programma kan bij voorkeur via onze website www.hovorotterdam.nl, maar kan ook via het inschrijfformulier achter in deze gids. Plaatsing voor een programma geschiedt op volgorde van binnenkomst. Inschrijfformulieren kunt u sturen naar: Erasmus Academie BV Afdeling Hovo Rotterdam Postbus 1738 â&#x20AC;&#x201C; kamer M6-19 3000 DR Rotterdam Bevestiging Bevestiging van aanmelding Na het insturen van een digitaal inschrijfformulier ontvangt u omgaand per e-mail een bevestiging van uw aanmelding. Let op!: Dit is niet de bevestiging van plaatsing! Het is uitsluitend een bevestiging dat uw digitale inschrijfformulier in goede orde is verzonden. Bij het insturen van een aanmelding per post, krijgt u geen bevestiging van deze verzending maar later slechts een bevestiging van plaatsing. Bevestiging van plaatsing De bevestiging van plaatsing proberen wij zo snel mogelijk te sturen (het streven is binnen twee weken). De bevestiging is tevens het bewijs van toegang. In uw bevestiging wordt het gebouw van het programma vermeld (onze cursussen vinden bijna altijd plaats in het Van der Gootgebouw, voorheen M-gebouw). Indien u uw e-mail adres op het inschrijfformulier vermeldt, ontvangt u uw post van Hovo zoveel mogelijk per mail, tenzij u expliciet aangeeft dit niet te willen. Indien u geen e-mail adres invult ontvangt u uw bevestiging per post.

Heeft u binnen 3 weken geen bevestiging van plaatsing ontvangen, neem dan contact op met het Hovo bureau! Betaling U ontvangt van Hovo Rotterdam digitaal een factuur. Indien u geen e-mailadres heeft, ontvangt u deze per post. Op deze factuur staan alle betaalgegevens (IBAN-rekeningnummer, het betalingskenmerk en de juiste tenaamstelling) om de betaling op juiste manier te voldoen. Let op! U dient te wachten met betalen tot u de factuur van Hovo heeft ontvangen. Slechts met de juiste betalingsgegevens kan uw betaling correct verwerkt worden. Locaties Alle Rotterdamse zomerprogrammaâ&#x20AC;&#x2122;s vinden plaats op de Erasmus Universiteit Rotterdam, campus Woudestein in het Expo- en Congrescentrum (voorheen M-gebouw), het Van der Goot gebouw, tenzij anders vermeld. Op de digitale schermen in de hal van dit gebouw, vindt u de exacte locatie (het lokaal) van uw programma. Hovo Weblokaal Het Hovo Weblokaal is de digitale leeromgeving van Hovo Rotterdam. Ook bij de meeste zomerprogrammaâ&#x20AC;&#x2122;s is een weblokaal geopend waarop presentaties of ander materiaal beschikbaar worden gesteld, exclusief voor de deelnemers van uw cursus.

Hovo Zomeracademie 2015

Algemeen Hovo Rotterdam Hovo Rotterdam is in 1988 opgericht als initiatief van het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Sinds 1998 maakt Hovo deel uit van Erasmus Academie BV, onderdeel van EUR Holding BV waarvan de Erasmus Universiteit Rotterdam de enige aandeelhouder is. Erasmus Academie BV biedt postacademische opleidingen, masterclasses en opfrisprogramma’s. Hovo Rotterdam is aangesloten bij HOVO Nederland. Sinds 2012 organiseert Hovo Rotterdam ook een aantal programma’s in Den Haag en Dordrecht (m.u.z. van de zomerperiode). U vindt informatie over deze cursussen in de reguliere, jaarlijkse studiegids, of op de website. Literatuur Bij sommige programma’s wordt literatuur sterk aanbevolen. U bent echter niet verplicht tot aanschaf. Soms is literatuur bij de prijs inbegrepen.

Openingstijden Hovo is het best per mail, iedere dag bereikbaar. Telefonisch is Hovo iedere werkdag van 9.3012.00 en van 13.30-14.30 uur bereikbaar. Vragen Op onze website www.hovorotterdam.nl vindt u nadere informatie. Voor verdere vragen kunt u ons bereiken via hovo@erasmusacademie.nl Website Zie voor uitgebreide informatie over Hovo Rotterdam, zoals de Hovo Kennisbon, Hovo Plusprijs, Hovo Steunfonds, Commissie Hovo, SPES vrienden van Hovo Rotterdam, SPES Reductiefonds, HOVO Nederland en de faciliteiten op campus Woudestein van de Erasmus Universiteit Rotterdam onze website www.hovorotterdam.nl

Spes Vrienden van Hovo Rotterdam Spes Vrienden van Hovo Rotterdam is een stichting met als oogmerk de belangenbehartiging van Hovo-deelnemers en het beheren van het Spes Reductiefonds. Daarnaast wordt praktische ondersteuning geboden aan docenten en cursusdeelnemers. Informatie over de werk zaamheden van Spes vindt u op de website www.hovorotterdam.nl. U kunt op het inschrijfformulier aangeven of u donateur van Spes wilt worden en of u als cursusbegeleider wilt optreden.

Algemene voorwaarden Annuleringsvoorwaarden De annuleringsvoorwaarden zijn gebaseerd op de algemene voorwaarden van Erasmus Academie BV. Kijk voor de volledige versie van de algemene voorwaarden op www.hovorotterdam.nl of www.erasmusacademie.nl. De algemene voorwaarden zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer 24263757. Voor Hovo Rotterdam geldt een aangepast artikel in verband met annulering van de opleiding. 1. Annulering van een programma door een deelnemer is alleen mogelijk na schriftelijke opzegging bij het secretariaat van Hovo Rotterdam. Onder een schriftelijke opzegging verstaan wij een email of brief. 2. Bij annulering worden de volgende kosten in rekening gebracht: annulering binnen 8 dagen na verzending van de bevestiging is kosteloos. Tot 8 dagen voor aanvang van het programma is de deelnemer, indien zijn deelname door Hovo Rotterdam schriftelijk is bevestigd, 10% van de overeengekomen prijs als administratiekosten verschuldigd met een minimum van â&#x201A;Ź 15. Na het verstrijken van de annuleringsÂ termijn is deelnemer, tenzij sprake is van, door deelnemer aan te tonen, zwaarwegende omstandigheden, waarbij de zwaarwegendheid van de omstandigheden ter beoordeling van Hovo Rotterdam is, het volledige cursusgeld verschuldigd. Het aantal dagen tussen de aanvang van het programma en de annulering wordt berekend vanaf de dag dat de schriftelijke annulering door Hovo Rotterdam is ontvangen. Deze voorwaarden gelden ook indien u kort voor aanvang inschrijft.

3. Bij verhindering van een deelnemer kan een vervanger kosteloos worden aangewezen, mits dit vooraf schriftelijk aan Hovo Rotterdam is meegedeeld. 4. In het geval de omstandigheden hiertoe nopen of het aantal aanmeldingen voor een programma onvoldoende is, behoudt Hovo Rotterdam zich het recht voor het programma te annuleren. Zij informeert deelnemers hieromtrent zo spoedig mogelijk. In geval van annulering worden eventueel betaalde cursusgelden volledig en zo spoedig mogelijk gerestitueerd. Annulering van een studiereis of excursie door Hovo Rotterdam geeft geen recht op kosteloze annulering van de bijbehorende hoorcolleges of cursus. 5. Hovo Rotterdam is gerechtigd bij het organiseren van een programma af te wijken van de aankondiging, indien redelijkerwijs van haar niet gevergd kan worden dat zij het programma onverkort uitvoert zoals aangekondigd. 6. Gehele of gedeeltelijke terugbetaling van het betaalde cursusgeld vindt alleen plaats indien het programma wegens bijzondere omstandigheden niet doorgaat. 7. Als een docent door overmacht niet optreedt, zal Hovo een vervangende bijeenkomst organiseren. Als een cursist op die dag verhinderd is, zal geen geld worden gerestitueerd.

Hovo Zomeracademie 2015

Hovo Rotterdam Hovo Zomeracademie 2015

Inschrijfformulier 1 Gegevens deelnemer (in blokletters invullen s.v.p.) Achternaam Voorletters

m/v Titulatuur

Geboortedatum

Straat Postcode

Huisnummer Plaats

Telefoon

Mobiel nummer

E-mail Hoogstgenoten opleiding (alleen bij eerste aanmelding)

Gegevens debiteur Ik betaal de factuur zelf (u hoeft verder niets in te vullen)

Referentie / opdrachtnummer

De factuur wordt betaald door (vul onderstaande gegevens in) Bedrijfsnaam Contactpersoon

Afdeling

Straat

Huisnummer

Postcode

Plaats

E-mail

Ik schrijf mij in voor: Cursuscode (zie studiegids)

Titel programma

Prijs € € €

Totaalbedrag

€

Kinderuniversiteit Naam kind (max. 2)

Leeftijd

Hovo Rotterdam Hovo Zomeracademie 2015

Inschrijfformulier 1 (vervolg) Overig Spes Vrienden van Hovo Rotterdam behartigt de belangen van Hovo-deelnemers. Ik ben reeds donateur van Spes Ik geef mij op als donateur van SPES

Ik wil eventueel als cursusbegeleider optreden voor programma(s): (Uw gegevens worden doorgestuurd naar SPES) Ik wil graag iemand anders attenderen op de cursussen en lezingen van Hovo Rotterdam en ontvang bij een inschrijving van een nieuwe cursist een Hovo Kennisbon t.w.v. â&#x201A;Ź 12,50. Vul naam en adres in: Naam van evt. nieuwe cursist Adres van evt. nieuwe cursist

Betaling Wilt u Hovo Kennisbonnen gebruiken voor uw betaling, dan kunt u hier aangeven hoeveel kennisbonnen u heeft. U kunt deze separaat aan ons opsturen of bij ons afgeven. Zodra de Kennisbonnen bij Hovo ontvangen zijn, wordt de waarde hiervan op het cursusgeld in mindering gebracht. Na ontvangst van uw Bevestiging van Plaatsing kunt u geen Kennisbonnen meer indienen die u niet van tevoren heeft opgegeven. Aantal bonnen Voorwaarden Hierbij ga ik akkoord met de algemene voorwaarden zoals vermeld op pag. 34 van de Hovo Studiegids Zomeracademie 2015. U gaat hiermee een financiĂŤle verplichting aan. Handtekening

Stuur dit inschrijfformulier volledig ingevuld en ondertekend naar: Erasmus Academie, Hovo Rotterdam Kamer M6-20 Postbus 1738 3000 DR Rotterdam Voor meer informatie kunt u mailen naar: hovo@erasmusacademie.nl of bellen: (010) 408 24 65. U kunt zich ook online aanmelden via: www.hovorotterdam.nl/inschrijven

Hovo Rotterdam Hovo Zomeracademie 2015

Inschrijfformulier 2 Gegevens deelnemer (in blokletters invullen s.v.p.) Achternaam Voorletters

m/v Titulatuur

Geboortedatum

Straat Postcode

Huisnummer Plaats

Telefoon

Mobiel nummer

E-mail Hoogstgenoten opleiding (alleen bij eerste aanmelding)

Gegevens debiteur Ik betaal de factuur zelf (u hoeft verder niets in te vullen)

Referentie / opdrachtnummer

De factuur wordt betaald door (vul onderstaande gegevens in) Bedrijfsnaam Contactpersoon

Afdeling

Straat

Huisnummer

Postcode

Plaats

E-mail

Ik schrijf mij in voor: Cursuscode (zie studiegids)

Titel programma

Prijs € € €

Totaalbedrag

€

Kinderuniversiteit Naam kind (max. 2)

Leeftijd

Hovo Rotterdam Hovo Zomeracademie 2015

Inschrijfformulier 2 (vervolg) Overig Spes Vrienden van Hovo Rotterdam behartigt de belangen van Hovo-deelnemers. Ik ben reeds donateur van Spes Ik geef mij op als donateur van SPES

Erasmus Academie BV Hovo Rotterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Van der Goot-gebouw, kamer M6-19 Burgemeester Oudlaan 50 3062 PA Rotterdam Postbus 1738 3000 DR Rotterdam T +31 10 408 2465 E hovo@erasmusacademie.nl www.hovorotterdam.nl www.facebook.com/HovoRotterdam