Wat er ook gebeurt in de wereld, er één ding dat níet verandert: mensen elkaar willen blijven ontmoeten. Daar is Helen van Berkel, Managing Director Benelux & Global Head of Events ATPI van overtuigd. ‘Maar het is niet meer zo vanzelfsprekend als dat het was’, realiseert ze zich ook. Het betekent dat er veel bewustere keuzes (moeten) worden gemaakt. Keuzes die ATPI vol overgave maakt, zoals Helen uitgebreid toelicht in het grote interview dat we met haar hadden.
29 Dossier: GROEN! Hoe duurzaam is de evenementenbranche?
Of we het nu groen, sustainable of circulair noemen, duurzaamheid is inmiddels een diepgeworteld begrip in de evenementenbranche. Locaties nemen hun verantwoordelijkheid, festivals en organisatoren bekijken hoe ze zo duurzaam mogelijk kunnen organiseren. We starten dit dossier met een paar inspirerende duurzame learnings en namen een kijkje achter de schermen bij een aantal bedrijven die het verschil maken. Een ding is zeker, onze toekomst is groen!
25 ‘Er zit zoveel in ons verhaal, daar kun je bijna een MBA-opleiding over schrijven’
En dat verhaal speelt zich volledig af op en rond het CM.com Circuit Zandvoort. Het zijn thema’s als uit een jongensboek: het onmogelijke mogelijk maken, out-of-the-box creativiteit, steeds weer omdenken. Het maakt de organisatie achter de Formule 1 Heineken Dutch Grand Prix heel interessant, maar óók het Circuit zelf als evenementenlocatie om zakelijke activiteiten te ontwikkelen. Robert van Overdijk, Algemeen directeur CM.com Circuit Zandvoort en directeur Formule 1 Heineken Dutch Grand Prix, vertelt er in geuren en kleuren over.
44 Circulair met een vleugje Zuid-Amerikaans temperament Hij is jong, gepassioneerd voor zijn vak. En gedreven door de overtuiging, dat duurzaam koken met eerlijke, verantwoorde ingrediënten en zero waste uiteindelijk het verschil kan maken. Max Ferrari Scanarotti, de nieuwe chef van Circl. ‘Wie hier aanschuift, maakt die keuze heel bewust.’ Datzelfde geldt in bredere zin voor de tientallen organisaties, die jaarlijks hun evenementen in een van de ruimten van Circl plannen!
19
Ceremoniële viering 425 jaar Douane bij TheaterHangaar
33 Stichting Vierdaagsefeesten: Doe maar duurzaam!
37 Column Erik Peekel: Help, de ijsbeer smelt!
38 Coca-Cola Europacific Partners: ‘We zijn marktleider, en die rol willen wij ook invullen op duurzaamheid’
42 Papendal haalt energie uit meer dan alleen sportieve prestaties
50 De luxury experience bij de hotels van Black Label Hospitality
53 Column Daniel Seesink: ‘Ik mag jou wel…’
54 MHB AV onderscheidt zich met expertise, ambitie en een gezonde dosis lef
56 Improve: Op zoek naar goed opdrachtgeverschap met de menselijke maat
58 Over succes gesproken: Quality Bookings
60 Invitado wil meer!
62 Eventbureau.nl bewandelt graag de meest onbegaanbare paden
64 Magisch bijeenkomen in de nieuwste eventlocatie FloriWorld Aalsmeer
68 Die frisse Zwitserse berglucht doet iets met je!
72 Vergaderen in de regio Arnhem, Rijk van Nijmegen en Veluwe
82 Wallonië-Ardennen: dichtbij en veelzijdig
46 ‘We streven ernaar echt iets terug te geven aan de wereld’
Het museum heeft zelfs de uitdagende ambitie om in 2030 ecopositief te zijn! Met indrukwekkende historische verhalen binnen handbereik en een sfeervolle ambiance, is Het Scheepvaartmuseum dé locatie bij uitstek om een bijeenkomst, diner of evenement met inhoud te combineren. Maar niet alleen is de locatie erop ingesteld gasten een memorabel en welkom gevoel mee te geven. We spraken met Ronald van Lopik, hoofd commerciële zaken van Het Scheepvaartmuseum over de vele mogelijkheden en de duurzame ambities van dit unieke museum en deze evenementenlocatie.
78 Vilnius: amazing wherever you think it is Even eerlijk: kan jij Vilnius direct aanwijzen op de kaart? Nee? Je bent de enige niet, weet ook de Litouwse stad Vilnius die dit onverdiende feitje slim inzette als slogan. En dat terwijl de stad écht een dikke stip op de kaart van Europa verdient. Waar we het regelmatig hebben over nieuwe opwindende bestemmingen voor dat frisse anders-dan-anders evenement, sluit je Vilnius na een bezoekje direct in je hart en wil je vooral weten welke creatieve bronnen ze daar nog meer voor je kunnen aanboren.
Intersettle is specialist op het gebied van tijdelijke accommodaties voor evenementen en huisvesting. Wij denken mee, adviseren waar nodig en leveren oplossingen op maat. De mogelijkheden zijn vrijwel onbeperkt. Dit maakt ons al jaren dé vaste partner voor organisaties, evenementenbureau’s, cateraars en intermediairs. Zakelijke of culinaire events, productpresentaties, privé feesten, huisvesting, calamiteiten, bedrijfsoplossingen: er is geen wereld die Intersettle niet kent. Uw wereld is onze wereld.
Intersettle, vaste partner in tijdelijke accomodaties. Bekijk alle mogelijkheden op intersettle.nl of bel 0251 - 21 66 95
Events is een magazine over businessevents 26e jaargang, nummer 2
High Profile Events bv
Nieuwemeerdijk 159 l 1171 NJ Badhoevedorp
T (088) 886 0100
info@events.nl | events.nl
Twitter > @Events_NL
Facebook > @Events.nl
Instagram > highprofileevents
LinkedIn > High Profile Events B.V.
Uitgevers > Stefan Heerholtz, René Küchler
Redactie >
Angelique Aalders, Henny Beijer, Bianca Hidajat, Mahlee Plekker, Marijke Schüssler
Productie > Petroushka Burke, Mahlee Plekker
Administratie/traffic accountmanagement > Petroushka Burke , Lucrezia Costa
Sales >
John Knappers, Judith Nijssen, René de Wit
Ontwerp en lay-out > Basisontwerp: Spore Creation bno Opmaak: Rian van de Pas - rianontwerp.nl
Fotografie > Jan Buteijn, Janbuteijn.nl | beeldcontent | foto & video
Omslagfoto > Helen van Berkel door Jan Buteijn, Janbuteijn.nl | beeldcontent | foto & video
Altijd in ontwikkeling, op zoek naar vernieuwing, verrassende concepten. Nieuwe technologieën, frisse manieren om de ultieme beleving te creëren voor de bezoekers. Welke storm er ook woedt, dát is waar de evenementenbranche zich mee bezig houdt. Terwijl de actualiteiten voor significante veranderingen hebben gezorgd en zorgen, is er één ding dat nog steeds níet verandert: mensen blijven elkaar ontmoeten. ‘Maar het is niet meer zo vanzelfsprekend als dat het was’, merkt Helen van Berkel, Managing Director Benelux & Global Head of Events ATPI op in het hoofdinterview.
Niet meer vanzelfsprekend misschien, maar wel nog steeds hartstikke relevant! Met in het achterhoofd een recessie, een oorlog, een nog niet vergeten pandemie en een klimaatprobleem, worden er veel bewustere keuzes worden gemaakt. De vraag ‘Welk evenement organiseer ik wel en welk evenement organiseer ik niet’, is een hele actuele. En die bewuste keuzes zijn ook qua inhoud helemaal zo gek nog niet. Dat bewijzen de locaties, evenementenorganisatoren en geïnterviewden in dit magazine. Het afgelopen jaar zijn de meest indrukwekkende evenementen georganiseerd, ambitieuze groene doelstellingen geformuleerd, flinke stappen gezet of zelf al behaald. Hier lees je in dit magazine alles over.
Want ja, duurzaamheid is inmiddels een diepgeworteld begrip in de evenementensector. Bezoekers stellen hogere eisen en organisaties voelen intrinsiek een grote verantwoordelijkheid. Hoog tijd om duurzaamheid aan te grijpen als thema voor ons dossier en groene draad door ons magazine. Maar daar waar het thema duurzaamheid vaak samen komt met een streng vingertje, hoef je daar in de evenementenbranche niet bang voor te zijn. Organisaties lijken een zo circulair mogelijk evenement, een ecopositief festival of een duurzame locatie juist als een creatieve uitdaging te zien en daar komen fantastische initiatieven uit voort: Stichting Vierdaagsefeesten werkt stap voor stap toe naar een circulair festival waardoor we dit jaar níet tot de kuiten tussen de plastic bekertjes liepen, Coca-Cola Europacific Partners wil in 2014 volledig klimaatneutraal zijn en Het Scheepvaartmuseum streeft ernaar echt iets terug te geven aan de wereld.
Druk > Publishers services - Oss
Heb je vragen over een uitgave van High Profile Events bv? Neem dan contact op via info@events.nl. Op onze website events.nl vind je meer informatie onder het kopje ‘over ons’.
Een dossier met als thema duurzaamheid vraagt ook om de hand in eigen boezem te steken. Wij doken dus in ons papiergebruik en maakten voor deze editie alvast twee bewuste keuzes. De omslag krijgt een matte dispersielak. Dat is een lak op waterbasis. Daarnaast is het papier dat vanaf nu voor Events gebruikt wordt OmniSilk. Dat is een minder glanzend Eco-label papier met FSC-certificaat. Dat betekent dat de productie van het papier minder milieubelastend gebeurt en dat ook wij daarmee een steentje bijdragen aan een groenere toekomst!
Mood Concepts is de steeds weer verrassende pionier in de nationale en internationale evenementenwereld. Met inspirerende concepten en een vlekkeloze uitvoering geven we jouw live, hybrid, of online event échte meerwaarde. Zo kunnen we mensen met elkaar verbinden door samen momenten te vieren en herinneringen te creëren.
Heb je plannen voor een bedrijfsfeest, seminar, relatie event, productlancering, live, hybride of online, kijk dan op moodconcepts.nl. Daar zie je meteen wat we bedoelen. Bel 0313 - 61 91 00 en kom gelijk in de mood.
moodconcepts.nl
>
Korte nieuwsflitsen, opmerkelijke berichten en de tofste nieuwtjes van de afgelopen maanden. Meer nieuws vind je dagelijks op events.nl. Via de homepage kun je je aanmelden voor het wekelijks verschijnende Events.nl Weeknieuws.
In juni ontving UP Events het Green Key-certificaat. Het laat UP’s toewijding zien aan duurzaamheid en milieuverantwoordelijkheid. Het hoogwaardige milieukeurmerk opent de deuren en daagt uit om nog meer verantwoordelijkheid te nemen. ‘Zo kunnen we een nóg duurzamere omgeving te creëren
waarin we onszelf elke dag kunnen verbeteren: #BeBetter!, aldus UP. ‘Bij UP Events zijn we altijd bezig met groen denken binnen het bedrijf. We zorgen graag voor elkaar, maar ook voor onze planeet!’ Meer informatie > greenkey.nl en upevents.nl
Na koplopers Amsterdam, Rotterdam en Den Haag heeft Leiden Convention Bureau afgelopen juli een vierde plek binnengehaald in de top 5 van beste nationale congresbestemmingen. Leiden telde in 2021 maar liefst vijftien internationale congressen die voldeden aan de strenge eisen van de International Congress and Convention Association en staat hiermee wereldwijd zelfs op plek 109 ten opzichte van positie 150 het jaar ervoor. Meer informatie > icca.org en leidenconventionbureau.nl
In 2023 is Utrecht gaststad voor de Enactus World Cup. Tijdens dit internationale event komen lokale en internationale jongeren bij elkaar om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan. In oktober 2023 ontvangt Utrecht inspirerende leiders vanuit het bedrijfsleven, vanuit maatschappelijke organisaties en studenten uit de hele wereld. Samen zetten zij zich in voor het gebruik van
ondernemerschap en innovatie om de grootste uitdagingen in de wereld op te lossen. ‘We zijn ontzettend vereerd dat wij als gastlocatie een inspirerende omgeving kunnen bieden aan internationale toonaangevende en duurzame innovatieprojecten’, aldus Jeroen van Hooff, CEO Koninklijke Jaarbeurs. Meer informatie > enactus.org
De drukte van het laatste kwartaal van 2022 zet door: meetings- en eventprofessionals verwachten meer fysieke evenementen en meer budget in 2023. Dat blijkt uit de twaalfde jaarlijkse Global Meetings & Events Forecast van American Express Meetings & Events, een divisie van American Express Global Business Travel (Amex GBT). De 2023 Global Meetings & Events Forecast is gebaseerd op een enquête onder 580 meetings- en events (M&E) professionals afkomstig uit 23 landen, en interviews met experts uit de branche. Meer informatie > amexglobalbusinesstravel.com/meetings-events
Mijnhorecabaan.nl is sinds juli het nieuwe platform dat is opgezet vanuit verschillende hoeken in de horecasector, waaronder door HMSHost International, Heineken, Coca Cola, Vrumona, McDonald’s, Restaurant Company Europe, Bidfood en Bram Ladage. Het platform is bedoeld om het nijpende personeelstekort samen aan te pakken. Aangevuld met een campagne met de slogan ‘There’s no experience like bar experience’ willen ze met dit initiatief laten zien hoe waardevol werken in de horeca is en dat je meer vaardigheden ontwikkelt dan dat je in eerste instantie zou denken. Meer informatie > mijnhorecabaan.nl
Twee jaar geleden werd het Nederlandse platform Elevently voor virtuele evenementen gelanceerd. Hoewel online oplossingen niet meer weg te denken zijn, ziet het eveneens Nederlandse platform voor event apps Appendee een toekomst in hybride strategieën voor bedrijven. Hiermee lag de keuze voor verbinding met Elevently voor de hand. Onder de naam Appendee gaan ze samen verder om opdrachtgevers een afgewogen mix te bieden van fysieke en online middelen om je doelstellingen te bereiken.
Meer informatie > appendee.com
De Koninklijke Jaarbeurs en Utrecht Marketing verlengen hun strategische overeenkomst voor een periode van drie jaar. De overeenkomst voorziet in een partnerschap met verschillende uitgangspunten. Zo betrekt Utrecht Marketing Jaarbeurs bij de zogeheten agenda van de stad ‘Gezond stedelijk leven voor iedereen’, zoeken beide organisaties nauwere samenwerking op wanneer het gaat om belangrijke ontwikkelingen in de stad en regio en trekken beide partijen meer naar elkaar toe om gezamenlijk activiteiten te organiseren. Meer informatie > jaarbeurs.nl en utrechtmarketing.nl
Supperclub viert het 30-jarig bestaan met nieuwe naam en de opening van een hotel. Het bedrijf, dat tot voor kort bestond uit vier onderdelen, namelijk het restaurant, de club, de cruise en clothing - opent binnenkort een boutique hotel, SUPPER Hotel. De Supperclub als hoofdmerk gaat daarom verder als SUPPER. Deze stap past binnen de missie om een unieke lifestyle experience te maken die verder gaat dan de club, de cruise en het restaurant. Een koers die sinds de overname door Joeri Salet en Nick Bruynesteijn in een stroomversnelling is gekomen.
Meer informatie > supper.nl
Rotterdam, de maritieme hoofdstad van Europa, is na een succesvolle editie in 2021 ook officieel gastheer van Europort 2023, een van ’s werelds leidende maritieme beurzen. Als gevestigde namen in de maritieme wereld, hebben zowel Rotterdam als Europort de ambitie om voorop te lopen in de transitie naar een duurzame en innovatieve maritieme sector. Daarom is ook de intentie uitgesproken voor een voortzetting van de samenwerking voor de daaropvolgende twee edities.
Meer informatie > europort.nl
Terwijl de actualiteiten de afgelopen jaren voor significante veranderingen hebben gezorgd, is er één ding dat níet verandert: mensen willen elkaar blijven ontmoeten. ‘Maar het is niet meer zo vanzelfsprekend als dat het was’, aldus Helen van Berkel Managing Director Benelux & Global Head of Events ATPI. Het betekent dat er veel bewustere keuzes (moeten) worden gemaakt. Keuzes die ATPI vol overgave maakt – zowel intern, in de programma’s die ze maken voor hun opdrachtgevers als in de adviezen die ze uitbrengen voor diezelfde opdrachtgevers. Alles op een persoonlijke, slimme én duurzame manier.
‘ATPI faciliteert zakelijke reizen en evenementen voor corporate organisaties, zo stellen ze diezelfde organisaties in staat om hun business uit te voeren, te versterken en hun zakelijke relaties te verstevigen. En dat faciliteren doen we op een persoonlijke manier, een slimme manier en een duurzame manier’, vat Helen de activiteiten van ATPI kort samen. ‘Dat laatste is natuurlijk een actueel onderwerp en dat zal in de komende maanden en jaren nog belangrijker worden dan dat dat in het verleden het geval is geweest.’ Tot aan 2020 waren de ATPI business lines Travel en Events binnen de Benelux twee gescheiden businessunits, maar sinds Helen van Berkel als Managing Director beide takken van sport aanstuurt, is de samenwerking tussen die twee units versterkt. Een natural fit noemt ze het: ‘We hebben corporates die bij tijd en wijle een meeting organiseren en met een groep ergens naartoe reizen, dat kunnen wij faciliteren. Omgekeerd hebben we klanten die weleens een event bij ons doen, maar nog steeds op zoek zijn naar een partij die ook hun corporate travel kan uitvoeren. Natuurlijk verzorgden we voor onze eventsklanten al regelmatig hun reizen en deden we weleens een groepsboeking voor corporate travelklanten, maar dat krijgt nu wat meer body. Op dat kruisvlak kunnen we echt nog heel veel bereiken en toevoegen.’
Naast deze interne aanpassingen, is er ook in de zakelijke evenementen- en reisbranche het één en ander veranderd sinds ze in 2008 bij ATPI begon. Wat zie je als de grootste veranderingen van de afgelopen jaren?
Helen: ‘Corona was natuurlijk een enorme disruptor, maar je ziet dat mensen elkaar gewoon echt persoonlijk willen blijven ontmoeten, dat verandert niet. Als je naar de hele periode dat ik actief ben binnen de branche kijkt, is de digitaliseringsslag de grootste verandering. De services die we van origine leveren zijn niet per definitie anders, maar er zijn allerlei tools ontwikkeld die reizen in haar algemeenheid makkelijker hebben gemaakt.’ Als voorbeeld noemt ze de travel tracking app, waarmee corporates kunnen zien waar hun reizigers zich wereldwijd bevinden en mensen zich kunnen laten informeren als ze op reis zijn - over mogelijke annuleringen van vluchten of zaken die ze moeten weten ten aanzien van het land waar ze naartoe reizen. Ook aan de eventskant bevond de belangrijkste verandering zich op het digitaliseringsvlak.
Door > Mahlee Plekker
Fotografie > Jan Buteijn
Helen: ‘Naast de live-ervaring, hebben we een webapp ontwikkeld waardoor je een stukje toevoegt aan dat wat je real life ervaart.’
We bevinden ons in de nasleep van een pandemie, er woedt een oorlog in Oekraïne en mensen beginnen zowel privé als zakelijk de gevolgen van de recessie te voelen. Bovenop dat alles is het klimaatprobleem inmiddels echt niet meer te negeren. Hoe zijn al deze zaken van invloed op de activiteiten van ATPI?
‘Er gebeurt genoeg in de wereld. En significante ontwikkelingen op de wereld hebben altijd op enige manier een relatie met onze business’, beaamt ze. ‘Maar relaties versterken doe je niet virtueel, dat geldt juist voor onze klanten. Mensen blijven reizen en samenkomen. De zorgplicht die wij altijd al voor onze reizigers en gasten hebben en voelen, die is dus alleen maar versterkt.’ Daar waar mensen wellicht meer gewend waren geraakt aan reizen, vallen ze bij zaken als een pandemie of een oorlog niet zo makkelijk terug op hun eigen ervaring en kennis. ‘Reizen is niet meer zo vanzelfsprekend. Je moet veel beter voorbereid op reis. Dat zie ik als een belangrijke verandering.’
Ook dichter bij huis – letterlijk om de hoek bij ATPI, het hoofdkantoor bevindt zich op Schiphol-Rijk – rommelt het. Helen: ‘De problemen op Schiphol hebben zeker impact. De luchthaven heeft aangekondigd de capaciteit met bijna 12% te reduceren, dat betekent dat luchtvaartmaatschappijen hun vluchtschema’s daarop aan moeten passen, er worden vluchten geannuleerd of er wordt gevlogen met minder mensen in een toestel. Dat maakt dat het van ons meer inspanning vraagt om überhaupt een vlucht te vinden voor onze opdrachtgever en dat we vaker te maken hebben met omboeken. Meer werk voor hetzelfde resultaat, terwijl de aanvragen, de behoefte om te reizen, alleen maar toenemen, als gevolg van het feit dat we dat twee jaar niet hebben kunnen doen. Dus ja, dat heeft een enorme impact.’
Turn the tide on plastic
Kun je dergelijke gebeurtenissen als een uitdaging zien?
‘Ik had corona graag willen missen, maar tegelijkertijd als je het hebt over een managerial uitdaging…’, glimlacht ze. ‘Vraagstukken als hoe houd je mensen gemotiveerd, hoe zorg je dat je de vraag aankunt. Dat soort uitdagingen had je anders nooit gehad, daar bestaat geen handboek voor, geen best practices.’ Ze omschrijft corona dan ook als een gamechanger: hoewel we nu officieel uit de pandemie zijn, zijn de veranderingen die de crisis met zich meebracht nog steeds aan de orde van de dag. Helen: ‘De voorspelbaarheid van zaken, de voorspelbaarheid van je markt, je klanten en wat jij kunt betekenen, dat zijn dingen die nu bijna niet te voorspellen zijn. Bovendien moet je continu op de voorkant van je voeten staan om te kunnen reageren op wat er nu in de wereld gebeurt en dat verandert nu met de week, soms zelfs met de dag. Eigenlijk hadden we best een overzichtelijk leven hiervoor’, lacht ze. ‘En daar zie ik als manager de uitdaging van in.’
Wat betekent die onvoorspelbaarheid voor de keuzes die organisaties maken, voor de branche? ‘De vanzelfsprekendheid is weg. Dat betekent dat je je als organisator en als reiziger veel beter op zaken moet voorbereiden. Er worden veel bewustere keuzes gemaakt. Qua duurzaamheid, maar ook vanwege veiligheid, budgetten – wat we nu zien in de reiswereld is dat de ticketprijzen enorm stijgen als gevolg van heel veel verschillende factoren: de beschikbaarheid maar ook de restricties van bijvoorbeeld de luchthavens. Maar ook de hele economische ontwikkeling, de stijging van energieprijzen, inflatie. Het is allemaal van invloed. Deze factoren zie ik niet zo snel veranderen en die bepalen de gang van zaken. Welke evenementen organiseer ik wel en welke niet? Alles is echt minder vrijblijvend, minder spontaan.’
Er worden bewustere keuzes gemaakt, vanuit verschillende perspectieven. Hoe zie je dat over een jaar of 5? Welke rol speelt duurzaamheid daarin en wat kunnen jullie daarin voor jullie klanten betekenen?
‘Het maken van die bewustere keuzes, dat blijft’, begint Helen. ‘Het is onontkoombaar en gelukkig inmiddels ook collectieve kennis dat we de planeet in een bepaalde mate hebben uitgewoond en dat we daar nu actie op moeten gaan ondernemen. De manier waarop we tot op heden met onze omgeving omgingen is eindig.’ Duurzaamheid is dan ook een belangrijke pijler binnen de manier waarop ATPI wil werken. Duurzamere keuzes en oplossingen worden omarmd vanuit de top van de organisatie tot in de kantoren en de producten die ATPI aanbiedt. Het duurzaamheidsaspect wordt binnen ATPI langs drie assen opgepakt: mensen, processen en technologie. ‘Onze mensen zullen bewuster moeten zijn in het adviseren van onze klanten’, verduidelijkt ze. ‘We doen sustainable voorstellen: meer treinreizen binnen Europa, het aantal stops op een reis beperken. En van voor welke suppliers je kiest, tot voor welke hotels, restaurants en excursies en sociale programma’s. Dus voordat je de uitstoot daadwerkelijk realiseert, adviseren wij in het maken van slimme keuzes. Duurzaamheid moet bovendien worden doorgevoerd in de hele operatie.
‘Erwordenveelbewusterekeuzesgemaakt. Quaduurzaamheid,maarookvanwegeveiligheid,budgetten’Foto > Beau Outteridge
Op locatie werken met lokale leveranciers, welk transport kies je ter plaatse. Daarnaast zit er een stukje tooling bij. Wat kunnen wij klanten aanbieden om inzicht te verschaffen in wat ze uitstoten en wat er eventueel mogelijk is om hun footprint te reduceren.’
Daar waar duurzaamheid steeds meer verweven zit in de vraag, schept het ook een verplichting voor ATPI zelf. Er zijn steeds meer klanten die willen weten hoe het binnen de organisaties waarmee ze in zee gaan zit. Hoe verschaffen jullie dat inzicht?
Helen: ‘Los van wat we voor klanten doen, kunnen we nu ook zelf per kantoor inzicht verschaffen in ons elektriciteits- en waterverbruik en hoe het zit met de reizen van onze eigen staf. Daar waar het reizen noodzakelijk en onontkoombaar is, compenseren we dat als organisatie.’
Om organisaties te helpen met het realiseren van harde cijfers – meten is tenslotte weten – ontwikkelde ATPI een eigen duurzaamheidsplatform, ATPI HALO. Via dit platform kunnen klanten hun uitstoot meten en kan ATPI inzicht verschaffen in de uitstoot op basis van o.a. de huidige reisbewegingen van de klant, maar ook voorspellen wat de verminderde uitstoot is bij aanpassingen in het aantal reisbewegingen. Helen: ‘Meten en inzicht geven is nummer één, en dat is voor veel organisaties nog niet vanzelfsprekend.’- Op basis van deze metingen volgt een advies: hoe kun je reduceren. ‘Dat zit voor een deel in het aanpassen van je beleid’, aldus Helen. ‘Maar we adviseren ook in hoe je kunt compenseren als die footprint onontkoombaar is - en dat is het natuurlijk als je blijft reizen.’ Zo heeft ATPI credits in allerlei projecten. Elk van de projecten die via ATPI Halo worden ondersteund, zijn geselecteerd omdat zij voldoen aan één van de 17 Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde
‘Dusvoordatjedeuitstootdaadwerkelijk realiseert,adviserenwijinhetmakenvan slimme keuzes’Foto > Pedro Martinez Foto > Jan Buteijn
Naties. De 17 Sustainable Development Goals hebben als doel de drie dimensies van duurzame ontwikkeling in evenwicht te brengen: economisch, sociaal en ecologisch.
Al sinds 2005 is ATPI verbonden aan The Ocean Race, dit jaar zijn ze de officiële hospitality agency van de race. Als ondertekenaar van de ‘Sports For Climate Action’ van de VN neemt The Ocean Race deel aan de ‘Race to Zero’. Wat betekent dat voor ATPI?
Helen: ‘The Ocean Race heeft sustainability hoog in het vaandel staan, dat is eigenlijk nog te zwak uitgedrukt. Het is een voorwaarde voor alles wat zij doen. Zowel in het organiseren van de race zelf, als in de gastprogramma’s die ze aanbieden en leveren. We vinden elkaar in deze duurzame missie.’ Als participant aan het initiatief Sports for Climate Action, vindt The Ocean Race dat je je als onderdeel van een internationale sportcommunity bewust moet zijn van datgene wat je aan footprint achterlaat en daar ook actie op onderneemt. Sport is zichtbaar, en een heel mooie drager van de boodschap van duurzaamheid in zijn algemeenheid. Helen: ‘Ze hebben zich voorgenomen die footprint in de komende race zo veel mogelijk te minimaliseren. In 2030 richten ze zich op de helft en in 2040 mag überhaupt geen sprake meer zijn van uitstoot, dat is een behoorlijk ambitieuze doelstelling. Dat vertalen wij in de manier waarop wij de hospitalityprogramma’s maken.’
Als officieel hospitality bureau van The Great Ocean Race, biedt ATPI de partners van The Ocean Race en de sponsors van de teams de mogelijkheid om hun relaties uit te nodigen tijdens één van de stopovers. Helen: ‘Een ontzettend mooie klus, waar mijn hart als zeilliefhebber absoluut harder van gaat kloppen. De race duurt 6 maanden. We gaan via Alicante naar Kaapverdië, Kaapstad, Brazilië, Newport, Aarhus, Den Haag en Genua. Tijdens deze stopovers kunnen sponsors hun klanten, medewerkers en zakelijke relaties uitnodigen voor een programma waarmee ze heel dicht bij de race kunnen komen. Tijdens de stopovers wordt er door The Ocean Race een hele Race village gebouwd. Daar zijn allerlei dingen te beleven die interessant kunnen zijn voor relaties. Rondom die sportieve hoogtepunten bieden wij de gastprogramma’s. We kunnen meetings verzorgen in de Race villages, we zorgen dat er boten zijn waardoor mensen de wedstrijd van dichtbij kunnen beleven. Maar we kunnen ook de uitnodigingen, de gastregistratie, het transport op locatie, de vluchten en alles wat je om de programma’s heen kunt bedenken,
verzorgen. Wij staan in direct contact met de corporate organisaties, maken deze gastprogramma’s op maat én zorgen dat ze uitgevoerd worden.’
Hebben de actualiteiten jouw kijk op de zakelijke evenementen en reisbranche veranderd? Maak je je zorgen? Helen: ‘Er is ontzettend veel om scherp op te zijn op dit moment. Daar verstandig mee omgaan voelt als een persoonlijke en een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Maar het is niet mijn persoonlijke drive om mij de hele tijd zorgen te maken. Ons doel nu en in de toekomst, is het duurzaam, slim en persoonlijk faciliteren van corporates op het gebied van travel en events. Ik hoop dat wij de individuen nóg meer maatwerk kunnen gaan bieden, waarmee we de beleving van onze gasten verrijken. Verder blijven we hard bezig om ons verder te ontwikkelen op duurzaamheid. Door concrete projecten en tooling worden feiten in cijfers omgezet, dat is waar we onze klanten nu mee kunnen helpen. Als je je uitstoot meet en in harde cijfers om kunt zetten, weet je ook wat je moet compenseren. Dit wordt vanuit Governance, Risk & Compliance ook steeds meer verwacht. Door concrete projecten is de relatie tussen datgene wat de corporate uitstoot en compenseert, ook direct te leggen. Je koopt credits en dat gaat naar een tastbaar project, objectief meetbaar en gecertificeerd. Met alleen mooie verhalen kom je allang niet meer weg.’
Het komende jaar ziet er mooi uit voor ATPI. Helen: ‘We zijn op dit moment heel druk met de voorbereiding van allerlei corporate events. Aan de travelkant zijn we druk ons aan te passen aan de verminderde capaciteit op de luchthaven Schiphol. En er blijven veel aanvragen binnenkomen, dat vraagt nu meer inspanning. Er komen ook verschillende grote sportevenementen aan. Januari met The Ocean Race is al snel, we zitten dan aan het eind van het F1 seizoen en beginnen ons weer voor te bereiden op de sportevenementen van volgend jaar. Actie en positiviteit!’
In juni 2022 is ATPI bekroond met een Silver EcoVadis Sustainability Rating, wat het resultaat is van de vooruitgang met het ESGprogramma die ATPI de afgelopen 12 maanden heeft geboekt.
De trots van de aanwezigen was te voelen in de zaal, tijdens de ceremoniële viering 425 jaar Douane in de TheaterHangaar. En laat precies dát een van de belangrijkste doelen van de organisatie zijn geweest. De uitreiking van een bijzondere banier, die bij Koninklijk Besluit aan de dienst mocht worden uitgereikt, was het hoogtepunt van dit bijzondere evenement in de iconische zaal waar ook Soldaat van Oranje - De Musical avond na avond schittert. De moderne, technische mogelijkheden van de draaiende zaal, de bijzondere elementen van de ceremoniële viering, de muzikale omlijsting van het Nederlands Douaneorkest en de verrassende buitenscène waarin alle facetten van de moderne en veelzijdige organisatie die de douane tegenwoordig is een plek kregen, vormden een onvergetelijk geheel. En dat onder het toeziend oog van Zijne Majesteit de Koning!
‘De Douane betekent al een lange periode veel voor Nederland’, vertelt Harry de Bruin, directeur TheaterHangaar en Hangaar2. ‘Heel mooi dat deze bijzondere en veelzijdige organisatie hun 425-jarig jubileum bij ons in de TheaterHangaar wilde vieren.’
Soldaat van Oranje - De Musical De TheaterHangaar, de plek waar al sinds jaar en dag Soldaat van Oranje - De Musical wordt opgevoerd. De bijzondere draaiende zaal met mogelijkheden om ook de buitenruimte bij het podium te betrekken, zorgt elke speelavond weer voor een wauw-effect. Harry: ‘We nodigen geïnteresseerde opdrachtgevers altijd uit om eerst naar de show te komen kijken. Want wat gebeurt er nu in zo’n zaal, dat is moeilijk uit te leggen. We hebben een speciale showcase voor als er opdrachtgevers komen kijken en we nemen vaak VR-brillen
mee naar beurzen, zo kunnen we mensen makkelijker meenemen in de mogelijkheden.’ Uiteraard willen de meeste opdrachtgevers die bijzondere zaal vervolgens óók ten volste gebruiken. ‘Ja, de mogelijkheden van de zaal inspireren opdrachtgevers vaak om iets bijzonders te doen’, vertelt Harry. ‘Die invulling, dat is waar wij een belangrijke taak hebben. Alle wensen vertalen wij naar mogelijkheden. De samenwerking met ons team en iemand die de ideeën technisch kan vertalen is hier extra belangrijk en elke keer weer een superleuke uitdaging.’
Oudste civiele rijksdienst van Nederland
Een uitdaging waar in dit geval Hans Klunder, programmadirecteur Douane en Machiel van der Stelt, uitvoerend producent en regisseur van de Ceremoniële Viering 425 jaar Douane wel raad mee wisten. Hans: ‘De douane is de oudste civiele rijksdienst van Nederland. Het feit dat we bij Koninklijk Besluit de banier overhandigd kregen, vroeg om een waardige overdracht.’ Juíst omdat de douane een civiele rijksdienst is, moest dat niet de vorm krijgen van een militair ceremonieel, maar wel de eer en waardigheid uitstralen die zo’n ceremonie verdient. Nadat een eerder plan terug naar de tekentafel ging, schetste Machiel de bouwstenen van het uiteindelijke evenement bijna letterlijk op de achterkant van een sigarendoosje. De belangrijkste onderdelen waren duidelijk: de viering van het 425-jarig jubileum van de Douane, de uitreiking van de bij Koninklijk Besluit aan de eenheid toegekende banier aan de directeurgeneraal van de Douane, de herdenking van mensen die de Douane ontvallen zijn en de bekendmaking én uitreiking van nieuwe onderscheidingen. Hans: ‘Historie, symboliek, de overdracht van de banier, de aanwezigheid van de koning en het publiek, hoe verbind je dat allemaal op een betekenisvolle manier met elkaar? Er is veel denkwerk in de programmering gaan zitten.’
Techniek: ‘kom maar op!’
Een ambitieuze invulling, maar ook technisch haalbaar? Daar kwam de deskundigheid van het team van de TheaterHangaar bij kijken. De organisatie van een indrukwekkend evenement was niet nieuw voor Hans Klunder en
‘Historie,symboliek,deoverdrachtvande banier,deaanwezigheidvandekoningenhet publiek,hoeverbindjedatallemaalopeen betekenisvolle manier met elkaar?’
Machiel van de Stelt, maar de mogelijkheden van deze bijzondere theaterzaal waren dat wél. Hans: ‘Bij het zien van de TheaterHangaar dachten we meteen: dit is het. Meerdere podia, de sfeer en de aankleding, de buitenruimte en de logistiek rondom de TheaterHangaar. Deze mogelijkheden vind je nergens anders. En de techniek zei: ‘Kom maar op! Dat hebben ze geweten’, lacht hij. Ook Machiel was onder de indruk van de professionaliteit van het team van de TheaterHangaar. ‘Mijn ervaring is echt 110% positief! Jeroen Hoekstra van de TheaterHangaar weet technisch precies wat er mogelijk is. Elke afspraak liep soepel, alles klopte gewoon. Het hele team straalt rust uit. Dat geeft je als uitvoerend producent een heel veilig gevoel.’
‘Voor dit evenement hebben we het productieteam van de douane samengevoegd met onze technisch leider’, vertelt Harry de Bruin. ‘Zo konden de wensen van de opdrachtgever vertaald worden naar de mogelijkheden van de zaal, zoals bijvoorbeeld het draaien. Zo ontstond gaandeweg de wens om de verschillende disciplines van de douane live te laten zien tijdens een demonstratie, en het idee om dat deels in de buitenruimte na te bouwen en zo in het programma te integreren. Op deze manier werd het een bijzondere voorstelling waarin ceremoniële onderdelen op een natuurlijke manier afgewisseld werden met moderne technieken.’
Aanwezigen werden uitgenodigd om vanuit hun theaterstoel mee op reis te gaan door de 425 bewogen douanejaren, van 1597 tot nu. De zaal draait mee en volgt zo de tijdlijn van verleden naar heden, spectaculair geprojecteerd op de wanden, waardoor de mensen in de zaal hierlangs bewogen en zo ongemerkt naar een andere set draaiden…
Drones, duikers en speurhonden …en dan gaan de iconische deuren van de TheaterHangaar open en stroomt het daglicht naar binnen. Als zaalgast kom je ogen tekort tijdens de spectaculaire demonstratie waarin de verschillende disciplines en taken van de douane aan bod komen. Er staan gestapelde zeecontainers, een smokkelaar verschuilt zich, een arrestatieteam arriveert ter plaatse, er wordt een vracht-
wagencontainer gescand met een futuristische mobiele scanner, we zien een speurhond in actie, een duiker, er vliegt een drone. De verrassing over deze wending - in plaats van naar een podium kijk je vanuit de zaal opeens het buitenterrein op - is in de zaal te voelen. Dan komt vanuit de achtergrond een delegatie aangelopen met voorop de banier die de douane bij koninklijk besluit is toegekend als symbool van aanzien, trots en algehele verbondenheid.
handigd aan de directeur-generaal van de Douane, Nanette van Schelven. De aanwezigheid van de koning voelt voor alle aanwezigen als extra bijzondere erkenning.
Krachtige symbolen Hans: ‘Het hoogtepunt was wat mij betreft om alle puzzelstukken van de ceremonie in elkaar te zien passen.’ Ook Machiel kan niet perse één hoogtepunt noemen. ‘De perfecte aaneenrijging van alle onderdelen was voor mij het mooist om te zien’, vertelt hij. ‘Vooral de dingen die in de uiteindelijke uitvoering simpel lijken, maar waar heel veel denkwerk achter zat. Dat geeft voldoening.’ Zoals bijvoorbeeld de prominente rol van het Nederlands Douane Orkest. De muziek zorgde niet alleen voor muzikale omlijsting, maar speelde een belangrijke rol in het vertellen van het verhaal van 425 jaar douane. Machiel: ‘Met muziek kun je veel meer zeggen dan dat je kunt laten zien.’
Er volgt een indrukwekkende ceremonie waarin de banier na een toespraak van de staatssecretaris voor Toeslagen en Douane, Aukje de Vries wordt over-
Ook het feit dat er een moment werd genomen om de mensen die de douane ontvallen zijn te herdenken, wordt door beide mannen als bijzonder moment genoemd. Hans: ‘Dat maakte enorme indruk in de zaal, heel mooi.’ En dan was er ook nog de bekendmaking van de drie nieuwe onderscheidingen die bij Koninklijk Besluit zijn goedgekeurd, krachtige symbolen voor bijzondere inzet, waarvan initiatiefnemer Maarten Beneker de eerste decoratie direct in ontvangst mocht nemen.
Toewijding, trots en vindingrijkheid, de kernwaarden kwamen allemaal terug in deze bijzondere viering. Harry: ‘De douane heeft met een bijzondere creativiteit de mogelijkheden van de TheaterHangaar optimaal benut. Alles viel samen!’ De reacties van de aanwezigen waren tijdens de goed verzorgde receptie achteraf in de ontvangstruimte van de TheaterHangaar dan ook lovend, ‘WhatsApp ontplofte’, lacht Machiel. ‘Mensen waren echt trots op hun organisatie en het gevoel van saamhorigheid was sterk. ‘Ik was al trots op de organisatie, maar dat is vandaag extra aangewakkerd’, is een uitspraak die ze beiden meerdere keren langs hebben horen komen. En ja, daar doe je het voor!
‘…endangaandeiconischedeurenvande TheaterHangaaropenenstroomthetdaglicht naar binnen’
Zo
Nieuw in Amsterdam: Studio Schinkel! Met state-of-the-art techniek en een netwerk van de meest ervaren makers van online evenementenn bieden we alles voor jouw productie
bieden we meer dan alleen high-end studioos. We maken uitzendingenn turnkey oplossingen voor jouw corporate TVn online talkshowsn webinarsn online events en al je andere livestream producties.
Thema’s als uit een jongensboek: het onmogelijke mogelijk maken, out-of-the-box creativiteit, steeds weer omdenken. Ze komen allemaal langs in het verhaal waarmee de Grand Prix weer op het iconische asfalt van CM.com Circuit Zandvoort terechtkwam. Het maakt de organisatie achter de Formule 1 Heineken Dutch Grand Prix heel interessant, maar óók het Circuit zelf als evenementenlocatie om zakelijke activiteiten te ontwikkelen. Robert van Overdijk, Algemeen directeur CM.com Circuit Zandvoort en directeur Formule 1 Heineken Dutch Grand Prix vertelt in geuren en kleuren over de afgelopen twee edities van dit mega-evenement en neemt ons mee in de toekomstplannen waarin vrijwel alles gericht is op het faciliteren van de zakelijke markt.
In het eerste weekend van september 2022 vond de tweede editie van de Formule 1 Heineken Dutch Grand Prix plaats op CM.com Circuit Zandvoort. Robert: ‘Het was een compleet andere editie dan de eerste keer. Toen zaten we nog in coronatijd. We mochten maar tweederde van de bezoekers toelaten en het was het eerste grote evenement in Nederland na corona, daar vonden mensen wat van. Het was uiteindelijk een enorm succes waarin we denk ik op een aantal vlakken hebben kunnen laten zien wat een nieuwe benchmark zou kunnen zijn. Niet alleen voor Formule 1, maar voor de hele evenementenbranche.’
350.000 bezoekers
‘Dan denk je misschien dat de voorbereiding voor een tweede editie een walk in the park gaat worden, maar de stap van 70.000 naar 105.000 bezoekers per dag, is natuurlijk een megastap’, aldus Robert. ‘Boven de 100.000 bezoekers per dag en dat 3 dagen achter elkaar is nog nooit vertoond in Nederland. Een aantal zaken hadden we in de eerste editie bovendien nog niet kunnen uitrollen.’ Hij doelt op het hele entertainmentstuk, maar ook het mobiliteitsplan met de daaraan gekoppelde duurzaamheidsdoelstellingen, dat in de eerste editie een groot succes bleek. Hoe pakt dat uit met 105.000 bezoekers per dag? >
Robert: ‘Uiteindelijk denk ik dat we de eerste editie hebben weten te overtreffen. 350.000 bezoekers totaal, dat zijn natuurlijk bizarre aantallen. Maar we hebben laten zien dat je ook met dit soort aantallen een soepel evenement kunt organiseren. Als eventprofessional ben je vaak geneigd om alleen te kijken naar wat er niet goed is gegaan, maar laten we vooral ook trots zijn op die 95% die fantastisch is verlopen. Dat Max wint en de zon schijnt, dat is de kers op de taart. Maar alles valt of staat bij de manier waarop je je evenement organiseert samen met partners SportVibes en TIG Sports. Dat we met deze toonaangevende sport- en evenementenbedrijven in Nederland zoiets unieks neer kunnen zetten, daar ben ik het meest trots op!’
Nieuwe standaard gezet Niet alleen het ambitieuze mobiliteitsplan waardoor uiteindelijk 0% van de reguliere bezoekers met de auto naar het evenement kwam, de manier waarop 350.000 bezoekers in een stadje met slechts 17.000 inwoners logistiek gemanaged werd, gooide wereldwijd hoge ogen. Ook het entertainmentconcept waarmee de Grand Prix een driedaags spektakel vol opzwepende shows
en grote artiesten werd, kon op grote internationale interesse rekenen. Robert: ‘Door het zo aan te pakken, hebben we een nieuwe standaard gezet voor de Grand Prix. Een groot deel van de Formule 1 kalender is dan ook komen kijken hoe we dat in Nederland doen. Daar mag je als evenementenindustrie in zijn algemeenheid ontzettend trots op zijn, want blijkbaar doen we het in Nederland – niet alleen wij maar ook andere eventorganisers - net anders dan anderen!’
‘Organisatoren van F1 in Las Vegas, Zuid Afrika, Barcelona en Bahrein komen deze kant op, omdat ze iets zien in ons evenement’ , gaat Robert verder. ‘De een wil ons entertainmentstuk zien, de ander is geïnteresseerd in ons mobiliteitsplan of de manier waarop we op de donderdag door verschillende kennissessies een slimme koppeling maken tussen de zakelijke markt en dit evenement. We moeten daarin wel nederig blijven. We hebben het al een keer laten zien, maar we hebben het pás twee keer laten zien. Maar van de andere kant vinden we het ook heel leuk om die kennis te delen. Een groter compliment kunnen wij niet krijgen.’
Aantrekkingskracht jaarrond Het is interessant om te zien hoe het succes van de Dutch Grand Prix bijdraagt aan de aantrekkingskracht van het Circuit voor de zakelijke markt door het jaar heen. ‘Met name de zakelijke markt ziet allemaal raakvlakken met wat wij hier de afgelopen jaren gedaan hebben’, vertelt Robert. ‘Er zit zoveel in ons verhaal, daar kun je bijna een MBA-opleiding over schrijven’, lacht hij. ‘Als je bereid bent om jouw evenement net vanuit een andere invalshoek te benaderen, in een unieke setting op een toneel waarin de hele wereld meekijkt, dan denk ik dat wij op dit moment de meest unieke evenementenlocatie zijn!’
Robert: ‘De plek is echt onderdeel van het succes. Er is geen enkel circuit ter wereld en geen enkele evenementenlocatie in Nederland die op zo’n mooie plek ligt. Met schitterende natuur om je heen, 200 meter van zee, een historische stad als Haarlem op fietsafstand, een directe treinverbinding waarmee je in 23 minuten van Amsterdam in Zandvoort bent.’
Focus op de zakelijke markt De toekomstplannen haken volledig in op dit verhaal. ‘We zijn een Circuit en blijven een Circuit. Ons DNA is de F1, de autosport is wat ons verhaal maakt. En dat klinkt gek: daar richten we ons niet op. Dat is nu eenmaal wie we zijn. Als mensen willen racen in Nederland dan komen ze automatisch bij ons terecht. De toekomst is gericht op het zijn van een veel bredere evenementenlocatie, waarbij die zakelijke markt echt de hoofdrol speelt.’
Robert: ‘We hebben op CM.com Circuit Zandvoort slim gebruik gemaakt van al bestaande iconische gebouwen – die sluiten volledig aan bij de wensen van de zakelijke markt. Passend bij de duurzaamheidsgedachte hebben we in het hart van het circuit Bloomingdale neergezet, de oude strandtent die 10 jaar op het Bloemendaalse strand heeft gestaan.
Vanuit de Volvo Ocean Race hebben we een mooie hospitalityruimte en we hebben net de Founders Lounge toegevoegd, die oorspronkelijk ontworpen is voor de Floriade en hier nieuw is neergezet. Allemaal een verrijking van het Circuit doordat we deze ruimtes jaarrond kunnen inzetten.’
Ook het vastgoed dat de komende jaren gebouwd gaat worden, gaat een faciliterende rol voor de zakelijke markt spelen. Robert: ‘Bernies Beach ontwikkelen we tot een schitterend boetiekhotel waar ook de zakelijke markt een rol gaat krijgen en we gaan gebouwen neerzetten waar we congresfaciliteiten toevoegen. Dus alles gericht op die zakelijke markt.’
Intrinsieke motivatie: things that matter Deze zakelijke pijler is niet alleen businesswise gedacht, legt Robert uit. ‘We hebben de intrinsieke motivatie om ons te richten op thingsthatmatter. We weten dat we in een uniek en kwetsbaar gebied zitten. We hebben helemaal niet de behoefte om 365 dagen per jaar rondjes te rijden op asfalt. We willen in de huidige tijdsgeest meegaan met het duurzaamheidverhaal en ik vind ook dat we ons bedrijf daarop moeten inrichten. We zijn dus heel ambitieus.’ De groenste Grand Prix op de kalender, volop aandacht voor waste management, een eigen energievoorziening, op CM.com Circuit Zandvoort willen ze de komende jaren alleen maar dingen doen die impact hebben. Robert: ‘We zullen altijd een circuit blijven, maar we creëren businesspijlers rondom dat DNA. Niet alleen om voorbereid te zijn op de toekomst, maar ook omdat we dat zelf belangrijk vinden.’
‘Ik ben er ontzettend trots op dat er in Nederland meer mogelijk is dan we op voorhand denken. Jullie zeggen dat het niet kan? Laten we eens kijken hoe het wél kan. Dat tekent de ondernemersgeest en evenementenspirit in Nederland, maar het blijft wel een proces waarbij je heel veel tegen de stroom in moet zwemmen!’
Of we het nu groen, sustainable of circulair noemen, duurzaamheid is inmiddels een diepgeworteld begrip in de evenementenbranche. Locaties nemen hun verantwoordelijkheid, festivals en organisatoren bekijken hoe ze zo duurzaam mogelijk kunnen organiseren. We starten dit dossier met een paar inspirerende duurzame learnings, namen een kijkje achter de schermen tijdens de Vierdaagsefeesten, Coca-Cola Europacific Partners vertelt over hun brede aanpak en meer.
Een ding is zeker, onze toekomst is groen!
Compleet plasticvrij, het reduceren van voedselverspilling en CO2-uitstoot, het gebruik van ledverlichting of waterbesparende kranen, groene energie, lokaal inkopen, warmte-/koudeopslag. Intussen stapelen de vele voorbeelden van manieren om jouw evenement, evenementenlocatie of onderneming te verduurzamen zich verder op. Duurzaamheid is inmiddels een diepgeworteld begrip in de evenementensector. Niet alleen corporate organisaties stellen zichzelf steeds meer in de positie van een (duurzame) voorbeeldfunctie, ook de bezoeker van je evenement stelt hogere eisen en neemt bewuste milieu- en diervriendelijke keuzes. Maar door al die -ter compensatie- te planten bomen, zie je mogelijk het bos niet meer. We spraken met een aantal branchegenoten - elk met een duurzame drijfveer- die hun visie op duurzaamheid en hun learnings graag met jullie delen.
1. Een goede voorbereiding is het halve, duurzame, werk Écht duurzaam ondernemen begint bij de kern en pak je over de volledige linie aan. Stel je voor: je pretendeert een duurzaam event te zijn - je hebt immers plastic volledig verbannen van je event - maar intussen staat er wel een aggregaat te loeien om de lichtpalen van stroom te voorzien. Om een greenwashing-imago te voorkomen en omdat je écht iets voor de toekomstige generatie wilt achterlaten, wil je tot in de kern en over de volledige breedte bezig zijn met duurzame, bewuste keuzes.
Linda Limburg, eventmanager bij Executive retreat De Laape: ‘Je kunt niet van de ene op de andere dag duurzaam zijn. Duurzaamheid is een proces en je moet hier goed in investeren. Verdiep jezelf in wat nu daadwerkelijk echt duurzaam is, wat je daar als toeleverancier, locatie of organisator in kan doen en wat je daar voor nodig hebt.’ Daarnaast is het ook goed om processen in de breedte onder de loep te nemen. Linda: ‘Bedenk bij jezelf: ga je wel écht circulair met producten om en draag je bij aan een biodiverse natuur? Het is een heel mooi gegeven wanneer je toiletten doorspoelt met regenwater, maar let je er dan ook op dat je niet iedere week het gras maait waardoor er geen ruimte meer is voor bloemen en bijen?’
en de Combi-Wood hekken. Deze houten bouwhekken zijn niet alleen duurzamer dan het gebruik van staal, maar geven ook een mooiere uitstraling aan het geheel - helemaal wanneer je hier bijvoorbeeld plantenbakken van Groene Bouwhekken aan bevestigt.’ Een natuurlijke omgeving stimuleert eveneens het maken van goede, bewuste keuzes. Zo ervaart ook Linda op haar locatie midden in het groen. ‘Kies bij voorkeur voor vergaderingen, heisessies of andere evenementen voor een groene, duurzame locatie. Als je in een gezonde omgeving bent, kan je ook betere, en gezondere beslissingen nemen.’
4. Hybride oplossingen op het gebied van catering Primair wil een bezoeker van een evenement ‘gewoon’ lekker kunnen eten. Waar men thuis bewust gezonde keuzes maakt, maakt het gros van de bezoekers op een evenement zich minder druk om de eigen gezondheid. Toch is het aan de cateraars om, zonder belerend te zijn, middels de in te zetten catering op evenementen bij te dragen aan een duurzamere toekomst. En dat hoeft niet per definitie direct volledig vegetarisch of veganistisch te zijn. Een toonaangevende leverancier in de cateringbranche, die zich op duurzaamheidsvlak profileert, is Hutten. Collin Schoonens, directeur Horeca, Meetings & Events: ‘Wanneer een klant ons benadert voor een leuk feest met
2. Maak bewuste, creatieve keuzes om afval te reduceren
Een volledig afvalvrij evenement klinkt als muziek in de oren, maar is in wezen een nauwelijks haalbare doelstelling. Stefan Krams, freelance eventmanager Events & Media: ‘Het is goed je te beseffen dat er altijd afval zal blijven. Het gaat uiteindelijk om de keuzes die je maakt. ‘Zo hebben wij een keer een event uitgevoerd in een kantoorpand in Utrecht. De verdieping had grote en hoge ramen en wij besloten om de flip-overs te vervangen door stiften en de brainstormsessie op het raam uit te voeren.’ Maar je kunt ook met een drukker in gesprek om de meest bewuste keuze van materiaal te maken.
3. Zorg voor een groene omgeving en dito materialen
De hierboven genoemde bewuste keuzes van materialen is ook door te voeren bij het huren van onmisbare materialen voor evenementen. Denk bijvoorbeeld aan de standaard stalen hekwerken die je bij vooral veel publieksevenementen aantreft. Heras Mobile heeft hiervoor alternatieven ontwikkeld. Vera van Erp, content marketeer bij Heras Mobile: ‘We zijn zelf veel met duurzaamheid bezig en hebben nu duurzamere hekken in ons assortiment: de City-Wood
lekkere catering, is dat altijd ons uitgangspunt. Het is vervolgens wel aan ons om hierin kwalitatieve, bewuste keuzes te maken. We zorgen er altijd voor dat iets lekker en creatief is, terwijl we op de achtergrond bezig zijn meer met plantaardige producten te werken en groenten steeds meer een hoofdrol te geven. Je kunt hierbij ook denken aan hybride producten, waarin we het aandeel vlees in onder andere onze burger verminderen door jackfruit toe te voegen. Hiermee neemt de CO2-uitstoot van onze vleesproducten aanzienlijk af. Daar ligt volgens ons ook de belangrijkste slag die te maken is: bijdragen aan het veranderen van het consumptiegedrag. Het is aan ons om de klant en de gast te overtuigen door hen te laten genieten van heel lekkere producten die niet altijd de standaard dierlijke ingrediënten bevatten.’
5. Anticipeer op de doelgroep in je streven naar zero waste Met welk doel komt een bezoeker naar je evenement? Het is vanzelfsprekend dat je hier in een vroeg stadium al bewust over nadenkt en nagenoeg alle keuzes hierop baseert. Stefan: ‘Het klinkt als een open deur, maar ook om zoveel mogelijk voedselverspilling tegen te gaan moet je goed kijken naar de
Jaarbeurs is veel meer dan alleen vierkante meters. Samen gaan we ervoor om jouw doelstellingen te realiseren. Van passende catering tot aan de muziek.
Onze evenementenlocatie is dé plek voor het organiseren van tal van kleine en grote business evenementen, live en online. Hoe kunnen wij jou verder helpen?
Nieuwsgierig? Plan jouw adviesgesprek via jaarbeurs.nl/organisator
doelgroep. Ik heb eens een foodtruckondernemer gesproken die voor een evenement 1.100 kilo friet moest weggooien, omdat de bezoekers van het betreffende festival helemaal niet op dit soort eten zaten te wachten. En heb je dan toch over, kijk dan eens of je hierin vooraf al maatschappelijke afspraken over kunt maken. Een heel mooi initiatief om voedselverspilling tegen te gaan, is de Buurtbuik. Dit zit in Rotterdam, Utrecht en Amsterdam. Op die manier kan je én op het gebied van het reduceren van voedselverspilling én op maatschappelijk vlak verschil maken.’
We zouden de evenementenbranche niet zijn, als we niet ook binnen het thema duurzaamheid tot creatieve oplossingen kunnen komen. Oplossingen die niet alleen beter zijn voor mens en milieu, maar die ook een extra wauw-
Hutten verzorgt hoogwaardige evenementencatering en heeft hierbij duurzaamheid als uitgangspunt. Met als doel in 2024 klimaatneutraal te zijn, werkt Hutten aan het minimaliseren van de impact van de eigen bedrijfsprocessen en de producten die door het bedrijf stromen.
beleving veroorzaken. Stefan: ‘Je kunt duurzaamheid heel goed vertalen naar je complete concept en er op die manier iets tofs van maken. Zo hebben we voor een evenement eens donuts in de vorm van autobanden als dessert geserveerd om aandacht te vragen voor meer duurzame mobiliteit in de stad. Maar ook het eetbare koffiekopje is een mooi voorbeeld van hoe je afval op een leuke, ludieke manier kunt reduceren.’ Ook Hutten is toonaangevend op het gebied van conceptuele catering met duurzaamheid als uitgangspunt, met als voorbeeld het concept ROOTS. Collin: ‘Met ROOTS gaan we terug naar de kern - de herkomst en leggen de link naar de toekomst: het moment waarop we anders met onze planeet moeten omgaan. We serveren binnen dit concept enkel plantaardige eiwitten en maken onze gasten op een laagdrempelige manier bewuster dat plantaardig eten ook leuk en lekker kan zijn.’
De Laape is een executive retreat gericht op de zakelijke markt, waar je terecht kunt voor vergaderingen, jubilea, heisessies of meerdaagse sessies. Bij de ontwikkeling van De Laape, midden in de natuur, is zoveel mogelijk ingezet op toekomstbestendig bouwen.
Stefan Krams is freelance eventmanager en eigenaar van Events & Media. Als freelancer wordt Stefan regelmatig ingezet om de organisatie van evenementen met een duurzaamheidsinslag te organiseren en produceren, waaronder de Green Business Club in Utrecht.
Heras Mobile is een aanbieder van bouwhekken, poorten en aanverwante zaken. Naast aandacht voor het verminderen van de eigen CO2-uitstoot, werkt Heras Mobile samen met Groene Bouwhekken om duurzame hekwerken te ontwikkelen.
Een kerstdiner met een uitzicht over de Vinkeveense plassen? Say no more. Leonardo Hotel Vinkeveen Amsterdam verzorgt high-end en luxe events die volledig naar smaak zijn in te richten. Van een uitgebreid 6-gangenmenu bereid door de chefs van The Harbour Club tot aan ice sculpting workshops in één van de vele zalen, hier sluit je het jaar af zoals jij dat wil. Het hotel ligt op een steenworp afstand van Amsterdam op een gunstige locatie langs de A2 en is daarom makkelijk te bereiken voor al je gasten. We leggen jou en je gasten graag volledig in de watten in de feestmaanden!
2022
Verspreid over zeven dagen vierden ruim 200.000 mensen per dag feest: bezoekers, bewoners én wandelaars. Daarmee zijn de Vierdaagsefeesten in 50 jaar uitgegroeid tot het grootste vrij toegankelijke evenement van Nederland en een van de grootste evenementen van Europa. Ook afgelopen zomer stond Nijmegen van 16 t/m 22 juli weer op de kop, dit keer niet alleen vanwege de ruim 1,5 miljoen bezoekers maar ook vanwege een belangrijke groene stap: een nieuw circulair bekersysteem! Stichting Vierdaagsefeesten werkt daarmee toe naar een ultiem doel - een klimaatneutraal en circulair festival. Hoe verliep deze primeur, wat waren de reacties en zijn er al lessen te trekken uit deze editie?
‘Als grootste evenement van Nederland geeft Stichting Vierdaagsefeesten graag het goede voorbeeld. Wij voelen een grote verantwoordelijkheid om te werken aan duurzame feesten’, vertelt Marlijn Hoefnagel, Marketing- en Programmamanager Stichting Vierdaagsefeesten desgevraagd. De ambitie van Stichting Vierdaagsefeesten is daarmee niet alleen het evenement met de beste sfeer te willen blijven, maar ook van toegevoegde waarde te zijn
voor Nijmegen en haar omgeving. En dat op een manier die zo min mogelijk negatieve impact heeft. Dat betekent dat er stap voor stap naar een klimaatneutraal en circulair festival wordt toegewerkt.
22000m2 evenementengebied
De Vierdaagsefeesten staan in de top-5 van sterkste evenementmerken onder
Stichting Vierdaagsefeesten werkt stap voor stap toe naar een klimaatneutraal en circulair festival
volwassenen, samen met 4Daagse, Pinkpop en SAIL Amsterdam. Het evenementengebied bestrijkt 22000m2 stad, park, kade en Waalstrand. Nijmegen wordt tijdens deze zevendaagse gevuld met meer dan 1100 optredens, 4000 (inter)nationale artiesten, 40 podia, 300 extra buitenbars en meer dan 18000 m2 terras. Van de 1,5 miljoen bezoekers, bezoekt 25% de feesten maar liefst 7 van de 7 dagen. Geen kleintje dus, en daarmee ook een plek waar écht verschil te maken is. Want al die mensen hebben een voetafdruk en daarmee een flinke impact op Nijmegen en omgeving.
Grote stap op het gebied van
Duurzaamheid staat al jaren hoog in het vaandel bij Stichting Vierdaagsefeesten, maar dit jaar werd er een extra grote stap op het gebied van duurzaamheid gezet: een nieuw circulair bekersysteem. ‘Een festival met een grond vol bekers, is niet meer van deze tijd’, vertelt Tessa Groenen, Duurzaamheidsaanjager Stichting Vierdaagsefeesten, terwijl we staan te kijken naar de (groene) DAR- veegwagens die de laatste sporen van het eerste Vierdaagseweekend opvegen. Daar waar het vroeger na een dag en nacht Vierdaagsefeesten waden door de plastic bekers was, zijn de straten nu zelfs al voordat het team van DAR de straten heeft schoongeveegd opvallend schoon. Met de inzet van 75 Dar medewerkers en 40 verschillende voertuigen werden iedere ochtend alle straten en pleinen in het centrum van Nijmegen gereinigd. Op vrijdag zorgen 60 Dar-medewerkers ervoor dat de Via Gladiola (daar waar de intocht van de 4Daagse plaatsvindt) enkele uren na de intocht alweer begaanbaar was voor verkeer. Je kon de feesten bovendien weer bezoeken op je slippers! Tessa lacht: ‘Precies die opmerking heb ik al meerdere keren gehoord van stadsbewoners. De schonere straten zijn zeker een grote verbetering.’ Met meer dan 1.250.000 liter geschonken drankjes kun je je de impact van al die plastic bekertjes op straat ongetwijfeld levendig voorstellen.
Het circulaire bekersysteem in het kort: alle gebruikte drinkbekers op de Vierdaagsefeesten konden gerecycled worden tot nieuwe bekers. Bij de aankoop van het eerste drankje betaalt de bezoeker een eenmalige milieubijdrage
van € 0,50 voor de beker. Lever je je gebruikte beker weer in bij je volgende drankje, dan betaal je alleen de prijs voor dat drankje. Door je laatste beker terug te brengen naar de bar, kan deze worden gerecycled tot een nieuwe. Het systeem leidde tot zichtbaar minder afval op de grond en een schonere stad. Er werd in totaal zo’n 22.000 kilo plastic bekers apart ingezameld. Voor een optimaal recyclesysteem mogen bekers niet vies of vertrapt zijn. De gecontroleerde bekers worden verzameld door barpersoneel in speciale zakken en ingezameld door Dar, die vervolgens zorgt voor transport naar de recycler. Een primeur voor een vrij toegankelijk buitenevenement met deze schaal. Vanaf januari 2024 is het gebruiken van plastic wegwerpbekers zonder circulair systeem verboden, dus de organisatie liep hiermee vooruit op de aankomende wetgeving.
Extra spannend, zo direct na corona? Tessa: ‘Zeker. Je vraagt toch iets extra’s van de ondernemers. Het personeel moest wennen met afrekenen, de bekers waren in aanschaf duurder, ondernemers moesten gebruikte bekers opslaan voor inzameling – allemaal dingen die om extra personele inzet vroegen. En dat was zeker nú qua timing spannend. Bovendien wisten we ook niet hoe de bezoekers zouden reageren. Zouden ze de bekers wel terugbrengen? Hoe zouden ze reageren op die 50ct extra?’ Hoewel misschien niet iedereen in het voortraject direct positief was, kwamen de eerste positieve reacties tot grote opluchting van de organisatie al heel snel. ‘Zowel van bezoekers als van ondernemers’, vertelt Tessa. ‘We kregen zelfs ’s nachts een mail: wow, het werkt!’ De lessen van de afgelopen Vierdaagsefeesten worden op dit moment verwerkt en geanalyseerd en in een meerjarenplan gegoten. Tessa verwoordt het als duurzaamheidsmanager voorzichtig, maar ‘voor het eerste jaar zijn we heel tevreden hoe het gelopen is!’
Doe maar duurzaam Naast het hoogwaardig recyclen van de drinkbekers, nam Stichting Vierdaagsefeesten ook verschillende andere duurzame stappen én waren ze een podium voor innovatie. ‘Doordat wij een ontzettend divers publiek ontvangen, >
en mensen in een festivalsetting vaak ontvankelijker zijn om zich te laten verrassen en nieuwe dingen te ontdekken, zijn de Vierdaagsefeesten bij uitstek geschikt om innovaties die op kleinere schaal al pilots hebben gedraaid, vervolgens te testen op grote schaal.’
Tessa: ‘Afval is heel zichtbaar en daarmee een groot speerpunt. Daar hoort dus ook het nieuwe circulaire bekersysteem bij. Maar we doen zowel voor als achter de schermen veel meer.’ Een van die innovaties was bijvoorbeeld de toiletwagen From pee to tea. Deze toiletwagen kan urine scheiden in schoon drinkwater en meststoffen. Maar ook het inzetten van lokaal opgewekte groene stroom bij vrijwel alle podia en attracties, duurzame uitingen en merchandise, bio diesel generatoren, milieuvriendelijker vuurwerk en de inventarisatie om te kijken naar alternatieven voor het vuurwerk – zoals een drone- of lasershow – horen bij de bewuste keuzes die Stichting Vierdaagsefeesten maakt om te werken aan duurzame feesten.
‘Omdat we geen kaartjes verkopen, is ons directe contact met de bezoeker minimaal’, vertelt Tessa. ‘Dat zorgt ervoor dat we via andere kanalen moeten communiceren om de bezoekers te bereiken en mee te krijgen in ons duurzaamheidsstreven.’ Tessa: ‘Zo is ook emissie is een belangrijk punt. We proberen bezoekers te stimuleren met het OV of op de fiets te komen en plaatsen bijvoorbeeld extra fietsenstallingen. Ook food is een speerpunt. ‘We willen duurzaam en lokaal food uitlichten en vanuit ons duurzaamheidsstandpunt, maar omdat de Vierdaagsefeesten niet op een afgesloten evenemententerrein worden georganiseerd, heb je ook te maken met snackbars, supermarkten en buurtbewoners. Waar kan en wíl je in sturen? Het mooie van de Vierdaag-
sefeesten is juist ook die diversiteit van bezoekers én aanbieders en dat wil je niet verliezen.’ Het zijn allemaal vraagstukken die worden meegenomen in het meerjarenplan waar op dit moment hard aan gewerkt wordt.
Mensen zijn er écht klaar voor! Als een circulair bekersysteem werkt tijdens een meerdaags evenement zonder kaartverkoop en vaste evenementenlocatie, waar liggen dan de kansen voor de zakelijke evenementen? Tessa: ‘Ik denk dat het belangrijk is dat we allemaal onze verantwoordelijkheid nemen. We kunnen niet doorgaan zoals we deden en onze kop in het zand steken.’ Kijk als organisatie dus vooral wat de opties zijn bij jouw evenement. Kun je bijvoorbeeld kiezen voor hardcups? Waar kun je op andere vakken verduurzamen of duurzamere keuzes maken? Tessa: ‘Hogere kosten of commentaar van bezoekers zijn vaak argumenten om het níet te doen, maar als je entree vraagt kun je een deel van de kosten al dekken uit de inkomsten, bovendien kom je met de juiste communicatie en het uitleggen van je systeem al een heel eind.’ En ja, dat gaat in stappen. Tessa: ‘We hadden niet de illusie in één keer een perfect werkend systeem te implementeren, maar juist de stap te wagen en te leren om te verbeteren. Een circulair bekersysteem op deze schaal is een meerjarenplan. Maar we hebben gemerkt dat bezoekers er echt klaar voor zijn. Zéker als ze merken dat het werkt!’
Stichting Vierdaagsefeesten is nog voorzichtig met de conclusies, maar er zijn zeker al eerste positieve conclusies te trekken. De eerste schattingen van afvalverwerker Dar geven aan dat er zo’n 22.000 kilo plastic bekers apart is ingezameld, waar weer nieuwe bekers van gemaakt kunnen worden. Ook De 4Daagse deed op starten finishterrein De Wedren en militair kamp Heumensoord mee aan het systeem. Er was tevens veel landelijke belangstelling: evenementorganisatoren van bijvoorbeeld Sail Amsterdam en carnaval in Eindhoven kwamen kijken, maar ook het ministerie van Infrastructuur en Milieu, de Inspectie Leefomgeving en Transport en Green Events werden rondgeleid. De komende maanden evalueert Dar met ACBN, CirculairPET en Gemeente Nijmegen de werking en de resultaten van het circulaire bekersysteem. De resultaten worden de komende tijd geanalyseerd en gedeeld, zodat de evenementensector startklaar is voor de wetgeving die vanaf 2024 het gebruik van plastic wegwerkbekers zonder circulair systeem verbiedt.
The new PHIL water station has a solar panel on top; no power is needed for evening visibility.
‘Als je ziet waar het naartoe gaat met de aarde dan moéten wij ons gedrag nú radicaal veranderen.’ Onderzoeksjournalist en bestsellerauteur Rutger Bregman deelt de conclusie van zijn verhaal. Op het podium staat ondertussen een ijsbeer, gemaakt van ijs. De ijsfiguur smelt weg in de spotlight. Als dagvoorzitter vraag ik de deelnemers hoe zij zelf bijdragen, in kleine groepjes gaan zij daarover met elkaar in gesprek. ‘Ik eet nu nog maar zelden vlees’, deelt één van de gasten.
In 2008 nam ik deel aan het Europees congres van MPI (Meeting Professionals International). Toen al werden de deelnemers geconfronteerd met het thema voedselverspilling. Zo liepen er onderzoekers rond, die aantekeningen maakten wanneer je je bord niet leeg at. En buiten de eetzaal stond een grote glazen bak met wormen, die werden gevoed met de etensresten van het evenement. Ter plekke werd compost en mest gemaakt van de voedselresten. Hierdoor raakte ik met de andere deelnemers aan de praat over voedselverspilling en over andere vuile aspecten van (internationale) evenementen.
Unilever probeert het gedrag van consumenten te beïnvloeden. Op initiatief van oud-topman Paul Polman werd onderzocht wat er groener kon. Dat resulteerde in een waslijst aan verbeteringen: productie op windenergie; meer plantaardige producten; verpakkingen van gerecycled plastic en een inkoopstrategie tegen ontbossing. Bovendien bleek dat er veel energie te besparen is bij de wasmiddel-consumenten van Unilever, zij doen 125 miljard wasjes per jaar met een enorm energieverbruik. Met het Cleaner Planet Plan probeerde Unilever de consument te overtuigen om op een lagere temperatuur te wassen. Dit voorbeeld laat zien dat je vooral niet moet vergeten om je doelgroep aan het denken te zetten.
Als het gaat om duurzaamheid wil je als organisator het goede voorbeeld geven. Dat kun je doen door biologisch eten in te kopen -of zelfs veganistisch- en door geen onnodige rotzooi mee te geven aan je deelnemers. Ondanks alle goede keuzes die je kunt maken, blijven evenementen een vervuilende activiteit. Denk maar aan alles dat wordt weggegooid; het verwarmen van de locatie en aan alle kilometers die de deelnemers afleggen. Het mooiste dat je kunt doen is een podium schenken aan dit belangrijk(st)e thema. Wanneer je mensen samenbrengt ontstaat de mogelijkheid om een verhaal te vertellen en om mensen aan het denken te zetten. Benut je moment!
<< Erik Peekel is oprichter van Aaaaha! Bureau voor live communicatie, hij schreef ‘Het evenement dat niemand wil missen – hoe organiseer je dat?’ (Managementboek.nl) >>
Een bedrijf met een schaalgrootte als Coca-Cola kan écht een verschil maken op het gebied van duurzaamheid. Niet alleen in de diepere lagen van de bedrijfsvoering of zichtbaar voor de consument, maar ook in de praktijk via activaties en diverse pilots op festivals en evenementen. Coca-Cola in Nederland zet dan ook flinke stappen om het goede voorbeeld te geven, heeft een ambitieuze duurzaamheidsstrategie én het doel om in 2040 volledig klimaatneutraal te zijn. Stephan Lanen (Shopper Marketing Horeca & Festivals) en Eva Amsterdam, (duurzaamheidsmanager) van Coca-Cola Europacific Partners vertellen graag over hun brede aanpak. ‘We willen onze klanten ontzorgen - altijd - en zeker ook op het gebied van duurzaamheid. Eigenlijk willen we dat mensen als ze onze dranken in het assortiment hebben gewoon weten: dat zit goed!’
‘Er komt een grote verantwoordelijkheid kijken bij het zijn van zo’n groot merk’, start Eva Amsterdam ons gesprek. ‘Als Coca-Cola willen we dan ook echt een statement maken: dit is waar we voor staan. Als je ergens impact kan maken, dan is dat juist bij zo’n groot bedrijf. Elke verandering die wij maken, heeft gewoon gelijk veel effect.’ Een duidelijke stellingname, maar wat betekent dit in de praktijk? Als duurzaamheidsmanager kan ze daar alles over vertellen. Eva: ‘Ik hou me bezig met alles wat met duurzaamheid te maken heeft – en dat is best wel breed. Van het C02-neutraal maken van onze fabriek al in 2023 tot het gerecycled plastic in onze flesjes tot de biobrandstof waarop onze vrachtwagens rijden. Zoveel mogelijk wat duurzamer kan, willen we aanpakken.’
‘We zijn marktleider, dus wij moeten die rol ook invullen op duurzaamheid’, vertelt ze. ‘Ik hoop dus ook dat wij andere bedrijven kunnen inspireren en andersom natuurlijk, bijvoorbeeld door ook op biobrandstof te gaan rijden waar
dat mogelijk is of meer gerecycled plastic te gaan gebruiken. Het is natuurlijk leuk als we vooroplopen, maar ik heb het liefst dat we elkaar inspireren en van elkaar leren.’
De grootste tocht die Coca-Cola momenteel aan het maken is, is de missie een klimaatneutraal bedrijf te worden. Eva: ‘In 2040 willen we over de hele keten klimaatneutraal zijn. Daar moeten we de komende jaren grote stappen voor zetten binnen onze totale duurzaamheidsstrategie met de naam This is Forward. Veel van de stappen die we nemen, hangen samen. Onze flesjes worden gemaakt van 100% gerecycled plastic, behalve doppen en labels. Dat is gelijk 42% minder uitstoot dan een flesje van nieuw plastic. Dus zo’n stap op verpakkingen en daar geen fossiele grondstoffen voor gebruiken, helpt ons om een stap te zetten op weg naar klimaatneutraler.’
Naast verpakkingen, zijn ook de ingrediënten een belangrijke factor in de duurzaamheidsmissie van Coca-Cola. Eva: ‘Enerzijds: waar komen die vandaan. Zo gebruiken wij, voor de drankjes die niet suikervrij zijn, Nederlandse suikerbieten. Ik vind dat nog steeds bijzonder als ik hoor dat mensen daarover verrast zijn. Mensen denken nog wel eens dat Coca-Cola per vliegtuig uit Amerika komt, maar het wordt hier gemaakt in een Brabantse fabriek met Nederlandse suikerbieten. Het is eigenlijk best een heel lokaal product.’
Maar ook water is een thema dat steeds belangrijker wordt. Hoe ga je als bedrijf zo zuinig mogelijk met water om? Hoe kan water worden teruggegeven aan de natuur? ‘We investeren bijvoorbeeld in natuurprojecten’, vertelt Eva. ‘Zo hebben we laatst in een natuurproject van Natuurmonumenten in de omgeving van de fabriek geïnvesteerd, waardoor er 85 miljoen liter water per jaar extra de grond in kan zakken.’
Sommige stappen zijn onverwacht, maar niet minder belangrijk. Zoals de focus op minder suiker. Eva: ‘Onze suikervrije varianten zijn ook lager in uitstoot, want daar hoef je geen suikerbieten voor te verbouwen. Op dit moment bevat 46% van de drankjes die we verkopen weinig tot geen suiker. Alles is dus met elkaar verbonden en de aanpak is heel breed, maar we zetten belangrijke stappen en worden er als bedrijf én als persoon heel erg enthousiast van.’
Ambitieuze doelstellingen, flinke stappen gezet. Hoe merkt de consument dit in de praktijk, bijvoorbeeld op festivals en evenementen waar Coca-Cola geschonken wordt? Daarin kan Stephan Lanen ons uitgebreid meenemen.
Als Prof. Shopper Marketing - Horeca & Festivals noemt hij duurzaamheid een rode lijn die in alle activaties wordt meegenomen. Stephan: ‘Waar we op festivals mee bezig zijn, is om zoveel mogelijk verpakkingen terug te krijgen. Hoe kunnen we er voor zorgen dat we die recyclestroom optimaliseren? Daar zit voor ons natuurlijk winst in, want hoe meer verpakkingen wij terugkrijgen, hoe meer verpakkingen wij weer kunnen gebruiken als grondstof voor nieuwe verpakkingen. Wat ons betreft komt 100% terug.’
Never give up on your cup
Stephan: ‘Uit onderzoeken is gebleken dat het statiegeldsysteem het beste resultaat oplevert om verpakkingen terug te krijgen. Dat wil niet zeggen dat elk festival zo werkt, maar wij proberen wel zoveel mogelijk het gesprek aan te gaan met de organisaties en te stimuleren om bij het desbetreffende evenement zo bewust en duurzaam als mogelijk met het materiaal om te gaan.’ Eva: ‘Enerzijds proberen we het recyclen tijdens festivals te stimuleren met incentives, zoals statiegeld of een token. Anderzijds ook door het ook aantrekkelijk te maken voor de consument – dat is natuurlijk bij uitstek de Coca-Cola manier van communiceren. De campagne ‘Never give up on your cup is daar een mooi voorbeeld van. Dus van zo’n recycleboodschap iets vets maken en ervoor zorgen dat mensen het wíllen doen.’
‘Festivalorganisaties in Nederland worden steeds actiever op het gebied van duurzaamheid. Awakenings is een van die festivals die ontzettend actief zijn op het gebied van duurzaamheid en de communicatie rondom duurzaamheid richting de bezoekers’, vertelt Stephan. ‘Zo zijn we in 2019 op Awakenings al gestart met het direct verkopen van blik- en (r)PET-verpakkingen. Hierbij wordt de frisdrank niet meer uitgeschonken in bekers, waardoor er minder bekers gebruikt worden op het festival, wat weer voor minder afval zorgt. Bij Awakenings was het aantal (schoon) teruggehaalde verpakkingen in 2019 93%. Het statiegeldsysteem geldt dan voor het blikje, (r)PET-flesjes en bekers - want voor bier en cocktails gebruik je die nog wel. Ik zou elke organisatie dat willen laten overwegen: hoe kunnen we ervoor zorgen dat we enerzijds zo min mogelijk afval hebben en anderzijds het afval dat er is zo goed mogelijk recyclen?’
‘WijwerkenmetNederlandsesuikerbieten.Ik vinddatnogsteedsbijzonderalsikhoordat mensendaaroververrastzijn’
Roofvogels spreken tot de verbeelding. Met een welhaast vanzelfsprekende arrogantie confronteren zij ons met de ongecompliceerde meedogenloosheid van de natuur.
Brute oerkracht en ingetogen elegantie gaan hier hand in hand.
Rode draad tijdens Teambuilding met Roofvogels: communicatie, leidinggeven, creativiteit, inventiviteit en vertrouwen.
Teambuilding met Roofvogels is mogelijk op elke gewenste locatie waar een veld is.
We komen graag naar u toe met een 12-tal verschillende roofvogels en uilen.
Deze buitenactiviteit kan het hele jaar, zomer en winter.
Een zakelijke bijeenkomst, midden in de mooiste natuur van Nederland? In en rondom Apeldoorn kunt u terecht bij een groot aantal unieke locaties. Denk bijvoorbeeld aan Paleis Het Loo, het industriële terrein van de voormalige Zwitsal fabriek, sportcomplex Omnisport, het CO2-neutrale congrescentrum bij Apenheul of historisch zendstation Radio Kootwijk, midden in de heidevelden.
Duurzaam vergaderen, service op topniveau en volop overnachtingsmogelijkheden. Kortom: je bent in Apeldoorn aan het juiste adres. Voor
info@valkenieren.nl • valkenieren.nl • 0651 999 251
De resultaten van dergelijke pilots zijn goed en zo ook de reacties van de festivalbezoekers. Op wat mild gemopper bij sommige festivalgangers na om de verpakking in te leveren, worden ze steeds meer bewust van het feit waarom het zo belangrijk is om de verpakkingen terug te krijgen en zijn ze juist ontzettend positief om een flesje of een blikje te krijgen in plaats van een beker. Het lijkt echt een gedragsverandering teweeg te brengen. Eva: ‘Mensen krijgen misschien net een andere ervaring dan ze gewend waren, maar dan is het ook onze taak om uit te leggen waarom we hiervoor kiezen.’
Communication = key Stephan: ‘Hoe we ervoor kunnen zorgen dat onze boodschap landt bij de bezoeker, daar zijn we volop mee bezig. We staan met zogeheten Green Teams op evenementen, dit zijn teams die op het festival rondlopen om enerzijds de verpakkingen op te ruimen die onverhoopt wel op de grond belanden en anderzijds zijn zij een mobiel punt waar bezoekers hun verpakking kunnen inleveren waarbij ze weer een recycle token terugkrijgen. Daarnaast zorgt de organisatie ervoor dat er voldoende aanbod van plekken is waar mensen hun bekers in kunnen leveren - niet alleen bij de bars maar ook bij losse units. Ook is er dit jaar tijdens Awakenings een test gedraaid samen met Statiegeld Nederland, waar bezoekers zodra ze in de buurt van het evenement kwamen, via hun mobiele telefoon banners te zien kregen waarin ze bewust werden gemaakt van het statiegeldsysteem.’
Eva: ‘We willen onze klanten ontzorgen - altijd - dus ook op het gebied van duurzaamheid. Eigenlijk willen we dus dat mensen als ze onze dranken in het assortiment hebben gewoon weten: dat zit goed. Onze fabriek volgend jaar CO2-neutraal, flesjes van 100% gerecycled plastic, trucks die rijden op biobrandstof als vervanging voor fossiele brandstof en daarmee zorgen voor tot 90% minder uitstoot - dat zijn dingen waar we in één klap een enorm verschil mee maken, maar tegelijkertijd ook feitjes die maar weinig mensen over Coca-Cola weten. Maar die voorbeeldfunctie voelen we zeker. Natuurlijk vragen sommige stappen om een behoorlijke investering, maar we zijn er als bedrijf van doordrongen dat dit ook gewoon therightthingtodo is.’
In 2040 klimaatneutraal zijn, dat is de grootste stip op de horizon. Maar daar tussen liggen nog verschillende stappen. Eva: ‘Een belangrijk punt is hoe onze verpakkingsmix er in de toekomst uitziet. De Coca-Cola Company heeft zich als doel gesteld om in 2030 25% van de verpakkingen hervulbaar of herbruikbaar te laten zijn. Nu is dat al zo in de horeca, de glazen horecaflesjes worden gemiddeld tot 27 keer opnieuw gebruikt. We hebben ook al tapsystemen, als mensen daarbij een herbruikbare cup gebruiken, dan heb je ook geen eenmalige verpakkingen. Daar lopen op dit moment pilots voor. In de Efteling en in Slagharen staan bijvoorbeeld onze freestyle-machines met hervulbare cups. Er loopt ook een pilot bij een Shell-tankstation met een tapsysteem met herbruikbare bekers, en de machines staan bijvoorbeeld ook op de UvA. Nog een leuk weetje: Coca-Cola is ooit begonnen vanuit een Soda-fountain, waaruit mensen hun eigen glas konden vullen. Verpakkingen hebben wij tegenwoordig voor gemak, kwaliteit en hygiëne en daarom zijn ze belangrijk, maar we zijn wel echt aan het kijken hoe over een paar jaar die mix eruit kan zien en hoe we die mix zo duurzaam mogelijk maken.’
‘Zo blijven we continu denken: wat is er mogelijk’, sluit Stephan af. ‘Ik ga niet zeggen dat die zoektocht makkelijk is, maar we willen onze kennis zo goed mogelijk delen met onze klanten. Wij hebben niet perse alle kennis in huis, maar de kennis die we hebben, delen we graag. En ik denk dat dat is waarmee we heel veel impact kunnen hebben op hoe we een world without waste kunnen creëren. Iedereen draagt zijn steentje bij. De cateraar, de festivalorganisaties, Statiegeld Nederland, de consument en wij als producent. Samen zetten
we die stappen en we zijn al ver gekomen, maar we zijn er nog zeker niet klaar mee. Ik kijk er erg naar uit om ook komend festivalseizoen samen met onze partners hier weer de handen ineen te slaan.’
2017 > Introductie duurzaamheidsactieplan ‘This Is Forward’, brede doelstellingen voor suikerreductie, verpakkingen, duurzaam waterbeheer en klimaat.
2020 > Coca-Cola Europacific Partners kondigt aan in 2040 een klimaatneutraal te bedrijf te willen zijn. Het target wordt goedgekeurd door het Science Based Targets Initiative (SBTI)
2021 > Vanaf dit moment gebruikt Coca-Cola in de fabriek alleen lokale groene stroom, opgewekt in een zonne- en windpark rondom de fabriek.
2021 > Alle grote en kleine flessen worden gemaakt van 100% gerecycled plastic (exclusief dop en label)
2022 > Dit jaar introduceerde Coca-Cola 23 nieuwe suikervrije drankjes
2022 > Alle Coca-Cola vrachtwagens met frisdranken rijden vanaf nu op 100% HVO100 biobrandstof
2023 > De ambitie van Coca-Cola is om de fabriek in Dongen dit jaar CO2neutraal maken.
‘Zoveelmogelijkwatduurzamerkan,willenwe aanpakken’Foto > Michiel Ton Awakenings Summer Festival 2022
Dat de woorden Papendal en sport vaak in één zin genoemd worden, is niet opmerkelijk. Grootse prestaties worden herleid naar de basis die bij Papendal gelegd wordt en waar trainingen aan de orde van de dag zijn. Inmiddels is echter ook binnen de evenementenbranche breed bekend dat Papendal méér is dan sport alleen. De vele locaties en zalen maken het mogelijk om op Papendal veelzijdige evenementen te organiseren: van inspirerende congressen tot grootse, feestelijke buitenfestivals en (internationale) sportevenementen. Op deze heilige grond, waar veel energie gestoken wordt in sportiviteit en tot in de puntjes verzorgde evenementen, staat duurzaamheid zeer hoog in het vaandel. Rebecca Goei, Supervisor Marketing & Sales, neemt ons mee in de diversiteit aan maatregelen waarmee Papendal toewerkt naar een duurzame toekomst – want zonder energie kun je niet presteren!
Door > Angelique AaldersVerscholen achter de bossen ligt het groenste evenemententerrein van Arnhem: Papendal. Met een overweldigend buitenterrein, twee grote unieke congreszalen, 151 hotelkamers bij Hotel Papendal en een skybox met een uniek uitzicht op de iconisch blauwe atletiekbaan, biedt Papendal voor veel uiteenlopende evenementen, bijeenkomsten en festivals ontelbare mogelijkheden. Om deze mogelijkheden -en de échte Papendalbeleving- nog generaties lang te kunnen doorgeven, speelt duurzaamheid een belangrijke rol in de bedrijfsvoering. Rebecca: ‘Bij alles wat we doen denken we na over hoe we hier een maatschappelijk verantwoorde rol kunnen spelen. Dat gaat van mobiliteit tijdens evenementen tot een goede afvalverwerking en van het opwekken van energie tot duurzame voeding. In de basis hebben we het bij Papendal al goed geregeld. Ons evenemententerrein is bijvoorbeeld al voorzien van vaste stroom, waardoor vervuilende aanvullende aggregaten
overbodig zijn. In samenwerking met Eneco hebben een Warmte en Koude opslaginstallatie (WKO) aangelegd, waarmee we de bodemenergie optimaal kunnen benutten om in te zetten voor het verwarmen en verkoelen van de gebouwen.’
Energie opwekken
Deze WKO is echter niet de enige manier waarop Papendal het gebruik van fossiele brandstoffen terugdringt. In de afgelopen jaren zijn gefaseerd 3.512 zonnepanelen op de daken van de gebouwen geplaatst. Rebecca: ‘Daarnaast werken wij met een BioDigester. Deze installatie zorgt ervoor dat ons bioafval wordt omgezet in duurzame energie en plantvoeding. We scheiden al ons afval en proberen dit te reduceren door een duurzaam inkoopbeleid te hanteren. We stimuleren het gebruik van composteerbare materialen.’
Zuinig en duurzaam transport
Jaarlijks is er veel verkeer naar Papendal: van trainingen en grootse publieksevenementen, zoals de jaarlijks terugkerende BMX wereldbekerwedstrijden en het bijbehorende Zomervreugde Festival, tot conferenties en congressen bij Hotel Papendal. Duurzame mobiliteit is dan ook een belangrijk speerpunt: juist op het gebied van mobiliteit is de uitdaging het grootst om CO2-uitstoot te reduceren. Rebecca: ‘We stimuleren onze bezoekers en crew vooral gebruik te maken van het openbaar vervoer, de fiets of om te carpoolen. Tijdens evenementen,
voor de vervoersbewegingen op het terrein zelf, werken we samen met Toyota -official partner van TeamNL- en maken we gebruik van hybride, elektrische of waterstofauto’s. Uiteraard zijn onze parkeerterreinen voorzien van voldoende elektrische oplaadpunten. Voor evenementen selecteren we zoveel mogelijk transport suppliers die voorzien in duurzaam en zuinig transport.’
Op het gebied van voeding was Papendal, gevoed door de topsportomgeving, altijd al bewust bezig om een goede variatie en gezonde voeding te bieden. Rebecca: ‘Intussen werken we ook intensief samen met de Provincie Gelderland en is het foodconcept ‘Gelderland Good Food Kitchen’ in het leven geroepen. Dit foodconcept is ontstaan vanuit de grote maatschappelijke belangstelling voor thema’s als gezondheid, voeding en vitaliteit. We hebben dit concept onder andere succesvol kunnen uitdragen tijdens het WK BMX in 2021 en de afgelopen BMX wereldbekerwedstrijden én het Zomervreugde Festival in 2022. Met dit foodconcept dragen we eraan bij gezonde, plantaardige voeding -zonder toevoeging van vis of vlees - meer zichtbaar te maken en willen we onze bezoekers inspireren weloverwogen voedingskeuzes te maken. De chef-koks van Papendal hebben recepten ontwikkeld die laten zien dat gezond eten ook heel lekker kan zijn én dat het makkelijk toepasbaar is in het dagelijks leven.’
Van moestuin tot eigen glazen kas Bewust, gezond en plantaardig. Bij Papendal wordt op dit moment gekookt met groenten uit de eigen moestuin. Dit is niet alleen gezond maar draagt ook bij aan het verminderen van transport van externe leveranciers. Rebecca: ‘Op Papendal is een stuk grond volledig rijp gemaakt voor een moestuinproject. In de moestuin groeien en kweken we onze eigen groenten en fruit, van kilo’s kroppen sla tot aardbeien. We hebben de ambitie om dit nog groter te maken, door bijvoorbeeld appel- en andere fruitbomen te planten. Er zijn plannen om een kas te bouwen bij de moestuin wat een prachtige ruimte moet gaan worden om kookworkshops -met de focus op puur en natuurlijk koken- te kunnen verzorgen. Dit vormt een mooie aanvulling op ons aanbod om als onderbreking van een bijeenkomst of evenement aan te bieden.’
Van duurzame, plantaardige voeding tot het opwekken van eigen energie door onder andere zonnepanelen en een biodigester. Papendal biedt, naast de vele faciliteiten, inspirerende voorbeelden om elk evenement met een duurzame insteek te organiseren en zo de Papendalbeleving ook voor toekomstige generaties mogelijk te maken.
informatie: www.papendal.nl
Hij is jong, gepassioneerd voor zijn vak. En gedreven door de overtuiging, dat duurzaam koken met eerlijke, verantwoorde ingrediënten en zero waste uiteindelijk het verschil kan maken. Max Ferrari Scanarotti, de nieuwe chef van Circl. Zijn lunchgasten, werkzaam op en rond de hoofdstedelijke Zuidas, denken er net zo over, weet hij zeker: ‘Wie hier aanschuift, maakt die keuze heel bewust.’ Datzelfde geldt in bredere zin voor de tientallen organisaties, die jaarlijks hun evenementen in een van de ruimten van Circl plannen. Ook zij kunnen rekenen op de met veel creativiteit en liefde bereide, seizoensgebonden menu’s, waaruit kan worden gekozen. Van galadiner tot barbecue, van lunch tot borrel.
Het is spitsuur deze dinsdagmiddag rond kwart over een. Het restaurant, met plaats voor zo’n 60 gasten, zit vol. Geurige bonenburgers - met tomaat, mayonaise, uien en chutney - worden geserveerd. Aan een andere tafel zijn de gevulde broodjes paddenstoel favoriet. In de open Eventspace maken deelnemers aan een congres annex informatiebeurs - thema duurzaamheid in vastgoedprojecten - tijdens de lunchbreak informeel kennis, een hartig hapje of een biologisch belegd broodje in de hand. Ferrari kan nu in de keuken even worden gemist, al gaat zijn blik ongemerkt toch even kritisch mee met elk bord dat passeert. In functie heeft de chef nooit rust. ‘We
doen het met een beperkte bezetting. Zeker met de schaalgrootte die we hier hebben, met zowel een restaurant als een vergader- en eventaccommodatie, is het voor en achter de schermen improviseren. Maar’, vervolgt hij direct, ‘het is ons gezamenlijke commitment om het beste wat we in ons hebben in te zetten. Omdat we willen laten zien, dat het concept ook op zo’n bijzondere en drukke plek werkt.’
Circulair is de norm Circl is gebouwd als een houtconstructie met veel glas en weldadig groen op een groot dakterras. Het hele pand is circulair en dus zodanig ontworpen, dat bij een eventuele toekomstige ontmanteling alle materialen herbruikbaar zijn. En dat terwijl bijna alles in het interieur al eens gebruikt is geweest: van de vloer die van een profvoetbalclub komt, tot de kozijnen, die in het verleden in een
‘HetgaaterinhetCircl-conceptomomdemaatschappijineen circulairebewegingtebrengen’
Philips-fabriek zaten. De stoelen in het restaurant zijn vervaardigd uit gerecyclede koelkasten. Die lijn van duurzaamheid en circulaire basisprincipes is ook consistent doorgetrokken in de keuken. Geen gas, alleen elektra. En frituur komt er dus niet in, immers niet circulair. Hetgaaterinhet Circl-conceptomomdemaatschappijineen circulairebewegingtebrengen,doordevereiste oplossingeninzichtelijkenconcreettemaken, staat beschreven in de missie. Circulair is de norm, lineair het ongebruikelijke alternatief.
ervaringen en recepten ook heel graag breed delen. Ik maakte destijds een blog, allerlei filmpjes en had zelfs een tijdje een eigen rubriek in Good morning Uruguay op de nationale televisie.’
Luidruchtige Spaanstalige keuken
Dat sprak Ferrari, geboren en getogen in een voorstad van Montevideo, de hoofdstad van Uruguay, sterk aan toen een vriend, al werkzaam bij Circl, hem tipte voor de vacature van souschef. ‘Ik werkte al een paar jaar in die functie bij kleinere vergelijkbare bedrijven. De gesprekken verliepen goed en voor ik het wist was ik hier in dienst.’ Zo snel als dat ging, verliep ook het vervolg: chef-kok Rudolf Brand kondigde in het najaar van 2021 zijn vertrek aan en Ferrari bleek al snel de ideale opvolger. ‘Ik heb mijn koksopleiding gevolgd in Uruguay, ben daarna in Frankrijk verder gegaan in patisserie en toen in Europa blijven hangen.’ Ferrari, telg uit een hotelliergeslacht, leek aanvankelijk overigens voorbestemd voor een studie medicijnen of chemie, maar koos, tot grote tevredenheid van het thuisfront, toch voor de gastronomie-opleiding. ‘Ik heb altijd al wel iets gehad met koken. Toen ik eenmaal de smaak te pakken had, wilde ik mijn
Dat avontuur is ondertussen niet meer dan een mooie herinnering aan zijn geboorteland voor de toch nog pas 30-jarige chef. Terug gaat hij slechts eens per jaar om zijn familie te bezoeken. Hij is vooral Europeaan geworden, al brengt hij onmiskenbare Zuid-Amerikaanse accenten mee: ‘Smaken en geuren, bepaalde combinaties; die zijn anders dan hier. Wat pittiger, met een beetje een Latijns-Amerikaanse ziel, temperament.’ Verder dan dat gaat hij niet; natuurlijk niet, geheim van de chef... Niet te ontkennen valt, dat het personeelsbestand direct na zijn aantreden exotischer en inclusiever is geworden, zag hij tot zijn verrassing. Niet in de laatste plaats in de keuken, waar ook ineens Spaans werd gesproken: ‘Met de komst van nota bene mijn enige vriend vanuit ZuidAmerika naast mij is het daar, geloof ik, wel wat luidruchtiger geworden. Maar zo zijn wij, hè. Veel lachen, plezier maken en je laten horen.’
Industrieel vlees is een no-go
Het zegt veel over de passie en toewijding waarmee in de keuken van Circl de gerechten worden bereid. Dat dit een allesbehalve gemakkelijke opgave is binnen het bestaande concept, laat zich eenvoudig uitleggen: ‘De ingrediënten voor alle menu’s komen altijd uit de regio, zijn biologisch en seizoensgebonden. Het is geen kwestie van ik hebtienmango’snodig,vijftienkilowortelenen dertigcourgettes;evenbellenenhuppekee. Wat we beloven, moeten we ook kunnen maken. Dat betekent dat we producten als groenten, zuivel,
vlees en vis betrekken van vaste geselecteerde leveranciers, die we volledig kunnen vertrouwen wat betreft de herkomst en groeiwijze.’ De vier seizoenen zijn daarbij bepalend; we koken alleen wat er van nature in die periode beschikbaar is.’ Vlees en vis staan ook op het menu: ‘Mensen denken, dat circulair hetzelfde is als vegetarisch of veganistisch. Zo zie ik, en veel collega-chefs met mij, het niet. Het gaat om waar dat vlees vandaan komt, hoe het dier heeft geleefd. Dus industrieel geproduceerd vlees is no-go voor ons.’
Fantasie en individuele kookkunst Authenticiteit, passie en professionaliteit. Gevoegd bij zijn vermogen daar overtuigend en boeiend over te vertellen, maken Ferrari tot een chef met een plus. Het zal je event maar zijn, het circulaire vijfgangen diner, waarin hij zijn fantasie en kookkunst kon uitleven. Om de gasten bij elk gerecht nog voor het proeven al mee te nemen in een unieke smaakbeleving. En hem dan, in het licht van de missie van Circl, in Spaans-Engels te horen zeggen: ‘Ik ben ervan overtuigd, dat elke zandkorrel al een verschil kan maken.’ Motiverender wordt het niet.
‘Circulairisdenorm,lineairhet ongebruikelijkealternatief’
‘Ikbenervanovertuigd,dat elke zandkorrel een verschil kan maken’
Een Amsterdamse, unieke landmark waar je exclusief kunt samenkomen in een inspirerende ambiance. Met indrukwekkende historische verhalen binnen handbereik, is Het Scheepvaartmuseum dé locatie bij uitstek om een bijeenkomst, diner of evenement met inhoud te combineren. Maar niet alleen is de locatie erop ingesteld gasten een memorabel en welkom gevoel mee te geven, het museum heeft de uitdagende ambitie om in 2030 ecopositief te zijn en de wereld ook daadwerkelijk iets terug te geven. We spraken met Ronald van Lopik, hoofd commerciële zaken van Het Scheepvaartmuseum over de vele mogelijkheden en de duurzame ambities van dit unieke museum en deze evenementenlocatie.
Al direct steekt Ronald enthousiast van wal wanneer we het Open Plein - bij uitstek dé plek voor evenementen - betreden. ‘Elke keer verwonder je je opnieuw over het mooie licht dat hier binnenkomt. De glazen dakconstructie met het prachtige lijnenspel maakt dat de lijnen overdag -net hoe de zon binnenkomt- als het ware dansen over de witte wanden van het binnenplein. En in de avond, bijvoorbeeld tijdens evenementen, kan je hier ontzettend goed spelen met verschillende kleuren belichting. De speciale tegels op de vloer zorgen voor een goede akoestiek, waardoor het minder als een klankkast wordt ervaren.’ Het Open Plein is gedurende openingstijden van deze locatie, die a priori als openbaar museum toegankelijk is, als het ware het verkeersplein voor bezoekers. Vanuit hier is nagenoeg elke ruimte te bereiken. Voor
evenementen leent het Open Plein zich, buiten openingstijden, uitstekend voor grootse sit-down dinners (tot 600 gasten) of recepties tot 1.000 personen. Naast het Open Plein beschikt Het Scheepvaartmuseum over drie karakteristieke Kamers, die ook tijdens openingstijden voor bijeenkomsten in te zetten zijn, een boardroom en het nieuwe drijvende terras.
‘Ons drijvend terras is momenteel wel echt ons paradepaardje. Dit is eind 2019 gerealiseerd, maar door de coronaperiode nauwelijks gebruikt, waardoor het nu pas echt gebruikt wordt. Het terras is exclusief af te huren voor evenementen, maar kan ook deels opengesteld worden voor publiek. Je geniet hier de hele dag van de zon en kunt zelfs
Aaldersmet een boot aanmeren, hierdoor is het uitstekend in te zetten voor bijvoorbeeld de ontvangst bij een evenement.’ Het Scheepvaartmuseum komt pas écht goed tot haar recht als je het in zijn volledigheid benut. ‘Denk daarbij bijvoorbeeld aan een ontvangst op het terras, een inhoudelijk bezoek aan het museum of het VOC-schip, gevolgd door een bijeenkomst in één van De Kamers. Als je dan denkt dat je het mooiste hebt gehad, wordt de bezoeker opnieuw verrast door een diner op het prachtige Open Plein, waar de omringende witte wanden zich uitstekend lenen voor een indrukwekkende videoprojectie.’ Het Scheepvaartmuseum heeft primair als doelstelling kennis over de historie van de Nederlandse scheepvaart over te brengen en de impact van de maritieme wereld op levens van zoveel individuen, wat Ronald dan
ook graag koppelt aan een zakelijke bijeenkomst. Dit kan bijvoorbeeld door een rondleiding door het museum erbij te betrekken, of de hoofdgalerij tijdens een evenement open te stellen. ‘Voornamelijk onze internationale gasten waarderen het ook altijd om even het VOC-schip bezocht te hebben, maar je kunt er ook voor kiezen een ‘verhaal op zaal’ toe te voegen aan een bijeenkomst, waar medewerkers van Het Scheepvaartmuseum proactief in de tentoonstellingszalen aanwezig zijn om daar waar gewenst in te spelen op de informatiebehoefte van de bezoeker.’
Het proactief inspelen op de bezoeker valt in lijn met één van de belangrijkste kernwaarden van Het Scheepvaartmuseum: gastgerichtheid. ‘We willen dat de aandacht voor de gast verder gaat dan gastvriendelijkheid, dat iedereen zich altijd welkom voelt en het gevoel heeft er echt te mogen zijn, want alleen dan kan je herinneringen maken die beklijven. Dat geldt niet alleen richting gasten, maar ook richting het personeel onderling en naar leveranciers toe worden die gerichtheid en proactief handelen gestimuleerd. We willen dat iedereen een goed gevoel overhoudt aan het bezoek of werken bij en met Het Scheepvaartmuseum.’ Mede om die reden heeft Ronald de wens om het Open Plein nóg meer te benutten. ‘We hebben hier regelmatig akoestische concerten, de ruimte leent zich daar uitstekend voor. Met deze concerten kunnen we kunst, cultuur en historie nóg meer samenbrengen.’
Water verbindt werelden
De ambities van Het Scheepvaartmuseum reiken nog verder, met name op het gebied van duurzaamheid. ‘We hebben tijdens de renovatie in 2011 en de jaren daarna al grote stappen gemaakt om het pand zelf te verduurzamen. Denk hierbij aan groene stroom, ledverlichting, warmte-/
koudeopslag en waterbesparende kranen. We zijn daarnaast ook begonnen om bij elk evenementencontract een boom te planten. Inmiddels zijn we zover dat we twee voedselbossen gaan planten, één in Gelderland en één in Vietnam. We hebben dan ook de ambitie uitgesproken dat we in 2030 niet enkel econeutraal willen ondernemen, maar zelfs ecopositief willen zijn. We streven ernaar echt iets terug te geven aan de wereld. Zo hebben we ook onze verborgen impact laten berekenen met inzichten voor elk bedrijfsonderdeel: van tentoonstelling tot winkel, zodat we weten welke stappen we kunnen ondernemen om die verborgen impact terug te brengen of te compenseren.’
Dutch Cuisine
Eén van de meest tastbare stappen richting duurzaamheid onderneemt Het Scheepvaartmuseum in de catering. ‘We zijn de eerste culturele instelling die zich heeft aangesloten bij Dutch Cuisine. Onze chef is hier nauw bij betrokken. Dit houdt onder andere in dat we in onze menu’s rekening houden met de vijf seizoenen van groente, maar ook dat we in verhouding minder vlees en vis serveren. Ook het reduceren van voedselverspilling is een belangrijk speerpunt. We zijn bijvoorbeeld volledig afgestapt van buffetten en gaan bewuster om met wat we serveren. We hebben als voordeel dat we een café-restaurant hebben dat voor het museum elke dag geopend is, hier kunnen we bijvoorbeeld overgebleven, halve flessen wijn een volgende dag prima uitschenken.’ Buiten het zelf duurzaam ondernemen, speelt Het Scheepvaartmuseum volgens Ronald ook een belangrijke rol om kennis hierover mee te geven. ‘Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de impact van plastic soep. Door mensen -door middel van onze tentoonstellingen of door boeken in onze souvenirwinkel- mee te nemen in deze onderwerpen, hopen we hierover ook op breed vlak meer bewustzijn te creëren.’
Momenteel is het museum voor publiek op maandagen gesloten. Dit biedt extra mogelijkheden voor zakelijke evenementen. Kijk voor meer informatie over de mogelijkheden van evenementen en bijeenkomsten organiseren bij Het Scheepvaartmuseum op www.hetscheepvaartmuseum.nl/over-ons/ evenementenlocatie
TINA - De Tina Turner Musical is de eerste musical over haar leven, geproduceerd in samenwerking met Tina Turner zelf. Hoe een meisje uit Nutbush, Tennessee, uitgroeide tot de onbetwiste ‘Queen of Rock-‘n-Roll’ – dit is de musical van een doorzetter die zich niet aan de regels hield, maar ze zelf maakte.
Het Beatrix Theater in Utrecht staat garant voor een gezellige avond of middag uit. Een diner vooraf? Een borrel aansluitend aan de voorstelling? Combineer deze onvergetelijke theaterervaring met een arrangement afgestemd op jullie wensen.
Keuze uit (een combinatie van) borrel-, lunch-, diner- en high tea-arrangementen.
Al 10 jaar een ode aan het leven van André Hazes! Holland Zingt Hazes keert ook in 2023 terug in de Ziggo Dome in Amsterdam op vrijdag 10 en zaterdag 11 maart 2023.
Voor shows in de Ziggo Dome werken we samen met een uniek restaurant op loopafstand van de evenementenlocatie. Voorafgaand aan jullie avondje uit genieten jullie van een heerlijk diner of een uitgebreide borrel met smakelijke hapjes.
Dit jaar met onder anderen: André Hazes, Gerard Joling, Waylon, Samanta Steenwijk, Tabitha, Jamai en Jeroen van der Boom.
Korting vanaf 40 personen, Golden Circle of VIP deck, borrel of diner vooraf.
Het verhaal over vriendschap, vrijheid en liefde keert terug naar Nederland.
Beleef de klassieker nu als nooit tevoren. Met een geheel nieuw decor en sterrencast waaronder Milan van Waardenburg, René van Kooten, Vajèn van den Bosch en Freek Bartels. Vanaf 18 februari t/m 1 oktober 2023 door het hele land.
De populairste musical ter wereld, geliefd bij publiek en pers. Maak je avond nog completer met een VIP pauze-arrangement of een diner bij de voorstelling in het World Forum Theater in Den Haag. Voor groepen is er een speciale korting beschikbaar.
Voordeel vanaf 10 personen, keuze uit 3 gangendiner en/of VIP pauze arrangement.
Sef Thissen, Christmas in Amsterdam - december 2022 Ziggo Dome Amsterdam Carmina Burana vanaf december 2022 in verschillende theaters in Nederland Holiday on Ice - vanaf december 2022 in verschillende theaters in Nederland Disney’s Aladdin - t/m december 2022 in AFAS Circustheater Scheveningen Wintercircus Pallasso - december 2022 Sportiom Den Bosch Dinnershow Grandeur - t/m januari 2023 in Studio 21 Hilversum Eros Ramazzotti - februari 2023 Ziggo Dome Amsterdam The Prom - t/m maart 2023 in verschillende theaters in Nederland Grease - vanaf maart 2023 in DeLaMar Amsterdam Dagboek van een Herdershondvanaf april 2023 in MECC Maastricht Hans Zimmer Live - juni 2023 Ziggo Dome Amsterdam CAVALLUNA - Secret of Eternity - juni 2023 in Ahoy Rotterdam The Maestro & The European Pop Orchestra - augustus 2023 Markt Kerkrade Fred & Friends - september 2023 in Ahoy Rotterdam Musical De Tocht - vanaf september 2023 Friso Theater Leeuwarden
Een jonge, dynamische hoteloperator met ambities. Black Label Hospitality staat voor hoogwaardige, luxe guest experiences. Als hotelexploitant van grote brands, zoals Accor, Hilton en Wyndham, streeft Black Label Hospitality altijd naar de overtreffende trap van service en gastvrijheid. ‘Wij vinden de hotelervaring opnieuw uit door continu de vraag van de moderne gast te matchen met wat de hotels te bieden hebben.’ We spraken met Corporate Sales Manager Ann-Sophie Empt en Joost Daanen, Marketing Manager, over de belangrijke mijlpalen van Black Label Hospitality en wat de karakteristieke, luxe hotels te bieden hebben voor evenementen.
Black Label Hospitality is een Limburgse hotelgroep die hotels in het hogere segment exploiteert. In 2019 werd gestart met Black Label Hotel Valkenburg, dat begin dit jaar als eerste hotel werd gerebrand naar Hotel Valkenburg by Mercure. In 2020 werd het Merici Hotel in Sittard overgenomen en uitgebreid met een geheel nieuwe vleugel. Ann-Sophie: ‘Het hotel ging in één klap van 48 naar 86 kamers en we openden het fine-dining Restaurant George’s. In 2021 hebben we, mede dankzij de constant veranderende coronamaatregelen, de keuze gemaakt om één van onze banquetingruimten in te richten als restaurant en zo ontstond de tweede restaurantoutlet: Bistrot Volte.’ Joost: ‘Voor fine-dining kan men nog steeds terecht in Restaurant George’s, maar met de toe-
voeging van een tweede restaurant hebben we de culinaire beleving nog toegankelijker gemaakt.’
Vorig jaar werd in Sittard, onder de vlag van Black Label Hospitality, het eerste DoubleTree by Hilton Hotel buiten de Randstad geopend. Ann-Sophie: ‘Het is inspirerend te werken voor een organisatie die het aandurft in deze tijd te groeien. We hebben de ambitie nog meer te groeien in het luxe hotelsegment. Momenteel focussen we ons nog op Limburg, maar we zijn onze pijlen ook aan het richten op uitbreiding in andere delen van Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland.’ Joost: ‘De eerstvolgende stap is de re-branding van Merici, dat in de transitie zit om te worden toegevoegd aan de MGallery Hotel Collection van Accor. Hiermee mag Merici zich als tweede hotel
in Nederland aansluiten aan deze verzameling boetiekhotels, na INK hotel in Amsterdam.
Evenementen op maat gecreëerd
Van luxe directors dinners van de Eredivisieclub Fortuna Sittard tot buitencinema’s en wielren-
‘Wezijnonzepijlenookaan hetrichtenopuitbreidingin anderedelenvanNederland, Duitsland,Oostenrijken Zwitserland’DoubleTree by Hilton Sittard Foto > Stan de Haas
events. Die ambitieuze drive zet Black Label Hospitality ook in voor de evenementen die bij de hotels worden georganiseerd. Joost: ‘We zetten in op high-end evenementen, waarbij de bezoeker omvergeblazen wordt door een hoge mate van gastvrijheid, een bijzondere locatie en een bourgondische, culinaire beleving. We creëren altijd evenementen op maat. Of het nu gaat om een bruiloft, een diner of een zakelijk event, we bieden de luxe experience en gastbeleving zoals je die van een hotel mag verwachten.’ Ann-Sophie: ‘We merken dat bedrijven in en om de regio Sittard steeds meer ontzorgd willen worden in de organisatie van bijvoorbeeld een bedrijfsborrel, diner of meeting. Voor het komende najaar bieden we niet alleen een mooi kerstprogramma voor onze leisuregasten, maar zijn we er ook voor de zakelijke markt om voor hen een kerst- of nieuwjaarsborrel met hun teams te organiseren.’
Bij Black Label Hospitality wordt altijd op maat gekeken naar hoe de hotels optimaal zijn in te zetten voor events. Joost: ‘Een mooi voorbeeld is het Lexus Launch event, waarbij Lexus er in 2021 voor koos om de tuinen van Restaurant George’s als entourage te kiezen voor de Nederlandse lancering van hun nieuwste model. Onlangs ontvingen we ook een internationale private bank in onze hotels. Zij organiseerden een groots wielrenevent voor eigen klanten en relaties. Van start tot finish, de culinaire invulling en een opfrismoment voor dat échte luxe-gevoel: ons hotel in Valkenburg stond volledig in het teken van het wielrenevent.’
Joost: ‘Je kunt onze hotels uitstekend met elkaar combineren, waardoor je ook bij grootse, meerdaagse events voor iedereen een overnachting kunt organiseren. Met onze internationale brands streven we er eveneens naar de regio, en Sittard in het bijzonder, nog interessanter te maken voor de (inter)nationale, zakelijke reismarkt.’ Ann-Sophie: ‘We merken dat onze hotels niet alleen in trek
zijn bij gasten die gaan voor luxe, ook bereikbaarheid is belangrijk. Er zijn veel internationale multinationals in Sittard gevestigd. Onze hotels liggen centraal in de Euregio, dichtbij de Duitse en Belgische grens en zijn goed bereikbaar vanaf zeven luchthavens. Dat waarderen de zakelijke reizigers. Die bedrijvigheid in Sittard in combinatie met het bruisende centrum en een luxe overnachting in onze hotels, zorgen ervoor dat de stad nog aantrekkelijker wordt en dat men ook hier in Zuid-Limburg van een high-end, luxe gastbeleving kan genieten.’
lokaal gebrouwen bieren op de kaart.’ Ook achter het comfort op de hotelkamers zit een duurzame gedachte. Joost: ‘De kussens op onze hotelkamers van het DoubleTree by Hilton komen van stichting Pure Dream Centre, opgericht om minder bevoorrechte jongeren in Cambodja een betere toekomst te geven. De omzet die ze genereren met hun Sramay label uit het produceren en verkopen van onder andere deze kussens, investeren zij in onderwijsprojecten.’
Comfort en bewustzijn voor duurzaamheid Comfort en gastvrijheid hebben bij de hotels van Black Label Hospitality de hoogste prioriteit, maar er wordt niet voorbij gegaan aan duurzaamheid. Ann-Sophie: ‘Het is belangrijk dat ook wij als hoteloperator een rol spelen om meer bewustzijn hierover te creëren. We willen een duurzaam verblijf van de gasten op een positieve manier stimuleren door hen bijvoorbeeld de keuze te geven minder housekeeping in te zetten. We bieden in al onze hotels de gasten een gratis drankje aan wanneer ze aangeven een dag schoonmaak van de hotelkamer over te slaan en hun handdoeken een extra dag te gebruiken. Daarnaast werken we bij Black Label Hospitality met lokale leveranciers en partners en hebben we seizoensgerichte producten en
> Merici Hotel, met Restaurant George’s (genomineerd voor de Entree Magazine Awards 2021 in de categorie Best New Restaurant Design) en Bistrot Volte;
> DoubleTree by Hilton Sittard (genomineerd voor de Entree Magazine Awards 2022 in de categorie Best New Hotel > 50 rooms), met Restaurant The College en Bar Bisco;
> Hotel Valkenburg by Mercure met Restaurant Bar RUW;
> Berghotel Vue.
Deze hotels bieden elk mogelijkheden voor high-end meetings en events op maat. www.blacklabelhospitality.nl
‘Wehoudenaltijdoogvoorwat erspeeltindemarkt‘
‘Wezetteninophigh-endevenementen,waarbijdebezoeker omvergeblazenwordt’
Merici SittardRestaurant Georges Foto > Gerlach Delissen
En jij mij? Geen idee. Dat hangt af van de eerste indruk die je van mij hebt. Nodigt die indruk uit om te gaan investeren in een duurzame relatie met mij? Ik hoop het, maar weet tegelijk dat mijn eerste indruk waarschijnlijk niet op iedereen hetzelfde effect heeft. Wat misschien maar goed is ook. Je kunt tenslotte niet met iedereen een langdurige relatie opbouwen. Of toch wel?
Het opbouwen van een relatie vraagt om de nodige investering in tijd en energie. Dat moet leiden tot wederzijds vertrouwen. En hoewel de eerste indruk goed kan zijn, kun je er ‘onderweg’ toch achterkomen dat je ernaast zat. En dan kun je weer vrolijk opnieuw beginnen. Het is een proces van trial and error.
Ik kijk graag naar het gedrag van mensapen om een biologische verklaring te vinden voor ons eigen gedrag. Dus laten we eens kijken naar hoe en - misschien nog wel belangrijker - waarom chimpansees investeren in hun relaties. Heb je ooit een aap zien vlooien? Wat lijkt op een lekkere poetsbeurt van de vacht, is in werkelijkheid veel meer dan dat. Het is een veelzeggende sociale activiteit. Om te beginnen vlooien lagere apen in rang doorgaans de hogere in rang. Vlooien zegt dus iets over jouw positie binnen de groep. En wanneer je de leider mag vlooien, geeft dat een signaal af aan de groep. Het zou de kansen van de vlooier kunnen vergroten om later zelf de leider te worden. Want als de leider jou accepteert, waarom de rest van de groep dan niet? Herkenbaar? Het is een vorm van duurzaam investeren in jouw toekomst. Dus zeker doen wanneer je de ambitie voelt.
Vlooien maakt oxytocine vrij, het hormoon dat zorgt voor binding. Daar kun je niet genoeg van hebben. Je wordt er bovendien meer empathisch van. Waarom is het vlooien voor de relatie tussen apen zo belangrijk? Bedenk je eens dat chimpansees hun hele leven in dezelfde groep verblijven. Zij zijn dus altijd aangewezen op elkaar. Dan kun je maar beter zorgen voor een goede relatie met jouw groepsgenoten. Vlooien is dan een rendabele investering. Niet alleen om hogerop te komen, maar zeker ook om je sociaal veilig te voelen. En wanneer de omgeving plotseling verandert waardoor de groep bedreigd wordt, weet je meteen op wie je wel en niet kunt rekenen. Vlooien in het verleden is zo een garantie voor steun in de toekomst. Zou dat bij mensen wezenlijk anders zijn? Ik denk het niet. Laten we eens vlooien. Ik mag jou wel.
Een tien. Voor projectie, LED en de complete aansturing ervan. Voor minder zal de crew van MHB AV het nooit doen. Vooral reden ook om niet alle taken binnen live, online en hybride events naar zich toe te trekken. ‘Wij zijn specialisten in ons vakgebied, zoals die er ook op andere terreinen zijn’, legt Marten Hylkema, directeur en eigenaar, zijn bedrijfsvisie uit. ‘We werken veel liever met andere experts samen, dan dat we inleveren op kwaliteit. Je kunt namelijk niet alles zelf doen en dat moet je ook helemaal niet willen.’ Het bewijs dat het zo werkt, levert het Friese AV-bedrijf in de dagelijkse praktijk, zowel op nationale als internationale podia.
Passie voor video en licht Het zijn enerverende tijden voor MHB AV. Fraaie projecten, net afgerond of voor binnenkort op de rol. Volop ontwikkeling in kennis en kunde. En, niet minder spectaculair, onderweg naar een eigen, nieuw en duurzaam bedrijfspand. Het toont aan dat Hylkema en de zijnen vol vertrouwen zijn over hun toekomst. ‘Ondernemen zit in onze genen. We weten wat we kunnen en met dat zelfvertrouwen durven we ook stappen te maken.’ Maar wel altijd goed afgewogen en onderbouwd met een realistische risico-inschatting, is direct de toevoeging. Het zal vast ook te maken hebben met Hylkema’s roots. Immers: Friese boerenzoon, nuchter van huis uit. Hij was niet per se voorbestemd om in het agrarische familiebedrijf te stappen, al ging het in zijn eerste middelbare
schooljaren nog wel die kant op. ‘Ik was meer geïnteresseerd in de technische kant. Vandaar elektrotechniek en later technische bedrijfskunde als vervolgopleidingen.’ Die voorliefde uitte zich ook in zijn hobby, video- en lichttechniek. Audio kwam er in geval van nood wel bij, maar daar lag niet zijn primaire aandacht. Op zijn 20e importeerde de student Hylkema zijn eerste LEDschermen die hij her en der verhuurde. Toen dat serieuzer vormen aannam, schreef hij zich in bij de Kamer van Koophandel. De administrateur van dienst bedacht de bedrijfsnaam: Marten Hylkema Bolsward, kortweg MHB.
Zorgvuldige afwegingen Anno 2022 is het een bloeiend AV-bedrijf waar zo’n 20 mannen en vrouwen, onder wie projectmanagers, technisch tekenaars en AV-technici dagelijks druk zijn met uiteenlopende projecten: van corporate events tot televisie, cultuurprojecten en musea. Vanaf januari volgend jaar werken ze vanuit een nieuwbouwpand in Joure. ‘Dat wordt vijf keer groter dan ons huidige bedrijfspand. We bouwen er onder meer een hypermoderne studio van 250 vierkante meter in, naast verschillende trainings- en werkruimten.’ Het getuigt toch van durf om in onzekere tijden te investeren in een
nieuw bedrijfspand? ‘We hebben zorgvuldige afwegingen gemaakt. We groeiden uit ons jasje, wilden beter bereikbaar zijn. En ik vind duurzaamheid heel belangrijk. In nieuwbouw kon ik al mijn wensen wat dat betreft realiseren. Daarbij: we zijn een jong en ambitieus team en hebben een mooie orderportefeuille. Het vertrouwen in de toekomst was en is groot. Dus als we zo’n stap zouden willen zetten met het bedrijf, dan moesten we het nu doen.’
‘Niemanddurfdeintegratie Zoomoptvaan;wijwel’Dat Hylkema niet terugdeinst voor uitdagende beslissingen bewees hij onder dezelfde pandemische beperkingen van afgelopen jaren. ‘We kwamen in gesprek met Medialane dat op zoek was naar een creatieve oplossing voor het programma ‘Even tot Hier’, waarin de cabaretiers Niels van der Laan en Jeroen Woe interacteren met live aanwezig publiek. Dat kon ineens niet meer, maar het programma moest wel door.’ MHB ontwikkelde een interactieve video oplossing voor 100 man publiek die via zoom-verbindingen op een groot scherm alsnog aanwezig waren. Uitvoerend producent Evelien Heus was dolgelukkig met die daadkracht: ‘Bij Even tot Hier speelt het publiek een grote rol. Ze spelen een quiz, geven reactie op de grappen. Zonder publiek is het erg lastig om het programma te maken.’ Een paar weken nadat de pandemie uitbrak, belde ze Marten met de vraag of er een techniek beschikbaar was om mensen thuis op een laagdrempelige manier te laten inbellen en of ze die dan met nauwelijks vertraging konden laten zien op het scherm. ‘Timing is alles in satire, dus de vertraging was een belangrijk punt voor ons.’ Binnen twee weken kwam MHB AV de oplossing. ‘Ze zijn snel, vonden de creatieve oplossing, in dit geval voor Zoom, dat ze zo hebben aangepast dat
het geschikt was voor deze toepassing.’ Vanzelfsprekend was Heus dik tevreden: ‘Ondertussen Zoomt heel Nederland zich een ongeluk, maar aan het begin van de pandemie was dat nog niet zo. Ik heb het als enorm prettig ervaren, dat MHB in zo’n korte tijd met een heel laagdrempelige en goede optie kwam. Hoewel we het voor de eerste uitzending allemaal enorm spannend vonden, heeft het erg goed uitgepakt.’
Het is allerminst het enige aansprekende project dat ondertussen op het palmares van het bedrijf prijkt. Wat te denken van de bouw en aansturing van een 9 meter hoge en 3 bij 3 meter metende led-video toren die in de centrale hal van het NATO hoofdkwartier in Brussel op een natuurstenen vloer moest worden gebouwd ter gelegenheid van een heuse internationale summit. Of het Olympisch Kwalificatie Toernooi Curling en de spektakelmusical ‘Dagboek van een Herdershond’. ‘Die werd uitgevoerd in een pop-up theater in
het MECC in Maastricht. Wij zorgden voor de grote projectie en trainden de eigen crew van de producent in de bediening ervan.’ De musical werd in amper 10 weken tijd door zo’n 80.000 bezoekers gezien. ‘We zijn dit najaar met projectie en augmented reality techniek betrokken bij de nieuwe show van Freek Vonk, getiteld ‘Rovers in de Rimboe’. Een ander groots project is het theaterspektakel ‘De Tocht’, waarin Hylkema met zijn bedrijf partner is. Voor deze theaterbeleving, waarin het verhaal van 5 vroegere schaatsvrienden en hun droom om de Elfstedentocht te rijden wordt verteld, bouwt de producent in Leeuwarden een speciaal theater met 360 graden ijsvloer. MHB gaat alle videoprojectie verzorgen.
Kiezen voor kwaliteit
En dan is er nog de studio in het Utrechtse complex De Lik, een voormalige gevangenis die dienst doet als eventlocatie. Samen met FX Agency runt MHB er een ‘ready2go’ studio voor online events. ‘We ontzorgen opdrachtgevers er van A tot Z: van techniek, content en livestream tot aankleding.’ Nog zo’n voorbeeld van kansen zien en kansen verzilveren waar het gaat om het beschikbaar maken van relevante expertise op de plek en voor de klant die daar naar op zoek is. ‘Onze drijfveer is te worden gekend als dé visuele expert’, stelt Hylkema. ‘Als gevolg van de voortdurende en elkaar steeds sneller opvolgende technische innovaties is dit een vak van specialisten geworden. Een vak ook waarin kwaliteit de doorslaggevende factor is. Kwaliteit in de zin van vakkennis. Maar ook in betrouwbaarheid van materiaal en tegelijk duurzaamheid. Wij gebruiken alleen schermen die minimaal 10 jaar meegaan. Dat is weliswaar kapitaalintensief, maar die keuze hebben we bewust gemaakt. Wil je tienen scoren, dan is er simpelweg geen andere optie.’
Over het belang van goed geluid bij evenementen en concerten mag eigenlijk geen twijfel bestaan
‘Opdrachtgevers moeten de kwaliteit van de crew achter de schermen koesteren. Het zijn immers die vakmensen, die meer dan de helft van de kwaliteit van het eindproduct bepalen’, stelde Antoinette Wijffels namens de Vereniging voor Podiumtechnologie (VPT) in de zomereditie van dit magazine. De boodschap is bedoeld als wake up call voor de eventbranche: neem dat vakmanschap serieus. Als follow up een dubbelinterview met twee audioprofessionals.
Door > Henny BeijerGeen klaagzang
Vooropgesteld: dit wordt geen klaagzang. Daar is ook geen reden toe. Natuurlijk, het kan altijd beter. Er blijft ook altijd wel iets te wensen over. Bijvoorbeeld waar het gaat om in draaiboeken toegemeten opbouw- en testtijd. Of het adequaat delen van cruciale programma-informatie die van invloed is op de prestaties en kwaliteit die de crew achter de schermen moet leveren. En, gedreven door passie, wil leveren. Wie in de branche werk-
zaam is, zal het vast herkennen. En ook erkennen, dat de technische disciplines achter de schermen onmisbaar zijn in de succesketen. De vraag is desondanks, of organisatoren van corporate events, festivals en ook theaterproducties zich er ook wel altijd even goed van bewust zijn, dat dit besef ook moet worden omgezet in concreet handelen. Maken ze wel altijd genoeg tijd vrij om die technische disciplines - licht, geluid, projectie - al in de conceptfase te betrekken? Realiseren ze zich wel voldoende, dat de verdergaande digitalisering achter de schermen niet alleen handelingen vereenvoudigt, maar tegelijkertijd meer vraagt van programmering en voorbereiding?
Volgens Slot ervaren mensen geluid wel, maar de vraag is of ze het ook begrijpen. ‘Als de spreker niet te verstaan is, kijken ze meteen naar de geluidstafel. Hetzelfde met een kraakje of piepje. In die zin is iedereen zich er dus wel van bewust, dat goed geluid belangrijk is. Alleen komt dat vaak pas naar boven, als er iets fout gaat.’ Mensen zijn er misschien niet zo heel erg intensief mee bezig. ‘Ze kijken YouTube filmpjes op hun smartphone en daar is geluid meestal bijzaak. Het gaat ze daar om de beelden. Terwijl veel streaming diensten juist wel volop inzetten op verbetering van de geluidskwaliteit. Kennelijk is er dan toch iets daarin wat mensen triggert of trekt.’ Overigens heeft in zijn waarneming in de gaming industrie de verschuiving naar veel aandacht voor audio zich al afgetekend.
heeft altijd een grote passie voor muziek gehad. Als 5-jarige begon hij zijn formele opleiding tot toetsenist. Als tiener was hij de drummer van de popband ‘The Noisy Tools’. ‘Out of space’ van The Prodigy was zijn introductie in dancemuziek. Bas begon als dj in lokale clubs, werkte later als producer en muziekuitgever en uiteindelijk als succesvol live performer. In 2004 startte Bas zijn label X-ceptional Music. Kunnen is bestuurslid van de Vereniging voor Podiumtechnologie (VPT).
Jezelf een rol toe eigenen De antwoorden worden in de dagelijkse eventpraktijk gegeven. Dennis Slot (41), ondertussen al zo’n 20 jaar actief in theatertechniek en dan vooral audio, vermoedt, dat het gevoel van onderwaardering dat sommige audio-collega’s backstage zeggen te ervaren, te maken zou kunnen hebben met de rol die voor geluid wordt weggelegd. ‘Ik zie wel, dat de neiging bestaat om geluid vanuit een faciliterende functie te benaderen’, zegt hij. ‘Daar zijn redenen voor aan te wijzen. Bij video gaat het om de plaatjes; en oh ja, daar moet ook geluid bij. Je ziet het terug in het hele proces. Een soundcheck is eigenlijk nooit echt een soundcheck. Want er zijn altijd weer andere dingen die ook belangrijk zijn. Tenzij je jezelf als ontwerper of technicus een rol probeert toe te eigenen om daar de tijd en de ruimte voor te creëren. Want dan ben je, natuurlijk in samenspraak met andere disciplines, toch bezig je eigen territorium te bewaken.’ Met andere woorden: het is deels ook de verantwoordelijkheid van de discipline zelf? ‘Zeker. Wat niet wegneemt dat het vanwege tijd, geld, ruimte en zo meer, nooit gemakkelijke gesprekken zullen zijn of altijd ook lukt.’
Wat levert de investering op? Volgens Slot wordt, door de nadruk te leggen op hoe te produceren, uit het oog verloren waarom we het doen. En zijn de doelen van de mensen die ervoor werken misschien dan ook niet dezelfde? Slot onderzocht dat aspect voor zijn master: ‘We zijn al een hele tijd en in menig opzicht steeds meer van de waarom-vraag af komen te staan. Centraal is komen te staan hoe bij het eindpunt te komen, organisatorisch maar ook budgettair. En niet waarom we het belangrijk vonden dat ene verhaal te vertellen. Als je geen reflectie inbouwt op waarom je het doet, is de uitkomst, dat dit vervaagt. Waarmee ramingen en budgetten helaas belangrijker worden, dan de oorsprong van het idee.’ Gevolg: het wordt schier onmogelijk - en in elk geval niet objectief - te bepalen wat de investering heeft opgeleverd. En over meetbaarheid gesproken: wat Slot en Kunnen betreft kan en mag dat niet alleen gaan over geld. ‘De motivatie moet zijn of het verhaal dat verteld moest worden, ook daadwerkelijk overtuigend en impactvol ís verteld.’
Vooral als het fout gaat De onzichtbaarheid van geluid is volgens Bas Kunnen, senior geluidstechnicus en producer, ook een oorzaak van de relatief beperkte erkenning voor het onderliggende vakmanschap. ‘Je hoort het pas, als je je eraan begint te ergeren’, stelt hij. ‘Audio is veel minder prominent aanwezig, terwijl het wel veel eerder je hersenen in gaat dan beeld of licht. Van muziek kun je tot tranen geroerd zijn.’
In hun beider ogen vergt erkenning van het vakmanschap binnen de audio discipline van opdrachtgevers een benadering met de menselijke maat. ‘Zijn zij bereid de kaders te scheppen in termen van tijd, ruimte en budget om vakmensen echt hun werk te kunnen laten doen. Echt het beste van zichzelf te laten inzetten voor het optimale resultaat.’ Ook een realistische arbeidrustverhouding, adequate catering en realistische planningen horen daarbij. Goed opdrachtgeverschap, noemen ze het. En dat is onlosmakelijk verbonden aan begrippen als respect, erkenning en waardering. ‘Onze overtuiging is, dat als het vak meer aanzien krijgt, er ook weer meer jongeren willen instappen’, zegt Wijffels. ‘Nu ligt het accent nog te vaak op lange en onregelmatige werktijden, ontbrekende ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en voor een sociaal leven en minder op het feit, dat het een prachtig vak is. Daar kunnen we, eventbranche en professionals, samen iets aan doen.’
heeft een fascinatie voor de verhalende kracht van muziek en geluid. Hij volgde de opleiding Theatertechniek aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Hij werkt als geluidsontwerper in het theater, voor musea en evenementen en is gespecialiseerd in immersieve vormen van geluid. Hij is als adviseur betrokken geweest bij tientallen theaterinstallaties in binnen en buitenland en is mede-oprichter van Compaenen. Recent rondde hij de Master Crossover creativity aan de HKU af.
‘Jehoortnooitiemand na een concert het licht neuriën’ - Dennis Slot
‘Een dikke lichtshow is niks zondergeluid’ - Bas Kunnen
Visionairs, ondernemers met passie, vakidioten - welke naam je ook kiest eraan te geven, de sprekers uit de portefeuille van Quality Bookings vullen door heel het land diverse zalen met hun persoonlijke verhalen en vermakelijke anekdotes. Iets wat de oprichter van het sprekersbureau ooit zelf met liefde deed. En dat geeft het vooruitstrevende bureau een sterke voorsprong op de concurrentie. We gaan in gesprek met Robert de Vries over zijn reis naar het succes van Quality Bookings, het ondernemerschap en zijn persoonlijke favorieten op sprekersgebied.
Wie de sprong waagde om in ‘t eerste decennium van dit millennium online zaken te gaan doen, heeft daar nu waarschijnlijk geen spijt van. De pioniers uit die tijd voorzagen de mogelijkheden van dat wereldwijde web maar al te goed - zo ook Robert de Vries van Quality Bookings. De gezonde groei die het bureau vanaf the get-go ervoer was het gevolg. Robert: ‘Wij waren destijds de jonge honden met een frisse blik. Voor het internettijdperk was de sprekerswereld eigenlijk een vrij gesloten circuit met een heel erge ons-kent-ons manier van werken. Wij braken dat open door als eerste onze diensten online aan te bieden.’ Maar Robert z’n vooruitziende blik ging nog verder. En dat had alles te maken met zijn eigen verleden op het podium. ‘Door mijn eigen ervaring op het podium, kende ik het reilen en zeilen van een sprekersleven en ik wilde sprekers graag helpen bij het managen van hun carrière. Wij gingen daarom ook
op de managementstoel zitten en een heel traject met ze in. Ook daarin waren wij destijds de enige en dat is trouwens nog steeds een onderscheidende factor. Door de komst van social media was een spreker opeens ook goed bereikbaar voor het publiek en wij hebben daarop ingespeeld met een deel relatiebeheer. Onze rol was daarmee opeens een stuk actiever dan die van onze concurrenten.’
Spreken vanuit het hart Meebouwen, begeleiden en het laten groeien van sprekers is wat Robert het liefst doet. ‘Het spre-
‘Uiteindelijkzijnweals mensenallemaalgeïnteresseerd in andere mensen’
kersvak zit enorm in de lift. Je ziet dat veel mensen nu graag op een podium hun verhaal doen, alleen niet iedereen doet dat om de juiste redenen; ze willen ‘t omdat het trendy is of ze doen het voor het geld, de roem of om hun imago op te poetsen. Maar het publiek is echt niet gek, dat doorziet dat meteen! Ik vind authenticiteit een jeukwoord, maar dat is wel wat een goede spreker de zaal in moet brengen. Uiteindelijk zijn we als mensen allemaal geïnteresseerd in andere mensen en als toehoorder wil je een persoonlijk verhaal horen. Je wilt ontroerd raken, en geïnspireerd en meegevoerd worden door een verhaal. Dat gebeurt alleen wanneer iemand echt spreekt vanuit het hart. Zo ken ik bijvoorbeeld ook goede technische sprekers die een publiek amper weten te boeien, dat wil je gewoon niet.’
Het moge duidelijk zijn dat het succes van een spreker ‘m vooral zit in de menselijke factoren die iemand met zich meebrengt het podium op. Maar een net zo’n grote inbreng op zakelijk vlak is volgens Robert minstens even belangrijk. ‘De eigen zakelijke inzet van een spreker is onmisbaar. Vaak wordt gedacht dat wanneer ze eenmaal aangesloten zijn bij een bureau het allemaal vanzelf gaat, maar een carrière bouwen is net als bouwen aan een bedrijf. Je moet energie steken in marketing, sales en PR. Dat speelt ook een grote rol bij het succes. Een muzikant zit toch ook niet meteen gebeiteld na het schrijven van een succesnummer?’
Ondernemen gaat vaak gepaard met het wiel continu opnieuw uitvinden. Maar gelukkig zijn er meestal wel een handjevol onverschrokkenen te vinden die je voor zijn gegaan. Ook Robert heeft zo zijn helden op het gebied van ondernemen: ID&T oprichter Duncan Stutterheim bijvoorbeeld. ‘Duncan was voor mij al enige tijd een
ondernemersheld. Ik ben echt opgegroeid met zijn housefeesten en zijn verhalen zijn natuurlijk fantastisch! Hij heeft zoveel meegemaakt, daar smult elke ondernemer van. Ik vond het te gek om hem 20 jaar later als spreker te mogen vertegenwoordigen. Als ik fenomenale technische sprekers zou moeten benoemen dan staan Joseph Oubelkas, schrijver van ‘400 brieven aan mijn moeder’, Nederlands hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder en ondernemer Charlotte Labee zeker op dat lijstje; die weten een zaal goed te vullen en mensen echt te boeien. En ik moet toch ook even Al Gore benoemen. Ongeacht wat je inhoudelijk
van zijn verhaal vindt, maar de man is zo’n sterke spreker. Hij kent alle regels van het theater en zijn verhaal inspireert honderd procent. Wij nodigden hem en Richard Branson in 2016 uit om te spreken bij ons eigen event in de Ziggo Dome - dat was het eerste grote zakelijke evenement ooit in Nederland - en hij wist de zaal volledig te bespelen.’
Schoolvoorbeeld ondernemen Nog niet zo lang geleden haalde Robert zelf nog plezier uit het toespreken van een publiek. Zelfs toen was het onderwerp ‘ondernemen’ al leidend. ‘Ik ben echt een autodidactische ondernemer. Ik heb er geen opleiding voor gevolgd en ik kom niet uit een rijk milieu. Ik heb mezelf letterlijk van de straat opgewerkt en het geeft me voldoening om anderen te kunnen inspireren met mijn verhaal. Maar ik schets ook graag een realistisch beeld van ondernemen. Tegenwoordig wordt het allemaal nogal geromantiseerd; dat het vooral gepaard gaat met veel vrije tijd en reizen. Maar je wordt op een bepaalde manier ook geleefd. Het geeft absoluut voldoening en ik vind het leuk om die passie met anderen te delen, maar het blijft hard werken. Je ziet online ook zoveel voorbij komen over passief geld verdienen, ik geloof daar niet in en spreek me er altijd sterk over uit. Want dat is slechts een enkele geluksvogel die dat lukt.’ Tegenwoordig is Robert liever werkzaam achter de coulissen. ‘Het zelf spreken was op een gegeven moment niet meer te combineren met het runnen van meerdere bedrijven. Ik moest keuzes maken en voelde steeds meer voor de saleskant van mijn werk. Ik ben nog elke dag blij met die keuze.’
‘Ikhebmezelfletterlijkvandestraatopgewerktenhetgeeftme voldoeningomanderentekunneninspirerenmetmijneigen verhaal’
‘Invitado Visitor Management’ heette de Rotterdamse registratiespecialist sinds 2015 voluit. Zo’n tien jaar daarvoor leverden oprichters Lodewijk Bovy en Michiel Droog hun eerste registratieformulier op, dit jaar namen ze stilletjes afscheid van de toevoeging Visitor Management. ‘Het dekt de lading niet meer,’ verklaart Lodewijk Bovy deze keuze, die de aspiraties van het 16 medewerkers tellende bedrijf in één keer duidelijk maakt: Invitado wil meer!
‘We zijn en blijven marktleider in bezoekersregistratie,’ vertelt Michiel Droog. Dat de organisatie niet alleen voor toonaangevende organisatiebureaus en multinationals, maar ook op structurele basis voor de Gemeente Rotterdam, diverse ministeries en andere (semi)overheden werkt en dat de Invitado-software gebruikt wordt voor de registratie van bezoekers aan de Tweede Kamer onderstreept zijn woorden. ‘Maar inmiddels managen we zoveel meer dan alleen visitors.’ Zijn compagnon, Lodewijk Bovy, vult aan: ‘In coronatijd specialiseerden we ons met ons interactieve platform Transmisión Livestreams bijvoorbeeld in extreem korte tijd in online events.’
E-tickets en deelnamelinks
Op het eerste gezicht lijkt dit een geheel nieuwe tak van sport, maar het succesvolle online eventplatform staat zowel letterlijk als figuurlijk niet op zichzelf. Lodewijk Bovy: ‘Het technisch optimaal doorgeven van streams en het hosten van webcamsessies, ja, dát was nieuw en best een uitdaging. Maar er zijn ook raakvlakken en overeenkomsten met wat we al jaren doen: deelnemers uitnodigen, bijvoorbeeld. En in plaats van e-tickets versturen we voor een online event persoonlijke deelnamelinks.’
Meerdere producten, één systeem
Voor die overlappende onderdelen werd het platform dan ook aangesloten op wat binnen Invitado het ecosysteem wordt genoemd. ‘Binnen dit flexibele systeem hangt alles samen en communiceren de verschillende producten met elkaar’, legt Bovy uit. ‘Voor elk event configureren onze specialisten het systeem op maat.’ Een groot voordeel van deze werkwijze is dat de nieuwe event app die Invitado sinds deze zomer aanbiedt dankzij deze koppelingen met andere producten ook een perfecte tool is voor hybride events. Droog legt uit: ‘Aan de interactie van het via ons platform online uitgezonden event, denk bijvoorbeeld aan live polls, kunnen de bezoekers in de zaal via de event app tegelijkertijd meedoen. Zo zorg je binnen je hybride event voor verbinding. Maar de interactie kan ook tijdens een event dat 100 procent live is worden ingezet, waarbij de resultaten vanuit ons systeem direct op schermen in de zaal kunnen worden getoond.’
De bezoekersdata in de centrale applicatie Puerto vormt het kloppend hart van alles wat Invitado onderneemt, en juist die applicatie ging het afgelopen jaar volledig op de schop. ‘De lessen die duizenden events ons geleerd hebben, zijn bepalend geweest bij de ontwikkeling van het nieuwe Puerto,’ vertelt Bovy. ‘Dit systeem is nu veiliger en tegelijkertijd sneller dan ooit.’ Droog vervolgt: ‘We stellen onszelf steeds nieuwe doelen en sorteren voor op de toekomst. We blijven bewegen. Maakten we eerder onze twee scanapplicaties (Saludo voor scannen en printen op locatie, en Intercambio voor het verzamelen van leads door exposanten – redactie) al geschikt voor gebruik als de internetverbinding wegvalt, met het nieuwe Puerto maken we het onze klanten mogelijk om steeds meer zelf te doen.’
Michiel Droog: ‘Met de support van ons team van specialisten onderscheiden we ons van onze concurrenten. Die gaat verder dan onze eigen dienstverlening. We denken event-breed mee en bewaken bijvoorbeeld en passant de huisstijl van onze klanten. Maar bij veel opdrachtgevers bestaat de wens voor de wat kleinere, rechttoe-rechtaan events meer zelf te doen dan het plaatsen van content. Dat zijn we stapsgewijs mogelijk aan het maken.’ Hoe Invitado elclienteindependiente wil bedienen, legt Bovy uit: ‘Dit doen we door met templates voor e-mails en e-tickets te werken, door presets per type event aan te bieden, door onze aanvankelijk voor intern gebruik ontwikkelde software toegankelijker te maken, en door trainingen te geven en documentatie beschikbaar te stellen.’
‘Van een in de markt unieke totaaloplossing is met de brede range aan producten binnen ons systeem al sprake, en op productniveau zullen daar nog
vele nieuwe functionaliteiten aan worden toegevoegd,’ vervolgt Bovy. Droog: ‘We bieden mogelijkheden voor ticketshops die de bekende providers niet kunnen bieden, zijn specialist in interactieve online en hybride events, timmeren aan de weg met de Vaya Visitor App, en de Intercambio Leadscan App wordt op talloze beurzen ingezet om exposanten snel en eenvoudig hun leads te laten verzamelen. Door onze software ook efficiënt inzetbaar te maken voor de kleinschaligere events van onze A-merk klanten, willen we de reikwijdte van die totaaloplossing verder vergroten, zonder dat we concessies doen aan wat ons groot heeft gemaakt.’
Slimme specialisten Een leverancier van kant-en-klare softwarepakketten zonder support zal Invitado dan ook nooit worden. Bovy: ‘Een samenwerking met Invitado begint altijd met een op de opdrachtgever toegesneden configuratie van ons systeem. Daarna kun je in meer of mindere mate zelf aan de slag.’ Droog besluit: ‘Een registratieformulier zoals het formulier waarmee de geschiedenis van Invitado zestien jaar geleden begon, zal met onze software binnenkort door klanten die dat willen zelf kunnen worden samengesteld, waarbij onze slimme specialisten je altijd kunnen helpen als je er even niet uitkomt.’
Puerto Registration System is het kloppend hart van het ecosysteem. Deze applicatie is het vertrek- en eindpunt van alle bezoekersdata (‘Puerto’ betekent ‘haven’ - redactie) en biedt de klant inzicht door middel van een uitvoerig dashboard. Op Puerto zijn de volgende producten aangesloten:
> Forma Registration Forms (registratieformulieren in de eigen huisstijl)
> Saludo Scanning (registratie en badges printen op locatie, via de scanstations van Invitado of - zonder badges - met de app op je eigen smartphone)
> Intercambio Leadscan (leads verzamelen door exposanten via mobiele app en portal)
> Vaya Visitor App (flexibele, razendsnel inzetbare event app)
> Transmisión Livestreams (interactief online eventplatform)
Gooi het op een goed idee of op goeie timing, maar soms komen er van die succesverhalen voorbij waarbij je denkt dat het ze aan is komen waaien. Het verhaal van Eventbureau is er misschien zo eentje. Alleen al het vertrekpunt van het bedrijf is ‘t benoemen waard: oprichters Bart van de Beek en Robert de Vries komen namelijk oorspronkelijk uit het cruisewezen en de wereld van cabaret. Entertainment zit dus diep gebakken in het bedrijfs-DNA en dat uit zich in hun creatieve evenementconcepten. In no time groeiden ze uit tot een succes in evenementenland; inmiddels zijn ze alweer tien jaar verder. Bij het aanhoren van Bart z’n verhaal is het succes vooral te danken aan een fikse dosis hard werken en een minstens even grote hoeveelheid creativiteit.
Van dagelijks grote events draaien bij Hart van Holland tot de salesafdeling opzetten bij de Heerlijckheid van Ermelo: door de jaren heen is geen hoek van het evenementenvak Bart onbekend gebleven. We bevinden ons rond de millenniumwissel wanneer hij - toen achterin de twintig - de overstap maakt van water naar wal en vanuit de luxe cruisereizen terechtkomt in de wereld van de evenementen, die op dat moment eigenlijk nog in de kinderschoenen staat. Het was goede vriend Robert, die op een gegeven moment riep dat ze nu maar eens écht dat bureau samen moesten gaan starten waar ze altijd over spraken. And the rest is history, as they say. Bart: ‘Het is eigenlijk bijzonder om te bedenken dat we in de tien jaar dat we bestaan nog nooit aan sales hebben hoeven doen.’
thuis over gaan vertellen? Laat je gasten eens het event binnenlopen via de achterkant van het gebouw, of de artiesteningang bijvoorbeeld. Dat verandert meteen de hele beleving.’
oude verlaten loods die wordt bewoond dooreenstelverlorenduiven:hellyes!’
Ruimte voor de underdog Conventie is bij Eventbureau op alle vlakken ver te zoeken. En dat begint al bij de jacht naar locaties. Waar de meeste organisatoren zoeken naar de mooiste plek met de fijnste plug-and-play faciliteiten, doet Eventbureau precies het tegenovergestelde. Een oude verlaten loods die wordt bewoond door een stel verloren duiven: hell yes! Een stuk vergeten weiland zonder elektriciteit: kom
Waar concullega’s inmiddels een fusion pakket aan services bieden, blijft Eventbureau trouw aan hun core business: unieke evenementen organiseren. Punt. Met dat gegeven alleen al onderscheiden ze zich van de rest. Bart steekt nog wel even de hand in eigen boezem: ‘We zouden onze marketinginbreng misschien wel beter kunnen uitleggen en communiceren naar onze klanten toe. Maar ik vind dat zo’n logisch onderdeel van een project, dat we daar niet de nadruk op leggen tijdens een pitch. Het is gewoon inclusief. Bij ons ligt de focus echt op het neerzetten van een onvergetelijke ervaring. Elk concept, elk idee komt uit eigen stal en wordt niet bedacht door een outsourced creative. Bij ons krijg je dus geen dertien-in-een-dozijn evenement – dat is onze belofte.’
Denken in mogelijke excessen en concepten uitwerken tot in de out-of-thebox puntjes, zijn Bart niet vreemd. Door zijn achtergrond is het eigenlijk zijn
maar door! Dit soort uitdagingen zijn - in de tien jaar dat ze bestaan - voor een groot deel de aantrekkingskracht geweest tot de evenementenbranche en juist een rijke voedingsbodem voor het verder uitdiepen van hun creativiteit. Bart: ‘We zijn rebels. Een tikje maar hoor’, zegt hij lachend. ‘Mensen weten ons inmiddels juist te vinden voor de gekste dingen. Bijvoorbeeld plekken die eigenlijk geen evenementenlocatie zijn en waarvoor je een aparte vergunning moet aanvragen. Je komt dan bijna vanzelf tot ongebruikelijke opstellingen en dat maakt het des te leuker.’ En daar eindigt de hang naar het bewandelen van onbegaanbare paden niet. Ook op het gebied van partijen om mee samen te werken kiezen ze vaak voor de minst voor de hand liggende en waren ze daardoor in het verleden voor velen een ingang tot de toch vaak ons-kent-ons branche. ‘In mijn ervaring bouw je met die partijen juist een mooie vertrouwensband op. Maar daarnaast kunnen we ook niet zonder onze pool van vaste leveranciers, want zij kennen ons inmiddels goed genoeg zodat ze niet meer opkijken van onze rare ideeën. Dat zijn weer de mensen waar je inmiddels blind op vertrouwt en met wie je het aandurft steeds weer te pionieren.’
tweede natuur geworden en tevens de grootste USP van Eventbureau. ‘Een verrassend element hoeft niet altijd groots te zijn of veel geld te kosten, maar kan hem ook juist zitten in de kleine details. Om maar even een simpel voorbeeld te geven: je kan bedenken dat je op een zomers evenement watermeloen wilt serveren; dat kan door simpelweg een schaal op tafel neer te zetten. Of je zet een markant persoon neer, die het ter plekke in stukken hakt en jou een brok aanreikt. De watermeloen verandert niet, maar de hele ervaring eromheen wel. Ik stel mezelf altijd de vraag: wat kunnen we doen waar mensen
Wat de toekomst nog brengt benieuwt Bart enorm. ‘De branche was altijd al onderhevig aan wat zich in de wereld afspeelt, en de laatste jaren is dat extra voelbaar geweest. Creativiteit, flexibiliteit en een goed aanpassingsvermogen zijn onmisbaar geworden.’ Op dat vlak heeft Eventbureau weinig te vrezen. ‘Het mooiste aan mijn vak is dat ik iets doe wat ik elke dag weer leuk vindt. Evenementen zijn als puzzels: je gaat een traject in en komt allerlei obstakels tegen. Hoe ga je die oplossen? Het geeft me nog steeds veel voldoening als ik er achteraf op terugkijk en denk: alles wat we hadden bedacht is helemaal gelukt!’
‘Ikstelmezelfaltijddevraag:watkunnenwe doenwaarmensenthuisovergaanvertellen?’
‘EenFoto > Nico Alsemgeest Foto> Nico Alsemgeest
Letterlijk vergaderen in het groen, dát is bijeenkomen in deze nieuwste eventlocatie in Aalsmeer. In het hart van de bloemen- en plantenindustrie opende twee jaar geleden een nieuwe, interactieve experience. Met 14 beleveniszalen -waar de geuren en kleuren van échte planten en bloemen en virtuele ervaringen elkaar afwisselen en de indrukwekkende Skylounge- heeft FloriWorld het eventlocatielandschap verrijkt met een vernieuwende, frisse plek voor evenementen, vergaderingen en feestelijke arrangementen. We spraken met Tim van Tiel, Event Manager bij FloriWorld, dat samen met haar team klaar staat om de zakelijke bezoeker met een glimlach te ontvangen en een full-service eventbeleving te bieden.
Met de main focus op de experience, opende FloriWorld in maart 2020 haar deuren voor het publiek. Intussen is de locatie uitgegroeid tot een volwaardige evenementen- en meetinglocatie waar je in een wel heel bijzonder fleurige en groene ambiance een bijeenkomst, bedrijfsuitje of een workshop kunt organiseren. Tim: ‘We hebben ons de afgelopen jaren met name gericht op de Internationale, toeristische bezoeker maar mede door corona ervoeren we dat we juist ook een belangrijke rol konden spelen richting de nationale en zakelijke markt.
FloriWorld biedt een bijzondere plek waar je echt even kunt genieten van een unieke en inspirerende ambiance. We hebben veel faciliteiten in eigen huis, prachtige -magische- zalen en we zijn goed bereikbaar. met een eigen (gratis!) parkeergelegenheid.’ Voor ruim 150 auto’s en touringcars letterlijk voor de deur is de locatie ook zeer toegankelijk voor mindervaliden.
Inspirerende ambiances
De meest gebruikte zaal voor zakelijke bijeenkomsten is de SkyLounge. Dit is ook direct de grootste zaal met maar liefst 415 vierkante meter oppervlakte. Deze zaal heeft een luxe, zakelijke uitstraling en is voorzien van de benodigde techniek en eigen meubilair. Bijna alles is aan te passen naar de wens van de klant. Een plug en play locatie
met uitzicht over zowel de Aalsmeerse Royal Flora bloemenveiling als de Amsterdamse zuidas en Schiphol. De Skylounge leent zich uitstekend voor vergaderingen en diners maar ook voor recepties en feesten tot 400 personen. ‘Met een aparte dinerruimte in ons restaurant gelegen op de eerste etage kunnen wij sneller schakelen. Ook de receptieruimte voor kleinere events behoort tot een van de vele opties.’
Daarnaast is het ook mogelijk om een evenement in de experience zelf te organiseren. Tim: ‘Eén van de veertien (belevenis)zalen heeft een 365 graden projectiescherm van maar liefst 200 vierkante meter. De content op dit scherm is te personaliseren, wat bijdraagt aan een unieke beleving. Maar je kunt ook -als je echt next level iets bijzonders wilt, voor kleinschaligere bijeenkomsten of subsessies, in een volledig met echte planten omringde zaal bijeenkomen.’
Verwachtingen overtreffen FloriWorld onderscheidt zich niet enkel door de unieke entourage. De bezoeker moet meer mee naar huis meenemen dan het gevoel in een bijzondere locatie geweest te zijn. Tim: ‘We willen dat de bezoeker naar huis gaat met het gevoel dat de verwachtingen zijn overtroffen. We zetten net dat stapje extra, denken mee en zijn hierin heel flexibel. Men moet zich hier gezien voelen met een gastvrije service die beter is dan men van tevoren had verwacht. We bieden onze opdrachtgevers dan ook full- service aan, we nemen de gehele organisatie van A tot Z uit handen. We hebben een enthousiast team dat gedreven is om van elke bijeenkomst een maximaal succes te maken.’
Zintuigen prikkelen
Tijdens een bijeenkomst even de zintuigen prikkelen om vervolgens met hernieuwde energie verder te vergaderen of juist de bijeenkomst magisch afsluiten. Het bezoeken van de experience van FloriWorld behoort ook tot de mogelijkheden. In deze experience beleef je de magie van planten
en bloemen. Met geur- en kleurexplosies en interacties worden de zintuigen volop geprikkeld. De experience is dan ook uitstekend in te zetten om voor, tijdens of na afloop van een bijeenkomst met de deelnemers te bezoeken. ‘We denken graag mee over hoe we optimaal invulling kunnen geven aan de bijeenkomst. Van het integreren van een bedrijfsfilm of huisstijlkleuren in de experience, tot het ‘afsteken’ van het logo van het bedrijf in de virtuele vuurwerkshow tot een diner midden tussen de bloemen: er is heel veel mogelijk.’
Diverse opdrachtgevers hebben hun weg naar deze nieuwste evenementenlocatie al weten te vinden. ‘We zien ook dat de experience zelf uitnodigt om een bijeenkomst bij ons te organiseren, zoals onlangs bij de ledenvergadering van Fleurop.
Zij kozen voor onze locatie om mensen nog meer te enthousiasmeren naar de vergadering te komen, met succes. Onlangs organiseerde Circulair Plastics een te gek evenement waarin het plastic van de bloemenveiling wordt gerecycled en hergebruikt wordt tot mooie producten. Het is ontzettend tof om te zien hoe afwisselend de aanvragen die we binnenkrijgen zijn. We zien dit dan ook als een heel groot compliment. Ook binnen de regio weet men de weg naar ons al goed te vinden– bijvoorbeeld voor een bedrijfsuitje van de gemeente Amstelveen. We krijgen waanzinnige feedback terug van onze opdrachtgevers en daar zijn we enorm trots op.’ Tim zet deze trots dan ook graag om naar grootse ambities voor FloriWorld: ‘We streven ernaar dé evenementenlocatie van de regio te worden. We willen op termijn onze locatie nog verder uitbreiden met meerdere zalen. Zalen waarin we dagelijks nóg meer bezoekers met een glimlach kunnen verwelkomen.’
FloriWorld in Aalsmeer is een nieuwe evenementenlocatie die zich in het hart van de bloemenveiling bevindt. Met een breed aanbod van inspirerende zalen, eigen catering en state of the art technische voorzieningen, biedt deze locatie veel uiteenlopende mogelijkheden voor events. Van vergaderingen tot bedrijfsuitjes en van het bezoeken van de experience tot feestelijke diners met optredens. Met een uitstekende ligging, op slechts tien minuten van Schiphol, een directe verbinding met Amsterdam en Amstelveen en eigen gratis parkeergelegenheid voor de deur is FloriWorld zeer goed te bereiken.
Buiten de gebaande paden, met meer zicht op de lokale impact en duurzaamheid. We zijn met zijn allen anders gaan reizen. Zowel zakelijk als privé. Workactions zijn hot en we hoeven niet meer perse ver weg, ook Nederland of bestemmingen dichtbij kunnen voor dat ver-weg-gevoel zorgen.
De komende paar pagina’s staan vol inspiratie voor een zakelijk evenement of incentivetrip: frisse berglucht in Zwitserland, onverwachte pareltjes in Wallonië en de Belgische Ardennen, rust, ruimte en groen in de regio Arnhem, Rijk van Nijmegen en Veluwe en weet jij waar Vilnius ligt? Na het lezen van de reportage kun je de stad niet alleen aanwijzen op de kaart, je wil er ook naartoe!
Dat je in drie dagen drie ontzettend verschillende kanten van Zwitserland kunt ontdekken, bewijst de studiereis Andermatt & Luzern die Switzerland Convention & Incentive Bureau in maart organiseerde. Van de waanzinnige besneeuwde bergen rondom het historische bergdorp Andermatt en de moderne luxe van een viersterren superior hotel, via het comfortabele openbaar vervoersnetwerk, naar de levendige studentenstad Luzern met zijn torentjes en spectaculaire ligging aan het glinsterende meer. Het zou zomaar een blauwdruk kunnen zijn voor een fantastische zakelijke incentivereis!
Voordat je met je ogen geknipperd hebt, ben je met het vliegtuig in Zurich. Maar misschien nog wel leuker - duurzame bestemming Zwitserland is ook prima te bereiken met de trein. Daarnaast is het ook binnen Zwitserland prima te doen om met de trein te reizen. Het openbaar vervoersnetwerk is uitgebreid en stipt. Net als de Zwitser zelf. Verschillende bestemmingen liggen nooit heel ver uit elkaar, ter vergelijking: Zwitserland is ongeveer even groot als Nederland. Met minder dan de helft van het aantal inwoners is er een schat aan ongerepte natuur. Maar groen is het land al lang niet
meer alleen qua landschap. Duurzaamheid staat steeds vaker bovenaan de lijstjes met punten waar een meeting- of congresbestemming aan moet voldoen. Zwitserland scoort hoog!
Door de verschillende taalregio’s en wisselende landschappen, kun je in korte tijd verschillende gezichten van Zwitserland ontdekken. Wil je de natuur in? Vanuit vrijwel elke stad sta je binnen een uur in de bergen. ‘De veelzijdigheid in locatiekeuze, overnachtingsmogelijkheden en (sportieve) activiteiten is - naast de Zwitserse pünktlichkeit
en de vanzelfsprekende kwaliteit - een van de redenen dat eventprofessionals als ze eenmaal kennis hebben gemaakt met Zwitserland regelmatig terugkeren’, verzekert Lisette van Dolderen ons tijdens deze studiereis van Switzerland Convention & Incentives. Eens kijken wat we in drie dagen allemaal kunnen beleven.
Via de hooggelegen oevers van het Vierwoudstedenmeer bereiken we na een adembenemende rit bergdorp Andermatt. Hoewel het charmante berg-
dorp pas na de openstelling van de Gotthardpas in 1818 en de spoortunnel in 1881 als toeristische trekpleister geldt en tot de Tweede Wereldoorlog zelfs een mondaine toeristenplaats voor the rich and famous was, speelt Andermatt al sinds de 13e eeuw een belangrijke schakelfunctie tussen de omliggende landen en gebieden. Doordat het bergdorp op een kruispunt van wegen ligt, kwam al het verkeer dat over de Gotthardpas, de Oberalppas en de Furkapas wilde, door het dorp. Niet verwonderlijk dus, dat informatie de belangrijkste handel van Andermatt werd. ‘Verhalen, informatie en handel via deze historische wegen, maakte van de inwoners van Andermatt echte verbinders’, vertelt de lokale gids Bänz Simmen, terwijl hij ons intussen wijst op de prachtige oude huizen in het centrum van het dorp. ‘Verschillende talen en culturen komen hier al honderden jaren samen.’ Andermatt voelt als een ware hub in het centrum van Zwitserland. En zo geldt eigenlijk voor heel Zwitserland, dat door haar ligging en neutrale opstelling dezelfde kruispuntfunctie vervult als Andermatt in het klein. Weer zo’n USP van Zwitserland: een land van connectors!
Radisson Blu Hotel Reussen Andermatt
Andermatt is een bestemming waar je het hele jaar terechtkan, in de winter om te genieten van de sneeuw in de verschillende skigebieden van Andermatt+Sedrun+Disentis, in de zomer voor de afwisselende natuur, bergmeren en oneindige wandelpaden. Midden tussen al dit natuurschoon staat het hypermoderne viersterren superiorhotel Radisson Blu Hotel Reussen Andermatt. Ons vergapend aan het licht-houten interieur in Scandinavisch-Alpinestijl, worden we ontvangen door de ontwapenende Timo Oelke, Assistant Director of Sales Radisson Blu Hotel Reussen Andermatt. We zijn al onder de indruk van de ruime bar/lobby met de grote ronde open haard en de 6 multifunctionele ruimtes voor businessmeetings of private events, als Timo ons hét paradepaardje van het hotel laat zien: de Concert Hall die met zijn 420 vierkante meter in te zetten is als conference hall voor ruim 700 gasten en een geroemde akoestiek heeft. Banketten, productpresentaties (er kunnen desgewenst auto’s naar binnen), congressen. Alle mogelijkheden komen voorbij. Dat business en pleasure hand in hand gaan bij Radisson Blu Hotel Reussen Andermatt moeten we vooral zelf even
gaan ervaren, want er wacht ons onder andere een zwembad met een fantastisch uitzicht op de omliggende bergen. Zo sluiten we totaal ontspannen dag 1 in Zwitserland af met een traditionele kaasfondue en een hoofd vol inspiratie.
Vanuit het hotel zó de piste op Vroeg iemand of we willen skiën? Ja natuurlijk! Met meer dan 180 kilometers aan skipistes is Andermatt+Sedrun+Disentis een walhalla voor de skiliefhebber. De regio behoort tot de sneeuwzekerste wintersportplaatsen van Zwitserland en heeft een fijne afwisseling tussen hoogte en moeilijkheidsgraad. Business ook hier weer combineren met pleasure? Vanuit het hotel sta je zo op de piste. Ideaal voor een break met collega’s of een middag iets anders dan zaken. Wil je met een groep wél van de sneeuw genieten, maar ben je geen snelheidsduivel, dan bieden de kilometers aan bewegwijzerde sneeuwschoentrajecten en winterwandelpaden meer dan uitkomst. Dat moeten wij natuurlijk testen. Met de warme broodjes van het luxe ontbijtbuffet in de buik, gaan we in twee verschillende groepen de berg op. Groep 1 neemt de lift naar de skipistes terwijl groep 2
voelt als een ware hub in het centrum van Zwitserland’
onder begeleiding van een ervaren sneeuwschoenwandelgids de Oberalppas naar Nätschen bewandelt.
Lunchen doen we op de berg bij Alphittä in Nätschen, een stevige klim voor de wandelaars en een spectaculaire afdaling voor de skiërs. Ook hier laat de Zwitsere keuken zich van haar beste kant zien en de sprankelende drankjes smaken natuurlijk het allerlekkerst op hoogte in de zon. We zijn pas een volle dag op pad, toch voelt het alsof we er al minstens 2 dagen op hebben zitten. Die frisse Zwitserse berglucht doet iets met je!
Levendige studentenstad Luzern Het openbaar vervoer in Zwitserland is zó goed geregeld, dat het ons geen enkele moeite kost om nog dezelfde dag door te reizen naar Luzern. Verschillende steden maar ook skigebieden zijn hier
soepel met elkaar verbonden met hypermoderne treinen. Het past bovendien helemaal bij het duurzame karakter van veel zakelijke evenementen die Zwitserland mag hosten. Met een zakelijke groep reserveer je voor extra comfort makkelijk in de 1e klasse. Onze treinreis is prachtig, zeker met de langzaam ondergaande zon boven het Vierwoudstedenmeer waar we langs treinen. Nieuwsgierig naar een totaal andere kant van Zwitserland stappen we uit op het Centraal Station van Luzern. De levendige studentenstad is met de ligging in het hart van het land een ideaal startpunt voor een zakelijk evenement. Het meer en de Alpenpieken zijn dichtbij, maar ook de stad zelf biedt volop inspiratie voor een afwisselend programma. Terwijl we dag 2 in Zwitserland afsluiten tijdens een traditioneel Zwitsers diner bij Restaurant Taube, is het bijna niet voor te stellen dat we twee uur geleden nog in de bergen waren!
Hotel Continental Park Luzern Na een fijne nacht in Hotel Continental Park Luzern krijgen we een rondleiding door dit moderne viersterrenhotel. Vanaf het dakterras heb je uitzicht over Luzern en de huisberg Pilatus, het hotel heeft meerdere evenementenruimtes en ligt op een steenworp afstand van het station. De eigenaar is bovendien een echte fietsfanaat: het hotel heeft een bikevriendelijke certificering en een bijbehorende fietsenstalling. De bergen in na gedane zaken? Dat kan dus perfect hier vandaan.
Chocolade en het Zwitsers Transportmuseum
Met het schitterende meer vrijwel overal in het zicht, het alpenpanorama op de achtergrond, de levendige sfeer en het mooie stadscentrum, is het niet verwonderlijk dat we Luzern al snel als favoriet aanmerken. Dat wordt nóg duidelijker als we na een wandeling door de stad, een kort busritje maken naar het Zwitsers Transportmuseum. Naast het wereldberoemde KKL Luzern (Lucerne Culture and Convention Center) door sterarchitect Jean Novel, is dit een tweede spectaculaire hotspot voor een groot congres of evenement in Lucerne.
Met 3.000 objecten, simulatoren, een multimediashow en vooral veel interactieve tentoonstellingen verdeeld over een oppervlakte van 20.000 m2 binnen én buiten, is dit het meest bezochte museum van Zwitserland. Een deel van die vierkante meters is gereserveerd voor het moderne Conference Centre, met een professionele infrastructuur voor conferenties, meetings, seminars en workshops. Vanuit het congrescentrum hebben gasten een interessant uitzicht over het buitengedeelte van het museum, waar onder andere vliegtuigen, containers en verschillende voertuigen opgesteld staan. Via de grote ramen aan de andere kant heb je - niet te missen - een spectaculair uitzicht over het Vierwoudstedenmeer en de bergen.
Nóg iets wat niet te missen is in Zwitserland: de iconische chocolade. In het Zwitsers Transportmuseum neemt het Swiss Chocolate Adventure je mee van cacaopeul tot de verschillende smaken Lindt Chocolade. Met de monden vol chocolade wandelen we vervolgens naar de opstapsteiger van de Panorama lunchcruise, waar we worden opgepikt voor een afsluitende scenic cruise. Terwijl we lunchen trekt nog één keer dat heerlijke Zwitserland landschap aan ons voorbij. Drie keer knipperen en we zijn weer thuis. Wanneer gaan we weer?
Switzerland Convention & Incentive Bureau (SCIB) is de overkoepelende organisatie die Zwitserland promoot als bestemming voor meetings, incentives, congressen en evenementen. SCIB geeft onafhankelijk advies over de bestemmingen en helpt bij de organisatie van een meeting of incentive en bij het opvragen van offertes. Deze diensten zijn kosteloos en vrijblijvend.
‘Waar vroeger incentives of meetings maanden van tevoren werden uitgestippeld, is de doorlooptijd van een gemiddelde aanvraag tegenwoordig 6 weken’, vertelt Lisette. Wil je deze winter nog naar de sneeuw, dan is dat zó geregeld. De Zwitserse winter loopt tot mei en door de grote hoeveelheid aan echt hoge bergen is deze bestemming altijd sneeuwzeker.
NB: Bij het verschijnen van dit magazine is Timo Oelke niet meer werkzaam voor Radisson Blu Hotel Reussen Andermatt. Zijn vervangster is Jamie Fraser. Inmiddels is dit hotel een joint venture aangegaan met Vail Resorts.
Wist jij dat bijna één derde van alle bossen van Nederland in de regio Arnhem, Rijk van Nijmegen en de Veluwe ligt? De regio wordt niet voor niets de groene long van Nederland genoemd. Die rust, ruimte en al dat groen zorgen gegarandeerd voor een geslaagde zakelijke bijeenkomst. Van borrels en recepties tot heisessies en bijzondere (buiten)vergaderingen. Letterlijk ín het groen, in de stad vlakbij het groen of in een van de bruisende binnensteden met een break-outsessie buiten. Met als toevoeging speerpunten als Health & Hightech, Food Valley, EMT en duurzaamheid raak je in deze schitterende groene regio gegarandeerd geïnspireerd!
‘Gelderland is bij uitstek de regio voor inspirerende binnenlandse bijeenkomsten’, vertelt Tatos Ohan van Convention Bureau Veluwe Arnhem Nijmegen. ‘Voor vergaderingen en kleine bijeenkomsten hebben we een enorme diversiteit aan locaties in een nóg diversere omgeving. Gelderland staat niet voor niets in de top 3 van destinaties voor binnenlandse zakenreizen.’ Maar ook voor meerdaagse congressen is Gelderland een prettige thuishaven. Tatos: ‘Door de groene omgeving zit je zó in de natuur, perfect voor andersoortige break-outs, teambuildingsessies op de hei. Vanuit vrijwel elke locatie hier in Gelderland ben je binnen een paar minuten echt buiten - die buitenervaring kan een enorme boost geven aan je bijeenkomst, training of teamsessie. Het opzoeken van de rust en de
ruimte is bovendien echt in trek: dat zien we terug aan het aantal bezoeken. En dat heel centraal in Nederland. Buiten de drukte van de Randstad en vanuit bijvoorbeeld Arnhem ben je vrijwel overal binnen een uur!’
Het zijn niet alleen de ruimte en het groen waarmee de regio Arnhem, Rijk van Nijmegen en Veluwe zich onderscheiden binnen Nederland. Tatos: ‘De regio kent een groot aantal bekende
kennisinstituten waar veel bedrijvigheid en kennis omheen hangt. Zo’n voedingsbodem is de ideale omgeving om een bedrijfsevenement, vergadering of congres te houden, want als organisator kies je graag een bestemming die verrijkend is voor het thema van je evenement. Wat ook meehelpt: je doelgroep bevindt zich al in de regio óf je boort een nieuwe doelgroep aan. Zo geef je door de juiste omgeving te kiezen meer lading, invulling en kracht aan je bijeenkomst!’
‘Zogeefjedoordejuisteomgevingtekiezenmeerlading, invullingenkrachtaanjebijeenkomst!’
Groen en divers dus, de regio Arnhem, Rijk van Nijmegen en Veluwe. De regio barst dan ook van de bijzondere vergaderlocaties waarin het DNA van de regio diepgeworteld zit. Van monumentale, industriële locaties tot oude landgoederen midden in de natuur. We lichten een paar bijzondere locaties voor je uit:
In dit grootste natuurgebied van Nederland heeft de natuur vrij spel. De Nederlandse big five, zoals edelherten, vossen en wilde zwijnen, krijgen hier alle ruimte. En dat geldt ook voor jou! Vergaderen of een zakelijk evenement op de Veluwe? Inspirerende locaties genoeg!
Midden op de Veluwe vind je Hotel Restaurant De Echoput. Wil je jouw volgende evenement graag combineren met een diner en overnachting? Het hotel beschikt over 42 hotelkamers en suites, verschillende vergaderruimtes en een gastronomisch restaurant, dat al jaren bekend staat om de natuurlijke (wild)bereidingen en wijn-/spijscombinaties. Er is ook een kookstudio die zich leent voor vergaderingen óf een culinaire break-out. Bovendien is het hele hotel-restaurant inclusief alle faciliteiten ook exclusief af te huren.
Van een bosrijke omgeving naar de groene weiden rondom De Bronkhorst Hoeve in Brummen. Bij deze all-seasons binnen- en buitenlocatie is alle ruimte voor zakelijke evenementen in een groene omgeving. De voormalige herenboerderij is met veel liefde gerestaureerd tot een eigentijdse locatie voor meetings, events en bedrijfsfeesten. De locatie heeft een prachtige tuin vol appelbomen, (h)eerlijke catering komt uit eigen keuken en tuin - je komt hier voor de totaalbeleving.
De omgeving en uitstraling van de monumentale fabriekspanden van het eeuwenoude Landgoed Klarenbeek zijn uniek. Zo is de Oude Sigarenkistenfabriek inmiddels gerestaureerd. Daarbij zijn de voormalige Zagerij, Slijperij, Stookruimte, Opslag, Magazijn en Werkplaats omgebouwd tot prachtige sfeervolle ruimtes voor (zakelijke) bijeenkomsten. De monumentale en industriële elementen geven de ruimtes een unieke sfeer. Alle vergaderzalen op de recent gerenoveerde zolder zijn voorzien van moderne audiovisuele middelen.
Ook de Mauritskazerne in Ede schuwt het monumentale verleden niet. Het indrukwekkende rijksmonument biedt ruimte aan groepen tot 350 personen. In de voormalige barakken van de kazerne is ruimte voor break-outsessies en de natuur van de Veluwe ligt om de hoek.
Met een ligging vlakbij schitterende natuur, een goede bereikbaarheid en het grote aantal authentieke locaties vinkt Arnhem heel wat vakjes af op de wensenlijst van meeting- en eventplanners. Rondom Arnhem vindt innovatie plaats op het gebied van energie en energietransitie, waterstof en cleantech. Grote namen als KEMA, BASF, AKZO Nobel en Nuon zijn gevestigd in deze hub voor Energie- & Milieu Technologie (EMT).
Middenin het centrum van Arnhem-stad, ligt Rozet Arnhem. Dit architectonische hoogstandje is het middelpunt voor cultuur, kennis en educatie in Arnhem en biedt een podium aan activiteiten gericht op maatschappelijke en duurzame ontwikkelingen en de creatieve industrie van Arnhem.
Verscholen in de bossen bij Arnhem ligt het hart van de Nederlandse topsport. Hotel en Congrescentrum Papendal is de plek waar Nederlandse sporters dag in dag uit trainen en verblijven, maar ook zakelijk haal je hier het beste uit jezelf. Met 30 zalen voor zakelijke bijeenkomsten en veel groene buitenruimte, levert Papendal alle voorzieningen voor zakelijke bijeenkomsten op topniveau.
Health & Hightech
Naast een rijke natuurlijke voedingsbodem, is de regio en dan met name het Rijk van Nijmegen, een vruchtbare voedingsbodem voor congressen, seminars en bijeenkomsten in de healthsector. Health & Hightech is dan ook een van de speerpunten van de regio. Met de Novio Tech Campus, het Radboud UMC en talrijke zorg-techstartups, staat de regio niet voor niets bekend als Health Valley.
Food Valley
Naast heersend in Health & Hightech, is de regio ook een topregio op het gebied van agrifood. Is jouw bedrijf actief in voedseltechnologie eninnovatie? Dan vind je in de regio het juiste klimaat voor je evenement. In en rond Wageningen vind je de agrofood kennisregio, waar een scala aan wetenschappelijke instanties en innovatieve voedingsbedrijven je veel expertise en inspiratie bieden.
Brandstof voor de toekomst Een derde speerpunt van de regio is energie- en milieutechnologie (EMT). In en rond Arnhem zijn alle faciliteiten én de nodige expertise aanwezig voor een evenement op het gebied van EMT. Op het innovatieve Industriepark Kleefse Waard in Arnhem strijken steeds meer EMT-bedrijven neer.
Zakelijke evenementen van divers pluimage zijn welkom in het Nederlands Openluchtmuseum, waar met maar liefst 44 hectare echt alle ruimte is. Het museum geeft een uniek kijkje in de Nederlandse geschiedenis, waardoor er alle mogelijke haakjes passend bij het onderwerp van jouw evenement te vinden zijn. Bijeenkomsten kunnen plaatsvinden in een van de historische locaties binnen het museum, maar je kunt ook het hele museumpark inzetten waardoor er plaats is voor evenementen tot maar liefst 12.000 personen.
Groen en duurzaam Groener en bewuster werken gaat natuurlijk het best in een groene omgeving! De omgeving van de Veluwe - het grootste natuurgebied van Nederland - is daarom ideaal voor zakelijke evenementen die focussen op toekomst, innovatie en verduurzaming.
De oudste stad van Nederland… maar inmiddels ook de stad met het grootste innovatienetwerk op het gebied van lifesciences & health. Bedrijven, zorg- en kennisinstellingen en overheden ontmoeten, verbinden en versterken elkaar via netwerkorganisatie Health Valley.
Is duurzaamheid een speerpunt van jouw evenement in het Rijk van Nijmegen? Dan is Van der Valk Hotel Nijmegen-Lent een locatie om zeker in je overwegingen mee te nemen. Door de perfecte locatie nét buiten het centrum van Nijmegen is het hotel zowel met de auto als de trein goed te bereiken. In de bouw is bovendien rekening gehouden met alle mogelijke duurzaamheidsaspecten. Vergaderingen, congressen, trainingen maar ook feesten - hier is plaats voor gezelschappen van 2 tot 450 personen. Op de 14e verdieping is bovendien een privébar met spectaculair uitzicht over Nijmegen!
Aan de oevers van de Waal aan de overkant van Nijmegen staat evenementenlocatie Fort Lent. Zowel kleine groepen vanaf 10 personen als grote groepen tot 800 personen zijn welkom in de authentieke binnenruimtes van het fort, waar de binnenruimtes makkelijk te koppelen zijn aan de overdekte binnenplaats. Het grote dakterras van 250m2 met spectaculair uitzicht over de rivier is een van de USP’s van het fort.
Bij Sanadome Hotel & Spa Nijmegen vind je alles onder één dak: 106 viersterrenkamers, meerdere restaurants, 16 multifunctionele vergaderzalen met een capaciteit van 2 tot 240 personen, een kookstudio en natuurlijk de thermen voor een perfecte combinatie tussen zakelijk en ontspanning.
Twee locaties met het gemak van één, Stadsschouwburg en De Vereeniging aan het roemruchte Keizer Karelplein in het centrum van Nijmegen, hebben beide een unieke, eigen sfeer en zijn daarmee het perfecte toneel voor een evenement of congres. Van theatraal tot monumentaal Art Deco en voor bijeenkomsten van 10 tot 2200 gasten.
DeregiobarstvandebijzonderevergaderlocatieswaarinhetDNAvanderegio diepgeworteldzit
Meer tips voor fijne vergaderlocaties in een van de regio’s? Convention Bureau Veluwe Arnhem Nijmegen kent de mooiste locaties, samengevoegd op het platform www.conventionbureau.nl.
Even eerlijk: kan jij Vilnius direct aanwijzen op de kaart? Nee? Je bent de enige niet, weet ook de Litouwse stad Vilnius die dit onverdiende feitje slim inzette als slogan. Vilnius: amazing wherever you think it is. En dat terwijl de stad écht een dikke stip op de kaart van Europa verdient en airBaltic je er in een mum van tijd comfortabel heen vliegt. Waar we het regelmatig hebben over nieuwe opwindende bestemmingen voor dat frisse anders-dan-anders evenement, sluit je Vilnius na een bezoekje direct in je hart en wil je vooral weten welke creatieve bronnen ze daar nog meer voor je kunnen aanboren.
Om alle misverstanden maar direct uit de weg te ruimen heeft Convention Bureau Go Vilnius een filmpje op de homepage van de website geplaatst waarin ze mensen in Europa vragen waar de stad ligt. Oostenrijk, Finland, Italië en zelfs Venezuela komen voorbij. De onderkoelde humor past perfect bij de volksaard van de moderne Litouwer, trots maar ook verrassend nuchter. Maar nee: Vilnius ligt niet waar-dan-ook, Vilnius is de 700 jaar oude hoofdstad van de Baltische staat Litouwen. Gele-
gen in het zuidoosten van het land, aan de oevers van de rivier de Vilnelè en de Neris. De oude stad staat zelfs vermeld op de UNESCO-lijst, niet verwonderlijk met een schitterend bewaard centrum waarin gebouwen in zowel Gotische, Renaissance, Barokke, Classicistische als oude Sovjetstijl met elkaar wedijveren wie het indrukwekkendst is.
Hoewel Vilnius bij degenen die al wél wisten waar de stad lag bekend staat om haar rijke historie
en het pittoreske centrum, is de stad hard bezig om een stevige reputatie op te bouwen als frisse en verrassende destinatie met een dynamisch stadsleven, levendige kunst en cultuur, een hippe culinaire scene en ontzettend inspirerende mogelijkheden voor evenementen. Het gebrek aan kennis over de ligging van Vilnius is in dat geval dan ook meer dan enkel onhandig. Trots om hun stad en land te laten zien en er volledig van overtuigd dat ze de verwachtingen kunnen overtreffen,
zijn ze in Litouwen zeker niet naïef wat betreft de vooroordelen die de actualiteiten met zich meebrengen. Het is dan ook een dankbare taak voor Radisson Hotels Vilnius, airBaltic, Go Vilnius & 3K MANAGEMENT om ons in nauwelijks 48 uur het bruisende Vilnius te laten beleven en de eventuele drempel voor iedereen weg te nemen.
Park Inn by Radisson Vilnius Airport Hotel & Business Center en Radisson Blu Hotel Lietuva
Eén van de grote voordelen van Vilnius is dat je in die krap 48 uur inderdaad heel veel kunt beleven. De stad bevindt zich op een kleine 2 uur vliegen vanaf Schiphol Airport. Vlieg ’s ochtends (airBaltic vliegt dagelijks tussen Amsterdam en Vilnius) en je hebt nog een flink stuk dag voor je. Eenmaal geland, stap je zo over de drempel van Park Inn by Radisson Vilnius Airport Hotel & Business Center, letterlijk lopend, want het businesshotel ligt op een paar 100 meter van het vliegveld. Ideaal voor die korte ochtendmeeting. Met de bus, taxi en desgewenst zelfs het OV, sta in no time in het centrum van de stad. Of in de indrukwekkende lobby van Radisson Blu Hotel Lietuva, waar een cocktail met lokale ingrediënten de perfecte start van een bijzonder bezoek inluidt!
Radisson Blu Hotel Lietuva is het grootste MICE hotel van Litouwen en ademt in alles de energie die past bij dit moderne gedeelte van de stad. Met 456 kamers - inclusief verschillende soorten suites - en 2000m2 eventspace kun je hier alle kanten op, zéker als je daar ook nog eens de mogelijkheden van de Skybar op de 22ste verdieping bij optelt. General Manager Daniel Baranowski en zijn team creëren hier de perfecte homebase voor een paar dagen Vilnius.
Vilnius Old Town - vrijwel alles op loopafstand
De beste manier om een stad te leren kennen, is een rondleiding-met-gids door het centrum. Zo raak je in korte tijd bekend met de hoogtepunten en krijg je een gevoel bij de sfeer en schaal van de stad. Vilnius is verrassend compact! Al op dag twee hebben we het idee dat we de stad een beetje kennen - een hele fijne bijkomstigheid als je je tijdens een meerdaags evenement voor verschillende onderdelen van je programma door de stad beweegt. Vrijwel alle locaties in het centrum van
de stad bevinden zich op loopafstand van elkaar én het hotel.
De grootsheid van het plein rondom de kathedraal en het grootvorstelijk paleis van Vilnius, het stadhuisplein en de universiteitsgebouwen, staan in een mooi contrast met de knusse smalle straatjes vol met restaurantjes, koffietenten en opvallend veel fijne terrassen en courtyards - Vilnius is opvallend hip, je wil het liefst overal even blijven hangen. Dat bewaren we voor later, want eigenlijk weet iedereen al na een paar uur Vilnius: hier kom ik terug! Maar hoe comfortabel de vliegreis ook was en hoe graag we ook alle pareltjes van Vilnius willen ontdekken, de voeten worden moe en de inwendige mens is ook benieuwd naar wat de Litouwse gastronomie ons te bieden heeft.
Cocktails op de 22ste verdieping ‘De verwachtingen van een bezoek aan Vilnius zijn vaak laag’, vertrouwt Edgars Kuzmans, Partner & Creative Director 3K Management ons toe. ‘Je kunt daarvan balen, je kunt er ook om lachen en er slim gebruik van maken.’ En dat doen ze! Zo blijkt een als ‘simpel eten in het hotel’ omschreven diner een compleet verzorgde avond met spectaculair ingedekte tafels en dito uitzicht in de skybar op de 22ste verdieping van Radisson Blu Hotel Lietuva. De hele trip blijven ze spelen met onze verwachtingen en het overtreffen daarvan. Hoe heerlijk de cocktails ook zijn, Vilnius is te leuk om niet scherp doorheen te wandelen en er wacht een luxe hotelkamer voor een comfortabele nacht.
Stranger Things & literaire helden De volgende dag staat in het teken van MICE. Zowel 3K MANAGEMENT als Go Vilnius, het officiële conventionbureau van de stad, showen ons graag de crème de la crème van de eventlocaties. Het
is indrukwekkend dat het grootvorstelijk paleis voor de juiste opdrachtgever volledig af te huren is, maar de creativiteit gaat écht stromen tijdens ons bezoek aan Lukiškès Prison 2.0. Deze 117 jaar oude gevangenis is pas twee jaar geleden gesloten en werd recent omgetoverd tot een unieke evenementenlocatie. Dat betekent dat de gebouwen, de cellen, de gangen en het enorme buitenterrein allemaal kunnen worden ingezet voor de meest uiteenlopende evenementen. Voor de oplettende bezoeker, Lukiškès Prison 2.0 is een erkende opnamelocatie van de Netflix-serie Stranger Things: hier vind je niet enkel een rauw randje - alles is rauw. Wauw!
Alle verschillende facetten van Vilnius laten zien was het doel, dus de volgende locatie die we bezoeken staat vrijwel lijnrecht tegenover ons gevangenisbezoek. ‘Locaties die niet enkel evenementenlocatie zijn vinden we inspirerend’, legt Edgars de locatiekeuze uit. M. Mazvydas Nationale Bibliotheek is een prachtig monumentaal gebouw met een recent gerenoveerd interieur, waarin verschillende lichte evenementenruimtes zijn gerealiseerd. Het meest verrassend is het enorme moderne trappenhuis, waar de portretten van grootheden uit de Litouwse literaire wereld vanuit de boekenkast op je neerkijken terwijl gasten ontvangen worden of er een receptie plaatsvindt.’
Moderne kunst en fin de siècle chic
Met onze perfect Brits-Engels sprekende maar Litouwse stadsgids in de voorhoede, wandelen we naar het MO Museum, hét museum voor moderne kunst van Vilnius. Gebouwd door sterarchitect Daniel Libeskind is het museum niet enkel een tentoonstellingsruimte, maar een cultural gateway linking the past and the future. Er is net een tentoonstelling over Opart geopend en de bijbehorende lezing laat ons zien hoe de eventspace er in actie uitziet. Naast de centrale ruimte is er een speciale evenementenzaal met tribune en een multi-inzetbare openbare buitenruimte, waar gasten in en rondom de bijzondere architectuur van het gebouw kunnen samenkomen.
Oud en nieuw, je komt de tegenstelling overal in Vilnius tegen. Van het hypermoderne MO Museum naar het meer dan 100 jaar oude gebouw waarin nu het Radisson Blu Royal Astorija Hotel gevestigd is. Fin de siècle grandeur meets de moderne hotelgast. Met 126 kamers en vijfsterrenfaciliteiten in het historische centrum van Vilnius verblijven gasten hier in het hart van de stad. In de serre met uitzicht op het stadhuisplein wordt een uitgebreide lunch geserveerd. In Litouwen moeten ze lachen om onze boterham met kaas. Lunchen met drie gangen is wat ze hier doen, het liefst met een verwarmende soep vooraf. De oude wijnkelder van het hotel is omgebouwd tot een knusse even-
truimte waar het heerlijk wijnproeven moet zijn. Wijnproeven doen we alleen niet hier, maar daar waar we er ook een Litouwse specialiteit bij kunnen proeven, Džiugas House. Een gewaagde keuze om Nederlanders kaas te laten proeven, maar de organisatie weet wat ze doen: ‘Juíst mensen de overeenkomsten tussen Litouwen en hun eigen land te laten zien en daarmee ook de verschillen te ontdekken vinden wij tof om te doen.’ De kaas is heerlijk en er gaan meerdere stukken mee in de handbagage naar huis.
Een bezoek aan Vilnius is niet compleet zonder een rondje door de stadswijk Užupis, tegelijkertijd een van de kleinste republiekjes ter wereld. Republiek Užupis beslaat minder dan 1km2, maar heeft een eigen president, regering en grondwet die in tientallen talen aan de stadswal hangt. Het Nederlandse hoogtepunt? Wet nummer 9: Iedereen heeft het recht om lui te zijn en stroopwafels te eten. Vanuit deze oude kunstenaarswijk is het een klein stukje lopen naar de nieuwste wijk van Vilnius, waar het hippe Paupio Turgus, een foodcourt à la de Markthal, het eerste bewijs is van de mogelijkheden van dit nieuwe gebied. Dat Vilnius volop in beweging is zie je hier.
Een extra republiek om aan ons lijstje toe te voegen en een spiksplinternieuwe stadswijk
waren niet de laatste verrassingen die Vilnius voor ons in petto had. Na een klein rondje souvenirshoppen, ronden we deze onalledaagse trip af in Dinner Club Pachamamma, wat precies is wat je verwacht bij de naam - en dan meer. De afgevaardigden van de stad die ons de afgelopen dagen zo gastvrij hebben ontvangen schuiven aan om alle vragen die nog niet beantwoord waren te beantwoorden, terwijl het ene na het andere lekkere gerecht langskomt. Voor wie nog niet genoeg had van Vilnius is een drankje in de barstraat van de hoofdstad de laatste nog te ontdekken locatie. Sweikata!
Een bezoek van 48 uur betekent helaas ook dat we sneller dan gewild maar barstensvol inspiratie onze airBaltic-vlucht terug naar Nederland pakken. Met het to-go ontbijt dat in de lobby van Radisson Blu Hotel Lietuva op ons staat te wachten is de vroege vlucht eerder een voordeel: geen rij te zien en een heerlijke vrijdagmiddag voor de boeg om al deze creatieve input te verwerken.
3K MANAGEMENT is een in Riga gevestigd destination & eventmanagementbureau, actief in alle Baltische landen - Letland, Estland & Litouwen. Ze hebben meer dan 15 jaar ervaring, verschillende bekroonde evenementconcepten en een out-of-the-box denkend team.
Met meer dan 75 jaar ervaring is de Radisson Hotel Group uitgegroeid tot een van de grootste en meest dynamische hotelgroepen in de branche met een krachtige reeks merken die gastvrijheid en uitstekende service van wereldklasse leveren.
De vloot van airBaltic wordt in hoog tempo gemoderniseerd - vanaf 2020 gebruikt airBaltic alleen Airbus A220-300-vliegtuigen, een van ‘s werelds groenste commerciële vliegtuigen in de lucht. Vergeleken met de vorige generatie vliegtuigen van vergelijkbare grootte, hebben de nieuwe vliegtuigen 20% minder CO2uitstoot, 50% minder NOx-emissies en een 4x kleinere geluidsvoetafdruk.
airBaltic vliegt dagelijks vanuit Amsterdam naar Riga, Tallinn, Vilnius en Tampere en vanuit Brussel tot 10 keer per week naar Riga en 4 keer per week naar Tallinn.
Vilnius Convention Bureau kent de stad beter dan wie ook en is een waardevolle partner voor wie Vilnius als destinatie voor zijn volgende conferentie, meeting of event overweegt. Het bureau maakt deel uit van een hecht netwerk van locaties, hotels, incentiveproviders en leveranciers die klaar staan met op maat gemaakte oplossingen voor een succesvol evenement.
Laten we het nu eens níet hebben over die standaard verleidelijke USP’s van Wallonië, waarvan de Belgische Ardennen een belangrijk onderdeel uitmaken. Want ja, de regio is prachtig groen, vol beboste heuvels met kabbelende rivieren en charmante stadjes, staat garant voor actie en avontuur, kent een hoog aangeschreven gastronomie en is een aantrekkelijke destinatie als je dichtbij dat ver-weg-gevoel wilt beleven. Maar Wallonië is vooral óók een regio vol onbekendere parels die dit zuidelijke deel van België de perfecte bestemming maken voor MICE-professionals die op zoek zijn naar een anders-dan-anders bestemming. Ben jij die planner die echt iets nieuws zoekt? Jeroen Henneke, Market Manager The Netherlands Wallonië België Toerisme, neemt je graag mee: ‘We hebben in Wallonië alle ingrediënten om het overbrengen van de doelstelling van jouw evenement op een bijzondere manier te bereiken.’ Daag jij ze uit?
‘De veelzijdigheid op allerlei onderdelen die in mijn ogen belangrijk zijn voor het slagen van een zakelijk evenement, is allemaal aanwezig in Wallonië en de Belgische Ardennen’, vertelt Jeroen Henneke. Wallonië en de Belgische Ardennen liggen dicht bij Nederland, maar zijn verrassend anders. Veel mensen weten de streek daarom toeristisch heel goed te vinden én te waarderen. Het feit dat reizigers de afgelopen tijd niet ver weg wilden, konden of mochten maar wel de behoefte voelden om echt weg te gaan, was een enorme plus voor Wallonië. Juist die veelzijdigheid zorgt er ook voor dat de streek het ideale decor is voor vergaderingen, incentives, congressen en evenementen: bijzondere locaties, gastronomie, cultuur en teambuilding of activiteiten in de ongerepte natuur.
Dichtbij, maar voelt ver weg Een totaalpakket, dat bieden Wallonië en de Belgische Ardennen. En dat om de hoek. Jeroen: ‘Je bereikt de regio in een half uurtje vanaf Maastricht, een uurtje vanuit Breda en 2,5 uur vanuit Utrecht. De Benelux ligt centraal in Europa.’ Wil je niet ver reizen maar toch echt iets anders doen? Dan is het zuidelijke gedeelte van België bij uitstek de plek.
In Wallonië zijn er tal van mogelijkheden om je (creatieve) batterijen weer op te laden. Het is tenslotte niet moeilijk om je dagelijkse routine te doorbreken en je open te stellen voor nieuwe ideeën als je omgeven bent door groene heuvels en klaterende riviertjes. Herbronnen noemen ze dit in Wallonië mooi. ‘De natuur, die zo anders is dan Nederland, kan veel rust geven. Als je kijkt naar teambuilding en outdoormogelijkheden, het samen buiten zijn - dat is zeker na corona nog belangrijker dan daarvoor - dan zijn de Belgische Ardennen het beste decor om weer energie te krijgen en de mouwen op te stropen’, vertelt Jeroen.
Van gastronomie tot teambuilding
Ook qua gastronomie blinkt het gebied uit in veelzijdigheid. Jeroen: ‘We worden internationaal geroemd voor de goede keuken. Bovendien geniet bijna iedereen van Belgische biertjes of chocolade’, merkt hij lachend op. Gecombineerd met hele bijzondere locaties (van kasteeltjes tot hutjes op de hei) en de historie van de streek die gelinkt is aan Nederland, bevat de regio veel interessants om een programma compleet te maken. In Frankrijk
heb je het over de Loire, maar vergelijkbare ingrediënten vind je ook in Wallonië.
Is de twijfel rond de taal een drempel? ‘Niet nodig, heel veel ondernemers spreken gewoon goed Nederlands’, aldus Jeroen. ‘Bovendien zit er in Haarlem een heel gemotiveerd team van Toerisme Wallonië met Nederlandse experts die de beslissers en de programmamakers een enorm eind op weg kunnen helpen. Van teambuilding tot een compleet congres, Wallonië is heel veelzijdig in het aanbieden van totaalpakketten.’
Veel partijen kiezen de omgeving uit voor de sportieve activiteiten. ‘Daar blijft de regio inderdaad bij uitstek geschikt voor’, zegt Jeroen. ‘Door de natuur in te gaan, te kajakken, te klimmen - en dan
tegen een échte berg, en geen plastic grepen in een klimhal - werk je op een andere manier met je collega’s samen dan normaal.’ Maar door je enkel op dat stuk te concentreren, doe je de regio echt tekort. Bezoek juist eens onbekendere plaatsjes als Durbuy, Bouillon, Bastogne, Dinant. Onbekende parels en geen massatoerisme, maar wel met een ongekende charme en veel interessante dingen in de omgeving. ‘Dáár word je verrast. Juist de combinatie van de natuur met het bijzondere culturele erfgoed, de diversiteit aan meeting - en evenementenlocaties, de hoogstaande gastronomie en die bijzondere stadjes - de mix is bijzonder.’
Gezocht: planner die Wallonië wil uitdagen ‘Wat de MICE-experts ook zoeken, de kans is heel erg groot dat ze dat vinden op onze bestemming’, daar is Jeroen van overtuigd. ‘Ik zou de beslissers en programmamakers dan ook willen uitdagen: ga jij naar die plek waar alle andere bedrijven ook al naartoe gaan of kom je echt met een nieuw verhaal op een plek die wellicht minder voor de hand ligt, maar daardoor des te interessanter is? Vertel wat je zoekt, wat je níet zoekt en wat je doel is: Wallonië en de Belgische Ardennen hebben alle ingrediënten om het overbrengen van die doelstelling op een bijzondere manier te realiseren.’
‘Wiljenietverreizenmaar toch echt iets anders doen?
Danishetzuidelijkegedeelte vanBelgiëbijuitstekdeplek’
Ice-World zorgt ervoor dat schaatsend Nederland deze winter weer terechtkan op de leukste ijsbanen, en dat CO2-neutraal! C02-neutraal schaatsen? ‘We compenseren 100% van de uitstoot door middel van windenergie, eigen zonnepanelen en aanplanten van mangrovebossen’, vertelt Wibe Bramer –manager van Ice-World. Ook geven ze hun opdrachtgevers tips over manieren
om energie te besparen. Dat kan gaan over hoe je met het ijs omgaat en bijvoorbeeld het aanpassen van instellingen. Zeker in deze tijd is het belangrijk om bewust om te gaan met energie.
Meer informatie > ice-world.com
Op een inspirerende plek werken en andere professionals ontmoeten? Nieuwe energie, een hechter team en meer creativiteit. Er zijn oneindig veel redenen om werk te maken van een workation. Working Remotely helpt je van het begin tot het einde aan een retourtje inspiratie om je werkgeluk te verhogen.
Meer informatie > workingremotely.nl
We brengen slechts 11% van onze tijd buiten door! En dat terwijl de natuur ons ontspanning en rust brengt en de frisse buitenlucht ons óók een stuk effectiever en creatiever maakt. Dat percentage moet omhoog. En dat kan heel goed in provincie Fryslân. Om meer mensen te laten ervaren hoe fijn een
Teambuilding combineren met een creatieve uitlaatklep? Paintfest 45 is de eerste Europese studio die volledig is ingericht om groepen gasten een schilderij te laten (na)schilderen, onder de bezielende leiding van een instructeur, genietend van een glas wijn. Kunst wordt zo voor iedereen toegankelijk, ook voor diegenen die op de kleuterschool voor het laatst een kwast in de hand hebben gehad. Paintfest is bijna iedere dag open en beschikbaar voor bedrijfsevenementen. Meer informatie > paintfest.com
outdoor officeday is, organiseerde Meet in Friesland als voorbeeld een buitenwerkevent bij buitenlocatie De Laape. Tijd voor een combinatie van werken, yoga en vers & lokaal eten in het Noorden van Nederland. Meer informatie > meetinfriesland.nl
Het wordt een nóg uitbundiger, ondeugender en lekkerder feest dan vorig jaar. Alles wat je nodig hebt om in de kerstsfeer te komen, zal bij Boom Chicago te vinden zijn. Amsterdams bekendste komedianten werken aan de voorbereidingen voor de terugkeer van Miracle at Boom Chicago. Op 23 november opent de nieuwe editie van de meest kerstige bar van Amsterdam: een festijn van over the top kerstdecoraties, duizenden lichtjes, foute kersttruien en cheesy kerstmuziek.
Meer informatie > boomchicago.nl/miracle-bar
Nooit meer verdwalen op de beurs; Koninklijke Jaarbeurs Utrecht maakt het mogelijk. En wel met hun Jaarbeurs Live app, die de internationale Digital Innovation Award 2022 heeft gewonnen. 11 beurshallen vraagt om eindeloos zoeken waar je naartoe moet, maar met de digitale kaart met navigatiefunctie is dat nu verleden tijd. De app navigeert je nauwkeurig door alle beurshallen zodat je meer uit je bezoek haalt. Ook ticketing en parkeren geschiedt via de app – handig!
Meer informatie > jaarbeurs.nl/digitalisering
Word ondergedompeld in een experience waar kerst, sfeer en gezelligheid 100% centraal staan. Elke organisatie, groot en klein, kan terecht in het grootste kerstdorp van de Randstad, dat voor het derde jaar opgebouwd wordt in het Plantarium (beurs)gebouw in Hazerswoude-Dorp. Na het succes van 2018 en 2019, keert Dufais catering & events terug met het Santa’s Experience event. Meer informatie > santas-experience.nl
De leukste ervaringen ontstaan wanneer je samen uitgedaagd wordt om je uit comfortzone te stappen. Day Off Events ontwierp daarom deze anders-dan-anders activiteit: een levensgrote versie van Dokter Bibber & Stef Stuntpiloot. De spelers gaan lachend de strijd aan en worden toegejuicht door mensen langs de zijkant. Plots hang je in een takelwagen of race je tegen de klok. De adrenaline stijgt, je ademhaling gaat omhoog en er wordt veel gelachen.
Meer informatie > dayoff-events.nl
Een kerstpakket is nog altijd een van de populairste vormen van waardering die een werkgever zijn medewerkers kan geven. En wat is er nou mooier om die medewerkers hun eigen kerstpakket te laten samenstellen tijdens een kerstmarkt in een van de mooiste musea van Nederland? Het kan in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. De sfeer van kerst, de lampjes, de geuren en de lekkernijen passen perfect binnen het decor van het museum. Meer informatie > www.openluchtmuseum.nl/kerstmarkt
Zwitserland werkt gewoon. Betrouwbaarheid, stiptheid, politieke en economische stabiliteit en echte natuur om te ontdekken. Het afwisselende landschap, de schitterende bergen, de vele meren, de aantrekkelijke steden en het goed georganiseerde openbaar vervoer maken het verblijf aangenaam en veelzijdig.
Switzerland Convention & Incentive Bureau geeft onafhankelijk advies en informatie over meetings, incentives, congressen en evenementen in Zwitserland. Doe vrijblijvend een beroep op onze expertise.
Eventmanager
Ben je op zoek naar een event freelancer? Hieronder vind je een selectie van freelancers die kunnen helpen bij de organisatie van je evenement. Kijk voor meer freelancers ook op www.events.nl/freelancers.
XR EVENTS
Evenementen met een blik op de toekomst die organiseer ik graag voor opdrachtgevers. Daarbij houd ik rekening met de ultieme beleving en waar mogelijk het verduurzamen van verschillende elementen. Live, online of hybride, ieder bedrijf kan daarvoor bij mij terecht.
Eventmanager
Heb je hulp nodig om jouw evenement te organiseren? Gevonden! Ik ben Enthousiast, Eerlijk en Energiek en help je enorm graag met het regelen van leveranciers, je draaiboek en de uitvoering van A tot Z. Ik hoor je snel!
Eventmanager
Esther Bronkhorst organiseert al vele jaren evenementen: ‘Mijn uitdaging is om bij elk evenement alle onderdelen naadloos op elkaar aan te laten sluiten. Door mijn kennis en ervaring kan ik iets extra’s toevoegen waardoor het event niet goed, maar top wordt.’
Eventmanager
Ik ben een commercieel gedreven sales & eventmanager die bedrijven en evenementenlocaties helpt met het behalen van doelstellingen en zorgt voor de totale organisatie van evenementen en projecten.
T: 06 1008 8411 info@xr-events.nl www.xr-events.nl
xr-events _xr_events @xrevents
ANKEVENTS
Telefoon: 06 5205 5556 anke@ankevents.nl www.ankevents.nl
Anke van Erven Dorens - de Laat @ankevents_
ESTHER BRONKHORST EVENTS
T: 06 5571 7490 info@estherbronkhorstevents.nl www.estherbronkhorstevents.nl
Esther Bronkhorst
STIP SALES & EVENTS - TANJA VAN ADRICHEM T: 06 1330 9339 tanja@stip.nu www.stip.nu
Tanja van Adrichem
Als EventPA help ik je graag met de organisatie van je zakelijk live event. Gespecialiseerd in kleine tot middelgrote live events waarbij samen genieten en beleven centraal staan. Dit kan de organisatie van het gehele event zijn, maar ook een aantal uren ondersteuning voorafgaand of tijdens je live event.
Eventmanager
Anuschka is een eventmanager met passie en talent voor het verzorgen van events met resultaat. De 3 belangrijkste pijlers voor het verzorgen van events zijn verbinden, versterken en veranderen en het wie, wat en waarom voeren dan ook de boventoon.
GENIETMEE
T: 06 1428 0179 info@genietmee.nl www.genietmee.nl
Marjolein Kellerhuis genietmee
@NOES EVENTMANAGEMENT & CONCEPTONTWIKKELING – ANUSCHKA FUNG LOY
T: 06 5393 3948 anuschka@atnoes.nl | www.atnoes.nl
anuschkafungloy en/of noes-eventmanagementconceptontwikkeling
ATNoes
@atnoeseventmanagement
Drukker van boeken en catalogi in een oplage vanaf 50 exemplaren.
In opdracht van diverse opdrachtgevers produceerde Publishers Services reeds duizenden boektitels. Wij adviseren u graag over het uitgeefproces en begeleiden uw uitgave tot een in de puntjes verzorgd eindresultaat.
Naast boeken en catalogi, drukken wij ook agenda’s en kalenders en wij delen onze passie graag met gedreven uitgevers, vormgevers en auteurs.
Publishers Services bv
Obrechtstraat 3c, 5344 AT OSS T 0412 47 55 53
info@publishersservices.eu www.deboekendrukkervannederland.nl www.publishersservices.eu
Eventmanager
‘Droom jij van een groots evenement voor jouw bedrijf?
Ik help je van concept tot realisatie, zodat je droom tot leven komt.’
Ik help je graag, met liefde. Eigenlijk kan ik alles voor je organiseren!
Eventmanager
Als project- en eventmanager ondersteun ik organisatiebureaus of directe klanten bij de organisatie van (zakelijke) evenementen, zoals (vak)beurzen, beursdeelname, standbouw, congressen, bedrijfsfeesten of hospitality mogelijkheden. Door mijn jarenlange ervaring, kennis en professionaliteit zorg ik ervoor dat elk evenement van A tot Z wordt geregeld.
Eventmanager
Waarde toevoegen voor de klant staat bij mij op nummer één. Net dat beetje extra doen waardoor een goed evenement verandert in een evenement om nooit meer te vergeten.
Ik zet humor in waar kan en ben serieus waar nodig.
Eventmanager | Communicatiespecialist
Duurzaamheidsadvies, evenementenorganisatie en communicatie. Niet alleen de organisatie van uw evenement neem ik uit handen, u krijgt ook advies over het verduurzamen van uw event. Organiseren gebeurt altijd op een zo duurzaam mogelijke manier. Samen creëren wij impact.
Op doeltreffende en efficiënte wijze innovatieve events organiseren. Équipe Events maakt van jouw event een succesvolle beleving die ook nog eens meetbaar is. Achter Équipe Events staat Brenda Kager, een zeer ervaren eventmanager. Haar keywords? Daadkracht, vertrouwen en schakelsnelheid.
Fotograaf
Zet jouw event in the spotlight! Met ruime ervaring op gebied van Events maak ik een sfeervol beeldverhaal van jouw (online) event. Combineer dit met video interviews, zakelijke portretten of.. reserveer nu die leuke branding/ portretshoot en update de look van jouw bedrijf!
BUREAU BLISS
T: 06 1454 3407
josine@bureaubliss.nl www.bureaubliss.nl
josinevankeulen bureaubliss
MIJ EVENTS
T: 06 5240 7871
marloes@mijevents.nl www.mijevents.nl
Marloes van den Heuvel
JMT CONSULTANCY
T: 06 2957 4041 marleen@JMTConsultancy.nl www.JMTConsultancy.nl
Marleen Tomassen
EERLIJKE EVENEMENTEN - LAURA DEN HOUDIJKER
T: 06 2350 7481 laura@eerlijkeevenementen.nl www.eerlijkeevenementen.nl
Laura den Houdijker Eerlijke_evenementen
ÉQUIPE EVENTS - BRENDA KAGER
T: 06 4143 3385 brenda@equipeevents.nl www.equipeevents.nl
A-SHOTS PHOTOGRAPHY - ANJA DALEMAN
T: 06 4274 0174
anja@ashots.photography www.ashots.photography
Anja Daleman
A-Shots Photography (@ashotsphoto) anja_daleman
Authentiek en met véél humor vertelt Hans Kazàn over zijn carrière vol rennen, vallen, opstaan en....weer verder gaan. Vanzelfsprekend entertaint Hans de aanwezigen tot slot met enkele verbluffende acts. Van deze positieve lezing word je wijzer en blijer!
Wil je jouw sprekers laten schitteren en je gasten laten stralen? Suzan geeft als dagvoorzitter en gespreksleider bijzondere aandacht aan gewone interactie. Ze is spontaan, gastvrij en betrokken. Niet alleen tijdens jouw event. Ook in de voorbereiding denkt ze actief mee om sprekers en gasten een waardevolle dag te bezorgen.
Danseres
Vitamine Blij verzorgt creatieve programma op festivals en privé- & bedijfsevents. Bio glitters, LED- & vuurshows, hoelahoep workshops en nog veel meer.
Zet Sales ON wanneer jij het nodig hebt! Ik help individuen en teams met commerciële uitdagingen op zowel korte als lange termijn. De services zijn modulair en aan te passen aan specifieke behoeften. NIEUW: naast Sales nu ook ondersteuning in branding!
HANS KAZÀN
T: 06 53 589 088 hans@kazan.nl www.hanskazan.nl
Hans Kazàn
SUZAN VINK
T: 06 4179 7101 welkom@suzanvink.nl l www.suzanvink.nl Suzan Vink-Opstal @welkom.bij.suzan
VITAMINE BLIJ - EVA HOOPS
T: 06 5156 4671 eva@vitamineblij.nl www.vitamineblij.nl
Evahoops
SALES ON DEMAND | VERA DE HAAN
T: 06 1802 1810 vera@sales-on-demand.nl www.sales-on-demand.nl veradehaan salesondemand_veradehaan
Bram de Hollander is specialist in live video en internet streaming. Met meer dan 40 jaar ervaring in de media. Alle benodigde apparatuur is in eigen beheer. Daarom snel in te zetten voor videoproducties die expertise zoeken in livestreaming en internet distributie.
LIVE MEDIA FACILITIES – BRAM DE HOLLANDER
T: 020 700 9466 mail@livemedia.eu livemedia.eu
Een beursstand als merkomgeving gebaseerd op succesvolle communicatieprincipes. Voor betere leads, meer omzet en gezonde groei. Het ontwerpen en realiseren van jouw succesvolle merkomgeving met 100% huisstijlgarantie is mijn specialiteit. Mijn vertrekpunt: first people, then square meters.
BRANDS AND SPACES – EGON VAN DE KAMP
T: 06 2903 0428 egon@brandsandspaces.nl www.brandsandspaces.nl
Egon van de Kamp brandsandspaces
wie is de vakidioot wie is er maanden aan het plannen wie vindt die ene invalshoek wie is er keihard aan het rennen wie zorgt er dat echt alles klopt tot in de puntjes, a tot z wie kent de ins en de outs van elke briefing en budget wie durft er ook de diepte in te duiken te vernieuwen, te vertragen terug te komen bij de kern zonder de vraag te ondergraven wie kent de binnens en de buitens van de business en is uitermate goed in staat om dat te uiten, tot iets buitengewoon moois wie gaat de extra kilometer, wie doet er net een beetje meer en denkt er net een beetje beter na, en dat dan telkens weer 365 dagen in het jaar, en na dat jaar dan nog een jaar en dan nog 39 keer, of meer noem ons dwaas of noem ons gek en misschien zijn we dat ook wel; gek op wat we doen gek op waar we zijn en daar helemaal op onze plek wij zijn vakidioten tot in de puntjes toe want alleen met inzet kom je ergens en wij, wij weten hoe
- Dichtwater, Reinier van der Veer
