2014
SJI NA BRIBI
GUILLY KOSTER Subsidie aanvraag fonds Bijzondere Journalistieke Projecten. 14-1-2014
SJI NA BRIBI betekent: Zien is Geloven. Voorgeschiedenis: In 2015 bestaat de onafhankelijke Republiek Suriname 40 jaar. Suriname en Nederland hebben een gemeenschappelijke geschiedenis van meer dan 300 jaar. De beide landen zijn onverbrekelijk met elkaar verbonden. De voertaal in het sinds 25 november 1975 onafhankelijke Suriname is nog steeds het Nederlands. Van ruim 819 duizend Surinamers wonen er 327 duizend in Nederland. Ik ben een van die groep. Motivatie: Ondanks het relatief groot aantal Surinamers hier en de lange gemeenschappelijke geschiedenis, hebben maar weinig Nederlanders inclusief die van Surinaamse afkomst een duidelijk beeld van wat er zich afspeelt in de ex-kolonie. Als er al een beeld is, dan is dat beeld vertroebeld door politieke visies die al dan niet te maken hebben met Suriname ’s huidige president Desi Bouterse. Ook heeft het land bij de grootste groep Nederlanders het imago van een corrupte Bananenrepubliek waar alles wat de goden verboden hebben mogelijk is. Deze groep heeft dan ook nooit een voet aan land gezet in het land dat de Surinaamse dichter Dobru ooit omschreef als ‘Een boom met zovele verschillende soorten bladeren’. Een kleine maar groeiende groep Nederlanders is wel naar Suriname afgereisd. Hun visie op het land staat vaak in schril contrast met de eerder omschreven groep. Zij zien Suriname als een tropisch paradijs met Amazonisch regenwoud en ongekende mogelijkheden. De bevolking van Suriname blinkt uit in verscheidenheid: Inheemsen, Hindoestanen, Afro-Surinamers, Javanen, Chinezen en nakomelingen van Hollandse kolonisten krioelen door elkaar op een dusdanig vredevolle manier dat het utopisch lijkt. Terwijl er sinds de afgelopen 38 jaar wel degelijk een nieuwe eigen Surinaamse cultuur ontstaat, zijn de elementen van de verschillende etniciteiten duidelijk voelbaar, zichtbaar en te proeven in de culturele ‘salad bowl’ van de bevolking van het Zuid Amerikaanse land. Mijn vriend, tijdgenoot en collega Anil Ramdas, die deze wereld helaas te vroeg heeft verruild voor een andere dimensie, heeft in zijn voorlaatste boek ‘Paramaribo, de vrolijkste stad in de jungle’ geprobeerd een beeld te schetsen van de moderne Surinaamse maatschappij. Ik heb in 2010 een 40 minuten durende documentaire, de laatste film met en over Ramdas, gemaakt voor MTNL/RVU over dit boek. Tijdens het maken van deze film heb ik urenlang met hem gepraat over Suriname, haar toekomst en zijn cynisme. In zijn boek besteedde Ramdas op vaak hilarische wijze aandacht aan verschillende sociaal maatschappelijke aspecten van de pluriforme Surinaamse samenleving. Door zijn kritische en subjectieve houding is het boek niet bij iedere Surinamer in de smaak gevallen. In de gesprekken die ik met hem voerde hebben we gefilosofeerd waar mogelijke verschillen in opvattingen konden liggen. We spraken over een mogelijke documentaire die wij samen zouden kunnen maken. Door Anil’s vroege dood is er een abrupt einde gekomen aan een mogelijke samenwerking. Het idee is echter blijven door leven in mijn brein. In november 2013 ben ik voor het eerst sinds 13 jaar weer terug gegaan naar mijn geboorteland. Toen de zwoele wind van de vochtige Noord Oost Passaat in combinatie met de zweetdruppels op mijn huid voor verkoeling zorgde, riep alles: welkom thuis! De veranderingen die in korte tijd hadden plaats gevonden in de Republiek waren verbluffend en in zeker opzicht adembenemend. Het begon al bij de taxi die in tegenstelling tot vroeger geen gaten in de wegen hoefde te ontwijken, maar rimpelloos over de vers geasfalteerde weg naar de hoofdstad Paramaribo gleed. Mijn ogen werden geprikkeld door wat ik zag. De verandering was zichtbaar. Toen de volgende ochtend het felle zonlicht de overwegend houten stad verlichte ben ik vrijwel direct begonnen met het fotograferen van wat ik zag. De broeierige samenleving waar restanten van het kolonialisme op een organische
manier samensmelt met de drang van zelfstandig willen bestaan leverde foto’s op die hoop, kracht en jeugd uitstraalden. Tegelijkertijd zag ik ook dat Suriname een patiënt is die net lijkt te gaan genezen van een ernstige ziekte. Haar gebit is ernstig verrot en er zullen een groot aantal tanden en kiezen getrokken moeten worden wil men het gezond krijgen. De ogen hebben een andere bril nodig dan de roze waar ze nu door kijkt. De hersenen hebben scholing nodig en het lichaam training om weer in conditie te komen. Maar de bevolking van Suriname waarvan 75% jonger is dan 30 lijkt er zin in te hebben. Met een ongekende veerkracht wordt er aan de natie gewerkt. De vraag: is deze duidelijk zichtbare progressie in Suriname er dankzij of ondanks Bouterse? kwam onbewust boven drijven. Of waren er meer politieke tinten mogelijk dan de tijd waarin je als je niet uit gesproken TEGEN was, je dan automatisch PRO was? ‘Libi Span na ini na ati fu Sranang’- Het leven bruist in het hart van Suriname! Ik probeerde te zien wat Ramdas gezien en gevoeld had, en zag soms dezelfde maar op belangrijke plekken totaal andere dingen dan die hij omschreven had in zijn boek. Ik bleef klikken op de knop van mijn Canon 600D. Ik besefte dat om te kunnen zien wat mijn vriend Anil gezien heeft, ik voor een gelijkwaardige periode in het land zou moeten wonen. Hier ontstond het idee dat ik u nu als aanvraag voor een subsidie voorleg. Het Project: Ik wil een fotoboek met ondersteunende verhalen maken over mijn geboorteland Suriname. Dit boek moet het contemporaine Suriname weergeven in woord en beeld, op een duurzame manier, zodat het bewaard kan blijven voor de toekomst. Het boek moet een waardevol document worden voor een ieder die interesse heeft in het land waar Nederland onverbrekelijk mee verbonden is. Het boek moet herinneringen aan de Surinaamse cultuur opslaan en tegelijkertijd de progressie die Suriname meemaakt in haar drang aansluiting te vinden bij de wereld, vastleggen. Het boek is opgedeeld in 12 hoofdstukken die individueel een facet en bij elkaar het palet van Suriname vormen: 1. De Natuur en het Binnenland Foto’s: Suriname biedt een intensieve flora en fauna. Zo zijn er op 100 vierkante meter 2600 verschillende soorten vegetatie gevonden. Alle kleurschakeringen en vormen van leven bieden een ongelofelijke inspiratiebron voor foto’s. Deze natuur is ook dichtbij de stad Paramaribo te vinden. Tekst: Bij deze foto’s kan een passend verhaal staan over de heilzame werking van de natuur en de producten die daar gemaakt worden. Zo bevat het in binnenlanden van Suriname vaak tegen koorts en menstruatiepijnen gebruikte Kwassi-bita (Kwassi’s bitter) gemaakt uit de schors van de Kinaboom: kinine.
2. Architectuur en infrastructuur Foto’s: Vanwege de overwegend in hout opgetrokken gebouwen uit de koloniale tijd staat de binnenstad bekend als "De Houten Stad". Sinds juli 2002 staat de historische binnenstad op de Wereld erfgoedlijst van de UNESCO. Er dreigt echter een einde te komen aan deze status als gevolg van een achtergebleven staat van onderhoud. Het vastleggen op foto van deze binnenstad voordat het totaal vergaat is in feite een plicht. Aan de infrastructuur van het land wordt met man en macht gewerkt door veelal Chinezen. Er worden snelwegen aangelegd die tot diep in de binnenlanden leiden. Tekst: Verslagen over de geschiedenis van Paramaribo. Gesprekken met stedenbouwkundigen en vooraanstaande architecten. De geschiedenis en de toekomstvisie naast elkaar.
3. De Bevolking en traditionele folklore Foto’s: De verschillende etniciteiten en de mengvormen leveren een uniek mozaïek van mensen. De uit de landen van herkomst meegenomen culturen zijn voor de insider en de Surinamer gemakkelijk te herkennen. De foto’s moeten een rangschikking brengen voor de buitenstaander. Ook dienen ze als handleiding voor diegenen die aan derden willen vertellen hoe de Surinaamse bevolking in elkaar steekt. Tekst: verhalen over de reis naar Suriname lang geleden, het behoudt van zeden en gewoonten van de verschillende etniciteiten en dromen van het ontstaan van de ‘nieuwe’ Surinamer, waarbij Suriname het land is waar iedereen vandaan komt.
4. Culturele uitingen, Kunst en Rituelen Foto’s: Een Hindoestaanse bruiloft of begrafenis ziet er compleet anders uit dan een Javaanse of een Creoolse. Het levert bijzondere foto’s die illustreren hoe organisch de sterk van elkaar verschillende uitingen naast elkaar bestaan. In de Surinaamse Keizerstraat staan een synagoge en een moskee gebroederlijk naast elkaar op een steenworp afstand van de Grote Stadskerk. Tekst: Gesprekken met geestelijken uit de verschillende culturen. Verhalen over blijdschap en verdriet, dood en geboorte. 5. Ora et Labora, Industrie Foto’s: Surinamers als werkvolk. Variërend van de politieman tot aan de rijstplanter. In een serie portretten wordt inzicht gegeven in de arbeid die in Suriname verricht wordt. Wie doet wat? En hoe overleef je in de republiek? Tekst: Verhalen over ondernemerschap en werken in overheidsdienst. Bestaat de zogenaamde ‘zeven-even’-mentaliteit nog? (Waarbij de ambtenaar zich om zeven uur ’s ochtends meldt bij de prikklok, even op zijn plek zit om vervolgens de rest van de dag te verdwijnen naar plekken waar hij/zij onvindbaar blijkt.) 6. NAKS en andere recreatie Foto’s: NAKS was ooit een culturele vereniging die theater maakte en volksfeesten organiseerde. NAKS betekende toen: Na Arbeid Komt Sport. ‘Sport’ betekende in deze betekenis vaak ‘feest’. Surinamers staan bekend om hun lust voor feesten. Iedere gelegenheid wordt aangegrepen om een goed en groot feest te geven. De grootte van het feest geeft ook de status van de feestgever aan. Vroeger was Cola Kreek vrijwel de enige recreatie plek in Suriname. Tegenwoordig is er ook ‘White Beach’ en een 5 sterren hotel in het midden van de jungle bij de ex-plantage Berg en Dal. Surinamers zijn prachtige objecten om te fotograferen wanneer ze plezier hebben. Tekst: verhalen over de voorbereidingen, beleving en na-effecten van feesten en recreatie. Ook worden uitingen qua kleding omschreven.
7. Het Nachtleven Foto’s: De nieuwe welvaart van Suriname heeft ook het nachtleven beïnvloed. Het nieuwe geld rolt de casino’s die als paddenstoelen uit de grond schieten, in en uit. Wie het breed heeft laat het breed hangen. Ook de mensen die in de horeca en andere nachtelijke dienst verlening werken zoals parkeerwachters en bewakers verdienen er een nieuw centje bij. Het nachtleven bruist in de vrolijkste stad van de jungle. Tekst: verhalen uit het nachtleven. Ook bv van de politie en de ziekenhuizen. 8. De Nieuwe Surinamers Foto’s: Dat het goed gaat in Suriname ontgaat de gelukszoekers en bon vivants uit de wereld niet. Brazilianen in Suriname vormen een grote gemeenschap die voornamelijk bestaat uit mijnwerkers. Het aantal Brazilianen in het land wordt geschat op 40.000, bijna 10 procent van de bevolking. Suriname heeft naar verluidt de grootste gemeenschap van Brazilianen in een CARICOM-natie. Behalve de Brazilianen wonen er ook een groot aantal (nieuwe) Chinezen die werken in de bouw en de wegenbouw. Er zijn winkels en restaurants waar de Chinezen noch het Sranan Tongo of het Nederlands spreken. Er is zelfs een groeiende Turkse gemeenschap in Suriname. Ook zijn er stagiaires uit Nederland die na hun stage blijven hangen. Tekst: Verhalen over de immigratie en integratieproblematiek. 9. Eten Foto’s: Zoals de Europese man bloemen voor zijn vrouw meeneemt, koopt de Surinaamse man een portie bami voor zijn geliefde. Eten is in de republiek een betekenisvol gegeven. En toch zijn de eetgewoontes niet heel verfijnd en bestaat er geen specifieke Surinaamse keuken. De verschillende culturen hebben hun meest voorkomende voedselproducten meegenomen uit hun Moederland. Zo eet de Hindoestaan graag Roti, de Javaan Saoto en saté en moet je voor een goede rijst Pom bij de Afro-Surinamer zijn. Opvallend is dat iedere bevolkingsgroep het eten van de ander lekker vindt. Tekst: Verhalen over de herkomst en betekenis van het voedsel. 10. Seksualiteit Foto’s: Over het algemeen is de Surinaamse bevolking vrij preuts in haar normen en waarden. Aan de buitenkant is er zowel bij mannen als vrouwen niet veel te zien van het temperament waar de Zuid-Amerikanen om bekend staan. Seksualiteit speelt in de intimiteit die geboden wordt door muren. Er bestaan in Suriname geen Parenclubs. Wel zijn er hoerenhuizen waar veelal Braziliaanse en Dominicaanse prostituees werken. Deze broeierige nachtclubs leveren sprekende foto’s. Helaas kent de seksualiteit in Suriname ook keerzijden. Door het taboe rond dit onderwerp blijven veel incestzaken onbesproken. Dit is misschien wel het meest moeilijk te fotograferen onderwerp. Teksten: Verhalen over seksualiteit in varianten. (Suriname kent bv. Drive Inn motels). 11. School en studenten Foto’s: Scholen in Suriname zijn veelal voortgevloeid uit zendingswerk. Daarom zijn schooluniformen heel normaal in het straatbeeld. Aan het uniform kan men zien op welke school de leerling zit. Die uniformen zijn bedacht om de armoede te bedekken. Wie een uniform aan moet, hoeft niet iedere dag na te denken over de kleding. Zo is geprobeerd het onderscheidt tussen arm en rijk zo klein mogelijk te houden.
Op scholen is de verscheidenheid van de Surinaamse bevolking goed te zien. Iedere bevolkingsgroep zit onbevangen naast de ander. Vriendschappen lopen niet langs een etnische lijn. Deze vermenging is boeiend om te zien. Tekst: Verhalen over scholen als instituut en als ontmoetingsplaats. 12. Arm en Rijk Foto’s: In Suriname kun je in twee passen van Soweto naar Hollywood gaan. Het armste krot kan pal naast het meest moderne gebouw staan. Het is verbazingwekkend hoe zichtbaar de twee uitersten zijn. Door het scherp te fotograferen wil ik in het boek ook de samenleving een spiegel voorhouden. De bedelaar die niets te eten heeft naast de limousine aan de Waterkant. Tekst: Teksten uit de sociaal maatschappelijke wereld. Verhalen van diegenen die het hebben tegenover hen die het niet hebben.
De werkwijze Tijdens mijn vooronderzoek in november 2013 heb ik uitsluitend documentaire foto’s gemaakt. In het werkproces echter wil ik ook gebruik maken van studiofotografie. Op die manier kan ik accenten aanbrengen op de plekken waar ik dat nodig vind. Ik zal gebruik maken van mobiele studioapparatuur. Om de productiekosten zo laag mogelijk te houden zal ik zoveel mogelijk alleen werken en daar waar nodig is met lokale assistenten. Het tijdspad Om dit project goed uit te voeren heb ik ongeveer een maand per onderwerp nodig. Tel daarbij een maand voorbereiding en twee maanden post productie bij op, dan ben ik vijftien maanden intensief bezig. Ik zou graag in april 2014 beginnen en in augustus 2015 met het boek verschijnen. April 2014 vertrek naar Suriname start project en opzetten studio, vervoer en pre-productie Mei 2014 – Mei 2015 – Shoot en redactie Juni – Juli – 2015 – Post productie en print Augustus 2015 Presentatie De vorm Ik ben erg geïnspireerd door het boek ‘Before They Pass Away’ van fotograaf en schrijver Jimmy Nelson. (https://www.youtube.com/watch?v=Qi_Dri5xDkk#t=121). Het beoogde formaat is A3 pagina’s waarop minimaal een halve en maximaal 9 foto’s staan. Ik denk voor ieder verhaal drie pagina’s nodig te hebben. Per onderwerp wil ik gemiddeld 20 foto’s maken. Het boek zal uit ongeveer 250 pagina’s bestaan waarvan 50 tot 60 gereserveerd voor teksten. Het boek zal 2 edities kennen: een Engelse en een Nederlandse druk. Uitgeverij Hoewel mijn vorige boeken en/of verhalen zijn gepubliceerd door Conserve, Prometheus en Meulenhoff heb ik er voor gekozen te werken met uitgeverij Ora Media Products. Dit omdat zij ervaring hebben met het werken in Suriname en van groot nut kunnen zijn in het productie proces. Ook omdat zij van meet af aan optimale interesse hebben getoond en zich bereid hebben verklaard het boek te willen publiceren. Ten slotte Ik ben mij bewust van de grote verantwoordelijkheid die ik op mij neem wanneer ik dit fotoboek maak. Immers als ik het gemaakt heb, zal het een lange tijd duren voordat er weer een dergelijk boek werk gemaakt kan worden. Integriteit en vakmanschap is vereist in dit project want indien niet goed uitgevoerd zal ik niet alleen mijzelf maar ook Suriname en haar bevolking een slechte dienst bewijzen. Dat wil ik niet. Ik ben er van overtuigd dat ik op dit moment de juiste persoon ben om dit project uit te voeren. Dit omdat ik de kundigheid bezit en vertrouwen geniet binnen de Surinaamse bevolking. Men kent mijn werk als fotograaf, journalist en documentairemaker. Ik kies voor het maken van een fotoboek omdat het mij de volledige mogelijkheid geeft om mijn visie op zaken te etaleren. Dit is anders dan wanneer je via de ogen van een cameraman/vrouw kijkt zoals bij film. Doordat ik vaak alleen zal werken kan ik doordringen tot plekken die niet toegankelijk zijn voor crew’s. Ook wil ik het werkstuk afmaken waar ik het met Anil Ramdas over gehad heb. In dat opzicht is het belangrijk voor mij persoonlijk om vakwerk af te leveren. Ik heb in mijn leven op allerlei manieren verhalen verteld: met muziek, film, theater en door te schrijven. Met ‘Sji Na Bribi’ wil ik een kroon op mijn werk plaatsen. Als maker voel ik een noodzaak dit boek te maken voor deze en komende generaties die van Suriname houden. Guilly Koster.
BEGROTING SJI NA BRIBI Uitgaven: A. Tickets Woning met beveiliging Vervoer (autohuur/koop) Verzekeringen Totaal
Guilly Koster
15 x
€ 12.700,00
B. Materiaal (lenzen, studio, statieven etc.) Salaris 15 x Communicatie Post Onvoorzien Totaal C. Vertalingen en taalcorrectie Website Publiciteit Nabewerkingen en Vormgeving Drukkosten
€ 500,00
€ 1.200,00 € 7.500,00 € 3.000,00 € 1.000,00
300 x
€ 1.400,00
€ 2.000,00 € 21.000,00 € 1.000,00 € 750,00 € 24.750,00
€ 17,50
€ 1.500,00 € 250,00 € 1.000,00 € 1.500,00 € 5.250,00 € 9.500,00
€ 46.950,00 Dekkingsplan: Sponsoring Jokes Crab House (Surinaamse Ondernemer) Sponsoring Canon (materiaal) Sponsoring Toyota Suriname Sponsoring Surinam Airways Verkoop boeken 300 x Fonds BJP Uitgeverij ORA
€ 50,00
€ 1.250,00 € 2.000,00 € 3.500,00 € 1.200,00 € 15.000,00 € 18.750,00 € 5.250,00
€ 46.950,00
BIJLAGEN BIJ ‘SJI NA BRIBI’ – Fotoboek Suriname Guilly Koster 1. Curriculum Vitae 2. Artikel NRC geschreven en foto gemaakt door Koster 3. Brief uitgeverij ORA.
Eerste Helmersstraat 222 Hs 1054EP Amsterdam Holland +316 858 44 089 www.guillymanjaro.com/koster guillykoster@gmail.com
GUILLY KOSTER DOEL
VAARDIGHEDEN
Inzicht in journalistieke vaardigheden
Televisiemaker Radiomaker Regisseur documentaires/drama Producent
ERVARING
NEW MEDIA PLATFORM 2011 – Heden eindredacteur
VPRO, NPS, RVU, MTNL, MTV, RTL, NRC, PAROOL, MART RADIO 1985 – Heden presentator, journalist, producent, eindredactie
CONSERVE , PROMETHEUS, MEULENHOFF Voor Conserve schreef ik het boek ‘De Lakjurk’ – Foto’s en verhalen. Het verhaal ‘Video’ verscheen in ‘(De Nederlandse Erotische Literatuur In 80 En Enige Verhalen – verzameld door Elsbeth Etty) ‘De dominee is vrouwmens’ verscheen in de bundel: (Voor mij ben je hier – verzameld door Michiel van Kempen)
OPLEIDING
MEDIA ACADEMIE SANTBERGEN – HILVERSUM
Fotografie opleiding bij de Peruviaanse fotografe Andrea Montenegro