mostra
lic
ia
PRIMARIA
Ga
1
Música
P R O P O S TA DIDÁCTICA a
ic ón
r pe
O u
o d n
m
Índice Claves de Operación Mundo ..................................................................................
4
Materiais para a etapa ............................................................................................
6
Proxecto dixital .......................................................................................................
8
Da LOMLOE a Operación Mundo ........................................................................... 11 • Perfil de saída da Educación Primaria • Saberes básicos do ciclo • Inclusión en Operación Mundo • Pautas DUA en Operación Mundo Unidade 1 (mostra).................................................................................................. 22
As claves de OPERACIÓN MUNDO
Competencial Operación Mundo formula a adquisición paulatina e integradora das competencias. O seu desenvolvemento favorece no alumnado a capacidade de aprender a desenvolverse nas situacións da súa realidade cotiá.
Situacións de aprendizaxe
Para que serve o que aprendo? Operación Mundo, o novo proxecto de Anaya para Educación Primaria, propón unhas claves pedagóxicas que sitúan o alumnado no centro da aprendizaxe.
Unha aprendizaxe para a vida. Operación Mundo é un proxecto:
competencial, comprometido, interdisciplinario, inclusivo.
Baseado en metodoloxías activas e cun novo proxecto dixital:
4
Situacións enmarcadas nos ODS, que invitan o alumnado a levar a cabo unha reflexión final cunha proposta transformadora.
Actividades competenciais Actividades que preparan o alumnado para o día a día na súa toma de decisións.
Avaliacións competenciais Un elemento clave para a inclusión e o éxito escolar, cun enfoque integrador e flexible. Responde aos perfís competenciais de saída do alumnado para esta etapa.
Comprometido
Inclusivo
O alumnado xoga un papel activo no proxecto, que vai máis alá do ámbito escolar. Implicarase en propostas que contribúan a transformar o seu ámbito familiar, social, cultural e natural en beneficio dun mundo máis sostible en todos os ámbitos.
Un proxecto que nace comprometido co principio de educación inclusiva e a creación de mellores condicións de aprendizaxe para todo o alumnado. Para iso, ofrece recursos para un ensino personalizado, estruturas flexibles e mecanismos de reforzo.
Obxectivos de Desenvolvemento Sostible Achegarase a planos como a diversidade cultural, a cultura da paz, a adopción de estilos de vida sostible, a igualdade...
Obxectivo en acción No contexto das situacións de aprendizaxe expostas lánzanse propostas que invitan o alumnado a participar nun plan transformador.
Pautas DUA Baseado no documento Pautas sobre o Deseño Universal para a Aprendizaxe.
O esencial O proxecto identifica as aprendizaxes esenciais que permitirán adquirir o perfil de saída previsto, axudando ao profesorado a adaptar o ritmo e a profundidade, facendo uso das metodoloxías activas máis adecuadas en cada caso.
Recursos para a inclusión Ofrece opcións múltiples de presentación da información como vídeos subtitulados, audios, resumos, esquemas, actividades interactivas... que facilitan a personalización.
Interdisciplinario Un modelo orientado á acción no que se integran diferentes áreas de coñecemento e se potencian habilidades, destrezas e actitudes persoais e colaboradoras, dando como resultado unha aprendizaxe contextualizada.
Proxectos interdisciplinarios Operación Mundo propón proxectos interdisciplinarios, unha experiencia de aprendizaxe integradora na que o alumnado levará a cabo unha investigación e elaborará un produto final cun obxectivo transformador.
Plan Lingüístico Un plan transversal cuxos obxectivos son: ·M ellorar a expresión oral e escrita do alumnado. ·E stimular o interese e o hábito pola lectura.
Metodoloxías activas Operación Mundo propón un conxunto de métodos, técnicas e estratexias que fomentan o traballo en equipo e incentivan o espírito crítico. Unha forma de traballar que prepara o alumnado para situacións da vida real.
Aprendizaxe cooperativa Técnicas e estruturas cooperativas secuenciadas e progresivas.
Desenvolvemento do pensamento As estratexias de pensamento fomentan a competencia de aprender a aprender, contribúen a que o alumnado tome conciencia dos seus procesos mentais e a que actúe de forma reflexiva e crítica.
Educación emocional Habilidades que contribúen a que o alumnado identifique e recoñeza as emocións, regulándoas e xestionándoas.
TIC O seu uso intégrase como recurso para obter información, seleccionala e utilizala de acordo cunha finalidade concreta. Favorece o desenvolvemento de competencias de planificación, xestión e elaboración de traballos; a comunicación e a colaboración en rede, e a competencia dixital.
Aprendizaxe lúdica A gamificación chega á aula a través de actividades e xogos.
Avaliación Incorpora estratexias que lle permiten ao alumnado participar na avaliación da súa aprendizaxe analizando que aprendeu e como aprendeu.
5
Materiais para a etapa Material para o alumnado LIBROS Un libro por curso cun enfoque competencial para aprender aplicando o estudado. Na web www.anayaeducacion.es o alumnado atopará todas as cancións indicadas no libro.
6
Material para o profesorado PROPOSTAS DIDÁCTICAS Reproducen as páxinas do libro do alumnado para enriquecelo con actividades complementarias, suxestións didácticas, relación de recursos dixitais, solucións, partituras, etc.
9:45 AM
100%
Proxecto dixital
Ademais dos recursos e ferramentas descritos nas páxinas do proxecto dixital, inclúense propostas específicas como: – Recursos sonoros do método.
iPad
– Actividades interactivas. – Audicións. – Karaokes. – Vídeos, etc.
7
Proxecto dixital
Interactivo
Un proxecto dixital que cobre todos os contidos do curso e que se adapta a calquera plataforma y dispositivo. Versátil Adaptable a distintos enfoques e necesidades: para os cales complementan o libro en papel e para aulas plenamente dixitais.
Contén diversidade de recursos como vídeos, animacións, gamificación, actividades de autoavaliación, actividades interactivas autocorrixibles...
Rastreable Poderás visualizar a realización e os resultados das actividades propostas.
Inclusivo
É moito máis que unha reprodución do libro en papel.
O seu contorno facilita a personalización da aprendizaxe adaptando as tarefas ás necesidades do alumnado.
Competencial Elementos multimedia de alto valor pedagóxico deseñados para facilitar a adquisición das competencias dixitais.
Como é Edudynamic? Intuitivo.
Doado de usar para ti e para as túas alumnas e alumnos.
Descargable.
Permite traballar sen conexión a internet e descargarse en máis dun dispositivo.
Multidispositivo.
Adáptase e visualízase en calquera tipo de dispositivo (ordenador, tableta, smartphone...) a calquera tamaño e resolución de pantalla.
Sincronizable.
Os cambios que realice o usuario sincronízanse automaticamente ao conectar calquera dos dispositivos nos que se traballe.
Silencio, 1com ezamos!
Universal.
Como o ves?
©A »m45ú<=s~òi89c^_å *+chir:;éNOa<=sÇÉÞ *+å »p89a45r45t45i45® *+d89ø Ãs~òi67l:;eHIn89chii89ø. SnoÞ Δh89a45Δ »r45u45í89d89ø, »n89o>?> Δh89a45Δ Ãs~òi67l:; eHIn89chii89ø; ÀÞ ÃsÇÉÞ »n89o>?> Δh89a45Δ Ãs~òi67l:;eHIn89chii89ø, »n89o>?> Δh89a45Δ »m45ú<=s~òi89c^_å.
100%
Compatible con todos os sistemas operativos, os contornos virtuais de aprendizaxe (CVA) e as plataformas educativas (LMS) máis utilizadas nos centros escolares.
Que acontecería se non existise o silencio? É necesario o silencio na túa vida?
O dato
Obxectivo en acción 9:45 AM
© PvweHIn<=sÑÖå ÀÞ *+d:;eTUsÑÖc^_o@Ab>?r:;Þ ÀeHI> *+qrsu:;Þ »m89o>?m:;eHIn45t89o23s *+d89ø »t:;eHI¤ *+d45í89å *+å *+d45í89å À@ »i45m45p89o>?r45t89a45n45t:;Þ *+ø Ãs~òi67l:;eHIn89chii89ø.
8
iPad
8
oito
O silencio permítenos escoitar os sons que nos rodean, escoitar os demais, e gozar da música.
E para o alumnado? Para 1º e 2º, un libro activo que combina a versión dixitalizada do libro do alumnado cos recursos desenvolvidos para a reprodución multimedia e interactiva de todos os contidos do curso, gamificación, audios, vídeos...
Que che ofrece? 100%
Para o traballo na aula e de xeito individual na casa, o libro activo pódese utilizar como complemento dixital do libro impreso ou como ferramenta autónoma de aprendizaxe.
Recursos
9:45 AM
Metodoloxías activas (técnicas e estratexias) e recursos para:
De 3º a 6º, un formato especialmente deseñado para o ámbito dixital educativo, que utiliza todo o potencial tecnolóxico e é compatible con calquera dispositivo. Realizáronse edicións específicas de todos os contidos teóricos e prácticos do libro de texto para obter unha versión interactiva e dinámica que inclúe todo o contido curricular do nivel, xunto cunha gran diversidade de recursos multimedia, vídeos, gamificación...
•E xercitar: actividades interactivas, dictados musicales. •E studiar: audiciones activas, canciones, karaokes...
iPad
•A prender: vídeos, partituras, musicogramas, coreografías... • Avaliar: autoavaliación, portafolio.....
100%
Avaliación • Instrumentos de avaliación, autoavaliación e coavaliación.
iPad
9:45 AM
• Instrumentos para avaliar a práctica docente.
Programación, proposta didáctica e documentación do proxecto
100%
As claves de OPERACIÓN MUNDO
3
Competencial Operación Mundo formula a adquisición paulatina e integradora das competencias. O seu desenvolvemento favorece no alumnado a capacidade de aprender a desenvolverse nas situacións da súa realidade cotiá.
Situacións de aprendizaxe
Para que serve o que aprendo? Operación Mundo, o novo proxecto de Anaya para Educación Primaria, propón unhas claves pedagóxicas que sitúan o alumnado no centro da aprendizaxe.
9:45 AM
Unha aprendizaxe para a vida.
Situacións enmarcadas nos ODS, que invitan o alumnado a levar a cabo unha reflexión final cunha proposta transformadora.
Actividades competenciais Actividades que preparan o alumnado para o día a día na súa toma de decisións.
Avaliacións competenciais
Comprometido
Inclusivo
O alumnado xoga un papel activo no proxecto, que vai máis alá do ámbito escolar. Implicarase en propostas que contribúan a transformar o seu ámbito familiar, social, cultural e natural en beneficio dun mundo máis sostible en todos os ámbitos.
Un proxecto que nace comprometido co principio de educación inclusiva e a creación de mellores condicións de aprendizaxe para todo o alumnado. Para iso, ofrece recursos para un ensino personalizado, estruturas flexibles e mecanismos de reforzo.
Obxectivos de Desenvolvemento Sostible Achegarase a planos como a diversidade cultural, a cultura da paz, a adopción de estilos de vida sostible, a igualdade...
Obxectivo en acción No contexto das situacións de aprendizaxe expostas lánzanse propostas que invitan o alumnado a participar nun plan transformador.
Ofrece opcións múltiples de presentación da información como vídeos subtitulados, audios, resumos, esquemas, actividades interactivas... que facilitan a personalización.
Interdisciplinario Un modelo orientado á acción no que se integran diferentes áreas de coñecemento e se potencian habilidades, destrezas e actitudes persoais e colaboradoras, dando como resultado unha aprendizaxe contextualizada.
Proxectos interdisciplinarios Operación Mundo propón proxectos interdisciplinarios, unha experiencia de aprendizaxe integradora na que o alumnado levará a cabo unha investigación e elaborará un produto final cun obxectivo transformador.
Plan Lingüístico
4
nove
iPad
Baseado en metodoloxías activas e cun novo proxecto dixital:
O esencial O proxecto identifica as aprendizaxes esenciais que permitirán adquirir o perfil de saída previsto, axudando ao profesorado a adaptar o ritmo e a profundidade, facendo uso das metodoloxías activas máis adecuadas en cada caso.
Recursos para a inclusión
Un elemento clave para a inclusión e o éxito escolar, cun enfoque integrador e flexible. Responde aos perfís competenciais de saída do alumnado para esta etapa.
Operación Mundo é un proxecto:
competencial, comprometido, interdisciplinario, inclusivo.
Pautas DUA Baseado no documento Pautas sobre o Deseño Universal para a Aprendizaxe.
Un plan transversal cuxos obxectivos son: · Mellorar a expresión oral e escrita do alumnado. · Estimular o interese e o hábito pola lectura.
Metodoloxías activas Operación Mundo propón un conxunto de métodos, técnicas e estratexias que fomentan o traballo en equipo e incentivan o espírito crítico. Unha forma de traballar que prepara o alumnado para situacións da vida real.
• As claves de Operación Mundo.
Aprendizaxe cooperativa Técnicas e estruturas cooperativas secuenciadas e progresivas.
Desenvolvemento do pensamento As estratexias de pensamento fomentan a competencia de aprender a aprender, contribúen a que o alumnado tome conciencia dos seus procesos mentais e a que actúe de forma reflexiva e crítica.
• Proposta didáctica.
Educación emocional Habilidades que contribúen a que o alumnado identifique e recoñeza as emocións, regulándoas e xestionándoas.
• Programacións.
TIC O seu uso intégrase como recurso para obter información, seleccionala e utilizala de acordo cunha finalidade concreta. Favorece o desenvolvemento de competencias de planificación, xestión e elaboración de traballos; a comunicación e a colaboración en rede, e a competencia dixital.
Aprendizaxe lúdica A gamificación chega á aula a través de actividades e xogos.
Avaliación Incorpora estratexias que lle permiten ao alumnado participar na avaliación da súa aprendizaxe analizando que aprendeu e como aprendeu.
5
9
9
Da LOMLOE a Operación Mundo
Da LOMLOE a OPERACIÓN MUNDO
Perfil de saída da Educación Primaria O perfil de saída do alumnado ao termo do ensino básico identifica e define, en conexión cos retos do século xxi, as competencias clave que o alumnado debeu desenvolver ao finalizar a educación básica, e introduce orientacións sobre o nivel de desempeño esperado ao termo da Educación Primaria. Quérese garantir que todo alumno ou alumna que supere con éxito o ensino básico e, polo tanto, alcance o perfil de saída saiba mobilizar as aprendizaxes adquiridas para responder aos principais desafíos aos que deberá facer fronte ao longo da súa vida: - D esenvolver unha actitude responsable a partir da toma de conciencia da degradación do medio ambiente baseada no coñecemento das causas que a provocan, agravan ou melloran, desde unha visión sistémica, tanto local como global. - I dentificar os diferentes aspectos relacionados co consumo responsable, valorando as súas repercusións sobre o ben individual e o común, xulgando criticamente as necesidades e os excesos e exercendo un control social fronte á vulneración dos seus dereitos como consumidor. - D esenvolver hábitos de vida saudable a partir da comprensión do funcionamento do organismo e a reflexión crítica sobre os factores internos e externos que inciden nela, asumindo a responsabilidade persoal na promoción da saúde pública. - E xercitar a sensibilidade para detectar situacións de inequidade e exclusión desde a comprensión das súas causas complexas, para desenvolver sentimentos de empatía e compaixón. - E ntender os conflitos como elementos connaturais á vida en sociedade que deben resolverse de xeito pacífico. - A nalizar de xeito crítico e aproveitar as oportunidades de todo tipo que ofrece a sociedade actual, en particular as da cultura dixital, avaliando os seus beneficios e riscos e facendo un uso ético e responsable que contribúa á mellora da calidade de vida persoal e colectiva. - A ceptar a incerteza como unha oportunidade para articular respostas máis creativas, aprendendo a manexar a ansiedade que pode levar aparellada. - C ooperar e convivir en sociedades abertas e cambiantes, valorando a diversidade persoal e cultural como fonte de riqueza e interesándose por outras linguas e culturas. - S entirse parte dun proxecto colectivo, tanto no ámbito local coma no global, desenvolvendo empatía e xenerosidade. - D esenvolver as habilidades que lle permitan seguir aprendendo ao longo da vida, desde a confianza no coñecemento como motor do desenvolvemento e a valoración crítica dos riscos e os beneficios deste último. As competencias clave que se deben adquirir son as seguintes: a) competencia en comunicación lingüística b) competencia plurilingüe c) competencia matemática e competencia en ciencia e tecnoloxía d) competencia dixital e) competencia persoal, social e de aprender a aprender f) competencia cidadá g) competencia emprendedora h) competencia en conciencia e expresión culturais
12
En canto á dimensión aplicada das competencias clave, definiuse para cada unha delas un conxunto de descritores operativos. Estes descritores operativos das competencias clave constitúen o marco referencial a partir do cal se concretan as competencias específicas de cada área, ámbito ou materia. Esta vinculación entre descritores operativos e competencias específicas propicia que da avaliación destas últimas poida colixir se o grao de adquisición das competencias clave definidas no perfil de saída e, polo tanto, a consecución das competencias e obxectivos previstos para a etapa. Estes descritores operativos son os seguintes:
Competencia en comunicación lingüística (CCL) CCL1. Expresa feitos, conceptos, pensamentos, opinións ou sentimentos de forma oral, escrita ou signada, con claridade e adecuación a diferentes contextos cotiáns do seu ámbito persoal, social e educativo, e participa en interaccións comunicativas con actitude cooperativa e respectuosa, tanto para intercambiar información e crear coñecemento coma para construír vínculos persoais.
mentas e instrumentos adecuados, considerando preguntas e realizando experimentos sinxelos de forma guiada. STEM3. Realiza de forma guiada proxectos, deseñando, fabricando e avaliando diferentes prototipos ou modelos, adaptándose ante a incerteza, para xerar cooperativamente un produto creativo cun obxectivo concreto, procurando a participación de todo o grupo e resolvendo pacificamente os conflitos que poidan xurdir. STEM4. Interpreta e transmite os elementos máis relevantes dalgúns métodos e resultados científicos, matemáticos e tecnolóxicos de forma clara e veraz, utilizando a terminoloxía científica apropiada, en diferentes formatos (debuxos, diagramas, gráficos, símbolos...) e aproveitando de forma crítica, ética e responsable a cultura dixital para compartir e construír novos coñecementos. STEM5. Participa en accións fundamentadas cientificamente para preservar a saúde e o medio ambiente, aplicando principios de ética e seguridade practicando o consumo responsable.
Competencia dixital (CD)
CCL2. Comprende, interpreta e valora textos orais, signados, escritos ou multimodais sinxelos dos ámbitos persoal, social e educativo, con acompañamento puntual, para participar activamente en contextos cotiáns e para construír coñecemento.
CD1. Realiza buscas guiadas en internet e fai uso de estratexias sinxelas para o tratamento dixital da información (palabras clave, selección de información relevante, organización de datos...) cunha actitude crítica sobre os contidos obtidos.
CCL3. Localiza, selecciona e contrasta, co debido acompañamento, información sinxela procedente de dúas ou máis fontes, avaliando a súa fiabilidade e utilidade en función dos obxectivos de lectura, e intégraa e transfórmaa en coñecemento para comunicala adoptando un punto de vista creativo e persoal á par que respectuoso coa propiedade intelectual.
CD2. Crea, integra e reelabora contidos dixitais en distintos formatos (texto, táboa, imaxe, audio, vídeo, programa informático...) mediante o uso de diferentes ferramentas dixitais para expresar ideas, sentimentos e coñecementos, respectando a propiedade intelectual e os dereitos de autor dos contidos que reutiliza.
CCL4. Le obras diversas adecuadas ao seu desenvolvemento, seleccionando aquelas que mellor se axustan aos seus gustos e intereses; recoñece o patrimonio literario como fonte de gozo e aprendizaxe individual e colectiva; e mobiliza a súa experiencia persoal e lectora para construír e compartir a súa interpretación das obras e para crear textos de intención literaria a partir de modelos sinxelos. CCL5. Pon as súas prácticas comunicativas ao servizo da convivencia democrática, a xestión dialogada dos conflitos e a igualdade de dereitos de todas as persoas, detectando os usos discriminatorios da lingua así como os abusos de poder a través da mesma, para favorecer un uso non só eficaz senón tamén ético da linguaxe.
Competencia plurilingüe (CP) CP1. Usa, polo menos, unha lingua, ademais da lingua ou linguas familiares, para responder a necesidades comunicativas sinxelas e predicibles, de xeito adecuado tanto ao seu desenvolvemento e intereses coma a situacións e contextos cotiáns dos ámbitos persoal, social e educativo. CP2. A partir das súas experiencias, recoñece a diversidade de perfís lingüísticos e experimenta estratexias que, de xeito guiado, lle permiten realizar transferencias sinxelas entre distintas linguas para comunicarse en contextos cotiáns e ampliar o seu repertorio lingüístico individual. CP3. Coñece e respecta a diversidade lingüística e cultural presente no seu ámbito, recoñecendo e comprendendo o seu valor como factor de diálogo, para mellorar a convivencia.
Competencia matemática e competencia en ciencia, tecnoloxía e enxeñería (STEM) STEM1. Utiliza, de xeito guiado, algúns métodos indutivos, dedutivos e lóxicos propios do razoamento matemático en situacións coñecidas, e selecciona e emprega algunhas estratexias para resolver problemas reflexionando sobre as solucións obtidas. STEM2. Utiliza o pensamento científico para entender e explicar algúns dos fenómenos que acontecen ao seu arredor, confiando no coñecemento como motor de desenvolvemento, utilizando ferra-
CD3. Participa en actividades e/ou proxectos escolares mediante o uso de ferramentas ou plataformas virtuais que lle permitan construír novo coñecemento, comunicarse, traballar colaboradoramente, compartir datos e contidos en ámbitos dixitais restrinxidos e supervisados de xeito seguro, cunha actitude aberta e responsable ante o seu uso. CD4. Coñece os riscos e adopta, coa orientación do docente, medidas preventivas ao usar as tecnoloxías dixitais para protexer os dispositivos, os datos persoais, a saúde e o medio ambiente, e iníciase na adopción de hábitos de uso crítico, seguro, saudable e sostible destas. CD5. Iníciase no desenvolvemento de solucións dixitais sinxelas e sostibles (reutilización de materiais tecnolóxicos, programación informática por bloques, robótica educativa...) para resolver problemas concretos ou retos propostos de xeito creativo, solicitando axuda en caso necesario.
Competencia persoal, social e de aprender a aprender (CPSAA) CPSAA1. É consciente das propias emocións, ideas e comportamentos persoais e emprega estratexias para xestionalas en situacións de tensión ou conflito, adaptándose aos cambios e harmonizándoos para alcanzar os seus propios obxectivos. CPSAA2. Coñece os riscos máis relevantes para a saúde e comeza a adoptar hábitos saudables para o seu benestar físico e mental. CPSAA3. Recoñece e respecta as emocións e as experiencias dos demais, participa activamente no traballo en grupo, asume as responsabilidades individuais asignadas e emprega estratexias cooperativas dirixidas á consecución de obxectivos compartidos. CPSAA4. Recoñece o valor do esforzo e a dedicación persoal para a mellora da súa aprendizaxe e adopta posturas críticas cando se producen procesos de reflexión guiados. CPSAA5. Planea obxectivos a curto prazo, utiliza estratexias de aprendizaxe autorregulada e participa en procesos de auto e coavaliación, recoñecendo as súas limitacións e sabendo buscar axuda no proceso de construción do coñecemento.
13
Competencia cidadá (CC) CC1. Entende os feitos históricos e sociais máis relevantes relativos á súa propia identidade e cultura, reflexiona sobre as normas de convivencia, e aplícaas de xeito construtivo, dialogante e inclusivo en calquera contexto. CC2. Participa en actividades comunitarias, a toma de decisións e a resolución dos conflitos de forma dialogada e respectuosa cos procedementos democráticos no marco da Unión Europea e a Constitución española, os dereitos humanos e da infancia, o valor da diversidade e o logro da igualdade de xénero, a cohesión social e os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible. CC3. Reflexiona e dialoga sobre valores e problemas éticos de actualidade, comprendendo a necesidade de respectar diferentes culturas e crenzas, coidar a contorna, rexeitar prexuízos e estereotipos, e opoñerse a calquera forma de discriminación e violencia. CC4. Comprende as relacións sistémicas entre as accións humanas e o ámbito e iníciase na adopción de hábitos de vida sostibles, para contribuír á conservación da biodiversidade desde unha perspectiva tanto local como global.
Competencia emprendedora (CE)
da vida cotiá, para detectar aqueles recursos que poidan levar as ideas orixinais e valiosas á acción. CE3. Crea ideas e solucións orixinais, planifica tarefas, coopera con outros e en equipo, valorando o proceso realizado e o resultado obtido, para levar a cabo unha iniciativa emprendedora, considerando a experiencia como unha oportunidade para aprender.
Competencia en conciencia e expresión culturais (CCEC) CCEC1. Recoñece e respecta os aspectos fundamentais do patrimonio cultural e artístico de calquera época, comprendendo as diferenzas culturais e a necesidade de respectalas, nun ámbito intercultural. CCEC2. Recoñece e interésase polas especificidades e intencionalidades das manifestacións artísticas e culturais máis destacadas do patrimonio, a través das súas linguaxes e elementos técnicos, en diversos medios e soportes, nun contexto en continua transformación. CCEC3. Enriquece e constrúe a súa identidade, interactuando coa contorna e a sociedade, a través da expresión cultural e artística creativa,
CE1. Recoñece necesidades e retos a afrontar e elabora ideas orixinais, utilizando destrezas creativas e tomando conciencia das consecuencias e efectos que as ideas puidesen xerar na contorna, para propoñer solucións valiosas que respondan ás necesidades detectadas.
integrando o seu propio corpo e desenvolvendo as súas capacidades
CE2. Identifica fortalezas e debilidades propias utilizando estratexias de autocoñecemento; iníciase no coñecemento de elementos económicos e financeiros básicos, aplicando estes a situacións e problemas
artísticas, a través do uso de técnicas plásticas, visuais, audiovisuais,
14
afectivas, con actitude aberta e inclusiva cos demais. CCEC4. Utiliza con creatividade distintas representacións e expresións sonoras e corporais para a creación de propostas artísticas e culturais, de forma colaboradora.
As claves do Proxecto Operación Mundo reforzan significativamente os descritores operativos do perfil de saída do alumnado de Educación Primaria ante as competencias clave. No seguinte cadro podemos ver a contribución das claves de Operación Mundo para a consecución do perfil de saída:
PERFIL DE SAÍDA E CLAVES PEDAGÓXICAS DE OPERACIÓN MUNDO CLAVES PEDAGÓXICAS
PERFIL DE SAÍDA DO ALUMNADO – EDUCACIÓN PRIMARIA DESCRITORES OPERATIVOS CCL
CP
1
2
3
4
5
Situacións de aprendizaxe comprometidas cos ODS
*
*
*
*
*
Plan Lingüístico
*
*
*
*
*
*
Aprendizaxe cooperativa
*
*
*
Desenvolvemento do pensamento
*
*
Aprendizaxe lúdica: gamificación
*
*
*
*
Clase invertida
1
2
*
STEM 3
* *
Dixital
*
*
*
*
*
Inclusión
*
*
*
*
*
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
1
2
3
1
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
* *
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
Avaliación competencial
*
*
*
*
Proxectos interdisciplinarios
*
*
*
*
* *
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
* *
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
* *
CCEC
5
* *
CE
4
*
Emprendemento
CC
3
*
Educación emocional
CPSAA
2
*
*
CD
1
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
* *
* *
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
3
4
*
*
*
*
*
*
* *
* *
*
*
* *
* *
2
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
Competencias clave: CCL, competencia en comunicación lingüística. CP, competencia plurilingüe. STEM, competencia matemática e competencia en ciencia e tecnoloxía. CD, competencia dixital. CPSAA, competencia persoal, social e de aprender a aprender. CC, competencia cidadá. CE, competencia emprendedora. CCEC, competencia en conciencia e expresión culturais.
15
Inclusión en Operación Mundo O Deseño Universal para a Aprendizaxe (DUA) é un conxunto de principios para desenvolver o currículo que proporcionen a todos os estudantes igualdade de oportunidades para aprender. Estes principios son os seguintes:
Proporcione múltiples formas de
Proporcione múltiples formas de
Proporcione múltiples formas de
MOTIVACIÓN E COMPROMISO
REPRESENTACIÓN
ACCIÓN E EXPRESIÓN
Redes afectivas O «POR QUE» da aprendizaxe
Redes de recoñecemento O «QUE» da aprendizaxe
Redes estratéxicas O «COMO» da aprendizaxe
Proporcione opcións para
Proporcione opcións para
Proporcione opcións para
7.1 Optimice as eleccións individuais e a autonomía.
1.1 Ofreza formas de personalizar a visualización da información.
4.1 Varíe os métodos de resposta, navegación e interacción.
7.2 Optimice a relevancia, o valor e a autenticidade.
1.2 Ofreza alternativas para a información auditiva.
4.2 Optimice o acceso a ferramenta e tecnoloxías de asistencia.
7.3 Minimice as ameazas e as distraccións.
1.3 Ofreza alternativas para a información visual.
Proporcione opcións para
Proporcione opcións para
Proporcione opcións para
8.1 Resalte a relevancia de metas e obxectivos.
2.1 Aclare vocabulario e símbolos.
5.1 Use múltiples medios para a comunicación.
captar o interese
manter o esforzo e a persistencia
8.2 Varíe as demandas e os recursos para optimizar os desafíos. 8.3 Promova a colaboración e a comunicación. 8.4 Aumente a retroalimentación orientada á mestría.
a percepción
a acción física
a linguaxe e os símbolos
a expresión e a comunicación
2.2 Aclare sintaxe e estrutura. 2.3 Apoie a descodificación de textos, notacións matemáticas e símbolos. 2.4 Promova a comprensión entre diferentes linguas.
5.2 Use múltiples ferramentas para a construción e a composición. 5.3 Desenvolva fluidez con niveis de apoio graduados para a práctica e o desempeño.
2.5 Ilustre a través de múltiples medios.
Proporcione opcións para
Proporcione opcións para
Proporcione opcións para
9.1 Promova expectativas e crenzas que optimicen a motivación.
3.1 Active ou proporcione coñecementos previos.
6.1 Guíe o establecemento de metas apropiadas.
9.2 Facilite habilidades e estratégias para enfrontar desafíos.
3.2 Destaque patróns, características fundamentais, ideas principais e relacións entre elas.
6.2 Apoie a planificación e o desenvolvemento de estratexias..
a autorregulación
9.3 Desenvolva a autoavaliación e a reflexión.
a comprensión
a función executiva
3.3 Guíe o procesamento, visualización e manipulación da información. 3.4 Maximice a transferencia e a xeneralización da información.
6.3 Facilite a xestión de información e recursos. 6.4 Mellore a capacidade para monitorear o progreso.
APÉNDICES EXPERTOS Decididos e motivados
Enxeñosos e coñecedores
Estratéxicos e dirixidos á Meta CAST 2018 (Center for Applied Special Technology)
16
Pautas DUA en Operación Mundo Os diferentes elementos do Proxecto Operación Mundo están concibidos tendo en conta os principios do Deseño Universal de Aprendizaxe (DUA). Na seguinte táboa móstrase a relación entre os principios ou pautas DUA e os elementos do proxecto: OPERACIÓN MUNDO
Pautas DUA que se aplican no proxecto MATERIAL IMPRESO
ÁMBITO DIXITAL
Situación de aprendizaxe ODS
Imaxe e contexto
Como o ves?
O dato
•A relación directa cos ODS (retos do século xxi) e coa vida cotiá do alumnado optimiza a relevancia, o valor e a autenticidade (7.2). •A representación alternativa ao texto facilita a comprensión e a conexión persoal co contexto da Situación de aprendizaxe (2.5). •A s preguntas vinculan a Situación de aprendizaxe coas experiencias e os coñecementos previos do alumnado (3.1).
• Que sei? Propón actividades interactivas rastreables para a detección de ideas previas na apertura da UD (3.1).
• Achega información obxectiva e contrastable sobre a importancia do obxectivo en acción (8.1). •E stimula a reflexión colectiva a través dunha estratexia de pensamento útil para afrontar os problemas cotiáns (9.2).
Obxectivo en acción
•D álles acceso a información actualizada sobre os ODS ao profesorado e ao alumnado utilizando múltiples medios de comunicación (5.1).
•F omenta a autonomía propoñendo un produto final aberto á contextualización no centro e á elección do alumnado (7.1) variando os niveis de esixencia (8.2). •F acilita a xeneralización e a transferencia das aprendizaxes esenciais (3.4). •F omenta a comunidade e a colaboración para a realización e difusión colectiva do produto final (8.3).
•U tiliza pílulas audiovisuais que presentan as situacións de aprendizaxe estimulando expectativas e crenzas que aumentan a motivación (9.1) na apertura da UD. •P resenta en cada UD información adicional de fontes preseleccionadas en distintos formatos que proporcionan alternativas á información auditiva (1.2) e visual (1.3) como representacións alternativas ao texto (2.5): cancións, audios ou vídeos subtitulados, locucións da información textual, organizadores gráficos, visual thinking etc. utilizables ademais Para dinamizar a participación.
17
Pautas DUA en Operación Mundo Secuencia didáctica • Aprendizaxes esenciais
• I dentifica o vocabulario básico (cor, iconas, tipografía) de cada unidade (2.1). • Proporciona exemplos de boa execución e avisos que focalizan a atención (3.2) minimizando a inseguridade e as distraccións (7.3). •O frece variedade de material manipulativo para adquirir as aprendizaxes esenciais con múltiples medios (2.5) e ferramentas (5.2).
• Actividades de aplicación
• Proporciona definicións claras e ben estruturadas dos conceptos (2.2) e preséntaos con diversos tipos de organizadores gráficos que representan as ideas clave e as súas relacións (3.2), de xeito progresivo entre os niveis da etapa (3.3). • I ncorpora accións de práctica e revisión sistemáticas que favorecen a xeneralización das aprendizaxes (3.4).
• Actividades competenciais
• I ncorpora actividades que permiten respostas persoais abertas que fomentan a participación, a experimentación, a resolución de problemas e a creatividade (7.2). •P roporciona modelos e apoios por medio de estratexias e chaves de pensamento que facilitan o procesamento da información e a súa transformación en coñecemento útil (3.3). •F omenta a interacción e a tutorización entre iguais a través de técnicas de aprendizaxe cooperativa (8.3).
OPERACIÓN MUNDO
•S elecciona O esencial de cada UD (3.2) e proporciona Para estudar: esquemas ou resumos (3.3) interactivos imprimibles dos saberes básicos de cada UD que permiten a personalización na presentación de información (1.1).
•C omplementa o texto escrito a través de múltiples medios como apoio Para expoñer os saberes básicos con presentacións ou vídeos (2.5). •O frece apoio Para exercitar os saberes básicos con actividades interactivas rastreables en cada UD, utilizando ferramentas e tecnoloxías de apoio (4.2). •P roporciona modelos e apoios do proceso e pautas de comprobación dos resultados (6.1.) apoiando a planificación e o desenvolvemento de estratexias (6.2) e facilitando a xestión da información e os recursos (6.3). – Infografías Plan Lingüístico. – Infografías TIC.
Pautas DUA que se aplican en el proyecto
Que aprendín? • Actividades de avaliación
•E stimula a autoavaliación e a coavaliación proporcionando variedade de Instrumentos e actividades de avaliación (9.3).
•E stimula a autoavaliación e a coavaliación (9.3) con actividades interactivas non rastreables con ferramentas e tecnoloxías de apoio (4.2). •A umenta a capacidade de facer un seguimento dos avances (6.4): – Instrumentos e actividades interactivas rastreables de heteroevaluación. – Xerador de probas de avaliación e exercitación por niveis de desempeño (básico/avanzado) nos distintos momentos da programación anual (inicial, durante o desenvolvemento, final) (5.3). – Avaliación competencial. – Ximnasio de competencias: táboas e solucións.
• Resposta ao obxectivo en acción
•M aximiza a transferencia das aprendizaxes a novos contextos e situacións (3.4).
Como aprendín?
•E stimular o logro e a mellora por medio de estratexias de autorregulación que permiten afrontar os desafíos con información relevante sobre fortalezas persoais e patróns de erro (9.2).
18
•P ortafolio dixital imprimible que permite a personalización na presentación de información (1.1) en cada UD aumentando a capacidade do alumnado para realizar un seguimento continuo dos seus avances (6.4) a través da autoavaliación e a reflexión (9.3) e a utilización da retroacción orientando unha mellor execución (8.4).
UNIDADES
1 Silencio, comezamos! COMPETENCIAS ESPECÍFICAS DA ÁREA
SABERES BÁSICOS DO PRIMEIRO CICLO
3. Expresar e comunicar de xeito creativo ideas, experimentando coas posibilidades do son, o corpo e os medios dixitais.
A. Recepción e análise – O son e as súas calidades básicas: discriminación auditiva, clasificación e representación de diversidade de sons e liñas melódicas a través de diferentes grafías.
4. Participar no deseño, a elaboración e a difusión de producións culturais e artísticas individuais ou colectivas.
A. Recepción e análise – Normas elementais de comportamento na recepción de propostas artísticas en diferentes espazos. O silencio como elemento e condición indispensable para o mantemento da atención durante a recepción. D. Música e artes escénicas e performativas – Práctica instrumental, vocal e corporal: aproximación á experimentación, exploración creativa e interpretación a partir das propias posibilidades sonoras e expresivas.
3. Expresar e comunicar de xeito creativo ideas, experimentando coas posibilidades do son, o corpo e os medios dixitais.
D. Música e artes escénicas e performativas – O son e as súas calidades básicas: discriminación auditiva, clasificación e representación de diversidade de sons e liñas melódicas a través de diferentes grafías. – O corpo e as súas posibilidades motoras: interese pola experimentación e a exploración a través de execucións individuais e grupais vinculadas co movemento, a danza e a dramatización.
3. Expresar e comunicar de xeito creativo ideas, experimentando coas posibilidades do son, o corpo e os medios dixitais.
D. Música e artes escénicas e performativas – Os instrumentos musicais. Principais familias e agrupacións. Discriminación visual e auditiva.
3. Expresar e comunicar de xeito creativo ideas, experimentando coas posibilidades do son, o corpo e os medios dixitais.
A. Recepción e análise – Estratexias básicas de recepción activa. – Vocabulario específico básico da música. D. Música e artes escénicas e performativas – O son e as súas calidades básicas: discriminación auditiva, clasificación e representación de diversidade de sons e liñas melódicas a través de diferentes grafías. – Práctica instrumental e vocal, aproximación á experimentación, exploración creativa e interpretación a partir das propias posibilidades sonoras e expresivas.
3. Expresar e comunicar de xeito creativo ideas, experimentando coas posibilidades do son, o corpo e os medios dixitais. 4. Participar no deseño, a elaboración e a difusión de producións culturais e artísticas individuais ou colectivas.
3. Expresar e comunicar de xeito creativo ideas, experimentando coas posibilidades do son, o corpo e os medios dixitais.
B. Creación e interpretación – Interese tanto polo proceso coma polo produto final en producións plásticas, visuais, audiovisuais, musicais, escénicas e performativas. D. Música e artes escénicas e performativas – Práctica instrumental e corporal: aproximación á experimentación, exploración creativa e interpretación a partir das propias posibilidades sonoras e expresivas. – Linguaxes musicais básicas: aplicación dos seus conceptos elementais na interpretación de propostas musicais vocais e instrumentais. D. Música e artes escénicas e performativas – O son e as súas calidades básicas: discriminación auditiva, clasificación e representación de diversidade de sons e liñas melódicas a través de diferentes grafías. – Os instrumentos musicais. Principais familias e agrupacións. Discriminación visual e auditiva.
20
Recursos dixitais
Avaliación
QUE QUEIMOS IMOSAAPRENDER? APRENDER? Páxina inicial
Outros materiais
RECURSOS Vídeo: Saúde e benestar (ODS 3).
Situación de aprendizaxe: A importancia do silencio no noso día a día. ODS 3: Saúde e benestar. Cancións O Rei do Silencio, O espello, Don Gato, Tin, tin.
Audios (con voz e sen voz). Karaokes das cancións. «Conto musicado». Actividades interactivas.
Música e xogo
«Conto musicado».
Xogos de palmas, identificación de obxectos polo son que producen, acompañamento de cancións con movemento e expresión corporal.
Actividades interactivas.
Instrumentos musicais
Actividades interactivas.
Pequena percusión.
Audios (con voz e sen voz). Karaokes das cancións.
Mural de instrumentos.
Instrumentos de pequena percusión. Lapis de cores.
Linguaxe musical Pictogramas, negra e o seu silencio, dúas corcheas.
Actividades interactivas. Mural de pictogramas e grafías.
Sons longos e curtos.
Ponte en situación
Dispositivo para escoitar audios. Ordenadores ou tabletas dixitais.
Infografía.
Música co meu corpo.
Portafolio Que aprendín? Que aprendín na situación de aprendizaxe?
Actividades interactivas. Contidos esenciais da unidade. Avaliación.
Como aprendín?
21
1
Silencio, comezamos!
©A »m45ú<=s~òi89c^_å *+chir:;éNOa<=sÇÉÞ *+å »p89a45r45t45i45® *+d89ø Ãs~òi67l:;eHIn89chii89ø. SnoÞ Δh89a45Δ »r45u45í89d89ø, »n89o>?> Δh89a45Δ Ãs~òi67l:;eHIn89chii89ø; ÀÞ ÃsÇÉÞ »n89o>?> Δh89a45Δ Ãs~òi67l:;eHIn89chii89ø, »n89o>?> Δh89a45Δ »m45ú<=s~òi89c^_å.
Como o ves? Que acontecería se non existise o silencio? É necesario o silencio na túa vida?
O dato
Obxectivo en acción
O silencio permítenos escoitar os sons que nos rodean, escoitar os demais, e gozar da música.
© PvweHIn<=sÑÖå ÀÞ *+d:;eTUsÑÖc^_o@Ab>?r:;Þ ÀeHI> *+qrsu:;Þ »m89o>?m:;eHIn45t89o23s *+d89ø »t:;eHI¤ *+d45í89å *+å *+d45í89å À@ »i45m45p89o>?r45t89a45n45t:;Þ *+ø Ãs~òi67l:;eHIn89chii89ø. 8
oito
Recursos Recursos dixitais Vídeo: Saúde e benestar (ODS 3).
22
Situación de aprendizaxe
ODS
Intenta poñer de manifesto a importancia do silencio no noso día a día, xa que no mundo atarefado no que vivimos é necesario xerar espazos que acheguen saúde e benestar no que o silencio sexa un elemento fundamental.
Obxectivo 3. Saúde e bienestar. Garantir e promover unha relación sa co ámbito reducindo a contaminación acústica.
3
nove
Imaxe inicial A imaxe que dá comezo á unidade ten como protagonista unha nena que está a facer o aceno universal de silencio. Preténdese que as alumnas e alumnos, por medio dun igual, entendan a importancia de manter o silencio para poder apreciar os sons que nos rodean, así como para facilitar a comunicación con outros ou gozar da música.
9
Como o ves?
O dato
Obxectivo en acción
A pregunta formulada pretende fixar a mirada na importancia do silencio no noso día a día.
O dato está centrado no feito de que se facemos silencio poderemos apreciar de xeito máis profundo o noso ámbito, e nos facilitará a comunicación con outros e mesmo nos permitirá gozar da música.
Preséntase o obxectivo en acción co que a partir dunha choiva de ideas se identificarán os momentos cotiáns do día a día, nos cales o silencio é unha parte fundamental.
23
CANCIÓN
O Rei do Silencio EäãsÑÖc^_o>?i45t89å *+ø *+c^_o>?n45t89ø »m45u<=s~òi89c^_a89d89ø O RvweHIΔ *+d89ø Spqi67l:;eHIn89chii89ø ÀÞ *+å Rxya45í45ñ89å *+d89o23s Slmo>?n<=s.
1
®Slmo>?> *+ø RvweHIΔ *+d89ø Spqi67l:;eHIn89chii89ø; »v>?i45vBCø »n89ø Δf`ao>?n89d89a67¬ *+d89ø »m89a45®; *+c^_o>?n45t89ø *+c^_o>?n45t89o23s, *+d45u45r45m89ø ÀÞ ÃsÑÖo>?ñ89ø ÀÞ Δh89o>?xvwÞ *+qrsu:;eHIr89ø *+a89qrsu45| *+c^_a45n45t89a45®. Slmo>?> *+å Rxya45í45ñ89å *+d89o23s Slmo>?n<=s *+d:;eTUs~òt:;Þ »r:;eHIi45n89ø »m45u<=s~òi89c^_a67¬; ÃsÇÉÞ »t:;Þ *+qrsu:;eNOd89a<=s »n:;eTUs~òt:;Þ »r:;eHIi45n89ø *+c^_a45n45t89a45r:;eHIi89cdeh:;Þ »u45> *+c^_a45n45t89a45®. RvweHIi<=s *+d89o23s Slmo>?n<=s ÀÞ *+d89ø Spqi67l:;eHIn89chii89ø *+d:;eTUs~òt:;Þ »r:;eHIi45n89ø »m45u<=s~òi89c^_a67¬; ÃsÇÉÞ *+c^_a45n45t89a45m89o23s »n89ø ÃsÇÉeHI¤ »n89o>?m:;Þ »m45i67¬ ÀÞ »u45> ÃsÑÖo>?n<=s ÀeTUsÑÖc^_o>?i45t89a45r89á<=s.
10
dez
Recursos
Actividades complementarias
Recursos dixitais
Pedirlle ás alumnas e aos alumnos que identifiquen todos os sons da natureza que escoitaran.
«Conto musicado» Actividades interactivas Outros materiais D ispositivo para escoitar
Suxestións das actividades 1 Escoitar o conto musicado [audio 1: O Rei do Silencio] pondo atención á estrutura en tres estrofas, á diferenciación entre partes narradas e partes cantadas e á distinción entre os sons musicais e os sons da natureza.
24
Preguntarlles se cren que existe o silencio absoluto ou se sempre se escoita algún tipo de barullo. Proporlles continuar a historia do Rei do Silencio e a Raíña dos Sons, animándoos a imaxinar un desenvolvemento da historia onde, por exemplo, o ruído volve e ambos os dous reis teñen que facerlle frente en conxunto.
U1
3
Fxya45Δ Ãs~òi67l:;eHIn89chii89ø. EäãsÑÖc^_o>?i45t89å ÀÞ *+d:;eJKb>?u45xxyå *+a67l89g`aø *+qrsu:;Þ ÀeTUs~òt:;eNOå ÃsÑÖoBCa45n89d89ø. ®DnoeHIn45t45r89ø *+d89å *+a45u67l89å
Resposta aberta
©Fxyó>?r89å *+d89å *+a45u67l89å once
11
Suxestións das actividades
Actividades complementarias
2 Ficar en silencio para reparar nos sons que se aprecian na escola, e tentar distinguir se proveñen de dentro ou de fóra da aula. Facer dúas listas en cadanseu espazo en branco.
Distinguir as características sonoras dos sons identificados, tais como as fontes que os producen, a súa duración, intensidade, variación, periodicidade, etc.; así como as sensacións que producen nos alumnos. Comparar os sons identificados cos de outros compañeiros e cotexar as semellanzas e diferenzas que atopen.
25
MÚSICA E XOGO
Xogo de palmas 1
¬®DnoeJKb>?ú45xxya45t:;Þ ÀÞ ÀeTUsÑÖchir45i67bDEe *+ø »t:;eHI¤ »n89o>?m:;Þ.
© AVWp45r:;eHIn89d:;Þ ÀÞ »r:;eNOchii45t89å *+chiu45> ÕxxyoBCg`aø *+d:;Þ »p89a67l45m89a<=s. PVWr:;eTUsÇÉéHIn45t89a45t:;Þ *+chiu45> »m89o>?vDEeHIm:;eHIn45t89ø.
¬®O »m:;eHI¤ »r:;eHIt45r89a45t89ø
©Blma45i67l89ø, *+c^_a45n45t89ø, *+d89a45n45zxyø ÀÞ *+d45i89g`aø: C\]ø »m:;eHI¤ »n89o>?m:;Þ »m:;Þ »p45r:;eTUsÇÉeHIn45t89ø »m:;eHIn45t45r:;eTUs Δf`aa89g`aø »u45> »m89o>?vDEeHIm:;eHIn45t89ø *+qrsu:;Þ »i45m45i45t89a89d:;eTUs »m89o>?Δ *+c^_o>?n45t:;eHIn45t89o23s.
Resposta aberta
© Mñóa45r45t89å
®O »m:;eHI¤ »n89o>?m:;Þ
12
doce
Recursos Recursos dixitais Actividades interactivas
formando unha figura corporal; o resto imita o mesmo xesto e repite ese mesmo nome. E comézase de novo. Cada neno e cada nena pinta os seus propios retratos e escribe como prefiren ser chamados.
Outros materiais O rdenador ou tableta dixital
Actividades complementarias
L apis de cores
Realizar fotos aos retratos e crear unha exposición virtual.
Suxestións das actividades 1 Sentados en roda (tamén de pé), o alumnado recita a lengalenga de presentación, destacando as sílabas nas que recae a pulsación: eu quérome presentar, etc., ao tempo que alterna a percusión corporal en coxas e palmadas. Ao rematar, quen lle toque, fai un xesto dicindo o nome co que prefire que o chamen os demais e acaba inmóbil, 26
Claves + información anayaeducacion.es Aprendizaxe lúdica As actividades sinaladas coa icona de Aprendizaxe lúdica axudan ao alumnado a adquirir a aprendizaxe dunha forma divertida, facilitando o entendemento dos contidos e axudando ao desenvolvemento da creatividade.
U1
2
XxyoBCg`aå *+c^_o>?> »p89a67l45m89a<=s *+a89ø ÃsÑÖo>?> »m45i<=s~òt:;eHIr45i89o23sÑÖø.
©Pxya45r89å ÀeTUsÑÖc^_o>?i45t89a45® ΔbDEeHI> Δh89a45Δ *+qrsu:;Þ ÀeTUs~òt89a45® ÀeHI> Ãs~òi67l:;eHIn89chii89ø.
®SlmoBCå, ÃsÑÖoBCå; *+qrsu:;Þ ÃsÇÉeHIr89¥? Axyø *+qrsu:;Þ *+ø *+d:;eNOå *+a89d45i45v>?i45ñ89a89d89ø DnoeHIt:;eNOchit45i45vDEÞ »n89o>?m:;eNOa45r89á45>: Xxyå! 3
Mñóa45r89c^_å *+a89qrsu45i67l89ø *+qrsu:;Þ *+cdeh:;Þ *+a45xVWu89d89o>?¤ *+å *+a89d45i45v>?i45ñ89a45®.
›
©EäãsÑÖc^_o>?i45t89a45®
©CFGh:;eHIi45r89a45®
© TxyoBCc^_a45®
¬®OLMb23sÇÉeHIr45vBCa45®
¬®Slma67bBCo>?r:;eNOa45®
MAXINACIÓN ACENDE A TÚA I
4
Bpqu<=sÑÖc^_å *+o>?u45t45r89o23s ÃsÑÖo>?n<=s »m45i<=s~òt:;eHIr45i89o23sÑÖo23s »p89a45r89å ÕxxyoBCg`aa45®. trece
Recursos Recursos dixitais Actividades interactivas Outros materiais O rdenador ou tableta dixital O utros materiais
Suxestións das actividades 2 Aprender a lengalenga. Ao acabar de recitala, quen apanda e está cun pano ou bufanda nos ollos, debe escoitar con atención o son que produza algún dos compañeiros ou compañeiras e terá que identificalo. Se o acerta, todos recitamos: «é mellor oído fino que facerse o adiviño». Se non o adiviña, cede a súa quenda a outro.
13
3 Marcar cales dos cinco sentidos representados na imaxes lles axudaron a identificar os obxectos da lengalenga. Razoar a decisión. 4 As actividades sinaladas co enunciado «Acende a túa imaxinación» pretenden a expresión creativa de ideas, sentimentos e sensacións a través da aplicación das aprendizaxes obtidas.
Actividades complementarias Xogar a dicir obxectos e asociarlles algún verbo da actividade 3. Por exemplo, se din flor responden cheirar, se din guitarra responden escoitar e/ou tocar, etc.
27
CANCIÓN
O espello EäãsÑÖc^_o>?i45t89å, *+a45p45r:;eHIn89d:;Þ ÀÞ *+c^_a45n45t89å.
1
TvweHIñ89ø »u45> ÀeTUs~òp:;eJKl67l89ø, *+o@A™!, »n89ø »m:;eHI¤ ÃsÑÖa67l89ó>?>; *+d45i89a45n45t:;Þ *+d89ø ÀeTUs~òp:;eJKl67l89ø, *+o@A™! ÃsÇÉeHIΔ *+c^_o>?m89ø ÃsÑÖo>?>. (Δb>?i<=s)
C\]oBCå »m89a45>! E ÀÞ E ÀÞ
AVW¤! Opq¤! AVW¤! Opq¤!
EäãsÑÖc^_o>?i45t89å ÀÞ »n45u45m:;eHIr89å »n89å *+o>?r89d:;Þ ÀeHI> *+qrsu:;Þ ÃsÇÉÞ »m:;eHIn89chii89o>?n89a45>.
2
3
© C\]ø ÕxvweNOo>?n67l67l89ø! 14
Ãs~òu67bBCø, Ãs~òu67bBCø, Ãs~òu67bBCø »t89oBCc^_ø *+ø *+cPQeNOø ΔbBCa45i45xxyø, ΔbBCa45i45xxyø, ΔbBCa45i45xxyø *+a89ø *+cdeh89a45> *+cdeh:;eNOg`aø. (Δb>?i<=s)
1
4
©C\]oBCå »m89a45>!
2
© C\]ø »p:;@!
© C\]ø *+c^_ó@AbBCa89d89ø!
catorce
Recursos Recursos dixitais Audios (con voz e sen voz) Karaokes das cancións
partes do corpo xa que, na seguinte actividade, vai ter que numeralas. 2 Ler as catro partes do corpo que se mencionaron na canción e completar, a partir da primeira que xa vén resolta, o número de orde en que aparecen as outras tres.
Actividades interactivas Outros materiais D ispositivo para escoitar
Suxestións das actividades 1 Escoitar a canción mentres seguen o texto no libro. A partir da primeira volta, tratar de seguir cantando o audio as partes repetitivas [audio 2: O espello]. Pedir aos alumnos e ás alumnas que, ao escoitar a canción, poñan atención á orde en que se nomean as distintas
28
Actividades complementarias Ensaiar un sinxelo acompañamento con palmadas marcando o acento. Despois, repartir instrumentos de percusión de forma aleatoria e engadilos ao acompañamento.
U1
EäãsÑÖc^_o>?i45t89å, *+c^_a45n45t89å ÀÞ ÕxxyoBCg`aå.
3
AVW¤! Opq¤! AVW¤! Opq¤! C\]oBCå »m89a45>!
©TvweHIñ89ø »u45> ÀeTUs~òp:;eJKl67l89ø, *+o@A™!, »n89ø »m:;eHI¤ ÃsÑÖa67l89ó>?>;
*+d45i89a45n45t:;Þ *+d89ø ÀeTUs~òp:;eJKl67l89ø, *+o@A™!, ÃsÇÉeHIΔ *+c^_o>?m89ø ÃsÑÖo>?>.
©E Ãs~òu67bBCø, Ãs~òu67bBCø, Ãs~òu67bBCø ÀÞ »t89oBCc^_ø *+ø *+cPQeNOø.
©E ΔbBCa45i45xxyø, ΔbBCa45i45xxyø, ΔbBCa45i45xxyø ÀÞ *+a89ø *+cdeh89a45> *+cdeh:;eNOg`aø. quince
Recursos Recursos dixitais Audios (con voz e sen voz) Karaokes das cancións Actividades interactivas Outros materiais D ispositivo para escoitar
Suxestións das actividades 3 Seguir a orde das viñetas [audio 2: O espello]. 1.ª: a parella permanece enfrontada na introdución; 2.ª e 3.ª: móvese o neno e contesta a nena, que é o «espello», repetindo os mesmos xestos. Repítense no bis; 4.ª: o neno, con outro xesto distinto, di: -Au!; o espello: -Ou! (repítese); despois, menciónase e móvese a parte do corpo que
15
corresponda, 5.ª e 6.ª: inténtase mover cara a arriba a parte do corpo aludida e, despois a mesma parte, cara a abaixo. Repítense no bis.
Actividades complementarias Desprazarse pola aula cantando, tocando e seguindo a pulsación da canción mentres escoitamos a versión sen voz [audio 19: O espello, playback].
Claves + información anayaeducacion.es Aprendizaxe lúdica As actividades sinaladas coa icona de Aprendizaxe lúdica axudan ao alumnado a adquirir a aprendizaxe dunha forma divertida, facilitando o entendemento dos contidos e axudando ao desenvolvemento da creatividade.
29
INSTRUMENTOS MUSICAIS
Pequena percusión 1
©RvweHIp89a<=sÑÖå ÀÞ *+a45p45r:;eHIn89d:;Þ *+o23s »n89o>?m:;eTUs *+d:;eTUs~òt:;eTUs »i45n<=s~òt45r45u45m:;eHIn45t89o23s.
© Pxya45n89d:;eHIi45r89ø Análise asociativa
2
© CFGl89a45vDEeTUs
©FvweHIr45r:;eHIñ89a<=s
LvwÞ, »r:;eJKl89a89chii89o>?n89å ÀÞ »u45n:;Þ.
®O ÃsÑÖo>?> *+d89a<=s *+cdel89a45vDEeTUs...
... »p45r89oBCd45ú89cPQeTUsÇÉÞ *+a89ø ΔbBCa45t:;eHI® *+cdeh89a45p89a<=s »m:;eHIt89á67l45i89c^_a<=s.
®O ÃsÑÖo>?> *+d89ø »p89a45n89d:;eHIi45r89ø...
... »p45r89oBCd45ú89cPQeTUsÇÉÞ *+a89ø ΔbBCa45t:;eHI® *+d45ú89a<=s »m89a89d:;eHIi45r89a<=s.
®O ÃsÑÖo>?> *+d89a<=s Δf|}eHIr45r:;eHIñ89a<=s... 16
©PvweHIr89chiu<=s~òi89o>?n45i<=s~òt89å À@ *+qrsu:;eHI> »t89oBCc^_å *+o23s »i45n<=s~òt45r45u45m:;eHIn45t89o23s *+d:;Þ »p:;eHIr89chiu<=s~òi89ó>?>.
... »p45r89oBCd45ú89cPQeTUsÇÉÞ *+a89ø *+g`ao@Al45p:;eNOa45® »u45> »p89a45r89cdeh:;Þ »t:;eHIn<=sÑÖø.
dezaseis
Recursos
Actividades complementarias
Recursos dixitais
Pedir aos alumnos e ás alumnas que traian da casa materiais de reciclaxe e construír outros instrumentos similares.
Actividades interactivas Mural de instrumentos de pequena percusión Outros materiais I nstrumentos de pequena percusión
Suxestións das actividades 1 Despois da presentación, escribir nas pautas os nomes de cada instrumento. 2 Antes de resolver a actividade, convén facer unha lectura previa do texto para asegurarnos de que se entenden todas as expresións.
30
Claves + información anayaeducacion.es Desenvolvemento do pensamento Mediante a técnica de Análise asociativa centrarémonos nas asociacións causais da produción do son en instrumentos de pequena percusión. Preguntaremos ao alumnado con que tipo de xesto se producirá o son dos instrumentos de pequena percusión, á parte dos expostos na páxina.
U1
L I N G UA X E M U S I C A L
Pictogramas 1
OLMb23sÇÉeHIr45vBCå, *+a45p45r:;eHIn89d:;Þ ÀÞ »r:;eHIp89a<=sÑÖå. ©A »m45ú<=s~òi89c^_å *+qrsu:;Þ »t89oBCc^_a45m89o23s *+c^_o>?> »i45n<=s~òt45r45u45m:;eHIn45t89o23s »p89óBCd:;eTUsÇÉÞ Δl:;eHI® ÀÞ ÀeTUsÑÖchir45i67b>?i45®.
®Slmo@A¬ 2
©LVWú89å
LvwÞ, *+c^_o>?m45p67l:;eHIt89å ÀÞ »i45n45t:;eHIr45p45r:;eHIt89å. 1
2
dezasete
Recursos Recursos dixitais Actividades interactivas Mural de pictogramas e grafías Outros materiais I nstrumentos de pequena percusión
Suxestións das actividades
17
Presentar ao alumnado o mural de pictogramas e grafías, incluído como recurso dixital. 2 Realizar unha lectura colectiva, seguindo a cadencia dunha pulsación que marcará o docente, dicindo en voz alta os pictogramas de cada tarxeta. Despois, completar o signo musical que corresponde ao debuxo de cada pictograma. Unha vez completadas, corrixir a caligrafía musical e interpretar entre todos, repetindo cada tarxeta para afianzar o aprendido.
1 Trátase da primeira aproximación ás grafías non convencionais das figuras negra, parella de corcheas e silencio de negra. Explicar a relación que garda cada debuxo co símbolo musical; para iso, propómoslles que as digan, mentres dan unha palmada, para practicar a duración de cada figura. Repasar na pauta os nomes de sol e de lúa. 31
I T UA C I Ó N ! PONTE EN S
ntos Somos instrume
Cabezas pensantes
PASO 2
¡
PASO 1
©Céèr:;eNOa89d:;Þ »r45i45t45m89o23s *+c^_o>?> ÀÞ ÀÞ ÀeHIn<=sÑÖa45i89a89d:;Þ *+c^_o23s »i45n<=s~òt45r45u45m:;eHIn45t89o23s ÀeJKl45i45xVWi89d89o23s.
©EVW> *+gjkr45u45p89o23s *+d:;Þ *+c^_a45t45r89ø ÀeJKl45i45xVWi89d:;Þ *+qrsu:;Þ »i45n<=s~òt45r45u45m:;eHIn45t89o23s *+c^_o>?r45p89o>?r89a45i<=s »i89d:;eTUs ÃsÇÉeHI®. 1
©C\]ø »n89o23sÑÖø *+c^_o>?r45p89ø »p89oBCd:;eHIm89o23s Δf`aa89cPQeHI® »m45ú<=s~òi89c^_å.
»
» 2
18
Recursos Recursos dixitais Infografía Outros materiais O rdenador ou tableta dixital L apis de cores
Suxestións das actividades Paso 1 Explorar a capacidade sonora do corpo por medio da imitación das accións que se ilustran na primeira parte deste paso: golpe na cabeza, golpe nas coxas, estalo de dedos e pé contra o chan; aos que chamaremos «instrumentos corporais».
32
Resposta aberta
dezaoito
Formar grupos de catro integrantes, os cales decidirán que instrumento corporal interpretará cada un deles. Paso 2 Crear dous ritmos utilizando as grafías rítmicas aprendidas previamente e ensaialos mediante o instrumento corporal que elixise cada un dos integrantes do grupo. Paso 3 Dispor o alumnado en semicírculo. Por quendas irán pasando cada un dos grupos á fronte para interpretar con percusión corporal as súas creacións rítmicas.
U1
PASO 3
©IVWn45t:;eHIr45p45r:;eHIt89a89d:;Þ *+o23s »r45i45t45m89o23s *+qrsu:;Þ *+chir:;eNOa<=s~òt:;eTUs *+c^_o>?m89å ÃsÇÉÞ Δf`ao23sÇÉeNOd:;eTUs »u45n67h89å *+o>?r89qrsu:;eTUs~òt45r89å.
©RxyoBCd:;eNOå *+c^_o>?m89ø »t:;Þ ÃsÇÉeHIn45t45i89cdeh:;eTUs Δf`aa89cPQeHIn89d89ø »m45ú<=s~òi89c^_å *+c^_ø »t:;eHI¤ *+c^_o>?r45p89ø.
©Mñóo>?Δ ΔbDEeHI>
©Níìi45> ΔbDEeHI> »n45i45> »m89a67¬
©Atub>?u45r45r45i45n45m:;Þ
Resposta aberta dezanove
Actividades complementarias Interpretar os ritmos con instrumentos de pequena percusión. Intercambiar os ritmos con outros grupos e interpretalos coa percusión corporal que cada membro tivese asignada inicialmente.
Claves
19
Educación emocional Por medio desta actividade pedimos ao alumnado que se identifique cunha emoción concreta respecto a como se sentiu durante o desenvolvemento da actividade grupal. Pedir alumnos voluntarios que compartan co resto da clase a súa resposta e a argumenten.
+ información anayaeducacion.es
Aprendizaxe cooperativa Mediante a técnica de Cabezas pensantes daremos ferramentas ao alumnado para facilitar a elaboración dos ritmos musicais de xeito grupal.
33
MÚSICA E XOGO
Don Gato EäãsÑÖc^_o>?i45t89å, *+a45p45r:;eHIn89d:;Þ ÀÞ *+d45r89a45m89a45t45i45zxyå.
1
©Eäãs~òt89a67bBCå *+ø ÃsÇÉeHIñ89o>?® *+d89o>?> Glma45t89ø...
©E »p89a45r45t45i45¤ ÃsÇÉeHIt:;Þ *+c^_o23s~òt:;eJKl89a<=s... 20
©C\]a45r45t89a<=s »n89o>?vBCa<=s Δl67l:;Þ »m89a45n89d89a45r89o>?n...
DnoeNOc^_o>?n45t89a89d89ø »vDEéHI> *+ø *+c^_oBCcdeh:;Þ...
©Céèu45n67h89å *+g`aa45t45i45ñ89å Δb>?r89a45n89qrsu45i45ñ89å...
C\]a45m45i45ñ89ø *+d89ø *+cPQeHIm45i45t:;eHIr45i89ø...
O *+g`aa45t89ø Ãs~òu67b>?i45¤ »p89a45r89å »vDEeJKl89å...
© E *+å ÕxvweHIn45t:;Þ »t89oBCd89å *+d45i89chií89å...
vinte
Recursos
Actividades complementarias
Recursos dixitais
Crear outras estrofas que continúen a historia a partir desta cuestión: que fixo o gato despois de resucitar?
Audios (con voz e sen voz) Karaokes das cancións Actividades interactivas Outros materiais D ispositivo para escoitar
Suxestións das actividades 1 Escoitar a canción e aprender o texto, o ritmo e a melodía [audio 3: Don Gato]. Pedir voluntarios para organizar os personaxes: Don Gato, a gatiña branca, os sanitarios, os que o levan a enterrar, os que lle amosan unhas sardiñas pintadas e os que portan unha pancarta ou cartel coa frase: «sete vidas ten un gato». 34
Fotocopiar a páxina, recortar as viñetas, descolocalas e tratar de ordenalas de novo seguindo a orde narrativa do texto que leron. Cantar a canción sobre a base musical sen voz [audio 20: Don Gato, playback].
U1
2
3
EäãsÑÖc^_o>?i45t89å, *+c^_a45n45t89å ÀÞ ÕxxyoBCg`aå. ©Eäãs~òt89a67bBCå *+ø ÃsÇÉeHIñ89o>?®...
Mñóa45r45r89a45m89a45m45i89á45¤...
©C\]a45r45t89a<=s »n89o>?vBCa<=s Δl67l:;Þ »m89a45n89d89a45r89o>?>...
Mñóa45r45r89a45m89a45m45i89á45¤...
EäãsÑÖchir45i67bDEÞ *+å »p89a45r45t:;Þ *+d89å *+c^_a45n89chii89ó>?> *+qrsu:;Þ ÃsÇÉÞ »r:;eHIp45i45t:;Þ.
Marramamiáu, miau, miau vinte e unha
Recursos Recursos dixitais Audio Actividades interactivas Outros materiais D ispositivo para escoitar
Suxestións das actividades 2 Escoitar e cantar para acompañar un xogo de roda [audio 3: Don Gato]. Formar unha roda. Comeza un, coas mans na cintura, que vai desprazándose polo interior, seguindo a pulsación da canción que todos marcan con palmadas. Ao chegar ao ««marramamiáu»», colócase diante dun compañeiro ou compañeira e move as cadeiras como elixíndoo para
21
que sexa el quen saia a bailar na seguinte estrofa. O compañeiro ou compañeira imita ese movemento e deixa o seu sitio libre ao que acaba de bailar. Agora, repítese a dinámica do xogo. 3 Revisar o texto e escribir na pauta a expresión que se repite en todas as estrofas.
Claves + información anayaeducacion.es Aprendizaxe lúdica As actividades sinaladas coa icona de Aprendizaxe lúdica axudan ao alumnado a adquirir a aprendizaxe dunha forma divertida, facilitando o entendemento dos contidos e axudando ao desenvolvemento da creatividade.
35
L I N G UA X E M U S I C A L
Sons longos e curtos ©§Qbcu:;Þ ÃsÑÖo>?n<=s Δl89o>?n89g`ao23s ÀÞ *+chiu45r45t89o23s *+c^_o>?ñ:;eNOcPQeTUs?
®O ÃsÑÖo>?> »p89oBCd:;Þ ÃsÇÉeHI® Δl89o>?n89g`aø *+o>?¤ *+chiu45r45t89ø. Céèu45r45t89ø ©Lxyo>?n89g`aø © Lxya89a89a89å
1
© Lxyå
© ©EäãsÑÖc^_o>?i45t89å ÀÞ »n45u45m:;eHIr89å »n89å *+o>?r89d:;Þ ÀeHI> *+qrsu:;Þ ÃsÑÖoBCa45>. Upqn:;Þ *+c^_o>?> Δl45i45ñ89a<=s.
4
3
1
©Lxyo>?n89g`aø 22
2
©Céèu45r45t89ø
vinte e dúas
Recursos
Actividades complementarias
Recursos dixitais
Pedir aos alumnos e ás alumnas que indiquen en que lugares da casa se producen eses sons e con que frecuencia. Formularlles a seguinte cuestión: son todos estes sons agradables ou algún xera demasiado ruído?
Audio Actividades interactivas Outros materiais D ispositivo para escoitar
Suxestións das actividades Comezar lendo a mensaxe da primeira das calidades do son que van estudar: a duración. Propor outros exemplos de sons longos ou curtos. Ler a pregunta do globo da dereita e comentar. 1 Escoitar catro exemplos de sons da casa, ordenalos e unir cada un deles coa epígrafe correspondente de longo ou curto [audio 4: Duración de sons]. 36
U1
2
IVWm45i45t89å *+c^_oBCå »vBCo>?z *+o23s ÃsÑÖo>?n<=s *+d89ø »t45r:;eHI>. Pi
Piiiiii
CHU-CU
CHU-CU
Piiiiii
CHU-CU
CHU-CU
Piiiiii
Pi
Piiiiii
MAXINACIÓN ACENDE A TÚA I
3
Céèr:;eNOå »u45n67h89å »m:;eHIn<=sÑÖa45xvwÞ *+d:;Þ ÃsÑÖo>?n<=s Δl89o>?n89g`ao23s . IVWn45t:;eHIr45p45r:;eHIt89å. ÀÞ *+chiu45r45t89o23s
Resposta aberta vinte e tres
23
Recursos
Actividades complementarias
Recursos dixitais
Dividir a clase en dous grupos. Cada un formarase en fila imitando a un tren e interpretarán algúns dos ritmos, creados individualmente, mediante pasos longos e curtos e reproducindo coa voz as onomatopeas da actividade 2.
Actividades interactivas
Suxestións das actividades 2 Entoar os sons do tren aplicando a duración do son como corresponda. 3 As actividades sinaladas co enunciado «Acende a túa imaxinación» pretenden a expresión creativa de ideas, sentimentos e sensacións a través da aplicación das aprendizaxes obtidas.
37
CANCIÓN
Tin, tin EäãsÑÖc^_o>?i45t89å, *+a45p45r:;eHIn89d:;Þ ÀÞ *+c^_a45n45t89å *+å »p89a45n45xxyo@Al45i45ñ89å.
1
© TVWi45> »t45i45>, »t45i45> »t45i45>, O Δb>?u45r45r89ø, *+ø Δb>?u45r45r89ø, *+ø Δb>?u45r45r89ø *+o>?r45n:;eNOo>?¤ ÀÞ *+a89ø »n:;eHIn89ø, *+a89ø »n:;eHIn89ø, *+a89ø »n:;eHIn89ø ÀeTUs~òp:;eHIr45t89o>?¤. (Δb>?i<=s) TVWi45> »t45i45>, »t45i45> »t45i45>... 2
Níìu45m:;eHIr89å »n89å *+o>?r89d:;Þ ÀeHI> *+qrsu:;Þ ÃsÇÉÞ »m:;eHIn89chii89o>?n89a45>. RvweHIp89a<=sÑÖå *+o23s »n89o>?m:;eTUs. Comprobamos
1
¬©Bpqu45r45r89ø 24
4
3
®Glma67l89ø
¬®Glma45t89ø
2
©C\]a45>
© Vxya89c^_å
vinte e catro
Recursos Recursos dixitais Audios (con voz e sen voz) Karaoke da canción Actividade interactiva Outros materiais D ispositivo para escoitar O rdenador ou tableta dixital
Suxestións das actividades 1 Nunha primeira audición pedir que vaian aprendendo a letra e a música da canción; pero, ao mesmo tempo, que vaian reparando na orde en que se mencionan os diferentes animais que están representados nas imaxes da seguinte actividade. 38
5
Unha vez que a escoiten, convídaselles a cantala. Deben ter en conta que o retrouso se repite [audio 5: Tin, tin, panxoliña]. 2 Volver escoitar a panxoliña e escribir nos círculos a orde en que se mencionan os diferentes animais. Repasar os seus nomes nas pautas destinadas a tal fin.
Claves + información anayaeducacion.es Aprendizaxe cooperativa Mediante a técnica de Comprobamos os alumnos e as alumnas poderán verificar as súas respostas en pequenos grupos antes da corrección final con toda a clase.
U1
3
C\]o>?p45i89å *+o23s »r45i45t45m89o23s. EäãsÑÖc^_o>?i45t89å ÀÞ »i45n45t:;eHIr45p45r:;eHIt89å »u45> »p89a45r89å *+a89c^_o>?m45p89a45ñ89a45® *+å »p89a45n45xxyo@Al45i45ñ89å.
4
© EäãsÑÖc^_o>?i45t89å ÀÞ »i45m45i45t89å »u45> *+d89o23s *+a45n45i45m89a45i<=s *+a89ø *+o>?í45® *+ø ÃsÇÉeHI¤ »n89o>?m:;Þ.
© RvweHIp89a45r89å ÀeHI> *+qrsu:;Þ *+a67l89gjkú45n<=s »i45n<=s~òt45r45u45m:;eHIn45t89o23s ÃsÇÉÞ *+a45xVWi45t89a45> ÀÞ *+o>?u45t45r89o23s ÃsÇÉÞ *+g`ao@Al45p:;eNOa45>.
vinte e cinco
Recursos Recursos dixitais Audio Actividades interactivas Outros materiais D ispositivo para escoitar I nstrumentos de pequena percusión
Suxestións das actividades 3 Copiar o primeiro compás no segundo para completar cada tarxeta. Despois, repartir os instrumentos e ensaiar a súa interpretación rítmica.
25
4 Formar cinco grupos (un por cada animal). Os membros de cada grupo caracterizaranse segundo o animal que lles correspondese con diademas de cartón, con carantoñas, etcétera. Todos están sentados; cando a canción mencione un animal, os compoñentes dese grupo póñense de pé e fan os xestos oportunos de forma teatral. No retrouso séntanse e o grupo seguinte prepárase para cando sexan mencionados.
Actividades complementarias Cantar de novo a panxoliña sobre a versión sen voz [audio 21: Tin, tin, playback].
Escoitar de novo a panxoliña e interpretar os ritmos como acompañamento [audio 5 Tin, tin, panxoliña].
39
P O P RO TR A F O L I O
Colorea así: Sei facelo
Que aprendín? 1
Non sei facelo
C\]o>?m89ø ÃsÇÉÞ *+cdeh89a45m89a45>? RvweJKl89a89chii89o>?n89å ÀÞ »u45n:;Þ.
©FvweHIr45r:;eHIñ89a<=s 2
Necesito axuda
© CFGl89a45vDEeTUs
©Pxya45n89d:;eHIi45r89ø
C\]o>?m45p67l:;eHIt89å *+o23s »r45i45t45m89o23s *+c^_o>?> ÀÞ . EäãsÑÖchir45i67bDEÞ *+å *+o>?r89d:;Þ ÀeHI> *+qrsu:;Þ *+qrsu:;eHIi45r89a<=s »r:;eNOchii45t89a67l89o23s.
Resposta aberta
©CFGl89å–»vDEeTUs
CFGh89a<=s!
PVWu45µ!
© Pxya45>
– *+d:;eHIi–r89ø
© Txyø–*+c^_å
Repasa os conceptos esenciais da unidade en anayaeducacion.es.
26
vinte e seis
Recursos Recursos dixitais Actividades interactivas Contidos esenciais da unidade Outros materiais Avaliación
Suxestións das actividades 1 Unir cunha liña cada unha das imaxes de instrumentos de pequena percusión co nome que lle corresponda.
40
2 Completar as fichas rítmicas coas grafías correspondentes tendo en conta se coincide cunha sílaba ou con dúas.. Numerar cada un dos ritmos do 1 ao 5 libremente e interpretar na orde correspondente recitando e acompañando con percusión corporal.
Actividades complementarias Antes de formar os grupos, pedir ás alumnas e aos alumnos que, de xeito individual, observen a imaxe das cadeiras da clase e preguntarlles as seguintes cuestións: por que tomaron a medida de poñer bólas de tenis nas patas das cadeiras? Na túa clase o movemento das cadeiras chega a ser auditivamente molesto? En grupo porán en común as súas conclusións e pensarán noutras solucións para evitar os sons molestos no colexio e así reducir a contaminación acústica que estes producen.
U1 TIVO OBXEC IÓN C EN A C
Céèu45n67h89å *+cdeh89o>?i45vBCå *+d:;Þ »i89d:;eNOa<=s Ãs~òi45n89a67l89a89d:;Þ ÀeHI> *+qrsu:;Þ »m89o>?m:;eHIn45t89o23s »n:;eNOcPQeTUs~òi45t89a45m89o23s *+ø Ãs~òi67l:;eHIn89chii89ø. PvweHIn<=sÑÖa89d:;Þ *+c^_o>?m89ø »p89oBCd:;eHIr45i89a89d:;eTUs *+c^_o>?n<=sÇÉeNOgjku45i67l89ø.
›
Como aprendín? 1
© RvweJKl89a89chii89o>?n89å ÀÞ »u45n:;Þ.
©Eäãs~òt89o>?¤ *+a45p45r:;eHIn89d:;eHIn89d89ø
© Fxyá89g`aoBCø ΔbDEeHI>
©NêëeNOcPQeTUs~òi45t89ø »m:;eJKl67l89o>?r89a45®
Resposta aberta
C\]a45n45t89a45® TxyoBCc^_a45® »r45i45t45m89o23s EäãsÑÖc^_o>?i45t89a45® Blma45i67l89a45®
›
vinte e sete
Suxestións das actividades Para facilitar a metacognición formular preguntas como: Que logrei nesta unidade? Que fixen ben e que teño que continuar a facer? Que non fixen tan ben e en que podo mellorar? En que me axudaron os meus compañeiros e compañeiras? En que axudei eu aos meus compañeiros e compañeiras? Con que aprendín máis? Que foi o que máis me gustou? Que foi o máis difícil para min?
Claves + información anayaeducacion.es Avaliación Preténdese que o alumnado repase as aprendizaxes e reflexione e exprese como aprendeu ao traballar a unidade.
27
Educación emocional Preténdese que o alumnado reflexione e exprese como se sentiu ao traballar a unidade. Desenvolvemento do pensamento Para a realización da actividade proponse utilizar a técnica Choiva de ideas.
Conexión coa situación de aprendizaxe Formar grupos de catro a seis integrantes para que leven a cabo a técnica de pensamento suxerida, Choiva de ideas, de maneira que poñan en común todos os momentos nos que crean que é necesario manter silencio. Ao final sinalarán os que aparezan ilustrados nas imaxes da páxina.
41
Partituras da unidade 1 O REINO DO SILENCIO Manuel Rico Verea
I A B1 I A B2 C A B3 coda
LETRA Son o rei do silencio vivo no fondal do mar; conto contos, durmo e soño e hoxe quero aquí cantar. Son a raíña dos sons deste reino musical; se te quedas neste reino cantareiche un cantar.
42
Reis de sons e do silencio deste reino musical; se cantamos no seu nome mil e un sons escoitarás.
O ESPELLO
O espello
Eva F. Gancedo, Alfonso Cifuentes e Manuel Rico (adapt. Galicia)
%
# 4 Swing q = 130 & 4 ‰ œj œ œ ˙ ID
G
D
‰ j œœœ ˙
asubío
#
A D
(I Á’ B) ×4
G
‰ j œ ˙ œœ
‰ j ˙ œœœ
G
‰ j œ œ œ
Te-ño_un es-
G
D
& œ œ œ œ œ œ œ Œ ‰ œj œ œ œ œ œ œ œ œ œ Œ ‰ œj œ œ pe - llo, oh!, no meu sa - lón;
#
A' D
asubío
dian -te do_es - pe - llo, oh!, sei co-mo son.
G
D
G
Ou!
Au!
Ou!
‰ jœ ‰ jœ ‰ jœ œ ˙ Œ ‰ j ˙ & ˙¿ ˙¿ œ œ œ œ ¿ œ ¿ œ Œ Œ Œ Œ Au! BG
# ™œ & ™
œ
su - bo,
#
œ
œ
su - bo,
D
œ
œ
œ
su - bo_e
& œ œ œ œ œ œ œ œ
C
œ
to - co_o 1. G
œ œ Œ
bai - xo, bai - xo, bai - xo e_ao chan che - go.
œ
œ
Œ
E
Œ
‰
ce - o.
Ó
j œ
E 2. G
™™ Ó
‰
D.S.
j 5œ œ œ A asubío
LETRA Teño un espello, oh!, no meu salón;
Coa man!
E subo, subo, subo e toco o ceo.
diante do espello, oh!, sei como son.
Co cóbado!
E baixo, baixo, baixo e ao chan chego.
Au! Ou!
Co pé!
Co xeonllo!
Au! Ou!
43
DON GATO
Popular / Eva F. Gancedo / La Musgaña / Eliseo Parra / Manuel Rico (adapt. Galicia)
I A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 CODA
LETRA Estaba o señor don Gato, sentadiño no tellado, marramamiau, miau, miau, sentadiño no tellado.
Cunha gatiña branquiña, que tiña o dote no rabo, marramamiau, miau, miau, que tiña o dote no rabo.
E partiu sete costelas, o espiñazo e mais o rabo, marramamiau, miau, miau, o espiñazo e mais o rabo.
Camiño do cemiterio recendeu un bo guisado, marramamiau, miau, miau, recendeu un bo guisado.
Cartas novas lle mandaron se quería ser casado, marramamiau, miau, miau, se quería ser casado.
O gato subiu para vela e caeu daquel tellado, marramamiau, miau, miau, e caeu daquel tellado.
Decontado vén o coche a coller ao señor Gato, marramamiau, miau, miau, a coller ao señor Gato.
E a xente toda dicía: sete vidas ten un gato!, marramamiau, miau, miau, sete vidas ten un gato!
44
TIN, TIN
Eva F. Gancedo, Alfonso Cifuentes e Teresa Aguado
Tin, tin, tin
q = 118
@A
B
E
F©7
IABABABAB
B
F©7 F©7
B B
E E
#### 4 j ™ j j j ‰ œj œ ‰ œj ‰ & 4œ ™œ ‰ œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ Tin
tin,
B A
#### & œ tin,
tin tin,
E E
B
œ
œ
tin
tin,
tin
œ
tin
‰
œ
tin,
tin, tin tin, tin tin,
j œ
™™ ™™ œ
tin O
bu
tin
tin,
BE
-
C©‹
tin tin,
tin
B
E
œ
œ
rro,
o
œ
œ
œ
rro,
o
bu
-
#### œ œ j œ j ™ ‰ ‰ œ œ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ™ E
F©7
B
bu - rro or - ne - ou.
E
B
E
E_ao ne - no, ao ne - no, ao
A
B
E
D.S. x4
ne - no es - per- tou.
O (tin)
Forma: I A B1 A B2 A B3 A B4 I
LETRA Tin tin, tin tin, tin tin, tin tin, tin tin. Tin tin, tin tin, tin tin, tin tin, tin tin. (bis) O burro, o burro, o burro orneou. E ao neno, ao neno, ao neno espertou. (bis) Retrouso
A vaca, a vaca, a vaca bruou. E ao neno, ao neno, ao neno espertou. (bis) Retrouso O galo, o galo, o galo cantou. E ao neno, ao neno, ao neno espertou. (bis) Retrouso
O can, o can, o can ladrou. E ao neno, ao neno, ao neno espertou. (bis) Retrouso O gato, o gato, o gato miañou. E ao neno, ao neno, ao neno espertou. (bis)
45
© GRUPO ANAYA, S.A., 2022 - C/ Juan Ignacio Luca de Tena, 15 - 28027 Madrid. Reservados todos os dereitos. O contido desta obra está protexido pola Lei, que establece penas de prisión e/ou multas, ademais das correspondentes indemnizacións por danos e prexuízos, para os que reproduciren, plaxiaren, distribuíren ou comunicaren publicamente, en todo ou en parte, unha obra literaria, artística ou científica, ou a súa transformación, interpretación ou execución artística fixada en calquera tipo de soporte ou comunicada a través de calquera medio, sen a preceptiva autorización.