DEMO INCLÚE
C
EN
E
lic
ia
PRIMARIA
ZA 12 MES
Ga
3
S
LI
PROXECTO DIXITAL
Música
a
ic ón
r pe
O u
o d n
m
Que imos aprender?
SITUACIÓN DE APRENDIZAXE OBXECTIVO EN ACCIÓN ODS
1
Actívate coa música!
PÁX.
Pensa que actividades musicais poden ser beneficiosas para a saúde e organízaas nun mapa visual. 8
Saúde e benestar
2
Ven á festa!
PÁX.
30
Reflexiona sobre como celebrar os concertos e desfiles musicais nas festas de xeito sostible. Fai un díptico coas desvantaxes que supoñen este tipo de eventos e as propostas de mellora.
Cidades e comunidades sostibles
3 PÁX.
Música ao natural
Planifica unha campaña publicitaria para concienciar sobre o cambio climático e crea para ela un anuncio musical sobre a reciclaxe. 52
Acción polo clima
PERCEPCIÓN E ANÁLISE
• • • • • • • •
Oír e escoitar, conceptos. A pulsación, concepto; duración das figuras musicais. Calidade do son: a altura. O compás binario. A escritura musical: notas da escala, clave e pentagrama. Representación con grafías de estruturas rítmico-melódicas. A frauta doce: a nota SI, a frauta de pico no folclore español. Audicións: Guillerme Tell (Rossini), Sinfonías para as ceas do Rei (Delalande).
• • • •
s instrumentos de pequena percusión. O O compás cuaternario. Identificación auditiva de ritmos en compás cuaternario. Audición: Valse das flores (Chaikovski), Bagatela, Polca (Waldteufel), Le basque (Marin Marais). • Os instrumentos Orff de láminas: clasificación e identificación. • A frauta doce: a nota LA. • Profesións vinculadas á creación e interpretación: Chaikovski, Waldteufel, Chuck Berry, Marin Marais.
• Ritmos en compás cuaternario. • Audición: «Place your Bets», The Hustle (Anne Dudley); A batalla (Mozart). • Instrumentos de láminas doutras culturas: identificación visual e auditiva. • Profesións vinculadas á creación e interpretación: mulleres compositoras (Anne Dudley). • O eco como como repetición dunha célula rítmica ou melódica. • A voz: técnica para unha boa entoación e tipos de voces. • A frauta doce: a nota SOL.
CREACIÓN E INTERPRETACIÓN
• • • • • • • • •
Cancións de autor: Tras a pista; Dó, Re, Mi; Nadal esquimó. Recitado de adiviñas para identificar a pulsación. Interpretación, transcrición e creación de ritmos. Interpretación e creación con instrumentos de láminas. Acompañamento de cancións e audicións activas. Práctica do compás binario co bote dunha bóla. Entoación das notas con axuda de fononimias. Articulación do son SI na frauta: Bo Nadal. Audición activa e coreografía: Sinfonías para as ceas do Rei.
• Cancións de autor: A carantoña, Na miña palmeira, Don Ciclón. • Música, movemento e dramatización: Baila o entroideiro, O valse das flores (Chaikovski), Le basque (Marais), You never can tell (Chuck Berry). • Acompañamento de cancións e audicións activas. • Práctica do compás cuaternario co bote dunha bóla. • Creación de ritmos para interpretar preguntas e respostas. • Entoación das notas con axuda de fononimias. • Interpretación en instrumentos de láminas, No niño novo do vento. • Articulación dos sons SI e LA na frauta.
• Cancións populares e de autor: Vai de roda, Kokopelli, Trasno, Máquina do tempo. • Interpretación e creación de ritmos en compás cuaternario. • Entoación das sete notas con axuda de fononimias. • Audición activa e interpretación de acompañamento: «Place your Bets», The Hustle (Anne Dudley); A batalla (Mozart). • Interpretación e creación de variacións con láminas. • Coreografías: Oh, Susana!, «Place your Bets», The Hustle. • Articulación dos sons SI, LA, e SOL na frauta.
PONTE EN SITUACIÓN
Laboratorio de sons. • Selección de lugares e gravación de sons cun dispositivo móbil. • Escoita e identificación na gravación dos sons obtidos. • Clasificación dos sons segundo a súa natureza e posta en común dos resultados da investigación.
Música para unha paisaxe. • Selección dun elemento dunha paisaxe dada. • Busca de obxectos sonoros para representar o seu timbre ou sonoridade. • Creación de partitura non convencional para os obxectos elixidos. • Interpretación colectiva e creación dunha paisaxe sonora.
Construímos unha frauta de Pan. • Busca e selección de materiais para a súa construción. • Elaboración da frauta. • Creación dunha partitura colectiva coas notas dó, re, o mi, sol, la e interpretación coa frauta de Pan construída.
Sala de ensaio
PÁX.
74
A frauta doce • Recomendacións previas. • A articulación na frauta. • Exercicios para practicar a articulación. A nota SI • Presentación da nota SI e actividade de exercitación. • Séguesme, non SI? • A frautista SISI. • Interpretación de conxunto instrumental con láminas e frautas. As notas SI e LA • Presentación da nota LA e actividade de exercitación. • Marcha dos Elfos. • Tila para dous. • O raposo Fox. As notas SI, LA e SOL • Presentación da nota SOL. • MariSOL SI sabe cantaLA. • Creacion de melodía coas notas SI, LA e SOL. • Copacabana. • SOL, LAura e SIlvia. • Un tesouro no galeón.
1
Actívate coa música!
Hai actividades que nos permiten ter unha vida máis saudable, como as relacionadas coa música, as artes escénicas e as visuais. Porén, outras xeran problemas na nosa saúde física e emocional.
Como o ves? Por que é importante levar unha vida saudable? Que podería acontecer se non existise a música nas nosas vidas?
O dato
Obxectivo en acción Pensa que actividades musicais poden ser beneficiosas para a saúde e organízaas nun mapa visual.
8
Está demostrado que a música ten moitos beneficios para as persoas e os animais.
3
9
CANCIÓN
Tras a pista 1
Escoita, aprende e canta. Acompaña con percusión. Pom pom, pam pam, vén alguén, oio pasos detrás! Pom pom, pam pam, ese pulso éme moi familiar.
Bam bam, bom bom, que se esconde tras dese portón? Bam bam, bom bom, soa, soa algunha percusión.
Mac mac, mec mec, é un coche, unha moto ou un tren? Mac mac, mec mec, tras da árbore non me ve ninguén.
Ha ha, hi hi, voces raras, escóitoas rir. Ha ha, hi hi, que alboroto, eu marcho de aqui!
Caldeirón me chaman, sempre resolvendo, sigo tras a pista en todo momento. Caldeirón me chaman, sempre resolvendo casos imposibles, eu nunca mos perdo! Plaf plaf, plof plof, pozas hai porque chove a cachón. Plaf plaf, plof plof, e as pingueiras salpican ao son. Toc toc, tic tic, unha fiestra pretenden abrir. Toc toc, tic tic, e as estrelas miran para min! Retrouso
10
Retrouso
qq 2Q
U1
E S C O I TA
Paisaxes sonoras Non é o mesmo oír que escoitar.
• Oír é percibir sons e silencios. Oímos aínda que non teñamos intención de facelo. Non require esforzo.
Unha paisaxe sonora é o conxunto de sons que se escoitan nun lugar determinado.
• Escoitar é pór atención nos sons que percibimos. Escoitamos con intención de facelo e require un esforzo mental para interpretar o que se oe.
MAXINACIÓN ACENDE A TÚA I
1
Escoita as paisaxes sonoras e crea dous cadros co que che suxiran os sons. Utiliza distintos tipos de liñas, figuras e cores.
11
L I N G UA X E M U S I C A L
A pulsación En silencio podes escoitar o latexo doutra persoa se achegas o teu oído ao seu corazón.
Chamamos pulsación ao conxunto de latexos da música. Repítese de forma constante e serve para comparar a duración das notas e os silencios. A pulsación pode ser rápida ou lenta e pode atrasarse ou acelerarse. Verala representada así: •
1
Recita e marca a pulsación con percusión. Despois, escoita e faino sobre a música. Fago pans e biscoitos;
•
•
•
•
bolos, tortas e rosquillas.
•
•
•
Desde a terra subo ao ceo
se me queres coñecer.
e do ceo hei de volver;
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Eu traballo pola noite
Son señor de grandes ollos,
son a alma destes campos
e descanso polo día.
cara seria e gran saber.
eu os fago florecer.
•
•
12
•
Sae ao campo polas noites
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
U1
A pulsación indica a duración das figuras. A figura negra dura unha pulsación.
Silencio de branca
Branca
h• •
•
q
Lembra que o son e o silencio da música se poden escribir.
•
Silencio de negra
Negra
q•
•
•
Corchea
Semicorchea
q• q
q• q q q
2 Le as figuras e interpreta con palmadas en cada pulsación representada así • . 1
2
Q q•
ta
q •
ta
q •
ta
•
—
3
Qq q q q q q •
ti - ti
•
ti - ri - ti - ri
• •
ta-an
Q q• q q• ti - ti
ta
• •
———
3 Ditado rítmico. Escoita con atención o ditado e escribe as figuras correspondentes.
1
2
13
L I N G UA X E M U S I C A L
A altura A altura indícanos se un son é máis grave ou máis agudo. Entre os sons graves e agudos pode haber outros denominados sons medios.
A altura dos sons represéntase a través das notas musicais. 1 O bserva como o tamaño do obxecto sonoro determina a altura do son que pode emitir. Son grave
TON
2
Comprobamos
en que soa.
14
Son medio
TAN
Son agudo
TIN
Ditado melódico. Escoita con atención e numera na orde
U1
MÚSICA E XOGO
O monicreque de sons 1
Observa, aprende e xoga. 1
Retira con coidado as láminas cuxas notas sexan FA e SI coa axuda das dúas mans.
3
Acompaña con alternancia das baquetas segundo sexan os movementos de quen fai de monicreque.
sons agudos
sons medios
2
Explora golpeando coas baquetas en que láminas os sons son graves, medios ou agudos.
Hai que manter unha postura correcta para interpretar instrumentos e para o noso benestar corporal.
sons graves
2 Le e responde:
• Nas láminas máis curtas, a altura do son é máis ………………………………….. • O son é ascendente cando vai das láminas máis ……………..… ás máis ……………………....
15
L I N G UA X E M U S I C A L
O compás A pulsación pódese organizar en grupos que se repiten de forma regular e constante; é dicir, de forma compasada.
2 ou así 2 . 4
Cada grupo de pulsacións chámase compás. O compás binario ten
1
q
dúas pulsacións. No pentagrama, represéntase así:
Le e observa que cando bota unha bóla, xorden dúas pulsacións, unha máis forte e outra máis suave. Rodea a máis forte. Recolle
Recolle
Bota 2
Practica o compás binario mentres cantas este vilancico. Completa as pulsacións. Bo Na-
dal,
•
•
Con pan- dei-ros
•
Bo NaA a-le-
16
Bota
•
dal, grí-a
bo Na-
dal,
•
e fe-
•
•
rri-ños
•
bo Na-
dal,
des-te
dí-a
so-ño un
•
i-re-
•
bo Na-
•
•
mos can-
so-ño un hai que
•
bo Nace-le-
dal
•
tar.
•
dal brar.
•
Coa percusión corporal exercitamos o noso corpo e melloramos o noso estado físico.
U1
E S C O I TA
Guillerme Tell 1
Escoita e acompaña con baquetas como se indica. Busca dous sons de tal xeito que un sexa máis agudo ca outro. Despois, completa as pulsacións.
FORMA I
A A
B
B
C
A A
D
D
Introdución
TIN
TON
Grupo I
A
Grupo II
qq q q qq qq q qq q 2 4 q q q q q q (redobre) • • • • • • • • B
C
q q q q q q
q qq
Mover as baquetas no aire
D
q q
q q
q q
q q
q q q q q q
q q
q q
q q
qqq
q
Gioachino Rossini (1792-1868) Guillerme Tell Compositor italiano, foi un dos máis importantes creadores de ópera do século xix. A pesar do seu grande éxito coas anteriores óperas, esta foi a última que compuxo. Se cadra foi debido a problemas de saúde, xa que era relativamente novo (1829).
17
I T UA C I Ó N ! PONTE EN S
Laboratorio de sons
Lápices ao centro
¡
PASO 1
Formade grupos e escollede un destes lugares. Gravade durante un minuto cun dispositivo móbil.
18
»
PASO 2
Escoitade a gravación as veces que queirades e anotade polo menos seis sons que identifiquedes.
»
U1
Le, relaciona e une. PASO 3
Cando sinto...
… o meu corazón latexa
Clasificade os sons que Xxxxx anotastes e completade o esquema. Compartide co resto de grupos os resultados da vosa investigación. Amodo
Da natureza
Ledicia
Moderadamente
Dos humanos
Tranquilidade
Sons
Moi rápido
De máquinas
Nerviosismo
O noso estado de ánimo adoita influír na velocidade coa que latexa o corazón.
19
L I N G UA X E M U S I C A L
A escrita musical A música emprega unha linguaxe universal que todos os músicos entenden. As notas musicais representan a altura do son. Son sete, van en escala e cada unha ten un lugar no pentagrama.
1
Cantar é moi beneficioso para a saúde: axuda a controlar mellor a respiración, a relacionarnos cos demais e a expresar emocións.
Escoita e aprende DÓ, RE, MI, o tema máis coñecido do musical Sorrisos e bágoas. DÓ, é pena por alguén. RE, eu vólvoo a facer. MIn, así falo de min. FAr, é lonxe en inglés. SOL, que brilla no verán. LA, no inverno abrigará. SI, se quero afirmar. E de novo volve o DÓ.
20
DÓ RE MI FA SOL LA
SI
2Q
U1
A música escríbese e lese sobre o pentagrama, que está formado por cinco liñas horizontais e catro espazos. As liñas e os espazos lense de abaixo cara a arriba.
A clave de SOL é a clave máis utilizada.
Ao principio do pentagrama colócase a clave. É un signo musical que dá nome ás notas.
2 Repasa en orde as cinco liñas e colorea os catro espazos. 5.a liña
4.o espazo
4.a liña
3.o espazo
3.a liña
2.o espazo
2.a liña
1.o espazo
1.a liña 3 Repasa e debuxa a clave de SOL. Fíxate no punto de inicio.
· · · ·
4 Escribe as notas musicais e os seus nomes onde corresponda.
&
DÓ
MI
SOL
SI
LA
FA
RE
21
INSTRUMENTOS MUSICAIS
A frauta Esta frauta de tres buratos foi atopada en Alemaña e ten polo menos 35 000 anos.
A frauta é un dos instrumentos musicais máis antidos do mundo. Hainas de todo tipo de formas diferentes en case todas as culturas. En diversas rexións de España tamén atopamos frautas, algunhas delas ancestrais. A maioría delas adoita estar acompañada por un tambor ou tamboril.
1
Escoita e escribe de onde procede cada unha das frautas.
Gaita charra
2
Flabiol
Busca en internet vídeos nos que aparezan tamborileiros tocando estes instrumentos.
22
Chifre rocieiro
Txistu
U1
A frauta doce É un instrumento de vento. Ten forma de tubo e varios orificios que se tapan e destapan para obter o son de diferentes notas musicais.
Embocadura
Bisel
0
1
Cabeza
2
3
4
Corpo
5
6
O son prodúcese no interior do tubo pola vibración do aire que expulsas suavemente.
7
Base ou pé
3 Le, aprende e practica as recomendacións para conseguir un bo son coa frauta. Control postural
Articulación
Mantén unha boa posición do teu corpo.
Utiliza a lingua para separar as notas coas sílabas «du» ou «tu» e expulsa o aire suavemente.
Respiración
Dixitación
Administra e dosifica ben o aire.
oloca e move os dedos, C lixeiramente estirados, coma se imitases a forma do peteiro dun parrulo.
Duuu, duuuu....
23
ENTOACIÓN
Fononimias 1 Observa e aprende os xestos para entoar as seguintes notas.
MI
SOL
&
LA
&
&
2 Escribe os nomes das notas e entóaas á vez que fas os xestos.
& 3
&
&
&
Análise asociativa
Ditado melódico. Escoita con atención e numera na orde en que soen.
24
& q
q
q
q
& q
q
q
q
& q
q
q
q
& q
q
q
q
U1
CANCIÓN
Nadal esquimó 1
Escoita, dramatiza e canta. Acompaña con percusión. Bo Nadal, bo Nadal esquimó.
Os Reis Magos virán
Bo Nadal, ven cantar esta canción (bis).
cando se poña o Sol.
Mi sol la, mi sol la, mi sol la, la sol mi.
Os Reis Magos virán
Mi sol la, mi sol la, mi sol la, mi mi mi.
a escoitar esta canción,
Os Reis Magos virán
Vén Gaspar, vén Baltasar
a esta casa que hai calor.
e con eles vén Melchor.
Os Reis Magos virán
Veñen en tres camelos
a escoitar esta canción. Vén Gaspar, vén Baltasar e con eles vén Melchor. Veñen en tres camelos
a escoitar esta canción.
Cantar en grupo produce unha Retrouso sensación de benestar que favorece a nosa saúde.
a escoitar esta canción. Retrouso
2Q q q q
qq q
25
I N T E R P R E TA C I Ó N
Bo Nadal 1 Aprende na frauta a nota SI. Articula cada son coa sílaba «tu».
tu
tu
2
tu_u
tu
tu
tu_u
tu_u
tu
tu
tu_u
FORMA I
A A
B
B
x4 Man esquerda
Escoita e interpreta Bo Nadal.
tu_u
Para articular ben os sons procura controlar o aire que sopras coa lingua coa sílaba «tu» ou «du».
Man dereita
A
B
Percusión 26
2 Q q q q q q q q
&
SI
U1
I N T E R P R E TA C I Ó N
Sinfonías para as ceas do rei 1
FORMA I
Escoita, baila e acompaña como se indica. A
Círculo en parellas, ida e volta.
Introdución
B
Volta á esquerda e volta á dereita.
C
A A
B
A
C
A A
Xiro dela e logo, del.
(8 compases)
A
2 q q q q q q q q q q B
2 qq q q q q q q q q C
2 q q
q q q q q q q q
Michel-Richard Delalande (1657-1726) Sinfonías para as ceas do Rei O rei Luis XIV de Francia encargoulle estas sinfonías para acompañar con música as súas ceas no pazo. Escribiu varias sinfonías de Nadal.
27
P O P RO TR A F O L I O
Colorea así:
Que aprendín?
se sabes a resposta se necesitaches axuda se non a soubeches responder
1 Lembra e completa coas figuras e os silencios musicais. Branca
Silencio de branca
Negra
ta - an
Silencio de negra
ta
Corcheas
Semicorcheas
ti - ti
ti - ri - ti - ri
2 Crea un ritmo coas pezas deste crebacabezas. Despois, interpreta.
2Q
q
3 Escribe o nome das notas musicais.
q
qqqq q
& Repasa os conceptos esenciais da unidade en www.anayaeducacion.es.
28
q
U1 TIVO OBXEC IÓN EN ACC Pensa e repasa as actividades musicais de movemento, canto e interpretación que realizaches durante a unidade. Escribe as que pensas que nos poden axudar a manter a nosa saúde física e emocional. CTF
Como aprendín? 1 Debuxa como foi a túa evolución nesta unidade. Se tiven momentos difíciles e me custou seguir o ritmo da clase. Se tiven que esforzarme nalgúns aspectos máis do que noutros, pero souben resolver as miñas dificultades. Se tiven momentos difíciles e me custou seguir o ritmo da clase.
A música para unha vida saudable
29
© GRUPO ANAYA, S.A., 2022 - C/ Juan Ignacio Luca de Tena, 15 - 28027 Madrid. Reservados todos os dereitos. O contido desta obra está protexido pola Lei, que establece penas de prisión e/ou multas, amais das correspondentes indemnizacións por perdas e danos, para quen reproduza, plaxie, distribúa ou comunique publicamente, en todo ou en parte, unha obra literaria, artística ou científica, ou a súa transformación, interpretación ou execución artística fixada en calquera tipo de soporte ou comunicada a través de calquera medio, sen a preceptiva autorización.