Makku isiginiarpagut

Kalaallit meqqat inuusuttullu Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu inuunerissaarnissaminnut pitsaanerpaanik atugassaqartariaqarput. Suliatta ilagaat meeqqat pisinnaatitaaffiisa illersornissaat, minnerunngitsumik inuunerminni atugarliornartunik aqqusaagaqartillugit. Assersuutigalugu meeraq kommunimi isumaginninnikkut suliamut ilaaleraangat. Piffissami sivitsortumi Danmarkimi uparuartarparput, kommunit Kalaallit Nunaanni pissutsinik kulturimillu ilisimasaqarnerulernerisa ilaqutariit kalaallit pillugit suliaqartarnerit pitsaanerulersissinnaagaat.

Angerlarsimaffiup avataanut inissiisoqartillugu meeqqat inuusuttullu oqaasii kulturikkullu tunuliaqutaat illersugassaapput

Meeraq angerlarsimaffimmi avataanut inissinneqartussatut aalajangiisoqartillugu pingaartuuvoq, oqaatsit, inuiaassutsip kulturikkullu tunuliaqutarisap angajoqqaarsianngortunit paaqqinniffimmilluunniit eqqumaffigineqarnissaat. Ajoraluartumik misigikulavarput tamanna naammaginartumik pisanngitsoq. Meeqqat amerlavallaat inissinneqarnerminnut atatillugu Kalaallit Nunaannit kingoqqisuunerminnut attaveerutsinneqartarput. Kulturikkut kinaassutsimik ilarujussua annaasarpaat, arlallit kalaallisut oqaatsitik puigortarpaat

Ima iliuuseqartarpugut

• Meeqqat inuusuttullu kalaallit angerlarsimaffimmik avataanut inissitat suliniummi ’Sisimi’ ataatsimooqatigiiffeqarnissaannik neqeroorfigisarpagut. Tassani ataatsimooqatigiiffimmi toqqissinartumi pitsaasumik naapeqatigiittarput. Arlalinnut ’Sisi’ tassatuaavoq angerlarsimaffimmik avataanut inissinneqarnermik kingorna meeqqanik inuusuttunillu allanik kalaallinik naapeqateqarfigisinnaasatuaat.

• Attaveqatigiiffinni ataatsimooqatigiiffinnilu neqeroorutigisartakkatsinni tamani ataatsimoorunneqartartoq tassaavoq kalaallit kulturiat. Nammineq kulturikkut tunuliaqutarisap assinganik tunuliaqutaqartut allat ataatsimooqatiginerisa meeqqat inuusuttullu attuumassuteqarfeqartutut naapertuuffeqarlutillu misigitittarpaat.

Kommunit paasissutissinneqarnissamik ilisimasaqarnerunissamillu atorfissaqartitsipput

Meeraq kalaaleq Danmarkimiittoq kommunimi isumaginninnikkut sulianut ilaaleraangat, ajoraluartumik misigikulasarparput, kulturikkut oqaatsitigullu assigiinngissutsit suliap pitsaasumik ingerlanissaanut akimmiffiulersartutut. Imaaliallaannaq paatsoornerit pilersinnaasarput, tamakkulu ajornerpaaffimmikkut kingunerisinnaavaat ilaqutariit meeqqallu eqqortumik ikiorserneqanngitsoornerat.

Ima iliuuseqartarpugut

• Sulisunut sulinerminnut atatillugu ilaqutariinnik kalaallinik naapitsisartunut kulturikkut oqaatsitigullu assigiinngissutsit pillugit ilisimasanik neqerooruteqartarpugut.

• Danmarkimi kommuninut oqartussaasunullu allanut ilisimasanik ingerlatitseqqittarpugut – angerlarsimaffiup avataanut inissiinerinnaanngitsutigut, aammali ilaqutariit kalaallit atugarlioqqajaasut akornanni pitsaaliuinermik suliaqarneq patajaallisarumallugu.

Naalagaaffiit Peqatigiit meeqqat pisinnaatitaaffii pillugit isumaqatigiissutaanni artikel 30 naapertorlugu, meeqqat inuusuttullu oqaatsitigut kulturikkullu tunuliaqutaat illersorneqartussaapput angerlarsimaffiup avataanut inissiinermut atatillugu. Taamaammat angerlarsimaffiup avataanut inissiinerup kingunerinngisaannartussaavaa meeqqat inuusuttullu Kalaallit Nunaannit kingoqqisuunerminnut attaveerutsinneqarnerat

2023-mi suliassagut immikkoortippaat ilaqutariit kalaallit meerartaasalu pisortanit suliarineqartarnerisa suleqatigiinnerullu pitsanngorsaaviginissaanut. Taakkunannga 4,4 mio. kr. immikkoortinneqarput Kalaallit Meerartaasa suleqatigiissitanik siunnersuisartussanik pilersitsinissaannut.

Danskit naalakkersuisuisa 7,8 mio. kr.

Suliniutissaq marloqiusaassaaq.

Siunnersuisartoqatigiit kalaallinik imaluunniit sulisunik Kalaallit Nunaannik ilisimasaqartunik inuttallit, sulianik suliaqartunik meeqqat pillugit suliassani ataasiakkaani siunnersuisartussanik pilersitsineq aamma paasititsiniaalluni suliniuteqarneq, kommunini sulianik ataasiakkaanik suliaqartunik piginnaanngorsaataasussaq, aamma ilaqutariit kalaallit atugarliortut akornanni pitsaaliuinermik suliaqarnermik patajaallisaasussaq.

Kalaallit Meerartaanni meeqqanik angajoqqaanillu ilitsersuisartut meeqqanik ilaqutariinnillu tapersersuillutillu ilitsersuisarput, minnerunngitsumillu ilaqutariit kommunimi isumaginninnikkut suliassamut ilaalernerminni eqqugaaqqajaalerfiini illersuisuusarlutik. Ilaqutariit ilisarisimalluarnerisigut meeqqanik ilaqutariinnillu ilitsersuisartut ilaqutariit unamminartitaat aammali nukissaqarfii ilisimalluartarpaat. Oqaatsitigut kulturikkullu paatsoornerit pitsaaliorsinnaavaat, tunngaviatigullu toqqissisimananngeqisumik atugaqarneranni toqqissinermik pilersitseqataasinnaallutik.

Kathrine Pedersen aamma Christina Tronholm Edwardsen

Kalaallit Meerartaanni meeqqanik ilaqutariinnillu ilitsersui-sartuupput, Vejle-mi Københavnimilu. Christina oqaluttuarpoq: ”Anaanaq ataatarluunniit kommunimi oqaloqateqarnissaminut aggersarneqaraangat arlalitsigut toqqissisimannginneq annilaanganerlu pilersarput. Meeqqat angerlarsimaffimmik avataanut inissinneqassasoralugit annilaanganeq. Tamanna tassaavoq angajoqqaat tunngaviusumik misigissuserisagaat”.

Annilaangaaneq aammattaq Kathrine-p misigissuserisagaat angajoqqaat illersukkami akornannit. ”Misigissuseq taanna ima sakkortutigisinnaavoq, allaat oqaloqatigiinnissamut naapeqatigiinnermi tunngaviatigut siunertaasussaagaluamut akornutaalerluni. Qaavatigut arlallit killilimmik qallunaatut oqalussinnaasarput, ataatsimiinnermilu taamaattumi oqaatigineqartut ilaat paasinngitsoorsinnaasarlugit.

Tuaviorpallaartaqaat

Tamannarpiaq pissutigalugu Kathrine-p tamatigut aallaqqaasiullugu kissaatigisarpaa peqataasut tamarmik arriitsumik oqalunnissaat aamma erseqqaarissumik oqalunnissaminnut piffissaqarnissaat. ”Tuaviorpallaartaqaat, misigisallu sakkortuallaalersarlutik”,