Turizmi në Bashkinë Shkodër
Studim mbi trendet, kostot dhe perceptimet për ecurinë e turizmit në Shkodër
Përgatitën: Eltjana Shkreli Sonila Hasaj Migena Selçetaj GO2, 2017
Turizmi në Bashkinë Shkodër Studim mbi trendet, kostot dhe perceptimet për ecurinë e turizmit në Shkodër Përgatitën: Eltjana Shkreli Sonila Hasaj Migena Selçetaj GO2, 2017
Vermosh
Lëpushë Selcë
K
I
Vukël Nikç
Tamarë
Kozhnje
Z
O
Brojë
S
Theth
O
I
Bogë
MALËSIA E MADHE
Rapshë
I
V
L
Ndërlysë
Vrith
Vukpalaj
A
Bzhetë-Makaj
Razëm
Kastrat Bratosh
Lekaj
Gimaj
Xhaj
Vuç-Kurtaj Goraj-Budishë
Abat
Nënmavriq
Micaj-Shalë
Bzhetë
M
Jaran
Dedaj D
Zagorë
Ivanaj
Lohja e Sipërme
Premal
Aliaj
Rrjoll
Reç Koplik i Sipërm
Jubicë
Kalldrun
Dobër
Kir
Domen
Boriçç i Vogël Boks
Bardhajj
Kroni i Madh M Mazrek
Renc
Oblikë e Sipërme Shtuf Velinaj Muriqan
Dajç Samrisht i Ri
Bërdicë e Madhe Vukatanë Juban
Zues
Oblikë
Obot Darragjat
S Samrisht
Bërdicë ë Ashtë A
Trush
Mali i Gjymtit Ças
Reç - Pulaj Reç i Ri
Baks i Ri
Ganjollë Ganjollë
Benë
Koman FUSHË-ARRËZ
Gushtë Palaj
Malq
KUKËS
Karmë
PUKA
VAU DEJËS
Sheldi
Mjedë j
Gomsiqe
PUKË
Dush
VAU DEJËS
Shelqet Stajkëë
Mnelë e Vogël
Naraç Kaçë
Mnelë e Madhe
Suk-Dajçç
Pentar
Luarzë
Kosmaç Mëlgushë
Shirq
Rrushkull Belaj
Shpor Ragam
Arrën
Qerret
Vukjakaj-Gegaj Barcollë
Myselim
SHKODËR Gajtan Kuç Guri i Zi Bërdicë e Sipërme
Dramosh
Vilë
Ukbibaj
Drisht
Mes
Bleran
V Vidhgar
Vukaj
Ura e Shtrenjtë
Dragoç Hot i Ri
FUSHË-ARRËZ
Telumë Kllogjen
Rrash
Shtoj i Vjetër
Mallajgji - Kajvall
Shakotë
Gruemirë G
Grudë e Re
Sermë Toplanë
Prekal
Linaj-Egç
Liqeni i Shkodrës
Brashtë Pepsumej
SHKODËR
Kurt
Mushqerrë-Lepurosh
Boriçç i Madh Grill
Nicaj-Shosh N
Palaj
Bruçaj
Gjorm
Grudë-Fushë Omarajj
Vuksanaj
Kokë-Papaj Vajush
Demiraj
Ktosh
Pecaj
Ndrejaj
Xhan
Qafë-Gradë
KOPLIK Bogiç Palvar
Stërbeq
Vallas
Breg Lumi
Pog
Megullë
Lohja e Poshtme
Gradec
Pjetroshan
Kamicë Flakë
Plan
Gjuraj
Lotaj
Bajzë
A
Hot
Plepan
Rranxa Mali i Jushit
Hajmel Barbullush
Gomsiqe e Re
Velipojë Pulaj
LEZHË
I
K
Z
O
I
V
M
A
A
L
O
I
S
MALËSI E MADHE
FUSHË ARRËS SHKODËR
VA U I DEJËS
PUKË
A N I D O Q E M A E U T R I V E
Tirana
Harta e ndarjes administrative të Qarkut Shkodër, me zonat ku janë zhvilluar pyetësorët për studimin e turizmit.
G R E Q I A
Hyrje Në verën e vitit 2017, organizata GO2 ndërmori një studim mbi vizitorët e ardhur në Bashkinë Shkodër. Meqënëse numri i vizitorë në bashkinë Shkodër ka qenë në rritje vitet e fundit u vlerësua i nevojshëm mbledhja e të dhënave mbi ecurinë e turizmit në Bashkinë Shkodër. Studimi është shtrirë në një periudhë kohore dymuroje (nga 15 Korriku deri më 30 Shtator 2017), periudhë që përkon me fluksin më të lartë të vizitorëve në Shqipëri dhe më konkretisht në bashkinë Shkodër. Anketimi i vizitorëve është kryer në qytetin e Shkodrës, në Theth dhe në Velipojë. Në studim janë mbledhur të dhëna nga 552 vizitorë. Qëllimi i këtij pyetësori mbetet mbledhja e të dhënave mbi kërkesën turistike në bashkinë Shkodër, për sezonin veror turistik 2017. Ky system të dhënash shërben për planifikim sektori të turizmit në vazhdimësi, si dhe për metodë krahasuese të kërkesës turistike në vite. Prandaj, ne synojmë të vazhdojmë këtë mbledhje edhe në vijim. Të dhënat do t’iu vihen në dispozicion vendimmarrësve dhe të gjithë grupeve të interesit. Metodologjia: Për mbledhjen e të dhënave janë huazuar seksione nga një pyetësor i përdorur DMO Korçë, për tematikë të ngjashme dhe përbëhet nga 15 pyetje, ndër të cilat 12 pyetje janë të mbyllura. Ndër të dhënat demografike përmendim Moshën, Gjininë, Vendlindjen. Të dhëna mbi turizmin kemi: 6. Pikat Hyrëse / 7. Llojet e Transportit / 8. Koha e qëndrimit / 9. Udhëtim me Paketat turistike / 10. Para të shpenzuara / 11. Tipi i akomodimit / 12. Qëllimi i vizitës / 13. Vlerësimi i shërbimeve në Shkodër (5 për shkëlqyeshëm, 1 për dobët, Pa aplikueshme) për Akomodim / Restorantet / Atraksionet / Parqet Natyrore / Dyqanet / 14. A e keni vizituar me parë Shkodrën / 15. A do vizitoni përsëri Shkodrën. Target Group kanë qenë vizitorët e huaj dhe ata shqiptarë të cilët kanë zgjedhur për të qëndruar disa orë/ditë në Bashkinë Shkodër. Pyetësorët janë shpërndarë në atraksione të ndryshme turistike, si Kalaja Rozafa, zyrat e informacionit turistik, por edhe në bar-restorante, hotele, hostele, bujtina, dyqane suveniresh – vende që karakterizohen nga një numër i lartë vizitorësh. Falenderojmë për ndihmën dhe mbështetjen në realizimin e këtij studimi: Drejtoria Rajonale e Kulturës Kombëtare, Shkodër (DRKK), Zyra e Informacionit Turistik Shkodër, Florian Guesthouse, Hostel Mi Casa es Tu Casa, Hotel Colosseo, Hotel Kaduku, Hotel Tradita, Hotel Rozafa, Communist Era Apartment, Restoranti “Arti i Zanave”. Një falenderim i veçantë shkon për bashkëpunëtorët dhe studentët që u përfshinë vullnetarisht në realizimin e studimit: Gjeto Dardha, Eneda Halluni, Fatlinda Hasaj, Stela Ago, Elmedina Shabaj, Xhenete Shabaj, Dorjan Plepi, Arion Prenga. 7
ANALIZA E TË DHËNAVE Meqë
fokusi
i
anketimit
Grafiku 2: Gjinia e të anketuarve
ishte
Gjinia (%)
Bashkia Shkodër, 89.9 % e pyetësorëve janë shpërndarë në qytetin e Shkodrës, pra duke Kalaja
Shkodër,
zyra
e
informacionit
hostele, bujtina, dyqane souveniresh, vendet
40
me probabilitet më të madh për targetimin e realizuan në Theth, zonë e cila që prej E
50
55
Grupmosha me përqindjen më të
ndarjes së re administrativo-territoriale i Shkodër.
45
Burimi: Autorët, 2017
vizitorëve, kurse 10.1 % e pyetësorëve u
Bashkisë
46.1
Female
turistik, apo dhe në bar-restorante, hotele,
përket
53.9
Male
përfshirë atraksione të ndryshme turistike si:
lartë të vizitorëve nga të anketuarit është
ilustruar
grupmosha 25 – 44 vjeç me 56.4 %, kurse
grafikisht përqindja e vendit të shpërndarjes
me përqindje relativisht të vogël janë
së pyetësorëve paraqitet si më poshtë:
individët mbi 65 që këtë verë kanë zgjedhur qytetin e Shkodrës si destinacion turistik.
Grafiku 1: Hapësira gjeografike e anketimit
Vendi i shpërndarjes së pyetësorëve (%)
Grafiku 3: Grupmosha e vizitorëve
Mosha (%)
10.10%
Shkodër
60.0
Theth
50.0 40.0 56.4
30.0
89.90%
20.0
Burimi: Autorët, 2017
10.0 0.0
Referuar përbërjes demografike të 552 të anketuarve , themi që është ruajtur
22.2
18.4 3.0
15-24
25-44
45-64
65+
Burimi: Autorët, 2017
një balancë midis gjinive, 46.1 % e të 14 % e vizitorëve të anketuar vinin
intervistuarve janë femra dhe 53.9 % janë
nga Gjermania, ndërsa vihet re që Franca,
meshkuj. 8
9
Theth
Italia, Kosova, Australia, Hollanda, Mali i
Pjesa më e madhe e vizitorëve kanë
Zi, Polonia, Kroacia dhe Çekia zënë
hyrë në qytet nga Tirana, konkretisht 34.2 %
gjithashtu përqindjen më të madhe nga
e tyre, duke vijuar më tej me pikën kufitare
vizitorët e intervistuar respektivisht, 11.2 %,
të Muriqanit (22.7 %), pika kufitare e Hanit
7.7%, 5.7 %, 4.2 %, 4.2 %, 3.7%, 3.1%, 2.4
të Hotit (11.6 %), ndërsa nga ajo e
% dhe 2.4 %. Përpos shtetasve të mësipërm,
Vermoshit vetëm 0.8 %, 5.9 % vijnë nga
edhe pse me përqindje më të ulët, Bashkia
pika hyrëse detare e Durrësit dhe 1.7 % nga
Shkodër gjatë periudhës Korrik – Shtator
Miloti. 23.1 % e të anketuarëve që shprehen
2017 është vizituar edhe nga shtetas nga
se kanë hyrë në qytet nga një pikë tjetër,
Suedia, USA, Kanada, Greqia, Bosnje dhe
kryesisht listojnë atë të Himarës, Kotorit,
Hercegovina, Maqedonia, Serbia, Hungaria,
Ksamilit, Sarandës, Thethit, apo Ulqinit.
Sllovenia,
Sllovakia,
Bjellorusia,
Finlanda,
Ukraina,
Spanja,
Rusia, Belgjika,
Grafiku 5: Pikat hyrëse të vizitorëve
Luksemburgu, Austria, Zvicra, Lituania,
Pikat hyrëse (%)
Danimarka, Norvegjia, Britania e Madhe, 35.00%
Irlanda por edhe nga vende si Tailanda,
30.00%
Israeli, Uruguai, Zelanda e Re, Afrika, Japoni,
Meksika,
Peruja,
25.00%
Algjeria,
20.00%
Afganistani apo Kina.
15.00% 10.00% 5.00%
Grafiku 4: Shtetësia e vizitorëve
0.00%
34.20% 23.10%
22.70% 11.60% 0.80%
5.90% 1.70%
Shtetësia (%) 2.4
Kroaci
3.7
Mali I Zi
Janë 78.12 % e vizitorëve, të cilët
5.7
Kosove
3.1
Poloni Australi
4.2
Hollanda
4.2
kanë hyrë në qytet dhe përdorin kryesisht mjetet e transportit rrugor, kurse mjetet e trasportit detar apo ajror janë respektivisht
11.2
Franca
14
Gjermania
në
7.7
Italia 0
5
10
masën 6.65 % dhe 15.24 %, kjo
përqindje kuptohet prej faktit që Shkodra si
15
10
qytet, apo krejt Veriu i Shqipërisë nuk i ka të
Grafiku 7: Llojet e Transportit/Toka
zhvilluara këto dy lloje transporti.
Llojet e Transportit_Toka (%)
Grafiku 6: Llojet e transportit
Llojet e Transportit (%) Biçikletë 0.6
15.24% 6.65%
Ecje 1
Nga Toka
Motor 1.4
Nga Uji
78.12%
Kamper 3.3
Nga Ajri
44.5
Autobus
48.9
Makinë 0
20
40
60
Duke i hyrë më në brendësi analizës së mjeteve të transportit, atij rrugor, detar
Grafiku 8: Llojet e Transportit/Deti
dhe ajror vërejmë që referuar transportit
Llojet e Transportit_Deti (%)
rrugor, 48.9 % e vizitorëve kanë përdorur makinën
dhe
44.5
%
autobusin,
pra
transportin publik. Në përqindje më të ulët Jaht 2.4
janë transporti me kamper, motor, ecje apo biçikletë, respektivisht 3.3 %, 1.4%, 1 % dhe
97.6
Traget
0.6 %. Transportin detar e dominon trageti
0
me 97.6 % e vizitorëve që e kanë përdorur si
50
100
Grafiku 9: Llojet e Transportit/Ajri
mjet transporti, kurse ata që kanë zgjedhur
Llojet e Transportit_Ajri (%)
transportitn ajror, 91.5 % do udhëtojnë sipas një fluturimi të planifikuar në avancë.
Fluturim Çarter 8.5 91.5
Fluturim I Planifikuar 0 11
50
100
Kohëzgjatja e qëndrimit të turistëve
qëndrojnë deri në tre muaj, apo edhe deri në
në zonën e targetuar, pra Bashkia Shkodër,
një vit, e kjo kryesisht është vërejtur të ketë
është matur duke konsideruar vizitorët që do
qëllime edukimi apo punësimi.
kalojnë një natë apo më shumë në qytet, si dhe ata vizitorë që në qytet do jenë vetëm
Tabela nr.1: Net qëndrimi mesatar
disa orë.
Statistika Përshkruese
Netëqëndrimi
Grafiku 10: Netët e qëndrimit të vizitorëve
Netët e qëndrimit (%)
478
1.0 365.0
minimalisht
maksimalisht
Mesatarja Dev. Std. 6.55
18.35
365
një netë,
natë
e
ndërkohë
netëqëndrimi mesatar i vizitorëve është 6.55 netë. Devijimi standard i netëqëndrimit
365
120
50
1.5 0.2 0.2 0.2 20
10
6.7 4.8 5
4
3
23.4 17.4 11.1 9.6 2
0
Shkodër
1
5
Max
të mbledhura, një vizitor qëndron në
20 10
Min
Duke hyrë më në detaj të të dhënave
25 15
N
rezulton të jetë relativisht i ulët, madje jo shumë larg mesatares 18.35 netë, duke treguar për një shmangie të vogël të netëve
Përqindja dominuese e netëve të
që një vizitor zgjedh të qëndrojë në qytet.
qëndrimit në Shkodër, nga të dhënat e mbledhura
nëpërmjet
pyetësorëve
të
realizuar, rezulton të jetë dy netë me 23.4 %
Pjesa tjetër e vizitorëve që zgjedhin
të të anketuarve. 17.4 % e të intervistuarve
Shkodrën si destinacion, por për të qëndruar
zgjedhin të kalojnë një natë në Shkodër,
vetëm disa orë, 25.5 % e vizitorëve
11.1 % qëndrojnë për tre netë, 9.6 % e
qëndrojnë dy orë, ndërsa 17 %, 6.4 %, 12. 8
vizitorëve qëndrojnë deri në 4 netë, me
%, 10.6 %, 4.3 %, 2.1 %, qëndrojnë
përqindje gjithnjë në rënie ndërkohë që netët
respektivisht
e qëndrimit rriten, konkretisht vetëm 1.5 % e
pesëmbëdhjetë, apo tridhjetë orë.
vizitorëve vendosin të qëndrojnë 20 netë në qytet. Përpos këtyre statistikave, nga analiza e të dhënave rezulton që edhe pse në përqindje të ulët ka edhe nga ata vizitorë që 12
tre,
katër,
pesë,
dhjetë,
13
Shkodër
Grafiku 11: Orët e qëndrimit të vizitorëve
Grafiku 12: Udhëtimi me paketë turistike
Orët e qëndrimit (%)
A po udhëtoni me paketë turistike? (%)
30 25 20 15 10
17.3 25.5
5 0
Po
17 6.4
2
3
4
12.8 10.6 5
10
Jo 4.3
2.1
15
30
82.3
Tabela nr.2: Orëqëndrimi mesatar
Pjesa më e madhe e vizitorëve, 47.5
Statistika Përshkruese
Orët e qendrimit
N
Min
Max
Mesatarja
Dev. Std
47
2.00
30.0
6.57
5.88
% e tyre i sjellin qytetit 11-25 €/person të ardhura në ditë, 29.7 % i sjellin qytetit 26 – 50 €/ person, vetëm 9.2 % sjellin mbi 51 €/ person, ndëkohë janë 13.6 % e vizitorëve që sjellin vetëm 0-10 €/ person të ardhura.
Ndërkohë që vizitorët zgjedhin të qëndrojnë vetëm disa orë përqindja më e
Grafiku 13: Shuma e pritshme e shpenzimeve
madhe qëndrojnë vetëm 2 orë, mesatarja e
Sa parà mendoni të shpenzoni sot? (%)
orëqëndrimit shkon në 6.57 orë. Të pyetur nëse po udhëtojnë me
50
paketë turistike apo jo, 82.3 % e të
40
anketuarve shprehen që jo, kurse 17.3 % e
30
47.5
20
tyre rezulton të udhëtojnë me paketë
10
turistike.
0
14
29.7 13.6
9.2
Hoteli është tipi i akomodimit më i
Grafiku 15: Qëllimi i vizitës
preferuar nga vizitorët në masën 44.93 %.
Qëllimi i vizitës (%)
Shtëpitë pritëse apo bujtinat zënë gjithashtu një
përqindje
të
konsiderueshëm
100 80 60 40 20 0
në
preferencat e vizitorëve për akomodim në masën 28.45 %. Me një përdorim më të vogël renditet kampingu, hostelet, strukturat
85.6 4.2 0.2 3.1 2.6 0.7 3.7
Bed & Breakfast, shtëpitë apo apartamentet me qira, apo shtëpitë private personale, respektivisht 7.61 %, 6.7 %, 6.7 %, 3.62 % apo 1.99%.
Vlerësimet e marra në lidhje me akomodimin,
Grafiku 14: Tipi i Akomodimit të vizitorëve
vizitorët e anketuar vërehen të jenë mjaft optimiste.
Camping 7.61
Janë 57.3 % e vizitorëve që i
28.45
konsiderojnë
Shtëpi/ Apartament me…3.62 Bed & Breakfast
akomoduese,
6.7
Shkodrën
si
“Shumë
mirë”
vizitorëve japin vlerësim mbi mesatar
10 20 30 40 50
(Shkëlqyeshëm strukturat
85.6 % e vizitorëve të anketuar zgjedhin
ndërsa
strukturat
me një përqindje kumulative 86.6 % e
44.93 0
“Shkëlqyeshëm”
vlerësohen prej 29.3 % e të anketuarve. Pra,
Shtëpi private personale 1.99 Hotel
e
kulturore si dhe dyqanet në qytet nga
6.7
Guesthouse
atraksionet
ndryshme turistike, parqet natyrore apo
Tipi i Akomodimit (%) Tjetër (hostel)
restorantet,
destinacion
dhe
Shumë
akomoduese.
mirë)
Vetëm
0.6
për %
rezulton që ta konsiderojnë si “Dobët”
për
shërbimin e akomodimit.
pushimet e tyre, ndërsa janë shumë më të paktë ata që e zgjedhin për arsye edukimi, vizite zyrtare apo te të afërmit, biznes apo punësim. 15
Shkëlqyeshëm’ dhe 28.2 % si “Shumë
Grafiku 16: Vlerësimi i akomodimit
Vlerësim Akomodimi (%)
mirë”, e matur nga përqindja e thjeshtë
60 50 40 30 20 10 0
mesataren në masën
kumulative
atraksionet
vlerësohen
mbi
59.6 %, ndërsa
“Dobët” vlerësohet nga 1.2 % e vizitorëve. 57.3 29.3 2.4
0.6
0.8
Grafiku 18: Vlerësimi i atraksioneve
9.6
Vlerësim Atraksione (%) 40 30 20 10 0
Shërbimi i restoranteve vlerësohet
12.7
1.2
5.4
31.4 21.1 28.2
41.7 % si i “Shkëlqyeshëm” dhe 40.4 % si “ Shumë i mirë” nga vizitorët, apo në përqindje kumulative 82.1 % vlerësim mbi mesatar, kurse si “Dobët” vlerësohet nga
Parqet
vetëm 0.4 % e të anketuarve.
kulturore
vizitorëve dhe nga 26.2 % vlerësohen si “Shumë mirë”. Janë vetëm 0.6 % e
Vlerësim Restorante (%)
vizitorëve që këto parqe në i vlerësojnë si “Dobët”.
3.7 0.4 1.8 12.1
dhe
vlerësohen “Shkëlqyeshëm” nga 43.1 % e
Grafiku 17: Vlerësimi i restoranteve
50 40 30 20 10 0
natyrore
40.4 41.7
Atraksionet e ndryshme turistike vlerësohen nga 31.4 % e të anketuarve si “ 16
17
Velipojë
24 % e vizitorët e kishin vizituar edhe më
Grafiku 19: Vlerësimi i parqeve natyrore/ kulturore
herët Shkodrën. 65.6 % shprehen pozitivisht
Vlerësim Parqe Natyrore/ Kulturore (%) 50 40 30 20 10 0
për një vizitë të ardhshme në Shkodërs, ndërsa vetëm 1.1 % shprehen se nuk do ta vizitojnë më Shkodrën.
9.7
5.8 14.7
0.6
26.2
43.1 Grafiku 21: Vizitë e mëparshme në Shkodër
A e keni vizituar Shkodrën më herët? (%)
Shërbimi vlerësohet
i
vetëm
Po 24%
ofruar nga dyqanet 20.6
%
si
i
Jo 76%
“Shkëlqyeshëm” dhe 25.1 % si “ Shumë i mirë” nga vizitorët, apo në përqindje kumulative 45.7 % vlerësim mbi mesatar, kurse si “Dobët” vlerësohet nga 2.4 % e të
Grafiku 22: Vizitë e ardhshme në Shkodër
anketuarve.
Do ta vizitoni prapë zonën? (%)
Grafiku 20: Vlerësimi i dyqaneve
1.1
Vlerësim Dyqanet (%) 30 25 20 15 10 5 0
Po
33.3
Ndoshta 17.8
2.4
11.9
22.1 25.1 20.6
65.6
18
Jo
Turizmi në Bashkinë Shkodër Studim mbi trendet, kostot dhe perceptimet për ecurinë e turizmit në Shkodër Përgatitën: Eltjana Shkreli Sonila Hasaj Migena Selçetaj GO2, 2017
Turizmi në Bashkinë Shkodër
GO2, 2017