Tusken de Marren - december 2022

INHOUD

Gemeentelijke activiteiten kalender Vergaderingen gemeenteraad

Woensdag 21 december Raadsvergadering, 19.30 uur

Woensdag 11 januari Petear, 19.30 uur

Kijk voor actuele informatie op: defryskemarren.nl/ gemeenteraad

Nieuwjaarsreceptie

Dinsdag 10 januari 2023

Sporthal De Hege Fonnen, Lemmer 19.30 uur, inloop met muziek van F.A.A.M. 20.00 uur, nieuwjaarstoespraak burgemeester Fred Veenstra 20.30 - 21.30 uur, borrelen en muziek van F.A.A.M.

Informatiebijeenkomst ijswegencentrale

Donderdag 12 januari 2023 Gemeentewerf (Handelswei 9), Joure

Digitale afvalkalender inzien? Download de afvalapp van De Fryske Marren

Via onze handige afvalkalender app kunt u precies zien wanneer welk afval bij u wordt ingezameld. Ook kunt u automatisch een melding (notificatie) krijgen als uw afval wordt opgehaald.

De app download u gemakkelijk in de App Store onder de naam ‘Afvalkalender De Fryske Marren’ en is beschikbaar voor zowel iOS als Android.

Jaarwisseling 2022-2023

Het is bijna weer zover: de jaarwisseling! Hieronder vindt u alvast informatie rondom de aankomende jaarwisseling.

Vuurwerk afsteken tijdens jaarwisseling

De afgelopen jaren was een vuurwerkverbod van kracht. Dit omdat het coronavirus zorgde voor een grote druk op de zorg. Vanaf dit jaar is het afsteken van vuurwerk weer toegestaan. Vuurwerk afsteken kan op 31 december vanaf 18.00 uur tot en met 1 januari 02.00 uur.

Maar, nog steeds blijven een aantal soorten vuurwerk verboden. Dit geldt voor: knalvuurwerk (zoals rotjes) en -strengen (zoals Chinese matten), vuurwerk uit categorie F3, vuurpijlen en losse enkelschotsbuizen. Houd voor actuele informatie de website van de Rijksoverheid in de gaten via rijksoverheid.nl

Carbidschieten

Carbidschieten is in De Fryske Marren een jaarlijkse traditie op oudejaarsdag. De burgemeester heeft een aantal locaties aangewezen waar het schieten van carbid op 31 december, van 10.00 tot 17.00 uur, is toegestaan. Meer informatie over het carbidschieten en de locaties vindt u op defryskemarren.nl/ carbidschieten

Nieuwjaarsreceptie 2023 Op dinsdagavond 10 januari 2023 om 19.30 uur organiseren we een nieuwjaarsreceptie in De Hege

Wijziging openingstijden servicepunt Lemmer

Vanaf 1 januari 2023 wijzigen de openingstijden van het gemeentelijk servicepunt in Lemmer. Het bezorgbedrijf van paspoorten en rijbewijzen wijzigt de bezorgtijden en -locatie, daarom kunnen zij niet meer aan de huidige afspraken voldoen.

Inwoners uit Lemmer kunnen voortaan op maandagochtend, dinsdag-middag, woensdagochtend, donderdagmiddag en vrijdagmiddag en -avond het servicepunt bezoeken. Voorheen waren de dagdelen van maandag tot en met donderdag omgedraaid. De openingstijden in het gemeentehuis in Joure en het servicepunt in Balk wijzigen niet.

Levertijd van vijf naar zes werkdagen

Het bezorgbedrijf kan alleen op bepaalde tijden documenten leveren. Dit heeft gevolgen voor de levertijd van de waardedocumenten (reisdocumenten en rijbewijzen), daarom wijzigt de levertijd van vijf

naar zes werkdagen. Deze wijzigingen moeten worden doorgevoerd om aan de eisen van beveiliging rond de afgifte van waardedocumenten te voldoen.

Spoedaanvragen

In verband met de wijziging van de bezorgtijden en -locatie is het vanaf 1 januari 2023 niet meer mogelijk om een spoedaanvraag van reisdocument en/of rijbewijs bij het servicepunt in Lemmer of Balk te doen. U kunt hier wel reguliere aanvragen doen. Een spoedaanvraag is wel mogelijk in Joure, dan kunt u binnen twee werkdagen uw spoedaanvraag ophalen.

Op onze website vindt u de nieuwe openingstijden vanaf 1 januari 2023.

Fonnen in Lemmer. Om 20.00 uur houdt burgemeester Fred Veenstra zijn nieuwjaarstoespraak. Voor en na de nieuwjaarstoespraak geven zangeressen Janneke Warringa en Elske Fekkes samen met gitarist Ido Cuperus een veelzijdig, akoestisch repertoire in een eigen(wijs) jasje. De eindtijd van de bijeenkomst is 21.30 uur.

Meer informatie rondom de jaarwisseling in onze gemeente vindt u op www.defryskemarren.nl/ jaarwisseling2022-2023

Wa wint de Fryske Kultuerpriis 2022?

Ek dit jier set de gemeente in Frysktalich kultureel inisjatyf of persoan yn ús gemeente yn it sintsje, mei de Fryske Kultuerpriis. Nij is dat wy de priis fertoan útrikke op ‘de dei fan de memmetaal’, 21 febrewaris 2023. De priis bestiet út in bedrach fan € 750,-. De lêste kear wûn Stoffel Zandstra fan ’e Lemmer.

Meld in inisjatyf by ús oan!

Kinne jo in persoan, organisaasje of groep dy ’t him it ôfrûne jier ynset hat foar de Fryske taal yn De Fryske Marren? En fine jo dat dy de Fryske Kultuerpriis 2022 fertsjinnet? Of wolle jo sels de Fryske Kultuerpriis yn ‘e wacht slepe? Mail dat dan nei communicatie@ defryskemarren.nl, t.a.f. Yde Wierda. Fansels is it fan belang dat jo derby sette werom’t dizze persoan, feriening of groep de priis ferstjinnet. Omdat de priis oer 2021 net útrikt is, dogge ynisjativen út dat jier ek mei. We binne benijd nei de oanmeldingen.

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | december 2022 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren. Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

Watersportondernemers

Een medewerker klikt op een link in een e-mail en opeens zijn al je gegevens gegijzeld. Of je bankrekening wordt geplunderd nadat je een gehackte site hebt bezocht. Is je bedrijf online niet goed beveiligd, dan kan het zomaar ten prooi vallen aan cybercriminaliteit. De gemeente helpt watersportondernemers daarom om zich hier beter tegen te weren.

Natuurlijk zijn het niet alleen bedrijven die te maken kunnen krijgen met cybercriminelen. Iédereen die zichzelf op digitaal gebied te weinig beschermt, is een makkelijk doelwit. Niet voor niets heeft de gemeente al jaren veel aandacht voor deze vorm van criminaliteit. Zo zijn er in De Fryske Marren sinds 2019 onder andere voorlichtingssessies georganiseerd om zowel inwoners als ondernemers te informeren over hoe zij het beste kunnen omgaan met cyberrisico’s.

“Toch focussen wij ons nu, bij het bieden van hulp om weerbaarder te worden tegen digitale criminaliteit, vooral op watersportbedrijven”, vertelt Ali Breimer, adviseur openbare orde en veiligheid bij de gemeente. “Het is gebleken dat cybercriminelen het naar verhouding vaak gemunt hebben op het MKB. De waterrecreatiesector is enorm belangrijk voor onze lokale economie en dat neemt als het aan ons ligt alleen maar toe – onze ambitie is om van De Fryske Marren de mooiste watersportbestemming van Fryslân te maken. Cybercrime mag daarin geen plek hebben.”

Gratis cyberscan

Om de strijd tegen cybercriminaliteit op te voeren, werkt de gemeente sinds kort samen met de MKB Cyber Campus uit Leeuwarden. Dit kennisen testcentrum op het terrein van cyberveiligheid ontwikkelt praktische

kennis en innovaties waarmee MKB-ondernemers hun digitale weerbaarheid kunnen vergroten. Voor de watersportbranche heeft de MKB Cyber Campus een specifieke cyberscan gemaakt. Deze scan, die bestaat uit een digitale vragenlijst, is volledig gericht op de cyberrisico’s die zich in deze sector het meest voordoen. Het doel ervan is om een watersportondernemer inzicht te geven in zijn of haar huidige situatie: hoe goed of slecht is het bedrijf beschermd tegen cybercriminaliteit?

Het laten uitvoeren van zo’n cyberscan is gratis en kost weinig moeite. Op afspraak komen enkele medewerkers van de MKB Cyber Campus bij een ondernemer langs en helpen om de vragenlijst in te vullen. Ali: “In de ongeveer twintig minuten dat dit in beslag neemt, is direct winst te behalen. De kans is groot dat er bedreigingen en mogelijke zwakke plekken ter sprake komen waar binnen

het bedrijf nog niet eens aan was gedacht.” De MKB Cyber Campus stuurt de ondernemer daarna een rapportage met de belangrijkste resultaten en tips voor verbetering. Hiermee is vervolgens een stappenplan op te stellen.

Pilot met Rufus aan het Water Vóór het aanbieden van de scan aan heel de watersportbranche van De Fryske Marren, wilde de gemeente er eerst een goed beeld van hebben. Begin oktober is daarom een pilot gedraaid met watersportbedrijf Rufus aan het Water uit Broek. Eigenaar Wim Driessen is er zeer over te spreken. “De vragen die mij werden gesteld, waren helder geformuleerd en makkelijk te beantwoorden. Voor een groot deel had de scan betrekking op cyberrisico’s waar wij ons al tegen hadden gewapend. Toch kwamen er wat verbeterpunten aan het licht. Een voorbeeld: om onze hoofdcomputer te gebruiken, hoefde je niet in te loggen. Ons werd dit afgeraden, omdat het ons

systeem kwetsbaar maakt. We hebben dat toen meteen aangepast.”

“Binnen een week na uitvoering van de scan ontvingen wij het rapport van de MKB Cyber Campus”, vervolgt Wim. “Daarin vonden we een aantal concrete, praktische tips om onze cyberveiligheid naar een hoger niveau te tillen: maatregelen die niet veel geld kosten, maar ons wel een hoop ellende kunnen besparen. Daarnaast werden ons nuttige links gestuurd, bijvoorbeeld naar websites waar we benodigde applicaties konden vinden. Ik ben er blij mee; we leven in een tijd waarin de technologische ontwikkelingen

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl

- ALI‘Ons hoofddoel wis het creëren van meer bewustwording’

- WIM‘Er kwamen wat verbeterpunten aan het licht’

Ali Breimer

digitaal weerbaarder

PAS OOK OP VOOR ONDERMIJNING!

Naast cybercrime is er nog een tweede vorm van criminaliteit die in de watersportsector vaker dan gemiddeld voorkomt en waar de gemeente ondernemers voor waarschuwt: ondermijning. Jachthavens, botenverhuur-bedrijven en bootstallingen staan erom bekend dat ze hier extra kwetsbaar voor zijn. Dit komt doordat veel van deze bedrijven in het buitengebied zijn gevestigd. Criminelen die misbruik willen maken van een bedrijf, hebben over het algemeen een voorkeur voor ondernemingen waar minder zicht op is.

Onder ondermijning valt bijvoorbeeld het witwassen van zwart geld, door het fictief verhogen van de omzet van een bedrijf. Dit zorgt ervoor dat iemands onderneming zelf bij criminele activiteiten betrokken raakt. Ook kan het gebeuren dat je als ondernemer veel geld aangeboden krijgt voor het gebruik van een loods, schuur of andere bedrijfsruimte. Die ruimten worden vervolgens mogelijk ingezet voor drugspraktijken, zoals het telen van hennep en het maken van synthetische drugs in een drugslab – meestal XTC, speed of GHB.

De risico’s in zulke situaties zijn niet te onderschatten. Denk aan geweld, bedreiging of schade aan je pand. Bovendien ben je juridisch aansprakelijk voor strafbare feiten die binnen jouw bedrijf gepleegd zijn. Met een beetje pech wordt je pand gesloten en je vergunning ingetrokken. Wees als ondernemer dus altijd op je hoede voor dit soort criminele activiteiten!

razendsnel gaan, ook voor wat betreft cybercriminaliteit. Als ondernemer kun je op dit terrein dan wel wat hulp van experts gebruiken.”

Kick-off en communicatiecampagne

Het startsein voor het aanbieden van de cyberscan was de kick-off die op 8 december plaatsvond bij Rufus aan het Water. Tijdens dit persmoment benadrukte burgemeester Fred Veenstra het belang van weerbaarheid van de watersportsector tegen criminele activiteiten. Aan watersportondernemers in De Fryske Marren had de gemeente inmiddels een brief gestuurd met uitleg over de scan en over hoe zij die kunnen aanvragen. Ali: “Het begrip watersportbranche hebben wij hierbij breed opgevat. Het zijn niet alleen ondernemingen als jachthavens, botenverhuurbedrijven en zeilscholen die een brief hebben ontvangen. Ook bedrijven op het gebied van botenbouw, -onderhoud en -reparatie nodigen wij uit om de cyberscan te laten uitvoeren.”

Om zoveel mogelijk watersportondernemers te bereiken, zet de gemeente de komende tijd allerlei communicatiemiddelen in, zoals social media, promotiefilmpjes

en mailingen. Hierbij wordt de samenwerking gezocht met HISWARECRON, de branche-organisatie voor watersport-bedrijven. Daarnaast worden bewustzijns-sessies, webinars en evenementen georganiseerd waar ondernemers uit de doelgroep deel aan kunnen nemen.

“Bij dit alles blijft ons hoofddoel hetzelfde: het creëren van meer bewustwording van bedreigingen waar je in de waterrecreatiesector mee te maken kunt krijgen”, zegt Ali. “Zo kunnen we daar met z’n allen een sterke vuist tegen maken en kunnen bedrijven in deze branche zich verder vooral bezighouden met één ding: recreanten mooie watersportervaringen bieden.”

Bent u watersportondernemer en wilt u meedoen aan een gratis bewustzijnssessie over cyberrisico’s? Ga dan naar www.mkbcybercampus.nl/watersport

Hout stoken? DOE HET VERSTANDIG!

Voor veel mensen is een houtkachel of open haard ’s winters een echte sfeermaker. Nu de energieprijzen zijn gestegen, lijkt hout stoken bovendien een slim verwarmingsalternatief. Helaas is de rook die vrijkomt als je hout stookt ongezond voor jezelf en jouw omgeving. Goed s token beperkt overlast.

Hout stoken is populair. “Foaral yn ‘e wintermoannen fine in soad minsken it smûk om thús de houtkachel of iepen hurd oan te stekken of yn ‘e tún by in fjoerkoer te sitten”, zegt Cor Schotanus, beleidsmedewerker milieu en duurzaamheid bij gemeente De Fryske Marren. “Sûnt de enerzjykrisis kieze hieltyd mear minsken foar ferwaarmjen mei in houtkachel.” Hout stoken is misschien sfeervol, maar heeft ook nadelen. Eén nadeel is dat een groot deel van de warmte via de schoorsteen je huis verlaat. Niet echt duurzaam dus.

Ongezonde lucht

Het grootste nadeel van hout stoken is dat houtrook erg ongezond is. “Net allinne foar dysels as stoker, mar ek foar dyn omjouwing”, vertelt Cor. “De reek fan in houtfjoer befettet nammentlik skealike stoffen, lykas fynstof, kankerferwekkende koalwetterstoffen en koalmonokside. Dat soarget foar net sûne lucht. Bûten, én yn dyn eigen hûs.” Iedereen heeft daar last van, maar mensen met een longziekte (astma, COPD, bronchitis), ouderen en kinderen nog veel meer. Zij krijgen meer en eerder gezondheidsklachten door de rook, zoals hoesten en benauwdheid. “Net elk wit dit”, zegt Cor. “Dochs is it goed om dêr oan te tinken as je hout stoke wolle.” Daarnaast kan de geur van houtrook overlast veroorzaken bij buren en omwonenden. Het kan tot hoofdpijn, misselijkheid, slaapklachten

en vermoeidheid leiden. Ook zorgt houtrook voor roetneerslag.

Stook verstandig of stook niet Gemeente De Fryske Marren verbiedt het stoken niet, maar wil inwoners wel bewustmaken en informeren. “Kies je ervoor om hout te stoken? Doe het dan verstandig ”, aldus wethouder Irona Groeneveld. “Onze belangrijkste boodschap is dat het voorkomen van gezondheidsproblemen en overlast als gevolg van houtrook begint bij goed stoken. Het maakt namelijk veel uit hoe en wanneer je stookt. Als je goed stookt, verminder je de uitstoot van schadelijke stoffen en beperk je overlast.”

Maar wat is goed stoken? “Dat begjint al foardat men it fjoer oanstekt”, legt Cor uit. “Let op it waar. By wynstil of dizich waar bliuwt de reek lang hingjen yn de omjouwing. Net sûn en net noflik foar dyn buorlju. Foardat je stoke, is it dêrom tûk om earst de stookwizer te rieplachtsjen op stookwijzer.nu.”

Beperk de uitstoot van schadelijke stoffen met deze 8 tips

1. Ga je hout stoken? Check dan eerst de Stookwijzer op stookwijzer.nu

2. Stook alleen droog hout. Komt het hout van buiten? Laat het binnen dan eerst acclimatiseren en op (kamer) temperatuur komen.

3. Stook geen geïmpregneerd of geverfd hout. Ook gelijmd hout, zoals spaanplaat, vlokkenplaten en laminaatvloeren, hoort niet in de haard of kachel. Papier en karton verbranden is verboden – dat veroorzaakt veel rook en vliegas.

4. Volg de instructies bij de kachel of haard voor het aansteken van het vuur.

5. Laat de schoorsteen minstens één keer per jaar goed vegen.

6. Zorg voor volledige luchttoevoer. Laat het hout dus niet smoren én laat een houtvuur vanzelf uitbranden.

7. Houd ventilatieroosters tijdens het stoken open.

8. Controleer regelmatig of je goed stookt. Een goed vuur heeft gele, gelijkmatige vlammen en er komt bijna geen rook uit de schoorsteen.

Hoge temperatuur Goed stoken betekent ook dat je op hoge temperatuur stookt, adviseert Cor. “Soargje dat de kachel gau baarnt en lit it fjoer net ‘smoare’. It hout ferbrânt dan net folslein, wêrtroch ‘t der ekstra in soad skealike stoffen en stank frijkomme kinne.”

Ook belangrijk: gebruik alleen droog, schoon en ongeverfd hout dat goed droog is. Cor: “Minsken sjogge in houtkachel soms as in allesbranner dêr ‘t se allerhanne ôffal yn kwyt kinne. Mar je wolle net witte hoefolle giftige stoffen der dan yn je húskeamer en yn de bûtenloft komme. Koartsein: wolsto stoke? Doch it goed!”

Bronnen: rivm.nl en milieucentraal.nl Op deze websites vindt u nog meer tips en informatie over het stoken van hout.

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl

‘Houtreek is net sûn foar dysels en dyn omjouwing’

- IRONA‘Kies je er toch voor om hout te stoken? Doe het dan verstandig’

Cor Schotanus

Wethouder Irona Groeneveld

IJSWEGENCENTRALE SKARSTERLÂN IS OP ZOEK NAAR VRIJWILLIGERS

IJswegencentrale Skarsterlân (IJWC) is een organisatie die zich bezighoudt met het bevorderen van de veiligheid op het ijs en voor het stimuleren van de schaatssport op natuurijs. Op vaarten, kanalen en meren in gemeente De Fryske Marren.

Om dit mogelijk te maken verricht de IJWC de volgende activiteiten:

• Controle van het ijs op dikte en betrouwbaarheid.

• Uitzetten van banen.

• Afzetten van wakken en gevaarlijke plekken.

• Sneeuwvrij maken van de banen.

• Aanbrengen van klûnvoorzieningen.

• Plaatsen van bewegwijzering op het ijs.

• Organiseren van schaatstoertochten (o.a. zevenwoudentocht).

• Verzorgen van publiciteit voor schaatstoertochten.

• Adviseren van burgemeester over veiligheidsaspecten bij het verlenen van vergunningen voor evenementen op het ijs van vaarten, kanalen en meren.

Bovenstaande activiteiten worden altijd door vrijwillige medewerkers van de IJWC uitgevoerd.

In gemeente De Fryske Marren zijn een drietal IJswegencentrales actief. Vanuit Gaasterlân - de stichting ijswegencentrale Gaasterland en omstrekenen vanuit Sleat de IJswegencentrale Sloten.

De ijswegencentrale vanuit Joure, in de oude gemeente Skarsterlân, is al enige jaren niet meer actief en wil nu een doorstart maken. Zodat ook in dit gebied van De Fryske Marren in de toekomst op de vaarten, kanalen en meren veilig kan worden geschaatst.

Informatieavond op 12 januari 2023

Gezamenlijk met vrijwilligers of belangstellenden wordt er op donderdag 12 januari 2023 om 20.00 uur een informatieve avond georganiseerd met de oud voorzitter van de Elfstedentocht: Henk Kroes samen met de IJsmeester van de Friesche IJsbond: Sytse Kroes. Deze bijeenkomst wordt gehouden op de gemeentewerf in Joure (Handelswei 9). Aan de hand van hun ervaringen kunt u zien en horen wat voor belangrijke taak de IJswegencentrale heeft op het natuurijs in De Fryske Marren.

Aanmelden als vrijwilliger?

Lijkt het u leuk om gezamenlijk met een grote groep vrijwilligers actief de banen op de vaarten, kanalen en meren in voormalig Skarsterlân veilig te houden? Meld u dan aan als vrijwilliger, via de mail ijwc.skarsterlan@outlook.com

Schaatsen op de Luts