Mensen

Hallo

Dominique De Munck

Kiezen voor duurzame mobiliteitsoplossingen is een keuze voor jezelf en jouw naasten!

Dominique De Munck werkt als ICT-specialist aan het VITO en is tevens een fervent fietser. Hij is al jarenlang de drijvende kracht achter de lokale afdeling van de Fietsersbond en heeft een passie voor duurzaamheid, met duurzame mobiliteit in het bijzonder. Hij pendelt met de fiets naar Mol en ook zijn gezin kan je spotten op de lokale fietswegen. We hadden een gesprek over zijn drijfveren en ambities.

Stel jezelf eens kort voor?

Dominique De Munck

Het is dankzij mijn echtgenote dat ik elf jaar geleden in Begijnendijk ben verzeild. Niet veel later heb ik een droomjob gevonden bij VITO, de Vlaamse onderzoeksinstelling rond duurzaamheid. Hier kon ik mijn studies van informatica en milieuwetenschappen perfect combineren. Ons team maakt remote-sensing toepassingen, zoals drones en luchtbeelden, om onder andere de landbouw duurzamer te maken, de biodiversiteit te monitoren en onze kust beter te beschermen. Dankzij mijn andere collega’s kan ik de vinger aan de pols houden wat betreft milieuthema’s, zoals ruimtegebruik, circulaire economie, duurzame energie, mobiliteit en luchtkwaliteit. Tenslotte lees ik me al een jaar of tien bij op het gebied van mobiliteit en pik ik regelmatig een congres of webinar mee.

Je bent al jaren een echte fietsambassadeur. Vanwaar komt jouw voorliefde voor de fiets?

Dominique De Munck

In de eerste plaats door het fietsgeluk. You can’t buy happiness, but you can buy a bike! Wat is er zaliger dan er met de fiets op uit trekken? Ik werd lid van de Fietsersbond, omdat ik het absurd vond om te zien hoe de fiets nog zo vaak een stiefmoederlijke behandeling krijgt. De fiets is namelijk bijna een wonderpil voor de samenleving. Fietsen is goed voor jouw gezondheid, portemonnee, geluk, de stilte, onze leefomgeving, het overheidsbudget, … Het unieke aan de fiets is dat je actief bent en je tegelijk verplaatst. Voldoende beweging verlaagt veel meer dan gelijk welk medicijn het risico op bv. kanker en dementie. Uit onderzoek blijkt dat als je een uur fietst per week, je ongeveer een uur langer leeft. Fietsen is dus sneller dan je denkt. Heel belangrijk: je blijft ook veel langer in goede gezondheid. Bij een wagen overschatten we de ‘nuttige snelheid’ dan weer. Je moet er namelijk ook lang voor werken. Reken maar uit als je weet dat een gemiddelde wagen al gauw € 5 000,00 per jaar kost.

Dan ben je vast blij dat fietsen in de lift zit?

Dominique De Munck

Inderdaad, meer en meer beseffen mensen de unieke voordelen. De lockdown kreeg een nieuw publiek op de fiets. De komst van de elektrische fiets is ook een echte gamechanger. Langere afstanden zijn niet langer voor de sportieve freaks. Het is ook comfortabeler en tegenwind of hitte schrikken niet meer af. Uit onderzoek blijkt trouwens dat eigenaars van een elektrische fiets, gemiddeld, meer gezondheidsvoordelen hebben dan gewone fietsers. De reden is simpel: ze gebruiken hem veel meer!

Langzaam gaat het snelst

Ook de overheden trekken steeds vaker de fiets-kaart?

Dominique De Munck

Politici wereldwijd stellen vast dat de automobiliteit op haar limieten botst en eigenlijk erg duur is voor de samenleving. Vlaanderen is wereldwijd de tweede fietsregio, na Nederland, maar op gelijke hoogte met Denemarken. Daar mogen we best trots op zijn. Op Vlaams niveau wordt (eindelijk!) een versnelling hoger geschakeld met een forse budgetverhoging voor fietsinfrastructuur. Dankzij een nieuw Vlaams decreet kunnen gemeenten bovendien overdreven snelheid veel beter aanpakken. Hier verwacht ik veel van, want de Belg is Europees kampioen in het niet naleven van het verkeersreglement. Die mentaliteit moeten we omkeren. Ook in onze gemeente krijgt de fiets sinds

enige tijd meer aandacht bij de heraanleg van wegen en er zijn ook meer snelheidscontroles.

Vind je dat het Vlaamse gewest genoeg doet? Wat is jouw mening over de inspanningen van het bestuur?

Dominique De Munck

De tijdslijn voor de aanpak van de fietspaden aan de N10 is onaanvaardbaar lang. Er is nood aan snellere procedures en het evenwicht tussen privaat en algemeen belang moet hersteld worden. Op gemeentelijke niveau staat het budget voor verkeersveiligheid en fietsbeleid totaal niet in verhouding tot de baten. Soms lijkt er koudwatervrees om de automobiliteit ook maar een strobreed in de weg te leggen. Het ideale fietsplan is nochtans ook een autoplan, maar dat vergeten we te vaak. Natuurlijk zijn we Gent niet, maar er is ook hier nog veel mogelijk om het fietsen veiliger en aangenamer te maken.

Het bestuur werkt volop aan een fietsbeleidsplan, waarvoor je zelf ook input aanlevert. Wat moet het ambitieniveau van dit plan zijn?

Dominique De Munck

Ons uitgangspunt is niet zo goed. Volgens de gemeentemonitor is slechts 23% onze inwoners het eens met de stelling dat kinderen zich zelfstandig en veilig kunnen verplaatsen. We staan hiermee 234ste op (toen) 295 Vlaamse gemeenten. Dit vind ik een heel belangrijke maatstaf: kan jong en oud zich veilig verplaatsen? Als we dit cijfer kunnen optrekken naar 50% - vijftien gemeenten behalen deze drempel nu al - zou dit zeer mooi zijn.

Wat zijn de voornaamste knelpunten in Begijnendijk om de fiets te nemen? Wat valt er aan te doen?

Dominique De Munck

Het comfort en de snelheid van een auto blijven in een verspreide woonomgeving als de onze zeer verleidelijk. Daarnaast ontmoedigt de verkeersonveiligheid en de druk van gemotoriseerd verkeer velen om de fiets te nemen. Goed fietsbeleid zet in op ontvlechting van fietsverkeer en autoverkeer. Dit is zeker in Begijnendijk niet evident. Doordat we in onze regio zowat overal zijn gaan bouwen, heb je veel gemotoriseerd verkeer. Dan zou je fietspaden moeten voorzien, want gemengd verkeer vraagt eigenlijk een zone 30. Dat vraagt zeer veel middelen en bovendien is de ruimte tussen de perceelsgrenzen bij ons beperkt. We gaan dus in deze fase specifieke routes moeten uitkiezen waar we de fiets op het voorplan zetten. Waar jong en oud elk type fiets, dus ook een bakfiets, comfortabel kan gebruiken. Daarnaast moet verkeersveiligheid in alle straten omhoog door bijvoorbeeld overdreven snelheid heel consequent aan te pakken. Tot slot moeten nog heel wat kruispunten beveiligd worden.

Kan je de link tussen onze ruimtelijk ordening en duurzaam verkeer wat meer duiden?

Dominique De Munck

Net zoals in sommige naburige gemeenten is er over nagenoeg het hele grondgebied gebouwd. Hierdoor creëer je erg veel gemotoriseerd verkeer, want de afstanden zijn relatief groot en performant openbaar vervoer is niet te organiseren. Het bemoeilijkt ook de aanleg van fietspaden en effectieve snelheidsremmers. Er is heel veel geld verdiend met de vernietiging van onze open ruimte. De kosten komen bij de samenleving terecht, nl. verkeersonveiligheid, files en peperdure infrastructuur. Enkele VITO-collega’s hebben de kosten van ons woonmodel uitgerekend. Ze kwamen tot astronomische bedragen. Jammer genoeg deint de Vlaamse ruimtelijke splinterbom verder uit. Je ziet het en de cijfers bevestigen het. De bevoegdheden van een lokaal bestuur om dit in te perken, zijn beperkt. De voorliggende bouwshift op Vlaams niveau maakt paradoxaal genoeg de situatie nog erger. Daar zijn alle experts het over eens. Jammer genoeg overdrijf ik niet. Hopelijk wordt de bouwshift dus nog aangepast.

Elektrisch rijden is de toekomst. Toch hoor je vaak kritische geluiden over de elektrische wagen. Ten onrechte volgens jou?

Dominique De Munck

De winst voor mens en milieu van een elektrische wagen tegenover een klassieke wagen is groot. Die wetenschappelijke discussie is echt wel beslecht. Als je wagen aan vervanging toe is en je doet veel kilometers, nl. meer dan 20 000 km/jaar, kies dan best nu al een elektrisch model. Anders kan je nog even wachten op prijsdalingen. Het duurt wel erg lang voor heel ons wagenpark elektrisch is en veel tijd rest ons niet om de uitstoot aanzienlijk te reduceren. Natuurlijk lost zo’n wagen de problematiek van de verkeersonveiligheid, lawaai, files, materiaal- en ruimtegebruik niet op. Daarvoor hebben we de elektrische fiets.

Voor langere verplaatsingen is een wagen vaak de beste optie. Wagens staan echter het grootste deel van de tijd stil. Daarom doe je zelf aan autodelen. Wat is dat juist en is daar ook vraag naar in Begijnendijk?

Dominique De Munck

Na vijf jaar autoloos te zijn, hebben we vier jaar geleden geïnvesteerd in een elektrische wagen die we delen via het Cozycar-platform. Deze delen we met een vijftal andere huishoudens. Wij kunnen ook andere wagens van het platform gebruiken. In landelijke gemeenten is dit nu nog een kleine niche, maar een beter aanbod creëert ook de vraag. Het Vlaamse Lokaal Energie- en Klimaatpact voorziet tegen 2030 ongeveer twee deelwagens per 1 000 inwoners. Gezien het landelijk karakter lijkt me vijf deelwagens in Begijnendijk en vijf in Betekom een mooi streven.

Er zijn meer dan 5 500 wagens in de gemeente en dit aantal neemt nog toe. Hoe overtuig je mensen om eventueel geen tweede wagen te nemen?

Dominique De Munck

In de eerste plaats door de alternatieven uit te bouwen. Voor ons bestuur betekent dit vooral fietsen veilig en aangenaam te maken. Veel gezinnen zullen dan merken dat die tweede wagen echt wel vaak stilstaat. Als er dan voorzien wordt in een sterk aanbod van deelwagens aan Hoppin-punten wenkt het afscheid van die kostenpost. Bonheiden geeft sinds kort een mooie korting op hun elektrisch autodeelaanbod in ruil voor de inlevering van een nummerplaat. Zulke voorbeelden verdienen navolging.

Nog een laatste vraag. Welke evoluties zie je in de manier waarop we ons verplaatsen binnen tien jaar?

Dominique De Munck

Het is duidelijk dat een ambitieus klimaatbeleid de norm wordt in Europa de komende tien jaar. Er zal dus nog veel fietsinfrastructuur bijkomen en ook meer geïnvesteerd worden in het openbaar vervoer, vooral de drukke lijnen. Het aandeel van de auto zal nog steeds groot zijn, maar gelukkig zet de trend naar veiliger en schoner verkeer zich versneld door. Wagens worden oplettender dan hun bestuurders en de meest recente zullen zelfs zonder kunnen. Voor de fietsveiligheid is dit absoluut een zegen. Ik kijk er alvast naar uit!