RAPORT z konsultacji CENTRUM POŁUDNIE

1

2

3

Raport z konsultacji Centrum Południe

4

Wstęp Konsultacje społeczne, dotyczące zagospodarowania przestrzeni wspólnych przy inwestycji realizowanej przez firmę Skanska, zostały przeprowadzone przez zespół Fundacji Dom Pokoju w dniach 26 października - 15 listopada 2017 r. Konsultacje przebiegały w dwóch etapach: warsztaty prowadzone w szkołach (prywatna szkoła Ekola i SP nr 30) oraz cykl trzech spotkań otwartych dla mieszkańców. Konsultacje poprzedziła szeroka dystrybucja informacji: 6000 zaproszeń - kolportaż do skrzynek pocztowych w blokach mieszkalnych znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie inwestycji. Jednocześnie mieszkańcy mieli możliwość wysłać swoje koncepcje na adres mailowy Fundacji lub wrzucić do skrzynki zainstalowanej na terenie należącym do inwestora, na którym realizowana będzie inwestycja.

Charakterystyka i demografia osiedla Konsultacje dotyczyły terenu, na którym firma Skanska realizować będzie inwestycję, w obrębie ulic: Gwiaździstej, Szczęśliwej i Powstańców Śląskich. Teren jest częścią Osiedla Powstańców Śląskich. Położony jest przy ruchliwej arterii komunikacyjnej, jaką jest Powstańców Śląskich, która jednocześnie jest drogą wylotową z Wrocławia. Ulica ta dzieli osiedle na dwie części i co istotne - bezpośrednio przy inwestycji nie ma przejścia dla pieszych. Teren ten pozostawał przez wiele lat niezagospodarowany - stanowiąc jedynie “łąkę” do wyprowadzania psów i dziki parking dla okolicznych mieszkańców, a w ostatnich latach również dla osób przyjeżdżających do Sky Tower.

Fundacja podjęła także współpracę przy projekcie z Uniwersytetem Ekonomicznym. Jako uzupełnienie do wyników konsultacji, studenci Gospodarki Przestrzennej przeprowadzili spacery badawcze między 29 listopada, a 8 grudnia.

Niniejszy raport jest podstawą do wypracowania rozwiązań, który będzie opracowywała pracownia architektoniczna na zlecenie inwestora - Firmy Skanska.

Należy jednak zaznaczyć, że inwestycja realizowana będzie etapowo, a co za tym idzie - również zagospodarowanie przestrzeni wspólnych będzie rozłożone w czasie.

Po drugiej stronie ulicy Powstańców Śląskich, na wysokości planowanej inwestycji, zlokalizowane są dwa bloki mieszkalne - tzw. “Galeriowce”, które mają po 12 kondygnacji. W pierwszym budynku jest 470 mieszkań, a w drugim 157 lokali. W sumie w dwóch galeriowcach mieszka około 1500 osób. Mieszkańcy ci stanowią znaczną część populacji osiedla i są użytkownikami głównie infrastruktury mieszczącej się na wschód od Powstańców Śląskich (m.in. Targ Komandor, hala kupców - Arena, Aldi, a dalej Aquapark Wrocław). Ze względu na wzmiankowany brak przejścia i ruchliwość ulicy, Powstańców Śl. stanowi barierę komunikacyjną. Interesujący nas teren jest dużo bardziej obecny w świadomości mieszkańców bloków między ulicą Gwiaździstą i Zielińskiego.

5

6

Osiedle Powstańców Śląskich liczy sobie 33,5 tysiąca mieszkańców. Rozciąga się na ogromnym terytorium przeszło 220 hektarów. Układ ulic w dużej mierze zachował się w kształcie przedwojennym do dnia dzisiejszego, natomiast zupełnie zmienił się charakter zabudowy. Całkowicie zniszczoną tkankę śródmiejską (kwartały kamienic) zastąpiły bloki. Teren przyszłej inwestycji otoczony jest budynkami spółdzielni mieszkaniowych (głównie: Wrocław-Południe oraz Wojewodzianka), wzniesionymi w latach 60 i 70. W dużym stopniu determinuje to strukturę demograficzną mieszkańców. Znaczna ich część to obecnie osoby w wieku 60-70 lat. Jednocześnie tkanka społeczna znajduje zasilenie w postaci młodszych pokoleń sprowadzających się do tej okolicy (wbrew pozorom tutejsza “wielka płyta” ma obecnie wielu zwolenników, zafascynowanych założeniami osiedla modernistycznego). Pomimo braku wyraźnych symboli, z którymi mogliby się utożsamiać mieszkańcy, wśród miejscowych widoczne jest przywiązanie do okolicy (głównie ze względu na zalety osiedla: “w centrum, a nie centrum”, świetne skomunikowanie i kompletność funkcjonalna).

Z uwagi na bliskość budynków Uniwersytetu Ekonomicznego oraz dogodny dojazd do pozostałych głównych uczelni, wysoki odsetek mieszkań jest wynajmowanych studentom. Obecnie można zauważyć pogłębiający się proces starzenia lokalnej społeczności, spodziewane jest odwrócenie się tego trendu w dalszej perspektywie czasu. Z kolei patrząc na strukturę społeczną, zaobserwować można swoisty egalitaryzm, wynikający ze sposobu zasiedlania nowo wybudowanych bloków (doktryna socjalistyczna przewidywała mieszanie ze sobą przedstawicieli różnych warstw społecznych). Tworzy to niezwykle barwną mozaikę osobową, choć - co w tej sytuacji zaskakujące - nie przekłada się to na aktywność społeczną mieszkańców. W przyszłości należy się jednak spodziewać wzrostu udziału klasy średniej i średniej wyższej, głównie ze względu na wysokie ceny tutejszych nieruchomości.1

1 Opis demograficzny opracowany we współpracy z Michałem Kwiatkowskim - Prezesem Zarządu Osiedla Powstańców Śląskich

Potrzeby mieszkańców -

analiza projektów zgłaszanych w WBO oraz najbliższego otoczenia inwestycji Na przestrzeni lat istnienia Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego, można zauważyć wyraźną tendencję wzrostową w ilości wniosków składanych w rejonie 9. [Powstańców Śląskich, Gajowice, Borek]. Proponowane projekty stanowią różnorodny zbiór pomysłów - zarówno w mikro- jak i w makroskali.

Wyraźnie widoczna jest troska o bezpieczeństwo, ale i poważne braki osiedla, jeśli chodzi podstawową infrastrukturę - we wnioskach pojawia się konieczność poprawy oświetlenia oraz nawierzchni chodnika, bądź też utworzenie nowych (np. utrzymanie i remont nawierzchni gminnej drogi wewnętrznej w obrębie zabudowań mieszkalnych przy ul. Tadeusza Zielińskiego [WBO 2014], ulica Zaporoska - przebudowa chodnika oraz budowa ścieżki rowerowej [WBO 2015]), utworzenia dodatkowych przejść dla pieszych (np. budowa brakującego przejścia dla pieszych przez ul. Komandorską, na wysokości ul. Pabianickiej i Radosnej [WBO 2015]), rewitalizację podwórek, czy też poprawa jakości infrastruktury rowerowej. Z biegiem lat i realizacją wniosków widoczne jest dalsze zainteresowanie - np. wniosek o montaż kamer monitorujących wykonany wcześniej plac zabaw, etapowanie projektów czy też doposażenie miejsc powstałych w poprzednich edycjach.

Jedną z najpilniejszych potrzeb pozostaje kwestia parkowania samochodów, mieszkańcy wskazują miejsca, w których obecna sytuacja wymaga usystematyzowania. Lokalizacja najbliżej miejsca niniejszego opracowania wskazana została w projekcie z 2016 roku - Nowa Gwiaździsta. Projekt zakłada zwężenie ulicy i remont jej nawierzchni oraz remont chodników i wprowadzenie ukośnych miejsc parkingowych oraz dodatkowej zieleni. Potrzeby te znalazły swoje odzwierciedlenie w konsultacjach społecznych prowadzonych przez Fundację i firmę Skanska. Kolejna lokalizacja zgłoszona była w projekcie “Uporządkowanie miejsc parkingowych wzdłuż ul. Radosnej i udogodnienie okolicznym mieszkańcom pozostawienia pojazdu w pobliżu miejsca zamieszkania [WBO 2016]”.

Wnioskując na podstawie składanych każdego roku wniosków - mieszkańcom brakuje także zieleni i parków, np. Park Szeli - projekt z 2014 roku, czy dwa projekty dosadzania drzew na Hallera i Ślężnej oraz Krzewy i kwiaty na Powstań-

7

8

9

ców - ogród miejski w centrum miasta [WBO. 2017]. Ostatni ze wspomnianych dotyczy zagospodarowania zieleni na ulicy Powstańców Śl. również na interesującym nas odcinku - pomysłodawcy zależy na dosadzeniu roślin ozdobnych tj. róż, rododendronów, hortensji itp. Ponadto pojawia się kilka projektów kompleksowego zagospodarowania terenu, uwzględniającego małą architekturę (m.in. place zabaw, ławki, siłownie, zewnętrzne, oświetlenie) oraz zieleń.

W najbliższym otoczeniu inwestycji tereny przeznaczone do rekreacji charakteryzują się różnym stanem zagospodarowania. W większości są to nieuporządkowane trawniki lub roślinność niegdyś tworząca kompozycje, obecnie wymagająca uzupełnień. W promieniu 500 m znajduje się kilkanaście placów zabaw, są jednak dość skromne i w kiepskim stanie technicznym. Wyjątek stanowi plac zabaw w Parku Osiedlowym Dorota Barbara, który mieści się na tyłach Galeriowca (między Zaolziańską i Radosną), gdzie znajduje się dobrze zaprojektowany, duży plac zabaw - jak jednak wspomniano wcześniej, mieszkańcy bezpośredniego sąsiedztwa inwestycji raczej nie korzystają z infrastruktury po drugiej stronie ulicy Powstańców Śl. Ponadto infrastruktura skierowana jest dla najmłodszych, pomija młodzież. Dopiero w odległości powyżej 500 m od terenu opracowania - na Wzgórzu Andersa umiejscowiony został pumptrack (trasa rowerowa) oraz infrastruktura pozwalająca trenować parkour czy też kalistenikę. W zasięgu 500 metrów od terenu inwestycji wyróżnić można kilka obiektów edukacji (6 przedszkoli i 6 szkół) wraz z boiskami. Osiedlowe boisko przeznaczone dla wszystkich mieszkańców, znajduje się też w Parku Osiedlowym Dorota Barbara.

W najbliższym otoczeniu brakuje małej architektury dedykowanej osobom starszym i dorosłym. W sąsiedztwie brak jest oświetlenia i infrastruktury pieszej adekwatnej do potrzeb mieszkańców (obecność przedeptów). W obrębie najbliższych ulic brakuje przemyślanych kompleksowych założeń dedykowanym mieszkańcom.

przedszkola szkoły tereny zieleni z infrastrukturą sportową place zabaw teren opracowania Fot.1 Ogólna analiza najbliszego otoczenia w promieniu 500 m od terenu opracowania (podkład: https://www.openstreetmap.org)

10

Ogólne wnioski i rekomendacje Propozycje mieszkańców osiedla można podzielić na kategorie związane z wiekiem, rolą społeczną, miejscem zamieszkania itp. w następujący sposób: 1. Osoby czynne zawodowo, w wieku produkcyjnym preferowały sposób zagospodarowania przestrzeni, który ogólnie można nazwać rekreacyjnym: ścieżki rekreacyjne, stacja naprawy rowerów, trawniki jako miejsca piknikowe, siłownia na świeżym powietrzu, czy park linowy itp.

2. Rodzice z dziećmi (młodszymi, starszymi oraz nastolatkami) wnioskowali o stworzenie wielofunkcyjnego miejsca zabaw dla dzieci, ale zaprojektowanego dla różnych grup wiekowych, co pozwoli na korzystanie z niego rodzinom posiadającym dzieci w różnym wieku. Miejsce takie dodatkowo powinno być zabezpieczone, aby dzieci nie mogły go opuścić i połączone z usługą gastronomiczną, najlepiej kawiarnią. Pojawiały się również wskazania uzupełniające ten projekt, podkreślające znaczenie animatorów zabaw dziecięcych. Wówczas wszystkie potrzeby byłyby zaspokojone: rodzice opiekujący się dziećmi mogliby mieć chwilę relaksu, dzieci i młodzież rozrywkę i zabawę, a wszyscy - poczucie bezpieczeństwa. Jest to na pewno niełatwe zadanie koncepcyjne, ale też taki wielowymiarowy, wielofunkcyjny projekt byłby innowacją w społeczności lokalnej.

3. Mieszkańcy ulicy Gwiaździstej: zachowanie ciągów komunikacyjnych od Gwiaździstej do Powstańców Śląskich również w uzgodnieniu z inwestorami z sąsiednich działek. Jeśli przyjrzymy się ścieżkom wydeptanym obecnie na terenie inwestycji, możemy łatwo określić, jak owe ciągi mogłyby wyglądać.

4. Seniorzy wnioskowali o rozwinięcie części usługowej w formę usług rzemieślniczych: szewskich, krawieckich itp.

Potrzeby uniwersalne: 1. Mała architektura (ławki) i miejsca spotkań (np. stoły) 2. Piekarnia, jako konkretne wskazanie w grupie usług 3. Mini park linowy 4. Publiczna toaleta Jedną z najsilniej akcentowanych przez wszystkich mieszkańców potrzeb, było stworzenie oazy zieleni - najchętniej w postaci wysokich drzew czy wysokiej zieleni, ale także rozległych trawników, ogrodów, które mogą stać się kameralnymi miejscami spotkań - wyizolowanych z miejskiego zgiełku. Realizacja mogłaby przyjąć formę parku kieszonkowego. Jako uzupełnienie mieszkańcy widzieliby chętnie “mini wodospad” lub fontannę albo “rzekę”.

Przytaczamy tu wypowiedź jednego z mieszkańców, aby podkreślić, wzmocnić opisywaną potrzebę: “My jesteśmy mieszkańcami centrum miasta. W centrum wiadomo - zawsze jest hałas i brakuje zieleni. Dlatego zawsze będziemy na to zwracać uwagę: żeby było jak najciszej i jak najbardziej zielono”.

Rekomendujemy projektowanie rozwiązań, które holistycznie są w stanie odpowiedzieć na tę potrzebę.

Uniwersalnym pomysłem, który wzbudził wielkie zainteresowanie, było zaproszenie do animowania przestrzeni organizacji lub grupy społecznej. Mogłaby to być: - biblioteka sąsiedzka - organizacja pozarządowa prowadząca działania edukacyjne dla dzieci i młodzieży - klub seniora, itp.

Obawy związane z inwestycją Warto osobne miejsce poświęcić eksplikowanym obawom, gdyż wzmacniają one znaczenie potrzeb. Najważniejsze i najczęściej pojawiające się obawy dotyczyły wzmożenia ruchu samochodowego i jednocześnie zwiększenie się trudności z miejscami parkingowymi. Jedną z propozycji był rotacyjny system korzystania z miejsc na parkingu podziemnym inwestycji - w ciągu dnia

11

12

parkują pracownicy, a na wieczór i noc miejsca wykorzystują mieszkańcy.

Myśląc o projekcie warto zadbać o to, aby maksymalnie duża część nawierzchni była w formie ścieżek, alejek, trawników lub innych form zieleni, co będzie zgodne z potrzebami mieszkańców. Eksplikowaną obawą była dominacja asfaltowych, betonowych lub zbudowanych z innych materiałów ciągów komunikacyjnych i placów.

Kolejna grupa obaw miała związek z brakiem poczucia bezpieczeństwa mieszkańców:

-“wymieranie” biurowca po godzinach pracy, warto zatem zadbać o stworzenie miejsc, które będą żyły po godzinach pracy biur - doświetlenie terenu w godzinach wieczornych, zadbanie o rozplanowanie ewentualnych projektów z wykluczeniem tzw. “czarnych punktów” ciemnych zaułków sprzyjających przemocy.

Pomysły, których nie rekomendujemy: Wiele z rozwiązań zaproponowanych przez najmłodszych uczestników konsultacji jest nierealnych do zrealizowania. Młodzież wspominała na przykład wybudowanie skateparku, który jest zbyt głośny i nie powinien być zlokalizowany w bezpośrednim sąsiedztwie miejsc pracy.

Ze względów bezpieczeństwa, a także z powodu wielkości i stopnia komplikacji takich inwestycji, niemożliwe byłoby także wykonanie rollercostera, czy basenu. Rozwiązania zaproponowane przez dzieci, takie jak ścianka wspinaczkowa, czy tyrolka zamontowana między drzewami, wymagałyby stałego nadzoru i opiekuna.

Część z propozycji nie będzie możliwych do wykonania, również ze względu na ograniczenia wynikające z prawa budowlanego, na przykład pomiędzy drogą pożarową a budynkiem można lokalizować jedynie obiekty niższe niż 3 m i niezwiązane trwale z gruntem.

Pomimo tego, że różne grupy wiekowe zgłaszały pomysł wybudowania boiska, nie rekomendujemy tego rozwiązania. W okolicy jest aż 6 szkół, których

boiska są ogólnodostępne, a także boisko na tyłach Galeriowca między Radosną i Zaolziańską.

Szczegółowy opis konsultacji Łącznie w konsultacjach uczestniczyło 106 osób. Największą przebadaną grupę stanowiły dzieci i młodzież (58 osób). 34 osoby wzięły udział w spacerach badawczych. W konsultacjach dla mieszkańców uczestniczyło 14 osób, które reprezentowały następujące grupy: - rodzice z dziećmi (w tym zarówno z małymi dziećmi, jak i z nastoletnimi) - seniorzy - grupa 30-35 latków, aktywnych zawodowo - reprezentanci samorządu osiedlowego Pierwsze warsztaty dla dzieci zostały przeprowadzone 26.10.2017 w dwóch grupach wiekowych: klasa IV (20 osób) oraz klasa VII (19 osób), w szkole EKOLA zlokalizowanej w bezpośrednim sąsiedztwie terenu opracowania - dzieci są uczniami prywatnej szkoły, czyli mieszkańcami różnych części Wrocławia, skąd codziennie dojeżdżają.

Warsztaty w Szkole Podstawowej nr 30 przy ulicy Zaporoskiej 28 odbyły się 10.11. dla uczniów VI klasy. W warsztacie wzięło udział 19 osób.

13

14

Warsztaty realizowane w szkołach Metodologia Cel warsztatów: - Zbadanie potrzeb młodych mieszkańców i w jakich miejscach młodzież obecnie je realizuje - Wizualizacja proponowanego zagospodarowania przestrzennego kwartału

Warsztaty dla dwóch grup wiekowych były realizowane według podobnego scenariusza.

- Omówienie celów warsztatów, przedstawienie terenu inwestycji. Dyskusja na temat przestrzeni publicznych oraz potencjalnych użytkowników.

- Praca w czterech grupach tematycznych: architektura krajobrazu, miejsce odpoczynku (mała architektura), aktywność fizyczna dla starszych i młodzieży, miejsce zabaw dla młodszych.

- Przejście do pracy nad wcześniej przygotowanym planem na podłodze określenie lokalizacji charakterystycznych punktów w najbliższym otoczeniu: SkyTower, Pasaż Zielińskiego.

- Dyskusja na temat poszczególnych pomysłów - dodanie nowych wspólnych oraz weryfikacja zaproponowanych rozwiązań - negocjacje pomiędzy grupami.

Pomysły wypracowane przez młodzież Młodsza grupa wiekowa: - miejsca dla zwierząt - karmniki - hotel dla zwierząt - budki dla ptaków - zoo - kolorowy las (miejsce dla mieszkańców) - drzewa i ścieżki - chmury - trawniki - jeziorko - kiosk - sklep z grami - instalacja świetlna - ścianka wspinaczkowa - basen

1 Tekst wytłuszczonym drukiem wskazuje pomysły, które pojawiały się wielokrotnie w trakcie warsztatów / konsultacji, wskazywane przez różne grupy

15

16

Młodzież (12-13 lat): Sport i rekreacja: - wielofunkcyjny plac z betonem, asfaltem do jazdy na rolkach, do biegania - bieżnia okalająca boiska sportowe - tyrolka pomiędzy drzewami - plac zabaw: górka ze zjeżdżalnią, karuzela, podłoga “piankowa” - basen - e-sport - park linowy2 (w tym wypożyczalnia sprzętu) - trampoliny - specjalne na dwór - rollercoaster - ścianka wspinaczkowa - pole do minigolfa - wypożyczalnia sprzętu sportowego - boiska sportowe (koszykówka, siatkówka, piłka nożna) - skatepark (piramidki, górki, poręcze, bowl) - ścieżka rowerowa (kolarska) - siłownia - park dla psów (złoty hydrant - jako wyróżnik miejsca) - huśtawki - stoły ping-pongowe - fitness park - kącik dla małych dzieci - gumowa posadzka - miejsce do jogi - basen do wake-boardingu

Zieleń: - dużo drzew i krzewów - zieleń wkomponowana w nawierzchnię, posadzka z zielenią - wysokie, różnokolorowe rośliny - kwiaty - drzewa, zasłony z drzew

- fontanna otoczona roślinnością - zbiornik wodny - altana z kwiatami - labirynt z żywopłotu - ścieżki do spacerowania - zieleń wkomponowana w posadzki - akwarium w przestrzeni otwartej - wertykalny ogród

17

18 Usługi: - budka z goframi i lodami - wypożyczalnia sprzętu sportowego - kawiarnia z widokiem na park linowy (z dużymi oknami), zapewniony cichy kącik z wykładziną dla najmłodszych - kawiarenka blisko placu zabaw, basenu z widokiem na te miejsca (żeby dorośli mogli mieć oko na dzieciaki) - mini bar, kawiarnia - escape room - kocia kawiarnia (miejsce gdzie można spędzić czas z kotami) - kawiarnia Starbucks (w nim ławki do komputerów) - lodziarnia

Mała architektura: - ciekawe formy do siedzenia - oświetlenie - ścieżki i ławki - altana - miejsce spotkań - huśtające się ławki - stoliki, śmietniki - podświetlona fontanna (wielka kula) - kamienne figury porośnięte roślinnością - leżaki - ogrzewane ławki z ładowarkami i lampami - hamaki - domek na drzewie - kosze na psie odchody

Inne: - parking z ładowaniem akumulatorów - pojemnik z ubraniami dla biednych - karmnik dla ptaków - latarnie z kamerami

- wi-fi - wc - sprzęt dla osób niepełnosprawnych

19

20

Wnioski W najmłodszej grupie wiekowej ciężko było osiągnąć duży poziom konkretu pomysły uczestników warsztatów dotyczyły generalnej idei przestrzeni wspólnej w większym stopniu, niż zadanej przestrzeni. Plusem zaproszenia do współpracy dziesięciolatków była ich wyjątkowa inwencja twórcza nieskrępowana czynnikami racjonalnymi ani ograniczającymi założeniami. Pomysły przez nie przedstawione są świeże, niewzorowane na wcześniejszych doświadczeniach, niezwykle kreatywne.

Spotkania konsultacyjne dla mieszkańców Rekrutacja

Rekrutacja na konsultacje prowadzona była przez dwa tygodnie przed rozpoczęciem samych spotkań. Polegała na wrzucaniu zaproszeń do skrzynek pocztowych w budynkach oznaczonych na mapie:

W Szkole Podstawowej nr 30 dzieci doskonale znały teren - co pokazała dyskusja na temat tego co im się podoba, a co nie. Dodatkowo niektóre codziennie tamtędy przechodzą -jest to droga do szkoły lub sklepu. Uczestnicy warsztatów byli żywo zainteresowani kształtem inwestycji i z pewnością stanowić będą grupę beneficjentów nowo powstałej przestrzeni.

Co istotne - jest duża zbieżność koncepcji opracowanych przez dzieci, jak i dorosłych. Większość pomysłów oscylowała wokół rekreacji i zieleni. Dzieci postrzegają zieleń i drzewa jako pożądane elementy przestrzeni, które sprawiają, że jest ona przyjaźniejsza. Dużo uwagi w trakcie warsztatów dzieci poświęciły przestrzeni dla zwierząt: zarówno dziko żyjącym kotom i ptakom, jak i stworzeniu przestrzeni / wybiegów dla psów - uczniowie zwracali uwagę, że teren ten pełni taką rolę obecnie. Wiele z uwag było dojrzałych i wartych do uwzględnienia w projektowaniu przestrzeni - dzieci pomyślały na przykład o osobach niepełnosprawnych - warto więc zwrócić uwagę na jak największą dostępność i projektowanie uniwersalne, a także - podobnie jak dorośli - wskazały, że potrzebna będzie publiczna toaleta. miejsca rozwieszenia plakatów kolportaż ulotek teren opracowania

Fot.2 Mapa z zaznaczonymi obszarami w których wykonany był kolportaż ulotek i plakatów (podkład mapowy: https://www.google.pl/maps ) opracowanie: Agnieszka Bocheńska-Niemiec

21

22

Bezpośrednie rozmowy z mieszkańcami i przekazanie im zaproszeń do rąk własnych, z wytłumaczeniem intencji konsultacji.

Plakaty i zaproszenia opracowane zostały w jednolitej szacie graficznej. Plakaty zawierały mniejszą ilość tekstu, korespondującymi z listami. Zaprojektowane zostały w taki sposób, że znalazła się na nich wolna przestrzeń na napisanie własnego pomysłu. Wystąpiliśmy o oficjalną zgodę na kolportaż plakatów na tablicach ogłoszeniowych Spółdzielni Mieszkaniowej Wrocław Południe - niestety otrzymaliśmy odpowiedź odmowną.

W rekrutację na konsultacje zaangażowała się także Rada Osiedla Powstańców Śląskich - rozwieszając plakaty na swoich 3 tablicach ogłoszeniowych, a także w budynkach galeriowców (25 sztuk). Informacja o konsultacjach została także opublikowana na fan page’u Rady Osiedla, który śledzi 345 osób w domniemaniu sami mieszkańcy osiedla. Cała Rada Osiedla została poinformowana o konsultacjach i zaproszona do udziału w nich.

Metodologia Konsultacje zostały zaplanowane w konwencji World Cafe. Jest to metoda służąca uporządkowaniu dyskusji – wymiany informacji i pomysłów oraz określenia potrzeb i oczekiwań wszystkich zaangażowanych stron (bez szukania konkretnych rozwiązań). Polega na jednoczesnej rozmowie o kilku aspektach danej kwestii przez uczestników podzielonych na grupy; przez zmiany stolików z przypisanymi tematami, uczestnicy mogą omówić je wszystkie. Żeby zwiększyć efektywność warsztatów i wykorzystać jak najlepiej wiedzę mieszkańców, którzy wzięli udział w konsultacjach, scenariusz został zmodyfikowany. Łącznie w konsultacjach wzięło udział 14 osób. Z każdą z grup omówione zostały potrzeby i braki w infrastrukturze osiedla, a także wątpliwości i obawy, które mieszkańcy zgłaszali. Zebrane zostały wszystkie pomysły zgłaszane przez mieszkańców - w trakcie spotkania nie były weryfikowane, ani poddawane krytyce. Poza wykorzystaniem standardowych metod konsultacyjnych, w trakcie warsztatów zastosowana została technika rysunkowa, dzięki czemu pomysły i obawy zgłaszane przez uczestników były od razu graficznie przedstawiane na planszy roboczej z terenem opracowania. Metoda ta ułatwia komunikację

z uczestnikami i w sposób czytelny obrazuje pomysły, dzięki czemu uczestnicy, którzy dołączali do konsultacji po ich rozpoczęciu, byli w stanie samodzielnie zinterpretować wcześniej proponowane rozwiązania.

Proponowane rozwiązania projektowe Zieleń: - drzewa i zieleń w otoczeniu - drzewa dookoła całej inwestycji - dąb - duże drzewo na placu otwierającym kompleks (tak jak przy Wroclavii) - wprowadzenie koloru, poprzez nasadzenia kolorowych kwiatów - drugi ogród japoński oraz telebim z tai chi - park “odizolowany od miasta” - wodospad, stolik, kwiatki - utworzenie - azylu od wielkomiejskiego hałasu - las - trawnik - otwarta przestrzeń na pikniki - psi park oraz infrastruktura do sprzątania - górki, park, inny świat (nawiązanie do realizacji zagranicznych, gdzie ogrody miejskie są ukryte i niewidoczne dla przechodnia) - widok z okna mieszkańców (na inwestycję) np. zielony dach, zielone tarasy na budynkach - ogrody społeczne - edukacyjne

Podniesienie bezpieczeństwa: - pas zieleni - żywopłot oddzielający od ulicy - dla podniesienia bezpieczeństwa - oświetlenie (dające przytulność i poczucie bezpieczeństwa) - monitoring - w parterze usługi, które przyczynią się do tego, żeby budynek nie wymierał po godzinach pracy biur - strefa wolna od sprzedaży alkoholu

23

24

Poza terenem inwestycji lub wykraczające poza teren: - uporządkowanie zieleni wokół szpaleru drzew na Powstańców Śląskich - zachowanie ciągłości poziomów i krawężników (wyrównanie terenu) - zachowanie ciągów pieszych - tak by możliwe było dojście od ulicy Gwiaździstej do Powstańców - w tym celu niezbędne jest porozumienie z deweloperem, który jest właścicielem sąsiedniej działki przeznaczonej pod zabudowę mieszkaniową - uporządkowanie sposobu parkowania od strony ulicy Gwiaździstej - zachowanie jak największej ilości drzew od strony Powstańców Śląskich

Rekreacja i sport: - strefa dla rolek i deskorolek - miejska siłownia pod chmurką - plac zabaw z gumową nawierzchnią - stworzenie przestrzeni dla młodszych i starszych dzieci różne grupy wiekowe) - strefa dla rodziców i dzieci - jeśli powstanie plac zabaw dobrze żeby towarzyszyło mu miejsce spotkań dla rodziców - bezpieczny park linowy - boisko

Mała architektura: - dużo ławek - miejsc do siedzenia, także niekonwencjonalnych - kosze na śmieci (dostateczna ilość i estetyczny wygląd) - stoliki i miejsca do rozmów jako część przestrzeni wspólnej, a nie tylko jako część ogródków kawiarnianych - ławki-leżaki

Usługi: -ulica restauracyjna - piekarnia - najlepiej tradycyjna, opalana drewnem - małe sklepy spożywcze - oldschoolowe warzywniaki - kreatywna przestrzeń - stworzenie takiego miejsca jak Siemacha Spot -

które potem powierzone jest organizacji pozarządowej, miejsce dla animatora lokalnego - przedszkola - miejsce do wystawiania sztuki - teren pod foodtrucki (mniejsza cena niż najem lokali użytkowych) - usługi rzemieślnicze - krawcowa, szewc, w tej chwili bardzo ich brakuje z tej strony miasta

Odwołania historyczne / tożsamościowe: - nawiązanie do starej zabudowy z tego rejonu (osiedle wilhelmińskie i najbardziej reprezentacyjna ulica w mieście - ambasady) - ulica cesarzowej Wiktorii - Victoriastrasse - “odtworzenie” siatki ulic i ich dawnych nazw na tabliczkach - zamontowanie w witrynach okiennych starych zdjęć, obrazów prezentujących wygląd tej części miasta - nawiązanie do ulicy Lwowskiej, która dochodziła do samej Powstańców Śląskich - na elewacji wykonanie podświetlanego na noc obrysu kamienicy, która stała w tej lokalizacji - oświetlenie lub inne uwidocznienie szyn tramwajowych, które są pozostałością po ulicy Lwowskiej - mieścił się tam bunkier-punkt dowodzenie sztabu niemieckiego. Stąd reprezentacja niemiecka rozpoczęła marsz na Krzyki, celem podjęcia rokowań (punkt, który może być atrakcją dla turystów) Inne: - rzeczka - zimą zamieniana na lodowisko - fontanna lub wodospad - jako wyciszenie i ochłoda latem - stacja naprawy rowerów - toalety -bookcrossing lub biblioteka sąsiedzka - dostępność dla niepełnosprawnych - miejsce do ekspresji artystycznej - organizacji wystaw, ale i miejsce do rysowania, malowania w przestrzeni publicznej budki dla ptaków i karmniki, domki dla kotów

25

26

rotacyjne użytkowanie parkingu - mieszkańcy korzystają z niego po godzinach pracy biurowca - budki dla ptaków i karmniki, domki dla kotów - rotacyjne użytkowanie parkingu - mieszkańcy korzystają z niego po godzinach pracy biurowca

27

28

Obawy - brak przepływu powietrza - brak oświetlenia - obniżone poczucie bezpieczeństwa - wybetonowana przestrzeń - “martwa przestrzeń” - wymierająca po zamknięciu biur - brak naturalnego światła - likwidacja parkingów od strony ul. Gwiaździstej - usunięcie zieleni od strony ul. Powstańców Śląskich oraz zniszczenie charakterystycznych dla tego miejsca klombów (wyspy wyniesionej zieleni okalane murkami z materiału pocmentarnego) - apel o utrzymanie stanu jaki jest wraz z dosadzeniem nowej roślinności - przepustowość ulicy Gwiaździstej, jeśli wjazd do budynku będzie mieścił się z tej strony - powstanie budynek, który będzie jedną, bardzo długą bryłą - natężenie ruchu samochodowego i powiększenie problemu z parkowaniem - teren będzie miał ekskluzywny charakter i ludzie nie będą chcieli z niego korzystać (zbyt dopieszczona zieleń, etc.)

Podsumowanie spacerów badawczych Cykl konsultacji społecznych i warsztatów prowadzonych w szkołach uzupełniły spacery badawcze, które przeprowadzili studenci Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Ekonomicznego. Studenci zrealizowali 23 spacery, z udziałem łącznie 34 osób. Badani stanowią bardzo zróżnicowaną grupę. W skład grupy weszło 16 kobiet i 18 mężczyzn. 15 rozmówców to emeryci, 12 osoby aktywne zawodowo, 3 uczniów i 2 osoby studiujące. Również wiekowo grupa była zróżnicowana. Najmłodsi przebadani to 16-latkowie, a najstarszy uczestnik był powyżej 80 roku życia. Daje nam to wiedzę o potrzebach niemal każdej grupy wiekowej. Zaledwie trzy osoby, które wzięły udział w spacerach to mieszkańcy bloków, mieszczących się na ulicy Zaolziańskiej, czyli części osiedla oddzielonej

od inwestycji aleją Powstańców Śląskich.

Wyniki spacerów nie odbiegają w znaczący sposób od diagnozy opracowanej w trakcie konsultacji społecznej. Spacery potwierdziły, że teren, na którym realizowana będzie inwestycja, nie budzi właściwie żadnych konotacji i nie jest elementem wspomnień (nawet osób, które w okolicy mieszkają od 50 lat).

Najczęściej jedynym sposobem użytkowania przestrzeni, jest używanie jej jako „skrótu” do przystanku lub drogi na uczelnię albo do pracy. Osoby starsze deklarują, że latem chętnie spacerują – także po interesującym nas terenie. Dwójka respondentów (osoby emerytowane) odniosła się do tego, że wyprowadzają psy na terenie, na którym powstanie inwestycja.

Odpowiedzi dotyczące nowych pomysłów na zagospodarowanie przestrzeni zbliżone są do wcześniejszych głosów uczestników konsultacji. Największą potrzebą jest przestrzeń do rekreacji oraz zielona oaza, która stanowiłaby azyl od ulicznego hałasu. Wśród osób młodych – aktywnych zawodowo najpilniejszą potrzebą pozostają miejsca parkingowe, niektórzy sugerowali właśnie takie zagospodarowanie terenu. Najmłodsi uczestnicy (uczniowie i studenci) chętnie korzystaliby także z siłowni zewnętrznej lub innych form aktywności, jak bieżnia czy boisko. Ponownie kilkukrotnie pojawił się pomysł uruchomienia na tym obszarze piekarni. Osoby starsze i studenci zwrócili uwagę na to, że w okolicy brakuje lokalu gastronomicznego z przystępnymi cenami i chętnie korzystaliby z takiego punktu usługowego na obszarze inwestycji.

Wnioski Strategia dotycząca komunikacji i informacji zaplanowana była na jak najszersze dotarcie do mieszkańców i wszystkich grup wiekowych. Niska frekwencja na konsultacjach jest dla nas także wyraźnym sygnałem o potencjale społecznym osiedla. Informację o niskim zaangażowaniu społecznym potwierdzili Radni Osiedlowi, którzy uczestniczyli w spotkaniach. Z ich dotychczasowych doświadczeń wynika, że mieszkańcy niechętnie angażują się w działania integracyjne, natomiast bardzo licznie uczestniczą w spotkaniach, na których należy zaakcentować sprzeciw wobec niepożądanych zmian. Dowodem na to są miejskie konsultacje dotyczące wprowadzenia płatnej strefy parkowania, które na tym osiedlu miały największą frekwencję we Wrocławiu. Odpowiedź na ten problem może stanowić stworzenia miejsca spotkań dla mieszkańców, prowadzonego przez animatora (na przykład organizację pozarządową) - taka

29

30

potrzeba była bardzo wyraźnie sygnalizowana przez przedstawiciela Rady Osiedla.

Dodatkowym wnioskiem może tu być brak relacji mieszkańców z terenem, który jest przedmiotem konsultacji. Mieszkańcy nie integrują się w celu zagospodarowania ważnej dla nich przestrzeni, nie mają potrzeby, aby przestrzeń ta stała się im bliska. Taką potrzebę można wypracować wtórnie, poprzez animację.

Część osób uczestniczących w konsultacjach to lokalni liderzy, którzy są bardzo zorientowani w sprawach osiedlowych - w tym trudnościach i deficytach, a także potrzebach. W związku z tym pomimo niskiej frekwencji udało się wypracować i pogłębić wiele koncepcji wykorzystania przestrzeni wspólnych przy inwestycji.

Opinie ekspertów Głos radnego osiedlowego: Raport z konsultacji dot. zagospodarowania tzw. Centrum Południowego dobrze charakteryzuje główne obawy i oczekiwania mieszkańców. Dotychczas teren podlegający analizie funkcjonował jako kompletnie niezagospodarowany plac rekreacyjny. Pełnił głównie rolę wybiegu dla psów, od czasu do czasu rozstawiano tam lunaparki i cyrki, a rzadko odbywały się imprezy muzyczne. Mieszkańcy od dłuższego czasu oswajani byli z myślą, iż plac zostanie zabudowany.

Dotychczasowe doświadczenia odnośnie relacji na linii inwestor-otoczenie we Wrocławiu nie napawały optymizmem, toteż zrozumiały może być brak poczucia wpływu lokalnej społeczności na sposób zagospodarowania tego terenu. Tym bardziej należy podkreślić, że przeprowadzone na zlecenie firmy Skanska konsultacje społeczne są chwalebnym ewenementem w skali naszego miasta, a być może nawet i kraju.

Propozycje zgłoszone przez uczestników spotkań konsultacyjnych są reprezentatywne dla całej społeczności Osiedla. Generalnie w pierwszym odruchu przy rozpatrywaniu przyszłości tego fragmentu miasta mieszkańcy najbardziej obawiają się utraty terenu zielonego i postulują stworzenie parku

kieszonkowego lub innej małej formy zieleni urządzonej. Jest to również zgodne z aktualnie dominującą modą w dyskursie o mieście. Zasadniczo kolejne koncepcje na zagospodarowanie planowanych jako wolne od zabudowy fragmentów działki są w większości w stosunku do tejże zieleni wtórne i mają raczej rolę uzupełniającą.

Inaczej sprawa się ma z propozycjami na zagospodarowanie samego budynku: mieszkańcy są świadomi, iż ulica Powstańców Śląskich jest jedną z najbardziej reprezentacyjnych tras miasta i chcieliby, aby w nowej inwestycji zaistniały rozwiązania godne jej przedwojennego sznytu. Generalnie mieszkańcy pragną, aby parter zapełnić zróżnicowanymi lokalami usługowymi, co miałoby wzmocnić funkcje centrotwórcze budynku. Wyraźnie rysuje się tu potrzeba, aby nowy budynek nie wyludniał się po godzinach pracy, ale służył również i po nich całej społeczności lokalnej.

Mieszkańcy obawiają się utraty terenu, który teraz jest „ich”. Inkluzywne zagospodarowanie przestrzeni wspólnych pozwoliłoby złagodzić poczucie straty i oswoić nową (a przez to obcą) rzeczywistość. Nie należy także zapominać o zgłaszanym problemie parkingowym. Jeżeli wskutek wykonania inwestycji problem pogłębi się, inwestor nie powinien umywać od tego rąk, tylko aktywnie włączyć się w proces wypracowywania rozwiązań.

Osobiście bardzo cieszy mnie przyłożenie dużej wagi do kwestii historycznych. Tego typu akcenty pozwalają nie tylko na tworzenie form ciekawych turystycznie czy wizualnie, ale również umożliwiają włączenie się inwestora w proces budowania tożsamości lokalnej danej społeczności. To ogromny kapitał, którego nie należy lekceważyć.

Zorganizowane spotkania oraz zajęcia z młodzieżą są dobrym prognostykiem na przyszłość. Społeczność lokalna ma prawo oczekiwać, że ich postulaty zostaną wzięte pod uwagę. Jednocześnie mam nadzieję, że inwestor nadal będzie kładł tak duży nacisk na dialog z otoczeniem swego budynku.

Zapoczątkowany model relacji może mieć pozytywny wpływ na obopólne kontakty i kształtowanie przestrzeni, jak również wizerunek inwestora.

Michał Kwiatkowski Przewodniczący Zarządu Osiedla Powstańców Śląskich Prezes Zarządu Stowarzyszenia Wrocławskie Forum Osiedlowe

31

32

Głos ruchów miejskich: W 2016 roku aktywiści z Towarzystwa Upiększania Miasta Wrocławia, pod egidą Towarzystwa Benderowskiego, stworzyli koncepcję zagospodarowania południowej części miasta, nazwanej Śródmieściem Południowym.

Ten fragment miasta, znajdujący się blisko centrum, powinien pełnić funkcję śródmieścia, jednak z powodu usytuowania tam po zniszczeniach wojennych bloków, a następnie dalszej, chaotycznej zabudowy bez spójnego planu (omawiany teren jest praktycznie pozbawiony MPZP), bardziej przypomina blokowisko (z dużym nasyceniem usług, w tym publicznych, przez co nie stanowi jedynie sypialni).

Warto aby przy ul. Powstańców Śląskich stanęły budynki wielofunkcyjne.

Ważne jest aby teren ten funkcjonował w różnych godzinach, a przez to zapewniał bezpieczeństwo przebywającym na nim osobom. Istotne jest też wzięcie pod uwagę potencjalnych klientów - nastolatków i nastolatek uczących się w pobliskich szkołach, zarówno w perspektywie kawiarniano-usługowej jak i bardziej nowoczesnych form jak np. hackerspace lub makerspace - z których mogą również chcieć korzystać z dziećmi pracownicy przestrzeni biurowej, w szczególności jeśli dzieci te uczęszczać będą do pobliskich szkół.

Sugerujemy aby to ul. Gwiaździsta funkcjonowała jako ulica dojazdowa do posesji, dla znacznie zmniejszonej liczby aut na tym obszarze. Istotne jest by poczynić starania, aby nowe inwestycje na omawianej działce nie były dzięki dużej liczbie tanich miejsc parkingowych silnymi atraktorami ruchu samochodowego, ponieważ obniży to zarówno jakość życia dotychczasowych mieszkańców jak i wszystkich stojących w korkach użytkowników nowej zabudowy.

Gwiaździsta powinna pełnić funkcję ulicy, z której korzystają zarówno mieszkańcy jak i piesi oraz rowerzyści korzystający z usług na parterze zabudowy. Pieszych i rowerzystów zaś na tej ulicy przybędzie wraz ze zmniejszeniem liczby miejsc parkingowych, uporządkowaniem chodników oraz przedłużeniem Gwiaździstej w formie drogi pieszo-rowerowej do ul. Zapolskiej.

Punkty styczne propozycji z naszej koncepcji oraz zebranych od mieszkańców w procesie konsultacyjnym uwag: - nowe nasadzenia drzew na terenie inwestycji, - usługowe partery, które zapewnią użytkowanie budynku/-ów również po zakończeniu godzin pracy w biurach i zapewnią poczucie bezpieczeństwa, - wyposażenie terenu w fontanny/oczka wodne, dające ochłodę latem, - otwarte, publicznie dostępne tereny dla wszystkich, - pozostawienie możliwości przechodzenia w poprzek kwartału - z Powstańców Śl. na Gwiaździstą i w odwrotnym kierunku.

Proponujemy dodatkowo: - uwzględnienie zagospodarowania rezerwy pod Śródmiejską Trasę Południową przy ul. Szczęśliwej (przede wszystkim zielenią niską i średniowysoką, ew. drzewami w donicach, małą architekturą: ławki, siedziska, pergole porośnięte pnączami, oryginalnymi urządzeniami zabawowymi dla dzieci, huśtawkami, w tym dla dorosłych) - po to, by zlikwidować obecne klepisko=dziki parking i stworzyć wysokiej jakości przestrzeń publiczną (ŚTP w ciągu najbliższych lat nie będzie realizowana), - wprowadzenie zróżnicowanych funkcji lokali w parterach (lokale handlowe, gastronomiczne - restauracja, kawiarnia - ważne, by były otwarte do wieczora, z usługami, w tym - drobnymi), uwzględnienie młodzieży szkolnej jako potencjalnych użytkowników przestrzeni wprowadzenie takiej obsługi nowego budynku/-ów, by na zielonej promenadzie przy Powstańców Śląskich nie robić pasa manewrowego (teren KDS w MPZP), ani zjazdów z Powstańców Śl. przez chodnik i teren zielony, - zapewnienie reprezentacyjnego charakteru fasad od strony ul. Powstańców Śląskich - wprowadzenie szlaku pieszo-rowerowego równoległego do ul.

Szczęśliwej na północnym skraju działki Skanska, łączącego ul. Powstańców Śl. z ul. Gwiaździstą, - za punkt odniesienia przyjąć projektowanie uniwersalne - przyjazne dla osób z niepełnosprawnościami różnego typu,

33

34

- przeznaczenie któregoś z dziedzińców na działania społeczne, artystyczne, kulturalne - zapewnienie miejsc parkingowych dla rowerów oraz stacji roweru miejskiego przy obiekcie, na północnym krańcu działki Aleksandra Zienkiewicz Współautorka koncepcji odnowy Śródmieścia Południowego Prezes Zarządu Towarzystwa Benderowskiego Członek Zarządu Towarzystwa Upiększania Miasta Wrocławia Piotr Szymański Współautor koncepcji odnowy Śródmieścia Południowego Wiceprezes Towarzystwa Upiększania Miasta Wrocławia Były mieszkaniec obszaru, absolwent Ekoli

Komentarz inwestora Zadaniem dewelopera obiektów biurowych jest wyjście poza mury samego budynku oraz tworzenie przestrzeni do pracy i życia. Nowoczesne projekty biurowe stanowią ważną część współczesnych miast, które po okresie zachłyśnięcia się dynamicznym i często chaotycznym rozwojem dążą do jak najlepszego dostosowania przestrzeni miejskiej do potrzeb nie tylko najemców, lecz także mieszkańców. Niezwykle istotny staje się miastotwórczy element inwestycji. Jako Skanska, jesteśmy świadomi, że budynek stworzony w oderwaniu od miasta jest jak zdanie wyrwane z kontekstu. Dlatego staramy się, by każda z naszych inwestycji wpisywała się w tkankę miejską i podnosiła jakość przestrzeni publicznej.

Teren przyszłej inwestycji to obszar przy ul. Powstańców Śląskich o łącznej powierzchni 1,85 ha, ograniczony do działek ewidencyjnych o numerach 17/3 i 17/4 AM-23 Obręb Południe. Stanowi on znaczną część niezabudowanego jeszcze obszaru, nazywanego „Centrum Południe”, położonego tak blisko centrum miasta (ok. 1,7 km). Kwartał, którego część stanowią działki inwestycji, był przedmiotem licznych opracowań i konkursów organizowanych przez władze miasta, aktywistów oraz ruchy miejskie, które również zbadaliśmy i przeanalizowaliśmy.

Projektując tak dużą część miasta, zależy nam na stworzeniu kompleksu, który będzie stanowił nową wartość dodaną, respektując jednocześnie zastany układ.

Mamy świadomość, że nasza inwestycja wpłynie na charakter dzielnicy, w której się znajdzie, dlatego projektowanie terenów ogólnodostępnych rozpoczęliśmy od serii konsultacji społecznych. Niniejszy raport ma na celu zebranie oraz ewaluację potrzeb i oczekiwań okolicznych mieszkańców oraz użytkowników tego terenu. Jako, że w ramach kompleksu usługowo-biurowego przewidujemy stworzyć liczne przestrzenie zewnętrzne dostępne dla każdego, konsultacje skupiały się na funkcjach jakie mogłyby one spełniać. Zależy nam, aby te tereny miały zróżnicowany charakter oraz odpowiadały na potrzeby zarówno pracowników biurowych jak i mieszkańców z różnych grup wiekowych. Dzięki warsztatom uzyskaliśmy wiedzę, która pozwoli nam zaprojektować miejsce, które mamy nadzieję podniesie jego atrakcyjność, funkcjonalność oraz bezpieczeństwo, a także

35

36

będzie stanowić odpowiedź na potrzeby zrównoważonego rozwoju miasta.

Wspólnie z projektantami zbadamy możliwości realizacyjne zaproponowanych rozwiązań dla terenów ogólnodostępnych i uwzględnimy cenne uwagi. Projektowanie takiego kompleksu to szereg wyzwań i uwarunkowań.

Ze względu na skalę obiektu, chcielibyśmy poświęcić każdej jego części należytą uwagę i zdecydowaliśmy się na jego etapowanie, rozpoczynając od narożnika ulic Powstańców Śląskich i Szczęśliwej. Z powodu wskaźnika miejsc postojowych zapisanego w miejscowym planie, części podziemne całego kompleksu przeznaczone będą na parking. W związku z tym zaprojektowana zieleń będzie rosła nad garażem podziemnym. Dodatkowo, obserwując potrzeby tej części miasta, zdecydowaliśmy się przeznaczyć lokale parterowe pod różnorodne usługi, chcąc urozmaicić obecną ofertę.

Wewnętrze place oraz pasaże, otoczone lokami gastronomicznymi i handlowymi, zapewnią ożywioną i przyjazną przestrzeń. Nawiązując do historii miejsca, odtwarzamy część traktu dawnej ul. Lwowskiej (Victoriastrasse), poprzez zapewnienie ciągu pieszego, pokrywającego się z obecnym systemem ścieżek. Ułatwi to okolicznym mieszkańcom dostęp pomiędzy ul.

Powstańców Śląskich a ul. Gwiaździstą. W bezpośrednim sąsiedztwie naszej inwestycji znajduje się działka miejska (przywoływany w raporcie „dziki parking”) , która jest rezerwą pod budowę planowanej Śródmiejskiej Trasy Południowej. Sposób jej zagospodarowania do czasu realizacji drogi zależy od magistratu, natomiast będziemy podejmować rozmowy z odpowiednimi instytucjami o przyszłości tego miejsca.

Wiemy, że nasza inwestycja jest częścią większej całości, dlatego dołożymy starań, by nawiązać współpracę w tej kwestii z pozostałymi właścicielami nieruchomości sąsiednich. Chcemy wypracować spójne i funkcjonalne rozwiązania, które będą dostosowane do potrzeb zgłoszonych nam w trakcie konsultacji i szeregu rozmów. Zależy nam na wypracowaniu rozwiązań, które umożliwią dojazd do nieruchomości oraz zapewnią swobodny dostęp dla ruchu pieszego i rowerowego. Przewidujemy liczne udogodnienia dla rowerzystów, które będą dodatkowo promować ten środek transportu wśród pracowników biurowych. Nasze budynki certyfikujemy w ramach „Obiektu bez barier”, tak samo będzie w tym przypadku - dzięki czemu kompleks będzie w całości przebadany i dostosowany dla osób niepełnosprawnych, ale także rodziców z wózkami czy dzieci.

Dziękujemy za wszystkie propozycje i pomysły przedstawione podczas konsultacji społecznych oraz spacerów badawczych. Kolejny krok należy do nas - przeanalizujemy każdy zgłoszony pomysł oraz w odpowiedzi podamy wprowadzone rozwiązania. Wkrótce wrócimy z gotowymi odpowiedziami i konkretną koncepcją dla ogólnodostępnych przestrzeni. Mamy nadzieję, że wspólnie wykreujemy atrakcyjną i żywą przestrzeń, która przysłuży się całej okolicy i miastu.

Anna Życińska - Wójcik Senior Project Manager Skanska Property Poland sp. z o. o.

37

38

39

Załącznik nr 1

Zebrane wyniki spacerów badawczych

Lp.

Płeć

Wiek

Ulica

Czas zamieszkania (w latach)

Status zawodowy

Status własności

Sposób wykorzystania terenu

Problemy

Wizje

Kobieta nie czuje się związana akurat z tym terenem i nie ma zamiaru zacząć go odwiedzać, niezależnie od tego, co się tam znajdzie.

1

k

80

ul. Gwiaździsta

50

Emeryt / Emerytka

Właściciel

Zupełnie nie korzysta w tej chwili

Jest tam pełno błota. Terenem rządzi prywatny handlarz samochodami, zastawia go ok. 20 wystawianymi na sprzedaż autami. Nie ma jak przejść, chodnik jest zajęty.

2

m

25

ul. Wielka

1

Os. pracująca

Najemca

W żaden sposób nie wykorzystuje, kojarzy mu się z błotem i dziurami

Zamierza się wyprowadzić z powodu braku miejsc parkingowych

Uważam, że jest to miejsce, w którym powinien powstać parking dla mieszkańców okolicznych budynków

3

4

5

6

k

m

m

m

24

ul. Zielińskiego

65

Blok obok planowanej inwestycji

16

Blok obok planowanej inwestycji

22

ul. Zielińskiego

2

Student / Studentka

25

Emeryt / Emerytka

3

1

Uczeń

Student / Studentka

Najemca

Przechodzę przez ten teren kiedy idę na UE, idzie się szybciej niż koło sky towera.

Jest tam pełno błota. Teren budowy.

Duzo osób z psami- co wiążę się z ich odchodami na każdym kroku.

Ławki, droga do jazdy na rolkach mini skate park. Wokół nie ma miejsca do siedzenia na świeżym powietrzu więc proponowałabym ławki i trochę zieleni.

W pobliżu nie ma mniejszego sklepu otwartego dłużej niż do 22, w okolicy jest Dino i Biedronka a przydałaby się żabka lub monopolowy. Warto dodać jeszcze trochę miejsca dla parkingu, ponieważ w okolicy nie ma gdzie parkować.

Właściciel

Mężczyzna na tym terenie wyprowadza psy 3 razy na dzień.

Przechodzi przez ten teren by dojść na przystanek. Nie chce się wyprowadzać.

Nie brakuje w tej okolicy -usług czy sklepów i restauracji ale tylko zieleni. Mężczyźnie nie przeszkadza na tym terenie nic, również samochody.

Przestrzeń zielona, gdzie będzie można usiąść i odpocząć, awki oraz przestrzeń do korzystania dla dzieci.

Syn właścicieli

Mężczyzna nie użytkuje tego terenu w żaden sposób, dlatego że jest tam często błoto, więc chciałby by uporządkowano ten teren i zadbano o niego.

Według mężczyzny brakuje sklepu całodobowego.

Przestrzeń zielona, miejsce spotkań, siłownia

Najemca

Regularnie, idąc na tramwaj na uczelnię W godzinach porannych. Tylko po drodze w inne miejsce.

Ludzie, którzy wyprowadzają psy i nie sprzątają po nich, błoto

Jakiś teren zielony, na pewno lampy uliczne.

Ksero, kawa na wynos, bar mleczny. Posadzić dużo drzew, jakieś oczko wodne. Małych osiedlowych sklepików, które są długo czynne

40

41

7

k

72

8

k+dziecko 0

30

9

k

25-30

10

11

m

m

25-30

Okolice Biedronki

W sąsiedztwie Sky-Tower

Nie mieszkają w bezpośrednim sąsiedztwie

30

Mieszka i pracuje w okolicy

Prowadzi sklep w sąsiedztwie inwestycji

12

m

60

13

k

75 ul. Zielińskiego

14

m

75

25

BD

BD

BD

BD

50

Emeryt / Emerytka

Os. pracująca

Os. pracująca

Os. pracująca

Os. pracująca

Emeryt / Emerytka

Właściciel

Czasami spaceruję w okolicy. Jak jest ciepło to często, zimą rzadko.

Dla zabicia czasu. Spacery, spotkania ze znajomą

Krzywe chodniki, mało latarni ulicznych, wszyscy się spieszą, mało kto zna się

Ławki, plac zabaw dla wnuków Jakaś lodziarnia Chodniki równe, ławki, kwiaty, krzewy.

Latem i tak często tutaj bywam, ale wnuki cieszyłyby się na jakiś ciekawy plac zabaw

BD

Często przemieszcza się po okolicy, korzysta ze stałych punktów usługowych na mieście, w większości zaspokaja swoje potrzeby poza miejscem zamieszkania,

BRAK ODPOWIEDZI

- Chętnie skorzystałaby z chodnika, który pozwoliłby na przemieszczanie się po terenie inwestycji, - Jeśli powstałyby biurowce byłaby zainteresowana zatrudnieniem ze względu na bliskość miejsca zamieszkania.

BD

Sporadycznie korzysta, w zimniejsze dni woli przemieszczać się przechodząc przez teren Sky Tower

Najchętniej by zaorał cały teren inwestycji, który w tym momencie jest tylko ugorem

- Ze względu na „betonowy” charakter okolicy chciałby, żeby na terenie inwestycji było dużo naturalnej zieleni, ewentualnie park.

BD

Korzysta z terenu głównie w drodze do pracy

BD

Inwestycja jest mu obojętna, nie korzysta z terenu i nie za bardzo mu zależy na jego losie

Właściciel

W okolicy, przechodzą przez ten teren codziennie w drodze do sklepu, do galerii Sky Tower

BRAK ODPOWIEDZI

- Obecnie uważa teren za „nieprzechadzalny” i jeśli przestrzeń zostałaby odpowiednio uporządkowana, rozważyłby korzystanie z niej, - Skupiłby się głównie na zapewnieniu przejścia przez teren, stworzeniu chodników oraz wprowadzenie zieleni.

BRAK ODPOWIEDZI

Skłania się do ewentualnego użytkowania terenu, jeśli przestrzeń byłaby odpowiednio uporządkowana i można by było łatwo przez nią przechodzić.

BRAK ODPOWIEDZI

Wybudować bar/kawiarnię/restauracje, które będą oferowały jedzenie w przystępnej cenie i gdzie można by było spędzić czas. Potrzebne są również tereny zielone, jakiś skwer z ławkami, gdzie będzie można odpocząć w ciepłe dni.

42

43 15

m

27

16

m

27

17

m

27

18

k

za Gwiaździstą

BD

BD

Os. pracująca

Skrót do przystanku tramwajowego

Miejsce w którym powstanie inwestycja kojarzą tylko jako darmowy parking.

Miejsce dla przechodniów, ogólnodostępna ścianka wspinaczkowa, miejsce powinno być dobrze oświetlone, Ławki i zieleń w postaci zaaranżowania mini dżungli wraz z animacjami świetlnymi, dźwiękowymi i figur zwierząt

80

ul. Gwiaździsta

BD

Emeryt / Emerytka

Właściciel

BRAK ODPOWIEDZI

BRAK ODPOWIEDZI

Widzą to miejsce jako spokojne wraz z obszarami dla spędzania czasu na powietrzu (ławki, place zabaw). stworzenie mini miasteczka z uliczkami i znakami drogowymi, gdzie dzieci mogłyby ćwiczyć zasady ruchu drogowego na rowerach bądź gokartach na pedały.

19

m

20

k + dziecko

30

W sąsiedztwie inwestycji

BD

Os. pracująca

BD

BRAK ODPOWIEDZI

Przesyt usług w tym rejonie miasta na wszelkiego rodzaju bary, kawiarnie czy restauracje.

Zieleń, oaza spokoju, przesyt usługami w okolicy

21

k

70

Jednych z bloków w stronę ulicy Zaporoskiej

BD

Emeryt / Emerytka

BD

Traktuje tylko i wyłącznie jako skrót drogi do tramwaju oraz do 2 sklepów – Aldi i Biedronka

BRAK ODPOWIEDZI

BRAK ODPOWIEDZI

22

k

80

23

m

80

BRAK ODPOWIEDZI

24

k

80

25

m

80

Mieszkańcy bowiem nie czują się na danym terenie zupełnie bezpiecznie po zmroku, stąd ich prośba o lepsze oświetlenie i monitoring. Żadna z osób nie przychyliła się ku pomysłowi utworzenia placu zabaw dla dzieci czy ogródków jordanowskich ze względu na ich dużą ilość w okolicy, ale także możliwy dodatkowy hałas.

Potrzeba aranżacji terenów zielonych, na których oprócz uporządkowanej zieleni, wyznaczonych ścieżek spacerowych, obiektów małej infrastruktury jak ławki i kosze na śmiecie znajdowałoby się dobre oświetlenie oraz monitoring. przydatności utworzenia zamkniętego wybiegu dla psu, argumentując taką potrzebę brakiem takich miejsc w najbliższej okolicy

26

m

16

BRAK ODPOWIEDZI

Ławki wraz z elementami małej architektury. Oprócz tego sprzęt, na którym można spędzać czas wraz z przyjaciółmi, np. stół do ping ponga, boisko do siatkówki lub koszykówki. Obok ławek chcieliby zadbaną zieleń oraz trawnik na którym będzie można rozłożyć koce

BRAK ODPOWIEDZI

Większa ilość małej architektury w postaci oświetlania i przede wszystkim kubłów na śmieci – boją się, że teren może zostać zaśmiecony przez osoby spędzające tam czas.

Pomysłem z ich strony były ścieżki po których będzie można spokojnie przez od jednej ulicy na drugą oraz malutki teren przeznaczony na wyjście na zwierząt.

BD

nowy blok przy inwestycj 27

m

16

28

m

65 ul. Gwiaździsta

29

m

65

BD

BD

BD

Emeryt / Emerytka

Uczeń

Emeryt / Emerytka

BD

BD

W drodze do szkoły - godziny poranne między 7 a 10 oraz wieczorne od godziny 16 do 20

Zimą są to poranne godziny, ewentualnie między 12-15. Natomiast latem lubią spacerować w godzinach wieczornych kiedy na dworze robi się chłodniej, czyli ok 19-21.

44

45 30

k

30-34

31

k

30-34

32

m

30-34

33

34

k

k

32

67

Pracownica SkyTower, BD

Os. pracująca

BD

BRAK ODPOWIEDZI

BRAK ODPOWIEDZI

Zagospodarowany parking. Tereny zielone, które są ogrodzone ławkami. Ławki najlepiej ułożone w zwartym szyku. Między zielenią widzą też elementy zawierające wodę – fontannę lub coś w tym stylu.

Właściciel

Praktycznie nie użytkuje terenu, nie ma takiej potrzeby. Przechodzę obok w drodze do pracy lub przejeżdżam samochodem.

Nic się tu nie dzieje, ludzie tylko przechodzą, praktycznie nikt tu się nie zatrzymuje oprócz samochodów. Brakuje miejsc parkingowych

Można wykorzystać go jako teren pod inwestycje, lub spróbować uatrakcyjnić go dla mieszkańców. Zagospodarować zieleń, wybudować duży plac zabaw, coś co przyciągnęło by tutaj ludzi.

Coś trzeba z tymi autami zrobić stoją wszędzie na ulicy, czasem na chodnikach. Za dużo ich tu jest.

Teraz tu się bloki budują, młodzi będą mieszkać to dla nich trzeba robić my już jesteśmy starsi. Coś trzeba z tymi autami zrobić stoją wszędzie na ulicy, czasem na chodnikach.

Za dużo ich tu jest. Ciężko się tu chodzi po deszczu, pełno błota. Mnie nic nie brakuje, sklepów dużo Biedronka jest niedaleko, na pocztę i do banku blisko. Jedynie piekarnia by nam się przydała bliżej.

Os. pracująca

ul. Gwiaździsta

ul. Gwiaździsta

10

25

Os. pracująca

Emeryt / Emerytka

Właściciel

Najczęściej spaceruje z pieskiem, albo gdy idę na pocztę czy do banku.

46

47

Skanska Property Poland Sp. z o. o. www.skanska.pl ul. P. Skargi 1 50-082 Wrocław, Poland Out of concern for nature, this report was printed on ecological paper produced in a sustainable manner.

W trosce o naturę ten raport został wydrukowany na papierze ekologicznym produkowanym z poszanowaniem środowiska naturalnego.