erasmus
na studia lub do zagranicznego przedsiębiorstwa na praktykę (na 3-12 miesięcy). Warunkiem ubiegania się o wyjazd w ramach programu Erasmus jest udział macierzystej uczelni w tym programie. Studenci mogą też wziąć udział w kursie intensywnym Erasmusa, jeżeli w takim projekcie uczestniczy ich wydział, oraz uczęszczać na zajęcia prowadzone w ramach Erasmusa przez zagranicznych nauczycieli lub profesjonalistów z przedsiębiorstw odwiedzających ich uczelnię. Pracownicy uczelni. Nauczyciele akademiccy mogą wyjeżdżać do szkół wyższych za granicą w celu prowadzenia tam zajęć dydaktycznych. Natomiast wszyscy pracownicy uczelni mogą się ubiegać o wyjazdy na szkolenia w zagranicznych instytucjach lub uczelniach. Pracownicy mogą także m.in. uczestniczyć w projektach typu kursy intensywne i w innych projektach oraz sieciach Erasmusa, w które są zaangażowane ich macierzyste jednostki.
DZIAŁANIA FINANSOWANE W PROGRAMIE ERASMUS Działania koordynowane przez narodowe agencje programu w poszczególnych krajach: – wymiana studentów (wyjazdy studentów na część studiów, wyjazdy na praktyki); – wymiana pracowników uczelni (wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych w zagranicznych uczelniach, wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia); – projekty typu kursy intensywne Erasmusa (Intensive Programmes, IP); – kursy językowe Erasmusa (Erasmus Intensive Language Courses, EILC).
erasmus
Działania koordynowane przez Komisję Europejską (obsługę techniczną zapewnia powołana przez Komisję Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego – The Education, Audiovisual and Culture Executive Agency): – Projekty wielostronne (w których partnerami są uczelnie); – Sieci (Networks); – Działania towarzyszące.
ERASMUS W POLSCE Polska uczestniczy w Erasmusie od 1998 r. Obecnie aktywny udział w programie bierze blisko 260 polskich uczelni publicznych i niepublicznych. Do roku 2010/11 z wyjazdów Erasmusa skorzystało ponad 108 tys. studentów i ponad 26 tys. nauczycieli akademickich. Odbyło się ponad 5 tys. wyjazdów szkoleniowych pracowników uczelni. Co roku wzrasta też liczba przyjazdów studentów i pracowników zagranicznych uczelni do Polski. Od 1998 do 2011 r. nasz
1998/1999 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011
kraj odwiedziło ok. 36 tys. studentów (na studia i praktyki) i ponad 12 tys. wykładowców z innych krajów uczestniczących w programie1.
WYMIANA STUDENTÓW Wyjazd na kilka miesięcy lub rok studiów do zagranicznej uczelni albo na zagraniczną praktykę jest dla studentów nie tylko okazją do zdobycia nowych umiejętności, poszerzenia wiedzy, horyzontów i polepszenia znajomości języków. Daje także możliwość poznania innych krajów, kultur i ludzi z różnych stron świata. Zagraniczny wyjazd pomaga rozwijać umiejętności i kompetencje pomocne w przyszłej pracy. Dla uczelni wymiana studentów jest jednym z najważniejszych elementów współpracy międzynarodowej. W roku 2010/11 na studia i praktyki Erasmusa wyjechało łącznie 14 234 polskich studentów (o 1,5 proc. więcej niż w roku 2009/10). Dofinansowanie tych
1 426 2 813 3 691 4 322 5 419 6 278 9 974 11 219 12 854 13 402 14 021 14 234
Źródło: opracowanie własne FRSE
Tabela nr 6. Liczba uczelni posiadających Kartę Uczelni Erasmusa Rok akademicki 2008/2009
270
2009/2010
288
2010/2011
302
2012
315
Liczba uczelni ogółem rok 2011
302
Uczelnie publiczne
129
Uczelnie niepubliczne
173
Źródło: opracowanie własne FRSE
Matylda, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu Instytucja przyjmująca: Instituto Politecnico de Braganca, 2010/11
20
WYJAZDY NA STUDIA W roku 2010/11 do zagranicznych szkół wyższych wyjechało na część studiów 11 572 studentów z 210 polskich uczelni. Jeśli chodzi o przyjazdy, to w roku 2009/10 nasze uczelnie przyjęły 6070, a w roku 2010/11 – ok. 7200 zagranicznych studentów Erasmusa. Najwięcej studentów wysłały na studia w ramach Erasmusa duże uniwersytety i politechniki. W pierwszej dziesiątce znalazły się: Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Politechnika Warszawska, Uniwersytet Gdański, Politechnika Łódzka i Uniwersytet Śląski w Katowicach.
WYJAZDY NA PRAKTYKI
8 388
Wykres nr 3. Liczba polskich studentów, którzy wyjechali na stypendia Erasmusa w latach 1998-2012
Było to fantastyczne pół roku, niesamowite doświadczenie. Z łezką w oku wspominam wszystkie spędzone tam chwile. Spotkałam cudownych ludzi z całego świata, który okazali się niezwykle pomocni i przyjacielscy. Przebywając z nimi, mogłam poznać ich kultury. Wspólne Święta Wielkanocne były niesamowitym przeżyciem – siedząc przy jednym stole z ludźmi z Brazylii, Rumunii, Czech czy Słowacji, można było poczuć się jak w domu... Taki wyjazd pomógł mi się usamodzielnić (…). A co najważniejsze – poznałam język. (…) I uwierzcie mi, najważniejsze jest to, żeby przełamać barierę mówienia. Wyjazd na Erasmusa był najlepszą decyzją w moim życiu. Nigdy nie będę żałowała, że zdecydowałam się na taką wymianę.
wyjazdów pochłonęło 79,13 proc. wszystkich środków przeznaczonych na działania związane z mobilnością w programie Erasmus. Uczelnie wykorzystały w sumie 30,8 mln euro, tj. prawie 100 proc. kwoty przyznanej Polsce na ten cel (99,36 proc.). Dofinansowanie ze środków własnych uczelni i z innych źródeł wyniosło ok. 1,2 mln euro.
Zagraniczna praktyka w programie Erasmus trwa od 3 do 12 miesięcy. Jest ściśle związana z dziedziną studiów, a macierzysta uczelnia zalicza ją jako praktykę obowiązkową lub nieobowiązkową i wpisuje do suplementu do dyplomu. Praktyki Erasmusa cieszą się wśród studentów coraz większą popularnością. Pozwalają zdobyć cenne doświadczenia zawodowe, ale i cechy przydatne w przyszłej karierze, takie jak zaradność, samodzielność, umiejętność radzenia sobie z problemami. W roku 2010/11 na praktyki wyjechało 2662 studentów ze 158 uczelni, tj. o ponad 10 proc. więcej niż w roku 2009/10 (2408 studentów).
WYMIANA PRACOWNIKÓW Wyjazdy zagraniczne dają pracownikom uczelni szerokie możliwości
1998/1999 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011
220 466 614 750 996 1 459 2 332 3 063 3 730 4 446 4 923 6 070 7 291
Wykres nr 4. Liczba zagranicznych studentów, którzy przyjechali na stypendia Erasmusa do Polski w latach 1998-2011 Źródło: opracowanie własne FRSE
rozwoju zawodowego, pomagają polepszać znajomość języków, ułatwiają wymianę doświadczeń dydaktycznych i naukowych, jak również doskonalenie własnych umiejętności. Wymiana pracowników uczelni przyczynia się do podnoszenia poziomu kształcenia i ułatwia współpracę między szkołami. Umożliwia też studentom korzystanie na miejscu z wiedzy zagranicznych wykładowców prowadzących gościnne zajęcia. W roku 2010/11 odbyło się w sumie 5215 wyjazdów pracowników uczelni w ramach Erasmusa.
WYJAZDY NAUCZYCIELI AKADEMICKICH W CELU PROWADZENIA ZAJĘĆ NA UCZELNIACH ZAGRANICZNYCH W roku 2010/11 odbyło się 3381 wyjazdów nauczycieli akademickich z 215 polskich uczelni. Na ich dofinansowanie uczelnie wykorzystały łącznie prawie 2,5 mln euro z budżetu programu Erasmus. Po spadku liczby wyjazdów w roku 2009/10 do 2974 w roku 2010/11 liczba ta ponownie wzrosła. Jeśli chodzi o przyjazdy zagranicznych nauczycieli akademickich, to w roku 2010/11 (według niezatwierdzonych jeszcze danych z uczelni) gościnne zajęcia w naszych uczelniach prowadziło 1444 nauczycieli z innych krajów.
WYJAZDY PRACOWNIKÓW UCZELNI NA SZKOLENIA Wyjazdy na szkolenia organizowane w zagranicznych uczelniach lub innych instytucjach zyskują coraz większą popularność wśród pracowników uczelni, zwłaszcza zatrudnionych w działach administracyjnych czy bibliotekach akademickich, którzy do roku 2007/08 nie mieli możliwości udziału w mobilności Erasmusa. W roku 2010/11 na szkolenia zagraniczne wyjechało 1834 pracowników 189 uczelni, czyli aż o 24 proc. więcej niż rok wcześniej.
INTENSYWNE KURSY JĘZYKOWE ERASMUSA (EILC) Jedną z form wspierania i propagowania nauki języków obcych są intensywne kursy językowe (Erasmus Intensive Language Courses – EILC) dla studentów przyjeżdżających do krajów, których języki należą do rzadziej nauczanych. Do tej kategorii zaliczono większość języków europejskich z wyjątkiem angielskiego, niemieckiego, francuskiego i hiszpańskiego, oraz język turecki. Celem kursów EILC jest przede wszystkim umożliwienie studentom posługiwania się danym językiem w życiu codziennym i jak najlepsza integracja ze środowiskiem lokalnym, dlatego szczególny nacisk kładzie się na praktyczną
Z uwagi na cykl sprawozdawczy w programie Erasmus prezentowane poniżej informacje pochodzą przede wszystkim z roku akademickiego 2010/11, z którego oficjalne dane statystyczne zostaną zatwierdzone w roku 2012. Niektóre dane z roku 2010/11 (zwłaszcza dotyczące przyjazdów do Polski) mają charakter wstępny.
1
21