Publicatie jongeren, jeugdhuizen, ondernemerschap

JONGEREN JEUGDHUIZEN ONDERNEMERSCHAP Achter de schermen bij een verhaal in beweging

Een publicatie van Formaat i.h.k.v. het project Jongerencoรถperatieven Formaat Jeugdhuiswerk vzw De Wittestraat 2, 2600 Berchem www.formaat.be

Een publicatie over jongeren, jeugdhuizen en ondernemerschap

VOORAF

Over jongeren, jeugdhuizen en ondernemerschap In 2014 startten in 15 jeugdhuizen verspreid over Vlaanderen evenveel projecten met als missie: jongeren stimuleren in hun ondernemerschap.

15 kersverse projectmedewerkers gingen samen met Formaat op zoek naar een concrete invulling voor hun project. Die zoektocht begon met de vraag: wat betekent ondernemerschap in een jeugdhuis?

Meteen werd duidelijk dat we moesten bouwen aan een eigen verhaal over jongeren en ondernemerschap. We vertrokken daarbij van de troeven die in jeugdhuizen aanwezig zijn en van de vraag wat waardevol is voor de jongeren in en rond die jeugdhuizen.

Wat maakt ondernemerschap in jeugdhuizen anders? Waarin verschilt het met het verhaal in andere sectoren waar de focus ligt op over blitse startups, ‘aanpakkers’ en oprichters?

Welke troeven hebben we in huis?

Hoe vinden we antwoorden op deze vragen en wat hebben we nodig om dat verhaal te vertellen aan de buitenwereld?

Eén ding was vanaf het begin duidelijk: jeugdhuizen nemen een unieke positie in bij het werken met jongeren rond onder­nemers­competenties. Vanuit het vertrouwen in de competenties en sleutel­vaardig­heden van jongeren moedigen jeugdhuizen hen aan om hun ondernemende plannen te realiseren.

Ze kopiëren daarbij niet zomaar een format, maar luisteren naar de jongeren in hun omgeving en bieden antwoorden op maat. De troeven van een jeugdhuis zijn: laagdrempelige beschikbare ruimte, een netwerk van andere jongeren, professionele ondersteuning en mentale ruimte om spannende uitdagingen op te merken en er een project rond te bouwen.

“Wat betekent ondernemerschap in jeugdhuizen? Hoe begint het en waar eindigt het?”

Ondernemerscompetenties aan­ scherp­­en in real life en met de jongeren zelf aan het stuur. Op hun eigen tempo, volgens hun eigen goesting en omringd door hun vrienden.

De voorbije jaren vlogen voorbij en we zaten niet stil. In 2017 groeit de groep naar 27 jeugdhuizen die structureel inzetten op ondernemerschap.

Het project Jongeren­ coöperatieven resul­ teerde na een uitgebreid voor­ onderzoek in de oprichting van Haven Incubator cvba-so. We gingen daarbij op zoek naar goede verhalen, verspreid over Vlaanderen, die steeds duidelijker vorm kregen. En we gingen op zoek naar antwoorden op onze vragen. Bij externen maar nog meer bij onze eigen jeugdhuizen.

Voor we de vraag met deze publicatie proberen te beantwoorden, stellen we ze nog even aan onszelf: wat betekent

dat, ondernemerschap in jeugdhuizen?

Hoe begint het en waar eindigt het?

We beantwoorden de vraag met een blik achter te schermen: over jongeren, jeugdhuizen en ondernemerschap.

Omdat we trots zijn op de weg die we hebben afgelegd en op de creatieve en bedrijvige jongeren die steeds meer voet aan grond krijgen in jeugdhuizen.

Trots ook op de jeugdhuizen die hun eigen verhaal schrijven en daarbij sterke partners en lokale stakeholders aan boord halen.

Veel leesplezier.

Tim Bryon

Projectontwikkelaar bovenlokale projecten bij Formaat en ondervoorzitter van Haven Gent, 2 november 2016

Inhoud

1

JONGE ONDERNEMERS AAN HET WOORD

3

HAVEN, DE JEUGDHUIZENCOร PERATIE

10 12 14 16 18 20

Jonge ondernemers Pralines uit Jakkedoe 3D-juwelen uit Tydeeh Smoothies uit mijnLeuven T-shirtdesign uit T-Klub Zelf aan de slag als ondernemer

24 28 32 36 38 40

Jeugdhuiswerk vandaag Jong ondernemerschap ONDERNEMERSCHAP Projectwerk Jongeren ondersteunen IN JEUGDHUIZEN Uitdaging met resultaat Zelf aan de slag met innovatie

44 46 48 50 54 56 58

Haven, een introductie Tien Haven-jeugdhuizen Haven in de praktijk Het coรถperatieve model Jong en coรถperatief Een nieuwe impuls Zelf aan de slag als partner

2

10 12 14 16 18 20

Jonge ondernemers Pralines uit Jakkedoe 3D-juwelen uit Tydeeh Smoothies uit mijnLeuven T-shirtdesign uit T-Klub Zelf aan de slag als ondernemer

1

JONGE ONDERNEMERS AAN HET WOORD

Amke Thylys Grafisch designster bij Yellow Tree

Ward Broeckaert, Ward en Hendrik softwareontwikkelaars bij Fluens

Jonathan Cant Platenlabel Montage

Henry Disotuar Theatermaker bij Diversituin en Manzana

JONGE ONDERNEMERS Een introductie tot jong ondernemerschap in de sector

Het antwoord op deze vragen lees je in de verhalen van negen jongeren die, allen vanuit hun eigen passie en leefwereld, ondernemend zijn. En zij zijn maar het topje van de ijsberg en lang niet de enige ondernemende jongeren in de meer dan 400 jeugdhuizen die Vlaanderen rijk is.

“In het jeugdhuis krijgen we ruimte om te experimenteren, maar ook zakelijke en inhoudelijke ondersteuning en een uitgebreid netwerk” Henry Disotuar, ondernemer bij jeugdhuis Vizit

|

Het bewust en gericht stimuleren van ondernemerschap in jeugdhuizen is wél iets nieuws. Sinds vier jaar zetten een twintigtal jeugdhuizen in Vlaanderen in op het motiveren, ondersteunen en stimuleren van jonge ondernemers die projecten opzetten.

Wat gebeurt er binnen deze jeugdhuizen? Wat drijft de jongeren?

Waarom willen ze in hun vrije tijd dingen op poten zetten, ideeën uitwerken, ondernemen? En wat betekent het jeugdhuis voor hen in dit verhaal? Wat leren ze er bij en waar hebben ze verder nood aan?

JONGE ONDERNEMERS

Ondernemen is niets nieuws voor jeugdhuizen. Elk jeugdhuis is een onderneming, voor en door jongeren.

Elke jongere in het jeugdhuis leert er elke dag bij, door evenementen te organiseren, door de boekhouding in orde te brengen, door nieuwe ideeën binnen te brengen en uit te testen. Door te vallen en opnieuw op te staan.

11

CUCHASSA Pralines uit Jakkedoe

Celine en Ruth, beiden 18 jaar, maken hun eigen pralines. In Jeugdhuis Jakkedoe in Desselgem staat coach Simen hen bij om hun onderneming uit te bouwen.

|

PRALINES UIT DESSELGEM

Pralines met een eigen smaak

12

Ruth en Celine hebben hun eigen pralines ontwikkeld met cuberdon en nougat-smaak en doopten hun pro­ duct Cuchassa. “Dat komt van CUber­ don, CHocolade en die ‘assa’ klonk er gewoon goed bij”, lacht Celine.

Hun idee ontstond toen ze nog op de schoolbanken zaten. “In het vier­ de middelbaar moesten we voor een opdracht een fictief product beden­ ken en daar een marktonderzoek rond uitvoeren. We kozen ervoor om dat te doen over pralines.

Maar in plaats van het bij een theore­ tische oefening te houden, hebben we ze ook echt zelf thuis gemaakt”, vertelt Ruth.

Van taak tot onderneming

“We hadden het niet verwacht, maar onze pralines sloegen aan”, vult Celine aan. “En zo ging de bal aan het rollen.” Wat begon als een simpele schoolopdracht, groeide uit tot een echte mini-onder­ neming, onder meer door de on­ dersteuning die de dames vonden bij het ondernemersschapsproject van jeugdhuis Jakkedoe, MOJJak!.

“Onze pralines zijn steeds in een mum van tijd uitverkocht, we zoeken een manier om meer te kunnen produceren.”

Een tekort aan pralines

Celine en Ruth zakken vanuit Kortrijk regelmatig af naar jeugdhuis Jakke­ doe in Desselgem om samen te zitten met Simen. Hij bracht hen onder meer in contact met een chocolatier, Stijn Vanhoutte, die sindsdien voor hen produceert. Daarnaast is Simen een klankbord en motivator die mee naar oplossingen zoekt.

Grote dromen

PRALINES UIT DESSELGEM

Celine en Ruth sleutelen samen met Simen aan hun businessplan. “We ma­ ken gebruik van het Business Model Canvas. Dat levert interessante inzich­ ten op”, vertelt Celine. “Nu is het voor ons veel duidelijker waar we naartoe willen en wat ons nog te wachten staat.

We willen hier echt mee verder, meer smaken ontwikkelen en een grotere groep klanten bedienen. We volgen sinds kort ook een traject bij Haven om onze onderneming verder uit te bou­ wen “

|

13

Meer weten over Cuchassa en MOJjak!? Volg hen via facebook.com/mojjak

H-BEAU

3D-juwelen uit Tydeeh Bo Vervoort is een jonge creatieveling die besloot de juwelenzaak van zijn moeder een innovatief kantje te geven. Hij ontwerpt en print 3D-juwelen en wordt door M.Ond bij jeugdhuis Tydeeh ondersteund.

|

3D-JUWELEN UIT MOL

3D-printer

14

Bo is 17 jaar en een rasechte onderne­ mer. “Naast mijn opleiding werk ik in de zaak van mijn mama. Zij is zilversmid en heeft haar eigen winkel, H-Beau.

Ik stelde voor om een 3D-printer te kopen en daar juwelen mee te maken, als aanvulling op de klassieke juwelen die mijn mama maakt.” Bo’s moeder zag wel iets in het idee en kocht een 3D-printer voor haar zoon. Het bleek een schot in de roos. Bo stortte zich vol enthousiasme op het nieuwe avontuur.

Het resultaat mag er zijn.

Hulp van Tydeeh

“Ik sta vaak op marktjes van Tydeeh met onze juwelen en neem dan altijd mijn printer mee”, vertelt Bo. Uiteraard heeft hij veel bekijks met zijn printer en zijn originele ontwerpen. “Het duurt

wel even voor een juweel geprint is.

Je moet een beetje geduld hebben, maar het resultaat is het zeker waard!”

Naast de zichtbaarheid die Bo krijgt via marktjes, heeft hij ook veel aan de workshops die Tydeeh organiseert. “Ik volgde al sessies prijssetting en onli­ ne marketing, die onze zaak echt een boost gaven.”

Vooruitzichten

Bo heeft nog heel wat plannen. “We werken aan een nieuwe collectie.

Daarnaast specialiseren we ons meer en meer in op maat gemaakte juwe­ len waar een mooi en vaak ontroerend verhaal achter zit.”

Benieuwd naar Bo’s 3D-geprinte juwelen?

Bezoek www.h-beaujuweel.be

JUICE-UP

Smoothies uit mijnLeuven Kyra, Gaëlle, Maarten, Jean-Deny en Ashley zijn vijf jonge Leuvenaars met een passie voor ondernemen. Zij richtten Juice-up op, een smoothiebar die afgedankt fruit transformeert in heerlijke, gezonde drankjes.

Start-ups uit Leuven

“Met Juice-up willen we voedselver­ spilling tegengaan. We halen afge­ keurd fruit bij kruidenierszaken en boeren en maken hier een lekkere smoothie mee”, vertelt Kyra. “Zo zor­ gen we ervoor dat fruit met een bluts of buil toch nog goed terecht komt.”

Het beschikbare fruit hangt af van wat er die dag voorhanden is bij de leve­

Smoothies op autovrije zondag

De zaken gaan alvast goed. Onlangs stonden de Start-ups met hun produc­ ten in het centrum van Leuven tijdens autovrije zondag. “Dat was een suc­ ces! Nog voor het einde van de dag waren we helemaal uitverkocht” Benieuwd waar je Juice-up kan vinden? Volg het op facebook.com/juiceupleuven

|

Van afval tot smoothie

SMOOTHIES UIT LEUVEN

Juice-up is één van de vier Start-ups binnen mijnLeuven, waarbij jongeren begeleid worden om een leuk idee uit te werken tot een onderneming.

Ze worden geholpen bij het op punt zetten van hun idee, het imago en uit­ zicht van hun product en de effectieve verkoop.

renaciers. Maar met deze beperking zijn de jonge ondernemers creatief omgegaan. De klant kiest zelf welke van de beschikbare fruitsoorten hij in zijn smoothie wil. “Hierdoor kunnen we alle soorten fruit van onze leveran­ ciers verwerken. We moeten enkel nog een oplossing vinden voor pruimen, die vallen echt niet in de smaak”, lacht Gaëlle.

17

KOEKTIENE Zeefdruk uit T-klub

|

ZEEFDRUK UIT LOKEREN

Arne Verbiest heeft in jeugdhuis T-klub zijn passie ontdekt en werkt nu hard aan Koeketiene, een zeefdrukbedrijf. Hij drukt zowel ontwerpen in opdracht als eigen ontwerpen op T-shirt en totebags. Sinds oktober is Koeketiene vennoot van Haven en kan Arne zijn eigen onderneming verder uit de grond te stampen.

18

Mobiele zeefdruk

Binnen Koeketiene kan Arne zijn twee talenten, fotografie en zeefdrukken, perfect combineren. “Ik maak foto’s van alledaagse dingen, vaak van de natuur, en bewerk deze op de com­ puter tot een zeefdrukontwerp. Mijn tofste ontwerp is dat van een jonge kauw die in het jeugdhuis zijn intrek had genomen”, vertelt Arne. Naast eigen ontwerpen drukt Arne ook voor verenigingen en particulieren. Sinds kort kan dat zelfs ter plaatse. “Ik heb een mobiel zeefdrukatelier gebouwd in een bakfiets. Zo kan ik ter plaatse bij de klant meteen de ontwerpen gaan drukken.”

Het via businessmodel facebook.com/koeketienesilkscreen

Zelf textiel laten drukken? Neem contact op

Naast de creatieve uitwerking, werkt Arne ook meer en meer aan zijn eigen onderneming. “Vorig jaar konden jon­ geren binnen het project Idee-fix in het jeugdhuis een traject volgen. Via een intensieve begeleiding en work­ shops op maat kon ik mijn project verder uitwerken”, legt Arne uit. “Ik werkte er aan mijn businessplan en kon mede hierdoor doorstromen naar Haven, waar ik binnenkort aan mijn tra­ ject begin.”

De volgende stap is om in meerde­ re kleuren te drukken via een nieuwe techniek. Vervolgens wil Arne zijn mo­ biele atelier volledig op punt zetten en er een echte onderneming van maken.

ZELF AAN DE SLAG

Je idee uitwerken samen met het jeugdhuis en Haven

Heb je een zot idee, een grote droom of een leuk project? Ga aan de slag met jouw ideeën en laat je begeleiden door één van onze coaches. Je kan met al jouw vragen en ideeën terecht in tien jeugdhuizen ver­ spreid over Vlaanderen. Vind een coach in jouw buurt op www.havencoop.be

|

ZELF AAN DE SLAG

Een idee?

20

Werk het uit Staat je idee op punt en ben je klaar voor de uitwerking? Dan kan je samen met je coach aan de slag. Met behulp van onze handige tools maakt hij met jouw een eigen businessplan en financieel plan.

Ready? Pitch!

Heb je alle tools ingevuld en ben je klaar om met je verhaal naar buiten te komen? Bereid je dan samen met je coach voor op jouw eerste pitch en stel jouw top-project voor aan onze kritische jury. Zij geven opbouwende feedback en kijken of jij klaar bent voor een Haven-traject.

ZELF AAN DE SLAG

Volg een intensief begeleidingstraject van twee jaar bij Haven en laat jouw project groeien in een bescherm­ de omgeving. Je coach en onze partners geven je alle tips en tricks om met een volledig uitgewerkt business­ plan, een klantenbestand en tonnen ervaring van start te gaan met jouw eigen onderneming.

Meer weten? Ontdek Haven en de coaches op havencoop.be

|

Start een traject

21

24 28 32 36 38 40

Jeugdhuiswerk vandaag Jong ondernemerschap Projectwerk Jongeren ondersteunen Uitdaging met resultaat Zelf aan de slag met innovatie

2

ONDERNEMERSCHAP IN JEUGDHUIZEN

427

BEREIKTE JONGEREN

VLAAMSE J E U G D H U I Z E N

JEUGDHUIS LOVERS

9.821 actieve vrijwilligers

196

55.937

aangesloten leden

BEROEPS­ KRACHTEN

verspreid over 90 jeugdhuizen WAAR­ ONDER

27

projectmedewerkers ondernemerschap

JEUGDHUISWERK VANDAAG Een vernieuwd jeugdhuiswerkverhaal

EĂŠn specifieke uitdaging voor de toekomst is de plaats van jongeren op de arbeidsmarkt. Er ligt enerzijds een enorme focus op actief zijn op de arbeidsmarkt terwijl er anderzijds veel werkloosheid is, niet in het minst

bij jongeren. Jongeren gaan op zoek gaan naar een job of een opleiding maar zoeken ook naar hun passie, naar wat ze graag doen en waar ze goed in zijn. Kortom, naar invulling van hun leven.

Meer dan speelse vrije tijd

Jeugdhuiswerk kan niet enkel meer bezig zijn met speelse vrije tijd maar moet meer dan ooit antwoorden bieden op de uitdagingen die dwars door het leven van jongeren lopen. Het moet hen versterken, ondersteunen en op weg helpen. Het jeugdhuiswerk van vandaag speelt in op de actuele maatschappij. En ziet kansen waar er uitdagingen zijn.

|

Jeugdhuizen zijn verenigingen voor en door jongeren. Ze bieden een plek aan jongeren binnen de samenleving en geven hen de ruimte om zelf dingen op poten te zetten. Om relevant te zijn binnen de huidige samenleving, zetten jeugdhuizen meer en meer in op een breed en dynamisch aanbod.

Ze proberen zo tegemoet te komen aan maatschappelijke uitdagingen en aan de manier waarop jongeren in de maatschappij staan.

JEUGDHUISWERK VANDAAG

Jeugdhuizen bieden al 50 jaar antwoorden op de noden van jongeren: de nood aan gemeenschap, aan verbinding, aan educatie. In de veranderende samenleving van vandaag, is ook jeugdhuiswerk bezig aan een evolutie en wordt het aanbod van jeugdhuizen steeds diverser. Jongeren vinden er een veilige plek om hun dromen na te jagen en activiteiten op te zetten.

25

KAVKA

mijnLeuven

Het Bos

Veelzijdig jeugdhuiswerk

Het jeugdhuis is meer dan ooit deel van de samenleving. Het gaat in dialoog, legt verbindingen en werkt samen met anderen om zo doelen te bereiken en jongeren te begeleiden in de realisatie van hun dromen.

In deze jeugdhuiscontext groeien jongeren, leren ze bij en ontdekken ze hun eigen talenten en passies. Er is plaats om te falen en te shinen. Het is een plaats waar ondernemerszin als vanzelf wordt aangewakkerd. Die plaats als broeiplek van ondernemerschap nemen steeds meer jeugdhuizen in.

Meer weten over jeugdhuiswerk?

Bezoek www.formaat.be

|

Maar het is ook de jongere die een rustige plek zoekt om gewoon niks te doen of Playstation te spelen, het is de jongere die er in alle rust kan studeren wanneer het nodig is, het is de jonge ondernemer die ondersteuning zoekt, het is het forum voor kleine en grote gesprekken en debatten, en ja, het is ook de plek waar je iets kan drinken met vrienden of waar je kan feesten.

Een plek voor dromen

JEUGDHUISWERK VANDAAG

Jeugdhuiswerk vandaag biedt dus veel meer dan enkel een ontmoetingsruimte. Het is ook de jongere die er de eerste keer op een podium kruipt en dat vele jaren later nog steeds doet. Het is de geluidsman die vandaag zijn eigen bedrijfje heeft nadat hij geprikkeld werd om in het jeugdhuis achter de knoppen te gaan staan. Het is de jeugdwerker die ooit vrijwilliger was, het is het project dat vluchtelingen helpt. Het is de muziekclub of het kunstencentrum dat ooit startte als jeugdhuis. Het is de vrijwillige huiswerkbegeleider die in het jeugdhuis kinderen en jongeren helpt die thuis weinig ondersteuning vinden.

Het jeugdhuis is een plek om te bevrijden, uit te dagen, te leren.

Het is een plek die dingen mogelijk maakt voor jongeren die ze anders niet zouden kunnen doen. Het geeft jongeren ruimte wat stimuleert tot het bouwen van netwerken, het biedt kansen en groeimogelijkheden, tot een open en sociale samenleving en tot experiment.

27

JONG ONDERNEMERSCHAP

|

JONG ONDERNEMERSCHAP

Een definitie van ondernemerschap in de jeugdhuissector

28

Ondernemerschap in de jeugdhuissector uit zich als de goesting krijgen om iets te doen, om een idee uit te werken. Het is het overwinnen van hindernissen, het mislukken en terug opstarten, de droom en het denkproces. Het steunt op het ontwikkelen van de know-why en know-how. Waar beter dan in het jeugdhuis om deze competenties op een laagdrempelige manier aan te leren?

Ondernemingszin

De weg voor de effectieve opstart van een zaak of de lancering van een product is waardevol en leerrijk.

Daar gebeurt het. Er is ruimte om te proberen en te leren.

De eerste stap in dit proces is het ontwikkelen van goesting of ondernemerszin, en dat kan op een laagdrempelige manier worden aan­ gewakkerd in het jeugdhuis.

Ondernemerszin gaat over attitudes, kennis en vaardigheden die zelfontplooiing en actief burgerschap voeden. Het gaat over de goesting en durf om iets nieuws te proberen, een uitdaging te zien, actie te ondernemen

om een idee te realiseren en kritisch te kijken naar wat je aan het doen bent.

Mindset en competenties

Ondernemerschap kan niet zonder ondernemerszin. En een ondernemend experiment is altijd leerrijk en drukt een stempel op hoe iemand in het leven staat, ook al groeit niet elk experiment uit tot een eigen zaak.

Het ontwikkelen van ondernemerszin en -competenties zorgt voor onder­ nemende jongeren die ook in hun verdere leven een meerwaarde heb­ ben in de maatschappij.

Ondernemerschap in jeugdhuizen focust op goesting en passie

Wervel, Ten Goudberge

Tentakel, Jong Geweld

29

Bolwerk

Picnick Unique, mijnLeuven

|

JONG ONDERNEMERSCHAP

Know why, how, what

30

Het ontwikkelen van beginnend ondernemerschap gaat over het proces dat voorafgaat aan het oprichten van een onderneming. Het gaat over de eerste stappen die een ontluikend ondernemer moet zetten om te kunnen groeien. Beginnend ondernemerschap is een proces dat gaat van de eerste overweging tot en met de lancering van een product of dienst. Drie dimensies worden onderscheden.

Eerst moet een ondernemer een know -why ontwikkelen. Waarom wil ik iets doen? Wat is mijn verhaal? Tijdens deze fase ontwikkelt de ondernemer zelfvertrouwen en zelfredzaamheid: hij leert het hoofd te bieden aan uitdagingen en heeft de motivatie om hoge doelen te stellen en bij te leren.

Dan volgt de know-how: weten hoe je kan ondernemen. Hierbij zijn sociale vaardigheden heel belangrijk. Een jonge ondernemer moet een netwerk opbouwen, invloed uitoefenen en vertrouwen krijgen van zijn klanten.

Daarnaast zijn ook creatieve en

managementvaardigheden van belang om oplossingen en opportuniteiten te genereren.

Tenslotte ontwikkelt de ondernemer know-what of harde kennis over statuut, boekhouding, administratie, vennootschappen… Dit is de laatste stap om effectief op te starten en als ‘echte’ ondernemer verder te groeien.

Ondersteuning in het jeugdhuis

Jeugdhuizen geven jongeren ruimte om nieuwe vaardigheden te leren en zo een ondernemende mindset te ontwikkelen. Jongeren ontdekken er wat ze graag doen, wat hun passies en talenten zijn en welke competenties ze willen versterken. Jeugdhuizen focussen zo automatisch op het aanwakkeren van ondernemerszin en kunnen verder inzetten op het ontwikkelen van de know-why en know-how bij hun jongeren, in samenwerking met partners en via de jeugdhuizencoöperatie Haven.

Meer weten? Lees de volledige whitepaper via de link op www.havencoop.be

Mate van ondernemerschap

DE GROEICURVE Ontdekkingsfase

Exploitatiefase

Ondernemerschap

Know-why

Know-how

Know-what

Projecten ondernemerschap

Haven

Andere initiatieven

Toewijding om er ‘iets’ van te maken

Beslissing om op te starten

Tijd

Gebaseerd op: Marichal K. en van Andel W., dec. 2013, Ontwikkeling van beginnend ondernemerschap, Antwerp Management School.

PROJECTWERK

De bovenlokale projecten ondernemerschap De Vlaamse overheid subsidieert sinds 2014 Vlaamse jeugdhuizen om in te zetten op het stimuleren van ondernemerschap. Hierdoor zijn in 27 jeugdhuizen projectmedewerkers aan de slag die projecten opzetten en jongeren op een laagdrempelige manier later experimenteren met hun ondernemende ideeën.

De Vlaamse overheid erkent de rol van jeugdhuizen in het ontwikkelen van ondernemerszin bij jongeren. Om deze rol nog verder uit te werken en de maatschappelijke impact te vergroten, werden de ‘bovenlokale projecten’ in het leven geroepen.

|

PROJECTWERKE

Bovenlokale projecten

32

Jeugdhuizen die aan een aantal criteria voldoen, krijgen de kans om projecten op te zetten met een focus op artistieke expressie of ondernemerschap. Deze nieuwe regelgeving bracht innovatie met zich mee. Jeugdhuizen met een bovenlokaal project worden uitgedaagd om hun werking te herdenken, verbreden en verdiepen.

Een laagdrempelig aanbod

In 2014 gingen de eerste projecten van start. 15 jeugdhuizen kozen ervoor om ondernemerschap centraal in hun werking te plaatsen en konden, dankzij de ondersteuning van de overheid, een projectmedewerker aanwerven.

Die ging in elk jeugdhuis aan de slag met de vraag: wat betekent ondernemerschap voor ons, ons jeugd­huis, onze buurt?

Het antwoord op die vraag is overal anders, net als elke jeugdhuiscontext anders is. Wel is duidelijk dat laagdrempeligheid key is. Jonge ondernemers kloppen met hun idee aan bij het jeugdhuis en krijgen persoonlijke coaching van de projectmedewerker.

Deze zet in op persoonlijk contact en een traject op maat.

Meer weten? Vind alle bovenlokale projecten op www.formaat.be

Bar AAP, Bolwerk

Jonge Vonken, Lodejo

10

Tentakel markt, Jong Geweld

Baas pop-up, KAVKA

Jonge ondernemers krijgen zo persoonlijke, financiĂŤle en praktische ondersteuning in het jeugdhuis in hun buurt en komen in contact met andere ondernemers en partners van het jeugdhuis. Ze worden dus op een laagdrempelige manier gestimuleerd om te groeien in hun ondernemerschap.

Een platform voor groeiend talent

Een groeiende groep

De eerste groep die in 2014 startte, volgden anderen en drie jaar later zijn er maar liefst 27 jeugdhuizen die ondernemende jongeren elk op hun manier aantrekken en begeleiden.

De Vlaamse overheid ondersteunt zo mee creativiteit en vernieuwing in de jeugdhuissector. Dat de jeugdhuizen met zo’n project ondernemerschap daarin slagen blijkt uit de straffe verhalen en projecten die meer en meer naar buiten komen.

Meer weten? Lees meer over de bovenlokale projecten op www.formaat.be

|

De projecten zorgen ook voor een platform om jong talent zichtbaar te maken. Marktjes en pop-up stores

Al deze activiteiten zorgen voor een breed, lokaal aanbod voor de jonge ondernemer en resulteren in meer en meer gemotiveerde jongeren die groeien, bijleren en hun talenten kunnen ontwikkelen.

PROJECTWERK

Naast persoonlijke begeleiding organiseren de jeugdhuizen heel wat activiteiten voor jonge ondernemers.

Workshops rond prijszetting, communicatie en businessplannen passeren de revue, naast praktische workshops om longboards of meubelen te leren maken. Maar het gaat ook breder: jeugdhuizen kunnen bijvoorbeeld een klankbord zijn voor het opstellen van een cv of helpen bij de zoektocht naar een job. Ze bieden een plaats om een heus atelier op te zetten of brengen jongeren in contact met de juiste organisaties of personen.

geven jonge ondernemers de kans om zichzelf en hun producten aan het grote publiek te tonen en (her) ontdekken zo de mogelijkheden binnen het jeugdhuis.

35

JONGEREN ONDERSTEUNEN

Een projectmedewerker ondernemerschap aan het woord

|

JONGENREN ONDERSTEUNEN

Jeugdhuis Jakkedoe evolueerde van een typisch jeugdhuis, met een werking gebouwd op muziek, naar een centrum voor creatieve jongeren. Projectmedewerker Simen Vandebussche bouwt sinds 2014 mee aan het project MOJJak en ondersteunt jongeren bij de uitwerking van hun idee.

36

Van punk naar ondernemerschap

“Vroeger was Jakkedoe een typisch jeugdhuis met rock, punk en noise en een pintje op zijn tijd. Behoorlijk alternatief en zwart. Inmiddels zijn we van dat etiket af. We krijgen hier veel verschillende jongeren over de vloer. Jongeren die met muziek bezig zijn, meubels maken, gasten die zeefdrukken of een terras aanleggen.

We staan open voor alles en we proberen iedereen hier een plaats te geven, fysiek of door projecten te ondersteunen.”

“Om dat kracht bij te zetten hebben we een bovenlokaal project uitgeschreven: MOJJak. Vrij vertaald klinkt dat als ‘maar natuurlijk wel’ in het West-Vlaams.

Een project waarbij we jongeren met wilde ideeën begeleiden in hun ondernemende ambitie. Ik ben vooral bezig om jongeren bewust te maken van het feit dat ideeën meer kunnen worden. Maar ook dat er tussen het hebben van een idee en het uitvoeren ervan een heel traject zit.”

Sterke partners, sterke projecten

“Met Haven, de coöperatie van tien Vlaamse jeugdhuizen, Formaat en de Arteveldehogeschool gaan we nog een stap verder. We merken in Jakkedoe dat we nu jongeren bereiken die we vroeger niet bereikten, jongeren van buiten Desselgem. En we komen ook in contact met nieuwe partners: Unizo, Starterslabo, cultuurcentra en met ondernemers die totaal niet weten wat jeugdhuiswerk inhoudt.”

“We staan open voor alles en we proberen iedereen hier een plaats te geven, fysiek of door projecten te ondersteunen.”

“Die projectmatige en kortstondige manier van werken sluit heel goed aan bij de nood van jongeren vandaag.

Geen levenslange binding meer, wel verbinding. Niet elk op zijn eiland.

Vroeger kon je starten in de KAJ, ging

Meer

weten?

Ontdek MOJJak www.facebook.com/mojjak

via

“Ook voor mij als projectmedewerker is het belangrijk dat ik vernieuwing garandeer. Niet alleen het eindproduct is belangrijk, al zullen sommigen er misschien ooit hun boterham mee verdienen.”

Simen vandenbussche Projectmedewerker ondernemerschap en penningmeester bij Haven

|

Jongeren leren van elkaar

je over naar de KWB om te eindigen bij OKRA en dan viel je dood. Een heel leven met gelijkgestemden.

Hier werken wij met alle lagen van de bevolking. In ons bestuur zit iemand zonder diploma naast een burgerlijk ingenieur. Wij leren van elkaar. En ook van de jongeren. Er ontstaan korte, intense trajecten. Na twee, drie jaar vliegen de meesten uit. En dan komt er een nieuwe instroom.”

JONGEREN ONDERSTEUNEN

“Ik kan heel wat straffe voorbeelden geven van ondernemende jongeren in ons jeugdhuis. Iemand organiseert culturele en sportieve reizen.

Een groot muziekliefhebber runt hier een vinylotheek. Een beginnende leerkracht ontwikkelt een educatieve, artistieke box. Wij denken samen met hen na over communicatie, doelgroep en prijszetting. Op die manier blijven jongeren vanzelf heel gemotiveerd.

Niets is hier verplicht en alles verloopt op het ritme van de jongeren.”

37

Kunstenfestival

Culture Camp

Plateau

UITDAGING MET RESULTAAT Een bestuurder aan het woord over hun bovenlokaal project

In jeugdhuis De Bogaard in Geel wordt er sinds 2014 rond ondernemerschap en artistieke expressie gewerkt via het project Plateau. “In het begin was het een hele uitdaging om invulling te geven aan de projecten, maar nu zijn de positieve evoluties duidelijk zichtbaar,“ vertelt voorzitter Bastiaan.

“Als voorzitter is het leuk om te zien hoe zo’n project nieuwe jongeren en partners betrekt en hoe het de werking en het aanbod van het jeugdhuis verbreedt. De zoektocht aan het begin was het dus meer dan waard!”

Bastiaan Quets,

Voorzitter jeugdhuis De Bogaard

|

“Met Plateau zetten we in op creatieve projecten met o.a. jonge designers, woordkunstenaars en muzikanten.

Via laagdrempelige evenementen en een uitgebreide communicatie-

campagne slaagden we erin om een nieuwe groep jongeren bij het jeugdhuis te betrekken. Zij vormen nu de werkgroep van Plateau en bepalen mee het aanbod. Hierdoor kunnen we inspelen op bestaande vragen en noden. Zo werken we sinds kort samen met andere jeugd- en cultuurorganisaties, om onze jongeren te inspireren.”

UITDAGING MET RESULTAAT

“Drie jaar geleden startten we in De Bogaard met een bovenlokaal project ondernemerschap. Hierdoor konden we een nieuwe, voltijdse projectmedeweker aanwerven. Die kreeg de vrijheid om het project vorm te geven, met ondersteuning van de raad van bestuur. Voor ons was de grootste uitdaging om jonge gasten aan te trekken rond het onderwerp ‘ondernemerschap’, dat niet meteen hip of aantrekkelijk klinkt. Maar ondertussen zijn we erin geslaagd om Plateau op de kaart te zetten.“

39

ZELF AAN DE SLAG

7 tips om innovatie en ideeën te stimuleren in het jeugdhuis

|

ZELF AAN DE SLAG

1 40

Zet de eerste stap

Geef als raad van bestuur, jeugdwerker of jeugddienst zelf het goede voorbeeld door nieuwe ideeën rond te strooien. Iemand moet de eerste stap zetten en waarom zou jij dat niet zijn? Door zelf uit je comfortzone te treden moedig je innovatie aan.

Zet iedereen aan het denken

Nieuwe ideeën kunnen van iedereen komen. Maar je moet ze er wel uit krijgen. Organiseer daarom een brainstorm binnen een bepaald kader. Hoe bereiken we jongeren die meer dan 10 km van het jeugdhuis wonen? Welke activiteit kunnen we organiseren zonder toog? Wat als we geen muziek meer hebben? Door grenzen te creëren komen er vaak nieuwe inzichten en ideeën naar boven.

3

Maak iemand verantwoordelijk

2

Bespreek wie de zotte ideeën opvolgt. Neen, deze persoon moet niet alles zelf uitvinden. Maar hij of zij zorgt ervoor dat interessante ideeën verder worden ontwikkeld, al is het maar door af en toe eens aan de mouw te trekken van diegene die het idee binnenbracht.

4

Geef ruimte

Creëer ten minste één ruimte die voorbehouden is voor vernieuwing.

Een hoekje van het jeugdhuis dat elke maand een nieuwe invulling krijgt of een stuk van het berghok waar ruimte is om eens iets uit te proberen. Een toegankelijke, open ruimte bevordert de creativiteit.

Creëer een innovatienetwerk

Experimenteer

|

6

5

ZELF AAN DE SLAG

Ga op zoek naar inspiratie. Ga eens langs bij andere organisaties, jeugdhuizen, cultuurcentra of zelfs bedrijven. Hoe pakken zij dingen aan? Kan je er iets van leren? Leg contacten met personen die met originele invalshoeken afkomen en bouw een netwerk.

Wacht niet tot jullie idee bijna perfect is afgewerkt om het een en ander in de praktijk te testen. Gooi het in de groep, test het uit en kijk hoe je het kan verbeteren.

Durf te falen

Je weet nooit op voorhand of iets zal slagen. Af en toe eens de bal misslaan is geen ramp. Durf er gewoon voor te gaan. Als een experiment faalt kan je er achteraf altijd eens goed om lachen, toch?

7

41

44 46 48 50 54 56 58

Haven, een introductie Tien Haven-jeugdhuizen Haven in de praktijk Het coรถperatieve model Jong en coรถperatief Een nieuwe impuls Zelf aan de slag als partner

3

HAVEN, DE JEUGDHUIZENCOÖPERATIE

44

|

HAVEN, EEN INTRODUCTIE

HAVEN

Een introductie tot de jeugdhuizencoöperatie Bedenken, bespreken, nog eens overpeinzen en dan gewoon doen.

Een sprong in het diepe.

Dit najaar begeleiden we de eerste groep jongeren, onze pilootprojecten.

Spannende tijden en een toekomst om naar uit te kijken.

Sean Hendrickx,

Projectmedewerker ondernemerschap in jeugdhuis Govio en voorzitter van Haven

|

Met Haven cvba-so willen we dit aspect belichten en het jeugdhuiswerk verder op de kaart zetten als bakermat voor nieuwe ideeën. De coöperatieve structuur geeft ons de mogelijkheid om samen met de ondernemende jongeren hun experiment verder te zetten en de levensvatbaarheid van hun project echt te testen.

Voor mij persoonlijk is het een enorme verrijking om deel te mogen uitmaken van dit project. Ontzettend leerzaam en een uitgelezen kans om de sector, waar ik mijn hart aan verloren ben, in de spotlight te zetten.

HAVEN, EEN INTRODUCTIE

In mei 2016 waagden tien Vlaamse jeugdhuizen, Formaat en Arteveldehogeschool de sprong. We riepen een coöperatie in het leven die jongeren met een idee ruimte en coaching op maat biedt. Jongeren broeden op iets, kloppen aan bij een jeugdhuis in de buurt en worden begeleid door een enthousiaste coach. Niets nieuws eigenlijk: jeugdhuizen werken al meer dan vijftig jaar op deze manier. Maar nu komt er een nieuw hoofdstuk bij.

Dat is Haven zelf ook: een experiment, opgestart binnen het project ‘Jongerencoöperatieven.’.

En een goed experiment vraagt veel inspanning van zijn uitvoerders. We bouwen samen met het bestuur aan de juiste expertise en evalueren permanent alle details van onze werking.

45

Meer weten? Ontdek onze coaches en coรถperanten op havencoop.be

TIEN HAVEN-JEUGHUIZEN De trekkers van de coรถperatie

Lodejo focust met Jonge Vonken in op talentontwikkeling en persoonlijke coaching.

Bouckenborgh ondersteunt eventorganisatoren en artiesten met het project Diamantwerk.

mijnLeuven zet met de Start-up kleine, maar sterke ondernemingen op met jongeren vanaf 16 jaar.

Govio richtte met VIO een grafisch jongerencollectief op en biedt individuele jongerentrajecten.

Tessloo ondersteunt met het project Startschot jonge ondernemers door budget en locatie aan te bieden.

Jakkedoe biedt met MOJJak! vorming op maat voor jongeren met een zot idee.

T-Klub verlaagt met Idee-fix drempels voor jongeren via een vraaggericht aanbod van ondersteuning en vorming.

KAVKA biedt met BAAS individuele voortrajecten, persoonlijke begeleiding en een co-workingspace aan.

Tydeeh ondersteunt jonge creatievelingen met workshops en persoonlijke begeleiding via M.Ond.

|

Bolwerk werkt met Jongbloed rond interventies in de publieke ruimte vanuit de creativiteit van jongeren.

TIEN HAVEN-JEUGDHUIZEN

Deze tien jeugdhuizen richtten, samen met Formaat en Arteveldehogeschool, op 19 mei 2016 Haven op. Ze positioneren hun jeugdhuis als hotspot voor jongeren die echt willen ondernemen. Ze bouwen samen aan Haven vanuit hun eigen project ondernemerschap, met individuele klemtonen, een eigen locatie en een coach die ter plaatse de jongeren ondersteunt.

47

HAVEN IN DE PRAKTIJK

De werking van Haven en het jongerentraject

|

HAVE IN DE PRAKTIJK

Haven bouwt verder op de bovenlokale projecten ondernemerschap en ondersteunt en versterkt ondernemende jongeren die vanuit het jeugdhuis de stap willen zetten naar het uittesten van hun idee op de markt. Haven biedt een veilige omgeving aan jonge ondernemers, zodat ze begeleid kunnen experimenteren.

48

Coaching in het jeugdhuis

De projectmedewerkers in de jeugd­ huizen met een project ondernemer­ schap fungeren als coaches. Ze motive­ ren, inspireren en begeleiden jongeren bij het uitwerken van hun ideeën tot concrete projecten. Toch blijkt dat de stap naar echt ondernemerschap en de opstart van een eigen zaak dikwijls nog te groot is voor een jongere die verder wil gaan. Bijvoorbeeld omdat het business idee nog niet rijp genoeg is en verder uitgebouwd moet worden of doordat er meer maturiteit nodig is bij de jongere.

Jongeren die willen doorgroeien heb­ ben nood aan specifieke begeleiding

voordat ze op eigen benen kunnen staan. Coaching die hen helpt om pro­ blemen achteraf te vermijden. Ook de coaches in de jeugdhuizen kunnen ex­ tra hulp gebruiken bij hun begeleiding en rol als klankbord. Om deze noden op te vangen werd Haven opgericht.

Ruimte voor experiment

Jonge ondernemers kunnen binnen een Haven-traject hun onderneming echt testen op levensvatbaarheid. Dat is meteen het belangrijkste en on­ derscheidend element in het aanbod van Haven: alles is echt. De jongere is helemaal zelf verantwoordelijk voor zijn of haar onderneming en kan die in real life uitbouwen onder Haven.

Ze verkopen via de vennootschap hun producten, bouwen een klantenbe­ stand op, voeren promotie, bouwen aan een netwerk en leren hun zaak te organiseren... Alles wat nodig is om na te gaan of hun onderneming potenti­ eel heeft om op eigen benen te staan.

Tijdens het traject leren ze bovendien hard skills zoals boekhouden, adminis­ tratie beheren of patenten aanvragen.

Een laagdrempelig voortraject

Continue ondersteuning

Tijdens dat traject worden de jongeren opgevolgd en begeleid door hun vertrouwde coach. Hierdoor kunnen ze hun onderneming uitbouwen met de projectmedewerker als vertrouwenspersoon en klankbord én hun sociaal netwerk als eerste testpubliek dichtbij, in hun jeugdhuis.

“Ik zie vaak jongeren die te vroeg starten en in de problemen komen. Een initiatief als Haven is echt nodig om jonge ondernemers de juiste achtergrond te geven en hun kansen op de markt te vergroten.”

Charis Bongers, Customer Advisor bij Partena Professional

|

Na twee jaar stromen de jonge ondernemers uit met een product dat er staat en een netwerk waarop ze kunnen terugvallen. Opgebouwde winst wordt meegenomen om de opstart van een eigen onderneming een boost te geven: als zelfstandige in bij- of hoofdberoep of in een vennootschap.

HAVEN IN DE PRAKTIJK

De jongeren die binnen Haven wil­ len opstarten, volgen een voortraject binnen één van de tien aangesloten jeugdhuizen om hun idee in een eerste fase te ontwikkelen. Ze maken prototypes, bepalen prijszetting, sleutelen aan communicatie en maken uiteinde­ lijk een eerste aanzet tot een financieel plan en een businessplan. Tijdens een pitch en een gesprek peilt de jury van Haven naar ambitie en langetermijnvi­

sie en daarna start het traject van een jongere binnen de coöperatie.

49

VENNOTENSTRUCTUUR

A

PARTNERS

B

C

JEUGDHUIZEN

JONGEREN

€ 2.500

€ 1.000

€ 100

ALGEMENE VERGADERING

De helft min het aantal C-bestuurders

De helft van de bestuurders

RAAD VAN BESTUUR max. 12 bestuurders

maximum 2 bestuurders

HET COÖPERATIEVE MODEL Samenwerking als basis voor een sterke organisatie Een coöperatie?

De stichtende vennoten

Haven werd opgericht door tien jeugdhuizen, Formaat en Arteveldehogeschool, die elk een aandeel kochten van de cvba-so. Zo beslisten de oprichters om intensief, bovenlokaal en op langere termijn samen te werken.

Vennotenstructuur

Haven wordt gebouwd op de sterke schouders van jeugdhuizen en partners. Elke stichtende vennoot heeft een afgevaardigde in de raad van bestuur. Dit zijn vaak de coaches uit de deelnemende jeugdhuizen.

Zij bepalen mee de koers van de coöperatie en geven vorm aan het traject voor hun jongeren.

Door de coaches zelf te betrekken creëert Haven een gedragen aanbod en heeft de coöperatie de vinger aan de pols bij de jonge ondernemers.

Daarnaast wordt het een bovenlokaal platform waar de coaches kennis, ervaringen en netwerk kunnen delen.

|

Door krachten en kennis te bundelen kunnen de jeugdhuizen en hun coaches jonge ondernemers beter begeleiden. De kennis die ze missen wordt aangetrokken via een netwerk van partners en experten.

Het doel van Haven is niet om winst te maken, wel om een maatschappelijke meerwaarde te creëren.

HET COÖPERATIEVE MODEL

Een coöperatie is een vereniging van organisaties die samenwerken aan een gemeenschappelijk doel. Haven cvbaso verenigt jeugdhuizen die jonge ondernemers ondersteuning en een veilig kader aanbieden. Samenwerken staat centraal binnen Haven.

51

De babyborrel van Haven in Gent

Voorzitter Sean ondertekent de akte

De trotse oprichters

De raad van bestuur

Haven wordt gebouwd op de sterke schouders van jeugdhuizen. Zij bepalen mee de koers van de coöperatie.

Jonge coöperanten

Meer weten over coöperaties en de ICA-prin­ cipes? Bezoek www.coöperatiefvlaanderen.be

Haven Incubator cvba-so is erkend door de Nationale Raad voor de Coöperatie.

Haven werkt dan ook volgens de zeven internationaal erkende ICAprincipes. Haven is namelijk een autonome organisatie van vennoten en partners die zich verenigen om een gemeenschappelijke ambitie te bereiken door samen eigenaar te zijn van een onderneming die democratisch gecontroleerd wordt.

|

De jonge ondernemers krijgen zo voeling met de coöperatieve principes en kunnen deze in de praktijk toepassen binnen onze organisatie.

Een erkende coöperatie

HET COÖPERATIEF MODEL

Ook de jonge ondernemers, die bij Haven een traject volgen, worden Haven-coöperanten.

Door een aandeel te kopen kunnen zij via Haven ondernemen als werkend vennoot.

Maar belangrijker nog is hun rol als actieve coöperant. Zij bepalen mee de koers van Haven via de algemene vergadering. Daarnaast zijn ze betrokken bij het bestuur van Haven via twee afgevaardigden in de raad van bestuur.

Haven heeft bovendien een sociaal oogmerk; het ondersteunen van een doorgedreven experiment van jongeren bij het uitwerken van hun ondernemingsidee in een financieel en administratief correct kader en binnen een stimulerend netwerk. Hierbij ligt de focus op competentieontwikkeling en het aanwakkeren van ondernemerszin.

53

JONG EN COÖPERATIEF

Ondernemen in een coöperatieve structuur

|

JONG EN COÖPERATIEF

Stijn De Jonge, docent aan de KU Leuven en directeur van CORE cvba-so, heeft al verschillende jaren ervaring met een coöperatieve structuur als leerschool voor ondernemende studenten. Volgens hem kan zo’n structuur een veilige Haven bieden aan jongeren om hun dromen te realiseren.

54

Wat doet CORE juist?

“CORE is een coöperatie, die voornamelijk bestaat uit ingenieurs­ studenten en bedrijven die samen concepten ontwikkelen rond efficiënt en duurzaam energiegebruik.

CORE werd in 2012 opgericht en is sindsdien uitgegroeid tot een sterk merk. Onze coöperatie biedt een vormingsplatform waarin studenten hun eerste stappen kunnen zetten richting het bedrijfsleven, met de vrijheid om af en toe nog eens te falen.”

“Coöperatief ondernemen kan een echt leerproces zijn als jongeren zelf aan het roer staan.””

Stijn De Jonge, CORE cvba-so

Wat was voor jou de reden om hier mee je schouders onder te zetten?

“Voor mij is het belangrijk dat jongeren de kans krijgen om al doende te leren. Je moet kunnen leren op het moment dat je de specifieke kennis nodig hebt in plaats van te leren voor iets dat je ooit misschien nodig hebt. Een coöperatie creëert hier een heel natuurlijk ecosysteem voor.

Verschillende doelgroepen kunnen met elkaar participeren en van elkaar leren. Studenten die op zoek zijn naar ervaringen komen zo in contact met mensen met ervaring, op zoek naar uitdagingen. Zo creëert CORE een veilige omgeving voor jongeren om hun ideeën uit te werken en hun talenten te ontdekken.”

Is de sterkte van coöperatieven het ontdekken van talenten?

Zijn er nog meerwaarden aan het coöperatieve model?

gestuurd blijft vanuit de jongeren.

Zo wordt het geen ‘stageplaats’ waar jongeren kunnen kijken naar hoe anderen coöperatief ondernemen, maar een echt leerproces waarbij ze zelf aan het roer staan.”

“Eén van de doelstellingen van CORE is ook om het coöperatieve gedachtegoed meer onder de aandacht te brengen. De zeven internationaal bepaalde ICA-principes zijn voor ons de basis van een duurzame manier van samenwerken en samenleven. Ze zorgen ervoor dat coöperaties vaak van nature uit missieen waardengedreven organisaties.

Voor mij is het heel belangrijk om studenten met deze waarden in contact te brengen en hen hierover te laten debatteren.”

Stijn de Jonge

Directeur en coach bij CORE cvba-so Meer weten over CORE? Ontdek hun werking op www.thinkcore.be

|

“Een coöperatie biedt uiteraard ook praktisch veel voordelen. Het is eenvoudig om jongeren te laten participeren en hen betrokken te houden. Niet enkel tijdens hun traject maar ook daarna, als vennoot. Het is zeer belangrijk om jongeren ten volle te laten participeren. Ze moeten binnen een coöperatie voldoende inspraak hebben zodat de dagelijkse werking

Ines Rothmann, Coopkracht

JONG EN COÖPERATIEF

“Ja, dat denk ik wel. Initiatieven als CORE en Haven maar ook ARTEpreneur in Gent geven jongeren de kans om een individueel traject te volgen en zelf hun weg te maken. Jongeren die nog vol ideeën zitten, moeten we maximaal de kans geven om hun dromen te realiseren. Wat de gevolgen en consequenties zijn, dat zal dan later wel volgen. Het moet zeker niet altijd meteen resulteren in succesverhalen of maximale winsten. Al moet er natuurlijk een gezonde kritische blik zijn bij elke stap.”

“Via coöperatief ondernemen ontdek­ ken jongeren nieuwe beslissings- en leiderschapsmodellen.”

55

EEN NIEUWE IMPULS

Ondernemerschap als hefboom voor vernieuwing

Joris de Bleser, voorzitter van Formaat, volgde de opstart van de bovenlokale projecten en die van Haven van dichtbij op. Wij peilden naar zijn bevindingen na drie jaar ondernemerschap in de sector en zijn dromen voor de toekomst.

|

EEN NIEUWE IMPULS

Waarom klopt het thema ondernemerschap in de sector?

56

“Voor ons zijn jongeren belangrijk.

Waar zijn jongeren mee bezig? Wat is hun leefwereld? Hun droom? En vooral, welke rol kunnen wij opnemen om hen daarin te ondersteunen?

We zien dat veel jongeren met hun ideeën in het jeugdhuis terecht komen en daar ook de ruimte krijgen om te experimenteren. De projecten ondernemerschap zijn hier een uitbreiding van en versterken wat er reeds leeft in de sector.”

Hoe kijk jij terug op de opstart?

“Heel positief. In de jeugdhuizen waar er rond ondernemerschap wordt gewerkt zien we dat er een nieuwe cultuur ontstaat. Er worden nieuwe

jongeren aangetrokken het maakt jeugdhuizen zichtbaarder in hun stad of gemeente. Het brengt jeugdhuizen en ook jongeren bij elkaar. We zien dat er veel meer onderlinge samenwerking is, dat projectmedewerkers van elkaar leren en dat jongeren met eenzelfde interesse met elkaar in contact komen.”

“De doelstelling was om nieuwe impulsen te geven met de bovenlokale projecten en ik denk dat we daar zeker in geslaagd zijn.

Wel merken we dat er nieuwe uitdagingen ontstaan zoals de eilandjes waarop sommige projecten leven. De link tussen de jeugdhuizen is, vooral voor de individuele jongeren, niet altijd duidelijk. Dat is jammer want jongeren leren net veel van elkaar. Dat is de reden waarom we vanuit Formaat

op zoek gingen naar een verbindend geheel, een verlengstuk van de projecten. Dat werd de jeugdhuizencoöperatie Haven.”

Is het netwerk de meerwaarde van Haven?

Hoe zie jij Haven in de toekomst?

Ik kan natuurlijk de toekomst niet voorspellen maar ik heb wel twee dromen. Ten eerste hoop ik dat er

Mijn tweede droom is om het verhaal van jongeren en ondernemerschap in Vlaanderen mee te schrijven, vanuit het standpunt van jongeren. Ik geloof dat we met Haven, Formaat en al onze jeugdhuizen sterk genoeg zijn om, samen met partners, het verhaal van ondernemerschap bij jongeren mee vorm te geven.

Joris De Bleser

Voorzitter Formaat vzw

|

“Het is de eerste keer dat Formaat in een formeel samenwerkingsverband stapt met tien van zijn leden om samen de sector te versterken. Een leuke uitdaging waar we ook als organisatie veel uit leren.”

meer jeugdhuizen en dus ook meer jongeren in het ondernemersverhaal stappen. Er is een groot potentieel aan jeugdhuizen die het aankunnen en een enorm potentieel aan creativiteit, goesting en drive bij een heleboel jongeren. Deze jongeren hebben nood aan ondersteuning en een inspirerende omgeving om hun ideeën vorm te geven. Die inspirerende omgeving creëren, dat moet één van de doelstellingen zijn van Haven.

EEN NIEUWE IMPULS

“Dat is zeker één van de sterktes.

Haven brengt jonge ondernemers met elkaar én met partners in contact.

Bovendien is de coöperatie een netwerk van jeugdhuizen en hun projectmedewerkers. Zij zijn het die samen een sterk aanbod voor jonge ondernemers opzetten.

Formaat probeert daarin te ondersteunen maar we willen daarin geen sturende rol opnemen.“

“Jeugdhuizen zijn plekken voor experiment en het idee van ondernemen sluit daar perfect bij aan.”

57

ZELF AAN DE SLAG

Samen werken aan een ruimte voor jong ondernemerschap

|

ZELF AAN DE SLAG

Samenwerken staat centraal binnen de coöperatie. Door onze handen in elkaar te slaan kunnen we jonge ondernemers beter en efficiënter ondersteunen. Haven steunt daarom op een breed netwerk van jeugdhuizen, leden en partners en staat altijd open voor nieuwe partnerschappen.

58

1

Sluit aan bij onze jeugdhuizen Zie je in jouw jeugdhuis een nood aan ondersteuning voor jonge ondernemers? Wil je mee in het verhaal stappen maar heb je geen bovenlokaal project? Sluit aan bij één van de jeugdhuizen met een bovenlokaal project in je buurt. De projectmedewerker staat klaar om ook jouw jongeren te coachen en je jeugdhuis zo mee op sleeptouw te nemen.

Word coöperant en stap mee als jeugdhuis Werk jij in je jeugdhuis al een hele tijd rond ondernemerschap? Heb je nood aan een platform waar je met andere projectmedewerkers kan overleggen? Zie je potentieel in de ideeën van je jongeren en wil je hen hierin verder begeleiden? Haven staat open voor nieuwe coöperanten. Jouw jeugdhuis kan altijd aansluiten.

2

3

Word expertisepartner Onze jonge ondernemers hebben creatieve ideeën en projecten van alle soorten. We willen hen omringen met geëngageerde partners uit de juiste kennisdomeinen. Zo kan jouw organisatie expertise delen met onze jonge ondernemers en maak je deel uit van een netwerk van interessante partners.

Administratie Prijssetting

ZELF AAN DE SLAG

Financiën

|

Coöperatief ondernemen

Communicatie

Cultureel ondernemen

Businessmodel Coaching en begeleiding

59

OUTRO Meer dan een jaar geleden werd ik, als pas afgestudeerde, in de wereld van ondernemerschap in jeugdhuizen gegooid. Ik moet eerlijk zijn, ik had nog nooit een voet in een jeugdhuis gezet.

Ik was wel op de hoogte van ondernemerschap, van jongeren (ik ben er zelf één, weetjewel) en van coöperatieven. Vol goesting trok ik, in Formaat-trui, naar mijn eerste afspraak bij jeugdhuis Govio in Kalmthout. Ik werd er meteen meegezogen in het enthousiasme van beroepskrachten Sean en Adriaan die vertelden over hun job. Hoe zij jongeren lieten werken rond visuele kunsten, hoe het hun gemeente een nieuwe boost gaf, hoe het henzelf sterker maakte.

Ik ontdekte de kracht van jeugdhuizen, de sterkte van jongeren en het enthousiasme van hun coaches. Na acht maanden voorbereiden stond ik

met tien jeugdhuismedewerkers bij de notaris om Haven cvba-so op te richten. Met bloed, zweet en tranen, maar ik ben nog steeds trots op wat ‘mijn bestuurders’ bereiken en hoe zij steeds sterker groeien in hun rol als raad van bestuur.

Ik heb deze publicatie met veel plezier geschreven. Voor mij is het een ode aan het jeugdhuis, de coaches en vooral aan hun jongeren. Het toont de wereld waartoe wij in staat zijn en hoe sterk en veerkrachtig onze jeugdhuizen en hun jongeren zijn. En dat mag wel eens in de verf gezet worden.

Geniet van de verhalen, de beelden en de meningen. Neem het in je op en let op mijn woorden: van ons heb je het laatste nog niet gehoord.

Zoë Westelinck,

Projectontwikkelaar Haven bij Formaat

COLOFON

Redactie: Eindredactie: Vormgeving:

Zoë Westelinck Inge De Wolf Zoë Westelinck

Met medewerking van: Nick Beerens, Tim Bryon, Joris De Bleser, Stijn De Jonge, Pepijn Haghebaert, Sean Hendrickx, Ken Van Roose, Simen vandenbussche, Gerd Vanmeenen en Tom Willox Foto’s: Ten Goudberge vzw, Tuur Penninckx, Jasmien Nuyts, Els Peeters, Aron Carlier, Jan Kestens, Annick de Keyser, Freya De Corte, VIO, Bolwerk vzw, KAVKA vzw, mijnLeuven, Zenith vzw, Lodejo vzw, Formaat vzw, Jakkedoe vzw, Cramacamarky, Wouter de Geest, Wannes Cré, FREYA Literatuur: Marichal K. en van Andel W., dec. 2013, Ontwikkeling van beginnend ondernemerschap, Antwerp Management School.

Druk: EPO - Lange Pastoorstraat 25, 2600 Berchem Gedrukt op FSC gelabeld, 100% gerecycleerd en chloorvrij gebleekt papier.

V.U.: Formaat vzw, t.a.v. Tom Willox - De Wittestraat 2, 2600 Berchem Tel (03) 226 40 83 - info@formaat.be - www.formaat.be Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen, mits vermelding van ‘Publicatie: Jongeren, jeugdhuizen, ondernemerschap door Formaat vzw’

Jongeren, jeugdhuizen, ondernemerschap is een verhaal over bijna drie jaar ondernemerschap in de jeugdhuissector. Het boek is het resultaat van een zoektocht naar invulling en realisatie van bovenlokale projecten ondernemerschap in meer dan twintig jeugdhuizen, verspreid over Vlaanderen.

Het is een verhaal over professionalisering, nieuwe impulsen in het jeugdhuiswerk en hoe tien jeugdhuizen samenwerken om een deel van de uitdagingen aan te pakken. Deze publicatie wil informeren maar ook inspireren om zelf aan de slag te gaan met jong ondernemerschap.

Het is een weergave en tegelijk een oproep om een jeugdhuis binnen te stappen. Het is ook een oproep om jouw ideeĂŤn te realiseren of om als partner mee een sterk netwerk te vormen waarin jong ondernemerschap ten volle kan groeien.

Een publicatie van Formaat i.h.k.v. het project JongerencoĂśperatieven, met de steun van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen