DOSSIER - Sportief jeugdhuis

SPORTI EFJEUG DHUIS. DOSSIER

SPORTIEF JEUGDHUIS

DEELNEMEN IS BELANGRIJKER DAN WINNEN

Jeugdhuizen zijn meer en meer met sport bezig. De oproep van diverse instanties om meer te bewegen als onderdeel van een gezondere levensstijl draagt daar zeker toe bij. Al is dat voor vele jeugdhuizen en jongeren niet meteen de grootste motivator. Sport is immers vaak een onderdeel van een sociaal gebeuren, een deel van de identiteit van jongeren.

JUST DOORT IINT OV E R S P JEUGDHUIZEN

DOSSIER • 2

INHOUD D2 JUST DO IT D4 SPORT EN SPEL D6 SPORTINSTUIF D8 BRAHIM D9 OP GROOT SCHERM D10 KEEP IT STREET D11 ILYAS D12 WAAROM SPORT?

Jeugdhuizen zijn er van, voor en door jongeren. Ze putten hun kracht en ideeën uit wat jongeren bezig houdt. Het aanbod in jeugdhuizen wordt niet top-down, maar net bottom-up vormgegeven. Geen instantie die voorgeschreven programma’s oplegt, maar een programma gevoed door de ideeën, wensen en ambities van jongeren. Het spreekt haast voor zich dat jeugdhuizen met een sportwerking starten. Dit beantwoordt immers aan de vraag van jongeren zelf.

Tekst: Nick Beerens & Tom Dierckx

Sporten is kinderspel?

Hoge verwachtingen Jongeren en kinderen sporten meer dan volwassenen. Ongeveer zestig procent van alle twaalfjarigen is lid van een sportclub. Tussen 12 en 16 jaar is er echter sprake van een uitval.

De twee voornaamste redenen van deze uitval zijn de te hoge verwachtingen van de sportclub ten aanzien van de jongere, bijvoorbeeld vaste aanwezigheid en tijdstip, en de lat die te hoog ligt, bijvoorbeeld door te focussen op prestaties en competitie.

Back to basic

Jongeren haken dus niet af omdat ze hun interesse verliezen in sport. De drang om te sporten is er vaak nog steeds, maar daarom hoeft dat niet gepaard te gaan met een lidmaatschap bij een sportclub.

Het gaat met andere woorden niet om de structuur, de organisatie of het systeem, maar wel om het sporten op zich. Dit vertaalt zich bijvoorbeeld in de jongerencultuur waar sportieve activiteiten centraal staan. Denk bijvoorbeeld aan urban dance, pleintjesvoetbal, skaten, BMX, free running … Bij deze sporten draait het niet om organisatorische re-

gels, ze groeien organisch en stellen het sporten zelf centraal.

Sport als deel van jongeren­cultuur

Dergelijke sporten zijn verweven in de jongerencultuur. Zelfs in die mate dat er haast automatisch collectieven en groepjes rond ontstaan. Ze draaien niet noodzakelijk rond competitie en structuur, maar wel rond techniciteit, samenwerking, elkaar beter maken en het belangrijkste: plezier maken. Jongeren trainen, coachen en begeleiden er andere jongeren.

Jeugdwerkorganisaties sporten Unisport vs. multisport De uitval van jongeren in clubverband en de sterke aanwezigheid van sport in de jongerencultuur bieden kansen voor het jeugdwerk om meer jongeren te bereiken.

Als de jeugdwerksector haar aandacht ook op sport begint te vestigen, kan dat zorgen voor een kentering in de unisportlogica. Unisport wil zeggen dat de focus ligt op één sport(tak). Deze ‘logica’ is dominant in de sportsector. Zo zijn de opleidingen van de Vlaamse trainersschool opgebouwd vanuit één bepaalde sporttak.

De focus ligt bijgevolg sterk op de theoretische en technische kant van die sport, zoals bijvoorbeeld voetbaltrainer.

Schieten en scoren

Een te sterke focus op één bepaalde sporttak is niet voor alle jongeren even aantrekkelijk en/of haalbaar. Dit schept een unieke opportuniteit voor het jeugdwerk: het leidt sportanimatoren op, waarbij de focus ligt op het werken met groepen en op zelfontplooiing, meer dan op competitie en prestatie. De aandacht

AANGEZIEN HET JEUGDWERK VERTREKT VANUIT DE LEEFWERELD, INTERESSES EN NODEN VAN JONGEREN, IS HET NIET VERWONDERLIJK DAT SPORT EN JEUGDWERK EEN IDEALE MATCH ZIJN is dus niet gecentreerd op één sport en alle aspecten daarvan, maar wel op verschillende sporten (multisport) en vooral op wat er daarmee kan bereikt worden. Op die manier vult het jeugdwerk duidelijk een leemte in.

Jeugdwerk en sport

Sport verbindt Sport als onderdeel van een sociaal weefsel Sporten is niet alleen heel leuk en gezond, maar ook een verhaal van participatie.

Het is iets dat je in team doet, dat jongeren laat samenwerken. Sport schept een gevoel van saamhorigheid en onderling respect. Door te investeren in sporten en beweging, wordt er niet alleen ingezet op de gezondheid van jongeren, maar ook op het bevorderen van het sociale weefsel.

Sportplus

Sport is dus meer dan zomaar wat bewegen. De sociale meerwaarde van sport wordt omschreven als ‘sportplus’. De basisgedachte hierbij is dat sporten en het deelnemen aan sportactiviteiten kunnen helpen bij het uitbouwen van een reeks vaardigheden. Die vaardigheden leiden niet alleen tot persoonlijke ontwikkeling, maar ook tot maatschappelijke ontwikke-

SPORT LAAT JONGEREN SAMENWERKEN

lingen en veranderingen. Over sportplus vind je later in het dossier meer.

Sportende jeugdhuizen Leent een jeugdhuis zich tot sport?

Jeugdhuizen zijn er van, voor en door jongeren. Ze zijn van de jongeren zelf. Ze organiseren hun tijd rond thema’s en activiteiten die de eigenheid van jongeren weerspiegelen. Een van de handelings- en werkprincipes van het jeugdhuiswerk is openheid. Dat wil zeggen dat jeugdhuizen trachten in te spelen op de verschillende behoeften die jongeren hebben. Sport is, zoals reeds gezegd, zeker een van die behoeften.

Jeugdhuizen en sporten: een uitdaging!

Voor sommige jeugdhuizen kan aandacht hebben voor sport hen uit hun comfort zone brengen. Maar dat is nou net de uitdaging. Dat is where the magic happens.

Inzetten op sportactiviteiten en beweging prikkelt jongeren en jeugdhuizen. Zij worden erdoor gemotiveerd en gestimuleerd om verder te denken dan de toog als ontmoetingsplaats en voluit te gaan voor een bredere jeugdhuiswerking.

DOSSIER • 3

Sporten is allesbehalve een nieuw fenomeen in het jeugdwerk. In het activiteitenaanbod van jeugdbewegingen zit heel wat sport. Bovendien zijn er binnen het Vlaamse gesubsidieerde jeugdwerk verschillende organisaties die rond sport werken: AFYA, Free-Time, Sporta of jeugdverenigingen ontstaan uit de mutualiteiten …

Aangezien het jeugdwerk vertrekt vanuit de leefwereld, interesses en noden van jongeren en sport één van deze interesses en noden is, is het niet verwonderlijk

dat sport en jeugdwerk een ideale match zijn. Sterker nog, indien er binnen het jeugdwerk geen aandacht zou zijn voor sportieve activiteiten zou een grote groep jongeren zich niet herkennen en aangesproken voelen door het jeugdwerk.

SPORT ENNSENPDEL VOOR SPAN EN SPETTEREND JEUGDHUISWERK

Jeugdhuizen werken doorgaans niet vanuit een vastomlijnd activiteitenaanbod. De invulling van het activiteitenaanbod bepaalt bijgevolg sterk welke jongeren ze wel of niet bereiken. Dit wordt bevestigd door onder andere het jeugdhuisonderzoek, uitgevoerd in opdracht van de Vlaamse Overheid. Uit dit onderzoek blijkt dat ruim een kwart van de jongeren een ruimer activiteitenaanbod in jeugdhuizen wilt. Sport en spel kunnen gebruikt worden om dit aanbod een nieuw elan te geven en op die manier meer jongeren aan te spreken. Boost je jeugdhuis!

Tekst: Nick Beerens

Hijgen, puffen en zweten Het is niet altijd even gemakkelijk voor jeugdhuizen om nieuwe bezoekers over de vloer te krijgen. Al te vaak blijft het bereik beperkt tot een vaste kliek jongeren. Om het vlotte voortbestaan van je jeugdhuis te vrijwaren, speel je als jeugdhuis dus best in op de noden en behoeften van een bredere doelgroep. Door telkens hetzelfde te doen, bereik je vaak dezelfde mensen.

DOSSIER • 4

Op voorhand gewonnen Door meer in te zetten op een sportaanbod, scoor je als jeugdhuis sowieso. Potentiële bezoekers en vrijwilligers worden niet meer afgeschrikt door de vaste tooghangers, maar zien je jeugdhuis ook op een andere manier. Sport integreren in je werking spoort je aan om uit je kot te komen. Zo ben je meer zichtbaar in de buurt. Het speelpleintje, het park, het voetbalterrein, het skatepark en de sporthal worden bij wijze van spreken een verlengstuk van de toog.

HET INTEGREREN VAN SPORT IN JE WERKING SPOORT AAN OM VAKER ACTIVITEITEN BUITEN JE JEUGDHUIS TE ORGANISEREN

Versterk je werking Een sportactiviteit installeren, hetzij een eenmalige activiteit, hetzij een structureel terugkerende activiteit, is op zich natuurlijk heel leuk. Maar je kan het sportploegje van jouw jeugdhuis ook gebruiken om je werking te versterken.

Vraag bijvoorbeeld aan de volleybalploeg om een workshop in het jeugdhuis te geven, aan de voetbalploeg om een penalty cup op het jeugdhuisterrein te organiseren of aan de basketters om gewoon een shift te doen tijdens de jeugdhuisstand op het jaarlijkse buurtfeest.

Trek je sportschoenen aan Er zijn heel wat jeugdhuizen die sportactiviteiten in hun werking integreerden of jeugdhuizen die een voetbalploegje, volleybalteam, dansgroep of rugbyclub rond hun werking bouwden.

Stam X (Denderleeuw)

Wat? Jeugdhuis Stam X heeft een voetbalploeg en een zaalvoetbalploeg. In het jeugdhuis komen heel veel voetballers en ex-voetballers, zelfs toppers zoals Hannes Van der Bruggen (AA Gent). Die voetbalploegen oprichten was dan ook logisch.

Jammer genoeg mag Hannes niet meeshotten.

Werking? De zaalvoetbalploeg speelt in een kerncompetitie in de gemeente en de voetbalploeg in een ‘Jeugdhuizen en Vriendenclubs’ competitie.

Beiden versterken het groepsgevoel bij de jongeren. Bovendien komt het jeugdhuis zo elke week op een gezonde manier naar buiten.

SPORT INTEGREREN? RICHT EEN EIGEN SPORTPLOEG OP

De Klup (Hoegaarden)

De Tunne (Izegem)

Wat? Een tweetal jaar geleden werd er in de zomer regelmatig door de jongeren van het jeugdhuis buiten wat gevoetbald. Uiteindelijk besloot de groep om een minivoetbalploegje te beginnen en zich in te schrijven in de recreatieve streekcompetitie.

Werking? De ploeg bestaat uit vrijwilligers en bestuurders. Elke zaterdag is er een match (met om de paar weken dé topmatch tegen jeugdhuis Skalul). Na de match wordt er gezellig nagepraat met de andere ploeg.

Op die manier kan het jeugdhuis nieuwe bezoekers aantrekken. Bovendien komt er tijdens het jaarlijks ‘voetbalfeest’ ook heel veel – nieuw – volk.

De Stip (Ham)

Wat? Dit jaar is jeugdhuis De Stip aan haar achttiende editie van “Techno­soccer” toe. Dit is een soort voetbalfestival tijdens de zomervakantie, waarbij een voetbaltornooi gecombineerd wordt met dj’s die het beste van zichzelf geven.

Werking? De Stip trok met dit concept ook naar andere deelgemeenten. Dit zorgde niet alleen voor meer bezoekers in het jeugdhuis, maar ook voor het signaal dat het jeugdhuis open staat voor iedereen. Vandaag komen er zo’n tweehonderd shotters en driehonderd supporters. Het hoogtepunt is de meisjescompetitie.

De meisjes in de streek kijken ieder jaar hard uit naar “Technosoccer”, zij trekken ook de meeste supporters.

Club 9 (Koersel)

Jakkedoe (Desselgem)

Wat? In jeugdhuis Jakkedoe zijn er twee zaalvoetbalploegen die elke week een balletje trappen. De ene ploeg bestaat uit de jonge generatie bezoekers, de andere is een oudere groep. Het jeugdhuis huurt via de sportdienst een zaaltje voor deze ploegen.

Sinds kort is er ook een groep die elke maandag gaat zwemmen.

Werking? De ‘ploegjes’ zijn ontstaan uit jongeren die elkaar gevonden hebben in het jeugdhuis. Maar het werkt ook omgekeerd: via de sportactiviteiten worden ook nieuwe gasten en grieten aangetrokken.

Ten Goudberge (Wevelgem)

Wat? De minivoetbalploeg van het jeugdhuis speelt een keer per week in een recreatieve competitie.

Werking? Ten Goudberge vergrootte via de ploeg zijn zichtbaarheid in de streek. Via de ploeg worden jonge gasten aangetrokken, die nadien lid worden van het jeugdhuis en zo gemakkelijker doorstromen in de werking. Eenmaal per jaar plannen de sporters een FIFA tornooi in het jeugdhuis. Met de opbrengsten daarvan betalen ze onder andere hun nieuwe truitjes.

Wat? Een hele tijd geleden besloten leden van het jeugdhuis om een rugbyploeg te beginnen. Dat is eens wat anders dan voetbal! Ondertussen is de ploeg uitgegroeid tot een professionele club, met naast een herenploeg, ook jeugdploegen en een damesploeg.

Werking? Rugbyclub 9 is ontstaan uit het jeugdhuis. De eerste leden van de ploeg zijn vanuit het jeugdhuis geworven. De club doet nog steeds eer aan haar roots door te blijven spelen onder de naam ‘Rugbyclub 9’.

DOSSIER • 5

Wat? Jeugdhuis De Klup laat vier dansgroepen elk één uur per week recreatief dansen. De jongste groep begint vanaf de kleuters, de oudste groep is 18-plus. Ze dansen verschillende stijlen, zonder toe te werken naar een wedstrijd of toonmoment.

Werking? Het jeugdhuis beslaat alle leeftijdscategorieën (van vier jaar tot 18-plus). Daarom vormen de dansgroepjes dé ideale manier om jongeren te laten instromen in het jeugdhuis. Van jongs af aan komen ze via sport in contact met het jeugdhuis.

Het is dan ook veel gemakkelijker om hen in de werking te betrekken.

SPORTINSTS UIF SPORT AL DE ONDERDEEL VAN G INSTUIFWERKIN

Een jeugdhuis hoeft geen plek te zijn waar alleen aan sport wordt gedaan. Het jeugdhuis blijft in de eerste plaats een plek waar jongeren elkaar kunnen ontmoeten en samen activiteiten organiseren. Maar het is ook een plek waar kan geĂŤxperimenteerd worden, waar grenzen worden verlegd en nieuwe mogelijkheden worden ontdekt. Sport kan daarom wel een wezenlijk onderdeel vormen van je werking en zelfs van de ontmoetingsfunctie of instuif.

Tekst: Tom Dierckx, Hans Dockx & Nick Beerens

Sportinstuif vs.

Sportactiviteit Om een goed beeld te krijgen van wat bedoeld wordt met sport als onderdeel van de ontmoetingsfunctie is het nodig om een onderscheid te maken tussen twee begrippen.

DOSSIER • 6

Sportinstuif

Een vereniging brengt kinderen, tieners en/of jongeren bij elkaar om samen te sporten tijdens op voorhand gecommuniceerde uren. De bezoekers zijn vrij om te komen en gaan. Er is geen sprake van verplichte deelname of inschrijving(sgeld).

Ontmoeting is een belangrijke functie van een sportinstuifwerking, die kan plaatsvinden in de eigen ruimte, de openbare ruimte (bijvoorbeeld een pleintje in de buurt) of in een daarvoor voorziene sportinfrastructuur (bijvoorbeeld een gemeentelijke of stedelijke sporthal).

De sportinstuif wil in de eerste plaats kinderen, tieners en/of jongeren bij elkaar brengen. Sport wordt hier gebruikt als middel om jongeren te verenigen. Dat sluit naadloos aan bij de basis van jeugdhuiswerk. Sportinstuif is een kans om een meer divers publiek te bereiken.

Vanuit de vrijblijvende instuif kunnen eventueel plannen gemaakt worden om activiteiten op poten te zetten (al dan niet rond sport).

Sportactiviteit

Een sportactiviteit is een activiteit die wordt vormgegeven vanuit een sportinsteek. Net zoals bij een uitstap of bij een vormingsmoment wordt er hier wel vooraf ingeschreven. Er wordt verwacht dat je van het begin tot het einde blijft en een zeker engagement aangaat. Het kan gaan om een eenmalige activiteit, bijvoorbeeld

een basketbalwedstrijd of voetbaltornooi, of een structureel terugkerende activiteit (bijvoorbeeld een wekelijkse training met de volleybalploeg of een wekelijkse floorbalcompetitie waaraan ook andere (jeugdhuis)ploegen deelnemen.

TREK EENS MET JE JEUGDHUIS NAAR EEN PLEIN OF PARK IN JE BUURT OM TE SPORTEN. EEN BASKETBALRING OPHANGEN IS VAAK AL GENOEG

Een ondersteunend beleidskader voor sport in het jeugdhuis Lokale overheden spelen een belangrijke rol in dit verhaal. Zij kunnen sport in jeugdhuizen faciliteren door een stimulerend subsidiebeleid te voeren. Door dit subsidiebeleid kunnen jeugdhuizen een sportwerking uitbouwen dat erkend wordt als wezenlijk onderdeel van hun totale werking.

Stad Antwerpen als pionier

Deze wijziging van het subsidiereglement zal zeer belangrijk blijken voor die jeugdhuizen waarbij sport en instuif met elkaar verweven zijn. Bij de Antwerpse jeugdhuizen Lab-Noord en Villa Caloes betekent dat dat de sportinstuif ook meegeteld wordt en deze werkingen dus meer subsidies zullen ontvangen. Naast het financiĂŤle voordeel, is het vooral belangrijk dat deze jeugdhuizen erkend worden voor hun inspanningen. Op die manier worden jeugdhuizen die via sportinstuif hun jeugdwerking uitbouwen versterkt.

Die positieve identiteitsontwikkeling komt zowel de jeugdhuizen, als de jongeren en uiteindelijk dus ook de stad, ten goede. Bovendien zorgt het ervoor dat jeugdhuizen waar er wel potentieel is, maar (nog) niet inzetten op een sportwerking, aangemoedigd worden om toch meer met sport te doen.

(Sport)infrastructuur Jeugdhuizen kunnen de drempel verlagen om aan sport te doen en te bewegen. Bovendien bieden ze een alternatief voor de competitieve sportclubs. Om de jeugdhuizen te stimuleren om dit aanbod ook kwalitatief uit te werken, is het niet alleen belangrijk hen daarvoor te erkennen, maar ook om hen de nodige ondersteuning te bieden op het vlak van infrastructuur. Deze ondersteuning kan zich op verschillende vlakken begeven.

Openbare ruimte Op pleintjes en in parken kunnen jeugdhuizen terecht voor hun recreatief sportaanbod. Kleine aanpassingen kunnen vaak al volstaan om aan de noden van het jeugdhuis in de buurt te voldoen. Zo is het vaak genoeg om een basketbalring op te hangen, een minivoetbalkooi te plaatsen, of simpelweg het veld in de buurt te onderhouden.

Sportinfrastructuur Het is voor jeugdhuizen niet evident om sportactiviteiten lang op voorhand vast te leggen. Vaak zijn sporthallen of andere sportruimtes reeds lang op voorhand volgeboekt. Gemeenten en steden kunnen jeugdhuizen meer kans geven om in een professionele omgeving te sporten door te werken met een voorrangsregeling of een kortingstarief voor jeugdhuizen.

Op die manier hebben de sporters in de winter of bij regenweer ook wat bescherming. Heb je dus zin om van de infrastructuur bij jou in de buurt gebruik te maken?

Klop eens aan de deur van jouw gemeentebestuur.

Eigen ruimte Slechts een beperkt aantal jeugdhuizen heeft zelf een sportveldje of iets van sportinfrastructuur. Jeugdhuizen hebben wel bijna allemaal een ruime ontmoetingsruimte. Aangezien de jeugd steeds diverser wordt, is het aan de jeugdhuizen om daarop in te spelen. Dat kan je doen door je ontmoetingsruimte polyvalenter in te richten. Zo blijft je jeugdhuis ook in de toekomst relevant voor een ruime groep jongeren.

DOSSIER • 7

Antwerpen wil jeugdhuizen aanmoedigen om hun activiteitenaanbod, maar vooral hun instuif, open te trekken, onder andere door sport te integreren. Om dat te ondersteunen zal het subsidiereglement (licht) worden gewijzigd. Op zich zal er aan de definitie van instuif niets veranderen. Instuifwerking blijft haar open karakter behouden, met op voorhand gecommuniceerde tijdstippen en locaties en zonder verplichte deelname. Er wordt wel aan toegevoegd dat die instuif ook op een andere locatie dan in en rond het jeugdhuis mag plaatsvinden (mits minstens vijftig procent op de eigen locatie blijft). Hierbij wordt niet alleen sportinstuif gefaciliteerd, waarbij bijvoorbeeld instuif op een volleybalplein in de buurt mogelijk wordt, maar ook andere sector overschrijdende instuif, bijvoorbeeld van culturele aard.

DOSSIER • 8

BRAHIM

Brahim van vzw JES is zich bewust van de kracht van samen sporten. Sport is volgens hem meer dan vrijetijdsbesteding, het is een middel om zowel de vaardigheden van jongeren, als het sociale weefsel te versterken. Dat is ook zo voor de jongeren van de wijk het Kiel in Antwerpen. Dit verhaal is een praktijkvoorbeeld van de sociale meerwaarde van sport (‘sportplus’).

Tekst: Nick Beerens

“Ons verhaal begon bij het oprichten van een veldvoetbalploeg. We wilden met onze ploeg zo veel mogelijk jongeren uit de buurt aantrekken. Dat lukte vrijwel meteen. We moesten zelfs werken met inschrijvingen. Al snel was er een wachtlijst omdat er zo veel jongeren op afkwamen. In het begin verliep alles nogal chaotisch: er werd niet geluisterd naar medespelers, noch naar de trainer, spelers kwamen te laat op de match … Het voetbalelement werd gebruikt om meer structuur te brengen. Zo vergaderden we bijvoorbeeld na de wedstrijden om feedback aan elkaar te geven.

Tijdens die vergaderingen kon kritiek geuit worden, maar was er zeker ook aandacht voor de positieve aspecten.

Deze aanpak wierp zijn vruchten af. Tegen het tweede seizoen merkten we dat de sociale vaardigheden van de jongeren een stuk sterker waren. Er was meer respect voor elkaar en voor de coach. In het algemeen was er meer orde in de chaos. We werden dat seizoen zelfs tweede.

Niet alleen door individueel talent, maar vooral doordat we samen­werkten als een geheel. We waren echt een team.

De ploeg draaide op volle toeren, maar we merkten dat we nood hadden aan een plek voor onze bijeenkomsten. Daaruit is de instuifwerking ontstaan. Het was vooral leuk om te zien dat enkele voetballers ook doorstroomden naar de jeugdhuiswerking. Sport bleef echter centraal staan, maar dan vooral als middel om jongeren aan te trekken. Winnen op zich kwam op de tweede plaats. Met onze instuif bereikten we meer dan honderd jongeren, met de voetbal was dat zelfs meer dan honderdzestig! Wegens burenperikelen heeft zowel het jeugdhuis als de veldvoetbalploeg een pauze ingelast. Veel gasten uit onze voetbalploeg spelen nu bij Gobi United, een ploeg ontstaan uit Belgische jongeren. Nu bestaat Gobi dus uit een mengeling van Belgische jongeren en jongeren van Marokkaanse afkomst. Zalig om te zien.

SPORT IS EEN GEWELDIGE MANIER OM AAN COMPETENTIES EN VAARDIGHEDEN TE WERKEN Ook in ons nieuwe project – het jeugdhuis in het Kielpark – blijven we inzetten op sport. Sport blijft immers een middel om aan competenties en vaardigheden van jongeren te werken. Bovendien worden via sport culturele grenzen gemakkelijker overschreden, kijk maar naar Gobi United.

We blijven inzetten op de succesformule: via de sportwerking is er een doorstroom naar de jeugdwerking en via deze werking kunnen we inzetten op de sociale vaardigheden van jongeren.”

OP GROOT SCHEREM NDEN

SPORT UITZ IN HET JEUGDHUIS Niets gezelliger dan met een hele hoop een goede sportwedstrijd mee te pikken in het jeugdhuis. Maar mag je wel zomaar de tv opzetten en naar sport kijken?

Tekst: Nick Beerens & Joke Hüwels

Let wel op met de Europese en wereldkampioenschappen voetbal. Voor zulke grote evenementen heb je meestal een goedkeuring nodig. Met het voorbije wereldkampioenschap voetbal zorgde Formaat voor een toestemming van de VRT en FIFA voor een niet-commerciële vertoning van de wedstrijden. Ook dit jaar vraagt Formaat een toestemming voor al haar leden aan de VRT en de UEFA voor het Europees kampioenschap. Hou daarvoor de website van Formaat in de gaten.

Jeugdhuis Ifigineia (Merchtem)

Jurgen, beroepskracht: “Tijdens het WK zonden we alle voetbalwedstrijden uit op groot scherm. We bouwden het jeugdhuis om tot een heuse voetbaltempel, inclusief een tribune gemaakt uit paletten. Daar kwam zeer veel volk op af: vierhonderd bezoekers als de Rode Duivels spelen en een zestigtal supporters bij de andere wedstrijden, zelfs ’s nachts! Ook het EK gaan we uitzenden. Dat is dé manier om veel volk in je jeugdhuis te krijgen. Bovendien spreken we zo ook mensen aan die anders niet meteen naar het jeugdhuis zouden komen.”

Jeugdhuis Sjaloom (Machelen)

Gert, vrijwilliger: “De WK wedstrijden werden in Sjaloom op groot scherm getoond. Voor de matchen van de Rode Duivels gebruikten we zelfs twee schermen

en een groot televisietoestel. Om nog een extra touch te geven, zorgden we altijd voor een typisch hapje of drankje van de landen die op dat moment speelden. Hotdogs wanneer Chili speelde, kaaskroketten wanneer Nederland moest shotten …

Bovendien bouwden we buiten een heus voetbaldorp. In juni gaan we zeker het EK uitzenden. Daardoor bereiken we volk van alle leeftijden en een hele hoop mensen die we anders niet in het jeugdhuis zien.”

DOOR VOETBAL UIT TE ZENDEN SPREKEN WE MENSEN AAN DIE WE NORMAAL NIET SNEL IN HET JEUGDHUIS ZIEN

Rode Duivels gekte Onze nationale voetbalploeg is populairder dan ooit. Met ronkende namen als Kevin De Bruyne, Thibaut Courtois, Eden Hazard en Vincent Kompany verwacht iedereen dat de Rode Duivels hoge ogen zullen gooien op het EK in Frankrijk. Het is geen gek idee om mee te surfen op deze golf van aandacht en publiciteit rond de Duivels. Deze jeugdhuizen denken met een warm gevoel terug aan het WK in 2014.

Ifiginea

DOSSIER • 9

Sportwedstrijden op tv tonen in je jeugdhuis? Dat mag als je een ‘jeugdhuistarief audiovisueel’ bij Sabam hebt. Voor zowel het jeugdhuistarief A (met evenementen) als voor het jeugdhuistarief B (zonder evenementen) kan je voor de optie audiovisueel kiezen. Voor het jeugdhuistarief A betaal je jaarlijks 100 euro meer (exclusief btw), voor jeugdhuistarief B 50 euro (exclusief btw) dan wanneer je enkel voor audio kiest.

Een vol Juvenes tijdens de uitzending van het WK in 2014

KEEP IT STRINEEENT URBAN SPORTS EN ROND JEUGDHUIZ

Jeugdhuizen bieden een plek aan jongeren die met vernieuwende dingen bezig zijn. Het hoeven immers niet altijd de klassieke sporten – zoals voetbal – te zijn die aan bod komen in het jeugdhuizenlandschap. Jongeren zijn ook geïnteresseerd in urban sporten, zoals street dance, parcours en skaten. Of zelfs urban pingpong.

Tekst: Nick Beerens

Club 9 (Koersel-Beringen)

Michiel, projectcoördinator ondernemen: “We zijn in januari begonnen met de bouw van een pop-up indoor skatepark in de atelierruimte van het jeugdhuis. Het project ondernemerschap speelt daarmee in op de vraag van de jongeren. Hopelijk ziet Beringen in dat een permanent indoor skatepark een must is!”

Van kickflips tot boardslides

DOSSIER • 10

Skateboarden is ontstaan in de jaren zestig. Toch blijft het een zeer aantrekkelijke sport, die vooral gelinkt wordt aan jeugdcultuur. Bij skaten draait het vaak niet rond competitie, maar ligt de focus op kameraadschap en gedeelde (sub)cultuur. De sterkte van het skateboarden is dat de sport zich voortdurend vernieuwt: er worden vaak nieuwe trucs uitgevonden. Het is bovendien een sport met een blijvend rebels karakter. Deze kenmerken – geen focus op competitie, innovatief, rebels – verklaren waarom skateboarden en jeugdhuizen een uitstekende match zijn.

Ternat (Ternat)

Jens, voorzitter: “In het najaar van 2015 opende het outdoor skatepark. Dat ligt pal aan het jeugdhuis.

Deze zomer willen we de deuren van het jeugdhuis open gooien, de zetels naar buiten sleuren en een plaatje draaien. Zo leren de skaters het jeugdhuis beter kennen. In de paasvakantie start ‘Hanging out’, in samen­werking met de gemeente. Een onderdeel daarvan is een heus skate­ kamp.”

Van breaking, tot locking en popping Partage en Couleurs (Zellik) Deze werking is met tal van activiteiten en projecten bezig. Ook met dans en muziek. Elke week is er een hiphop-les. Daar komen heel wat jongeren op af. Niets beter dan samen shaken.

Van ping tot pong Skateboarden, breakdancen … allemaal zeer urban. Maar wat dacht je van urban pingpong?

Comma (Brugge)

Bernard, beroepskracht: “Vijftig meter naast het jeugdhuis is er een skatepark. We proberen al lang een link te leggen met de skaters om zo een volledig nieuwe doelgroep aan te spreken. Daarom geven we elke woensdagnamiddag gratis drankjes: water met grenadine.”

Andrès, skater: “Ik ontwikkelde ‘King of the Road’, een spel met opdrachten en uitdagingen die gefilmd moesten worden door de skateteams.

Er zijn al twee edities geweest, met telkens een zeventigtal deelnemers.

De films en de prijsuitreiking van ‘King of the Road’ mochten we tonen in het jeugdhuis, inclusief een vette afterparty!”

De Kim (Oostende) Jansan (Kuurne)

Sander, medeoprichter: “Het indoor skatepark is geopend sinds juni 2015. Het park is zeer laagdrempelig en kindvriendelijk. Iedereen is hier welkom, ook beginnende skaters.

Naast het skatepark is er ook een ontmoetingsruimte. Er is een goeie wisselwerking: er zijn heel veel skaters, maar eveneens veel niet-skaters. Dat is heel leuk!”

Kylie, beroepskracht: “Pingpong is sowieso hip in het jeugdhuis. Ons boven­lokaal project werkt rond Urban Street Art. Breng de twee samen en je krijgt Urban Pingpong. Denk aan een robuuste pingpong tafel, met graffiti en een stekkerdraad als net. De tweede editie van Urban Pingpong gaat door in de Velodroom (Oostende). Op die manier bereiken we heel veel jongeren die ons (nog) niet zo goed kennen. Ideaal!”

ILYAS

Ilyas is jeugd- en vindplaatsgericht werker in jeugdhuis 2050, in Antwerpen Linkeroever. Voor hem is sport een deel van zijn DNA: hij speelde 12 jaar lang zaalvoetbal op het hoogste niveau en ook voor zijn job is sport onontbeerlijk.

Tekst: Nick Beerens

HET GAAT NIET OM WINNEN OF VERLIEZEN, MAAR OM PLEZIER MAKEN

DOSSIER • 11

“Toen ik nog voetbalde op het hoogste niveau, bij Antwerpen en bij de Futsaldevils, kwamen er veel jongeren naar het zaalvoetbal kijken. Ook vandaag is deze sport nog zeer populair, niet alleen om naar te kijken, maar vooral om zelf te spelen.

Ik probeerde zowel op als naast het veld zoveel mogelijk een rolmodel te zijn. Kinderen kijken al snel naar je op. Het is dan ook nodig om een goed voorbeeld te geven en een soort boegbeeld te zijn voor de jongeren in de buurt. Dat ik zelf zaalvoetbal gespeeld heb, heeft mijn job iets gemakkelijker gemaakt: kinderen en jongeren respecteren dat.

Het allerbelangrijkste vind ik echter dat sport echt een manier is om onrechtstreeks, met de hulp van jeugd- en pleinwerkers, competenties mee te geven. Tijdens het sporten focus je op normen en waarden die gebruikt kunnen worden tijdens het dagelijks leven en op school. Al spelend leren ze en werken ze aan zichzelf, dat versterkt de jongeren echt.

Daarnaast probeer ik, opnieuw via het sporten, te werken aan positieve identiteitsvorming. Samen sporten maakt de jongens en meisjes uit de buurt zelfverzekerder. Zaalvoetballen wordt ook door hen gezien als een positief aspect, waaruit ze zich verder kunnen ontwikkelen.

Dat blijft ook altijd de achterliggende gedachte: het gaat mij echt niet om winnen of verliezen, maar wel om plezier halen uit wat je doet en daar liefst nog iets van opsteken ook.”

?

T R O P S M O R A WA EEN 9 REDENEN VOORHUIS SPORTIEF JEUGD

Sporten is gezond om meerdere redenen. Sport komt natuurlijk je fysieke gezondheid ten goede, maar doet ook wonderen voor de psychologische en mentale gezondheid van jongeren. Bovendien is het integreren van sport in je werking een manier om aan een gezond jeugdhuis te werken: je speelt in op de noden van jongeren en spreekt vaak een andere doelgroep aan.

Tekst: Nick Beerens

1 Sport integreren in je jeugdhuiswerking

is een manier om nieuwe bezoekers aan te trekken.

Ga na wat er leeft in je gemeente of stad. Welke sporten zijn populair? Voor welke sporten wordt er nog niets voorzien? Kies je voor voetbal, volleybal, skaten of toch maar dans?

2 Dankzij sport ben je meer zichtbaar

buiten het jeugdhuis.

DOSSIER • 12

Sportende jeugdhuizen worden aangespoord om vaker activiteiten buiten hun jeugdhuis te organiseren. Bovendien kan, als het subsidiereglement dat toelaat, je sportinstuif ook meetellen als instuifwerking.

6 Inzetten op sport, is ook inzetten op de

sociale meerwaarde die ermee gepaard gaat. Zo schrijf je als jeugdhuis aan een mooi verhaal.

3 Via je sportwerking kan je vrijwilligers

scoren voor het jeugdhuis.

Door los te komen van de toog, trigger je misschien leden die anders nooit vrijwilliger waren geworden.

7 Ligt sporten uit je comfort zone?

Ga er dan voor!

4 Door als jeugdhuis in te zetten op sport,

kom je tegemoet aan de noden van jongeren.

Veel jongeren hebben de drang om te sporten, maar daarom niet altijd de middelen, of de goesting om zich aan te sluiten bij een sportclub. Als jeugdhuis kan je die jongeren een plaats geven.

Sporten en deelnemen aan sportactiviteiten leidt tot een aantal competenties en vaardigheden die bijdragen aan persoonlijke – en mogelijks maatschappelijke – ontwikkelingen en veranderingen.

Groeien doe je buiten je comfort zone. Het is pas door te innoveren en jezelf voortdurend te vernieuwen dat jeugdhuiswerk boeiend en relevant blijft.

8 Sport is gezond.

Sporten en bewegen is gewoon gezond. In een land waar bijna de helft van de bevolking lijdt aan overgewicht, is samen eens goed zweten geen slecht idee.

5 Samen sporten is de beste teambuilding.

Sport schept een gevoel van saamhorigheid en onder­ling respect. Op die manier wordt de groepsdynamica in je jeugdhuis versterkt.

9 Sporten kan je werking verbreden.

Een sportinstuif, een ploegje naast het jeugdhuis, een toonmoment in het jeugdhuis … het zijn allemaal zaken die de werking van je jeugdhuis verbreden, en dus versterken.