DOSSIER - Innovatie in jouw jeugdhuis

dossier

INNOVATIE IN JOUW JEUGDHUIS Droom, plan, actie

Innoveren. Iedereen doet het en daarmee ligt het belangrijkste ingrediënt van innovatie meteen op tafel: je moet het dóen. Zonder actie is er geen innovatie. Maar je maakt geen omelet zonder ei te breken. En je weet pas hoe de pudding smaakt als je ervan proeft. Actie dus. Daar gaat natuurlijk wel wat aan vooraf. Waar komen de eieren vandaan en wie roert in de pudding? In dit dossier nemen we innovatie onder de loep.

dossier•1

INNOVA TIEINJ OUWJEU GDHUIS

dossier•2

INNOVATIE IN S I U H D G U E J W U JO ine stapjes Kle ) worden groot(s

Innovatie is een must, anno 2015. Technologie, ecologie, de samenleving, jongerencultuur, alles is constant in verandering. Dat vraagt om nieuwe oplossingen, een vernieuwende aanpak. Je ziet de term innovatie overal opduiken. Bedrijven innoveren om hun concurrentiepositie veilig te stellen. Voor het gros van de CEO’s is het woord ‘innovatie’ de sleutel voor hun strategie voor de toekomst. Jeugdhuizen innoveren om in te spelen op de wisselende interesses van zo veel mogelijk jongeren. Om het met een boutade te zeggen: innovatie is de toekomst. Niet alleen in de economische of industriële wereld, ook in de sociale sector en het jeugdwerk. Maar wat is innoveren nu eigenlijk? Tot wat kan het leiden en hoe innoveer je in het jeugdhuis? In dit dossier helpen we je op weg.

Tekst: Gerd Vermeenen

Een nieuwigheid invoeren Innovatie is een breed begrip. Van Dale beschrijft innovatie als “het invoeren van een nieuwigheid”. Innoveren is durven iets anders, iets nieuws te doen. Dat doe je niet zomaar.

Innoveren vertrekt altijd vanuit een duidelijk doel. Je wilt er iets mee bereiken. Een betere dienstverlening of beter aanbod, een betere manier van werken, een sterker product. Of in de context van het jeugdhuis: een groter bereik, een betere vergadercultuur, een catchy imago … Er zijn verschillende vormen van innoveren, afhankelijk van wat je ermee wil bereiken. Leidt het bijvoorbeeld tot een nieuw product, dan spreken we van productinnovatie. Is het resultaat een nieuw aanpak of werkwijze, dan hebben we het over procesinnovatie. Zo kunnen we nog wel even door gaan.

Niet wereldschokkend Innoveren hoeft niet altijd groots of wereldschokkend te zijn. Je hoeft niet alles opnieuw uit te vinden of om te gooien. Integendeel.

Innoveren lukt vaak beter via kleinere, maar goedgekozen impulsen. De kunst is om te behouden wat goed is en het via nieuwe ideeën en impulsen nog beter te maken. Zo kan één

goedgekozen concept plots je hele aanbod een nieuw karakter en publiek opleveren. Zonder dat je daarom heel het jeugdhuisaanbod moet herdenken.

Waar creativiteit leidt tot nieuwe ideeën, gaat innovatie nog een stap verder en worden deze nieuwe ideeën in de praktijk gebracht.

Is creatief zijn innoveren?

Innoveren is een proces van verandering. Het leidt tot een nieuw aanbod, een nieuwe manier van samenwerken, een nieuwe structuur. Innovatie vereist daarom een sterke visie, een goed zicht op waar je naar toe wil. Innovatie is meer dan creativiteit of out of the box denken.

Creativiteit leidt tot nieuwe ideeën. Innovatie gaat een stap verder, waarbij het erom gaat deze nieuwe ideeën daadwerkelijk met succes in de praktijk te brengen.

Innoveren in het jeugdhuis Innovatie gaat om vooruitgang. Iets nieuws doen om vooruitgang te boeken. Innoveren is bijvoorbeeld je aanbod aanpassen om mensen met andere interesses te kunnen aanspreken.

Innoveren is nadenken over een betere organisatiestructuur, communicatiestijl of financieel beheer, om het jeugdhuis verder uit te bouwen als plek voor jongeren.

Innoveren gebeurt dus zeker in het jeugdhuis, alleen benoemen we het niet altijd zo. Het is niet altijd een doordacht proces. Het gebeurt soms spontaan of onbewust. Kijk maar naar de impact die een generatieswitch in het bestuur kan opleveren (bijvoorbeeld een nieuw imago, nieuwe activiteiten, communicatie). De vraag is dus niet: innoveren wij in ons jeugdhuis? Maar wel: hoe kunnen we bewust innovatieprocessen opzetten om onze werking verder uit te bouwen? In dit dossier geven we je tips en verhalen over hoe jeugdhuizen en andere organisaties dit aanpakken.

dossier•3

Tekst: Tim Bryon

Ken je de film Fight Club? Wie Fight Club zag, vroeg zich achteraf wellicht af waar het in godsnaam allemaal over ging. Je zou je ook kunnen afvragen wat een artikel over Fight Club in een dossier over vernieuwing in het jeugdhuis doet.

We verklappen de plot nog niet maar kunnen wel dit al zeggen: Fight Club gaat over meer dan een clubje vechtersbazen. Hoofdrol Jack (Edward Norton) wil iets anders doen met zijn leven maar is bang om te veranderen, bang om te vernieuwen. Tyler (Brad Pitt) is Jacks’ mentor. Hij duwt hem uit zijn comfort zone. En dat gaat niet zonder kleerscheuren.

We doken even in de screenplay en plukten er enkele uitspraken van Tyler uit. Acht regels voor in het achterhoofd als je echt wil vernieuwen.

1 & 2 “No fear. No distractions. The ability to let that which does not matter truly slide.”

Het heeft geen zin om het verkeerde ding perfect te doen. Het belangrijke van het onbelangrijke kunnen scheiden is essentieel als je iets wil veranderen.

Dit is meteen ook de tweede regel. Focus behouden is fundamenteel.

5 “You are not the contents of your wallet.”

Jouw jeugdhuis staat toch voor meer dan het aantal nullen op de rekening of een vast cliënteel aan de toog, niet? Moet elk nieuw initiatief een directe meerwaarde hebben voor opgebouwde zekerheden?

6 “People talk about it, see themselves as they’d like to be.

3 “I say never be complete, I say stop being perfect, I say

let’s evolve.”

Vernieuwing komt niet zonder kleerscheuren. Wie bang is van kleerscheuren trekt nooit iets nieuw aan. Je moet begrijpen dat kleerscheuren niet zo erg zijn en dat vernieuwing meestal niet van de eerste poging perfect is. Onderweg wat scheuren oplappen hoort er bij.

They don’t have the courage you have, to just run with it.”

Wilde plannen vliegen in het rond maar hoe vaak worden die werkelijkheid? Zonder durf om een goed idee effectief op gang te trappen belandt elke inspirerende brainstorm als een verdwaalde kip in de onderste schuif.

7 “Sticking feathers up your butt does not make you a

chicken.”

4 It’s only after we’ve lost everything that we’re free to do

anything”

Zelfs erg grote kleerscheuren mogen je niet afschrikken. Vasthouden aan wat al bestaat werkt vernieuwing tegen. Wil je echt een nieuwe koers varen, durf dan ook bestaande concepten overboord te gooien.

Over kippen gesproken: vernieuwing valt niet uit de lucht door er vaak over te praten. Enkel daden, actie en doorzetten tellen mee.

Een grote mond en doen alsof maken je nog geen kip. Of zoiets.

8 “This is your life, and it’s ending one minute at a time.”

Toegegeven: deze klinkt misschien wat overdreven. Maar de boodschap slaat nagels met koppen. Zonder gevoel van urgentie krijg je niemand mee op de kar. Waarom is het nodig om te vernieuwen? Welke uitdaging staat voor de deur en waarom is het belangrijk om die nu meteen aan te pakken?

Bron: http://lateralaction.com/articles/tyler-durden-innovation/

dossier•4

VERNIEUWING VERSUS CONTINjeUinÏnToEveIeTrt Weet waar

Je jeugdhuis wil graag innoveren.

Het is belangrijk om rekening te houden met een aantal zaken. Ken je jeugdhuis en zorg ervoor dat iedereen mee is met je visie. Pas dan wordt duidelijk op welke gebieden je kunt vernieuwen.

Tekst: Tim Bryon

Vernieuwing staat nooit op zichzelf Reclamemakers weten het al langer: ‘nieuw’ verkoopt (dezelfde shampoo in een nieuw potje? Leuk!). Maar dat is niet de vernieuwing waar we het hier over hebben. Vernieuwing mist zijn doel als het alleen voor de vorm gebeurt. Vernieuwing staat met andere woorden nooit op zichzelf: de omgeving van de vernieuwing bepaalt alles. Echte vernieuwing heeft inhoud en formuleert een antwoord op een bestaande situatie of een blik op de toekomst. Vaak vertrekt verandering vanuit noodzaak: dalend bezoekersaantal, geregelde diefstallen, afhakende vrijwilligers … Maar verandering kan ook vanuit opportuniteit vertrekken: een nieuwe subsidiemogelijkheid, een interessante ontmoeting met een organisatie uit de buurt, technologische veranderingen, enzovoort.

Naar een gedeelde toekomstvisie Een opportuniteit of probleem zien is één ding, maar verandering stuit nog vaak op verzet.

Dat is geen verassing, want vasthouden aan het bekende biedt veiligheid. Excuses om innovatieve ideeën te parkeren donderen dan ook van de tafel tijdens brainstormsessies.

“We hebben dat al eens geprobeerd” of “Daar komt geen kat op af” of “Daar zullen we zeker geld aan verliezen”. Om dat te vermijden neem je een stap terug. Zorg voor draagvlak. Dat is dé basis om met de groep constructief te kunnen nadenken. Samen bouwen aan een visie

Alles over: jouw jeugdhuis

Vernieuwing in het jeugdhuis moet dus inhoud hebben én draagvlak. De centrale vragen zijn: welk domein heeft een nieuwe aanpak nodig in mijn jeugdhuis? Of: wat loopt zo goed dat we het verder kunnen uitbouwen?

Om een antwoord te vinden op die vraag begin je te tekenen. Pak een pen en maak een grondplan.

Teken tabellen, een organigram, een behoeftenpiramide. Maak lijstjes. Doe dit samen en stop niet voordat je alles, alles, alles in kaart gebracht hebt.

• Alles wat het jeugdhuis doet • Alles wat het jeugdhuis heeft • Alles wat in het jeugdhuis beweegt • Alles wat rond het jeugdhuis beweegt • …

Klaar? Dan is de kans groot dat er enkele grote lijnen zijn die vaak terugkomen. We doen een gok: • Infrastructuur • Doelgroepen • Activiteiten • Organisatie & structuur • Vrijwilligersbeleid • Communicatie • Financiën • Partners en netwerk • …

op de toekomst zorgt voor duidelijkheid over de gewenste situatie én beter inzicht in de problemen van vandaag. Dit toekomstbeeld maakt de noodzaak aan verandering helder voor iedereen. Vanaf dan is het duidelijk wat er op het spel staat.

Vernieuwing versus continuïteit?

Eerst moet je weten wat je wil gaan doen, vervolgens hoe je dat wil doen. Maar wil dat zeggen dat het hele jeugdhuis mee moet in de transformatie? Weinig veranderingsprocessen zijn zo ingrijpend dat ze een organisatie helemaal door elkaar schudden. Ieder onderdeel van de werking in één beweging drastisch omgooien houdt risico’s in, dat hoeven we je niet te vertellen. Analyseer jouw jeugdhuis en bepaal welke domeinen aan verandering toe zijn en welke domeinen verder ‘business as usual’ blijven. Dit duidelijk zien en kunnen vertellen zorgt voor een stabiele basis voor veranderingen.

Aanrader

Overzicht brengen in wie je bent en wat je doet is de eerste stap.

Vragen stellen daarover is de tweede stap. Vanuit deze vragen bekijk je op welke opportuniteiten je kunt inspelen of waar er verandering nodig is. Je zult ook zien wat goed loopt en waar je meer op kunt inzetten. Maak deze oefening regelmatig. Het houdt je jeugdhuis scherp en maakt proactief ‘veranderen’ een onderdeel van de werking.

Innovat in de praktijk

Tekst: Tim Bryon • Foto: Juan Wyns

MIJNGOESTING Hans Dockx ondersteunt voor Formaat de jeugdhuizen in de Antwerpen. In een vorig leven werkte hij op de jeugddienst in Leuven.

Daar zette hij het project MijnGoesting mee op poten. We vroegen Hans wat er zo innovatief was aan MijnGoesting.

FLANDERS DC Flanders DC is een organisatie die ondernemingscreativiteit bevordert. Ze maken ondernemend Vlaanderen creatiever en creatief Vlaanderen ondernemender. Daarvoor zetten ze projecten op, sturen ze sprekers uit en organiseren ze workshops. Ze geven ook advies en stellen tools ter beschikking. Zij weten met andere woorden als geen ander hoe je vernieuwing brengt én in stand houdt. Verderop in dit magazine (D12) bekijken we een deel van de GPS, hun brainstormtool. We vroegen hen alvast al om één advies aan jeugdhuizen met vernieuwingsplannen. Aan het woord is Tom Suykerbuyk.

“Mijn belangrijkste tip? Ken de noden en behoeften van je doelgroep.”

Tom Suykerbuyk, Flanders DC “Als ik één tip mag geven, dan is het afstand nemen. Zet een stap achteruit en bekijk je werking door de bril van de doelgroep die je wil bereiken. Dat breder perspectief biedt vaak nieuwe inzichten. De samenleving is voortdurend in beweging en de vinger aan de pols houden is soms moeilijk. Doelgroepen veranderen en dus is het belangrijk om hun noden en behoeften te kennen zodat je er op kunt inspelen. Naar je werking kijken vanuit hun bril is dus een de eerste stap als je aan vernieuwing denkt.” www.flandersdc.be

“Zorg er bij een samenwerking voor dat de sterktes van elke partner ingezet worden” Hans Dockx “MijnGoesting was een cultuurproject voor jongeren van 12 tot 18 jaar. Het werd georganiseerd binnen het grotere culturele project mijnLeuven. Zij willen graag de jongeren een zo breed mogelijk palet aan kansen aanbieden. Het grootste stuk van mijnGoesting speelde zich af op plaatsen waar jongeren zich bevinden. We deden verrassende teasers op vier middelbare scholen en werkten samen met een jeugdbeweging. We brachten jongeren in contact met heel verschillende kunstdisciplines en bekende of minder bekende artiesten. De jeugddienst, cultuurhuizen en ook scholen werkten samen. De samenwerking tussen de drie sectoren jeugd, cultuur en onderwijs was net de kracht van het project. Het mooiste resultaat van deze samenwerking was dat de cultuursector mijnLeuven erkende als intermediair tussen de jongeren en de cultuurhuizen. MijnLeuven werd beschouwd als vertrouwenspersoon die jongeren benadert vanuit hun leefwereld en hen openstelt voor het onbekende. Bij de cultuurhuizen zagen ze in dat zij dat nooit op die manier kunnen doen. Zo werd de sterkte van elke partner optimaal benut.

De belangrijkste oorzaak van het succes van mijnGoesting? Dat het steeds vanuit de jongeren zelf vertrok en heel sterk vanuit hun leefwereld. Het project was zeker innovatief. We zijn jammer genoeg te vaak geneigd om samenwerking op te zoeken met partners binnen onze eigen sector. Het verbinden van de drie sectoren jeugd, cultuur en onderwijs was dan ook niet altijd evident. Dit project heeft bewezen dat deze sectoren elkaar goed kunnen aanvullen en dat de som veel groter is dan de delen. Een tip aan jeugdhuizen die een vernieuwend project op willen zetten: zoek altijd naar een duidelijke win-winsituatie voor alle betrokken partijen. Het is heel belangrijk dat de sterktes van elke partner ingezet kunnen worden in het project.”

dossier•5

T E H J I Z N E O D O Z ieve projecten

Wil je een innovatief project opzetten? Je bent gelukkig niet alleen.

Deze organisaties gingen je voor. Waar let je op bij het starten van een vernieuwend project? Waar hou je rekening mee? Tips en tricks uit de praktijk.

dossier•6

N E O D N E N E V R U

D

gdhuis

jeu Iets anders in je

De verkoop van je jeugdhuis of een nieuwe subsidieregeling. n’ Westouterik en De Wollewei kwamen beide voor een uitdaging in hun jeugdhuis te staan. Zij lieten zich niet kennen en maakten van de nood een deugd. Hoe uitdagingen en veranderingen voor mogelijkheden én vooruitgang kunnen zorgen.

Tekst: Pim Maeckelberge

’N WESTOUTERIK Westouter

1000 x 1000 = een eigen huis voor het jeugdhuis In 1999 bestond jeugdhuis ‘n Westouterik bijna 30 jaar. In dat jaar stierf de eigenares van het gebouw waarin het jeugdhuis zich bevond. De erfgenamen waren van plan het gebouw te verkopen. De toekomst van het jeugdhuis werd plots erg onzeker want budget om het gebouw te kopen had ‘n Westouterik niet. De leden en oudleden schoten in actie en beraamden een plan. Wat als duizend mensen elk duizend frank zouden geven? Dan kon het jeugdhuis het gebouw kopen én renoveren.

Het jeugdhuis richtte een beheers-vzw op, Loebas, genoemd naar het hondje van de eigenares van het gebouw. Ze postten meer dan 600 brieven in alle huizen in het dorp, bij sympathisanten en oudleden, organiseerden een weekend met “De Nacht Van 1000x1000”, kinderanimatie en optredens. Zo slaagde het jeugdhuis erin om 650.000 frank te verzamelen in het kleine dorpje. Genoeg om het gebouw te kopen en hun infrastructuur voor de toekomst te verzekeren.

Het draagvlak van ‘n Westouterik in de lokale gemeenschap is de bepalende factor geweest voor het succes van de actie. Het resultaat van hun actie toont aan dat veel mensen de meerwaarde van het jeugdhuis erkennen. De durf van het jeugdhuis om betrokkenheid van de lokale gemeenschap te vragen zorgde ervoor dat het jeugdhuis kon blijven bestaan.

Wat zegt het jeugdhuisonderzoek?

Volgens het jeugdhuisonderzoek van 2014 vindt de kleine helft van de bevraagde vrijwilligers dat een beperkt budget hun plannen met het jeugdhuis beknot. Financiële perikelen kunnen met andere woorden innovatie in de weg staan. Simpelweg omdat er te weinig ‘ruimte’ is om buiten de lijntjes te kleuren en eens een risico te nemen. Innovatie begint met andere woorden bij een doordacht financieel beleid.

dossier•7

WOLLEWEI Turnhout

Door de nieuwe subsidieregeling mocht Wollewei twee nieuwe projecten uit de grond stampen. Dit bracht echter heel wat met zich mee voor het jeugdhuis. “Door deze twee projecten, Klankgas en Broei.On, zijn we als organisatie letterlijk veel groter geworden en is onze werking een pak verbreed. We willen een grotere doelgroep aanspreken, hebben meer personeel dan vroeger en draaien intussen ook een vrij grote omzet”, vertelt voorzitter van Jong Geweld Michael. Door deze groei werd de drempel voor vrijwilligers om in de raad van bestuur te stappen een stuk hoger. “ De actieve vrijwilliger moet zich volgens ons kunnen bezighouden met bijvoorbeeld het organiseren van activiteiten en wil niet per se bezig zijn met langetermijnvisie, personeelsbeleid, zakelijk en financieel beleid. Mee zetelen in een bestuursorgaan dat zich enkel nog bezighoudt met die zaken is niet voor iedereen weggelegd. Het vergt een bepaalde interesse of expertise die we niet van alle vrijwilligers kunnen, en willen, verwachten.”

Jong Geweld Het jeugdhuis is niet stil blijven staan nadat ze hoorden dat hun projecten goedgekeurd waren. “Met de raad van bestuur wilden we op zoek gaan naar een manier waarop we ons als organisatie beter kunnen organiseren en hoe we ervoor kunnen zorgen dat elke vrijwilliger zich door de organisatie kan bewegen op het niveau dat hij op dat moment het beste aankan of aan wil gaan.” Ze gooiden de structuur overhoop en plaatsen Broei.On, Klankgas en jeugdhuis Wollewei als deelwerkingen van de organisatie naast elkaar. De raad van bestuur kreeg de eindverantwoordelijkheid over de deelwerkingen, maar ook elk project kreeg zijn eigen bestuur.

“Omdat er dan nog een leemte was boven deze deelwerkingen, creëerden we hier een koepel boven die we begin november boven het

“Durf te dromen over de toekomst” Michael (26) doopvont hielden: ‘Jong Geweld’. Onze vzw heeft deze naam overgenomen en herbergt dus de gelijkwaardige deelprojecten ‘Broei.

On’, ‘Klankgas’ en ‘Jeugdhuis Wollewei’. Het voornaamste resultaat dat we bereikt hebben is dat iedereen op zijn plaats zit en dat jongeren bezig zijn met wat ze willen. De keuzemogelijkheden voor vrijwilligers om zich te engageren zijn vergroot.”

Ambitie en durf Volgens Michael is de belangrijkste oorzaak voor het succes de gedreven raad van bestuur. Daarnaast gingen de veranderingen niet over één nacht ijs. De volledige organisatie werd onder de loep genomen, van de terloopse vrijwilliger tot de meest geëngageerde jongere, van structuur tot de boekhouding. “De veranderingen zijn er ook gekomen doordat de dagdagelijkse werking echt terug in handen werd gegeven van de jongeren. Voor de raad van bestuur was dit een belangrijke drijfveer. De rvb hield niet vast aan wat er was. Er was een toekomstvisie en de ambitie en de durf om ervoor te gaan. De veranderingen zijn zeker innovatief te noemen.

We durfden af te stappen van de klassieke jeugdhuisstructuur. We vonden voor onszelf het jeugdhuiswerk opnieuw uit in een veranderende context. We bogen een noodzakelijke verandering om naar een nuttige verandering voor onszelf, verduidelijkt Michael. “Mijn tip aan jeugdhuizen: durf dromen over de toekomst en durf hier een visie rond te ontwikkelen. Heb de ambitie en de moed om te gaan voor wat je voor ogen hebt. Denk daarbij aan het belang van iedereen in de organisatie. Zet de neuzen in dezelfde richting, durf daarbij te botsen maar geloof dat het kan lukken. Ga er gewoon voor!”

dossier•8

INNOVmAotTorIkEap

Onder de van Formaat

Jawel, ook Formaat zette de voorbije jaren enkele vernieuwende projecten op. We zetten er enkele van in de kijker.

Tekst: Tim Bryon & Pim Maeckelberge

PROJECT INFRASTRUCTUUR Met de hulp van jongeren in brugprojecten, hoopt Formaat de infrastructuur in jeugdhuizen te verbeteren.

Dit zijn projecten waarbij jongeren uit het deeltijds onderwijs begeleid worden in het werkplekleren. Jongeren krijgen de kans om werkervaring op te doen en hun kans op de arbeidsmarkt te vergroten. Formaat zag een kans om die organisaties in contact brengen met de jeugdhuizen met infrastructurele noden.

Sandra: “We wisten al lang dat de infrastructuur in heel veel jeugdhuizen wel een boost kon gebruiken. Omwille van allerlei redenen werden die noden vaak niet aangepakt. Formaat zocht naar een manier om het probleem goedkoop aan te pakken.

Een samenwerking op poten zetten tussen verschillende partners die elkaar nog niet kennen of gewoon uit andere werelden komen, vraagt om verschillende communicatiestijlen. Dit is in het begin wat zoeken. Maar we merken een mooie match tussen doelgroep en doelstellingen van de jeugdhuizen en de brugprojecten. De lopende projecten worden positief geëvalueerd. Zowel door de jeugdhuizen, als door de partners. In de toekomst zal Formaat het aanbod nog uitbreiden. Onze ambities is om over heel Vlaanderen gelijkaardige projecten op te zetten. De nood aan infrastructuurwerken in jeugdhuizen is groot. Op vier jaar tijd willen we op die manier minstens negentig jeugdhuizen bereiken.”

Sandra:

“Een samenwerking op poten zetten tussen verschillende partners die elkaar nog niet kennen of gewoon uit andere werelden komen, vraagt om verschillende communicatiestijlen.”

PROJECT INCLUSIEF: VINDPLAATS GERICHT WERKEN AAN TEWERKSTELLING Via vindplaatsgericht werken leidt Youssef jongeren tussen 18 en 25 toe naar de arbeidsmarkt. Hij zoekt jongeren op waar ze komen, op pleinen en hangplekken. Vooraleer het onderwerp ‘werk’ op tafel komt, leert Youssef eerst de jongeren goed kennen. Later bekijkt hij samen met de jongeren welke kansen er zijn bij de VDAB om aan de slag te gaan met hun cv, hun competenties en werkervaringen in een traject.

Youssef: “Ik sta in verbinding met de jeugdhuizen in Antwerpen. Via de jeugdhuizen komen jongeren met vragen over werk bij mij terecht. Maar ook omgekeerd breng ik jongeren van op pleintjes naar de jeugdhuizen.

Die insteek om via vindplaatsgericht werken in de vrije tijd met jongeren aan de slag te gaan rond werk is volgens mij wel vernieuwend. Er zijn natuurlijk wel organisaties met een aanbod rond vrije tijd of rond werk, maar die elementen worden in het project Inclusief nu gecombineerd.

Er gaat wel wat tijd over om een goede manier van werken te vinden, omdat het ergens wel verschillende werelden zijn. Maar mijn ervaring in het jeugdwerk en een groot netwerk onder de jongeren spelen in mijn voordeel. Een tip aan jeugdhuizen die willen vernieuwen? Heel goed communiceren met je doelgroep en zorg dat je de behoeften kent van wie je wil bereiken. ”

Youssef:

“Een tip aan jeugdhuizen die willen vernieuwen? Heel goed communiceren met je doelgroep en zorg dat je de behoeften kent van wie je wil bereiken.”

dossier•9

JEUGDHUIS LINKEROEVER In 2013 startte Formaat met een nieuwe uitdaging in Antwerpen. We wilden jongeren in Hoboken en Linkeroever laten kennismaken met de jeugdhuismethodiek door hen verantwoordelijkheid en zeggenschap te geven. Zoveel inspraak en eigenaarschap was nieuw voor de bezoekers van de werkingen. Ging die verandering zonder slag of stoot? We luisteren naar Jasmien van Formaat.

Jasmien: “De grootste uitdaging bij het begin van de veranderingen was om alle jongeren mee te krijgen. We botsten op heel wat weerstand van jongeren die niet wilden meedoen. Het eerste jaar werkten we hard aan het informeren van de bezoekers en het tonen van de mogelijkheden.

Het concept van een jeugdhuis en de jeugdhuismethodiek waren bij de start onbekend.

We hadden een jaar nodig voordat het veranderingsproces rond was en de jongeren van het jeugdhuis het programma mee organiseerden. Heel veel communiceren over de veranderingen was daarbij belangrijk. Veranderingen hebben soms hun tijd nodig en ook hier hadden we dat jaar echt nodig om er te staan. De hele verandering er in een paar maanden doorduwen, zou nooit gelukt zijn.

Enthousiast kunnen vertellen over het project en een positieve ingesteldheid zijn superbelangrijk om een vernieuwing te laten slagen. En doorzettingsvermogen, blijven doorzetten ook al botst het elke keer en heb je het gevoel dat het niet vooruit gaat. Neem wat afstand en dan zie je vaak dat je eigenlijk al grote stappen hebt gezet.

Of wat we hier doen vernieuwend is? Dat denk ik wel. Omdat we hebben gewerkt aan een mentaliteitsverandering bij onze doelgroep. Misschien is het op andere plaatsen niet vernieuwend omdat er al altijd zo gewerkt wordt, maar hier is het dat zeker wel.

Als ik één tip mag geven aan jeugdhuizen die willen vernieuwen, dan is het dat ze moeten volhouden en doorzetten, de doelstellingen blijven voor ogen houden en de juiste partners zoeken om die doelstelling te realiseren. Laat je niet teleurstellen door tegenslag in het begin of door een gebrek aan enthousiasme. Er gewoon blijven voor gaan.”

Jasmien:

“Enthousiast kunnen vertellen over het project en een positieve ingesteldheid zijn superbelangrijk om een vernieuwing te laten slagen.”

Innovatie in jeugdhuisland Formaat benadert jeugdhuizen als dynamische netwerken van jongeren, niet zozeer als starre structuren. De noden en behoeften van jongeren zijn onze drijfveer. Jeugdhuiswerk is voor veel jongeren een leuke vrijetijdsbesteding. Maar het is ook meer dan dat. Een engagement in het jeugdhuis geeft jongeren het vertrouwen en de vaardigheden om ook op andere domeinen sterker in hun schoenen te staan. Dit wordt bevestigd door de resultaten van het jeugdhuisonderzoek dat dit jaar is gevoerd: zelfontplooiing is een belangrijke motivatie voor jongeren om een engagement aan te gaan in het jeugdhuis.

De basis van de vernieuwing die we zien in jeugdhuizen, zijn de uitdagingen waar jongeren vandaag mee worden geconfronteerd en de antwoorden die jeugdhuizen daarop formuleren.

Deze vaststelling kan een belangrijke trigger zijn voor innovatie. De basis van de vernieuwing die we zien in jeugdhuizen, zijn de uitdagingen waar jongeren vandaag mee worden geconfronteerd en de antwoorden die jeugdhuizen daarop formuleren. Dit gebeurt niet vanzelf. Het veronderstelt gerichte strategieën die de jeugdhuispraktijk innoveren. Formaat zet in op het ontwikkelen en implementeren van deze strategieën. Door middel van sterke projecten en partnerschappen zal Formaat modellen ontwikkelen waarbij we bruggen slaan tussen jongeren en onderwijs, jongeren en de arbeidsmarkt, jongeren en cultuur … Niet overal en altijd. Maar vooral daar waar de uitdagingen het grootst zijn: in steden en bij kansengroepen in onze samenleving.

dossier•10

SANDER (24) Tekst: Tim Bryon

Sander is beroepskracht binnen het bovenlokale project van JOC Ieper. Hij startte als vrijwilliger in 2008 de concertwerking Hypnoiz mee op.

“In 2008 was er een klein aanbod live-concerten rond Ieper. JOC Ieper legde zich toe op bepaalde, afgebakende muzikale genres waardoor heel wat Ieperse jongeren een beperkt aanbod voorgeschoteld kregen. Enkele vrijwilligers van het jeugdhuis richtten Hypnoiz op. Het doel: de leemte in het concertaanbod rond Ieper invullen. We kozen er bewust voor om concerten te organiseren omdat er op dat moment weinig aanbod was in dat segment. Aan de andere kant waren er in de streek veel fuiven en themafeestjes. Daar was dus geen nood aan. Maar de voornaamste reden is dat de mensen van de werkgroep gepassioneerd waren door livemuziek en dat wilden overbrengen op anderen.

Het succes van Hypnoiz is echt te danken aan de vrijwilligers.

We hebben allemaal onze eigen achtergrond, maar de doelstelling is duidelijk: we willen een alternatief bieden in onze streek.

Hypnoiz is blijven evolueren, richting een jongerenkunstenorganisatie. Uit Hypnoiz groeide het project A New Breeze, waarvoor we op dit moment subsidies krijgen als bovenlokaal project. Die constante groei en uitbreiding van het werkterrein heeft zeker bijgedragen aan het succes van Hypnoiz.

Vandaag is Hypnoiz veel meer dan een concertwerking. Het project is gegroeid en heeft ook het jeugdhuis veranderd. We willen evolueren naar een werking die een breed aanbod brengt naar de jeugd uit de regio. We willen blijven inzetten op livemuziek, maar ook op jongerenkunst, op samenwerkingen met andere partners, op het uitbouwen van een merk. We zijn tevreden over de voorbije zes jaar, maar we beseffen dat er in de toekomst nog zoveel meer kan gebeuren.

Het feit wat wij vanuit een groep vrijwilligers op deze manier zijn beginnen programmeren was best innovatief. Het toepassen van de jeugdhuismethodiek binnen een concertwerking met uitstraling is iets wat redelijk nieuw was in onze streek. De manier waarop het project geëvolueerd is, maakt het ook innovatief: vanuit een aantal concerten per jaar groeien naar een volwaardige concertwerking/jongerenkunstwerking.

Een tip voor jeugdhuizen die een vernieuwend project willen starten? Hou vooral rekening met de noden van de omgeving waarin je aan de slag gaat. Als je die noden kent en er een antwoord op kan bieden, heeft je project een veel grotere slaagkans.

Ook samenwerken is belangrijk. Samenwerkingen kunnen het project niet alleen meer financiële ruimte geven, het vergroot ook de uitstraling en je bereikt gegarandeerd meer mensen dan wanneer je het alleen doet.”

“Hou rekening met de noden van de omgeving.”

PLANovatie start met een droom

Elke inn

JOC IEPER OPENTUIS GDHhtertuin L JEU MOBerIE ac kampeert het JOC in uw Deze zom

waarom per JOC IEPER,ncIeept is momenteel heel hip. Denus. “Het idee

t zitt Het pop-up co C Ieper ziet he We jeugdhuis? JO n de natuur. up ni pde po id m en ge en ts t aa pl dhuis te aatsen en he is om een jeug ners op een mooie plek pl eto s on ntai at zou willen twee co s de zomer. D sluiten tijden te maken. s ui en dh ur ug pv je m e vast uden en ka ho te s ue dget en het ec bu het nodige n laten om barb va t en nd vi is het rvoor moet he De eerste stap unningen. Hie rg n ve ne te an is pl ju n de . “Onze aanvragen va en overtuigen iad Ieper kunn st t. “De vrijwill de as s si ui ou dh th jeug kt het en Het in . kl jk ” ri ar ng ba la al be is zijn zeker ha t verhaal. Dat dig mee in he nnen slagen.” ku te om g gers zijn volle di no k la gv aa dr een project heeft

RTY A P A M PYA E G A D E “ELK GOUDBERinGg verblijfplaats en st op op e IN TEnN e f n e r e vi Jongere dhuis van jeug

m GE, Wevelgeel vraag naar overR E B D U O G N ve TE t jeugdhuis is maar

jn nd he dwerk. Er zi In de regio ro heid voor jeug op voorhand gereijk el og m gs nachtin vaak lang n en en die zijn in de buurt va weinig plaats iaal gebouw ch s ro ui pa dh n ug ee je t zag he serveerd. Toen am te staan, te kw as eg w le Er ge n. er Ten Goudb verwezenlijke hun droom te het gebouw een kans om eigenaar van de j bi e kar. m as si ct mee op de weinig enthou rong niet dire sp nde ke nt ee ee w m n r toen ee en ook de ge uis t leven, zeke ijf dh bl ug je m t oo he dr Maar de rdwijnen en ve st n oe ee m r t buur zij wee plaats in de men. Zo zijn ne er nu ov at n ga ko en locatie alle 32 bedd cht naar een rbij. De zoekto stapje dichte ap. . Stap voor st rustig verder

We vroegen drie jeugdhuizen om hun zotste plan voor de toekomst. Als we hen mogen geloven, lezen we vroeg of laat onderstaande artikels in de krant. Als er dan nog een krant bestaat.

Tekst: Pim Maeckelberge

JEUGDHU TE WATERIS JOB

… maar zoe ktocht naar bestuurder met vaarbe wijs gaat ve rder

JOB, Sint-Amandsberg

Jeugdhuis JOB ligt aan de rand van Gent en organisee rt veel optredens. Het jeugdh uis trekt veel volk aan van uit het centrum en daarbuiten . De afstand naar het centru m blijkt echter nog vaak een drempel. “Door het jeugdh uis onder te brengen in een boo t kunnen we dat oplossen.

Dan hebben we een mobie l jeugdhuis waarop we opt redens en fuiven kunnen org aniseren. Zo kunnen we opduiken op verschillende ple kken in de stad.”

Dat klinkt als een ambitieus plan. JOB bevestigt: “Er is niemand die een boot kan besturen, laat staan er een tje kopen. Het is een utopisch idee, maar je moet durven dromen. Als je ons jeugdh uis binnen komt zie je me teen een muurschilderij van de boot uit onze dromen. Als je iemand kent die toevallig een boot of budget op ove rschot heeft, dan mag die ons altijd contacteren.”

dossier•11

K A A M E D N I N E N

dossier•12

KIJKEN IN T S M O K E O T E D GPS Met de brainstormtool

Vernieuwen betekent een antwoord geven op een bestaande situatie. Op basis van een analyse van je huidige situatie een poging doen om iets aan de toekomst te veranderen. Maar het kan ook omgekeerd. Eerst naar de toekomst kijken, zien wat er op je af komt en dan bepalen welke acties je kunt ondernemen.

We zoomen even in op een onderdeel van de GPS brainstormmethodiek, een tool die werd ontwikkeld door Flanders DC. De tool helpt bedrijven en organisaties vooruit kijken en brainstormen over acties en opportuniteiten waarop ze kunnen inspelen.

We selecteren enkele trends en ontwikkelingen uit de lijst van Flanders DC. Het zijn toekomstvoorspellingen. Soms wat vaag en soms heel concreet. Soms lijken ze misschien ver van jouw jeugdhuis-bed maar je kunt je de vraag stellen: als de samenleving zo verandert, moet het jeugdhuis daar dan niet op één of andere manier rekening mee houden? Hoe kunnen we dat doen, welke acties kunnen we ondernemen?

DOE

• Organiseer een brainstorm op de raad van bestuur of met je kernvrijwilligers.

• Download de trends op www.flandersdc.be/nl/gps en print ze af.

• Verdeel de trends over enkele tafels en laat iedereen één trend kiezen.

• Opdracht: pas de trend die je gekozen hebt toe op het jeugdhuis in 2020. Hoe speelt het jeugdhuis in op de trend? Wat zie je gebeuren? Wat is er allemaal veranderd als je binnen komt?

• Overloop de trends in groep en filter er de acties uit die je tegen 2020 kunt nemen.

We geven alvast enkele trends mee ter inspiratie (zie kader).

Check zeker de volledige GPS tool en probeer hem op planningsweekends, beleidsdagen, etc.

TRENDS VOLGENS FLANDERS DC 1 Verpersoonlijking De ik-focus is er nog steeds in 2016. En waarschijnlijk nog sterker dan vandaag. Meer en meer willen klanten echt oplossingen op maat. Alle mogelijke kleuren, alle maten, aantallen … “Massacustomisatie” dus. Nike laat mensen toe om hun schoenen op internet te ontwerpen waarna deze gemaakt en naar u verstuurd worden. Maar business-to-business wil men ook meer en meer op maat gemaakte oplossingen. Hoe gaat u daar op inspelen? En denk ook eens intern. Zijn er zaken die u meer op maat van elk van uw werknemers zou kunnen maken?

2 De beleveniseconomie De beleveniseconomie wordt best omschreven als alle productie en dienstverlening die gericht zijn op het vervullen van de emotionele behoeftes van mensen. Consumeren moet ‘fun’ zijn.

Als bedrijf geef je mensen een verhaal dat ze aan hun vrienden kunnen vertellen. Axion van Dexia slaagt erin om een bank­ rekening trendy te laten zijn. Mensen kiezen voor een experience die Nike hen aanbiedt. Op restaurant gaan is meer dan eens gaan eten: het is een avontuur in een Saharatent, of een Vietnamese paalhut. Kortom, men laat hun klanten iets beleven.

3 Duurzaamheid en milieubewustzijn Het milieubewustzijn blijft belangrijk. Milieubewustzijn als business (recyclage, ecotoerisme …) vindt opgang. Milieuvriendelijke, natuurlijke materialen blijven een belangrijk verkoopargument. Hoe speelt u hier op in? Hoe kan u milieubewuster/ duurzamer werken? En hoe laat u dit aan iedereen weten? Verder is er ook meer hang naar duurzamere producten. Tegen de wegwerpcultuur in. Hoe kan u uw producten of eventueel diensten langer laten opbrengen voor uw klanten? Zonder dat dit nadelig is voor u.

4 Van consumer naar prosumer Iedereen is nu al journalist, drukker, uitgever. Weblogs, gsmfoto’s/-video’s gaan de wereld rond, een cd kan in de huis­ kamer opgenomen en geproduceerd worden, foto’s worden thuis in kleur afgedrukt. Gaat open source in de ICT-sector straks toelaten dat iedereen zelf aan de slag zal gaan? Welke moge-lijkheden zie u voor uw organisatie om deze prosumers (producent én consument) van dienst te zijn? © Flanders DC