De FlapĂşt
Doarpskrante fan Jelsum-Koarnjum foarmoanne
jannewaris 2013
2
Fan ‘e redaksje Het jaar is al weer bijna ten einde, de redactie heeft er een spannend jaar opzitten. Overstappen van schaar, plakband, zelf drukken, vouwen en nieten naar alles in de computer en drukwerk uitbesteden, was niet zomaar even gebeurd. Nu zijn we één jaar verder en we zijn al aardig gewend aan de nieuwe werkwijze, hoewel sommigen het gezellige vouwen en nieten wel missen. We hebben nu heel modern een werkdocument in ”de Cloud” zitten op internet en kunnen ieder afzonderlijk in onze eigen tijd kopij plaatsen en aan de layout werken. Als we allemaal tevreden zijn over het resultaat, kijkt Beeke nog even kritisch naar de, voornamelijk Friese, taal. Daarna kan de Flapút naar de drukker en haalt Piet Keestra hem daar op om rond te brengen naar de bezorgers. Geweldig dat zo’n hele ploeg vrijwilligers steeds weer zorgt dat u hem in de bus krijgt! Al met al kost het de redactie veel minder tijd en maken we ook nog eens een mooi boekje. Dat vinden wij zelf tenminste. Als u op- of aanmerkingen heeft, horen we het graag. Financieel lijkt het ook allemaal redelijk goed te gaan. Ondanks de moeilijke economische situatie zijn bijna alle adverteerders ons trouw gebleven, een paar haakten af, maar die plaatsen zijn ook alweer bijna opgevuld. Het is geweldig dat wij als kleine dorpen elke maand zo’n goed gevulde dorpskrant kunnen maken en dat is o.a. te danken aan de adverteerders. Iedereen die de Flapút wel per e-mail wil ontvangen, of dat eens wil proberen , kan zijn/haar e-mailadres doorgeven aan de redactie. U krijgt hem dan prachtig doorbladerbaar in uw mailbox. Het scheelt papier en drukinkt, dus milieuvriendelijk. Bovendien brengt het de drukkosten wat omlaag, hetgeen een prettige bijkomstigheid is.
De redactie wenst u hele fijne feestdagen en een goed en gezond 2013 3
Nijs Fan ‘e Ysclub Meiinoar Ien Het vriest nog niet dat het kraakt, maar uw ijsclub is al weer druk doende geweest met de voorbereidingen voor het komende schaatsseizoen. Zo is het terrein wat opgeknapt, staat er een nieuw onderkomen en is de wedstrijdvoorbereiding ook al in volle gang. En nu maar met z’n allen duimen dat er weer een Kortebaanwedstrijd en een Ketel I curlingcompetitie gehouden kan worden en wellicht een nieuwe mixed teamcompetitie ( “Snelle Bokke” Team Race). Verder liggen er wat voorzichtige plannen om met ‘t Leechje, de ijsclub in Britsum, een competitie aan te gaan en wordt er gesproken met de wintersportver. Bilgaard om te zien of we mee kunnen doen met een tocht via hun ijsbaan en het Leeuwarderbos, tot aan de Dokkummer Ee, dan terug richting Jelsum tot aan Dekemastate. Indien de plannen definitief mochten worden, dan wordt u daar vast later verder over geïnformeerd. Wist u al, *dat wij blij verrast werden door giften van De Boelstra Olivier Stichting en PW Janssens Friesche Stichting! *dat desondanks, de contributienota’s u alweer ter betaling zijn aangeboden! *dat de jaarvergadering, ondanks uw afwezigheid, gewoon is doorgegaan! *dat de herkiesbare leden zijn herbenoemd, maar de vacature niet is vervuld! *dat wij u nog steeds graag verwelkomen als lid (€ 6,= p.jaar) of donateur (€4,=) (en nu niet denken, dat de ijsclub rijk is, hun bestuurders het ervan nemen, met vergaderingen die braspartijen zijn, compleet met kaviaar, grote sigaren en een spoor van lege borrelglaasjes). Het ijsbestuur wenst alle lezers een fijne Kerst en jaarwisseling toe en alle goeds voor 2013. Hopelijk tot snel op het ijs, met vriendelijke sportgroet, Dooitzen, Arjen, Heinze, Imkje, Sake en Jan Email: ijsclubmeiinoarien@gmail.com 4
5
Meidielings De Vereniging voor Dorpsbelangen Jelsum / Cornjum wenst iedereen prettige kerstdagen en een gelukkig nieuwjaar. De Feriening foar Doarpsbelangen Jelsum / Koarnjum winsket eltsenien noflike krystdagen en in sûn en lokkich nijjier. ******************************************************** Aan mijn lieve buren, vrienden en helpers in Jelsum, Koarnjum en Britsum. Het allerbeste in goede gezondheid toegewenst voor kerst en het nieuwe jaar. Barbara Harrisson Op e Terp 16 Jelsum ******************************************************** Wij wensen iedereen hele fijne Kerstdagen en een goed en vooral gezond 2013. Wiebe en Monique. ******************************************************** Eltsenien, Goeie Krystdagen en in sûn, noflik, tefreden Nijjier tawinske. Arnold & Stien ******************************************************** De commissie 55+ kaatsen van de k.v Jelsum – Koarnjum wenst alle lezers van de Flapút, sponsors, vrijwilligers en kaatsers prettige kerstdagen en een gezond sportief 2013 toe. Germ Berkenpas, Roel Kuipers, Bob Rijpstra, Keimpe Keestra en Rinze van der Veen ******************************************************** In sûn 2013 tawinske Piet en Aukje 6
7
Blik op beeld Leeuwarderadeel WIE HEEFT NOG BIJZONDER FILMMATERIAAL OP ZOLDER? Op zaterdag 16 februari 2013 kunnen inwoners van Leeuwarderadeel met hun oude filmpjes en video’s langskomen in de bibliotheek van Stiens. Samen met de gemeente Leeuwarderadeel, Historisch Centrum Leeuwarden en het Fries Film Archief organiseert de documentatiestichting in de bibliotheek dan het project Blik op Beeld Leeuwarderadeel, een inzameling van amateur-filmmateriaal. Belangstellenden – ook zonder films – zijn van harte welkom. Deskundigen zijn aanwezig om de historische waarde van het meegebrachte film- en/of videomateriaal te beoordelen, waarbij ook wordt gekeken naar de technische kwaliteit. Alle soorten van formaten zijn welkom: 8 mm, super 8, 16 mm en diverse videosystemen. De Documentatiestichting Leeuwarderadeel en het Fries Film Archief informeren graag over de mogelijkheden om het materiaal te digitaliseren en op dvd te laten zetten. Mooie oude beelden Interessante Leeuwarderadeelster filmpjes uit de archieven van de Documentatiestichting, de gemeente Leeuwarderadeel en het Fries Film Archief worden deze dag in de bibliotheek vertoond. Onder leiding van Syb de Jong van de Documentatiestichting krijgt het publiek de gelegenheid om beelden te bekijken en daarop te reageren. Aan het eind van de middag zullen unieke opnamen te zien zijn die in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw van de verschillende dorpen van Leeuwarderadeel zijn gemaakt.
8
Oude films niet weggooien Om te voorkomen dat waardevolle familiefilms of ander interessant beeldmateriaal wordt weggegooid of op rommelzolders ligt te vergaan, is het Fries Film Archief vorig jaar begonnen met het organiseren van deze Blik op Beeld-dagen. Men probeert om oude beelden – vaak unieke tijdsdocumenten – te verzamelen en weer een podium te geven. Voor meer informatie zie www.friesfilmarchief.nl. Voor advies kunt u terecht bij Robert Kalverda en Syds Wiersma van het Fries Film Archief. Zij zullen deze dag aanwezig zijn. Natuurlijk kunt u ook altijd contact opnemen met uw eigen historische vereniging de ‘Documentatiestichting Leeuwarderadeel’ of e-mailen naar: info@documentatiestichting.nl Iedereen is op 16 februari a.s. met z’n filmmateriaal welkom in de bibliotheek van Stiens vanaf 13.30 tot 16.30 uur. Programma van de dag: 13.30 uur: Meteen nadat de bibliotheek open gaat, worden oude films gedraaid. 14.00 uur: Inleiding door Syds Wiersma, coördinator van het Fries Film Archief 14.15 uur: Bezoekers kunnen hun meegebrachte films laten zien; diverse benodigde apparatuur is aanwezig (o.a. een 8 mm projector en div. video apparatuur) Aansluitend: vertoning van oude filmopnamen, met commentaar vanuit het publiek, o.l.v. Syb de Jong van de Documentatiestichting Leeuwarderadeel. 16.30 uur: Einde
9
Terugblik week van de mantelzorg Berltsum, 6 december 2012. De Week van de Mantelzorg 2012, een initiatief van Steunpunt Mantelzorg, onderdeel van Stichting Welzijn Middelsee kan terugblikken op een geslaagd programma. In de week van 5 t/m 10 november hebben zij mantelzorgers in de gemeenten het Bildt, Ferwerderadiel, Menameradiel en Leeuwarderadiel in het zonnetje gezet. Dit hebben ze gedaan om mantelzorgers erkenning geven voor hun waardevolle werk. Daarnaast waren de bijeenkomsten bedoeld voor het peilen van de behoeften van de mantelzorgers zodat ondersteuning vanuit gemeenten en betrokken instellingen beter afgestemd kan worden. Wat is mantelzorg In Nederland vervullen een kleine 2,6 miljoen mensen mantelzorg. Mantelzorgers zijn mensen die langdurig en intensief onbetaald zorgen voor een hulpbehoevende, chronisch zieke of gehandicapte partner, ouder, kind, vriend of buur. Voor mantelzorg kies je niet, het overkomt je omdat iemand in je naaste omgeving veel extra zorg en aandacht nodig heeft. Mantelzorgers zorgen soms 24 uur per dag en kunnen deze zorg niet zomaar beĂŤindigen waardoor er weinig tijd is voor ontspanning en een eigen leven. Daarom is de tweede zaterdag van november uitgeroepen tot de landelijke Dag van de Mantelzorg. Terugblik Dag van de Mantelzorg het Bildt In het Bildt stond naast de blijk van waardering het inventariseren van de behoeften van de mantelzorgers centraal. Twee wethouders en een raadslid van de gemeente bezochten daarom een aantal mantelzorgers. De bezoeken waren informeel van karakter waardoor de wethouders en het raadslid uit de eerste hand konden horen waar ze mantelzorgers beleidsmatig mee kunnen helpen. De Week van de Mantelzorg in het Bildt werd op vrijdagmorgen 9 november afgesloten in ‘ Ons Huis’ in St. Annaparochie. Op uitnodiging van Stichting Welzijn Ouderen het Bildt, Thuiszorg Het Friese Land en Steunpunt Mantelzorg waren 14 mantelzorgers aanwezig.
10
11
12
Ook was wethouder Boukje Tol aanwezig. Tijdens de gezellige en ontspannen ochtend was er gezien de grootte van de groep volop gelegenheid ervaringen uit te wisselen en te discussiëren. De ochtend werd omlijst door een muzikale noot van een accordeonist. Terugblik Dag van de Mantelzorg Ferwerderadiel In Ferwerderadiel stond naast de blijk van waardering het inventariseren van de behoeften van de mantelzorgers centraal. Een wethouder bezocht daarom een aantal mantelzorgers. De bezoeken waren informeel van karakter waardoor de wethouder uit de eerste hand kon horen waar de mantelzorgers beleidsmatig mee geholpen zijn. Ter afsluiting van de Week van de Mantelzorg kwamen op vrijdagmiddag 9 november 31 mantelzorgers naar ‘ Het Anker’ in Ferwert. Zij konden genieten van een feestelijke en ontspannende middag. Na toespraken van wethouder Jaap Hyma en Sieta Kuipers van Steunpunt Mantelzorg was er tijd voor een optreden van cabaretgezelschap ‘ De Tryekaart’. Naast een hapje, drankje, accordeonmuziek en fleurige verhaaltjes was er volop tijd om met elkaar bij te praten. De middag werd afgesloten met een voortreffelijk broodbuffet. Terugblik Dag van de Mantelzorg Menameradiel In Menameradiel stond naast de blijk van waardering het inventariseren van de behoeften van de mantelzorgers centraal. Twee wethouders en een raadslid van de gemeente Menameradiel bezochten daarom een aantal mantelzorgers. De bezoeken waren informeel van karakter waardoor de wethouders en het raadslid uit de eerste hand konden horen waar ze mantelzorgers beleidsmatig mee kunnen helpen. De week van de Mantelzorg werd in Menameradiel vervolgens op 15 november afgesloten door een viering op zorgboerderij ‘ De Buorren’ in Blessum. In het bijzijn van wethouder Dijkstra werden 22 mantelzorgers getrakteerd op een heerlijk buffet. Het buffet werd bereid door twee vrijwilligers en professionals van Thuiszorg Het Friese Land en Stichting Welzijn Middelsee.
13
Terugblik Dag van de Mantelzorg Leeuwarderadiel In Leeuwarderadeel stond naast de blijk van waardering het inventariseren van de behoeften van de mantelzorgers centraal. Een wethouder bezocht daarom een aantal mantelzorgers. De bezoeken waren informeel van karakter waardoor de wethouder uit de eerste hand kon horen waar mantelzorgers beleidsmatig mee geholpen zijn. Op vrijdagmiddag 9 november werd de Week van de Mantelzorg afgesloten in het gebouw van Talant in Stiens. Hier ontvingen Thuiszorg Het Friese Land, Interzorg, Talant, Palet en Stichting Welzijn Middelsee 20 mantelzorgers. Onder het genot van koffie en bonbons gingen de aanwezigen in twee groepen aan de slag met het versieren van cup cakes, die na afloop in een luxe gebaksdoos mee naar huis werden genomen. Ook hier konden de deelnemers terugblikken op een gezellige en creatieve middag. Informatie over Steunpunt Mantelzorg Steunpunt Mantelzorg maakt samen met Vrijwilligerscentrale Middelsee deel uit van Stichting Welzijn Middelsee. Het steunpunt en de vrijwilligerscentrale zijn het steunpunt voor vrijwilligerswerk, maatschappelijke stage en mantelzorg in Leeuwarderadiel, Menameradiel, het Bildt en Ferwerderadiel. Inwoners en organisaties die met vrijwilligers werken maar ook individuele bewoners kunnen hier terecht met vragen over vrijwilligerswerk, maatschappelijke stage en mantelzorg. Naast bemiddeling van vrijwilligers naar organisaties is het geven van advies en ondersteuning een belangrijke taak van de vrijwilligerscentrale. De vrijwilligerscentrale en het Steunpunt Mantelzorg zijn gevestigd in Het Groene Kruisgebouw, Sportleane 7, 9041 EC Berlikum en zijn bereikbaar op maandag t/m donderdag op telefoonnummer 0518 462363 of per e-mail: vrijwilligerscentrale@welzijnmiddelsee.nl / mantelzorg@welzijnmiddelsee.nl
14
15
Túnmanswente Een korte sfeerimpressie Rustig hobbelt mijn auto over het klinkerpad richting Martenastate. Voor de toegangspoort draai ik naar links en parkeer mijn auto tegenover de theetuin. Zacht geroezemoes komt me tegemoet als ik uitstap. De wind ruist door de bomen en het vrolijke gezang van vogels noopt mij twee tellen pas op de plaats te maken en te genieten van het moment. De rust voelt prettig na een lange dag van gesprekken en discussie rondom het onderwijs binnen het Friesland College. Mijn aankomst bij de Túnmanswente voelt bijna als een uitstapje uit de tijd. De geschiedenis die de gebouwen en de locatie uitstraalt voelen vreemd vertrouwd en kalm. Een wenk naar een tijd dat de wereld zich nog niet voorbij rende. Een tijd waar je nog een moment had voor een praatje. Een tijd waar de hedendaagse hectiek nog geen grip op heeft gekregen. Terwijl ik langs de heg loop die de theetuin omlijst, spiek ik stiekem naar alle gezellige zitjes met mensen die genieten van deze laatste zomerzon. Ik betrap me op een glimlach, kijkend naar het ouderlijke echtpaar wat zichtbaar geniet van de rust, warmte en lekker kopje thee. Op het moment dat ik naar binnen loop klinkt me een vrolijk, hoi Joost! tegemoet van de cursist die druk is met het klaarmaken van de bestelling. Leuke vent, vlotte babbel maar heeft nog niet helemaal door hoe hij met iedere gast om moet gaat. Soms net iets te joviaal, soms nog net iets teveel met zichzelf bezig. Maar dat leert onze gastvrouw Beitske hem nog wel. Met haar natuurlijke warmte verwelkomt ze me nu ook weer, altijd opgewekt en altijd in voor een kort praatje. Na geïnformeerd te hebben naar het welbevinden van mijn vrouw en kindertjes, die ze eerder ook ontmoet heeft toen deze een keer een weekje samen met mij in het mooie Friesland waren, geeft ze me de sleutel van de kamer die ze alvast voor me had klaargelegd. Daar ik twee dagen per week i.v.m. met mijn werk bij het Friesland College bij de Túnmanswente mag verblijven, zijn formaliteiten niet meer nodig. “Je ontbijt voor morgen staat al voor je klaar hoor!”. Ik ontbijt namelijk altijd op de kamer.
16
Ook in de ochtend hou ik van mijn privacy en ontbijt ik graag in alle rust op mezelf. Ze willen dit graag voor mij klaarmaken in het restaurant, maar ik ben ’s morgens nu eenmaal geen zonneschijntje. Kort bespreek ik met haar de afspraken van de komende weken, en welke reserveringen weg of erbij moeten. Mijn werk is niet altijd even regelmatig en soms moet ik onverhoopt kort van te voren afwijken van de gebruikelijke maandag en donderdagavond maar meestal is dat geen probleem. Die ene keer dat het vastliep heeft mijn gastvrouw net zolang gezocht totdat ze een passend alternatief voor me had gevonden. Ik rep me om mijn spullen uit de auto te halen. Ik open de deur en stap mijn riante tijdelijke verblijfje binnen. De verse bloemen op tafel verspreiden en heerlijk frisse lucht. Ik open de koelkast om mijn avondmaaltijd koud te zetten, en speur door de koelkast welk lekkers mij morgen voor het ontbijt wacht. Ha, suikerbrood van de eigen ambachtelijke bakker uit het winkeltje! Voor mijn lijn ware het beter van niet, maar Beitske weet hoezeer ik hier van geniet. Ik open mijn koffer en begin dit tijdelijke verblijf met mijn eigen spulletjes naar mijn eigen hand te zetten. Mijn toiletspulletjes op de eveneens ruime badkamer, mijn laptop op de mooie klassieke tafel, die samen met de overige oudhollandse inrichting de eerder genoemde tijdgeest ook binnen vorm geeft. De kunst aan de wand is iedere keer weer een verrassing. Handig zo’n wisselexpositie. Dan blijft het voor trouwe gasten zoals ik ook nog spannend. Nadat ik een uurtje later, lekker op mijn sloffen achter mijn bordje met eten schuif, is de rust in de tuin inmiddels wedergekeerd en zijn de gasten vertrokken. Stilte voor de storm want vanavond is er nog een vergadering vanuit de kerk en moet Beitske met haar team van cursisten er nog eventjes tegenaan. Ik daarentegen mag vanavond, na kort het nieuws op tv bekeken te hebben, met een goed boek op mijn fris opgemaakt bedje met prachtig gehaakt spreitje. Lekker op tijd erin. Geen last van drukte, maar lekker inslapen met uitsluitend de melancholische klank van een uil op de achtergrond. 17
18
En als ik dan, zittend achter mijn bordje met eten, rustig naar buiten starend nog wat zit te mijmeren, rept Beitske zich buiten voorbij, snel thuis nog even koken voordat de gasten weer komen. Maar…. altijd zal ze kort stoppen en even zwaaien, om toch zeker te weten dat ik alles heb wat ik denk nodig te hebben. En dan besef ik me, dat ik het eigenlijk wel heel erg goed heb. Tuurlijk ben ik ver van huis, natuurlijk is alleen ook maar alleen. Maar als het dan al moet, mag het dan op zo’n mooi, warm en rustig plekje met de wetenschap dat de lieve zorgzame mensen van mijn Bêd & Brochje een oogje in het zeil houden. Túnmanswente, “My home away from home.” Joost Philipsen, Beleidmedewerker Friesland College tweewekelijkse gast van het Bêd & Brochje van Túnmanswente.
en
Vegetarisch Diner Túnmanswente biedt liefhebbers van de vegetarische keuken een 4-gangendiner. Bij veel mensen is het makkelijker om bij een traditionele maaltijd het vlees te vervangen door een vegetarische worst of burger. Maar de vegetarische keuken is veel meer dan dat. Je kan zoveel lekkere en originele dingen doen met groenten, noten en peulvruchten. Vegetarisch dineren is een spannende en verfijnde manier van eten voor iedereen die van gezond voedsel houdt. Op vrijdag 11 januari 2013 serveren wij vanaf 18.00 uur een 4-gangen diner met een verrassend welkomstdrankje, bereid door onze huiskok Emmylou Zanen. Meer informatie en aanmelden voor het vegetarische diner via informatie@tunmanswente.nl of via telefoonnummer (058)2572190 / 06-12743436 Wij nodigen u van harte uit!
19
20
Dekema State in de prijzen! Vrijdag 7 december heeft Wim Hoogendam samen met drie tuinvrijwilligers de VZT– Award 2012 in ontvangst genomen in het gemeentehuis van Leeuwarden, De VZT– award, vrijwilligers zijn top, is een prijs die in het leven geroepen is door het vrijwilligerssteunpunt Leeuwarden. Vrijwilligersorganisaties en hun omgang met en betrokkenheid bij hun vrijwilligers was het motto. Vrijwilligers konden hun werkplek nomineren voor deze prijs. Dekema State was genomineerd in de categorie Natuur, het is tot op heden onbekend welke vrijwilligers dit “op hun geweten hebben”. De andere genomineerden waren Aquazoo en de buurttuin van Snakkerburen. In een volle kelder van het gemeentehuis, er was iets mis met de verwarming, werden de prijzen voor de verschillende categoriën uitgereikt door wethouder Ekhart van Leeuwarden. Dekema State was voorgedragen omdat “de beheerders een warm hart hebben voor hun vrijwilligers” zo was de boodschap. Onder het genot van een hapje en een drankje was er nog wat gelegenheid tot napraten waarna een glimmende trofee en een mooie bos bloemen mee terug reisden naar Jelsum.
21
Bulgarije en haar mooie natuur Rivieren De Iskar rivier is de langste rivier in Bulgarije (368 km) welke uitmondt in de rivier de Donau en heeft haar bovenloop in het Rilagebergte. De grootste Bulgaarse rivier in het Ege誰sche stroomgebied is de Maritsa (321 km lang en een oppervlakte van 21.084 vierkante km). Mineralen Bulgarije heeft een grote verscheidenheid aan mineralen. Er zijn 163 soorten mineralen gevonden in het land; 7 soorten zijn brandstof- en energiebronnen, 14 soorten erts, 75 soorten non-ferro en 67 soorten zijn bruikbaar als bouwmateriaal. Biodiversiteit Bulgarije heeft de tweede grootste biologische diversiteit in Europa. Er zijn meer dan 12.360 plantensoorten en 3700 diersoorten. Daarvan zijn er 763 opgenomen in het Rode Boek van Bulgarije met betrekking tot zeldzame of bedreigde soorten. Ongeveer 750 soorten planten zijn geregistreerd als geneesmiddel en 70% hiervan zijn economisch waardevol. Het land exporteert ongeveer 15.000 ton kruiden per jaar. De beboste gebieden bedragen ongeveer vier miljoen hectare en dat is 36,85% van het land. Van de bladverliezende loofbossen komen de eik en de beuk het meest voor. De eikenbossen komen voor in gebieden tot een hoogte van 1.000 m en de beukenbossen zijn voornamelijk in het centrum van het land, in de bergketens. Dichte bossen bevinden zich aan de benedenloop van de rivieren Batova, Kamchiya, Ropotamo en Veleka. Natuurlijke naaldbossen zijn te vinden in gebieden tot 2.200 m boven de zeespiegel en zijn wijd verspreid in het Rodopegebergte. Ze bestaan voornamelijk uit spar, den en witte den. Zwarte spar groeit in de Slavyanka- en Piringebergte en witte spar groeit in de Central Balkan, het Westen Rhodope, het Midden-Pirin, Rila en Vitosha. Er zijn 27.000 soorten ongewervelde- en meer dan 750 soorten gewervelde dieren in Bulgarije.
22
23
Van de gewervelde zijn 397 vogels, 207 zoetwater- en Zwarte Zee vissen, 94 zoogdieren en 52 amfibieën en reptielen. Bulgarije kent 7 zoölogische regio's waarvan er vier zich bevinden in de Middellandse Zee klimaatzone. Bulgarije is de thuisbasis van de Europese, EuroSiberische en Mediterrane flora en fauna. Het mediterrane klimaat heeft sterke invloed op de ontwikkeling van vele soorten. De sport- en de industriële visserij zijn actief in de Zwarte Zee. Bulgarije heeft 3 nationale parken: Pirin National Park (staat op de Unesco erfgoedlijst), Rila National Park en het Central Balkan National Park. Er zijn ook 11 natuurreservaten: Belasitsa, Balgarka, Vratsa Balkan, Golden Sands, Persina, Rila Klooster, Rusenski Lom, Siniet Kamani, Strandzha en de Shumen Plateau. Yoana en Svetoslav
Alde foto’s Skoalle fan Koarnjum-Jelsum , 1967-1968 (bldz 26) Sa ‘n 43 jier ferlyn is dizze foto makke bij de legere skoalle ,,Oan ‘t Skipperspypke’’ yn Koarnjum-Jelsum. Dizze groep famkes en jonges binne de klassen 1 oant ‘e mei 6. Op dat stuit wiene 78 learkrêften en bern oanwêzich. Alles feroaret, der sitte no 52 learlingen yn de klassen en 9 learlingen yn de beukergroep. Dizze bern wurde no stil holden troch 6 learkrêften en dêr binne ek dielbanen bij. Dizze foto waard trochstjoerd troch Jitske Dankert van Dijk, dochter fan Henk en Sjoeke van Dijk út Koarnjum. Hja is nummer 26 op de foto. Piet 24
25
26
De nammen fan dizze groepsfoto binne . 1. meester W . Wieling 2. Doutzen Langhout. 3. Djoeke Velsma . 4. Sjoukje Nieuwenhuis . 5. Wilma Deelstra . 6. Ypie Boonstra . 7. Douwe Hoekstra . 8. Binne van der Veen . 9. Titus Sinnema . 10.Jentje Faber . 11.Steffen Hansma . 12.Fokke Hofman . 13.Meester J.W.Zantema . 14.Jan Adema . 15.Sietse de Vries . 16.Piet Rienks . 17.Harm Hansma . 18.Willem de Vries . 19.Jan van der Veen . 20.Janny Uiterdijk . 21.Annemarie Katerberg . 22.Boukje Kuipers . 23.Anneke van der Meer . 24.Jantje Jansma 25.Sietske Robijn . 26.Jitske(jikje) van Dijk . 27.Etje Faber . 28.Martha Hitman . 29.Jentje Deelstra . 30.Ybele van der Veen . 31.Linse van der Burg . 32.Jaap Brouwer . 33.Wopke Jousma . 34.Juf G de Beer . 35.Thea Hommema . 71 .Douwe Heslinga . 73 .Henk nJan Rijpstra . 75 .Alexander Westra . 77 .Auke Smit .
36. Cees Nieuwenhuis 37. Quint Inberg. 38. Albert Span . 39. Niels Westra . 40. Lieuwe Jansma . 41. Anneloes Sinnema . 42 . Gerry Jensma . 43 . Jet Adema . 44. Douwine Heslinga . 45 . Eelkje(Lies) Hansma . 46 . Aukje Rijpstra . 47 . Femke Halbertsma . 48 .Antsje van Dijk . 49 . Wiepie Hoekstra . 50 . Willy Lep . 51 . Dieuwke Terpstra . 52 . Froukje Brouwer . 53 . ????????????? 54 .Trijnie Niuwenhuis . 55 . Nico Wildeboer . 56 . Albert Lindeboom . 57 . Sietke Koopmans . 58 . .....van der Meer . 59 . Marieke Wobbema . 60 . Hanneke Postma . 61 . Klazien van der Meer 62 . ???????????????????? 63 . Piet Jansma . 64 . Ida Soepboer . 65 . Liskje Soepboer . 66 .Douwe Terpstra . 67 .AndrĂŠ Beeksma . 68 . Dotathea Deelstra . 69 . Sam Westra . 70 . Yme Jousma . 72 . Jan van der Veen . 74 . Wiebe Uiterdijk . 76 . Willem van der Burg . 78 . Jan van Dekken (achter 33)
27
28
It Nut, seizoen 2012/2013 *Sneon 12
jannewaris 2013
Skriuwer Frank Westerman, skriuwer fan: Dier, Bovendier en De graanrepubliek. ( Yn gearwurking mei de biblioteek fan Stiens.) Leden It Nut : fergees. Gjin lid fan It Nut, wol lid fan de biblioteek: € 3,50 Frank Westerman. Frank Westerman (1964) is Nederlânsk sjoernalist en skriuwer. Westerman studearre oan de Lânbou universiteit fan Wageningen. Sûnt 1987 skruiwt hij reportaazjes. Yn 1992 waard Westerman korrespondint foar de Volkskrante yn Belgrado. Letter as ferslachjouwer fan NRC Handelsblad (1995) wie hij yn Sebrenica. Fan 1997 oant 2002 wurke hij yn Moskou. Sûnt 2002 wennet en wurket Frank Westerman as skriuwer yn Amsterdam. Frank Westerman sil op dizze jûn fertelle oer syn wurk. Ferskynde boeken fan Westerman: 1. Dier, bovendier (2010) 2. Ararat (2007) shortlist-nominatie AKO Literatuurprijs 2007 3. El Negro en ik (2004) bekroond met de Gouden Uil literatuurprijs 2005, shortlist-nominatie AKO Literatuurprijs 2005, nominatie Bob den Uylprijs 2005. 4. Ingenieurs van de ziel (2002) bekroond met de Dr. Wijnaendts Franckenprijs in 2003 en de Jan Greshoffprijs in 2004, shortlist Gouden Uil 2003, shortlist AKO Literatuurprijs 2002 29
*Sneon 9 maart 2013: Tseard Nauta. Tseard Nauta Sneon 9 maart 2013 Tseard Nauta (1962) is ynspirearre troch it harmoanium, it muzykkorps en troch lieten fan Cornelis Vreeswijk. Tseard hat MPA yn Ljouwert folge, en is nei in kaorte karriêre yn ûnderwiis op it poadium telâne kaam. Hij joech konserten as muzikant en dirigint. Hij komponearre en arranzjearre ferskate produksjes. Sadwaande learde hij alle aspekten fan de muzyk kinnen. Tseard makke muzyk mei Di Gojim, spile mei Tet Rozendal, De kast, Bennie Huisman, Piter Wilkens en Rients Gratama. Spile dêrby op in grut ferskaat oan ynstruminten, û. o. kontrabas, fioele, gitaar, banjo en tromboane. No komt Tseard Nauta mei in soloprogramma mei de titel: RIJK EN BEROEMD. Mei dit programma spilet hij op de piano en sjongt eigensinnige lietsjes. Lietsjes mei in kwinkslach of in knipeach en bytiden in ferrassende draai. Lidmaatskip: € 15, - de persoan it jier. ( Fjouwer foarstellings) Gasten: € 10,- de persoan de jûn. Bij djoerdere jûnen wurdt der fan de leden en gasten in lytse bydrage frege. Alle jûnen begjinne om 20.00 oere yn doarpshûs ‘De Bining’ fan Koarnjum. It Bestjoer Hendrikus Dijkstra, foarsitter tel 2572025. Titus Sinnema,ponghâlder. Joke Scheffer, skriuwster. Romke Grijpstra (lede-administraasje) en Haakje Stielstra Janna Prose 30
31
Renovatie van Dorpshuis De Bining. Na een voorbereiding en bouwtijd van totaal anderhalf jaar, is ons dorpshuis de Bining aan de buitenzijde geheel gerenoveerd. De voorbereidingen bestonden uit een plan maken, een bouwvergunning aanvragen bij de gemeente en subsidie aanvragen bij verschillende instanties. Ook was er een bouwcommissie opgericht, die bestond uit de volgende personen: Dick Rijpstra, bestuurslid dorpshuis de Bining, voorzitter bouwcommissie en bouwkundige zaken. Wiepie Hoekstra, bestuurslid de Bining en notulist. Arjen v/d Schaaf, architect. Hans Rijpstra, schilder. Willem Boorsma, voormalig bestuurslid de Bining, overige zaken. De bouwcommissie had bij diverse dorpshuizen en multifunctionele centra inspiratie en ideeën opgedaan. Daar is een plan uitgekomen met onderhoudsvrije, duurzame en gebruiksvriendelijke materialen. Het moest makkelijk schoon te houden zijn en bovendien materiaal wat tegen en stootje kan, dus sterk en degelijk. Uitgangspunten hierbij waren: *Veiligheid (rolstoelvriendelijke entree, een buitenverlichtingsplan met verlichtingsarmaturen en grondspots, geschikt voor goede signalering en oriëntatieverlichting van het gebouw. Ook geschikt voor halogeen en led lampen. De nieuwe gevelpuien worden voorzien van inbraakwerende onderdelen en draaiende delen en zijn voorzien van het politie keurmerk (Hang en Sluitwerk). * Isoleren gebouw: de buitengevels waar geen isolatie aangebracht was, zijn geïsoleerd en in de bestaande kozijnpuien is het enkel glas vervangen door HR++ isolatie glas zodat we uitstoot van broeigassen kunnen beperken en de levensduur van het gebouw verlengen.
32
* Architectonische aanpassingen: er zijn ook enkele bouwkundige aanpassingen aangebracht voor het verfraaien van de gevels. Ook zijn er meerdere kleuren gebruikt, wat een geweldige uitstraling aan het gebouw geeft. *Bestrating en fietsenstanders: de bestrating entreezijde is vervangen; wat tuin gedeelte was is ook bestraat. En er zijn nieuwe fiets-rekken geplaatst. De bouwtijd is door de extra werkzaamheden en weersomstandigheden, die niet voorzien waren, wat uitgelopen. De onvoorziene werkzaamheden waren ook niet in de begroting meegenomen. Deze moeten uit de eigen middelen van de Bining komen. De meerwerk werkzaamheden waren de extra bouwkundige werkzaamheden aan achterhout en goten. Ook zijn alle zinken goten en zinken afdekkers vervangen. Dit was noodzakelijk omdat de gootbodem vervangen moest worden en omdat een goede geventileerde constructie gecreÍerd moest worden. De renovatie is een groot succes geworden en de Bining staat er weer mooi bij. Het dorpshuis heeft weer een representatieve uitstraling en we hopen dat dit weer nieuwe huurders zal aantrekken. Deze verbouwing is mede mogelijk gemaakt door de subsidieverleners. De organisaties die subsidie verleend hebben zijn: Gemeente Leeuwarderadeel Provincie Friesland Oranje Fonds Stichting het Old Burger Weeshuis Rabobank Noordwest Friesland WoonFriesland Boelstra Olivier Stichting P.W.Janssen’s Friesche Stichting Namens de Bining willen wij deze subsidieverstrekkers daarvoor hartelijk danken. 33
Ook onze vrijwilligers hebben hun steentje bijgedragen; er zijn 345 uren door de vrijwilligers gemaakt. De volgende werkzaamheden zijn door onze vrijwilligers verricht: vergaderingen bouwcommissie bouwbegeleiding opruimen om gebouw grondwerk en hulp bij drainage aanleg metselwerk inclusief voegen muurtje onder mededelingen kast voorwerk elektra aanpassingen bestaande bestrating verwijderen. Voor het voorjaar zijn nog de volgende werkzaamheden gepland: het schilderwerk, omdat dat niet meer uitgevoerd kon worden. Bovendien hebben we de tuinaanleg doorgeschoven. Het bestuur van de Bining kijkt terug op een drukke maar geslaagde renovatie van ons dorpshuis. En we zijn ook tevreden over het behaalde resultaat. De Bining kan nu weer wat het buitenonderhoud betreft, 25 jaar vooruit. Bestuurslid en Bouwbegeleider, Dick Rijpstra. De Bining winsket eltsenien noflike krystdagen en in s没n en lokkich nijjier.
34
Lekker ite mei de Flapút Wederom vlak voor de feestdagen. En wat moeten we worden verwend! Maar.. dat moet voor iedereen gelden, dus een zéér smakelijk, luxe en niet te duur recept voor de oudejaarsavond. Rest mij u allen goede feestdagen en een goed en gezond 2013 toe te wensen. BOERENKOOLSOEP. ( 2 personen) Benodigd:
1 ½ lepel olijfolie, 125 gr chorizo, in blokjes, ½ grote ui, gesnipperd, 250 gr. aardappelen, geschild en in blokjes, 150 gr. panklare boerenkool, 750 ml. kippenbouillon ( van tablet).
Bereiding: Verhit de olie in een pan en bak de chorizo zachtjes uit tot krokant & bruin. Schep de stukjes op een bordje. Fruit de ui in hetzelfde bakvet zacht en glazig. Schep de aardappel en de boerenkool door de ui en schenk de bouillon erbij. Breng het geheel aan de kook en laat het in 15 – 20 minuten zachtjes gaarkoken. Pureer dan de soep tot een grove structuur. Roer de chorizo erdoor en warm nog even door. Breng de soep dan pittig op smaak met peper en wat zout. Serveer in kommen met wat geroosterd bruin brood. Pieter Licht. 35
36
Ynformaasje foar Ăşs ynwenners Gemeentehuis Stiens: Tel: 058-2576666 Meldpunt klein leed: Vernielingen, vermiste straatnaamborden, verkeersborden, losse stoeptegels e.d. kunt u voortaan direct bij de gemeente melden. Tel.: 058-2576677 van 09.00 - 12.00 uur of faxnr. 058-2570988. Openingstijden zwembad Stiens: Telefonische informatie op tel: 058-2574296. Vuilcontainers: Uw vuilcontainer wordt op vrijdag geleegd. Op de even weken de grijze container. Op de oneven weken de groene container. Ophalen grofvuil: Telefonisch aanmelden bij Omrin op nummer 0900-2100215. Milieustraat: Seerob 23 te Stiens Aanbieden grofvuil, huisvuil en klein chemisch afval: op werkdagen van 13.00-16.30 uur. Zaterdag 09.00-13.00 uur Glas en oud papier: Glas wordt elke 2de zaterdag van de maand opgehaald. De data voor het ophalen van het oud papier staan op de afval kalender. Openbare verlichting: Storingen: Liander 0800-3960800 Klachten kunnen worden gemeld bij de gemeente. Uw versman H. Smedema komt op maandag en donderdag. Website Jelsum / Koarnjum www.jelsum.nu of www.koarnjum.nu 37
Wichtige Tillefoannûmers Alarmnummer hulpdiensten: 112 Politie (niet urgent) tel : 0900-8844 Brandweer (niet urgent) tel : 058-2576666 Huisartsen: Mw. Kalsbeek : Dhr. Heuberger :
058-2571254 058-2571969
Dhr. Noordhoek : Dhr. Woudstra :
058-2573407 058-2573572
Avond-, nacht- en weekend dienst: Dokterswacht tel : 0900- 112 7 112 Apotheek Stiens tel : 058- 2572131 Thuis- en kraamzorg ‘Het Friese land’ : 0900-8864 (€ 0,10 p.min.) Dag en nacht bereikbaar. www.thfl.nl e-mail info@yhfl.nl Inloopspreekuur wijkverpleegkundigen : Groenekruis P.Jurjensstr. 21 Stiens tel: 058-2576306 Dagelijks van 13.00 - 14.00u. Uitleen op ma t/m vrij. 16.30 tot 18.30u. tel: 058-2576308 Zorgcombinatie ‘Interzorg’ te Ferwert: Op werkdagen van 8.00 – 9.00 u. tel: 0518-418383 Buiten kantooruren en werkdagen tel: 0518-413106 Spreekuur Wmo-adviseur: informatie op 06 - 106 700 71 en per mail op a.j.tingen@sozawe-nw-fryslan.nl Begraffenisferiening ‘’ Eare en Plicht’’ Jelsum-Koarnjum: Boade: mefr. W. Hoekstra. Skierhústerwei 38, 9055 RE Jelsum. Til: 058-2574388 of 06-20119960. Helpboade: J.P. de Vries. De Kamp 24, 9055 NM Britsum. Til: 058-2575064 of 06-50238922 Vliegbasis Leeuwarden Tel: 058-2346871 of 058-2346700 38
Tsjerken Minniste gemeente januari 13-jan 09.30
Stiens
27-jan 09.30
Hallum
Ds.H.Hekkema Da.A.VeurmanKlaren
Gerif. Tsjerke 06-jan 09.30
19.00 13-jan 11.00 20-jan 9.30 27-jan 9.30
Gez. nieuwjaar koarnjum taizĂŠviering
avondmaal
Ds.M Hulzebos
Britsum Britsum
Ds P. Dijkstra
Brirtsum Britsum
Ds. A.v.d. Honing Ds. A.v.d. Honing
Eltsenien folle lok en seine tawinske yn 2013. Gerard en Sjoukje
39
Ferskiningsdata 2012/2013 N没. 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333
Moanne Jannewaris Febrewaris Maart April Maaie Juny July/Augustus Sept./Okt. Novimber Desimber
Red. geark. Ferskining 10-12-12 14-01-13 11-02-13 18-03-13 15-04-13 13-05-13 17-06-13 16-09-13 21-10-13 18-11-13
21-12-12 25-01-13 22-02-13 29-03-13 26-04-13 24-05-13 28-06-13 27-09-13 01-11-13 29-11-13
Foarmoanne Sellemoanne Foarjiersmoanne Gersmoanne Blommemoanne Simmermoanne Hea-/Rispmoanne Hjerst-/Wynmoanne Slachtmoanne Wintermoanne
U zoekt een woning ? Bent u op zoek naar een geschikte woning in Jelsum, Koarnjum of elders in Friesland? Dan is WoonFriesland het aangewezen adres. U vindt ons actuele woningaanbod iedere woensdag op onze internetsite www.woonfriesland.nl. Heeft u thuis geen internet aansluiting? Dan bent u van harte welkom bij WoonFriesland, locatie Leeuwarden aan de Eenhoorn van 9.30 tot 13.00. We helpen u graag! U kunt ook bij de bibliotheek in Stiens het aanbod op internet bekijken. Wilt u meer informatie, dan kunt u contact opnemen met uw klantadviseur te bereiken op tel.: 058-2347171 tussen 8.30 en 10.00 uur. Bent u Jelsumer of Koarnjumer en u heeft zich laten inschrijven als kandidaathuurder bij WoonFriesland, geef dit dan ook even door aan de Vereniging voor Dorpsbelangen Jelsum-Koarnjum (Arjen van der Schaaf, tel.nr: 06-12585390)
40
De kalinder Snein 22 desimber
Kerstborrel Foppe en Barbara vanaf 17.00 uur
Moandei 24 desimber
Spelmiddag Túnmanswente 14.30-18.00u. Sneinsjongers en Jabbadabbadoe, bij de Túnmanswente 17.00-18.00u
Freed 11 jannewaris
Vegetarisch 4 gangen diner in de Túnmanswente
Sneon 12 jannewaris
It nut, Frank Westerman in de Bining aanvang 20.00u.
Sneon 16 februaris
Met oude films naar bibliotheek in Stiens 13.30u
In onze dorpen Britsum, Cornjum en Jelsum heeft de collecte voor de Brandwondenstichting € 495,72 opgebracht. Dank aan alle gevers en onze collectanten! F. Velsma, coördinator. ******************************************************** Wim en Jacomine Hoogendam, alle vrijwiilligers en het bestuur van Stichting Dekema State wensen iedereen hele fijne feestdagen en een voorspoedig 2013. ******************************************************** Ben en Corrie wensen iedereen fijne kerstdagen en een 2013 waarin met elkaar en voor elkaar centraal mag staan. ********************************************************* Wy winskje alle doarpsgenoaten in fleurich en sûn 2013 ta. Hendrikus en Tineke 41
Redaksje 33ste jiergong nr.324
oplage 500 eksimplaren
Wim Hoogendam Dekemawei 7 Jelsum til: 2570909 Beeke Beeksma Holwoartelstr. 3 Koarnjum til: 2574208 Yvon Wolfslag Swarte Singel 2 Koarnjum til: 2153671 Corrie v.d. Meer H. de Jongstrj. 16 Jelsum til: 2572550 Contactpersoon advertenties: Celesta Dijkstra e-mail: info@skierhus.nl til: 06-22394107 Drukker: Ponghâldster:
E-mailadres:
KSB Repro Greetje Heeres, til: 2572600 g.heeres112@upcmail.nl (allinnich foar pongsaken en abonneminten) doarpskranteflaput@hotmail.com
Finansjele bydragen, abonnemintsjild en oare betellingen kinne stoart wurde op ING 4348900 De Flapút, Doarpskrante Jelsum/Koarnjum. Minsken dy’t bûten Jelsum en Koarnjum wenje en de De Flapút tastjoerd ha wolle, kinne har as abonnee opjaan by de redaksje. In abonnemint kostet € 10,-- de 10 nûmers + portokosten. Ynwenners fan Jelsum en Koarnjum en leden fan de by De Flapút oansluten ferienings kinne fergees lytse advertinsjes pleatse. Dizze advertinsjes moatte de partikuliere ferkeap fan net al te djoere dingen, betankjes, lokwinsken ensfh. oanbelangje en net al te grut wêze. Oare advertinsjes kinne tsjin fergoeding pleatst wurde. De folgjende Flapút ferskynt om-ende-by: De kopy foar de folgjende Flapút moat foar ynlevere wurde by ien fan’e redaksjeleden of fia e-mail doarpskranteflaput@hotmail.com
42
25-01-13 14-01-13
43
44