Flaput mei 2016 by flaput

De FlapĂşt

Doarpskrante fan Jelsum-Koarnjum

Blommemoanne

Maaie 2016

Fan ‘e redaksje Vanmiddag dikke hagelbuien over ons heen gekregen en dat terwijl het lente behoort te zijn. We hebben alweer heel wat activiteiten achter de rug. Veel lawaai met Frisian Flag en een prachtige afwisselende voorjaarsfair. We hebben veel kopij toegestuurd gekregen. Dat betekent dat we een hele dikke Flapút voor jullie hebben kunnen maken. In dit nummer kunnen jullie onder andere lezen over: 

Een nieuw bedrijf in Koarnjum



Bezichtiging Vijver Zathe



Een herinnering



Foto’s afscheid Annigje door de sneinsjongers



Nieuw programma van It Nut



Praatsje mei……



Kunstwurk



Meivakantie in de musea



Heren– en damesbiljarten



Túnmanswente



Alde foto’s



Martenastate



Dekema State



Exposities in Stiens



Oorlogsverhaal van Evert Smilda

Veel leesplezier!!!!!!!!!!!!!!!!!

Nieuw bedrijf in de kinderschoenen

Natuurlijk is het opgevallen. Jaren lang stond het kleuterschooltje in Koarnjum er wat verloren bij. Er was nog tussentijdse schoolopvang maar de kleuters van weleer hebben nu onderdak in het naast gelegen schoolgebouw. Het gebouw stond leeg maar daar is verandering in gekomen. Sinds november vorig jaar hebben twee dorpsgenootjes de stoute schoen aangetrokken en zijn een bedrijf gestart in ontbijt en lunchmixen. Dat vraagt natuurlijk om enige uitleg want bij ontbijt en lunch denk je toch aan de boterham met kaas en jam en echt niet aan een mix. Laten we bij het begin beginnen. Janna Prosé en Marian Makelaar zijn de dorpsgenoten die samen vandaaganderseten.nl zijn gestart. Daaraan is al te herkennen dat het hier om een webwinkel gaat. Vandaag anders eten, de naam zegt het al; we eten anders vandaag de dag. We zijn ons steeds meer bewust dat gezondheid samenhangt met gezonde voeding. Variatie daarin speelt een grote rol. Ook zien we steeds meer een trend ontstaan naar minder suiker en zeker minder zout eten. Kijkend naar ons dagelijks voedingspatroon zien we dat daar veel ingeslepen gewoontes in zijn ontstaan. Brood ’s morgens en bij de lunch en dan ’s avonds de warme maaltijd. Niets mis mee natuurlijk maar er zijn ook andere producten beschikbaar die net iets meer en langer energie geven. Gevolg minder snacken tussen door. 4

Janna en Marian zijn hier al langere tijd mee bezig. Goede voeding is voor beiden een belangrijk item en daarin hebben ze elkaar gevonden. Janna at al langere tijd geen brood meer en dat intrigeerde Marian. Zij had namelijk voor haar zee kajak expedities iets anders nodig dan brood als ontbijt en lunch. Al gauw werden recepten uitgewisseld. Maar het bleef niet alleen bij het uitwisselen van recepten. Het werd een leefstijl van beiden.

Als Marian tijdens de lunch op haar werk, als verpleegkundige, dan muffins, pannenkoek of bananenbrood uit haar trommeltje toverde kreeg ze vaak te horen mag ik een stukje proeven. De tweede vraag was dan altijd hoe maak je dat. Vaak blijft men dan al steken bij de opsomming van de ingrediënten. Meestal ook de reden om wel willen veranderen maar het is ingewikkeld. Het kost veel geld, want de losse ingrediënten zijn duur, is dan een veel gehoord argument om het niet te doen. Jammer want het is echt waar dat je juist van deze producten meer energie krijgt. Omdat toch uit te dragen naar haar collega’s ging Marian voor hen bakken of nam al mixen mee zodat haar collega’s het zelf thuis konden maken. Janna was ondertussen begonnen met een blog en deelde daar haar recepten; “Nee we eten anders vandaag”. Hier schrijft zij over haar leefstijl en hoe je de meest heerlijke gerechten kan maken zonder brood en vlees. Ze heeft vele volgers maar ook hier de vraag. Waar koop ik het en het is ingewikkeld en duur. Daar moest dus verandering in komen. De logische stap is dan ook snel gemaakt. Janna en Marian maken nu zelf heerlijke ontbijt en lunchmixen en verkopen ze zodat iedereen er van kan genieten. Deze mixen maken ze in de kleuterschool. Ja ze stellen ze zelf samen. Goede kwaliteit vinden ze van groot belang. Bovendien kunnen ze zo ook inspelen op de wensen van de klant. De mixen die ze nu in het assortiment hebben zijn mixen voor; granola, ontbijtmuffins, haverkoek, bananenbrood of een pannenkoek. 5

De muffins zijn er verschillende variaties zoals die met rozijnen, cranberry of moerbeibessen. Niet te versmaden. Unieke mixen dus waarmee je in een handomdraai een overheerlijk ontbijt of lunch maakt, zonder dat je daarvoor dus verschillende ingrediĂŤnten in huis hoeft te halen. Puur zoals de natuur het bedoeld heeft vrij van suikers en zout. De granola is inmiddels al een populair en veel verkocht product in het dorp. Granola is een muesli zonder graan maar met noten en zaden. Goed voor een hele ochtend energie. Hoewel het hier om een webwinkel gaat kan je ook via hun site bestellen en dan afhalen op afspraak bij de kleuterschool. Ga gerust eens kijken op de site www.vandaaganderseten.nl

Een bedrijf in de kinderschoenen maar met de intentie om iedereen te laten genieten van puur en eerlijk eten. Gezond eten maak je toch zelf!

Meidielings Gestolen platen vlokkenschuim In de periode maart/april zijn uit mijn bouwwerk (in Jelsum, Op ‘e Terp 19) in de achtertuin vele platen vlokkenschuim gestolen. Deze platen zijn 5cm. Dik en 100x 75 groot en dienen uitsluitend als geluidsisolatie. (vlieglawaai) Ze zijn geel van kleur! Iemand heeft ze vanaf het pad langs de Dekemastate muur moeten zien liggen en via de volkstuintjes weggehaald bij donker. Kan iemand mij (vertrouwelijk) informatie verstrekken? (morgen bent u misschien slachtoffer) Tel. 058 2572523 ________________________________________________________

Feriening foar Doarpsbelangen Jelsum / Koarnjum Ook dit jaar wordt er weer een 4 mei herdenking gehouden op het kerkhof van Jelsum. De herdenking wordt gehouden op woensdag 4 mei te Jelsum. We komen om 19.45u bij elkaar bij de consistorie te Jelsum. Met vriendelijke groeten

Namens het bestuur van dorpsbelangen. Voorzitter Dhr. A. Rijpstra ________________________________________________________

Nei’t m’n seit: Hat Jaap Keizer lêst fan Petronella? ————————————————————————————

Kijk ook op de website van Jelsum en Koarnjum. Jelsumcornjum.nl of jelsumkoarnjum.nl 8

MAAND MENU (afhalen) Maandmenu december (VoorAfhalen 2/3 Personen 2/3 pers.€€19,00) 19,00 * Babi pangang Mei * Kipfilet met ananas Babi Pangang * Foe Yong Kipfilet metHai ananas * Kerrie driehoekjes Tjap Tjoy Saté en kerrie driehoekjes * Nasi of bami Nasi of Bami

Bezichtiging Vijver Zathe Jelsum op vrijdag 13 mei 2016. 's Morgens om 10 uur wordt Vijver Zathe opengesteld voor belangstellenden uit Jelsum e.o. om een kijkje te nemen in de schuur, stal en woning. 's Middags is het de beurt aan de AFRON leden. Wanneer u 's morgens een bezoek aan Vijver Zathe wilt brengen moet u zich hier wel voor opgeven en wel voor 5mei a.s. bij onderstaande adressen, zodat alles in goede banen kan worden geleid. U kunt bij onderstaande adressen een formulier met info ophalen en onderaan het formulier zit een in te vullen strook die u ingevuld terug kunt sturen of brengen naar dezelfde adressen. U krijgt daarna antwoord met daarin de tijd waarop u wordt verwacht en een toegangskaart.. Dit in verband met het aantal aanvragen, zijn er veel belangstellenden dan kunnen er twee groepen worden gemaakt. Een kleine vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld i.v.m. de gemaakte kosten. Het bestuur van de AFRON, Friese Vereniging voor Historische Landbouw. www.afron.nl Contactadressen: Dieneke Hamstra-Hamstra Hoatse de Jongstrjitte 8 9057 RK Jelsum Tel. 058-2572458

Gerda Fokkema-de Beer Stedpaed 22 9055 MG Britsum Tel. 058-2571011

Herinnering Ergens in de jaren ’80 maakte ik met m’n vader en jongste broer een tocht door Rusland, toen nog communistisch. Door alle aandacht van Cruijf bij zijn overlijden, kwam een leuke herinnering boven. Wij waren in St Petersburg en reden met mijn “Saab” op een brede boulevard, geen auto te bekennen, dat ik draaide op de weg, omdat we verkeerd reden. Doch 20 m verderop stond een politieman, die ons liet stoppen en behoorlijk agressief was. Ik stapte uit en probeerde met hem te converseren, het enige dat ik verstond, was “Burea” en daar had ik geen zin in. In het Engels, Duits, Frans en Fries, er drong niks tot hem door. Nu wisten wij dat hier boven in Rusland veel Finnen (in een Saab) heen kwamen om te zuipen. Dus ik wees op het nummerbord en de NL sticker, geen respons. Ineens kreeg ik de ingeving om een bal uit de kofferbak te halen en Cruijf te zeggen. Dit hielp, hij begon te grijnzen en na een roebel boete konden we doorrijden. Bart Gietema

Niet de Saab van Bart van die tijd maar gelijkend (Redactie)

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s afscheid Annigje

‘It Nut’ Jelsum, Koarnjum, Britsum seizoen 2016 / 2017 

Sneon 8 oktober 2016. Tet Rozendal mei nachtvlinder

 Sneon 29 oktober 2106. Farce Majeure.

 Sneon 3 desimber 2016 Tryater

 Sneon 7 jannewaris 2017. Nijjierssit.

 Sneon 11 maart 2017. Wybe Kaspers.

Lidmaatskip: € 15, - de persoan it jier. * ( Fjouwer foarstellings, eksklusyf deTryaterjûnen ) Gasten: € 10,- de persoan de jûn. By djoerdere jûnen wurdt der fan de leden en gasten in lytse bydrage frege. Alle jûnen begjinne om 20.00 oere yn doarpshûs ‘De Bining’ fan Koarnjum.

It Bestjoer Hendrikus Dijkstra, foarsitter tel 2572025. Titus Sinnema, ponghâlder. Joke Scheffer, skriuwster. Haakje Stielstra Janna Prose

Praatsje mei…. Dit keer een Praatsje mei Johan Tamminga uit Jelsum en Oebele van der Hoek, woonachtig in Britsum. Johan en Oebele kennen elkaar als collega’s bij Friso bouwgroep en zijn sinds enige tijd met pensioen. Hun activiteiten en betrokkenheid bij de kerk maakt dat ze nog veel contact hebben. Door de personeelsvereniging van Friso worden elk jaar een aantal activiteiten geor-

ganiseerd. Dit jaar o.a. naar de skihal van Botrop, maar het reisje ging onverhoopt niet door. Johan heeft Oebele toen gevraagd om daarvoor in de plaats naar Lesbos mee te gaan. Als liefhebber van de Griekse eilanden is Johan al vaker op een Grieks eiland geweest. Maar dit keer was het geen gewone vakantie, maar ontstaan vanuit de kerk in de periode van de veertigdagentijd. De veertigdagentijd is de periode voor Pasen. Van oudsher is dit een tijd van inkeer, bezinning en gebed. Dit jaar was het thema ‘Ik ga. Zet een stap naar de ander’. Ook Johan en Oebele zagen dagelijks de

beelden voorbij komen op tv van vluchtelingen die per boot naar Lesbos vertrokken. Zo hoorden ze dat reisorganisatie Sunweb, in samenwerking met luchtvaartmaatschappij Transavia en stichting Movement on the Ground, vluchtelingenhulpreizen naar Lesbos organiseert. Sunweb bood in februari en maart vakanties van 9 dagen aan voor vrijwilligers die op het Griekse eiland de handen uit de mouwen wilden steken. Aan de reis in maart waar Johan en Oebele aan deelnamen, zaten tien personeelsleden van Transavia en tien individuele vrijwilligers, zoals Johan en Oebele. Movement on the ground is een organisatie die opgezet is door Johnny de Mol , Charlie Mc Gregor en Adil Izemrane (zaten ook in het vliegtuig) en zij waren ook aanwezig op Lesbos.

Deze organisatie bekommert zich het meest om kinderen, maar er zijn namens Movement on the Ground ook veel vrijwilligers aan het werk op het eiland die bijvoorbeeld de stranden opruimen waar vluchtelingen aan land zijn gekomen. Op 7 maart was het dan zover en vertrokken Johan en Oebele naar Lesbos. Aankomst op het vliegveld in Mytillini, dat ligt aan de oostkant van het eiland. Het hotel waar de heren verbleven lag 85 km. noordelijker, een dik uur rijden, in Molyvos. Op de eerste dag werden ze rondgeleid langs de verschillende vluchtelingenkampen op Lesbos en tijdens de daaropvolgende dagen werkten ze op het strand en in de kampen. In het afgelopen jaar zijn er meer dan 200.000 vluchtelingen naar het eiland gekomen, soms 2000 per dag. De totale bevolking van Lesbos bestaat uit 85.000 inwoners. Ze maakten kennis met Najida, een vrouw die al vanaf september vorig jaar aanwezig was op Lesbos en vertelde dat ze samen met organisatie Movement on the Ground en vrijwilligers de stroom vluchtelingen begeleidde en het samen mogelijk maakten dat het kamp Moria er kwam waar de vluchtelingen naar toe konden worden gebracht. Op zowel Johan als Oebele heeft deze moslima een grote indruk gemaakt. Nog dezelfde dag zijn ze naar ‘grave yard’ gegaan. Dat is de plek die bekend is van tv door de enorme berg zwemvesten en kapot gesneden rubberboten die er liggen. De berg zwemvesten heeft inmiddels een symbolische betekenis en het verhaal achter al deze vesten is schrijnend. Ze vertellen dat er voor een overtocht per boot € 1500,- p.p. betaald moet worden aan

de smokkelaars. Dat is de prijs bij rustig weer, bij stormachtig weer is het goedkoper dan moet er € 900,- betaald worden. De afspraak aan de kust is om de boten bij aankomst stuk te snijden, de smokkelaars kunnen de boten dan niet meer gebruiken. Johan en Oebele hoorden dat de Turkse kustwacht vluchtelingen sloegen met stokken waar scherpe punten aanzaten of de boten kapotgesneden werden als de mensen er nog in zaten. Veel mensen uit bijv. Syrië kunnen niet zwemmen, dus verdronken. Ook vlogen ze met helikopters boven de boten en zorgden ze ervoor dat de boot kan-

telde. De Griekse kustwacht pikt mensen op uit zee en varen dan naar de haven. Langs de hele kust staat deze kustwacht 24 uur per dag op scherp, de vrijwilligersorganisaties bleven in contact via een groeps-app.

Overtocht voor de vluchtelingen duurt enkele uren en mensen zijn uitgeput als ze aankomen op Lesbos. Ook de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij, KNRM, is aanwezig met drie boten die gesponsord zijn, vrijwilligers gaan naar de kust om mee te helpen. Zij mogen geen mensen opvangen op hun boten, maar leiden de bootjes naar de kust. Het viel hun op dat er veel hulpverlening aanwezig was. Organisaties, maar ook veel individuele vrijwilligers. Ze hebben o.a. een Engelse vrouw ontmoet die op Lesbos een vervallen hotel heeft opgeknapt en de kamers zo gemaakt had dat vluchtelingen hier in konden verblijven. In de kampen die ze bezochten waren speciale hoekjes voor kinderen ingericht met glijbanen e.d. Zo konden de kinderen even hun zorgen vergeten en kind zijn. Ook de sortering van kleding was een enorme klus. Johan vertelt dat er vanuit de diaconie â&#x201A;Ź 500,- meegegeven was om spullen te kopen. Ze hebben het geld o.a. besteed door op Lesbos bij de plaatselijke Lidl sokken, pakjes drinken, lollyâ&#x20AC;&#x2122;s en croissants te kopen en uit te delen en een deel gedoneerd aan de organisatie. In het havendorpje Plomari hebben Johan en Oebele en 2 andere vrijwilligers 1000 eieren gepeld en in Molyvos hebben ze 3100 lunch pakketjes mee klaargemaakt .

Ze zijn begonnen om 18.00 uur ’s avonds en hebben tot half één ’s nachts doorgewerkt in een taverne, Angelos genaamd. De plaatselijke bevolking hielp mee en na een paar dagen wist iedereen op het eiland wie ‘die Nederlanders’ waren die zo hard hadden gewerkt. Waar komen de meeste vluchtelingen vandaan? Die komen uit Syrië, Pakistan, Afghanistan, Iran en Irak. Op het moment dat we dit Praatsje mei schrijven is de situatie alweer veranderd. Inmiddels worden de vluchtelingen die aankomen op Griekenland

weer op een boot teruggestuurd naar Turkije. Voor de Syrische vluchtelingen in Griekenland wordt een uitzondering gemaakt. Zij kunnen in Griekenland een asielaanvraag doen en zullen dat in de meeste gevallen ook krijgen. Daarna worden ze herverdeeld over Europa. Johan en Oebele lieten zien dat het kamp waar zij gewerkt hebben begin maart er nu al niet meer is.

Ondanks de schrijnende situaties die ze meegemaakt hebben, kijken ze terug op een bijzondere, intensieve periode die ze op Lesbos hebben doorgemaakt. Vooral het saamhorigheidsgevoel onder de vrijwilligers is enorm. Zoals Oebele het in zijn reisverslag schrijft: “we zeiden tegen elkaar dat we op de heenreis niemand kenden en op de terugreis bijna iedereen. Met een gevoel van heel veel emoties maar ook van blijdschap en dankbaarheid kijken Johan en ik terug op deze bijzondere ervaring”. 21

Friesland heeft meer dan 250 toneelverenigingen en iepenloftspullen. Ongetwijfeld is er ook ĂŠĂŠn in uw omgeving actief. Deze groepen staan allemaal onder leiding van een regisseur. In het najaar van 2016 start de 16e regieopleiding bij Keunstwurk. Op zaterdag 21 mei van 9.45 - 12.00 uur, geeft Luuk Eisema, docent aan de opleiding, een inleiding en open les over de cursus. Er zal ook ruimte zijn voor informatie en vragen. Iedereen die belangstelling heeft is welkom. We horen wel graag van te voren of u erbij wilt zijn. Het is de bedoeling dat iedereen op de aangewezen tijd aanwezig is, het is geen open inloop. Als regisseur geef je leiding aan een groep toneelspelers. Tegelijk inspireer je vormgevers en lichtmensen. Je kiest een toneelstuk wat je mooi vindt en je bedenkt er een plan voor. Je denkt na over een aanpak en over je eigen manier van werken. Regisseren verhoogt het zelfinzicht, de creativiteit en de stressbestendigheid. De cursus is zowel Fries- als Nederlandstalig. Mensen die de opleiding hebben gevolgd, zijn in Friesland actief met toneelgroepen in de dorpen en steden, jongerengroepen, openluchtspelen, maar ook op scholen en in de zorg. De opleiding is geschikt voor leidinggevenden die hun creativiteit willen uitbreiden, spelers die hun hobby willen uitbreiden, onervaren jonge mensen die willen leren hun inzicht te vergroten, maar ook regisseurs die willen bijscholen of mensen die er niet aan toe kwamen en nu wel tijd hebben enz. Voor iedereen dus! Benieuwd? Kom op 21 mei naar: Locatie : Keunstwurk, Wisse dwinger 1, Leeuwarden Bijdrage: Bijdrage voor de koffie en thee Meer info en aanmelden: 058-2343449

www.keunstwurk.nl/theater /

Damesbiljarten Vanaf 1 september tot 1 april is er op woensdagavond damesbiljarten in De Bining. Op dit moment zijn er 16 dames lid van onze biljartvereniging. Beeke Beeksma geeft iedere woensdag van 19.00 tot 19.30 uur les. Je kunt hieraan deelnemen, maar het is niet verplicht! Daarna beginnen we met de competitie. En soms is er later op de avond ook nog tijd om even te oefenen, waarbij Beeke ons ondersteunt. Het zijn hele gezellige avonden. We zijn serieus aan het biljarten, maar er wordt ook veel gelachen en lachen is gezond! In december en maart is het dan tijd voor prijsbiljarten, ook dit zijn hele gezellige avonden. En we gaan twee keer in het winterseizoen samen spelen met de heren (pearkebiljarte). Dit is natuurlijk op vrijwillige basis, maar de heren willen graag dat ALLE dames een kans krijgen om met hen samen te spelen! Maar ………… wij willen graag nog meer dames welkom heten bij onze club. Dus……….. kom gerust een keertje langs om te kijken wat voor sfeer er heerst…………… Heb je nog vragen neem dan contact op met: Wietske Postema, 0644838281, wietske.postema@chello.nl of Wiepie Hoekstra, 0620119960, sinnehoek38@gmail.com

Dan hjir it ferlsach fan ús priisbiljarten op 30 maart 2016. Yn desimber hiene we it spul: oer read spylje, dan moat je earst de reade bal reitsje, mar dit kear hiene we poeltsje biljerten. Dat besjut dat der sjoen wurdt nei it gemiddelde en sa hiene we trije poeltjes: A, B en C. It gie der dit kear net om wa as de partij wint, mar it gie der om wa’ t de measte caramboles makke oer alle partijen. En dat jout fansels wer in hiele oare útdaging! We binne om 19.00 oere los gien en wiene om goed 22.00 oere klear. Foar poel A wiene der 2 prizen en foar poel B en C 1 priis. Mar.... foar alle oare froulje wie der in lyts doaske sûkelarje as treastpriis! Nei de priisútrikking ha we noch efkes gesellich sitten. It wie wer in slagge jûn, wêr’t we in protte wille oan belibbe ha en dan hjir de útslach: poel A Griet Beeksma, 1e priis en Korrie Nijdam, 2e priis poel B Aukje Bijlsma, 1e priis poel C Renske de Boer, 1e priis en.................... (de Rutger Bonnema beker)

de kompetysje waard dit winterskoft wûn troch: Tineke Helfferich O ja, wat we ek noch dogge........ is yn april................. op in woansdeitejûn............... mei elkoar út iten!!! en ek dit jier ha we wer hearlik iten!!! Wiepie Hoekstra 25

Mei in het Fries Museum Instaprondleidingen Alle hoogtepunten van het museum, toegelicht door iemand die er alles vanaf weet. Elke zondagmiddag kun je aansluiten bij een rondleiding door een van onze ervaren intermediairs. Data: elke zondag Tijd: 13.30-14.30 uur Prijs: museumentree

Museumbreiers Tijdens de tentoonstelling Breien! zijn er op dinsdag, donderdag, zaterdag en zondag elke middag ervaren breisters aanwezig in de tentoonstelling. Schuif aan bij deze dames, kijk mee en ervaar zelf hoe gemakkelijk je eigenlijk een lus om een naald slaat. Data: elke dinsdag, donderdag, zaterdag en zondag t/m 28 augustus Tijd: 12.30-16.00 uur Prijs: museumentree Kinderkunstclub Elke eerste zondag van de maand kunnen kinderen van 8 tot 12 jaar terecht bij de kinderkunstclub. In het museum bekijk je onder begeleiding van kunstdocente Jikke van der Zee bijzondere, interessante, mooie en gekke voorwerpen en kunstwerken. Daarna maak je je eigen creatie! Datum: zondag 1 mei Tijd: 12.30-13.30 uur Prijs: €7,- (incl. museumentree) of €1,- met museumkaart Aanmelden aanbevolen via de website Activiteiten Open Joodse Huizen Op 1 mei organiseert het Historisch Centrum Leeuwarden, Tresoar, Tûmba en het Fries Verzetsmuseum in samenwerking met vertegenwoordigers van de joodse gemeenschap in Leeuwarden Open Joodse Huizen 2016. Het Fries Verzetsmuseum sluit aan met twee instaprondleidingen voor volwassenen met verhalen over de Holocaust (Shoah). Datum: zondag 1 mei Tijd: 14.30 en 15.30 uur Prijs: museumentree Nationale inleverdag oorlogserfgoed WO II Nog oorlogsobjecten op zolder? Niet weggooien! Kom langs bij de inleverbalie van het Fries Verzetsmuseum, Kazemattenmuseum Kornwerderzand, Tresoar, Historisch Centrum Leeuwarden en Stichting Missing Airmen Memorial Foundation. Experts zitten klaar in de hal om jouw objecten in te zamelen en je meteen over de achtergrond te vertellen! Datum: dinsdag 3 mei Tijd: 12:00-16:00 Prijs: gratis (entree niet nodig en niet inbegrepen) 26

Meivakantie! Zin in een creatief uitje in de meivakantie? Laat je inspireren door de prachtige kunstwerken van Claudy Jongstra en leer vilten. Of brei een Nederlands verzetsspeldje, zoals mensen dat in de Tweede Wereldoorlog deden. Beide workshops zijn dagelijks te volgen op 3 t/m 6 mei. Data: dinsdag 3 t/m zaterdag 7 mei Tijd: kijk op de website voor de tijdstippen Prijs: €7 (incl. museumentree) of €1 met museumkaart Opgave: uitsluitend op de dag zelf (vol is vol, dus kom op tijd) Lezing en instaprondleiding herdenken 4 mei Herdenken gebeurt op veel plaatsen en veel verschillende manieren. Publieksconservator Hans Groeneweg licht dit onderwerp uit tijdens een speciale lezing in het Fries Museum, gevolgd door een rondleiding door het Fries Verzetsmuseum. Datum: woensdag 4 mei Tijd: 13.30 uur Prijs: museumentree Lezing Annemor Sundbø Annemor Sundbø is een Noorse textielontwerpster en weefdocent. Van 1983 tot 2006 bezit ze een voddenfabriek, waar ze oud breiwerk recyclet tot geweven dekens en vulling voor dekbedden. Uit de 16 ton aan oud breiwerk die ze aantreft ontrafelt ze de fascinerende geschiedenis van het Noorse traditionele breiwerk. De berg vodden onthult interessante historische verbanden. Dat beschrijft ze aanstekelijk in haar boeken zoals Everyday Knitting: Treasures from a Rag Pile, Invisible Threads in Knitting en Strikking i billedkunsten – Knitting in Art. Ze is een enthousiaste vertelster die je meeneemt in de wereld van het breiwerk. Voertaal: Engels. Datum: 14 mei Tijd: 14.00 uur Prijs: €17,- of €7,50 met museumkaart Aanmelden via de website Taxatiedag met Frans Leidelmeijer Heeft u op zolder nog oude serviesstukken, schilderijen of andere kunst liggen uit de 20ste eeuw? Kom dan naar de taxatiedag die het Fries Museum organiseert in samenwerking met Keramiekmuseum Princessehof en Frans Leidelmeijer op zondag 15 mei. Op vertoon van uw toegangsbewijs van Keramiekmuseum Princessehof kunt u maximaal twee voorwerpen vrijblijvend en kosteloos laten taxeren. Frans Leidelmeijer, bekend van Tussen Kunst en Kitsch, zit klaar om de waarde van uw stukken te bepalen. Zeker zijn van een plekje? Meld u aan via de website! Datum: zondag 15 mei Tijd: 14.00-16.00 uur Locatie: Keramiekmuseum Princessehof Prijs: museumentree Keramiekmuseum Princessehof Meenemen: maximaal 2 stukken per persoon Aanmelden via de website van het Princessehof. 27

Open atelier Sibe Jan Kramer Neem een kijkje in de keuken van een kunstenaar! Elke derde week van de maand krijgt de derde verdieping van het museum een bijzondere invulling: een kunstenaar is ter plekke aan het werk. Stel vragen, geef advies of kijk toe terwijl een nieuw kunstwerk ontstaat. Sibe Jan houdt zich bezig met vormgeving in uiteenlopende werkvelden. Van kunst in de openbare ruimte, via serie -producten tot ambachtelijk vervaardigd hi-tech design. Data: dinsdag 17 t/m zondag 22 mei Tijd: tijdens openingstijden Prijs: museumentree Locatie: open atelier, 3e verdieping van het museum Museum Universiteit Op zondag 22 mei aanstaande organiseert het Fries Museum in samenwerking met Tresoar en RUG/Campus Fryslân weer een editie van de Museum Universiteit over "Tweetalig opvoeden". De Museum Universiteit vindt dit keer plaats in Tresoar en gaat om 11:30 uur van start. We nodigen u van harte uit hierbij aanwezig te zijn! Datum: zondag 22 mei (Tresoar) Tijd: 11:30-12:30 uur Entree: gratis (museumentree niet nodig en niet inbegrepen) Aanmelden: events@ucf.nl Breiworkshop: bijzondere steken Puk Vossen, docent en breivlogger, heeft onderzoek gedaan naar de breisteken van lang geleden en hoe je de technieken en structuren van toen kunt toepassen in hedendaags breiwerk. Tijdens de workshop ga je zelf aan de slag met verschillende steken en mogelijkheden. Laat je inspireren en leer nieuwe (oude) steken! Datum: zondag 29 mei Tijd: 13.00-15.00 uur Prijs: €37,50 (inclusief koffie/thee en materialen) of €28,- met museumkaart Aanmelden via de website En is er natuurlijk heel veel te zien in het museum

Martenastate vertelt zijn verhalen In de Túnmanswente te Koarnjum vindt op woensdagavond 18 mei a.s. om 20.00 uur een ‘verhalenavond’ plaats over het Koarnjumer bosk, het Natuurkampeerterrein en Martenastate. Naar aanleiding van de feestelijke afronding van het herstelplan wordt op deze avond in samenwerking met de Documentatiestichting Leeuwarderadeel veel beeldmateriaal vertoond. De heer Durk Reitsma uit Stiens gaat enkele verhalen vertellen over Martenastate en het park. Een ieder die herinneringen heeft aan deze prachtige plek nodigen we hierbij van harte uit om deel te nemen aan deze avond. Deel uw verhalen met de andere bezoekers. Speelde u hier vroeger, heeft u uw eerste liefde hier ontmoet, heeft u uw kampeerbewijs hier behaald of heeft u speciale herinneringen aan de voormalige bewoners? Of misschien kwam u hier ieder jaar om de stinzenflora te bekijken. Op verzoek van de Documentatiestichting Leeuwarderadeel worden de anekdotes en verhalen opgenomen voor het archief. De kosten voor deelname aan deze avond zijn € 5,- per persoon, dat is inclusief koffie/thee en wat lekkers erbij + een consumptie. Graag vóór maandag 16 mei 2016 aanmelden via informatie@tunmanswente.nl of telefonisch via 058-2572190 Túnmanswente, Mar tenawei 2, 9056 PE Koar njum

Alde foto’s Wieberen en Wietske Postema Wieberen Postema en sy’n frou Hiltje Postema-Postmus hawwe it pleatske yn juni 1952 kocht en binne neist it wurk as arbeider foar harren sels begûn te buorkjen.

Postema sr. hie lân op it fleanfjild en bermen yn Koarnjum dy’t hy meande foar sy’n kij. Yn die tiid is hy arbeider wurden bij Rindert Dijkstra. Dijkstra buorke op de pleats wer’t no Foppe en Barbera Tjeerdsma wenje oan de Skeltedyk. Op it fleanfjild koe it wolris sa wêze dat de poarte ticht wie, mar dan hie Postema wol in oare wize om op it fleanflild te kommen, bijgelyks sloech hy dan de reed tsjinoer de pleats fan Jan Wassenaar yn. Hie altiid in spiker bij him om yn it slot om te prutsen, sadat it út it slot foel en de hikke iepene wurde koe. De slotten sille hjoed de dei wol better befeilige wurde tink ik. Postema sr. wie, foardat hy sels begûn te buorkjen, arbeider bij Arjen Wassenaar yn Jelsum. Wassenaar hat harren ek stipe om alles op de rit te krijen op it nije sté. 32

Op dizze foto dy’t yn de jierren tritich fan de foarrige ieuw makke is steane trije froulju. Binne der minsken dy’t witte hokker minsken as dit binne?

Se krigen ek in kalve ko op stal fan Wassenaar fertelde frou Folkertsma- Postema út Stiens, in dochter fan Wieberen en Hiltsje. Hja wie yn die tiid faam bij frou Wassenaar der’t se as 17 jierrich famke kommen wie en in soad leard hie fertelde se. It is al 64 jier ferlyn dat dit barde en hja miende dat Postema it kealtsje doe yn eigen besit krige, dus in Haskera-ôfstammeling. Neidat pake Wieberen Postema yn april 1982 ferstoar en sy’n nammegenoat op it punt stie te trouwen, die it him foar om it hûs te keapjen fan de fam. Postema. Wieberen en Wietske kochten dit hûs yn desimber 1982. Begjin 2016, sa’n 33 jier letter, hawwe Wieberen en Wietske harren pleatske wer ferkocht en hawwe in hûs yn de David van Goirlestrjitte kocht.

Foardat de fam. Postema harren oan de Martenawei te wenjen setten, wie reiddekker P. van der Wal de eigner en it sil de reden west weze dat op dizze wente in reiten tek op kommen is yn dy jierren. Piet 33

Martenastate Officiële en feestelijke afronding herstelplan Op woensdag 23 maart jl. is op feestelijke en officiële wijze stilgestaan bij de afronding van het ingrijpende herstelplan. Dat gebeurde tijdens een bijeenkomst in de NH -kerk in Koarnjum ten overstaan van vele genodigden waaronder zij die een belangrijke rol hebben gespeeld bij de realisatie. De aanwezigen hebben met veel aandacht geluisterd naar twee inleidingen van respectievelijk professor dr. ir Theo Spek, hoogleraar landschapsgeschiedenis aan de universiteit van Groningen en drs. Cees van ’t Veen, directeur van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Spek zoomde vanuit een breder perspectief in op de landschappelijke ontstaansgeschiedenis van Koarnjum en de state. Tevens hield hij een pleidooi om de band tussen stins en landschap te versterken. Van ’t Veen schetste de laatste ontwikkelingen op het terrein van erfgoed aangaande nieuwe wetgeving en de huidige steviger inbedding in de samenleving. Burgemeester drs. Joop Boertjens legde verbanden tussen gebeurtenissen uit het verleden en hedendaagse ontwikkelingen en liet in zijn toespraak tenslotte grote bewondering blijken voor het behaalde resultaat. Theo Jellema, vaste organist van de Grote of Jacobijnerkerk in Leeuwarden, bracht ter opluistering enkele fraaie werken van Georg Friedrich Händel ten gehore. Het was tenslotte de burgemeester die door de onthulling van een gedenkplaat bij de poort de officiële handeling verrichtte ter viering van het thans herstelde landgoed. Alle aanwezigen hieven tenslotte in en rondom de Túnmanswente het glas op het bereikte resultaat.

Natuurcamping Op 1 april jl. is het natuurkampeerterrein weer geopend, naar we hopen het begin van een mooi kampeerseizoen. Het sanitairgebouw op het natuurkampeerterrein is op fraaie wijze opgeknapt. In de vorige nieuwsbrief hebben we daar al melding van gedaan. Onze vrijwilligers hebben inmiddels de entree weer zodanig opgeknapt dat het geheel er weer uitnodigend uitziet. De Luchtmachtdagen op Vliegbasis Leeuwarden op vrijdag 11 en zaterdag 12 juni a.s. zullen ongetwijfeld ook kampeerders trekken die overdag met hun camera’s de vele plaatjes kunnen schieten.

Toezending nieuwsbrief Indien u als ontvanger van deze nieuwsbrief de wens hebt dat ook andere u bekende belangstellenden voor Martenastate op deze wijze met enige regelmaat geïnformeerd worden, dan kunt u het betreffende e-mailadres doorgeven via info@martenastate.nl

Vrienden gezocht Draagt u Martenastate een warm hart toe? Geniet u van de jaarlijkse bloemenpracht aan stinzenplanten? Wandelt u graag in deze groene omgeving? Wilt u Stichting Martenastate steunen bij het vele kostbare werk dat zij verricht? Word dan voor minimaal € 15,- per jaar “Vriend van Martenastate”. Opgave via e-mail: info@martenastate.nl

Bruggetje Het bruggetje over de vijverpartij in het centrum van het park verkeerde in slechte staat. Na aanvullend onderzoek is het besluit genomen om dit bruggetje niet te renoveren maar geheel te vervangen. Inmiddels is deze vervanging gerealiseerd. Ook op deze plek is met deze investering het park ten zeerste verfraaid.

Tot slot Voor vragen of opmerkingen over de inhoud van deze nieuwsbrief of over andere onderwerpen aangaande Landgoed Martenstate, kan contact worden gezocht met de bestuurders: Dooitzen Swierstra, e-mail swi@ziggo.nl, tel. 058 – 25 724 26 of Henk Buith, e-mail hg.buith@hetnet.nl, tel. 06 – 51 51 63 92

of via onze algemene gegevens:

info@martenastate.nl / www.martenastate.nl © Foto's in deze nieuwsbrief zijn van Sjoerd Hogerhuis

Het Saxofoonorkest komt naar Stiens Opnieuw is de Kultuerried Ljouwerteradiel erin geslaagd om iets bijzonders in Stiens te organiseren. Op zondagmiddag 22 mei vindt er in de St. Vituskerk een heel bijzonder concert plaats, waarbij de echte muziekliefhebber royaal aan zijn trekken zal komen. Om 16.00 uur treedt daar namelijk het Saxofoonorkest uit Drachten op. In dit unieke orkest, dat bestaat uit dertien enthousiaste en getalenteerde muziekbeoefenaars, zijn alle zeven saxofoonsoorten evenredig vertegenwoordigd in een vaste bezetting. De muzikanten vormen een mix van beroeps- en vergevorderde amateurmusici. Dit orkest staat onder de inspirerende leiding van Karl Veen, jarenlang als docent saxofoon verbonden aan muziekschool De Meldij in Drachten. Daarvoor was hij vele jaren werkzaam als hoofddocent saxofoon aan verschillende conservatoria. Hij geniet zowel landelijk als internationaal bekendheid als docent, arrangeur, dirigent en promotor van de saxofoon in al zijn verschijningsvormen. Karl Veen maakt alle arrangementen voor zijn orkest zelf. U begrijpt dat we er als Kultuerried toch wel enigszins trots op zijn, dat dit orkest naar Stiens komt. Komt u ook? Op www.hetsaxofoonorkest.nl en op www.cultuurregiostiens.nl vindt u meer informatie over dit concert en over orkest, spelers, instrumenten en dirigent.

Noteer dus in uw agenda: 22 mei, 16.00 uur in de St. Vitusskerk, Piter Jellessingel 1 in Stiens: optreden Saxofoonorkest Drachten. De kultuerried Ljouwerteradiel nodigt u van harte uit.

Samen Fryslan schoon In juni kun je samen met jouw buurtvereniging, club, school of andere groep in de gemeente Leeuwarderadeel weer meedoen aan de opruimactie van Samen Fryslân Schoon. Dit organiseren we om jouw gemeente een stukje schoner en mooier te maken.

Daarnaast verdient elke deelnemer die meedoet aan de opruimactie € 5,- voor zijn of haar club. Dit kan oplopen tot een bedrag van maximaal € 150,- per club! Materialen die nodig zijn voor het opruimen worden geleverd door de Omrin. Deze afvalverwerker zorgt ook voor de afvoer van het afval. Aanmelden voor de opruimactie kan via www.samenfryslanschoon.frl. Na afloop van de opruimactie ontvangen we graag een groepsfoto** van alle deelnemers van jouw club, vereniging of school die hebben meegedaan. Zo weten wij hoeveel mensen hebben geholpen en wat het bedrag is dat jullie hebben verdiend. Zonder foto kunnen we geen bedrag uitkeren. Mochten er nog vragen zijn dan hoor ik het graag. Op onze website www.samenfryslanschoon.frl vind je meer informatie.

Doe mee met Samen Fryslân Schoon en maak jouw gemeente een stukje schoner en mooier.

Biljart seizoen 2015-2016 Het seizoen zit er weer op en er is weer gestreden om de prijzen. De nummer één had 6 punten meer dan de nummer twee. Het was spannend voor de resterende prijzen. Tussen de nummer twee en de nummer 11 zaten maar twee punten. Eindstand na 25 wedstrijden. 1e Willem Boorsma 38 punten-gemiddelde 1,26-hoogste serie 15 caramboles. 2e Albert Sinnema 32 punten - gemiddelde 0,54 - hoogste serie 5 caramboles. 3e Jaap Keizer 32 punten - gemiddelde 0,78 - hoogste serie 8 caramboles. 4e Jakke van Nek 32 punten - gemiddelde 1,18 - hoogste serie 14 caramboles. 5e Lucas Rinsma 31 punten - gemiddelde 1,36 - hoogste serie 21 caramboles. Bij een gelijk aantal punten wordt gekeken naar de onderlinge wedstrijden. Ook Dick Rijpstra, Sjoerd Bakker en Hans Rijpstra behaalden 31 punten. Lucas Rinsma had het hoogste gemiddelde 21 caramboles. Hoogste algemeen gemiddelde was voor Sjoerd Bakker en Piet de Vries met 1,52. Hoogste gemiddelde in een partij was voor Lucas Rinsma met 3,24. Ook de afsluitende wedstrijd koppels was een groot succes, 30 deelnemers. Met op vrijdag een buffet van de Wok als afsluiter van het seizoen. De prijzen werden als volgt verdeeld: A Klasse 1e Beeke Beeksma en Klaas Verhaag 8 punten en 118 caramboles. 2e Lucas Rinsma en Rutger Bonnema 6 punten en 99 caramboles. 3e Albert Span en Willem Boorsma 4 punten en 108 caramboles. B Klasse 1e Wilco Hankel en Douwe Hoekstra 8 punten en 83 caramboles. 2e Dick Rijpstra en Henk-Jan Rijpstra 4 punten en 88 caramboles. 3e Jaap Keizer en Evert Helfferich 4 punten en 67 caramboles C klasse 1e Wiebren Hogerhuis en Henk Holtman 6 punten en 63 caramboles. 2e Willem Fernee en Bob Rijpstra 6 punten en 61 caramboles. 3e Titus Sinnema en Dick Ubbels 6 punten en 55 caramboles. Het waren geslaagde avonden met veel strijd. Ook kwam tv Fryslân nog langs voor opnames voor het programma Hea. In september begint het nieuwe seizoen weer, dus een prettige vakantie. Dick Rijpstra 41

Expositie Gemeentehuis Stiens Expositie van schetsen schilderwerk van Gerrit van der Meulen en foto’s van Dina Laverman vanaf 7 april in het Gemeentehuis van Stiens

FOTO ’S van DINA LAVERMAN Nadat het digitale tijdperk aan de amateur fotograaf op een gemakkelijke wijze mogelijkheden bood die daarvoor veel moeilijker bereikbaar waren, werd de fotografie echt mijn hobby. Natuur, en landschap heeft de voorkeur. Met tele- en macrolens wordt veraf - dichtbij en klein - groot. De mogelijkheden lijken eindeloos en de uitdagingen eveneens. Voor het landschap is het gemakkelijk om gekozen onderwerpen dichterbij te halen om op die manier het gewenste beeld snel in te kaderen. De macrolens wordt vooral gebruikt in de achtertuin, waar altijd wel een beestje scharrelt of een bloemetje zo groot als een speldeknop, bloeit. Het fotograferen van kleine objecten, zoals sieraden is een nieuwe ervaring. Geplaats in een z.g. softbox en met een aantal lampen die wit licht uitstralen worden de kleinste details helder en sprankelend. Het fototoestel is, met voldoende reserve aan opslagcapaciteit en met een extra batterij en oplader altijd in de buurt, waar we ook zijn. De computer en de fotoprinter zijn onontbeerlijk. Met beide kunnen correcties worden aangebracht die wenselijk zijn om het beeld de gewenste kracht en uitstraling te geven. Maar de correcties zijn klein. Manipulaties ten behoeve van effectbejag vermijd ik. Maar de gevoeligheid van de apparatuur brengt soms onverwachte effecten teweeg. Zoals de foto van een dun laagje ijs op het water van een regenwaterton, waarbij de blauwe lucht en de rode muur in de nabijheid voor kleuren zorgde die niet met het blote oog worden waargenomen. Dat maakt deze foto ’s tot abstracte, digitale schilderijtjes. 42

SCHETS- en SCHILDERWERK van GERRIT VAN DER MEULEN. Het schetsen en tekenen heb ik geërfd van een van mijn grootvaders. De bouwkundige opleiding gaf volop mogelijkheden om met potlood en pen te schetsen en te tekenen, zowel beroepsmatig als voor hobby. In mijn werkzame leven waren het vooral de vakanties, waarin de nodige rust het tekenen tot een plezier maakte. Tegelijkertijd geven de schetsen, op diverse plaatsen in het veld of de bebouwde omgeving gemaakt, een beeld en daarmee de herinnering aan de plaats waar we waren. Abstracte beelden zijn razend moeilijk te maken. Het is een onbekende wereld, maar toch stap ik er misschien nog wel eens in. Potlood en inkt zijn gemakkelijk op reis mee te nemen. Later kwamen daar pastel en droog krijt bij. Maar dan moet er ook een bus fixeer mee. Aquarel lukt mij niet. Er moet gepoetst en gesmeerd kunnen worden. Olieverf heb ik geprobeerd, maar de lange droogtijd past niet bij mijn ongeduld. Acryl gaat beter. Voordeel van beide verfsoorten is dat er altijd correcties kunnen worden aangebracht. Maar soms moet er opnieuw begonnen worden en staat de mislukking op de achterkant van het papier. Gewend om op een klein oppervlak te werken – maximaal A3-formaat - was het moeilijk om op groter formaat te schilderen. Toch geprobeerd met een maat van 70x90 cm. Het is niet echt moeilijker heb ik gemerkt, maar de dosering van de juiste hoeveelheid van een bepaalde kleur kan ik (nog) niet goed inschatten. En… waar laat ik die grote stukken doek?. De expositie is tot eind juni te bezichtigen in het gemeentehuis in Stiens tijdens de openingstijden van het gemeentehuis: maandag- tot en met vrijdagmorgen van 8.30 uur tot 12.00 uur en dinsdagmiddag van 14.00 tot 17.00 uur.

DEKEMA STATE Na onze gezellige drukke maand april gaan we nog even door met leuke activiteiten op Dekema State. De Expositie: apr il t/m mei over Stinzenplanten op Dekema State. De expositie over Pieter Dekema “Ridder, Raadsheer en Turfsteker” heeft nog even op zich laten wachten, maar van mei t/m oktober is hij zeker te bezichtigen. In het verlengde van de expositie over deze belangrijke bewoner van onze dorpen, hebben wij voor de kinderen een verwarmingsspeurtocht klaar liggen. Ze kijken hiermee goed naar de verschillende kachels en kunnen kennis maken met turf en kolen en andere manieren van verwarmen. In de tuin bloeien de laatste stinzenplanten, met mooi weer is het er heerlijk toeven. Op zaterdagmiddag 14 mei vieren wij dan op Dekema State de

dag van het kasteel; met als thema

Proef het verleden

Op deze middag van 13-17 uur is behalve een bezoek aan de tuin en het museum het mogelijk het verleden letterlijk te proeven; ouderwetse stoofpeertjes, hoe maakte men zuurkool voordat je het uit een zakje in de winkel kocht? Draadjesvlees gesudderd op een petroleumstel, thee alleen maar getrokken van kruiden uit de tuin….. Kom gezellig langs en proef mee. Allemaal extra’s en gewoon de normale entreeprijs! Let op! Wij zijn dus niet open op tweede pinksterdag zoals de andere deelnemers aan de dag van het kasteel! We zien jullie weer graag. 44

De Voorjaarsfair op Dekema State. Radio Middelsee heeft de hele dag verslag gedaan en sfeer gebracht met muziek. Het weer viel heel erg mee (een hagelbui tijdens de opbouw en 2 fikse buien overdag maar veel zon tussendoor ondanks de koude wind). We kunnen spreken van een geslaagde dag met weer meer dan 2000 bezoekers. De vernieuwde ruime opzet werd door zowel standhouders en bezoekers gewaardeerd. Van de verwarmde schuur werd dankbaar gebruik gemaakt met een kopje koffie of thee. Ook de live muziek van Martin Pals, Timeless en Katmarfolk droeg bij aan de gezellige sfeer.

Oorlogsverhaal van Evert Smilda Wij kregen van Wytske van der Burg een verhaal toegestuurd, namens Jan en Lies van der Burg, van Evert Smilda die in de oorlog onder andere in Friesland is geweest. Het is een erg lang verhaal en niet helemaal voor de Flapût van toepassing. Toch willen we het stuk dat hij in Friesland is geweest inclusief wat inleiding jullie niet onthouden.

Hoewel de familienaam doet vermoeden dat ik een noorderling ben, is mijn geboorteplaats Utrecht. Dit geldt ook voor mijn ouders en drie van mijn vier grootouders. Mijn grootvader Egbert Smilda kwam uit het noorden van ons land maar ik heb hem nooit anders dan Nederlands (ABN) horen spreken. Via Zuid-Afrika vestigde hij zich in Utrecht. Tot het moment dat ik tijdens de oorlog in Friesland terecht kwam, had ik als kind de Friese taal nooit gehoord. Tot zover deze kennismaking. Naar Friesland. Er staat een open vrachtauto met een laadklep klaar. Er is een zeil over getrokken en op de bodem ligt stroo. Ongeveer vijftien kinderen klimmen erin. ’s Avonds vertrekken wij in een bitter koude winternacht. Wij trekken onze reservekleren over onze kleren aan. Het is aardedonker. Om niet vanuit de lucht beschoten te worden rijdt de auto zonder licht. Ik lig vlak achter de klep. Vanwege de kou is dat een nadeel. Later zal het een voordeel blijken te zijn. Op naar Friesland. De Duitsers bewaken de IJssel-brug bij Zwolle, niemand mag naar het noorden. Twee soldaten komen aangelopen voor inspectie. Wij horen ze in de verte al aankomen door het geluid van het ijzeren beslag onder hun laarzen. Met een klap legt de een zijn geweer op de rand van de klep. Wat een knal in de stilte van de nacht. Ik hoor het nog. De ander schijnt met een lantaarn over mij heen en ziet dat het allemaal kinderen zijn die in Friesland op krachten moeten komen. Het is een spookachtig gezicht, die lichtbundel over die magere koppies te zien zwerven. Mij zien zij echter niet, ik lig vlak achter de klep. Wij mogen doorrijden. Als het licht wordt zijn wij al in Friesland. Het wordt een schitterende dag met een strakblauwe, heldere hemel. Wij stoppen en de bijrijder gaat op het brede spatbord van het rechtervoorwiel zitten. Daar speurt hij in de kou de hemel af of er ook Tommies aankomen die ons misschien zouden willen beschieten. Het is wel een geruststelling dat een Rode Kruis-vlag boven op het zeil is vastgemaakt. Rond twaalf uur komen wij in Leeuwarden aan en worden bij een bejaardenhuis in de Grote Kerkstraat afgeleverd. 46

Eindelijk mogen wij uit de vrachtwagen en naar binnen. Het is geen uitgelaten groepje kinderen. Stil en timide door de indruk van het statige huis schuifelen wij door een gang naar een soort eetzaal. De bewoners zitten nog aan tafel en hebben net het middagmaal genoten. Het ruikt overheerlijk naar warm eten. Wanneer hebben wij eigenlijk voor het laatst iets gehad? Ook wij gaan aan tafel en krijgen een bord vol stamppot met een speklapje. Ik vraag mij af hoe men in vredesnaam aan speklapjes komt. Ik sta er echter niet te lang bij stil met zo ’n heerlijk bord eten voor mijn neus. Eten en nog eens eten. Tegenover mij zitten twee lieve oude dames naast elkaar. Ze hebben het over mij, in het Fries, ik kan er niets van maken. „Wat ite”, meen ik te horen zeggen en denk: „Wat eten, een heleboel eten”. Pas veel later begrijp ik de betekenis. In de loop van de middag komt een paard en wagen voorrijden waar wij allemaal op klimmen. In langzaam tempo gaan wij Leeuwarden uit in de richting Stiens. Bij Jelsum slaan wij af en stoppen op een soort kleine brink voor de pastorie. Daar hebben zich al mensen verzameld om een logé op te halen. Om de beurt mag iemand er een uitzoeken. Het groepje kinderen wordt snel kleiner. Mijn zusje Jeanne wordt meegenomen door de groenteman Kuipers. Ik kom niet gauw aan de beurt maar wat wil je ook. Zo ’n onooglijk, mager scharminkeltje. Eindelijk, als er nog vier kinderen staan, ben ik aan de beurt. Gelukkig. Wie mij aanwees weet ik niet meer maar ik kom terecht op de boerderij bij de familie R. van der Burg. Het begint al te schemeren, hoe lang zijn wij al niet onderweg. In de woonkamer is het behaaglijk warm en er brandt licht boven de tafel. Wat een weelde. Ik maak kennis met de boer, zijn vrouw, en de al wat grotere kinderen Ineke en Jan. Na wat heen en weer praten geef ik mijn persoonsbewijs in bewaring. Wat een schrik, ik ben hongerkind maar ook een onderduiker. Het is de vraag of ik mag blijven. Het gesprek gaat verder in het Fries en ik begrijp er niets van. Wel heb ik door dat het gaat over blijven of wegsturen. Wegsturen? Waar naar toe? Er is kennelijk een klein verschil van mening maar toch krijg ik na enkele ogenblikken te horen dat ik mag blijven. Gelukkig. Mijn persoonsbewijs wordt verstopt. Dan vraagt de boer mij of ik Jan wil helpen met het snijden van voederbieten op de deel. Dat lijkt mij leuk. Samen gaan wij daar naar toe. Jan gooit de bieten in de bak en ik mag draaien. De schijven vallen in een korf. Als er een paar in liggen buk ik mij en pak zo ’n heerlijke, glanzende schijf, breek hem doormidden en hap het binnenste er uit. „Ho, zegt Jan, dat is voor de koeien”. Ik voel mij opeens bezwaard alsof ik eten van anderen opeet. Zo is het echter niet bedoeld. Hij vertelt mij dat het veevoer is en niet voor mensen. Als reactie geef ik dat het wel heel erg lekker is. Later vertelt Jan het in de huiskamer aan de anderen, men kijkt mij met mededogen aan. Dan valt ook het besluit dat ik de pleegouders zal aanspreken met heit en mem, het Fries voor vader en moeder. Als het bedtijd is wordt mij een bedstee toegewezen. Wat heb ik toen fantastisch geslapen. 47

Inkwartiering. Veertien dagen later wordt bekend dat er inkwartiering van een Duitse soldaat zal volgen. Ik zal doorgaan als zoon van de boer maar wat een verschil tussen die stevige Jan en dat kleiner, magere kereltje. Ik moet zo snel mogelijk de Friese taal leren spreken. Iedere dag na het warme middageten moet ik een kwartier voorlezen uit een Fries boek. Als ik het woord „himsels”, zichzelf, uitspreek met de klemtoon op de eerste lettergreep, wordt er vreselijk gelachen. Zij verdenken mij er van dat ik het expres doe. Dat is natuurlijk niet het geval. Ik maak goede vorderingen. ’s Avonds zingen wij, uit het Friese liedboekje „Fryslân Sjongt”, Friese liedjes bij pianomuziek van Ineke. Wat een heerlijke, huislijke sfeer. Dan kom ik er ook achter dat zij nakomelingen zijn van J.L. van der Burg. De man die het lied „It Heitelân”: „Dêr ’t de dyk it lân omklammet Lyk in memme earm har bern”, heeft geschreven. De Friese taal wordt zo langzamerhand de omgangstaal. Ook met mijn zuster Jeanne, die ik af en toe zie, spreek ik Fries. De komst van de Duitse soldaat geeft aanvankelijk enige verandering. Hij is, geschat, midden veertiger en komt uit Keulen. Zijn naam is hrr. Otter. Ook hij voelt zich al snel thuis. Het zingen voor het slapen gaan geeft hem sentimentele gevoelens, dan verlangt hij naar huis. Op zekere dag zegt hij tegen heit dat „de kleine”, dat ben ik, die middag moet verdwijnen. Zijn commandant komt op bezoek en dat is een Nazi. Ik zwerf de hele middag in het dorp rond en heb alles wel tien keer gezien. Als het voorjaar wordt help ik een beetje mee maar een harde werker in dit beroep ben ik niet, mede omdat ik niet sterk genoeg ben. Ja, stikellûke, distels uit het gras trekken met een grote houten schaar vind ik leuk maar gemaaid gras bij elkaar harken, blaren blaren blaren. Melk tot boter karnen in een ton die ik ronddraai op een onderstel vind ik leuk, mede omdat ik dan in de kelder het zangboekje Fryslân Sjongt bij mij heb en uit volle borst kan zingen. Ook leer ik een beetje melken maar meer dan zes koeien in een beurt is het niet geworden. Dat is één keer voorgekomen. Ik ben ook niet aangenomen om te werken, puur uit medemenselijkheid. Wat een dank ben ik deze familie verschuldigd. Op een ochtend in het voorjaar dwaal ik door een weiland, misschien vind ik wel een kievietsei. Als ik in de richting van Cornjum kijk zie ik de Nederlandse vlag van de toren wapperen. Ik hol naar huis om het te vertellen. Daar hoor ik dat de oorlog voorbij is. Wij zijn bevrijd. Moet ik huilen of juichen. Ik krijg het er koud van. Waar is mijn kindertijd en een deel van mijn jeugd gebleven? Mijn leven in Utrecht heeft stilgestaan en toch, het is voorbij, voorbij, voorbij. Mijn verblijf in Friesland heeft in sterke mate mijn verdere leven bepaald. Wat ben ik daar dankbaar voor. 49

Wichtige Tillefoannûmers Alarmnummer hulpdiensten: 112 Politie (niet urgent) tel : 0900-8844 Brandweer (niet urgent) tel : 058-2576666 Huisartsen: Dhr. Heuberger : Mw. Kalsbeek: Mw. Koetsier / Mw. Coenegracht : Dhr. Noordhoek :

058-2571969 058-2571254 058-2573572 058-2573407

Avond-, nacht- en weekend dienst: Dokterswacht tel : 0900- 112 7 112 Apotheek Stiens tel : 058- 2572131 Het gebiedsteam Leeuwarderadeel elke wer kdag van 9.00 uur 12.30 uur bereikbaar in de Skalm. Telefonisch is het gebiedsteam van 9.00 uur - 16.00 uur bereikbaar op telefoonnummer 058 - 58 53 790. E-mailen kan ook via info@gebiedsteam-leeuwarderadeel.nl Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Noardwest Fryslân Voor aanvragen WMO hulpmiddelen tel: 0517-380200 werkd. 9-12u. Centrum jeugd en gezin tel: 0900-2541254 Palet: Thuiszorg en ver pleeghuiszor g Skilhiem tel;058 2576100

Thuis- en kraamzorg ‘Het Friese land’ : tel: 058-2330086 www.thfl.nl e-mail info@yhfl.nl 0900-8864 (€0,10 p.min) d en n Zorgcombinatie ‘Interzorg’ te Ferwert: tel: 88-5180200 Begraffenisferiening ‘’ Eare en Plicht’’ Jelsum-Koarnjum: Boade: mefr. W. Hoekstra. Skierhústerwei 38, 9055 RE Jelsum. Til: 058-2574388 of 06-20119960. Helpboade: Joh. Van der Galiën, Groningerstraatweg 214 D, 8921 TX Ljouwert Til: 058-2667772

Kerkdiensten Dei

Tiid Foargonger

1 mei

9.30 Ds.M.Hulzebos

4 mei 19.00 Ds.J.Kamerling

Doarp / Bys没nderheden De Hoekstien, Britsum. Jelsum/vesperdienst, voorafgaand aan dodenherdenking.

5 mei

9.30 Ds.J.van Dijken

Koarnjum /Hemelvaartsdag

8 mei

9.30 Dhr.H.Gileam.

De Hoekstien, Britsum/ Fryske tsjinst.

15 mei 9.30 Ds.M.Hulzebos Koarnjum /Pinksteren m.m.v. Wimmie Roukema, saxofoon. 22 mei 9.30 Jeugdteam

De Hoekstien, Britsum/ generatiedienst

29 mei 11.00 Ds.M.Hulzebos

Feesttent Britsum/ m.m.v. de band "Passion for Christ.

Kalinder 13 mei 14 mei

Bzichtiging Vijver Zathe Dag van het kasteel

10-12 uur Vijver Zathe 13-17 uur Dekema State

Vrijdag 17, zaterdag 18 en zondag 19 juni 2016 Dorpsfeest!!!

Ferskiningsdata 2015/2016 N没. 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367

Moanne Jannewaris Febrewaris Maart April Maaie Juny July/Aug Sept Oktober Novimber Desimber Jannewaris

Red. geark. Ferskining 07-12-15 18-12-15 18-01-16 29-01-16 15-02-16 26-02-16 14-03-16 25-03-16 18-04-16 29-04-16 16-05-16 27-05-16 13-06-16 24-06-16 15-08-16 26-08-16 12-09-16 23-09-16 17-10-16 28-10-16 14-11-16 25-11-16 12-12-16 23-12-16

Foarmoanne Sellemoanne Foarjiersmoanne Gersmoanne Blommemoanne Simmermoanne Hea-/Rispmoanne Hjerstmoanne Wynmoanne Slachtmoanne Wintermoanne Foarmoanne

U zoekt een woning ? Bent u op zoek naar een geschikte woning in Jelsum, Koarnjum of elders in Friesland? Dan is WoonFriesland het aangewezen adres. Inschrijven bij WoonFriesland gaat via onze internetsite

www.woonfriesland.nl.

Heeft u thuis geen internet aansluiting? U kunt ook bij de bibliotheek in Stiens uzelf inschrijven en het aanbod op internet bekijken. Inschrijven eenvoudig in mijnwoonfriesland.nl. De gegevens die u nodig hebt bij uw inschrijving zijn: persoonsgegevens (naam, adres) inkomensgegevens BSN nummer (sofinummer) huidige woonsituatie

Wilt u meer informatie, dan kunt u contact opnemen met het KlantServiceCenter 088 995 22 22. we helpen u graag! 52

Ynformaasje foar Ăşs ynwenners Gemeentehuis Stiens: Tel: 058-2576666 Meldpunt klein leed: Vernielingen, vermiste straatnaamborden, verkeersborden, losse stoeptegels e.d. kunt u voortaan direct bij de gemeente melden. Tel.: 058-2576677 van 09.00 - 12.00 uur of faxnr. 058-2570988. Openingstijden zwembad Stiens: Telefonische informatie op tel: 058-2574296. Vuilcontainers: Uw vuilcontainer wordt op vrijdag geleegd. Op de even weken de groene container. Op de oneven weken de grijze container. Ophalen grofvuil: Telefonisch aanmelden bij Omrin op nummer 0900-2100215. Milieustraat: Seerob 23 te Stiens Aanbieden grofvuil, huisvuil en klein chemisch afval: op werkdagen van 13.00-16.30 uur. Zaterdag 09.00-13.00 uur Oud papier: De data voor het ophalen van het oud papier staan op de afval kalender. Openbare verlichting: Klachten kunnen worden gemeld bij de gemeente. Bij straatverlichting paalnummer vermelden. Vliegbasis Leeuwarden Tel: 058-2346871 of 058-2346700 Uw versman H. Smedema komt op donderdag. 53

Redaksje 36ste jiergong nr. 360 Wim Hoogendam Yvon Wolfslag Corrie v.d. Meer

oplage 500 eksimplaren Dekemawei 7 Jelsum Swarte Singel 2 Koarnjum H. de Jongstrj. 16 Jelsum

Kontaktpersoan advertinsjes en ponghâldster: Greetje Heeres, g.heeres112@upcmail.nl

till: 2570909 till: 2153671 till: 2572550 till: 2572600

Drukker:

KSB Repro Leeuwarden

E-mailadres:

doarpskranteflaput@hotmail.com

Finansjele bydragen, abonnemintsjild en oare betellingen kinne stoart wurde op Postgiro 4348900 Ibannummer.: NL98INGB0004348900 fan: Redaksje De Flapút, Doarpskrante Jelsum/Koarnjum. Minsken dy’t bûten Jelsum en Koarnjum wenje en de De Flapút tastjoerd ha wolle, kinne har as abonnee opjaan by de redaksje. In abonnemint kostet € 11,-- de 11 nûmers + portokosten (of fergees fia e-mail).

Ynwenners fan Jelsum en Koarnjum en leden fan de by De Flapút oansluten ferienings kinne fergees lytse advertinsjes pleatse. Dizze advertinsjes moatte de partikuliere ferkeap fan net al te djoere dingen, betankjes, lokwinsken ensfh. oanbelangje en net al te grut wêze. Oare advertinsjes kinne tsjin fergoeding pleatst wurde. De folgjende Flapút ferskynt om-ende-by: 27-05-2016 De kopy foar de folgjende Flapút moat foar 16-05-2016 ynlevere wurde by ien fan’e redaksjeleden of fia e-mail:

doarpskranteflaput@hotmail.com 54