TEN AANVAL TEGEN DE AZIATISCHE FRUITVLIEG

FACULTY WORLDWIDE

Fruitvliegen zijn als de pest. Dat vind ik toch als ik op zomerse dagen een stuk overrijp fruit ophef waarna een hele zwerm opvliegt. Maar over die beestjes moeten we ons geen zorgen maken, zegt Dieter Baets. Het is de Aziatische variant die ons het hoofd doet breken. Deze bastards zijn iedereen te snel af, leggen eieren in onrijp fruit en vernielen zo hele oogsten.

Oh rampspoed!

Het was de collega-vriend van zijn vader die Dieter erop wees dat nog heel wat te onderzoeken valt over de Drosophila suzukii, ook wel gekend als de Aziatische fruitvlieg. Die fruitvlieg, ontdekt in Japan, komt vermoedelijk uit de Himalaya en vormt een echte plaag. In 2008 kwam het kleine vliegje via Spanje en Italië Europa binnen en verspreidde zich in geen tijd over het continent. In 2011 landde het ook in België. Behandelen is niet evident, de schade voor de fruitoogst enorm. Wijnliefhebbers herinneren zich 2014 wellicht als een rampjaar in de wijnbouw. De dader? Inderdaad… En dit jaar lijkt weer een moeilijk jaar te worden. U weze gewaarschuwd.

Gat in de fruitmarkt

“Door de snelle verspreiding heeft de Drosophila suzukii nog geen natuurlijke vijanden”, legt Dieter uit. “En bijkomend vond deze fruitvlieg een gat in de markt: ze nestelt zich in fruit vooraleer andere het aanvallen. Met een verharde legboor legt ze eitjes in het fruit zodat de larven van binnenuit zich tegoed doen aan frambozen, aardbeien, druiven, kersen etc. Het fruit is dus opgegeten vooraleer het rijp is.”

Van ambulancier tot fruitvliegexpert

Wereldwijd zoekt men naar oplossingen voor dit recente fenomeen. Dat maakt het voor Dieter alleen maar spannender. Je merkt dat hij weet waarover hij praat. De land- en tuinbouw is zijn habitat. Ouders, grootouders, nonkels: allemaal zijn ze in de sector actief: van de echte tuinbouw pur sang in sla en tomaten tot het onderzoek in proeftuinen en op het ministerie. Dieter startte een opleiding bio-ingenieurswetenschappen in Gent. Maar hij vond er zijn draai niet en keerde weer korter huiswaarts. Op Technologiecampus Geel verdiepte hij zich als industrieel ingenieur biowetenschappen in de tuin - bouw. En tegelijk werkte hij zijn opleiding als ambulancier bij de brandweer af.

Een man met de voeten in de aarde, maar ambitieus. Die indruk krijg ik als Dieter hoor vertellen. Over zijn drang om tijdens zijn opleiding naar het buitenland te trekken. Over zijn stage in het proefcentrum in Hoogstraten voor zijn bachelorproject. Daar was het – tijdens het opvolgen van de monitoring van de fruitvlieg gedurende een half jaar – dat alles in de plooi viel. Dankzij de contacten van docent Dirk De Roose, kon hij drie maanden zomerstage volgen aan het East Malling Research in Engeland, gekend om het toponderzoek rond – jawel – de Aziatische fruitvlieg. Het onderwerp voor de masterproef lag daarmee ook vast.

Erkenning

“Hard gewerkt heb ik die zomer in Kent”, blikt Dieter terug. “Maar ik heb zo veel bijgeleerd! Kent is erg internationaal gericht. Voor buitenlandse stagestudenten stellen ze een hele straat met kamers ter beschikking op het domein van East Malling. De begeleiding was erg goed. Ik kreeg al snel eindverantwoordelijkheid in een project met een insecticide- en een monitoringsproef. Die gegevens kon ik nadien gebruiken voor het programmeren van een Drosophila suzukii populatie - model voor mijn masterproef.”

Die masterproef is de tuinbouwsector niet ontgaan. Dieter werd afgelopen jaar beloond met de Biobestprijs en de Boerenbond Persprijs. “Erkenning voor al dat werk is heel plezant. Het was een motivatie om verder onderzoek te verrichten via een doctoraat”, aldus Dieter. “Waar ik in de masterproef vooral focuste op monitoring en insecticiden als bestrijdingsmiddel, hoop ik in mijn doctoraat een deel van de oplossing te kunnen bieden in de biologische bestrijding van de Drosophila suzukii.”

Een stukje van de puzzel

De Boerenbondprijs opent makkelijker deuren bij boeren om mijn veldproeven te kunnen uitvoeren. Dieters eerste grote veldproef bestudeert welke insecten er in België te vinden zijn om de Aziatische fruitvlieg te bestrijden, zoals sluipwespen, en hoe deze in de gewassen ingezet kunnen worden. “De huidige biocontrole door middel van natuurlijke vijanden, wordt met succes in serres toegepast”, legt Dieter uit. “De teelten waar ik onderzoek op voer, zoals kersen, bevinden zich in open lucht. Dat maakt biocontrole met natuurlijke vijanden moeilijker. Het zal dus belangrijk zijn lokstoffen te vinden die deze natuurlijke vijanden op het veld kunnen houden.”

“Voor een volledige set veldproeven heb je een aantal jaren nodig. Dat zal waar schijnlijk niet lukken binnen de termijn van een doctoraat. Ik hoop wel een aanzet voor mogelijke oplossingen te kunnen geven. Voor de bestrijding van Drosophila suzukii zal er sowieso een geïntegreerde aanpak nodig zijn die alle beschikbare bestrijdingsmethoden combineert. Daarom werk ik vanuit Technologiecampus De Nayer, waar ik het doctoraat afleg, nauw samen met biologen en bio-ingenieurs om multidisciplinair de plaag aan te pakken.”

Kreng

Drosophila suzukii. Dieter laat het over de tong rollen alsof het de meest evidente term uit de Nederlandse taal betreft. Ik daag hem uit het vijf keer snel na elkaar te zeggen en hij slaagt daarin met glans. Ik stap de wagen huiswaarts in vol overtuiging dat Drosophila suzukii goed uitspreken makkelijker is dan het verschil herkennen tussen de gewone en de Aziatische fruitvlieg (voor alle duidelijkheid: niet mogelijk met het blote oog). Nog voor ik de parking uit ben, ligt mijn tong in de knoop. Een verraderlijk kreng is het, die fruitvlieg.

Sofie Craps