DRIES VANDEZANDE: GEBOREN INGENIEUR-ONDERNEMER

ALUMNUS IN DE KIJKER

De bekendste uitvinding van de grote Griekse wiskundige en ingenieur Archimedes is zonder twijfel de schroef, de voorloper van de vijzel. De marktleider in de productie en installatie van vijzelpompen en waterkrachtvijzels bevindt zich in Diksmuide. Dries Vandezande, Operations Manager van het bedrijf dat zijn naam draagt, is industrieel ingenieur Elektromechanica en burgerlijk ingenieur Werktuigkunde van respectievelijk de voormalige KHBO-Oostende, nu Campus Brugge, en KU Leuven. Een portret.

De Meulestedebrug in Gent, de Londonbrug in Antwerpen, de Vaartkombrug in Leuven, de Ringbrug in Tisselt, de stuw sluis in Harelbeke, het pompstation Groot Schijn in Deurne, … het is maar een greep uit de ‘kunstwerken’ die het West-Vlaamse familiebedrijf overal te lande realiseerde.

“De bvba Vandezande staat inderdaad bekend voor haar vijzels, maar we ontwerpen en bouwen ook waterzuiveringsinstallaties en elektromechanische uitrusting van bruggen, sluizen en stuwen”, vertelt Dries. “Daarvoor hebben we een eigen studiebureau in huis en maken we gebruik van de meest geavanceerde productietechnologieën en CAE-ontwerpprogramma’s. Bovendien worden al onze producten en installaties milieuvriendelijk ontworpen en gefabriceerd met duurzame materialen en energie-efficiënte aandrijvingen. Het leverde ons vorig jaar een milieumanagementcertificaat en CO2-prestatiecertificaat op”.

Vuurdoop

Dries is de kleinzoon van Maurice Vandezande, een ambitieuze smid en getalenteerde mekanieker die in 1930 voor het ondernemerschap koos. Geboren en getogen in het familiebedrijf was Dries voorbestemd om ingenieur te worden. In 2011 studeert hij af als industrieel ingenieur Elektromechanica aan de hogeschool op de zeedijk in Oostende. Om zich nog verder te bekwamen trekt hij naar Leuven waar hij twee jaar later het diploma van burgerlijk ingenieur behaalt met grote onderscheiding. Terug thuis kan hij onmiddellijk aan de slag in het bedrijf om er de vacante functie van hoofd van het studiebureau in te vullen. Voor de jonge ingenieur betekent het meteen de vuurdoop. “Van de aula in Leuven belandde ik direct in de directiestoel in Diksmuide, met een op het eerste gezicht onoverzienbare stapel opdrachten en verantwoordelijkheden: het afsluiten van contracten, het managen van grote projecten, maar ook het beheer van een forse KMO met meer dan 100 werknemers. De eerste jaren waren zwaar, maar ook ongemeen leerrijk en dat niet alleen technologisch, maar ook in alle onderdelen van de bedrijfsvoering: financiën, marketing, human resources, enz.”

In een familiebedrijf als het onze moet je letterlijk van alle markten thuis zijn”, vervolgt Dries. “Elektromechanica, aandrijfsystemen, elektronica, bouwkunde, hydraulica, projectmanagement, wetgeving, transport en logistiek, noem maar op. Om een voorbeeld te geven: voor het transport van drie vijzels bestemd voor het Albertkanaal moest de elektrische bovenlijn van een spoorlijn worden afgekoppeld”.

Dries Vandezande

©Tom Talloen

Groene energie

De vijzels die het bedrijf in 2018 bouwde voor het Albertkanaal geven een goed beeld van de omvang van de projecten. Dries doet het verhaal: “De vijzels zijn elk 30m lang, 5,2m hoog, 4,8m breed en wegen elk 95 ton. Samen verpompen ze 15.000 liter water per seconde. Wat onze constructie bijzonder maakt, is dat ze als pomp én als turbine gebruikt kan worden. Als pomp zorgen ze ervoor dat het kanaal stroomopwaarts boven de sluis bevaarbaar blijft bij laag water. In periodes van wateroverschot schakelen ze over op turbinewerking. Zo wekken ze samen tot één megawatt groene energie op. Dit type van gecombineerde vijzels is op dit ogenblik erg gegeerd. Ons orderboek zit vol met bestellingen van over heel Europa”.

Maar er is meer. De vijzels zijn ook visvriendelijk. “Aangezien de installaties vooral in kanalen en natuurlijke waterlopen gebruikt worden, moeten we rekening houden met het visbestand”, legt Dries uit. “Onze vijzelpompen en waterkrachtvijzels zijn zodanig ontworpen dat ze de vismigratie stroomop- en afwaarts niet hinderen en we een mortaliteit van quasi nul hebben”.

Overheid

Sinds de jaren 50 van de vorige eeuw is de West-Vlaamse bvba een wereldspeler in de elektromechanische uitrusting van bruggen en sluizen. “Hierbij gaat het vooral om overheidsopdrachten”, legt Dries uit. “Een goed voorbeeld daarvan is de Meulestedebrug in Gent. In oktober 2020 werd die door een binnenschip geramd, waardoor de staalstructuur, mechanische scharnierpunten en aandrijving zwaar beschadigd geraakten.

In opdracht van de Vlaamse Waterweg hebben we in een recordtempo de brug met z’n aandrijving volledig ontmanteld en uit de brugkelder gehaald, alles nauwkeurig opgemeten, in kaart gebracht en vernieuwd of hersteld, om zo na driekwart jaar de 70 jaar oude brug terug operationeel te hebben en het drukke weg- en waterverkeer opnieuw normaal te laten verlopen”.

Omdat mechanica en hydraulica heel vaak hand in hand gaan werd speciaal voor dergelijke werken in 2015 het zusterbedrijf Vameco opgericht, dat geleid wordt door Dries’ echtgenote Joliende Neut (tevens alumna van de KU Leuven in de richting TEW). Vameco staat in voor het ontwerpen, produceren en monteren van hydraulische uitrustingen. Het bedrijf beschikt over een eigen serviceafdeling die permanent klaar staat voor dringende interventies”.

Nieuwe markten

Voor een dynamische onderneming is België vlug te klein. Daarom opereert het bedrijf al geruime tijd ook op de Nederlandse markt, waar in 2016 het filiaal Vandezande BV werd opgericht. De Oost-Europese groeimarkt wordt dan weer bediend vanuit Duitsland, waar in 2017 het filiaal Vandezande Aqua TEM GmbH werd opgericht. Ook in Frankrijk is Vandezande zeer actief en komt de tweetaligheid van de Vlaming goed te pas. Sinds 2020 heeft het bedrijf ook vaste voet aan de grond in Groot-Brittannië.

“Stilstaan is achteruitgaan”, zegt Dries tot slot. ”Een grote uitdaging voor elk industrieel bedrijf is het vinden van gekwalificeerd personeel. Daarom investeren we tijd en energie aan het sensibiliseren van jongeren voor wetenschap en technologie. Een beproefde methode bestaat erin om scholieren in klasverband een concrete opdracht uit het bedrijf te laten uitvoeren. Het enthousiasme dat dit opwekt is echt spectaculair. Het doorbreekt het schoolse patroon en overtuigt de jongeren dat wetenschap en techniek best leuk kunnen zijn”.

Yves Persoons

www.vandezande.com