VEILIG AAN DE KETTING IN ZEEBRUGGE

STUDENT IN DE KIJKER

Hoe kunnen ongelukken worden voorkomen bij het vastsjorren van zware ladingen op zeeschepen? Voor dat probleem zag Michiel Rondelez uit Torhout, derdejaars bachelor Elektromechanica op Campus Brugge, zich gesteld bij zijn bachelorsproef. De opdrachtgever was niet de minste: Wallenius Wilhelmsen Solutions in de haven van Zeebrugge, een dochterbedrijf van een van de grootste rederijen ter wereld. Dit artikel doet het verhaal van een bachelorproef die in menig opzicht niet moet onderdoen voor een masterthesis.

Wallenius Wilhelmsen Solutions (WWS) is prominent aanwezig in het Zeebrugse havengebied. Niet alleen de oppervlakte van het bedrijfsterrein (49 ha) maakt indruk, ook de aard en de omvang van de activiteiten zijn best impressionant. “WWS is gespecialiseerd in het laden en lossen van zwaar materieel op en van roll-on-roll-off schepen”, vertelt Michiel. “Daarbij gaat het om auto’s, trucks, tractoren, graafmachines, projectcargo, enz. WWS staat overigens niet alleen in voor het vervoer, maar ook voor de volledige logistieke ondersteuning, zodat het een totaalservice kan bieden aan de klant”.

Kettingen

Bij WWS zijn een 200-tal havenarbeiders aan de slag, een aantal dat uitgebreid kan worden tot 250 in drukke periodes. Zij staan in voor het laden en lossen van de schepen. Om te vermijden dat de goederen tijdens de vaart gaan schuiven, worden ze met kettingen stevig vastgeklonken aan de sjorpunten op het schip. In het vakjargon heet dat ‘lashing’. Cruciaal bij deze operatie is dat de kettingen strak worden aangespannen. “Dat is manueel werk en verloopt als volgt”, legt Michiel uit. “Met behulp van een spanhendel spant een arbeider de ketting zodanig aan dat een collega de haak aan het uiteinde kan bevestigen in een schakel van de ketting. Om meer kracht te kunnen uitoefenen, wordt een trekker op de spanhendel gezet. Het kan gaan om een standaard trekstang. Die is buisvormig en gaat na een tijdje plooien door overbelasting. Een alternatief is de ‘sterke jan’ uit massief staal, maar die heeft de neiging uit de handen te glippen bij regen of vochtig weer. Bij de derde optie – de handkettingtakel – hebben de arbeiders dan weer geen idee hoeveel kracht ze uitoefenen, waardoor onderdelen kunnen breken en weg gekatapulteerd worden. Speciale veiligheidshelmen, handschoenen en een antislipstrook op de trekker kunnen wel soelaas bieden maar lossen het probleem ten gronde niet op. Er moest dus een andere en betere manier bedacht worden om de kettingen veiliger te kunnen aanspannen”.

Bjorn Goethals, Michiel Rondelez en Geert Bekaert

© Tom Talloen

Eigen ontwerp

Aan de spanhendel zelf hoefde noch kon Michiel veel veranderen. Die is wereldwijd in alle WWS-vestigingen in gebruik, dus niet in een handomdraai te vervangen. Bijgevolg concentreerde hij zich op de trekker die op de hendel wordt geplaatst. Op basis van een eigen rekenmodel en een analyse van de lashing tools die in het containertransport worden gebruikt, ontwierp Michiel een eigen model waarbij er nog amper fysieke arbeid moet worden verricht. “Alle werk wordt door de tool gedaan”, bevestigt hij. “Die bestaat uit twee massieve onderdelen die met elkaar zijn verbonden door een schroefas. Door met behulp van een pneumatische of elektrische slagmoersleutel de bout op het massief onderdeel met schroefdraad aan te draaien, verschuift die naar het andere onderdeel. Beide zijn uitgerust met een haak waarmee de ketting aangetrokken kan worden”. Michiels ontwerp is 1.06 m lang, weegt 8 kg en kan perfect door één persoon bediend worden.

Testen

Voor het testen maakte Michiel gebruik van een zgn. ‘chain turnbuckle’, d.i. een bestaand apparaat dat volgens dezelfde principes werkt als zijn tool. De safe working load van de tool berekende Michiel op 100 kN (kNewton), dat is beduidend hoger dan de kracht in de kettingen, dus een veilig gebruik was al verzekerd. Uit simulaties bleek verder dat de meeste kracht geleverd kan worden bij pneumatisch gebruik. “Ook dat is relevant voor de veiligheid en de efficiëntie”, merkt Michiel op.

Testontwerp van de chain buckle

“Het aantrekken verloopt meer gecontroleerd dan bij manueel lashen, ook al wordt er tot vijf keer meer kracht ingezet. En -last but not least- één persoon kan hiermee de klus klaren i.p.v. twee met het bestaande systeem.”

Bjorn Goethals, Vessel Operations Manager bij WWS in Zeebrugge die Michiel in het bedrijf begeleidde, is best tevreden met de prestatie van de Torhoutse bachelorstudent. Hij spreekt onomwonden van “een beduidende verbetering in termen van veiligheid, efficiëntie, ergonomie en het inzetten van personeel”. Geert Bekaert, de ‘interne’ coach op Campus Brugge, is dan weer vol lof over Michiels zelfstandigheid. “Hij was niet te stoppen en bleef maar met ideeën aandraven. In hem schuilt een industrieel ingenieur op wie we trots kunnen zijn”.

Yves Persoons