9 minute read
Húsbílaeigendur á Íslandi
Húsbílar njóta vaxandi vinsælda, enda felst einstaklega þægilegur ferðamáti í slíkum farartækjum. Þeir sem hafa kynnst þessum ferðakosti mæla svo sannarlega með honum ef þeir vilja vera eigin herrar en hafa jafnframt öll helstu þægindi við hendina. Fólk lætur sér ekki nægja að ferðast innanlands heldur hefur færst í aukana að fara erlendis með bílinn. Þar er húsbílamenning mikil og öll þjónusta víðast hvar fyrsta flokks. Sigríður Arna Arnþórsdóttir og eiginmaður hennar, Sævar Siggeirsson, hafa góða reynslu af þessum ferðamáta á eigin húsbíl. Í upphafi ferðuðust hjónin innanlands en eftir starfslok hafa þau í enn meira mæli lagt land undir fót og keyrt á húsbíl sínum um Norðurlönd og annars staðar í Evrópu. Í haust hafa þau verið á ferð um Þýskaland og þegar FÍB-blaðið heyrði í Sigríði Örnu voru hjónin á ferð í Móseldalnum og létu vel af ferðalagi sínu. Þau voru ekki á heimleið og ætluðu að ferðast um á næstu vikum.
Húsbílaævintýrið hófst um 1990
Sigríður Arna segir að húsbílaævintýri fjölskyldunnar hafi hafist um 1990. Þau hjónin höfðu keypt gamlan sendiferðabíl, innréttaðan og voru með krakkanna þeirra þrjá oft í honum á ferðalögum. Á þeim tíma voru engin hentug tjaldsvæði að ráði. Tjaldsvæði eins og á Þingvöllum, Hólum í Hjaltadal og Laugarási tóku ekki á móti fjölskyldunni á húsbílnum á þeim forsendum að túnin væri viðkvæm og þyldu ekki ágang húsbíla á svæðinu. Við vorum ekki velkomin og var okkur yfirleitt vísað frá. Sigríður Arna segir þetta svolítið skondið því að í dag megi þau hvergi annars staðar vera en á tjaldsvæðum.
,,Við höfum alltaf verið mikið á ferðinni og segja má að krakkarnir okkar hafi verið aldir upp í húsbíl á sumrin. Önnur stelpan okkar kallaði sig lengi ,húsbílastelpu‘. Krakkarnir nutu þess innilega að ferðast um landið og kynntust því vel með þessum hætti. Það var alltaf planið að fara til útlanda með bílinn. Við létum hins vegar ekkert verða af því fyrr en við vorum búin að skipta um farartæki. Við vorum á þessum tímapunkti á heimasmíðuðum bíl og þegar við fengum okkur nýjan, alvöru pappakassa, eins og nýju bílarnir eru kallaðir, lögðum við fyrst í að fara með bíl úr landi og það var árið 2018. Við slepptum því að fara á meðan Covid-19 stóð sem hæst en drifum okkur í að fara núna. Ferðatími okkar á húsbíl spannar því um 30 ár. Veturnir hafa ekki aftrað okkur, þetta er bara okkar lífsstíll. Við erum hætt að vinna, njótum lífsins og erum eins mikið á ferð og kostur er. Það er eitthvað svolítið flökkueðli í manni,“ sagði Sigríður Arna.
Sigríður Arna sagði að þau hjónin hefði farið í fyrstu ferðina til Danmerkur, svo til Þýskalands og óku þar meðfram fljótsbökkum Mósel og Rín — og þar erum við aftur stödd nú, í þessari ferð.
Larvik bobilhavn, velkommen
Mósel og Rín eru yndislegir staðir að ferðast um
„Það verður að segjast eins og er að Mósel og Rín eru yndislegir staðir að ferðast um. Við höfum ekið um mörg áhugaverð svæði með fallegum þorpum og stöðum sem gaman er að skoða. Við höfum einnig tekið frönsku og þýsku vínleiðina og Svartaskóg. Við höfum þvælst mikið um í Þýskalandi og farið m.a. til Ingolstadt sem er suðaustast í landinu, í miðju Bæjaralandi. Eitt sumarið fórum við um Danmörk, Svíþjóð, Finnland og tókum Lappland enn fremur. Við fórum einnig til Tromsö og á Lófót og keyrðum síðan niður til suðurhluta Noregs,“ sagði Sigríður Arna.
Allsstaðar þar sem við förum um í Evrópu er mikil húsbílamenning
Sigríður Arna sagði að þessi ferðamáti gæfi þeim ofsalega mikið. Þetta væri afskaplega skemmtilegt og þau hefðu á þessum ferðalögum kynnst mörgu góðu fólki. Viðmótið víðast hvar væri einstaklega gott og þægilegt.
„Allsstaðar þar sem við förum um er mikil húsbílamenning. Tilfinningin sem maður fær er að þú sért alltaf velkominn á bílnum. Þetta á við inni í bæjum, við ströndina og í höfnum er gert ráð fyrir þér á bílnum. Pláss er nægt og öll aðstaða til fyrirmyndar og inni í miðbæjunum er bíllinn velkominn. Þeir sem þarna ráða vita sem er að þessu fólki fylgja einhverjir peningar, allt saman út frá hagkvæmisjónarmiðum. Menn vilja hafa húsbílafólkið nálægt, það kæmi inn í bæina, settist inn á veitingastaðina og liti inn í verslanir. Það á alls ekki að setja fólkið langt í burtu á einhver aflokuð tjaldsvæði þar sem fólk getur ekkert snúið sér til skemmtunar. Það er ekki neinu saman að líkja við að ferðast um á húsbíl á umræddum slóðum eða á Íslandi. Yfirleitt eru tjaldstæði heima á Íslandi langt frá allri þjónustu og þá alveg sérstaklega þegar að við erum að tala um húsbíla. Þú getur hvergi sett þig niður öðruvísi en að vera í traðaki á þessum tjaldsvæðum á Íslandi. Á alvöru tjaldsvæðum erlendis, innan um hefðbundin tjöld, er gert ráð fyrir bílunum á sér svæði þannig að þau séu ekkert endilega að krönglast innan um tjöldin. Oft er þetta fullorðið fólk á húsbílunum og ekki mikið með börn og hefur þannig val um að vera á sérstökum „stellplatz“–svæðum sem eru þá ekki alveg ofan í barnafólkinu,“ sagði Sigríður Arna.
Verða þarf viðhorfsbreyting gagnvart húsbílafólki á Íslandi
Sigríði Örnu finnst leiðinlegt þetta viðhorf á Íslandi sem skín svo í gegn hjá sveitarfélögunum í gegnum lögreglusamþykktir að húsbílafólk sé sett í einhvern ruslflokk. Það má t.d. ekki leggja á almennum bílastæðum. Leggir þú í bílastæði, bara til að skoða þig um eða hvílast smástund, eru sérstæði
fyrir fólksbíla, húsbíla og rútur. Heima á Íslandi máttu ekki leggja í stæðin. Það þarf svo sannarlega að verða viðhorfsbreyting í þessum efnum á Íslandi. Það er eins og öll sveitarfélögin hafi tekið sig saman um þetta að vera algerlega á móti húsbílafólki. Ég hef heyrt um fólk sem hefur lagt út í kant rétt til að fá sér kaffi en varð frá að hverfa þegar sjálfskipuð lögregla kom um leið og sagði því að það megi ekki vera þarna.
Viðhorfið er orðið svo neikvætt. Allt kom þetta meira og minna með þessum svefnbílum sem flæddu inn á markaðinn eftir bankahrunið. Þegar allir voru hræddir um að við myndum missa alla túrista dældu leigusalarnir inn þessum lélegu svefnbílum sem voru ekki útbúnir með salerni. Það kom fram á vefsíðum að þessir bílar mættu vera hvar sem er og þyrftu aldrei að fara inn á tjaldstæði. Mér láðist að taka mynd af þessu, því miður, en þetta var auglýst svona. Sóðaskapurinn sem fylgdi þessum bílum, sem voru illa útbúnir, kemur fram í þessu neikvæða viðhorfi gagnvart þeim sem eru vel útbúnir. Við getum allsstaðar verið og það sér enginn hvar við höfum verið þegar að við yfirgefum svæðið. Það vantar alveg að bjóða húsbílafólk velkomið þegar við komum eins og er allsstaðar í Evrópu,“ sagði Sigríður Arna.
Hvað þarf fólk sem vill prófa og reyna þennan farkost að hafa í huga?
,,Ég vil hvetja fólk til þess að hika ekki við það. Þetta er mun auðveldara en maður gerir sér grein fyrir. Tvímælalaust ætti að hafa reiðhjól með í för, það gerir allar ferðir betri. Fyrst og fremst þarf að hafa öll gögn í lagi. Margir fara út og ætla að vera lengur en í þrjá mánuði og gera sér ekki grein fyrir að ganga frá sínum málum gagnvart tryggingafélagi svo að eitthvað sé nefnt. Tryggingafélögin eru með þriggja mánaða tryggingu en ef þú ætlar að verða lengur þarf að ganga frá því sérstaklega. Einnig er mikilvægt að nefna Camping card International sem maður fær hjá FÍB. Við komumst nú ekki langt án þess, nema þá að vera alltaf með vegabréfin okkar á lofti. Camping card er eins konar vegabréf inn á tjaldsvæðin og þér er alltaf vel tekið um leið og þú sýnir það. En enginn afsláttur fylgir því. Svo eru það tryggingarnar, þær verður að hafa í lagi og vera með „græna kortið“ fyrir bílinn. Athuga þarf vel hvort kaskó og ábyrgðartrygging gildi í þeim löndum sem fólk ætlar að ferðast til, enda er ekki sama hvert þú ferð. Muna þarf eftir Evrópska tryggingarskírteininu sem maður fær hjá Tryggingastofnun. Svo ráðlegg ég fólki að skipuleggja ekki of mikið, ferðast eftir hugdettum og löngun,“ sagði Sigríður Arna. Aðspurð um hvort þau væru bara ekki rétt að byrja að ferðast um á húsbíl í Evrópu. Hún taldi svo vera, að því undanskildu að annar heimsfaraldur kæmi til sögunnar, þá höldum við ótrauð áfram á komandi árum,“ sagði Sigríður Arna Arnþórsdóttir í spjallinu við FÍB-blaðið.
Tekið vel a móti húsbílafólki í Danmörku með broskalli
Samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytið hefur gefið út skýrslu um stöðu barna og ungmenna í samgöngum. Í gildandi samgönguáætlun fyrir tímabilið 2020–2034 er lögð áhersla á að taka betur mið af þörfum barna og ungmenna við stefnumörkun og uppbyggingu í samgöngum. Skýrslan er unnin í samvinnu við Vegagerðina, Samgöngustofu og Samband íslenskra sveitarfélaga. Í henni eru sett fram þrjú lykilviðfangsefni um aukið samráð, fræðslu og öryggisaðgerðir.
Börn og ungmenni eru virkir þátttakendur í samgöngum ekki síður en hinir sem eldri eru. Í inngangi skýrslunnar segir að máli skipti að horfa til þarfa þessara hópa og hlusta á skoðanir þeirra við stefnumótun í samgöngumálum. Það sé meðal annars í samræmi við ákvæði Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna, Heimsmarkmiða SÞ og þingsályktunar um Barnvænt Ísland fyrir árin 2021–2024. Þá segir að staða þessa hóps í samgöngum hafi til þessa lítið verið rædd og ekki greind með nægilega skýrum hætti og væri því mikilvæg áskorun.
Börn og ungmenni hafa sérstöðu
Greining á ferðavenjum barna og ungmenna staðfestir sérstöðu þeirra sem virkra vegfarenda sem fara álíka margar ferðir á degi hverjum og fullorðnir Íslendingar gera að jafnaði eða fleiri. Ferðavenjukannanir sýna að börn hjóla mikið og ganga, ungmenni nota almenningssamgöngur mikið þegar þær eru í boði og börn og ungmenni ferðast hlutfallslega minna með innanlandsflugi en hinir eldri. Vísbendingar eru hins vegar um að Loftbrúin gagnist þeim sérlega vel.
Hröð breyting verður þó um leið og bílprófsaldri er náð. Í samantektinni segir að mikill samfélagslegur ábati geti verið falinn í því að hlúa betur að ferðamynstri barna og ungmenna, enda eru þau ekki með sama fastmótaða ferðavenjumynstur og hinir eldri.
Þrjú lykilviðfangsefni
Í samantektinni eru skilgreind þrjú eftirfarandi lykilviðfangsefni sem samgönguáætlun þurfi að taka mið af.
1. Börn og ungmenni hafi aðkomu að stefnumótun í samgöngum á markvissan hátt. Grundvallaratriðið er að börn og ungmenni fái aðkomu að stefnumótun í málefnum sem þau varða. Máli skiptir hvernig samráðið fari fram og er skipulagt. 2. Umferðarfræðsla og forvarnir endurspegli ferðavenjur og séu þess eðlis að þær nái athygli barna og ungmenna. Ferðavenjur barna og ungs fólks breytast eftir aldri en auk þess er unga fólkið alla jafna fljótt að tileinka sér nýja samgöngutækni. Leita þarf leiða til að stuðla að því að umferðarfræðsla og forvarnir endurspegli ferðavenjur og séu þess eðlis að þær nái athygli barna og ungmenna.
Mikill samfélagslegur ábati er af því að ferðavenjur umturnist ekki á bílprófsaldri og ungmenni upplifi að þau eigi val um ferðavenjur.
3. Öryggisaðgerðir á þjóðvegum í þéttbýli og uppbygging öruggra og barnvænna samgönguinnviða í samvinnu við sveitarfélög.
Mikið verk er óunnið um land allt í uppbyggingu öruggra og barnvænna innviða. Má þar nefna hjóla- og göngustíga, góðar almenningssamgöngur og trausta vegi á leiðum skólaaksturs. Þar að auki eru tækifæri víða í ýmiss konar öryggisaðgerðum á þjóðvegum í þéttbýli, nærri samgönguleiðum barna og ungmenna. Áskorun víða um land er fjármögnun aðgerða en sveitarfélög eru misvel í stakk búin fjárhagslega ásamt því að framlög ríkisins eru takmörkuð.
